Onde okitanyiya ekɔ wetshelo w’ohomba le ɔna dikɛnda?

JURUNALƐ mɔtshi yekɔ l’ɔtɛ a dui wata ɔnɛ: “Ambutshi Nangaka Ana Monga la Lonto Lɔmɔtshi la Lânde, Koko aha Tsho l’Okitanyiya.” Ɛtɛkɛta engo ndja oma l’ɛkɔnya wakawakɔnya anto amɔtshi wa lo wodja wa Nouvelle-Zélande, ɛkɔnya akɔ wakɛnya dia paka “pursa 22 tsho mbakakadimola ɔnɛ la ngelo mbahombawɔ mbetsha ana okitanyiya.” Ɛkɔnya ɛsɔ wakɛnya nto ɔnɛ ɛlɔ kɛnɛ, ambutshi mbetawɔka di’ekɔ ohomba efula mbetsha ana weho w’akambo asɔ oko wawaetshawɔ lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ, woho wa vɔ ndjakotshɛ ehomba awɔ, ndo wa mɛmba ɛkɛndɛ.

L’ɛnɔnyi ɛsɔ, wele onto nangaka sala paka oko walangande ndo ndjasha paka l’awui ande hita, hatokoke mamba di’anto efula wekɔ la kanyi ya kɔlɔ lo kɛnɛ kendana l’okitanyiya ndo l’ohomba wa mbetsha anawɔ dionga sɔ. Ko onde okitanyiya wahomba monga l’ɔna dikɛnda pombaka mbɔsama oko dui dimɔtshi diaya bu ohomba kana diambeta lowe? Kana onde, okitanyiya ekɔ l’atei w’awui w’ohomba wakoka ana mbeka ndo kondja wahɔ oma lɔkɔ? Kɛnɛ koleki ohomba ele mbeya ngande wɔsa Jehowa Nzambi, ɔnɛ lele Otungi wa nkumbo okitanyiya w’otsha le ambutshi. Ko naa ɛlɔlɔ ɛmɔtshi waya oma lo woho w’okitanyiya wa ngasɔ na?​—Etsha 17:28; Efeso 3:14, 15.

“Osoku mbeli ololo”

Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ etshumanelo k’Akristo ka l’Ɛfɛsɔ ka lo ntambe ka ntondo ate: “Ana, nyukitanyia ambutshi anyu le Khumadiondjo, osoku mbeli ololo.” (Efeso 6:1) Ɔnkɔnɛ, ɔkɔkɔ wa ntondo wahombawɔ monga l’okitanyiya wa ngasɔ ele nɛ dia dionga sɔ mbɔtɔnɛka l’ɔlɛmbɛ waki Nzambi wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Oko wakadifunde Paulo ate, “osoku mbeli ololo.”

Lo ndjela ɛtɛkɛta ɛsɔ, sho mɛnaka di’Ɔtɛkɛta waki Nzambi mbɔsaka ohokwelo washa ambutshi anawɔ la ngandji tshɛ oko ɛngɔ kɛmɔtshi k’olangala, mbut’ate vɔ mongaka oko “dembo dia kusu dia ngandji l’ote [w’onto], ndu uku elengalenga ka molola lu kingu [kande],” ndo oko dikambo “[dia]tongenyangenyaka Khumadiondjo.” (Tukedi 1:8, 9; Kolosai 3:20) Lo yoho yotshikitanyi, Nzambi hangɛnangɛna ɔna laha l’okitanyiya otsha le ambutshi.​—Romo 1:30, 32.

“Dia we mpumo lukulu l’olo”

Paulo akɛnya wahɔ okina wakondja onto lele l’okitanyiya lam’akandafunde ate: “Olemia sho la nyo (oso keli olembe a ntundu weli la daka loko), dia we mpumo lukulu l’olo, la dia we ndjala la lulumbi la kete.” (Efeso 6:2, 3; Etumbelu 20:12) Lo toho takɔna takoka ɔna lele l’okitanyiya le ambutshi mpomɔ lokolo l’ɔlɔ?

Ntondotondo, kema ekɔ mɛtɛ dia lo menda efula k’ɛnɔnyi wambɔsɛna ambutshi vɔ wambeya akambo efula? Kânga mbele ondo mɛnamaka dia vɔ haweye akambo efula lo kɛnɛ kendana l’ɔrdinatɛrɛ kana l’akambo amɔtshi wetshawɔ ana la kalasa, teye dia vɔ mbeyaka akambo efula wendana la lɔsɛnɔ ndo woho wa kandola ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ. Lo wedi okina, akɛnda bu l’ekanelo k’ɔlɔlɔ katongaka la dikumanyi di’anto. Diɔ diakɔ diatowosasɛka dia mbɔsa yɛdikɔ, ndo mbala efula vɔ ndjɔkɔka lo tɔsɛngiya ta kɔlɔ tayongaka l’etombelo wa kɔlɔ le wɔ vamɛ. Bible mbutaka l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ: “Akambu w’enginya watukelekamaka l’utema wa dikenda.” Ko ele okanga wa dikambo sɔ na? “Ohehela ayuwatshanya etali uma le ndi.”​—Tukedi 22:15.

Ɛlɔlɔ wakondja ana oma l’okitanyiya hakomɛ paka lo diokanelo di’ɔlɔlɔ diele lam’asa ombutshi l’ɔna. Dia tshunda di’anto kɛndakɛnda dimɛna ndo kondja etombelo w’amɛna, anto pombaka kamba dihɛka lo dihɛka, ndo dikambo sɔ nɔmbaka di’anto monga l’okitanyiya lo yɛdikɔ mɔtshi. Oko ɛnyɛlɔ, l’atei wa diwala kana wa nkumbo anto nangaka mbishana weshasha lo dihole dia pikana diangɔ kana minya yimba lo lotshungɔ ndo nsaki y’anto akina. Dikambo sɔ mbashaka wɔladi, diokanelo ndo ɔngɛnɔngɛnɔ. Lo dihole di’olimu, os’olimu nɔmbamaka dia monga l’okitanyiya di’olimu ande tshɔ otsha la ntondo kana sala la wolo dia nde ntondoya olimu ande. Lo kɛnɛ kendana l’ɛlɛmbɛ ndo la wadjango wa lɛɛta, okitanyiya hahandola tsho onto oma lo dilanya koko mboshaka ndo ekokelo lo yɛdikɔ mɔtshi.​—Romo 13:1-7; Efeso 5:21-25; 6:5-8.

Ɛlɔngɔlɔngɔ wahakitanyiya awui w’ewandji hawolangema lo tshunda diasɛnawɔ. Lo wedi okina, wetshelo wendana l’okitanyiya wakakondja onto oma ko dikɛnda kokaka mbokondjɛ ɛlɔlɔ efula lɔsɛnɔ lande l’otondo. Ekɔ mɛtɛ ɔlɔlɔ mbeka dionga sɔ oma ko dikɛnda!

Difuto dia woke di’oma l’okitanyiya

Okitanyiya hakimanyiya tsho di’anto monga la diokanelo di’ɔlɔlɔ lo nkumbo kana kondja ɛlɔlɔ ekina wa lo lɔsɛnɔ koko vɔ kimanyiyaka nto di’onto monga la diokanelo di’ɔlɔlɔ lam’asande l’Otungi ande, dikambo dioleki tshɛ ɔlɔlɔ. Oko wende ‘Otungi wa Woke’ ndo ‘kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ,’ Jehowa Nzambi mbasungana mɛtɛ sho mbokitanyiya l’akambo tshɛ.​—Undaki 12:1; Osambu 36:9.

Tshɛkɛta “kitanyiya” lo toho tayɔ totshikitanyi tanemaka lo Bible ndekana mbala 160. Ndo nto, mbala nkama y’etondo, yɔ mendanaka l’ɛlɛmbɛ, tɛdikɔ, wadjango, ndo l’ɛtɛkɛta waki Nzambi. L’akambo asɔ tshɛ, okitanyiya wekɔ ohomba. Tamboka hwe dia Nzambi mbetawɔka paka wanɛ wele l’okitanyiya. Eelo, okitanyiya ekɔ dikambo dimɔtshi di’ohomba efula di’onto monga la diokanelo di’ɔlɔlɔ la Jehowa. (1 Samuele 15:22) Lonyangu ko, oma ko eotwelo, onto okoyalaka paka la kanyi ya monga l’ohedia lo dihole dia monga l’okitanyiya. Bible mbutaka ɔnɛ, “tukanyi t’utema w’untu mbatuyalaka kolo umaka nshi yandi ya dikenda.” (Etatelu 8:21) Diakɔ diele okitanyiya pombaka mbekama, aha paka lo nshi ya dikɛnda tsho, koko lɔsɛnɔ l’onto l’otondo. Tayokondja difuto dia woke naka sho sala ngasɔ.

Ohɔ dia, oko wakadifunde ɔpɔstɔlɔ Paulo, didjango di’ɔnɛ ana pombaka monga l’okitanyiya otsha le ambutshi diekɔ l’alaka ahende, wata ɔnɛ, ‘wɛ ayohomɔ lokolo l’ɔlɔ ndo wɛ ayonga la lolombe la nkɛtɛ.’ Tukedi 3:1, 2, shikikɛka daka sɔ lo mbuta ɔnɛ: “On’ami, tuhelaki wetshelu ami, utema aye alamaki elembe ami, ne dia vo mbayukufudiya nshi, la deku dia lumu laye.” Woshasha wa woke wayokondja wanɛ wele l’okitanyiya ele vɔ wayonga la diokanelo di’ɔlɔlɔ lam’asawɔ la Jehowa oma ko kakianɛ ndo wayoyokondja lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo wa wɔladi.​—Enyelo 21:3, 4.

[Esato wa lo lɛkɛ 31]

Okitanyiya kimanyiyaka dia diokanelo di’ɔlɔlɔ monga lo nkumbo, lo dihole di’olimu, ndo la Jehowa