BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • Nyɔi mbelaka kandji k’efula
    Emɔ!—2018 | No. 3
    • Pami kele l’ɔkɛyi odjashi ndamɛ lo rɛstora

      EKIMANYIELO LE WANƐ WELE L’ƆKƐYI

      Nyɔi mbelaka kandji k’efula

      “Dimi la Sophiaa tambotshukana aya ɛnɔnyi ndekana 39 polo l’etena kakayowonda hemɔ kahakɔnɔ kakayodiakaka. Lakakondja osukɔ efula oma le angɛnyi ndo laki l’awui efula wa nsala. Koko l’ɔkɔngɔ w’ɔnɔnyi ɔtɔi, lakayongaka la kandji k’efula. Lakayaoke dia takamakoke mbahemɛ tokanyi tami. Polo ndo nshi nyɛ, aya suke l’ɛnɔnyi esato wamondovɔ, koko dimi mongaka la kandji k’efula lo tena dimɔtshi.”​—Kostas.

      Onde wɛ ambovushaka onto ɔmɔtshi lokayɛ ngandji? Naka eelo, kete wɛ koka ndjaoka woho wakayaokaka Kostas. L’atei w’akambo waleka mbisha paa l’asolo mbele ndo nyɔi k’olonganyi, k’owotɔ, kana k’ɔngɛnyi ɔmɔtshi wa ngandji. Tomanyi tɔmɔtshi teka awui wendana la kandji k’efula kaya naka onto ambovusha mbetawɔka dui sɔ. Sawo dimɔtshi diakatondjama lo jurnalɛ mɔtshi (The American Journal of Psychiatry) mbutaka dia “etena kavɔ onto ɔmɔtshi lokawɔ ngandji, anto efula fɔnyaka dia wamboshisha lakiwɔ la ngandji pondjo ndo vɔ tetemalaka monga la kandji efula.” Anto efula wahomana la kandji k’efula ka ngasɔ, mbeyaka ndjambola ɔnɛ: ‘Polo l’etena kakɔna kayotetemala kandji kɛsɔ? Onde layonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ nto? Ngande wakokami ntana ekimanyielo?’

      Ekadimwelo wa ambola asɔ kadimɔma lo numɛlɔ kɛnɛ ka Emɔ! Sawo diayela diayɛnya kɛnɛ kakokayɛ nsala naka wɛ oma la mvusha onto ɔmɔtshi lokayɛ ngandji. Asawo akina wayelana wayɛnya kɛnɛ kakokayɛ nsala dia kokimanyiya dia nkitshakitsha ɔkɛyi w’efula wele la yɛ.

      Sho nongamɛka l’otema ɔtɔi dia asawo wayelana wayosamba ndo wayosha ekimanyielo k’oshika le onto tshɛ lele la kandji k’efula koye oma lo nyɔi.

      a Nkombo mɔtshi ya lo asawo anɛ yakatshikitanyema.

  • Kɛnɛ kakokaso nongamɛ
    Emɔ!—2018 | No. 3
    • Wadi l’omi wele l’ɔkɛyi

      EKIMANYIELO LE WANƐ WELE L’ƆKƐYI

      Kɛnɛ kakokaso nongamɛ

      Kaanga mbele tomanyi mbutaka dia ɔkɛyi mongaka lo ndjela yoho mɔtshi yɔlɔngami, onto l’onto ekɔ la woho ande wongande l’ɔkɛyi. Ko onde woho watosalaka onto l’onto etena kahomanande l’ɔkɛyi, mɛnyaka di’anto amɔtshi hawoleke mindama la kandji ka lakiwɔ kana vɔ “mendjolaka” kandji yawɔ? Ondo bu. Kaanga mbele monga l’ɔkɛyi koka monga la shɛngiya lo yoonge ya demba, kɛsɔ hɛnya dia ekɔ “yoho mɔtshi yoleki dimɛna” ya nkɛnɛmɔla ɔkɛyi. Dui sɔ nemanɛka efula la mbekelo k’onto, lonto lande, kɛnɛ kakookomɛ lo lɔsɛnɔ ndo woho wa nyɔi kovwe onto lokande ngandji.

      POLO LO YƐDIKƆ YAKƆNA YAYONGA KANDJI?

      Mbeyaka monga ko anto wambovusha haweye kɛnɛ kakokawɔ nongamɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’onto lokawɔ ngandji. Koko, ekɔ awui ndo ekakatanu ɛmɔ wahomana l’anto efula wakokawɔ mbeya la ntondo. Tɔsɛdingole awui wayela anɛ:

      Otshimbelo wa wɔɔngɔ. Delo, nkombola dia mvɔ ndo otshikitanu wa mbala ɔtɔi wa dionga di’onto koka monga. Onto koka monga la tokanyi toye oma lo tena dia kɔlɔ diohɔnde. Dui dia ntondo diakoka monga ko, lɔkɔnyɔ ndo onto hetawɔ ɔnɛ onto lakinde koka mvɔ. Tiina mbohɔka woho wakandayaoke etena kakavu Timo y’omɛnde la shashimoya. Nde mbutaka ate: “Ntondotondo lakatshimbe wɔɔngɔ. Dimi kokoka kaanga ndela ntondo. Wɔɔngɔ ami wakatshimbe efula diakɔ diele l’etena kɛmɔ lakikɔ l’okakatanu wa mpɛnga. Dimi kokoka mbetawɔ kɛnɛ kakatombe.”

      Awui akina nto wonga ko ekiyanu w’efula, nkɛlɛ ndo ndjaɛndja onongo. Ivan mbutaka ate: “Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa Eric, ɔnaso l’enondo la pami l’ɛnɔnyi 24 mvɔ, dimi la wadɛmi Yolanda taki la nkɛlɛ k’efula! Dui sɔ diakatambiya, nɛ dia sho kɔfɔnyaka dia lushi lɔmɔtshi tayokoma akanga wa nkɛlɛ. Takayaɛndja nto onongo ndo takayambolaka dia mbeya kana takahombe nyomosala awui akina efula dia nkimanyiya ɔnaso la pami.” Alejandro, lakavusha wadɛnde l’ɔkɔngɔ wa hemɔ kakaviya efula, nde lawɔ akayaɛndja onongo, nde mbutaka ate: “Dui dia ntondo ele lakate dia naka Nzambi aketawɔ dia dimi nsowa efula nganɛ, kete ekɔ paka woho wemi mɛtɛ onto la kɔlɔ. Oma laasɔ, lakayaɛndja onongo, ndo akɛnamaka oko lakamame Nzambi onongo wa kɛnɛ kakatombe.” Ndo Kostas lakatatɛkɛtshi diande lo sawo dietshi mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa wenya engana, lakatatɛ mboka ndo Sophia nkɛlɛ l’ɔtɛ wakandavu. Oma laasɔ, lakatatɛ ndjaɛndja onongo l’ɔtɛ wakamoke nkɛlɛ kɛsɔ. Ndo nto, ɔsɔ komonga munga kande.”

      Tokanyi ta kɔlɔ. Ekɔ tena dimɔtshi diele tokanyi t’onto koka monga ko bu amɛna. Ɛnyɛlɔ, onto lambovusha mbeyaka mfɔnya dia onto lambovɔ koka mboka woho ɔmɔtshi kana mɛna. Kana onto lambovusha mbeyaka monga l’okakatanu wa mbidja yambalo yande tshɛ lo dikambo dimɔ kana mbohɔ akambo. Tiina mbutaka ate: “Tena dimɔ mongaka lasawola l’onto ko dimi ndjokashimɔka dia yimba yami bu lawɔ! Aki tshondo ya ta dia dimi mbohɛ awui wakete lo nyɔi ka Timo. Tena dimɔ dimi komongaka l’akoka wa mbidja yambalo yami tshɛ lo dui dimɔtshi ndo dui sɔ diakakiyanyaka efula.”

      Nsaki ka ndjaanganya l’anto. Mbeyaka monga ko onto lele l’ɔkɛyi mɛnaka disanya kana hayaoke dimɛna etena kende lale anto akina. Kostas mbutaka ate: “Etena kakamongaka kaamɛ l’atshukanyi, lakɛnaka dia dimi bu la dihole l’atei awɔ. Koko ndo nto lakayaokaka dia dimi bu la dihole etena kakimi kaamɛ l’enyemba.” Yolanda wadɛki Ivan mbohɔka ate: “Akikɔ tshondo y’okakatanu dia monga l’anto wakayakiyanyaka dikambo di’ekakatanu awɔ wakɛnamaka totshitshɛ lo mbɛdika la waso! Oma laasɔ nto, aki anto amɔ wakatotɛka awui w’amɛna wakasalaka anawɔ. Lakawaokɛka ɔlɔ, koko l’etena kakɔ kaamɛ, aki tshondo y’okakatanu dia mbahokamɛ. Dimi l’omɛmi takashihodia dia lɔsɛnɔ lekɔ lo tatetemala, koko sho konangaka tsho mpokamɛ asawo w’anto akina.”

      Ekakatanu wendana la yoonge. Awui amɔtshi wakomɛ anto ko, oshishelo wa nsaki ka ndɛ, okitekitelo wa demba ndo djɔ haye lo washo. Aaron mbohɔka kɛnɛ kakookomɛ ɔnɔnyi wakayelana la nyɔi ka she, nde mbutaka ɔnɛ: “Akayonga tshondo ya mbekelo le mi dia mpomba djɔ. Laketɔka ko wonya akɔ waamɛ l’otsho tshɛ dia nkanyiya nyɔi ka papa.”

      Alejandro mbohɔka ekakatanu waki la nde wendana la yoonge, nde mbutaka ɔnɛ: “Mbala efula, lakatshɔka le dɔkɔtɛlɛ dia tosala ɛgzamɛ ndo nde akashikikɛka dia laki la demba dia dimɛna. Lakayɛnaka dia ɔkɛyi mbaki lo kiɔkɔ ya kandji yakamokaka lo demba.” Kandji shɔ yakayoshilaka. Kaanga mbediɔ ngasɔ, yɛdikɔ ya Alejandro ya tɛnana la dɔkɔtɛlɛ yakikɔ dimɛna. Monga l’ɔkɛyi koka nkitshakitsha tɔtshɔngu ta lo demba talɔshana la hemɔ, koka mbidiya hemɔ ka lo demba ndo kaanga mbela hemɔ kekina.

      Okakatanu wa nsala kɛnɛ kele ohomba. Ivan mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’Eric takahombe mbewoya ewotɔ ndo angɛnyi koko ndo anto akina efula, ɛnyɛlɔ oko owandji ande w’olimu wa pami ndo kanga luudu lakandadjasɛka. Takahombe nto ndodia mikanda ekina efula wa lɛɛta. Oma laasɔ takahombe nsɛdingola diangɔ diaki Eric hita diakandatatshiki. Awui asɔ tshɛ akalɔmbama dia mbidja yimba yaso dimɛna kaanga mbakiso tambɔlɛmba lo demba ndo lo yimba.”

      Koko le anto amɔtshi, ekakatanu ndjoyaka l’ɔkɔngɔ etena kahombawɔ nɔngɔsɔla awui amɔ wakatatshiki onto lokawɔ ngandji lakavu. Kɛsɔ mbakakomɛ Tiina. Nde mbutaka ate: “Timo akendaka dimɛna kɔntɛ kaso ka lo bankɛ ndo awui aso w’okanda. Kakianɛ ɔsɔ aya ɔkɛndɛ ami, ndo dui sɔ konyakami dia dimi ndeka ntshimba wɔɔngɔ. Onde layokoka mɛtɛ nɔngɔsɔla awui anɛ tshɛ dimɛ aha l’okakatanu?”

      Ekakatanu wɔtɛkɛtami la diko engo mbishaka kanyi dia ekɔ wolo efula ndɔshana la ɔkɛyi. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, kandji kaya l’ɔkɔngɔ w’onto mvusha onto ɔmɔtshi lokande ngandji koka monga paa efula, koko mbeya dui sɔ la ntondo koka nkimanyiya anto weke oma la mvusha wanɛ wokawɔ ngandji dia vɔ ntondoya. Ohɔ nto dia aha onto tshɛ mbonga l’etombelo tshɛ wakoka monga l’ɔkɛyi. Laadiko dia laasɔ, esambelo kɛmɔtshi koka monga dikambo dia wanɛ wambovusha, lo mbeya dia kandji k’efula kaya oma l’ɔkɛyi bu kɔlɔ.

      ONDE LAYONGA L’ƆNGƐNƆNGƐNƆ NTO?

      Kɛnɛ kakokaso nongamɛ: Ɔkɛyi w’efula wonga l’onto lovushisha hongaka pondjo pondjo; vɔ ndjokitakitaka l’ɔkɔngɔ. Kɛsɔ halange mbuta dia onto “kɔnɔka” tshɛ lo tshɛ kana mbohɛka onto lakinde lokande ngandji. Koko yema yema, kandji kaya oma l’ɔkɛyi takitakitaka. Onto mbeyaka ndjonga la kandji kɛsɔ nto etena kohɔnde awui amɔtshi la shashimoya kana kohɔnde adatɛ amɔtshi, ɛnyɛlɔ oko adatɛ wa diwala kana adatɛ akina. Koko l’edjedja ka wonya, anto amɔtshi ndjokomaka lo monga la wɛdimo ndo mbidja yambalo tshɛ lo awui wakawasalaka ntondo lo lɔsɛnɔ lawɔ la lushi la lushi. Dui sɔ salemaka djekoleko etena kele onto lambovusha ekɔ lo nongola osukɔ oma le ase nkumbo kana angɛnyi ndo ekɔ lo ntakola wanya wahombande ntondoya.

      Onto ayotetemala mboka kandji polo l’etena kakɔna? Le anto amɔtshi, onto koka mboka kandji l’edja ka ngɔndɔ mɔtshi. Le anto efula, ɔnɔnyi ɔtɔi kana ehende koka mbeta la ntondo ka vɔ ndjoyaoka dimɛna. Ndo akina nɔmbamaka etena k’otale efula ndeka kaanga laasɔ.a Alejandro mbutaka ate: “Lakatetemala monga l’ɔkɛyi w’efula polo suke l’ɛnɔnyi esato.”

      Onga la solo dia lotutsha. Kɔsake lushi ɔtɔi l’etena kɛmɔtshi ko wɛ ndawɔ yema ya lowango lo ndjela akoka ayɛ ndo eya dia kandji kaya oma l’ɔkɛyi haviyaka pondjo pondjo. Mbuta ate, onde ekɔ awui amɔtshi wahombayɛ nsala dia nkitshakitsha kandji kele la yɛ nshi nyɛ ndo kaanga ndjaakokɛ diaha ndjonga la ɔkɛyi wele bu ohomba wambotamba elelo?

      Kandji k’efula kaya oma l’ɔkɛyi bu kɔlɔ

      a Anto yema tshitshɛ tsho mbakoka monga l’ɔkɛyi w’efula ndo waviya wakoka ndjokonya lo kɛnɛ kelɛwɔ ɔnɛ “ɔkɛyi wa wolo efula” kana “ɔkɛyi wahashile.” Anto wa ngasɔ koka nkondja ekimanyielo oma le tomanyi tendana la hemɔ ya lo wɔɔngɔ.

  • Kɛnɛ kakokayɛ nsala nshi nyɛ—Dia ndɔshana l’ɔkɛyi
    Emɔ!—2018 | No. 3
    • Anto wele l’omamu w’ashi wafumboya ɛngɔ kɛmɔtshi katɔkɛnyɔ ndo wanda foto

      EKIMANYIELO LE WANƐ WELE L’ƆKƐYI

      Kɛnɛ kakokayɛ nsala nshi nyɛ​—Dia ndɔshana l’ɔkɛyi

      Naka wɛ ekɔ lo nyanga alako dia wɛ ndɔshana l’ɔkɛyi, kete eya dia wɛ koka ntana tokanyi nunu akumi ndo tɔmɔtshi mbeyaka ndeka tokina ohomba. Ondo ekɔ ngasɔ, nɛ dia oko wakatadiɛnyi lo sawo dietshi, onto l’onto ekɔ la woho ande wongande l’ɔkɛyi. Kɛnɛ kele dimɛna le onto ɔmɔtshi mbeyaka monga ko bu dimɛna le onto okina.

      Kaanga mbediɔ ngasɔ, ekɔ alako amɔtshi w’ohomba wakakimanyiya anto efula. Mbala efula andaki wa weke mbakasha alako asɔ ndo alako akɔ wekɔ l’atɔndɔ wakokayɛ mbɛkɛ otema watanema lo dibuku dimɔtshi di’edjedja diele la lomba, mbuta ate Bible.

      1: ETAWƆ OSUKƆ W’OMA LE ASE NKUMBO NDO ANGƐNYI

      • Anto wele l’omamu w’ashi wafumboya ɛngɔ kɛmɔtshi katɔkɛnyɔ ndo wanda foto

        Tomanyi tɔmɔtshi mbutaka dia ɔsɔ mbele dui dioleki ohomba dia ndɔshana l’ɔkɛyi. Koko, lo tena dimɔtshi wɛ mbeyaka nkombola monga wɛmɛ. Wɛ mbeyaka kaanga mboka wanɛ wasala la wolo dia kokimanyiya nkɛlɛ. Ɔsɔ ekɔ awui watosalemaka.

      • Eya dia aha paka wɛ kongi lale anto wonya tshɛ, koko tosalake dia mbatshanya dia vɔ mimɔ oma laleyɛ. Mbala mɔtshi, wɛ mbeyaka ndjonga l’ohomba w’osukɔ awɔ otsha la ntondo. La loshilambo tshɛ, tɛ anto kɛnɛ keyɛ l’ohomba l’etena kengo ndo kɛnɛ keyɛ bu l’ohomba.

      • Lo ndjela ehomba ayɛ, onga la wɛdimo lam’asa etena keyɛ l’anto akina la etena kahombayɛ monga wɛmɛ.

      TƆNDƆ: “Anto 2 ndeka onto 1, . . . Nɛ dia naka ɔmɔtshi l’atei awɔ ambɔkɔ, okina kokaka nkimanyiya osekande.”​—Ondaki 4:9, 10.

      2: DJA YIMBA LO OLEELO AYƐ, NDO ƆSA ETENA KA SUTSHASUTSHAKA DEMBA

      • Oleelo wa la wɛdimo ayokokimanyiya dia minya ekiyanu waya oma l’ɔkɛyi. Sala la wolo dia ndɛka elowa wotshikitanyi, akatshikatshi ndo diangɔ diele bu la prɔtɛinɛ efula.

      • Kɔnɔke ashi efula ndo dinɔnɔ dikina diakimanyiya yoonge ya demba.

      • Naka wɛ hoke nsaki ka ndɛ efula, kete kɔlɛke yema tshitshɛ koko mbala efula. Wɛ koka nto mimbola dɔkɔtɛlɛ diayɛ diangɔ dikina diahombayɛ ndɛka.a

      • Nkɛndakɛnda esadi esadi kana weho ekina w’osutshesutshelo wa demba koka nkitshakitsha tokanyi ta kɔlɔ. Osutshesutshelo wa demba ayokokimanyiya diaha wɛ mbidjaka yimba lo woho wakayashishɛ onto lokayɛ ngandji kana ayokokimanyiya diaha wɛ mbidjaka yimba lɔkɔ.

      TƆNDƆ: “Ndooko onto laheca demba dyaakinde hita; koko nde dileshaka ndo dilɔngɔsɔlaka.”​—Ɛfɛsɔ 5:29, Dyookaneelo Dy’oyooyo.

      3: LALAKA EFULA

      • Mbeto

        Djɔ yokongaka nshi tshɛ ohomba efula, koko yɔ yekɔ ohomba efula djekoleko le wanɛ wele l’ɔkɛyi, dikambo dui sɔ koka mbela ɔlɛmbɛlɔ w’efula.

      • Kɛba lo lofulo l’eloko ndo wanu wanɔyɛ, nɛ dia diangɔ sɔ tshɛ koka monga la shɛngiya lo djɔ yayɛ.

      TƆNDƆ: “Ndeka dimɛna monga la yema ya diomuyelo tshitshɛ lo dihole dia monga la olimu efula wa wolo ko tatshanyaka lɔpɛpɛ.”​—Ondaki 4:6.

      4: ONGA SUKE DIA NTSHIKITANYA KANYI

      • Womoto ɔmɔtshi lele l’ɔkɛyi atɛ ɔngɛnyi ande ɔkɛyi wele la nde

        Eya dia onto l’onto ekɔ la woho ande wongande l’ɔkɛyi. Laasɔ, wɛ pombaka nshihodia kɛnɛ kakoka ndeka monga dimɛna le yɛ.

      • Anto efula mɛnaka dia mbitɛ anto akina ɔkɛyi awɔ mbakimanyiyaka dia vɔ ndɔshana la wɔ, koko anto akina hawolange mbitɛ anto akina ɔkɛyi wele la wɔ. Tomanyi wekɔ la tokanyi totshikitanyi lo ohomba wa mbitɛ anto akina woho wayaoka onto dia ndɔshana l’ɔkɛyi. Naka wɛ ekɔ lo nanga mbitɛ onto ɔmɔtshi woho wayaokayɛ koko wɛ ekɔ lo mengenga dia nsala dikambo sɔ, kete ayonga wɔdu wɛ ntatɛ la mbutɛ ɔngɛnyi ayɛ ɔmɔ w’oshika woho wayaokayɛ.

      • Anto amɔtshi mɛnaka dia ndela mbakimanyiyaka dia ndɔshana l’ɔkɛyi awɔ, kaanga mbele mɛnamaka di’anto akina ndɔshanaka l’ɔkɛyi awɔ aha kaanga la ndela efula.

      TƆNDƆ: “Otema tshɛ mbeyaka ololo awɔ hita.”​—Tokedi 14:10, New International Version.

      5: EWƆ MBEKELO YA KƆLƆ

      • Pami kɛmɔtshi anɔ wanu

        Anto amɔtshi wambovusha nɔɔka wanu lo tshambandeko kana didjoyadjoya dia minya lonyangu lele la wɔ. Sala dia “nkitshakitsha” ɔkɛyi lo yoho ya ngasɔ ekɔ oko onto layadiaka. Ekimanyielo tshɛ kakoka onto nongola mbeyaka mɛnama oko ka lo tshanda mɔtshi tsho ndo dui sɔ koka ndjonga l’etombelo wa kɔlɔ efula. Yanga toho taha bu waale takoka kokimanyiya dia nkitshakitsha ekiyanu ayɛ.

      TƆNDƆ: “Nyɛsɔ toyaɛdia oma lo mindo tshɛ.”​—2 Kɔrɛtɔ 7:1.

      6: ONGA LA WƐDIMO LO WOHO WAKAMBAYƐ LA WENYA AYƐ

      • Lo dihole dia ndekaka nkanyiya (paka dikambo dia kandji kele la wɔ) anto efula mɛnaka ohomba mbetsha wenya efula lo nsala dui dimɔtshi (diawakimanyiya diaha vɔ ndeka nkanyiya dikambo dia paa kawɔ).

      • Wɛ mbeyaka ntana ekimanyielo ka lo tshanda mɔtshi lo ndowanya kana keketshana la angɛnyi ayɛ, mbeka awui amɔ w’eyoyo kana ndjasha lo nkɔkɔla demba.

      • Etena katete nshi, ondo tokanyi tayɛ mbeyaka ntshikitana. Wɛ mbeyaka ndjɛna dia wɛ hayoleka nkanyiya efula dikambo dia ɔkɛyi ayɛ ndo ɔsɔ ekɔ yoho mɔtshi y’ɔkɔnwɛlɔ wa dimɛna w’oma lo kandji.

      TƆNDƆ: “Dikambo tshɛ diekɔ la etena kadiɔ, . . . etena ka ndela la etena ka mbɔla; etena ka monga la lonyangu la etena ka nnɔ lokombe.”​—Ondaki 3:1, 4.

      7: TETEMALA LA MBEKELO Y’AMƐNA

      • Womoto ɔmɔtshi akamba la alamanaka dia nkongɛ awui wayondosalaka lushi la lushi

        Oma l’etatelo, onga la mbekelo y’amɛna.

      • Etena kakongɛyɛ wonya wayoyolalaka, wayoyotshɔka l’olimu ndo wayoyosalaka awui akina, wɛ koka monga la lɔsɛnɔ la dimɛna.

      • Yashaka efula l’awui w’ɛlɔlɔ wakoka kokimanyiya diaha wɛ ndeka monga l’ekiyanu.

      TƆNDƆ: “Nde ayonga l’okakatanu dia mɛna woho watete nshi ya lɔsɛnɔ lande, nɛ dia Nzambi ka mɛtɛ mboshaka olimu la ɔngɛnɔngɛnɔ l’otema ande.”​—Ondaki 5:20.

      8: EWƆ DIA MBƆSA TƐDIKƆ TA WEKE ESADI ESADI

      • Anto efula wɔsa tɛdikɔ ta weke esadi esadi l’ɔkɔngɔ wa vɔ mvusha onto ɔmɔtshi lokawɔ ngandji ndjonyangaka l’ɔkɔngɔ l’ɔtɛ wa tɛdikɔ tawɔ.

      • Naka kokaka, konga yema l’ɔkɔngɔ w’etena kɛmɔ kakoka la ntondo ka wɛ monɔ, ntshikitanya olimu, kana minya diangɔ diaki onto lakiyɛ la ngandji.

      TƆNDƆ: “Asangwelo wa kanga etete konyaka mɛtɛ lo otondoyelo, koko wanɛ tshɛ wasala akambo la esasesase wayonga wola ndooko onyake.”​—Tokedi 21:5.

      9: OHƆ LAKIYƐ LA NGANDJI

      • Pami kɛmɔtshi ɛnya angɛnyi ande foto ya wadɛnde lakavu

        Anto efula wavusha wakiwɔ mɛnaka dia ekɔ ohomba nsala awui amɔ dia vɔ tetemalaka mbohɔka onto lakiwɔ lakavu.

      • Wɛ mbeyaka mɛna ohomba ntshumanya foto kana ekanda ɛmɔtshi dia mbidja lo kalupɛ kɛmɔtshi kele la awui w’amɛna ndo ɛkɔndɔ wakombolayɛ mbohɔka.

      • Omba diangɔ diayokokimanyiyaka dia wɛ mbohɔka tena dia amɛna ndo koyodiendake l’ɔkɔngɔ etena kayoyonga la diaaso.

      TƆNDƆ: “Nyohɔ nshi yakete.”​—Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 32:7.

      10: OMUYA

      • Wɛ mbeyaka mɛna ohomba mbɔsa vakashi.

      • Naka wɛ bu la nshi ya vakashi efula, kete wɛ koka nsala dui dimɔtshi dia dimɛna l’edja ka lushi ɔtɔi kana hiende, ɛnyɛlɔ oko nkɛnya kɛnyɔ mɔtshi, membola dihole dimɔ dialamawɔ disɛlasɛla (musée) kana mɛngɔla yema lo mutuka.

      • Kaanga wɛ nsala dui dimɔ diahayatosalaka mbala la mbala koka kokimanyiya dia ndɔshana l’ɔkɛyi wele la yɛ.

      TƆNDƆ: “Nyoye nyuamɛ, totshu lo dihole dia diɛta kele nyotomuya yema.”​—Makɔ 6:31.

      11: KIMANYIYAKA ANTO AKINA

      • Osekaseka ɔmɔtshi akimanyiya womoto l’opalanga dia nsomba diangɔ

        Ohɔ dia wenya tshɛ wetshayɛ dia nkimanyiya anto akina koka kokimanyiya ndo wɛ lawɔ dia ndjaoka dimɛna.

      • Wɛ koka ntatɛ nkimanyiya anto akina wele la lɔkɔnyɔ l’ɔtɛ wakavu onto lakiyɛ lokayɛ ngandji ɛnyɛlɔ oko, angɛnyi kana ewotɔ wakoka monga l’ohomba w’onto ɔmɔtshi lakahana la wɔ kandji ndo lakoka nshihodia woho wayaokawɔ.

      • Sukɛ ndo nsamba anto akina koka kokimanyiya dia wɛ nyomonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo monga l’oyango wele la yɛ ohomba.

      TƆNDƆ: “Ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbisha ndeka wa nongola.”​—Etsha 20:35.

      12: NYOMƆSƐDINGOLA AWUI WOLEKI OHOMBA LE YƐ

      • Ɔkɛyi koka kokimanyiya dia wɛ nshihodia kɛnɛ kele mɛtɛ ohomba.

      • Kondja wahɔ lo nkamba la diaaso sɔ dia wɛ nkana yimba lo woho wa lɔsɛnɔ lasɛnayɛ.

      • Naka kokaka, sala etshikitanu lo kɛnɛ koleki ohomba kakokayɛ nsala.

      TƆNDƆ: “Ndeka dimɛna ntshɔ lo luudu l’otanda lo dihole dia ntshɔ lo luudu la fɛtɛ, nɛ dia ɔsɔ kele ekomelo k’onto tshɛ ndo onto lasɛna pombaka nama dui sɔ l’otema.”​—Ondaki 7:2.

      WOHO WA NDƆSHANA L’ƆKƐYI | AWUI WƆTƐKƐTAMI LO TSHENA PE

      • 1: ETAWƆ OSUKƆ W’OMA LE ASE NKUMBO NDO ANGƐNYI

        Lo ndjela ehomba ayɛ, onga la wɛdimo lam’asa etena keyɛ l’anto akina la etena kahombayɛ monga wɛmɛ.

      • 2: DJA YIMBA LO OLEELO AYƐ, NDO ƆSA ETENA KA SUTSHASUTSHAKA DEMBA

        Kɔlɛke diangɔ diakimanyiya lo yoonge ya demba, kɔnɔke ashi efula ndo kosutshasutshake demba lo yoho yakoka.

      • 3: LALAKA EFULA

        Eya dia djɔ yekɔ ohomba efula le onto lalɔshana l’ɔkɛyi nɛ dia ɔkɛyi mbelaka ɔlɛmbɛlɔ.

      • 4: ONGA SUKE DIA NTSHIKITANYA KANYI

        Lam’ele onto l’onto ekɔ la woho ande wongande l’ɔkɛyi, shihodia kɛnɛ kakoka ndeka monga dimɛna le yɛ.

      • 5: EWƆ MBEKELO YA KƆLƆ

        Ewɔ ɔnwɛlɔ wa wanu wa tshambandeko ndo didjoyadjoya​—nɛ dia awui asɔ ndeka mbela ekiyanu lo dihole dia mbakandola.

      • 6: ONGA LA WƐDIMO LO WOHO WAKAMBAYƐ LA WENYA AYƐ

        Lo dihole dia ndeka nkanyiya paka dikambo di’ɔkɛyi, etshaka wenya kaamɛ l’angɛnyi ayɛ ndo kɔkɔlaka demba.

      • 7: TETEMALA LA MBEKELO Y’AMƐNA

        Onga la lɔsɛnɔ la dimɛna lo nkongɛ awui w’amɛna wayoyosalaka lushi la lushi.

      • 8: EWƆ DIA MBƆSA TƐDIKƆ TA WEKE ESADI ESADI

        Naka kokaka, konga yema l’ɔkɔngɔ w’ɔnɔnyi kana ndekana la ntondo ka wɛ ndjɔsa tɛdikɔ ta weke takokayɛ ndjonga la lonyangu l’ɔkɔngɔ.

      • 9: OHƆ LAKIYƐ LA NGANDJI

        Wɛ mbeyaka mɛna ohomba ntshumanya foto kana ekanda ɛmɔtshi dia mbidja lo kalupɛ mɔtshi yele la awui w’amɛna dia mbohɔka onto lakiyɛ lakavu.

      • 10: OMUYA

        Tshikitanya yema awui watoyosalaka lushi lushi l’edja ka kaanga lushi ɔtɔi kana etenyi ka lushi.

      • 11: KIMANYIYAKA ANTO AKINA

        Nyomoyadjɛ oyango lo nsala awui wakoka nkimanyiya wanɛ wele l’ohomba w’ekimanyielo, ɛnyɛlɔ oko wanɛ wele la lɔkɔnyɔ l’ɔtɛ wakavu onto lakiyɛ la ngandji.

      • 12: NYOMƆSƐDINGOLA AWUI WOLEKI OHOMBA LE YƐ

        Kamba la diaaso nɛ dia nkondja lomba l’oyoyo lo akambo wele mɛtɛ ohomba ndo naka kokaka, sala etshikitanu lo kɛnɛ koleki ohomba kakokayɛ nsala.

      Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, ndooko dui diayonya kandji kokayɛ tshɛ lo tshɛ. Koko, anto efula wanɛ wakavusha onto ɔmɔtshi lokawɔ ngandji koka nshikikɛ oma lo kɛnɛ kakaakomɛ dia nsala awui w’amɛna, ɛnyɛlɔ oko wanɛ woshidiso lo sawo nɛ akawakimanyiya dia vɔ ntana esambelo. Lo mɛtɛ, ɔnɛ bu listɛ lele la awui tshɛ wendana la woho wa ndɔshana l’ɔkɛyi. Koko naka wɛ mpemba dia nkamba l’alako anɛ, kete wɛ mbeyaka mɛna dia wayokosha ekimanyielo k’efula.

      a Emɔ! bu la ɔkɛndɛ wa mɛnya osakelo ɔmɔtshi wa laande wahomba onto sakemɛ.

  • Ekimanyielo koleki dimɛna le wanɛ wele l’ɔkɛyi
    Emɔ!—2018 | No. 3
    • Anto lo Paradiso wele suke dia nongola wakiwɔ wa ngandji wambolɔ

      EKIMANYIELO LE WANƐ WELE L’ƆKƐYI

      Ekimanyielo koleki dimɛna le wanɛ wele l’ɔkɛyi

      LO ƐNƆNYI WEKE KA MBETA, EYANGELO EFULA WAKASALEMA LO DIKAMBO DIA KANDJI KONGA L’ONTO LAMBOVUSHA ONTO ƆMƆTSHI LOKANDE NGANDJI. Koko, oko wakatadiɛnyi la ntondo, alako woleki amɛna mbɔtɔnɛka mbala efula la lomba l’edjedja latanema lo Bible. Kɛsɔ mɛnyaka dimɛna dia ɛlɔmbwɛlɔ ka lo Bible hete loowe. Koko, Bible bu tsho l’alako wakoka mbɛkɛ otema. Tɔ kekɔ l’awui wahatanema dihole dikina, wakoka mbela esambelo kaheyama mbuta le wanɛ wele l’ɔkɛyi.

      • Eshikikelo k’ɔnɛ anto wakiso wakavu hawosowe

        Bible mbutaka lo Ondaki 9:5 ɔnɛ: “Wanɛ wambovɔ haweye ndooko dikambo.” Tɔ mbutaka nto ɔnɛ: ‘Tokanyi tawɔ ndanaka.’ (Osambo 146:4) Dia nshikikɛ dui sɔ, Bible mbɛdikaka nyɔi la djɔ ya baku.​—Joani 11:11.

      • Mbetawɔ ka wolo le Nzambi ka ngandji mbelaka esambelo

        Bible mbutaka lo Osambo 34:15 ɔnɛ: “Washo wa Jehowaa wekɔ le anto w’ɛlɔlɔ, ndo atoyi ande pokamɛka delo diawɔ dia nyanga ekimanyielo.” Tayokondja esambelo naka sho mbitɛ Nzambi ehomba aso lo dɔmbɛlɔ oleki mbitɛ onto ɔmɔtshi awui aso. Dui sɔ tokimanyiyaka mɛtɛ dia monga la diɔtɔnganelo l’Otungi aso, lakoka nkamba la wolo ande dia tosamba.

      • Elongamelo ka nshi yayaye y’amɛna efula

        Ohokanyiya etena kayolɔ wanɛ wakavu lo nshi yayaye lanɛ la nkɛtɛ! Bible tɛkɛtaka mbala efula dikambo dia etena kɛsɔ. Lo mɛnya akambo wayosalema la nkɛtɛ, Bible mbutaka dia Nzambi “ayokitola asɔyi tshɛ oma lo washo [aso], nyɔi hatoyala nto, otanda hatoyala nto, delo hatoyala nto, kaanga kandji hatoyala nto.”​—Ɛnyɛlɔ 21:3, 4.

      Anto efula wele la mbetawɔ le Jehowa, mbuta ate Nzambi lele kiɔkɔ ya Bible, kondjaka wolo wa ndɔshana l’ɔkɛyi, nɛ dia vɔ wamboshilaka ndjaɛkɛ lo elongamelo ka ndjɛna wakiwɔ wa ngandji wakavu nto. Ɛnyɛlɔ, Ann, lakavusha omɛnde laki l’ɛnɔnyi 65 etena kakawatshukana mbutaka ɔnɛ: “Bible kekɔ lo shikikɛmi dia wakimi wa ngandji wakavu hawosowe ndo dia ɔnɛ Nzambi ayolola wanɛ tshɛ wele lo yimba yande. Tokanyi tɔsɔ ndjɛkami mbala tshɛ kakanyiyami wakimi wa ngandji wakavu, ndo etombelo wonga la dui sɔ ele, wonyɔnɛ lokoka ndɔshana la dui dioleki kɔlɔ diakimi kɔfɔnya dia diayokomɛ!”

      Tiina lakatatɛkɛta diande lo asawo wa ntondo wa lo numɛlɔ kɛnɛ, mbutaka ɔnɛ: “Tatɛ lushi lakavu Timo, lekɔ lo mboka dia Nzambi ekɔ lo sukɛmi. Lekɔ lo mboka dia lonya la Jehowa la wolo lekɔ lo kimanyiyami lo tena diayakiyanyami. Ndo daka dia lo Bible diendana la eolwelo ekɔ dui dia mɛtɛ le mi. Vɔ keketshakami dia ntetemala mbikikɛ polo lushi layomɛna Timo nto.”

      Ngasɔ mbayaoka miliyɔ y’anto washikikɛ dia Bible kekɔ mɛtɛ. Oyadi kaanga wɛ mɛnaka dia kɛnɛ kata Bible bu mɛtɛ kana kekɔ tsho alɔ, kete wɛ kokaka kiɔsa wɛmɛ dia nsɛdingola tolembetelo tɛnya di’alako ndo alaka wa lɔkɔ wekɔ mɛtɛ. Wɛ ayɛna dia paka Bible mbele dibuku diakoka mbisha ekimanyielo koleki dimɛna le wanɛ wele l’ɔkɛyi.

      EKA AWUI AKINA WENDANA LA ELONGAMELO DIKAMBO DIA WANƐ WAMBOVƆ

      Enda tovidɛo tɔtɔnɛ l’awui asɔ lo sitɛ kaso ka jw.org

      Anto lo Paradiso wele suke dia nongola wakiwɔ wa ngandji wambolɔ

      Bible ndakaka dia tayolongola wakiso wa ngandji wakavu lo nshi yayaye

      NGANDE WELE WANƐ WAVƆ?

      Ngande wele wanɛ wavɔ?

      Ngande wayalaso lam’avɔso? Ekadimwelo washa Bible wokɛma hwe tokeketshaka ndo toshikikɛka

      Ɔtɔ lam’ofundjiwɔ ɔnɛ: EKANDA > TOVIDƐO (Tovidɛo: Bible)

      ONDE WƐ AYOLANGA LOKUMU L’ƆLƆLƆ?

      Onde wɛ ayolanga lokumu l’ɔlɔlɔ?

      Lam’ele nkumu ya kɔlɔ yekɔ efula, lende akokayɛ ntana lokumu l’ɔlɔlɔ? Vidɛo nyɛ mbɔtshiyaka biukubuku Lokumu l’ɔlɔlɔ l’oma le Nzambi!

      Ɔtɔ lam’ofundjiwɔ ɔnɛ: EKANDA > TOVIDƐO (Tovidɛo: Nsanganya ndo olimu aso)

      a Jehowa ekɔ lokombo laki Nzambi l’oshika latanema lo Bible.

Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
Tomba
Ɔtɔ
  • Ɔtɛtɛla
  • Kahana l'onto
  • Nango
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
  • Awui wa sheke
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Ɔtɔ
Kahana l'onto