Tosambisha lokumu l’ɔlɔlɔ l’eshikikelo ka wolo
1 L’etatelo ka ntambe ka ntondo, Yeso Kristo akasha ambeki ande ɔkɛndɛ wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo ndo ‘mbetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki.’ (Mat. 24:14; 28:19, 20) Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔsaka dako diande sɔ la nɛmɔ efula, diɔ diakɔ diele, oya l’ekomelo ka ntambe ka 20, nkumbo kaso k’anto l’ɔnango kakakome ambeki kana anto ndekana 5 900 000 lo wedja 234. Dikambo sɔ mɛtɛ tombolaka Shɛso lele l’olongo!
2 Kakianɛ, tambɔtɔ lo ntambe 21. Otunyi aso ekɔ lo pemba la mayɛlɛ tshɛ dia mbidja wekamu l’olimu aso w’ohomba efula w’esambishelo ka Diolelo ndo wa mbetɛ anto ambeki. Nde ekɔ lo kamba la tɔsɛngiya t’oma l’andja ɔnɛ dia têkola yimba, tɔ̂sɛ wenya la wolo aso tshɛ l’akambo wele bu ohomba. Koko, lo dihole dia sho mbetawɔ andja ɔnɛ tofundɛ kɛnɛ kahombaso mɛna oko tɔ mboleki ohomba lo lɔsɛnɔ laso, sho ndjashikikɛka oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi kɛnɛ koleki tshɛ ohomba: ntsha lolango la Jehowa. (Romo 12:2) Kɛdikɛdi kitanyiya dako dia l’Afundelo diatotɛ dia ‘sambisha ɔtɛkɛta oyadi lo tena di’ɔlɔlɔ kana dia kɔlɔ ndo kamba olimu aso dimɛna efula.’—2 Tim. 4:2, 5.
3 Tonge l’eshikikelo ka nge: Akristo pombaka ‘monga kokele ndo nge lo eshikikelo lo lolango tshɛ laki Nzambi.’ (Kol. 4:12) Tshɛkɛta ‘eshikikelo’ nembetshiyamaka oko “dietawɔ dia wolo kana tshelo ya mbetawoyama dikambo dimɔtshi.” Oko weso Akristo, sho pombaka mbetawɔ ɔnɛ ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya waki Nzambi wekɔ shikaa ndo ɔnɛ tambɔnyɔngɔmɛ efula lo etena k’ekomelo. Sho pombaka monga la mbetawɔ ka wolo oko kaki l’ɔpɔstɔlɔ Paulo, lakate ɔnɛ lokumu l’ɔlɔlɔ “mbeli wulu wa [Nzambi] utsha le untu tshe letawo.”—Romo 1:16.
4 Diabolo kambaka l’anto wa kɔlɔ ndo l’akanga a lokeso, wanɛ wambonganyiyamaka, dia sɛngiya anto akina kana mbanganyiya. (2 Tim. 3:13) Oko ambowotatewodi lo dikambo sɔ, sho ntshaka tshɛ dia keketsha eshikikelo kaso k’ɔnɛ sho mbokime akambo wa mɛtɛ. Lo dihole dia tshika ekiyanu wa lo lɔsɛnɔ lɔnɛ mbɔdia ohetoheto aso, sho mbidjaka wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo. (Mat. 6:33, 34) Hatohombe mbohɛ ɔnɛ nshi yambotshikala yaya bu kambe kana fɔnya dia ekomelo k’andja ɔnɛ eke etale. Tɔ kamboleka sukana. (1 Pet. 4:7) Kânga mbakokaso fɔnya ɔnɛ odianganyelo wa lokumu l’ɔlɔlɔ bu l’etombelo w’ɔlɔlɔ efula lo wedja ɛmɔtshi lo menda woho wambosambishama lokumu l’ɔlɔlɔ lɛkɔ, sho pombaka tetemala kamba olimu ɔnɛ wa mbewola anto.—Ezek. 33:7-9.
5 Wembola w’ohomba wakokaso ndjaoka lo nshi y’ekomelo nyɛ vɔɛnɛ: ‘Onde dimi mbɔsaka olimu waki Yeso wa mbetɛ anto ambeki la nɛmɔ efula?’ Lam’asambishami lokumu l’ɔlɔlɔ, onde lekɔ la mbetawɔ ka wolo ɔnɛ Diolelo ekɔ dikambo dia shikaa? Onde lamboyashikikɛ dia ndjasha efula l’olimu ɔnɛ wa shimbɛ nsɛnɔ y’anto? Lo menda woho wambotɔnyɔngɔmɛ efula lo etena k’ekomelo, sho pombaka ndjaenda dimɛna kâmɛ ndo ɔkɛndɛ aso wa sambisha la ndakanya. Naka sho ntsha dui sɔ, kete tayoyashimbɛ ndo shimbɛ wanɛ watohokamɛ. (1 Tim. 4:16) Oko weso ekambi, ngande wakokaso sho tshɛ keketsha mbetawɔ kaso?
6 Tokoya ase Tɛsalɔnika: Ɔpɔstɔlɔ Paulo, lam’akandohɔka olimu wa wolo wakakambe anango wa la Tɛsalɔnika, nde akawatɛ ate: “Ne dia lukumu l’ololo lakayi le nyu, aha la dui tu, keli ndu lu wulu wa Nyuma k’[ekila], ndu [“l’eshikikelo ka wolo,” NW]. Nyu mbeyaka wuhu akona w’antu wakatayaenyaka l’atei anyu dia dikambu dianyu. Nyu nyakatûkuyaka, nyakukuyaka ndu Khumadiondjo, nyaketawo diui la asui efula, ndu la ongenongeno a [n]yuma k’[ekila].” (1 Tes. 1:5, 6) Eelo, Paulo akandola etshumanelo ka la Tɛsalɔnika nɛ dia kânga mbakiwɔ l’atei w’asui efula vɔ wakasambishaka l’ohetoheto ndo l’eshikikelo ka wolo. Kakɔna kakâkimanyiya dia ntsha dikambo sɔ na? Lo yoho yoleki, ohetoheto la mbetawɔ kakawɛnyi le ɔpɔstɔlɔ Paulo ndo le anyande akonge la shɛngiya y’ɔlɔlɔ le wɔ. Lo woho akɔna na?
7 Lɔsɛnɔ la Paulo ndo l’asekande wakatetetaka la nde akɛnya dia vɔ waki la nyuma ka Nzambi ndo waketawɔka l’otema ɔtɔi kɛnɛ kakawasambishaka. La ntondo ka vɔ ntshɔ la Tɛsalɔnika, Paulo la Silasi wakasoyama efula la Filipi. Vɔ wakakɔmama, wakadjama lo lokanu, ndo lo lowete aha la nomboyama la ntondo. Koko, ohemba ɔsɔ kotutsha ohetoheto awɔ lo kɛnɛ kendana la lokumu l’ɔlɔlɔ. Onami wa lokanu la nkumbo kande wakayokadimolaka etema lo menda woho wakatshungola Nzambi Paulo la Silasi ndo mbasha diaaso dia vɔ tetemala l’olimu awɔ.—Etsha 16:19-34.
8 Lo wolo wa nyuma ka Nzambi, Paulo akakome la Tɛsalɔnika. Lɛkɔ, nde akakambaka olimu wa wolo dia ndjakotshɛka ehomba ande wa lɔsɛnɔ ndo akayashaka tshɛ dia mbetsha ase Tɛsalɔnika akambo wa mɛtɛ. Nde akewoyaka lokumu l’ɔlɔlɔ lo diaaso tshɛ diakandakondjaka. (1 Tes. 2:9) Woho wakasambishaka Paulo l’eshikikelo ka wolo akonge la shɛngiya ya wolo le ase ngelo ko amɔtshi wakatshike ɛtɛmwɛlɔ awɔ wa dikishi ndo wakakome ekambi wa Jehowa, Nzambi ka mɛtɛ.—1 Tes. 1:8-10.
9 Asui koshimba ambetawodi w’eyoyo dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. Mbetawɔ kawɔ k’oyoyo ndo woho wakawayashikikɛka ɔnɛ wayokondja ɛtshɔkɔ wa pondjo akatshutshuya ase Tɛsalɔnika dia sambisha anto akambo wa mɛtɛ wakawayeya. Oma lo waasaso waki l’ase etshumanelo kɛsɔ, lokumu la mbetawɔ ndo l’ohetoheto awɔ lakahandjɔnɛ l’ahole akina wa la Makɛdɔniya ndo la Akaya. Ɔnkɔnɛ, lam’akafundɛ Paulo ase Tɛsalɔnika mukanda ande wa ntondo, ko etsha awɔ w’ɔlɔlɔ wamboteyamaka. (1 Tes. 1:7) Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula!
10 Ngandji kokawɔ Nzambi ndo anto mbatshutshuyaka: L’ɛnyɛlɔ k’ase Tɛsalɔnika, ngande wakokaso monga l’eshikikelo ka wolo lam’atatasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ɛlɔ kɛnɛ na? Paulo akafunde lo dikambo diawɔ ate: “Tatuhoka ulimu anyu wa mbetawo, la ekambelu ka ngandji.” (1 Tes. 1:3, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Mbokɛmaka hwe dia vɔ wakokaka Jehowa ngandji efula kâmɛ ndo anto wakawasambishaka. Woho wa ngandji kɛsɔ mbakatshutshuya Paulo l’asekande dia mbisha ase Tɛsalɔnika ‘aha tsho lokumu l’ɔlɔlɔ laki Nzambi, koko ndo nsɛnɔ yawɔ hita.’—1 Tes. 2:8.
11 Yoho yakɔ yâmɛ, ngandji k’efula kokaso Jehowa ndo anyaso anto totshutshuyaka dia sho ndjâkimɔ tshɛ l’olimu w’esambishelo wakatosha Nzambi. Ngandji ka ngasɔ mbatokimanyiya dia sho mbeya ɔnɛ ɔkɛndɛ wakatosha Nzambi ele dianganya lokumu l’ɔlɔlɔ. Lo kana yimba dimɛna ndo lo ngɛnangɛna la kɛnɛ tshɛ kambotosalɛ Jehowa lo tɔlɔmbɔla lo ‘lɔsɛnɔ la mɛtɛ,’ sho tshutshuyamaka dia mbewoya anto akina akambo wa mɛtɛ wa diambo efula wambotetawɔ l’otema ɔtɔi.—1 Tim. 6:19.
12 Naka tayosambishaka, kete ngandji kokaso Jehowa ndo anyaso anto kayotahamaka. Naka tɔ pama, kete tayokeketshama dia ndjasha efula l’esambishelo ka soko la soko ndo ka lo weho ekina. Tayokamba la waaso wayotokondja dia sambisha ewotɔ, asukanyi, ndo angɛnyi aso lo tshakitudi. Kânga mbakoka anto efula tona lokumu l’ɔlɔlɔ latatasambisha ndo mbayohemba amɔtshi dia memadja esambishelo ka Diolelo, sho tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’etei k’otema. Lande na? Nɛ dia sho mbeyaka ɔnɛ takatshe tshɛ dia sambisha anto awui wa Diolelo ndo mbakimanyiya dia vɔ kondja panda. Jehowa ayɔtshɔkɔla welo wadjaso dia tana anto wele l’etema w’ɔlɔlɔ. Kânga mbahinamaso l’ekiyanu wa lo lɔsɛnɔ ndo mbayanga Satana toshishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ aso, sho tayongaka nshi tshɛ l’eshikikelo ka wolo ndo tayosambishaka anto akina l’ohetoheto. Naka sho tshɛ tayodja lonya, kete tayotondja tshumanelo diele nge ndo diele l’ohetoheto oko ka la Tɛsalɔnika.
13 Tatohekɔke kânga lam’eso l’ehemba: Tekɔ nto l’ohomba w’eshikikelo lam’eso l’ehemba. (1 Pet. 1:6, 7) Yeso akahonolɛ ambeki ande ate naka vɔ wayowoyela, kete vɔ ‘wayohetshama oma le wedja tshɛ.’ (Mat. 24:9) Kɛsɔ mbakakomɛ Paulo la Silasi lam’akiwɔ la Filipi. Ɔkɔndɔ wa lo Etsha tshapita ya 16 mbutaka ɔnɛ Paulo la Silasi wakadjama lo lokanu la l’etei ndo wakawadje ekolo lo lowete. Oko wokolongaka, lokanu la woke aki luudu la woke l’otale la lo sɛkɛ la toshambrɛ ta totshitshɛ taki la toholehole t’esase la hiɛlɛlɛ mbɔtɔka. Koko, lokanu la l’etei komonga l’atala ndo hiɛlɛlɛ komongaka efula lɔkɔ. Paulo la Silasi wakadiɛnɛ la wodjima, dungu, ndo asui waki lo dihole sɔ diakawâdihe. Onde wɛ kokaka kanyiya pâ kaki lawɔ lam’akiwɔ lo lowete eshidi wa ntango efula ndo woho wakahokamaka ɛkɔngɔ, ndo wakawakɛlanɛka akila la dikɔmɔki?
14 Kânga mbakawahomana l’ehemba ɛsɔ, Paulo la Silasi koshisha kɔlamelo yawɔ. Vɔ waki l’eshikikelo k’oma k’ɛse otema kakâkeketshaka dia vɔ kambɛ Jehowa kânga l’atei w’ehemba. Tshapita 16, divɛsa 25 mɛnyaka eshikikelo kaki lawɔ; divɛsa sɔ totɛka ɔnɛ Paulo la Silasi ‘wakalɔmbaka ndo wakatombolaka Nzambi l’esambo.’ Kânga mbakiwɔ lo lokanu la l’etei, vɔ waki l’eshikikelo ɔnɛ Nzambi mbangɛnangɛnaka, diɔ diakɔ diakawembaka la dui dia wolo di’ase lokanu akina mboka. Sho pombaka monga l’eshikikelo ka ngasɔ lam’ahomana mbetawɔ kaso l’ehemba!
15 Diabolo telaka ehemba woho w’anyanya. Le amɔtshi, mbeyaka monga ko ɛhɛnyɔhɛnyɔ w’oma le ase nkumbo. Anɛngɛso l’akadiyɛso efula pomanaka l’ehemba w’oma le lɛɛta. Sho koka pomana nto l’ehemba w’oma le ɛtɔlɔki. Ekɔ nto ehemba wendana l’ekondjelo, mbut’ate dia tana woho wa ndjasɛnya. Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka pomanaka la tɔsɛngiya t’oma le anyawɔ la kalasa. Ngande wakokaso tondoya ehemba ɛsɔ dimɛna dimɛna na? Kakɔna kele ohomba dia sho monga l’eshikikelo na?
16 Dui dia ntondo ndo dioleki ohomba ele monga la diokanelo di’ɔlɔlɔ la Jehowa. Lam’aki Paulo la Silasi lo lokanu la l’etei, vɔ kondjakiyanya kana ndjaoka kɛtshi. Vɔ wakɛlɛ mbala kakɔ ɔtɔi le Nzambi lo dɔmbɛlɔ ndo wakôtombolaka l’esambo. Lande na na? Nɛ dia waki la diokanelo di’oshika vɔ la Shɛwɔ lele l’olongo. Vɔ wakeyaka dia wekɔ lo soyama l’ɔtɛ w’akambo w’ɔlɔlɔ ndo wakeyaka ɔnɛ Jehowa mbayowasha panda.—Osam. 3:8.
17 Ɛlɔ kɛnɛ, lam’ahomanso l’ehemba, sho lawɔ pombaka mendɛka le Jehowa. Paulo tokeketshaka sho Akristo dia ‘mbewoyaka Nzambi ehomba aso; ko wɔladi wa Nzambi woleki tshɛ wayolama etema la timba taso.’ (Fil. 4:6, 7) Sho keketshamaka efula lam’eyaso ɔnɛ Jehowa hatototshika shamɛ ato lam’eso l’ehemba. (Is. 41:10) Nde ekɔ la so wonya tshɛ edja tshɛ keso lo mbôkambɛ l’eshikikelo ka mɛtɛ.—Osam. 46:7.
18 Dui dikina di’ohomba diatokimanyiya dia sho mɛnya eshikikelo kaso ele kambaka olimu wa Jehowa. (1 Kor. 15:58) Paulo la Silasi wakadjama lo lokanu nɛ dia vɔ wakasambishaka lokumu l’ɔlɔlɔ. Onde lâsɔ vɔ wakatshike sambisha l’ɔtɛ w’ehemba wakahomana lawɔ? Kema, vɔ wakatetemala sambisha kânga lam’akiwɔ lo lokanu, ndo l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbatondja, vɔ wakatshu la Tɛsalɔnika ndo lo mvudu y’ɛtɛmwɛlɔ y’ase Juda dia ‘tokana la wɔ yimba oma l’Afundelo.’ (Etsha 17:1-3) Naka tayonga la mbetawɔ ka wolo le Jehowa ndo mbetawɔ ɔnɛ sho mbokime akambo wa mɛtɛ, kete ndoko ɛngɔ ‘kayokoka tokakitola oma lo ngandji ka Nzambi kele le Yeso Kristo Nkumɛso.’—Romo 8:35-39.
19 Bɛnyɛlɔ dia nshi nyɛ di’anto wele l’eshikikelo ka wolo: Nshi nyɛ, tekɔ la bɛnyɛlɔ efula di’amɛna di’anto wele l’eshikikelo ka wolo oko Paulo la Silasi. Kadiyɛso kɛmɔtshi kakatombe la lɔsɛnɔ oma lo pango ka lokanu ka Auschwitz ekɔ lo tɛkɛta dia mbetawɔ ka nge la eshikikelo ka wolo kakɛnya anangɛso l’akadiyɛso wa lo pango kɛsɔ ka lokanu. Nde ate: “Mbala kɛmɔtshi kakawatatɔkɔnyaka, owandji ɔmɔtshi w’asalayi akaye le mi atshuma dikɔfi, ko nde la mi ate ‘ahombaso ntsha la nyu mɛtɛ na?’ ‘Sho konyondaka, hanyodje ndo yimba. Sho nyotoma lo lokanu, hanyoyakiyanya kânga yema. Sho nyotoma lo pango ya nkanu, hanyonyange. Lam’anyofundɛso nyɔi, hanyoke ndo wɔma. Ahombaso ntsha la nyu mɛtɛ na?’ “ Mbetawɔ kaso keketshamaka lam’ɛnaso mbetawɔ k’anangɛso l’akadiyɛso l’atei w’ekakatanu wa ngasɔ! Mbala tshɛ, vɔ mendɛka le Jehowa dia nde mbakimanyiya dia vɔ mbikikɛ ehemba akɔ.
20 Aha la tamu, sho mbohɔka eshikikelo kakɛnya anangɛso efula l’ata wakonge l’asa dibila l’ɛnɔnyi ɛnɛ wêke kambeta. Kânga lam’ewɔ lo wâle, anangɛso wele l’ɛkɛndɛ ndjakiyanyaka efula di’anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ kondja mbo ya ndɛ ya lo nyuma. Vɔ tshɛ tetemalaka kambɛ Nzambi la kɔlamelo tshɛ ndo l’eshikikelo ka wolo ɔnɛ ‘ehomɔ tshɛ kayowotshula dia mbalɔsha kayonga anyanya.’—Is. 54:17.
21 Anangɛso l’akadiyɛso efula wele la wadi kana waomi wele bu ambetawodi mongaka ndo vɔ lawɔ la mbetawɔ ka wolo ndo la ekikelo. Ɔnangɛso ɔmɔtshi la lo wodja wa Guadeloupe akalɔshama efula oma le wadiɛnde laki komonga ombetawodi. Dia mbɔtɛwɔla ndo mboshimba di’aha nde ntshɔka lo nsanganya y’Akristo, nde kombokatɛka yangɔ ya ndɛ kana mbosolɛ, mbɔkɔmɛ ndo mbɔlɔngɔsɔlɛ ahɔndɔ ande. Nde akatshaka nshi efula aha la mbɔtɛkɛtsha. Koko, lo kambɛ Jehowa l’eshikikelo k’oma k’ɛse otema ndo lo mbɔlɔmbaka ekimanyielo, ɔnangɛso ɔsɔ akakikɛ ohemba akɔ. Ɛnɔnyi engana wakandakikɛ ohemba akɔ na? Paka oma l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi 20 mbakayomɛka wadɛnde kadimola otema yema yema. L’edjedja ka wonya, nde akakoke ndjoka ɔlɔ lo woho wakayetawɔka wadɛnde elongamelo ka Diolelo diaki Nzambi.
22 L’ekomelo, hatohombe mbohɛ ɔnɛ eshikikelo ka wolo kele l’anangɛso ndo akadiyɛso wɔtɔ kalasa lushi tshɛ pomanaka la tɔsɛngiya t’oma le asekawɔ ndo ehemba ekina. Lo kɛnɛ kendana la tɔsɛngiya ta ndjaɔtɔnganyiya la kɛnɛ katshama la kalasa, osekaseka ɔmɔtshi wele Ɔmɛnyi wa Jehowa akate ate: “Lam’eyɛ la kalasa, onto tshɛ kokeketshaka dia monga yema ɔtɛ wolo. Ana wakɛnda ndekaka kɔlɛmiya naka wɛ ntshaka akambo wɛnya dia wɛ ekɔ ɔtɔmbɔki kana ɔtɛ wolo.” Ande tɔsɛngiya tahomana l’ɛlɔngɔlɔngɔ ndo esekaseka lee! Vɔ pombaka ndjashikikɛ lo yimba ndo l’otema dia shika ekolo la ntondo k’ehemba.
23 Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka efula wekɔ lo nama kɔlamelo yawɔ kânga l’atei w’ehemba. Sho koka mbɔsa ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso kɛmɔtshi ka la France. Lushi lɔmɔtshi, l’ɔkɔngɔ wa vɔ ndɛ yangɔ ya midi, ɛlɔngɔlɔngɔ ɛmɔtshi wakotshutshuya dia nde mbasha bizɛ, koko nde akalɔmbɛ Nzambi ndo akatone la wolo tshɛ, ko tohami tɔsɔ wakotshike. L’ɔkɔngɔ diko, ɔmɔtshi a l’atei awɔ akayoya le kadiyɛso ko nde la nde ate lambokɔngɛnangɛna efula oma lo dihonga diayɛ. Kadiyɛso akosambisha dimɛna awui wa Diolelo, lo mbolembetshiya ɛlɛmbɛ wa lâdiko wendana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ wakadjɛ Jehowa anto tshɛ walanga kondja ɛtshɔkɔ w’oma lɔkɔ. L’ɔnɔnyi ɔsɔ, nde akalembetshiya kalasa kawɔ k’otondo awui anɛ wendana la mbetawɔ kande.
24 Tekɔ mɛtɛ la diɛsɛ dia mbadiema l’ɔnɔngɔ w’anto wele Jehowa ngɛnangɛnaka kamba la wɔ dia tasanyɛka anto l’eshikikelo tshɛ awui wendana la lolango lande! (Kol. 4:12) Ndo nto, tekɔ la diaaso dia dimɛna efula dia mɛnya kɔlamelo yaso lam’alɔshamaso oma le Otunyi aso Satana Diabolo, lele oko tambwɛ. (1 Pet. 5:8, 9) Tatohɛke dia Jehowa ekɔ lo kamba la losango la Diolelo dia tosha sho wanɛ walisambisha panda kâmɛ la wanɛ watohokamɛ. Ɔnkɔnɛ, oma lo tɛdikɔ tɔsaso ndo lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi tɛnya dia sho mbetshaka Diolelo lo dihole dia ntondo. Nyɛsɔ totetemale sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ l’eshikikelo ka wolo!