Totane ekokelo l’atei w’ekambi waki Nzambi
‘Dimi layokotombolaka lo etshumanelo ka woke.’—OSAM. 35:18.
1-3. a) Kakɔna kakoka nkonya Akristo amɔtshi lo wâle wa lo nyuma? b) Lende akoka ekambi waki Nzambi ntana ekokelo?
ETENA kakiwɔ lo vakashi, Joe nde la wadɛnde wakɔtɔ yinyi lo lushi lɔmɔtshi la woke lakalolanɛ la nse ya weke ndo ya totshitshɛ yaki la weho tshɛ w’alangi wɔlɔtshi ahɔndɔ wa waa sumarɛ. Vɔ wakanyomodinda yema tshale dia menda diangɔ di’elangala diaki l’ɛse k’ashi. Etena kakawakome lanɛ wakaleke dingunda, wadi aki Joe akawotɛ ate: “Dimi fɔnyaka dia tamboleka dinda.” Joe akokadimola ate: “Tokake wɔma, dimi mbeyaka kɛnɛ kasalami.” Joe mbohɔka dia kombeta edja nde akayambola ɔnɛ: ‘Lende ambotshɔ nse nyɛ tshɛ?’ La wɔma tshɛ, nde akeye lande na kakashishɔ nse shɔ. Lose lɔmɔtshi la woke lelɛwɔ Requin lakayayaka oya le nde. Etena kɛsɔ nde akɛnyi dia diakinde amboshila. Wonya wakakome lose lɔsɔ suke la nde, lɔ lakengesɔ otsha lo dihole dikina.
2 Okristo ɔmɔtshi kokaka kotwama efula la diangɔ dia lo dikongɛ nɛ diaki Satana diele oko, tɔkɛnyɔ, olimu, lomombo aha la nde nshihodia dia nde ekɔ lo tatshu otsha lo dingunda dia wâle. Joe lele ekumanyi k’Okristo mbutaka ate: “Kɛnɛ kakakomɛ akakimanyiya dia dimi nkana yimba lo kɛnɛ kendana la weho w’anto wahomba mbɔtɔ la mi lɔngɛnyi. Tɔtɔ yinyi paka lo dihole dia dimɛna ndo di’ekokelo, mbuta ate lo etshumanelo!” Tɔtɔke yinyi lo dihole dia dingunda, lɛnɛ akokɛ ndjanganya l’etshumanelo ndo ndjadja lo wâle wa lo nyuma. Naka lushi lɔmɔtshi wɛ ambotanema lo dihole dia ngasɔ, kete kalola mbala kakɔ ɔtɔi oya lo dihole diele bu wâle. Naka wɛ hasadi ngasɔ, kete wɛ mbeyaka ndjodja diɔtɔnganelo diasayɛ la Jehowa lo wâle.
3 Ɛlɔ kɛnɛ, andja ɔnɛ wekɔ dihole dia wâle le Akristo. (2 Tim. 3:1-5) Satana mbeyaka dia nshi yambôtshikalɛ yaya yema tshitshɛ ndo nde nomɔlomɔka dia ndɛ wanɛ wele bu la yewo. (1 Pet. 5:8; Eny. 12:12, 17) Koko, sho tekɔ la ekokelo. Jehowa mbishaka ekambi ande dihole dia ekokelo ka lo nyuma, mbuta ate etshumanelo k’Akristo.
4, 5. Ngande wayaoka anto efula lo kɛnɛ kendana la nshi yawɔ yayaye, ndo lande na?
4 Tshunda di’anto mbishaka anto paka yema y’ekokelo ka tshitshɛ ka lo demba kana ka lo yimba. Anto efula wekɔ lo ndjaoka dia ekokelo kawɔ ka lo demba kekɔ lo wâle oma lo awui wa diakatanelo, awui wa ngala, lɔsɛnɔ la pâ ndo oma lo awui weta l’ahole wodjashiwɔ. Anto tshɛ pomanaka la ekakatanu wendana la lotshundu l’osombe ndo la hemɔ. Ndo wanɛ wele la elimu, mvudu ya mbidjasɛ, ekondjelo ndo yônge ya dimɛna mbeyaka ndjambola dia kana wayotetemala ndjala la lɔsɛnɔ la ngasɔ pondjo pondjo.
5 Anto efula ndjaokaka dia vɔ kema la ekokelo lo kɛnɛ kendana la awui wa longandji. Lonyangu ko, efula k’anto waki la elongamelo ka ntana ki ndo ɔngɛnɔngɛnɔ lo diwala ndo lo nkumbo wakayɛnaka dia elongamelo kawɔ kokotshama. Lo yoho ya lo nyuma, andjashi Nzambi efula wakanyangiyama ndo vɔ mɛnaka dia ndoko ɛlɔmbwɛlɔ k’ɔlɔlɔ kakawalongola. Djekoleko etena kɛnawɔ lɔkɛwɔ la kɔlɔ lele la ewandji awɔ w’ɛtɛmwɛlɔ ndo wetshelo wahatombi oma l’Afundelo wetsha ewandji awɔ ɛsɔ. Oma lɔkɔ, anto efula mɛnaka dia ndeka dimɛna nkitsha elongamelo kawɔ lo awui wa siansɛ, le angɛnyi awɔ kana le wanyawɔ anto wele la etema w’ɛlɔlɔ. Diakɔ diele kema dui dia diambo dia mɛna dia anto wotodingi ndjaokaka dia wekɔ lo wâle w’efula ndo hawokombola nkanyiya efula lo kɛnɛ kendana la nshi yawɔ yayaye.
6, 7. a) Otshikitanu akɔna wele lam’asa ekanelo ka yimba kele la anto wakambɛ Nzambi la wanɛ wahokambɛ? b) Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?
6 Ande otshikitanu wele lam’asa ekanelo ka yimba kele la wanɛ wele lo etshumanelo k’Akristo la wanɛ wele bu lɔkɔ lee! Kânga mbele sho ekambi waki Jehowa pomanaka la ekakatanu akɔ wâmɛ wahomana la asukanyi aso, ɛnɛlɔ kaso k’akambo ntshikitana la kawɔ. (Adia Isaya 65:13, 14; Malaki 3:18.) Lande na? Nɛ dia sho tanaka elembetshiyelo w’eshika lo Bible lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ lele la anto ɛlɔ kɛnɛ ndo tekɔ la tshɛ kahombama dia ndɔshana la ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ. Diakɔ diahatayakiyanya otamanya lo dikambo dia nshi yayaye. L’ɔtɛ weso atɛmɔdi waki Jehowa, sho kokamɛka oma lo tokanyi ta kɔlɔ ndo tahɔtɔnɛ l’Afundelo, ditshelo dia mindo ndo oma lo etombelo wa kɔlɔ w’oma lo akambo asɔ. Ase etshumanelo k’Akristo wekɔ la ki ka lo yimba kele bu la anto akina.—Is. 48:17, 18; Fil. 4:6, 7.
7 Bɛnyɛlɔ dimɔtshi mbeyaka tokimanyiya dia nkana yimba lo ekokelo kele la anto wakambɛ Jehowa kele bu la wanɛ wahokambɛ. Bɛnyɛlɔ sɔ mbeyaka totshutshuya dia sho nsɛdingola ekanelo kaso ka yimba ndo ditshelo diaso ndo nsɛdingola dia kana sho kokaka nyomoleka nkamba la alako waki Nzambi wele la oyango wa tokokɛ.—Is. 30:21.
‘Ekolo ami waki suke la ntakɔ mboka’
8. Kakɔna kahomba salaka ekambi waki Jehowa tena tshɛ?
8 Oma ko etatelo ka ɔkɔndɔ w’ana w’anto, wanɛ wasɔna dia kambɛ ndo nkitanyiya Jehowa mbewɔka dia mbɔtɔ lɔngɛnyi la ma ma la wanɛ wahokambɛ ndo wahokitanyiya. Diakɔ diele, Jehowa akɛnya dia lohetsho layonga lam’asa atɛmɔdi ande la wanɛ wayela Satana. (Etat. 3:15) L’ɔtɛ wakukutɛwɔ atɔndɔ wakasambiyama oma le Nzambi, ekambi waki Nzambi wekɔ lo nsala akambo lo yoho yotshikitanyi la wanɛ wâdingi. (Joa. 17:15, 16; 1 Joa. 2:15-17) Aha mbala tshɛ mbatongaka dikambo sɔ wɔdu nsala. Lo mɛtɛ, lo diaaso dimɔtshi, ekambi waki Jehowa ɛmɔtshi wakɛnyi diele oko monga la lɔsɛnɔ la ndjahombia kema dui dia lomba.
9. Kɔndɔla okakatanu wakahomana la ofundji wa Osambu 73.
9 Okambi waki Jehowa ɔmɔtshi wakatatɛ ndjambola dia kana nde akɔshi tɛdikɔ t’amɛna ele ofundji wa Osambu 73, wele ondo aki okana ɔmɔtshi waki Asafu. Omembi ɔsɔ w’esambo akambola lande na kele mbala efula onto la kɔlɔ mongaka la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la ɔngɔnyi etena kele anto amɔtshi wasala la wolo dia kambɛ Nzambi diɛnɛka la ekakatanu.—Adia Osambu 73:1-13.
10. Lande na kele dimbola diakonyiya omembi w’esambo ohomba le yɛ?
10 Onde wɛ atayambolaka ambola wele oko wanɛ wakayambola omembi w’esambo ɔsɔ? Naka wɛ amboyaokaka ambola wa ngasɔ, kete toyakiyanyake otamanya kana mfɔnya dia wɛ ayanga nshisha mbetawɔ kayɛ le Nzambi. Lo mɛtɛ, ekambi efula waki Jehowa, mbidja ndo anto amɔtshi wele Jehowa akakambe la wɔ dia mfunda Bible waki la tokanyi ta ngasɔ. (Jobo 21:7-13; Osam. 37:1; Jer. 12:1; Hab. 1:1-4, 13) Lo mɛtɛ, anto tshɛ wakombola kambɛ Jehowa pombaka nkana yimba dimɛna ndo mbetawɔ okadimwelo wa dimbola nɛ: Onde kambɛ Nzambi ndo mbokitanyiya mbele dui dioleki ɔlɔlɔ nsala? Dimbola sɔ mendanaka la dikambo diakonyiya Satana l’ekambɔ ka Ɛdɛna. Dikambo diakɔ ndekaka mendana la lowandji laki Nzambi la l’andja w’otondo. (Etat. 3:4, 5) Ɔnkɔnɛ, sho tshɛ pombaka nsɛdingola dikambo diakonyiya omembi w’esambo sɔ. Onde sho pombaka nkɔmiya anto wa kɔlɔ wele la efunu wɛnama diele oko vɔ bu l’ekakatanu lo lɔsɛnɔ? Onde sho pombaka ‘ntshika’ kambɛ Jehowa ndo mbaokoya? Lo mɛtɛ, ɔsɔ ekɔ dikambo diakombola Satana dia sho nsala.
11, 12. a) Ngande wakashidiya omembi w’esambo tâmu taki la nde, ndo wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dikambo sɔ? b) Kakɔna kambokokimanyiya dia wɛ monga kanyi ɔtɔi la omembi w’esambo?
11 Kakɔna kakakimanyiya omembi w’esambo dia nshidiya tâmu taki la nde? Kânga mbakandasuya dia nde aki suke la ntakɔ mboka k’akambo wosembwe, nde akayotshikitanyaka kanyi yande etena kakandɔtɔ lo ‘luudu la woke laki Nzambi,’ mbuta ate etena kakandonge kâmɛ la ekambi waki Nzambi waki la lonyuma l’ɔlɔlɔ lo tabɛrnakɛlɛ kana lo tɛmpɛlɔ ndo kakandakane yimba lo sangwelo diaki Nzambi. Akayɛnamaka hwe dia omembi w’esambo kokombola dia kɛnɛ kayokomɛ anto wa kɔlɔ mbokomɛ. Nde akakoke mɛna dia yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ ndo ɛsɔnwɛlɔ awɔ wa lo lɔsɛnɔ akâkitshaka lo “mbuka y’eselo.” Omembi w’esambo akɛnyi dia anto tshɛ wasɛka Jehowa lo ndjakimɔ lo awui wa mindo wayolanyema la shashimoya la “woma wa mamba” wayonga la wɔ, etena kele wanɛ wakambɛ Jehowa wayokokamɛ oma le nde. (Adia Osambu 73:16-19, 27, 28.) Aha la tâmu, wɛ ambɛna mɛtɛ k’ɛtɛkɛta ɛsɔ. Anto efula kotwamaka lo yoho ya lɔsɛnɔ ya ndjangɛnyangɛnya aha la mbidja yimba l’ɛlɛmbɛ waki Nzambi, koko vɔ hawotohandɔ oma lo etombelo wa kɔlɔ wele la yoho ya lɔsɛnɔ shɔ.—Ngal. 6:7-9.
12 Naa wetshelo okina wakondjaso oma lo kɛnɛ kakakomɛ omembi w’esambo? Nde akatane ekokelo ndo lomba l’atei w’ekambi waki Nzambi. Nde akatatɛ nkana yimba dimɛna etena kakandatshu lo dihole diatɛmɔlawɔ Jehowa. Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ, sho kokaka ntana andaki wa tomba ndo mbo ya ndɛ ya lo nyuma y’eshika lo nsanganya ya l’etshumanelo. Diakɔ diele, Jehowa mbutɛka ekambi ande dia vɔ mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo. Lɛkɔ mbayowotokeketshama ndo mbayowototshutshuyama dia salaka akambo la lomba.—Is. 32:1, 2; Heb. 10:24, 25.
Tɔsɔnake angɛnyi aso la lomba
13-15. a) Kakɔna kakakomɛ Dina, ndo dui sɔ mɛnyaka na? b) Lande na kele lɔngɛnyi la l’asekaso Akristo lekɔ tshondo y’ekokelo?
13 Dina di’ɔnaki Jakɔbɔ aki ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi k’onto lakahomɔ mpokoso l’ɔtɛ wakandɔtɔ lɔngɛnyi la anto wa l’andja ɔnɛ. Ɔkɔndɔ wa lo dibuku dia Etatelu wendana la nde totɛka dia nde aki la mbekelo ka mbekesanɛ la esekaseka w’ase Kanana waki lo ɛtshi ka nkɛtɛ kakahange ase nkumbo kande. Ase Kanana kondjelaka atɔndɔ wa lâdiko wendana la lɔkɛwɔ wakayelaka atɛmɔdi waki Jehowa. Koko, kɛnɛ kakashola waa arkeɔlɔgɛ mɛnyaka dia yoho ya lɔsɛnɔ yaki l’ase Kanana yakakonya dia wodja awɔ ndola la ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi, awui wa mindo, ɔtɛmwɛlɔ wa dieyanelo dia mindo ndo awui wa ngala. (Etum. 23:23; Lew. 18:2-25; Euh. 18:9-12) Tohɔ kɛnɛ kakakomɛ Dina l’ɔtɛ wa diɔtɔnganelo diaki lam’asande la anto asɔ.
14 Pami kɛmɔtshi ka lo ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ kakawelɛka Shɛkɛmɛ lakɔsamaka oko onto “[l]akaleki antu tshe wa lu luudu la shi nemiama,” akɛnyi Dina, “akûlangi. Ndi akeyana la ndi, akûtshela dikambu dia sonyi.” (Etat. 34:1, 2, 19) Ande mpokoso lee! Onde wɛ fɔnyaka dia Dina akafɔnyaka dia dikambo dia ngasɔ kokaka mbokomɛ lushi lɔmɔtshi? Ondo nde akayangaka tsho dia mbɔtɔ lɔngɛnyi la ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka waki l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ wakandɔsaka oko anto wele bu wâle. Koko Dina akakesama efula.
15 Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɔkɔndɔ ɔsɔ? Sho kondjaka wetshelo dia hatokoke monga la diɔtɔnganelo la anto wele bu ambetawudi ko nongamɛ dia hatotonga l’etombelo wa kɔlɔ. Afundelo mbutaka ɔnɛ: ‘Lɔngɛnyi la kɔlɔ latolanyaka ditshelo di’ɔlɔlɔ.’ (1 Kor. 15:33) Lo wedi okina, mbɔtɔ lɔngɛnyi la anto wele la so dietawɔ ɔtɔi, wayela atɔndɔ wa lâdiko wendana la lɔkɛwɔ wayelaso ndo woka Jehowa ngandji oko sho ayotokokɛ. Angɛnyi w’ɛlɔlɔ wa ngasɔ wayotokeketsha dia sho nsala akambo la lomba.—Tuk. 13:20.
‘Nyu nyakɛdiama’
16. Kakɔna kakate ɔpɔstɔlɔ Paulo lo dikambo di’anto amɔtshi waki l’etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ?
16 Etshumanelo k’Akristo kambokimanyiya anto efula dia ndjaɛdia oma lo ditshelo dia mindo. Etena kakafundɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo ase Kɔrɛtɔ mukanda ande wa ntondo, nde akatɛkɛta dia etshikitanu wakasale Akristo wa lɛkɔ lo lɔsɛnɔ lo yoho yɔtɔnɛ la atɔndɔ waki Nzambi. Amɔtshi waki amonanyi, atɛmɔdi wa dikishi, akanga a loseka, wanɛ wakasalaka dieyanelo dia lam’asa pami la pami, wevi, ambidjɔki a wanu, ndo wakasalaka akambo akina wa kɔlɔ. Paulo akawatɛ ate: ‘Koko nyu nyakɛdiama.’—Adia 1 Koreto 6:9-11.
17. Ngande wele nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la atɔndɔ wa lo Bible akatshikitanya nsɛnɔ y’anto efula?
17 Anto wele bu la mbetawɔ kema la atɔndɔ w’ɛlɔlɔ wahomba mbalɔmbɔla. Vɔ ndjelaka yoho ya lɔsɛnɔ yalangawɔ kana vɔ mbeyaka ndjakimɔ tsho l’awui wa kɔlɔ wasala anto wâdingi oko wakasale ase Kɔrɛtɔ amɔtshi w’edjedja la ntondo ka vɔ ndjokoma ambetawudi. (Ef. 4:14) Koko, ewo k’oshika ka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo ka asangwelo ande kekɔ la wolo wa ntshikitanya lo yoho yoleki tshɛ dimɛna nsɛnɔ y’anto tshɛ wakitanyiya Afundelo. (Kol. 3:5-10; Heb. 4:12) Anto efula wele ɛlɔ kɛnɛ l’etshumanelo k’Akristo kokaka kotɛ dia la ntondo ka vɔ mbeya ndo ndjokamba la atɔndɔ wosembwe waki Jehowa, vɔ wakasɛnaka yoho ya lɔsɛnɔ ya mindo. Koko, vɔ komonga la ɔlɔ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Vɔ wakayotanaka wɔladi paka etena kakawayotatɛka mbekesanɛ la ekambi waki Nzambi ndo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la atɔndɔ wa lo Bible.
18. Kakɔna kakakomɛ osekaseka ɔmɔtshi, ndo kɛnɛ kakokomɛ kɛsɔ atetshatɔ?
18 Koko, anto amɔtshi wele lo nshi yakete wakatshike ashi w’amɛna wele l’etshumanelo k’Akristo wonyanga woho w’anyanya lo yɛdikɔ yakawɔshi shɔ. Kadiyɛso kɛmɔtshi kelɛwɔ Tanya mbutaka dia nde “akodiama lo nkumbo k’Akristo” koko lam’akinde l’ɛnɔnyi 16, nde akatshike etshumanelo dia “mbesa ɛngɛnɔngɛnɔ wa l’andja ɔnɛ.” L’atei w’etombelo wa kɔlɔ wakandakondja mbele ndo diemi diaha la lolango diakandatshu ko ndjoditondja. Nde mbutaka ɛlɔ kɛnɛ ate: “Lo ɛnɔnyi esato wakamangana la etshumanelo, lakasale awui wa kɔlɔ efula wahamohɛki pondjo. Dui dimɔtshi diahamohɛki ele woho wakamadiake ɔnami laki atotɔ. . . . Dimi nangaka mbutɛ ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka tshɛ wakombola ‘ndɛta’ akambo wa l’andja ɔnɛ kânga lo tshanda mɔtshi tsho diaha vɔ ‘nsombɔ nsala dikambo sɔ!’ Nɛ dia l’etatelo, awui wa l’andja ɔnɛ mbeyaka monga mpɛ oko osanga, ko l’ɔkɔngɔ diko vɔ ndjonga ololo oko kondjo. Ndoko k’ɔlɔ kakoka andja ɔnɛ nyosha lâdiko dia asui. Dimi mbeyaka ɔsɔ anyotɛmi. Dimi lakalɛtɛ akambo wa l’andja ɔnɛ. Nyotshikale l’okongamelo waki Jehowa! Paka lɔkɔ mbakokanyu monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.”
19, 20. Ekokelo kakɔna kasha etshumanelo k’Akristo, ndo lo woho akɔna?
19 Ohokanyiya yema kɛnɛ kayokokomɛ naka wɛ ntshika etshumanelo k’Akristo lɛnɛ ele ekokelo. Anto efula mbohɔka yoho ya lɔsɛnɔ ya kɔlɔ yaki la wɔ la ntondo ka vɔ mbetawɔ akambo wa mɛtɛ. Vɔ hawoyolanga mbohɔ akambo asɔ kânga yema. (Joa. 6:68, 69) Wɛ kokaka ntetemala kokamɛ oma lo mpokoso la mfɔnu yakomɛ anto efula wa l’andja ɔnɛ waki Satana lo monga la lɔngɛnyi la ma ma la anangɛso la akadiyɛso wa Akristo. Lɔngɛnyi lɔsɔ ndo wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ya l’etshumanelo wa mbala la mbala ayotetemala kohola lomba lele la atɔndɔ wosembwe waki Jehowa ndo wayokokeketsha dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la atɔndɔ akɔ. Wɛ ekɔ la ɛkɔkɔ w’eshika wa ‘ntombola Jehowa l’atei wa etshumanelo ka woke’ oko wakasale omembi w’esambo.—Osam. 35:18.
20 Lo mɛtɛ, l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ efula, Akristo tshɛ pomanaka la tena diele wolo efula le wɔ dia nama olowanyi awɔ w’Okristo. Vɔ mbeyaka monga la ohomba w’onto mbaɛnya kɛnɛ kele ɔlɔlɔ kahombawɔ nsala. Kakɔna kakokayɛ nsala wɛ la ase etshumanelo akina dia nkimanyiya asekayɛ ambetawudi lo tena dia ngasɔ? Sawo diayela diayɛnya woho wakokayɛ ‘ntetemala nsamba ndo nkeketsha’ ananyɔ.—1 Tes. 5:11.
Ngande wayoyokadimola?
• Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo kɛnɛ kakakomɛ ofundji wa Osambu 73?
• Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo kɛnɛ kakakomɛ Dina?
• Lande na kele paka l’etshumanelo k’Akristo mbakokayɛ ntana ekokelo?
[Osato wa lo lɛkɛ 7]
Ɔtɔ yinyi lɛnɛ ele bu wâle; tshikala lo etshumanelo!