SAWO DIA WEKELO 26
OSAMBO 123 Toyelake ɛlɔmbwɛlɔ ka teokrasi la kɔlamelo tshɛ
Nyonge l’okitshakitsha etena kahanyashihodia akambo amɔtshi
“Nshihodia Kanga-Wolo-Tshɛ ekɔ dui diahatakoke minda.”—JƆBƆ 37:23.
KƐNƐ KAYOTEKA
Kaanga naka hateye kɛnɛ tshɛ kayotomba, sho koka mbikikɛ ekakatanu etena kakanaso yimba lo kɛnɛ keyaso ndo etena kayaɛkɛso le Jehowa.
1. Jehowa akatotonge l’akoka akɔna ndo lande na?
JEHOWA akatotonge lo yoho ya diambo efula lo woho weso l’akoka wa nkanyiya, mbeka awui w’eyoyo ndo nkamba la kɛnɛ kekaso. Lande na kakandatotonge lo yoho shɔ? Nde nangaka dia sho ‘ntana ewo ka Nzambi’ ndo mbokambɛ la dikoka diaso di’ekanelo ka yimba.—Tok. 2:1-5; Rɔmɔ 12:1.
2. a) Elelo akɔna wele la so? (Jɔbɔ 37:23, 24) (Enda ndo osato.) b) Wahɔ akɔna wakondjaso lo mbeya elelo aso?
2 Kaanga mbeso l’akako wa mbeka, tekɔ l’elelo lo kɛnɛ keyaso. (Adia Jɔbɔ 37:23, 24.) Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Jɔbɔ. Sawo diakasawola Jehowa la Jɔbɔ diakokimanyiya dia nde mbeya dia ekɔ akambo efula wakinde kombeyaka. Sawo sɔ diakokimanyiya dia monga l’okitshakitsha ndo nɔngɔsɔla ekanelo kande ka yimba. (Jɔbɔ 42:3-6) Sho lawɔ kondjaka wahɔ lo nshihodia di’aha akambo tshɛ mbeyaso. Etena kohɔso ɔnɛ ekɔ akambo efula wahateye, kɛsɔ tokimanyiyaka dia monga l’okitshakitsha ndo mbeya ɔnɛ Jehowa ayototɛka kɛnɛ keso mɛtɛ l’ohomba wa mbeya dia mbɔsa tɛdikɔ ta lomba.—Tok. 2:6.
Sho koka nkondja wahɔ lo nshihodia woho wahateye akambo amɔtshi oko wakakondja Jɔbɔ wahɔ (Enda odingɔ 2)
3. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
3 Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola awui amɔtshi wahateye ndo ekakatanu wakoka mpomana la so l’ɔtɛ wa dui sɔ. Ndo tayɔsɛdingola nto lande na kele ekɔ dimɛna lo woho wahateye dikambo tshɛ. Nsɛdingola awui asɔ ayokeketsha wɛkamu aso le Jehowa, “Ɔnɛ lele kokele lo ewo” latotɛ kɛnɛ keso mɛtɛ l’ohomba wa mbeya.—Jɔbɔ 37:16.
HATEYE LUSHI LAYOYA EKOMELO
4. Lo ndjela Mateo 24:36, naa dui dimɔtshi diahateye?
4 Adia Mateo 24:36. Hateye lushi layoya ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. Kaanga Yeso etena kakinde la nkɛtɛ, nde kombeyaka “lushi kana wonya.”a Yema tshitshɛ oma laasɔ, Yeso akayotɛka apɔstɔlɔ ande dia Jehowa mbele la lotshungɔ la nshikikɛ etena kahomba awui amɔtshi salema “lo wolo ande hita.” (Ets. 1:6, 7) Jehowa akashikikɛ etena shikaa kayondokomiya dikongɛ nɛ di’akambo koko sho hatokoke mbeya etena shikaa kayosalema dikambo sɔ.
5. Lam’ele hateye lushi layoya ekomelo, ngande wakoka dui sɔ monga la shɛngiya le so?
5 Lo ndjela kɛnɛ kakate Yeso, sho hateye polo edja ka ngande kayotokonga di’ekomelo ndja. Etombelo wakoka monga la dui sɔ ele, sho mbeyaka ndjonga ko taya bu la solo dia lotutsha kana ndjɔkɔmɔ ndjekoleko naka aya edja kambotokongɛɛ lushi la Jehowa. Kana sho koka monga l’okakatanu wa mbikikɛ lɔsɔkɔ l’oma le ase nkumbo kana l’oma le anto akina. (2 Pe. 3:3, 4) Ondo sho mbeyaka mfɔnya dia naka sho mbeya lushi shikaa lahomba ekomelo ndja, kete tayoleka monga la solo dia lotutsha ndo tayonga l’akoka wa mbikikɛ lɔsɔkɔ aha l’okakatanu.
6. Lande kele ekɔ dimɛna lo woho wahateye lushi layoya ekomelo?
6 Lo mɛtɛ, lo nsala diaha sho mbeya lushi layoya ekomelo, Jehowa toshaka diaaso dia sho mɛnya dia sho mbokambɛka l’ɔtɛ wa ngandji kawokaso ndo l’ɔtɛ wayaɛkɛso le nde. Sho nangaka kambɛ Jehowa pondjo pondjo koko aha tsho polo lushi layoya ekomelo. Lo dihole dia mbika washo lo etena kayoya “lushi la Jehowa,” ayoleka dimɛna mbika washo lo awui w’amɛna wayosalema lo lushi lɔsɔ. Kɛsɔ ayotokimanyiya dia sho ndeka ndjasukanya la Jehowa, ndjaɛkɛ le nde ndo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia mbɔngɛnyangɛnya.—2 Pe. 3:11, 12.
7. Kakɔna keyaso?
7 Sho pombaka mbika washo lo kɛnɛ keyaso, ɛnyɛlɔ sho mbeyaka dia nshi y’ekomelo yakatatɛ lo 1914. Jehowa akatosha prɔfɛsiya efula ya lo Bible aha tsho dia sho nshikikɛ ɔnɔnyi ɔsɔ koko ndo dia nembetshiya awui efula wakahombe salema oma laasɔ. Etombelo wele la dui sɔ ele, tamboyashikikɛ dia “lushi la woke la Jehowa laya suke.” (Zɛf. 1:14) Sho mbeyaka nto olimu walanga Jehowa dia sho nkamba, mbuta ate mbewoya anto efula ‘lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo.’ (Mat. 24:14) Losango lɔnɛ lekɔ lo mbewoyama lo wedja oko 240 ndo l’ɛtɛkɛta ndekana 1000. Sho bu l’ohomba wa mbeya “lushi kana wonya” dia ndjasha l’ohetoheto l’olimu woleki ohomba.
HATEYE WOHO WAYOSALA JEHOWA AKAMBO
8. “Olimu wa Nzambi ka mɛtɛ” mendanaka la na? (Ondaki 11:5)
8 Sho hatoteyaka nshi tshɛ “olimu wa Nzambi ka mɛtɛ.” (Adia Ondaki 11:5.) Etelo kɛsɔ mendanaka la kɛnɛ kasala Jehowa kana kɛnɛ ketawɔnde dia tɔ salema dia nkotsha lolango lande. Sho hatokoke mbeya l’eshikikelo tshɛ lande na ketawɔ Jehowa dia dui dimɔtshi salema kana mbeya mɛtɛ woho wayondosala akambo lo wahɔ aso. (Os. 37:5) Bible mbɛdikaka woho wahateye “olimu wa Nzambi ka mɛtɛ” la woho wahateye woho wahama ɔna lo dikundju dia nyango. Kaanga ambeyi wa siansɛ hawoshihodia dimɛna dimɛna woho wahama ɔna lo dikundju dia nyango. Woho akɔ waamɛ mbele, sho hatoshihodia dimɛna dimɛna woho wayosala Jehowa akambo.
9. Ngande wakokaso ndjaoka lo woho wahateye woho wayosala Jehowa akambo?
9 Woho wahateye woho wayosala Jehowa akambo lo wahɔ aso koka tokonya lo mengenga dia mbɔsa tɛdikɔ tɔmɔtshi. Sho mbeyaka mengenga dia ndjahondja awui amɔtshi l’oyango wa mpamia olimu aso w’esambishelo, ɛnyɛlɔ oko mbetɛ lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ kana ntshɔ lɛnɛ ele ohomba efula w’apandjudi wa Diolelo. Naka hatokotsha ɛkɛndɛ aso wa teokrasi, hatɛnyi etombelo w’amɛna w’oma l’olimu aso w’esambishelo wa wolo kana tekɔ lo mpomana la wekamu lo prɔjɛ ya teokrasi, sho mbeyaka ndjoyambola dia kana tekɔ lo mbetawɔma le Nzambi.
10. Waonga akɔna w’amɛna wahombaso nkɛnɛmɔla lam’ele hateye woho wayosala Jehowa akambo?
10 Lam’ele hateye shikaa woho wayosala Jehowa akambo, sho nɔmbamaka dia nkɛnɛmɔla waonga w’ohomba wele oko: Okitshakitsha ndo mbeya elelo aso. Dui sɔ ayotokimanyiya dia nshihodia dia tokanyi ndo mboka ya Jehowa ndeka yaso l’etale. (Isa. 55:8, 9) Tayeka nto dia ndjaɛkɛ le Jehowa la tshondo tshɛ, tele l’eshikikelo ɔnɛ nde ayosala akambo lo yoho yoleki dimɛna. Etena kakondjaso etombelo w’amɛna oma l’olimu w’esambishelo kana lo prɔjɛ ya teokrasi, sho mbishaka Jehowa lotombo. (Os. 127:1; 1 Kɔr. 3:7) Naka awui hawosalemi lo woho wakatalongamɛka, kete sho pombaka mbeya di’awui tshɛ wekɔ l’anya wa Jehowa. (Isa. 26:12) Sho koka nsala kɛnɛ kakokaso nsala ndo ntetemala ndjaɛkɛ le Jehowa nɛ dia nde ayotokimanyiyaka nshi tshɛ. Tekɔ l’eshikikelo dia nde ayotosha ɛlɔmbwɛlɔ keso la tɔ ohomba oko wakandasalaka tena dimɔtshi lo nshi yakete.—Ets. 16:6-10.
11. Kakɔna keyaso kakoka tokimanyiya?
11 Tokane yimba lo kɛnɛ keyaso dia Jehowa ekɔ ngandji, ekɔ la losembwe ndo ekɔ la lomba. Sho mbeyaka dia nde mbɔsaka la nɛmɔ di’efula kɛnɛ kosalɛso ndo kasalɛso asekaso atɛmɔdi. Ndo sho mbeyaka dia Jehowa tshɔkɔlaka nshi tshɛ wanɛ wele la kɔlamelo le nde.—Hɛb. 11:6.
SHO HATEYE KƐNƐ KAYOTOMBA LOYI
12. Lo ndjela Jakɔba 4:13, 14, kakɔna kahateye?
12 Adia Jakɔba 4:13, 14. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, hateye woho wayonga lɔsɛnɔ laso loyi. Lo dikongɛ nɛ di’akambo, sho pomanaka la “tena ndo awui wa shashimoya.” (Ond. 9:11) Diakɔ diele hatokoke mbeya dia kana kɛnɛ kakongɛso kayosalema kana tayonga la lɔsɛnɔ dia kisala loyi.
13. Shɛngiya yakɔna yele la woho wahateye kɛnɛ kayosalema lo nshi yayaye le so?
13 Koka monga wolo le so dia mbikikɛ lam’ele hateye shikaa kɛnɛ kayosalema lo nshi yayaye. Lande na? Sho mbeyaka ndjakiyanya lo dikambo dia kɛnɛ kayosalema ndo kɛsɔ mbeyaka toshishɛ ɔngɛnɔngɛnɔ aso. Awui watokomɛ la shashimoya ndo wahatalongame koka tokiyanya. Ndo naka awui hawosalemi lo woho wakatalongamɛka, sho koka nkɔmɔ.—Tok. 13:12.
14. Ɔngɛnɔngɛnɔ aso nemanɛka la na? (Enda ndo esato.)
14 Etena kakikɛso ekakatanu, tayonga l’akoka wa mɛnya ɔnɛ oyadi kɛnɛ tshɛ kakoka tokomɛ, sho kambɛka Shɛso lele l’olongo l’ɔtɛ wa ngandji kawokaso koko aha l’ɔtɛ w’eyango wa lokaki. Ɛkɔndɔ wa lo Bible mɛnyaka dia sho hatokoke nongamɛ dia Jehowa tokokɛ oma l’ekakatanu tshɛ ndo nde hashikikɛ la ntondo awui wayotokomɛ lo lɔsɛnɔ laso. Nde mbeyaka di’ɔngɛnɔngɛnɔ aso halemanɛ la kɛnɛ katokongɛɛ lo nshi yayaye. Koko, ɔngɛnɔngɛnɔ aso nemanɛka la ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kande ndo mbokitanyiya. (Jɛr. 10:23) Lo nyanga ɛlɔmbwɛlɔ kande etena kɔsaso tɛdikɔ, sho mbutaka lo yoho mɔtshi ɔnɛ: “Naka Jehowa alanga, tayɔsɛna ndo tayosala kɛnɛ kana kɛnɛ.”—Jak. 4:15.
Nyanga ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa ndo mbokitanyiya koka monga tshondo y’ekokelo ka wolo le so (Enda odingɔ 14-15)b
15. Kakɔna keyaso lo kɛnɛ kendana la nshi yayaye?
15 Sho hateye kɛnɛ kayotombaka lushi tshɛ, koko sho mbeyaka dia Jehowa akatolake lɔsɛnɔ la pondjo oyadi l’olongo kana la nkɛtɛ. Sho mbeyaka dia nde hakoke mbuta kashi ndo ndooko kɛnɛ kakoka mboshimba dia nde nkotsha alaka ande. (Tito 1:2) Ndamɛ oto mbakoka ‘mbuta akambo wakahombe ndjosalema. Ndo oma ko nshi y’edjedja akambo wahatasalema.’ Kɛsɔ mbakasalema lo nshi yakete ndo kɛsɔ mbayosalema lo nshi yayaye. (Isa. 46:10) Sho mbeyaka l’eshikikelo tshɛ dia ndooko kayoshimba Jehowa dia toka ngandji. (Rɔmɔ 8:35-39) Nde ayotosha lomba, esambelo ndo ayotosha wolo wele la so ohomba dia mbikikɛ kɛnɛ tshɛ kakoka tokomɛ. Sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayotokimanyiya ndo ayotɔtshɔkɔla.—Jɛr. 17:7, 8.
SHO HATOKOKE NSHIHODIA DIMƐNA DIMƐNA WOHO WATEYA JEHOWA
16. Oko wotamidiɔ lo Osambo 139:1-6, kakɔna keya Jehowa kahatakoke nshihodia dimɛna dimɛna?
16 Adia Osambo 139:1-6. Otungi aso mbeyaka woho wakandatotonge ndo woho wakandasale demba diaso, nsaki yaso ndo yimba yaso. Nde ndjashaka le so la kɔlamelo tshɛ. Nde mbeyaka kɛnɛ kataso ndo kalangaso mbuta, kɛnɛ kasalaso ndo lande na kakisalaso. Nkumekanga Davidɛ akate dia Jehowa okongaka nshi tshɛ suke ndo ekɔ l’akoka wa tokimanyiya. Ngande wayaokayɛ lo mbeya dia Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ, Ɔnɛ laheme laadiko dia tshɛ ndo Otungi wa diangɔ tshɛ ndjakiyanyaka efula lo dikambo diayɛ? Davidɛ akate ate: “Ewo ka ngasɔ kekɔ diambo efula le mi. Tɔ kekɔ tanga efula amboleka le mi dia mana mfundo.”—Os. 139:6, nɔtɛ.
17. Lande na kakokande monga wolo le so dia mbetawɔ dia Jehowa teyaka dimɛna?
17 Ondo l’ɔtɛ wa dihole dioye nkumbo kaso, mbekelo yaso kana waetawɔ waki la so lo nshi yakete, koka monga wolo le so dia mɛna dia Jehowa ekɔ Papa koludi la ngandji kayakiyanya lo dikambo diaso. Kana sho koka mfɔnya ɔnɛ munga yakatasale lo nshi yakete yekɔ kɔlɔ efula lo woho wele Jehowa hakoke nkombola pondjo dia teya ndo ɔnɛ nde ekɔ etale oma le so. Kaanga Davidɛ akayaokaka tena dimɔtshi ngasɔ. (Os. 38:18, 21) Kana onto ɔmɔtshi lasala la wolo dia ntshikitanya yoho yande ya lɔsɛnɔ dia nsɛna lo ndjela atɔndɔ wosembwe waki Nzambi koka ndjambola ɔnɛ: ‘Naka Nzambi mɛtɛ mbeyakami, lande na kalongamɛnde dia dimi ntshika yoho yami ya lɔsɛnɔ yele ekɔ wolo le mi dia dimi ntshika?’
18. Wahɔ akɔna wakondjaso lo mbetawɔ ɔnɛ Jehowa teyaka dimɛna oleki woho wayaeyaso? (Enda ndo esato.)
18 Sho koka mbeka dia mbetawɔ dia Jehowa teyaka dimɛna dimɛna oleki woho wayaeyaso ndo ɔnɛ nde koka mɛna awui w’amɛna le so wahatakoke shoamɛ mɛna. Koko kaanga mbɛnande wandja aso ndo mbashihodiande woho wayaokaso ndo lande na kasalaso akambo lo yoho shɔ, nde tokaka ngandji. (Rɔmɔ 7:15) Etena kashihodiaso dia Jehowa mɛnaka nshi tshɛ woho w’onto wakokaso monga, dui sɔ toshaka wolo wele la so ohomba dia mbokambɛ la kɔlamelo ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
Jehowa tokimanyiyaka dia nkeketsha mbetawɔ kaso lo lɔsɛnɔ la diambo latolakande. Lo nsala ngasɔ, nde tokimanyiyaka dia mbikikɛ ekakatanu wahatalongamɛ (Enda odingɔ 18-19)c
19. Kakɔna keyaso l’eshikikelo tshɛ lo dikambo dia Jehowa?
19 Sho mbeyaka dia Jehowa ekɔ ngandji. Hatokoke mbidja taamu lo dikambo sɔ. (1 Jni. 4:8) Sho mbeyaka di’atɔndɔ wa Jehowa wosembwe kɛnɛmɔlaka ngandji katokande ndo mɛnyaka dia nde ndjashaka nshi tshɛ le so. Sho mbeyaka dia Jehowa nangaka dia sho nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Nde akakimɔ oshinga w’etshungwelo dia sho nkondja lɔsɛnɔ lɔsɔ. Woshasha w’oshinga w’etshungwelo toshikikɛka dia sho koka ntondoya kaanga mbeso anto wele keema kokele. (Rɔmɔ 7:24, 25) Ndo sho mbeyaka dia “Nzambi ndeka etema aso woke ndo nde mbeyaka akambo tshɛ.” (1 Jni. 3:19, 20) Jehowa mɛnaka oseka dikambo tshɛ diendana la so ndo nde ekɔ l’eshikikelo dia sho koka ntondoya lo nsala lolango lande.
20. Kakɔna kayotokimanyiya dia mbewɔ ndjakiyanya otamanya?
20 Jehowa totɛka kɛnɛ tshɛ keso l’ohomba wa mbeya. Etena ketawɔso dui sɔ l’okitshakitsha tshɛ, sho mbewɔka ndjakiyanya otamanya polo lo yɛdikɔ yahatakoke mbahemɛ ekiyanu aso ndo sho ndjashaka lo kɛnɛ koleki ohomba. Lo nsala ngasɔ, sho mɛnyaka dia sho ndjaɛkɛka la tshondo tshɛ le Jehowa, “Onto lele la ewo ka kokele.” (Jɔbɔ 36:4) Lam’ele tekɔ l’elelo lo eokelo kaso k’awui amɔtshi l’etena kɛnɛ, tekɔ lo nongamɛ lɔsɛnɔ la pondjo lɛnɛ ayototeka awui w’eyoyo oma le Nzambi kaso ka Woke ndo awui wendana la nde.—Ond. 3:11.
OSAMBO 104 Woshasha waki Nzambi wa nyuma k’ekila
b ELEMBETSHIELO W’ESATO: Papa kɛmɔtshi l’ɔnande wekɔ lo nɔnga diangɔ lo tapa l’oyango wa nkumbo kawɔ monga suke dia nsala kɛnɛ kahombama etena kayowohomana la dui dia wanyandja.
c ELEMBETSHIELO W’OSATO: Ɔnangɛso ɔmɔtshi lele l’ekakatanu wa wolo ekɔ lo nkanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wawokongɛɛ l’andja w’oyoyo.