BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • Yeso Kristo mbele Mɛsiya wakalakema
    Bible etshatɔ mɛtɛ?
    • Mika, omvutshi okina waki Nzambi akatatshi dia ɔnɔsɔ ayoyokoma ɔnɔmbɔdi ndo ɔnɛ nde ayotɔ la “Betelehema Efarata.” (Mika 5:2) Lo nshi yakotɔ Yeso, aki esomba ehende lo Isariyɛlɛ wakawelɛka Bɛtɛlɛhɛma. Ɔmɔtshi waki suke la Nazarɛtɛ lo lɛkɛ la nɔrdɛ la wodja ndo okina waki suke la Jɛrusalɛma la Juda. Bɛtɛlɛhɛma kaki suke la Jɛrusalɛma mbakawelɛka ntondo ɔnɛ Efarata. Yeso akotɔ l’osomba ɔsɔ paka oko wakadiatama.​—Mateo 2:1.

      Daka dikina dia lo Bible diakatatshi di’Ɔna Nzambi ayelamɛ “oma l’Edjibito.” Lam’aki Yeso eke dikɛnda, ambutshi ande wakatshu la nde l’Edjibito. Vɔ wakakalola la nde oma lɛkɔ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Hɛrɔdɛ ndo dikambo sɔ diakakotsha daka sɔ.​—Hɔsɛa 11:1; Mateo 2:15.

      Lo tablo kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Alaka wendana la Mɛsiya,” avɛsa woshilami l’ɛse k’ɔtɛ a dui wata ɔnɛ: “Daka” wekɔ l’awui wendana la Mɛsiya. Lam’alangɛ, ɛdika awui asɔ l’awui wele lo avɛsa woshilami l’ɛse k’ɔtɛ a dui wata ɔnɛ: “Okotshamelo.” Naka wɛ nsala ngasɔ, kete dui sɔ diayokeketsha mbetawɔ kayɛ lo mɛtɛ k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.

      Etena kasɛdingolayɛ avɛsa anɛ, tohɛke di’alaka asɔ wakafundama ɛnɔnyi nkama la ntondo k’eotwelo ka Yeso. Yeso akate ate: “Akambo tshɛ wakafundama lo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, lo efundelo w’amvutshi ndo lo Esambo lo dikambo diami pombaka kotshama.” (Luka 24:44) Oko wakokayɛ nshikikɛ awui akɔ lo Bible kayɛ hita, oseka kiambokambo tshɛ yendana l’alaka asɔ yakakotshama!

  • Mɛtɛ lo dikambo dia Papa, Ɔna ndo nyuma k’ekila
    Bible etshatɔ mɛtɛ?
    • OKOTSHA

      Mɛtɛ lo dikambo dia Papa, Ɔna ndo nyuma k’ekila

      ANTO wetawɔ wetshelo wa Losato l’osanto mbutaka ɔnɛ lo Nzambi ɔtɔi ekɔ etondo esato: Papa, Ɔna la nyuma k’ekila. Vɔ mbutaka ɔnɛ anto akɔ asato mbɛdima, wekɔ la wolo tshɛ ndo vɔ bu la etatelo. Ɔnkɔnɛ, lo ndjela wetshelo wa Losato l’osanto, Papa ekɔ Nzambi, Ɔna ekɔ Nzambi ndo nyuma k’ekila kekɔ Nzambi, koko vɔ wekɔ paka Nzambi ɔtɔi.

      Efula ka wanɛ wetawɔ Losato l’osanto suyaka dia vɔ kema l’akoka wa nembetshiya wetshelo ɔsɔ. Koko ondo vɔ fɔnyaka dia Bible mbetshaka dui sɔ. Dui dia diambo ko, tshɛkɛta “Losato l’osanto” hayotanema kânga dihole ɔtɔi lo Bible. Ɛsɔ tende divɛsa dialeka nkamba la wanɛ wasukɛ Losato l’osanto.

      “DIUI DIAKI [NZAMBI]”

      Joani 1:1 mbutaka ɔnɛ: “Diui diaki l’etatelu; Diui diaki kame la [Nzambi]; Diui diaki [Nzambi].” Otsha l’ekomelo ka tshapita yakɔ yâmɛ, ɔpɔstɔlɔ Joani mɛnyaka hwe dia Yeso mbele “Dui.” (Joani 1:14, Bible k’Ekila) Koko, lam’ele Dui mbelamɛka Nzambi, amɔtshi mbutaka ɔnɛ Ɔna la Papa pombaka monga Nzambi kâmɛ.

      Ohɔ di’etenyi ka Bible kɛnɛ kakafundama ntondo lo Grɛkɛ. L’ɔkɔngɔ diko, akadimudi wakayokadimolaka awui w’oma lo Grɛkɛ oya lo ɛtɛkɛta ekina. Koko akadimudi wa Bible efula kokamba la etelo k’ɔnɛ: “Diui diaki [Nzambi].” Lande na? Oko wakawayele ewo kawɔ ka Grɛkɛ kakafundama Bible, akadimudi asɔ wakɛnyi dia etelo k’ɔnɛ: “Diui diaki [Nzambi]” pombaka kadimɔma lo yoho yotshikitanyi. Lo yoho yakɔna? Bɛnyɛlɔ dingana diɔ nɛ: “Logos [Dui] diaki la eongelo kele oko Nzambi.” (A New Translation of the Bible) “Dui diakikɔ nzambi.” (The New Testament in an Improved Version) “Dui diaki kâmɛ la Nzambi ndo diaki la eongelo kele oko kande.” (The Translator’s New Testament) Lo ndjela dikadimwelo sɔ, Dui kema Nzambi ndamɛ.a Koko lo menda dihole dia lâdiko diele la nde l’atei wa ditongami diaki Jehowa, Dui mbɔsamaka oko “nzambi.” Lanɛ tshɛkɛta “nzambi” nembetshiyaka “kanga wolo.”

      ƐKƆKƆ EKINA WƐNYA DI’ƆNA NTSHIKITANA LA PAPA

      Anto efula haweye Grɛkɛ kofundami lo Bible. Ko ngande wakokayɛ mbeya kɛnɛ kakalange ɔpɔstɔlɔ Joani mbuta mɛtɛ? Ohɔsa ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Ombetsha ekɔ lo nembetshiya ambeki ande dui dimɔtshi. L’ɔkɔngɔ diko, ambeki hawongi la eokelo kâmɛ ka kɛnɛ kolembetshiyishande. Ngande wakoka ambeki nkandola okakatanu ɔsɔ? Vɔ koka nɔmba ombetsha dia mbasha elembetshielo ekina. Aha la tâmu, naka vɔ nkondja elembetshielo ekina, kete kɛsɔ ayowakimanyiya dia nshihodia dui sɔ. Woho akɔ wâmɛ mbele, dia nshihodia kitshimudi ya Joani 1:1, wɛ koka mboka sso lo Evanjiliɔ waki Joani dia mbeya awui akina wendana la dihole diele la Yeso. Naka wɛ mbeya awui akina wendana la dui sɔ, kete kɛsɔ ayokokimanyiya dia wɛ mbeya mɛtɛ ka dikambo.

      Ɛnyɛlɔ, enda kɛnɛ kakafunde Joani nto lo tshapita 1, divɛsa 18: “Ndooko onto lakɛnyi Nzambi [Kanga-Wolo-Tshɛ].” Koko, anto wakɛnyi Yeso, mbuta ate Ɔna, nɛ dia Joani mbutaka ate: “Dui [Yeso] diakayoyala onto, diakayodjasɛ l’atei aso ndo takɛnyi lotombo lande.” (Joani 1:14) Lâsɔ ngande wakoka Ɔna monga onto ɔtɔi la Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ? Joani mbutaka nto dia Dui diaki “kaamɛ la Nzambi.” Ko ngande wakoka onto monga kâmɛ l’onto ɔmɔtshi ko lo etena kakɔ kâmɛ monga tshondo y’onto akɔ? Lâdiko dia lâsɔ, oko wadita Joani 17:3, Yeso akɛnya hwe dia nde ntshikitana la She lele l’olongo. Nde mbelɛka She ate: “Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ.” Ndo otsha l’ekomelo k’Evanjiliɔ ande, Joani pembolaka dikambo lo tshena pe ate: “Akambo anɛ wambofundama dia nyu mbetawɔ dia Yeso kele Kristo, Ɔna Nzambi.” (Joani 20:31) Wɛ ambɛna dia Yeso mbelamɛka Ɔna Nzambi, koko aha Nzambi. Dui dikina diele lo Evanjiliɔ waki Joani mɛnyaka woho wahomba anto mboka Joani 1:1. Yeso, mbuta ate Dui, ekɔ “nzambi” lo yoho nyɛ yele nde ekɔ lo dihole dia lâdiko, koko nde bu woho ɔtɔi la Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ.

      SHIKIKƐ AWUI

      Ohokanyiya nto ɛnyɛlɔ kaki ombetsha nde l’ambeki. Ohɔsa di’ambeki amɔtshi weke paka la tâmu, kânga l’ɔkɔngɔ w’ombetsha mbasha elembetshielo ekina. Akokawɔ nsala? Vɔ koka ntshɔ le ombetsha okina dia nyomoteya awui akina lo dikambo diakɔ diâmɛ. Naka ombetsha wa hende ambɛnya dia elembetshielo wakasha ombetsha wa ntondo wekɔ mɛtɛ, kete tâmu taki ambeki efula mbeyaka nshila. Woho akɔ wâmɛ mbele, naka wɛ hashikikɛ kɛnɛ kakate ofundji wa Bible Joani lo dikambo di’otshikitanu wele lam’asa Yeso nde la Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ, kete wɛ koka menda kɛnɛ kakafunde ofundji okina wa Bible. Ɛnyɛlɔ, ohenda kɛnɛ kakafunde Mateo. Lo kɛnɛ kendana l’ekomelo k’andja ɔnɛ, nde akavusola ɛtɛkɛta waki Yeso lo mbuta ɔnɛ: “Lo kɛnɛ kendana la lushi kana la wonya akɔ, ndooko onto leya, kaanga andjelo wa l’olongo, kaanga Ɔna, paka Papa ndamɛ.” (Mateo 24:36) Ngande wɛnya ɛtɛkɛta ɛnɛ dia Yeso bu Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ?

      Yeso mbutaka dia Papa mbeyaka awui efula ndeka Ɔna. Koko, otondonga Yeso mbaki Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ, tshike nde akahombe mbeya awui akɔ wâmɛ wakeyaka She. Lâsɔ Ɔna nde la She kema popo. Koko anto akina mbeyaka mbuta ɔnɛ: ‘Yeso ekɔ la diongelo dihende. Lo divɛsa nɛ, nde ekɔ lo ntɛkɛta oko onto.’ Koko, kânga otondonga dikambo sɔ diekɔ ngasɔ, kayotota lo dikambo dia nyuma k’ekila? Naka tɔ kekɔ otondo ɔtɔi la Nzambi Papa, lande na kaki Yeso kombuta dia tɔ mbeyaka kɛnɛ keya Papa?

      Naka wɛ ntetemala la wekelo ayɛ wa Bible, kete wɛ ayeya avɛsa efula wa lo Bible wendana la wetshelo ɔsɔ. Vɔ tɛnyaka kɛnɛ kele mɛtɛ lo dikambo dia Papa, Ɔna la nyuma k’ekila.​—Osambo 90:2; Etsha 7:55; Kɔlɔsayi 1:15.

      a Dia nkondja elembetshielo ekina wendana la Joani 1:1, enda Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 2008, lɛkɛ 24-25, yakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa, lo Falase.

  • Lande na kahakambe Akristo wa mɛtɛ la kurusɛ l’ɔtɛmwɛlɔ?
    Bible etshatɔ mɛtɛ?
    • OKOTSHA

      Lande na kahakambe Akristo wa mɛtɛ la kurusɛ l’ɔtɛmwɛlɔ?

      MILIYƆ y’anto nangaka ndo mbɔsaka kurusɛ la nɛmɔ. Dibuku dimɔtshi (The Encyclopædia Britannica) mbelɛka kurusɛ ɔnɛ “djembetelo ya woke y’ɔtɛmwɛlɔ w’Okristo.” Koko, Akristo wa mɛtɛ hawokambe la kurusɛ l’ɔtɛmwɛlɔ. Lande na?

      Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi w’ohomba ele, Yeso Kristo komvɔ lo kurusɛ. Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yakadimɔma mbala efula ɔnɛ “kurusɛ” ekɔ stau·rosʹ. Yɔ nembetshiyaka mɛtɛ “ekundji kana otamba wosembwe tɔɔ.” Dibuku dimɔtshi (The Companion Bible) mbutaka ɔnɛ: “[Stau·rosʹ] halembetshiya pondjo esongo ehende weketanyemi . . . Ndoko dikambo ɔtɔi dia lo Grɛkɛ kakawafunde lo [Daka di’Oyoyo] dialembetshiya tenyi pende di’osongo.”

      Lo avɛsa efula, afundji wa Bible kambaka la tshɛkɛta kina dia nembetshiya otamba wakawahanɛ Yeso lɔkɔ. Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ xyʹlon mbakamba la wɔ. (Etsha 5:30; 10:39; 13:29; Ngalatiya 3:13; 1 Petero 2:24)

Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
Tomba
Ɔtɔ
  • Ɔtɛtɛla
  • Kahana l'onto
  • Nango
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
  • Awui wa sheke
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Ɔtɔ
Kahana l'onto