Onde Bible koka kokimanyiya dia ntshika nnɔ didjoyadjoya?
Ɔnɔnyi tshɛ, miliyɔ y’anto mvɔka l’ɔtɛ wa weho wa dinɔnɔ dianɔwɔ, mbidja ndo didjoyadjoya, kana oma l’etombelo wa dinɔnɔ dia wolo sɔ. L’etena ka hemɔ ka COVID-19, okakatanu ɔsɔ wakaleke nkoma wolo. Lomba l’oma lo Bible lambokimanyiya anto efula dia ntshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya. Naka wɛ ekɔ lo ndɔshana la dui sɔ, kete lomba lɔsɔ koka kokimanyiya ndo wɛ.a
Lo sawɔ nɛ
Lande na kahombaso nyanga alako oma lo Bible dia tokominyayiya dia ntshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya?
Alako anɛi w’oma lo Bible wakoka kokimanyiya dia ntshika monga mfumbe k’ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya
Avɛsa wa lo Bible wakoka kokimanyiya dia ntshika monga mfumbe k’ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya
Awui wakate anto amɔtshi wakatshike monga mfumbe k’ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya diɛsɛ la Bible
Onde Bible shimbaka osakelo w’aseka enganga wa kamba la didjoyadjoya?
Onde Bible shimbaka ekanga waseka enganga wosalemi wa didjoyadjoya?
Lande na kahombaso nyanga alako oma lo Bible dia tokominyayiya dia tondoya tshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya?
Eyangelo mɛnyaka di’anto efula ndjokomaka la mbekelo ka nɔ didjoyadjoya nɛ dia vɔ ndjaokaka opoko, etena kewɔ l’ekiyanu kana l’ɔkɔmwɛlɔ. Bible koka kokimanyiya dia wɛ monga la mbetawɔ kahombama ka ndɔshana la awui wakokoka konya onto lo mbekelo kɛsɔ. Tɔ mɛnyaka woho wakokayɛ monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Nzambi. (Osambo 25:14) L’ekimanyelo kande, wɛ koka ntodoya awui wakokayɛ mɛna oko wɛ hawatondoyaki pondjo la wolo ayɛ hita.—Makɔ 11:22-24.
Wanya anɛi wohikami lo Bible dia kotshungola oma lo ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya
1. Yanga dia mbeya Jehowa Nzambi.b (Joani 17:3) Nde ekɔ Otungi ndo kiɔkɔ ya wolo waha l’elelo. L’adiko dia lasɔ nde ekɔ Shɛso ka l’olongo koludi la ngandji. Nde nangaka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la yɛ ndo nde nangaka nkamba la wolo ande dia kokimanyiya. (Isaya 40:29-31; Jakɔba 4:8) Nde ndakaka nshi y’amɛna efula lo dikambo diayɛ naka wɛ nsɔna dia nkondja wahɔ oma lo ngandji kande—Jerɛmiya 29:11; Joani 3:16.
2. Lɔmba Jehowa ekimanyelo. Lɔmba Nzambi dia kokimanyiya dia wɛ ntondoya dia tshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya dia wɛ monga ‘ekila, [kana pudipudi] ndo mbetawɔma le nde.’ (Rɔmɔ 12:1) L’ekimanyelo ka nyuma kande k’ekila, kana wolo ande wakamba olimu nde ayokosha “wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto.” (2 Kɔrɛtɔ 4:7; Luka 11:13) Wolo ɔsɔ wayokokimanyiya dia wɛ tshika nnɔ didjoyadjoya ndo dia ntetemala kɛnɛmɔla “lonto l’oyoyo” langɛnyangɛnya Nzambi.—Kɔlɔsayi 3:9, 10.
3. Lodia yimba yayɛ la tokanyi ta Nzambi. (Isaya 55:9) Nde ayokokimanyiya dia wɛ ‘monga oyoyo lo wolo walɔmbɔla yimba yayɛ’, kana tshikitanya ekanelo kayɛ ndo kɛsɔ ayokokimanyiya dia wɛ tshika mbekelo ka nnɔ didjoyadjoya. (Ɛfɛsɔ 4:23) Tokanyi taki Nzambi tanemaka lo Bible, diakɔ diele ekɔ ohomba wɛ kiadiaka lushi la lushi. (Osambo 1:1-3) Efula wakakondja wahɔ lo shihodia kɛnɛ ketsha Bible. (Etsha 8:30, 31) Ɛmɛnyi wa Jehowa mbetshaka anto Bible ofele. Tambokelɛ nto lo nsanganya yaso. Lo nsanganyaka shɔ sho sɛdingolaka kɛnɛ kata Bible ndo woho wakokaso kamba la wetshelo atɔ lo nsɛnɔ yaso.
4. Nsɔna angɛnyi w’amɛna. Angɛnyi ayɛ koka monga la shɛngiya ya dimɛna kana ya kɔlɔ lo ta diayɛ dia tshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya. (Tokedi 13:20) Nzambi mbishaka angɛnyi w’amɛna l’atei wa wanɛ wɔɔtɛmɔla, ndo nde nangaka dia wɛ nkondja wahɔ lo mbɔtɔ lɔngɛnyi lawɔ. (Osambo 119:63; Rɔmɔ 1:12) Sɔna tɔkɛnyɔ t’amɛna, nɛ dia ekɔ oko wɛ ekɔ lo mbetsha etena l’anto wendayɛ, wahokamɛyɛ, kana wadiayɛ awui awɔ. Ewɔ oseka ɛngɔ tshɛ kakoka koshimba dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.—Osambo 101:3; Amɔsɛ 5:14.
Avɛsa wakoka kokimanyiya dia tondoya tshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya
Osambo 27:10: “Oyadi kaanga papa la mama wambɔnsɛka, Jehowa ndamɛ ayonongola.”
“Dimi handeya papa lakambote, ndo kɛsɔ akakonya dia ndjaoka oko onto lamboshishɔ. Etena kakameye Jehowa Nzambi oko onto la mɛtɛ lamboka ngandji ka mɛtɛ, lakayonga la lɔsɛnɔ lele l’oyango ndo l’akoka wa ntshika nnɔ didjoyadjoya.”—Wilby, oma l’Haiti
Osambo 50:15: “Kombelɛke l’etena k’asui.Dimi layokoshimbɛ.”
“Mbala la mbala divɛsa nɛ mbishakami wolo dia ntetemala, kaanga l’etena kakalolɛmi nto ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya. Jehowa kotshaka diaka diande.”—Serhiy, oma l’Ukraine.
Tokedi 3:5, 6: “Yaɛkɛ le Jehowa la otema ayɛ tshɛ, tɛkamake yimba yayɛ hita. Lo mboka yayɛ tshɛ kowodjake yimba, ko nde ayokosembolɛ ɛsɛsɛ ayɛ.”
“Avɛsa anɛ kimanyiyakami di’aha dimi ndjaɛkɛ lo yimba yami hita, koko le Jehowa. Diɛsɛ l’ekimanyelo kande, lakonge l’akoka wa tshikitanya lɔsɛnɔ lami tshɛ lo tshɛ.”—Michele, oma l’Italy.
Isaya 41:10: “Tokake wɔma, nɛ dia dimi lekɔ kaamɛ la yɛ.Toyakiyanyake, nɛ dia dimi kele Nzambi kayɛ.Dimi layokokeketsha, eelo, dimi layokokimanyiya,lo mɛtɛ dimi layokokimɛ la lonya lami l’omi la losembwe.”
“Laki la lonyangu efula etena kakamatshike nɔ didjoyadjoya. Divɛsa nɛ diakashikikɛ dia Nzambi ayokimanyiya dia shidiya lonyangu lami, ndo nde akasale dui sɔ.”—Andy, oma l’Afrique du Sud.
1 Kɔrɛtɔ 15:33, nɔtɛ: “Tanyokesamake. Lɔngɛnyi la kɔlɔ ndanyaka mbekelo y’ɛlɔlɔ”
“Lɔngɛnyi la kɔlɔ lakayokonya lo nɔ didjoyadjoya ndo lakayokoma fumbe ka didjoyadjoya. Lakayotshika mbekelo kɛsɔ paka lam’akamayohembola lɔngɛnyi lawɔ ko ndjɔtɔ lɔngɛnyi l’anto wakamangɛnangɛnaka la yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ.”—Isaac, oma la Kenya.
2 Kɔrɛtɔ 7:1: “Nyɛsɔ toyaɛdia oma lo mindo tshɛ ya demba ndo ya yimba.”
“Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakatshutshuya dia ntentemala lo ta diakamalɔka dia mbɛdia demba diami ndo tshika ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya ndo tshika nsala awui wakoka salɛmi kɔlɔ.”—Rosa, oma la Colombie.
Filipɛ 4:13: “Lo akambo tshɛ, dimi lekɔ la wolo oma le ɔnɛ lambisha lokalo.”
“Lakeyaka dia dimi komonga la wolo efula dia ntshika nɔ didjoyadjoya, ko lakalɔmbɛ dia Nzambi dia kimanyiyami. Nde akambisha wolo waki lami ohomba.”—Patrizia, oma l’Italie.
Awui wakahomana l’anto: Ndɔshana la mbekelo k’ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya oma lo ekimanyelo ka Bible
Joseph Ehrenbogen akodiama lɛnɛ akasalemaka awui wa ngala ndo nde akatatɛ nɔ wanu, mfɔka, ndo kaangi ndo didjoyadjoya dikina. Mbala efula nde akokomaka l’asa eko la nyɔi l’ɔtɛ wakandanɔ efula kamboleka. Divɛsa dimɔtshi dia lo Bible diakayooshikikɛka dia nde koka nsala etshikitanu. Adia ɔkɔndɔ ande lo sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Lakeke dia nɛnya wamato ndo ndjalɛnya dimɛ.”
Dmitry Korshunov akahembe mbala la mbala dia tshika monga omunga wa wanu. Enda video yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: ‘Lakayohetshaka yoho yami la lɔsɛnɔ’ dia menda kɛnɛ kak’okimanyiya dia ntondoya.
Onde Bible shimbaka esakelo w’aseka enganga wakambawɔ la didjoyadjoya?
Ndooko. Bible mbutaka ɔnɛ: “Anto wele alemba ki hawotoyangaka onganga, paka anto wele la hemɔ.” (Mateo 9:12) Lo woho akɔ wamɛ, Institut américain pour la prévention de la toxicomanie mbutaka ɔnɛ: “Mbekelo ka nɔ didjoyadjoya ekɔ hemɔ ka wolo ndo tshika mbekelo kɛsɔ ekɔ dui dia wolo efula. Koko, ekimanyelo katosha Jehowa ndeka la fwa weolo aso shoamɛ. Koko, wanɛ wakatondoya dia tshika mbekelo ka nɔ didjoyadjoya lo ndjela kɛnɛ kata Bible wekɔ l’ohomba w’ekimanyelo k’aseka enganga.c Ɛnyɛlɔ, pami kɛmɔtshi kelɛwɔ Allen mbohɔka ɔnɛ: “Etena kakamatshike nɔ wanu, laki paa efula lo ndemba., Laasɔ mbakamɛnyi dia lekɔ l’ohomba w’ekimanyelo k’aseka enganga ladiko di’ekimanyelo ka lo nyuma.”
Onde Bible shimbaka ekanga w’aseka enganga wakambawɔ la didjoyadjoya?
Ndooko. Bible tɛkɛta t’okambelo wa la wanu dia nsaka hemɔ kana dia nkitshakitsha kandji k’onto layanga mvɔ. (Tokedi 31:6; 1 Timɔte 5:23) Koko, oko wediɔ lo dikambo dia wanu, didjoyadjoya diakambawɔ ladiɔ dia kitshakitsha kandji koka mbetɛ onto fumbe kadiɔ. Laasɔ,ɛ ayonga dui dia lomba dia mɛna waale ndo mbɔsa tɛdikɔ tahombama l’esakelo wa ngasɔ.—Tokedi 22:3.
a Kanga mbele sawo nɛ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo woho wa ntondoya ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya, atɔndɔ wa Bible wele lɔkɔ koka nkimanyiya anto walɔshana l’awui akina wakonya onto fumbe kawɔ, mbidja ndo ɔnwɛlɔ wa wanu, mfɔka, diangɔ dia ndɛ, tɔkɛnyɔ ta falanga, esato wɛnyawɔ anto etakataka kana okambelo wa la rɛzo sɔsio.
b Jehowa ekɔ lokombo l’oshika laki Nzambi. (Osambo 83:18) Enda sawo diela l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ele Jehowa?”
c Efula ka pitadi ya totshitshɛ kana ya weke, kana toho tokina tosakelo koka kimanyiya efula. Onto l’onto koka nsɛdingola esakelo ɛmɔtshi ndo nsɔna woledi dimɛna lende.—Tokedi 14:15.