BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w99 8/1 lk. 21-25
  • “Nyuyalotsha la ndjakitshakitsha”

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • “Nyuyalotsha la ndjakitshakitsha”
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Yimba yambodiangana l’andja w’otondo
  • Jehowa nangaka akanga a ndjakitshakitsha
  • Têke dia ndjâla la ndjâkitshakitsha
  • Dionga di’ɔlɔlɔ
  • Tonge la okitshakitsha wa mɛtɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2005
  • Ngande wakokɛ mɛnya ndjakitshakitsha ka mɛtɛ?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
  • Toyele ɛnyɛlɔ kakasha Yeso
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2005
  • “Dimi lekɔ . . . la otema w’okitshakitsha”
    ‘Yaka, ondjele’
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1999
w99 8/1 lk. 21-25

“Nyuyalotsha la ndjakitshakitsha”

“[Nzambi] atutunaka akanga w’utaku, keli atushaka wane wayakitshakitsha ngandji ka mamba.”​—⁠1 PETERO 5:⁠5.

1, 2. Naa waonga ahende walɔshanya lo yimba ndo wasɛngiya lɔkɛwɔ l’anto wolo efula na?

ƆTƐKƐTA waki Nzambi kotolaka yambalo yaso lo dikambo dia waonga ahende walɔshanya lo yimba. Waonga akɔ ahende wekɔ la shɛngiya ya wolo lo lɔkɛwɔ l’anto. Dionga dimɔtshi ele “ndjakitshakitsha.” (1 Petero 5:⁠5) Dikisiɔnɛrɛ dimɔtshi mbutaka ɔnɛ: onto lele la ‘ndjakitshakitsha’ ele ɔnɛ “lɛnya oma lo eongelo kana oma lo yimba yande ɔnɛ: nde bu kanga otako.” Ndjâkitshakitsha ekɔ dionga diangɛnangɛna Nzambi efula.

2 Okonyanyɛ adiɔ ko otako. Otako kɛdikɛdi “ndjaɔsa la nɛmɔ otamanya,” “mɔnyɔla anto akina.” Kanga otako mendaka paka wahɔ ande oto, ndo nyangaka mbo ya l’emunyi la wahɔ ekina la lokaki tshɛ, oyadi shɛngiya yakɔna ya kɔlɔ yayoyala la dikambo sɔ le anto akina. Oko wadiɛnya Bible, dui dimɔtshi diatomba oma lo dionga dia ngasɔ ele: “Untu mbulela[ka] unyandi dia mbusuya.” Tɔ tɛkɛtaka ndo dia ‘shɛmanedi yele l’anto l’asawɔ’ ɔnɛ ekɔ oko “untu latatshanya lopepe” nɛ dia lam’avɔ onto, ‘nde tshikaka tshɛ.’ Nzambi hangɛnangɛna otako wa ngasɔ kânga yema.​—⁠Undaki 4:4; 5:15; 8:⁠9.

Yimba yambodiangana l’andja w’otondo

3. Naa yimba kana dionga diamboleka diangana l’andja w’otondo?

3 L’atei a waonga asɔ ahende, diakɔna diɛnaso nshi nyɛ le anto wa l’andja ɔnɛ na? Naa yimba yamboleka diangana l’andja w’otondo na? Jurunalɛ yelɛwɔ Dépenses militaires et sociales dans le monde yakatombe lo 1996 (l’Angɛlɛ) kɔndɔlaka ɔnɛ: “Ndoko eleko kamboleka ka 20 kɛnɛ l’awui w’otshatsha . . . ndo wa ngala.” Shɛmanedi yele l’anto l’awui wa pɔlitikɛ ndo w’ekondjelo​—⁠kâmɛ ndo esanyi wa l’asa ase wedja, ase ɔtɛmwɛlɔ, ndo l’asa dibila​—⁠ambodiaka anto oleki miliyɔ 100 l’eleko kɛnɛ keto. Anto wamboleka ndjakiyanya paka lo dikambo diawɔ vamɛ. Jurunalɛ yelɛwɔ Chicago Tribune yakate ɔnɛ: “Anto, wamboleka ndjakimɔ tshɛ l’awui wa ngala, olanyelo w’ana, odiakelo w’awala, edjwelo ka wanu, wekɔ la SIDA, ana w’akɛnda wekɔ lo ndjadiaka, ɔnwɛlɔ wa didjoyadjoya, dengalenga, dieyanelo dia la wolo la wamato, ana wôtɔ lo loseka, otondjelo a wemi, olengêlo a wamato lam’ɔkawɔ, . . . kashi, wovi, awui w’otshatsha w’ase pɔlitikɛ aya tshondo ya hemɔ katata tshunda di’anto . . . Anto hawoyotshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ.” Diakɔ diakawana jurunalɛ UN Chronicle ɔnɛ: “Tshunda di’anto diekɔ lo tafukutana.”

4, 5. Ngande wakɔndwama yimba y’andja ɔnɛ dimɛna dimɛna lo prɔfɛsiya kɛmɔtshi ka lo Bible kakatatshi awui wa nshi yaso nyɛ?

4 Akambo asɔ ntshamaka l’andja w’otondo. Vɔ mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kakatatshi prɔfɛsiya ka lo Bible lo dikambo dia nshi nyɛ ɔnɛ: “Lu nshi y’ekumelu, tena dia wulu diayuyala. Antu wayuyalanga, wayulanga ukundji, wayosema, wayutakula, wayotengana, wayutuna aui w’ambutshi, hawukana lusaka, waha ololo. Vo wayuyala waha la ngandji ka mete, akanga w’ududu, amamanyishi, wahayakimela, akanga w’usihi, atunyi w’akambu w’ololo. Vo wayuyala afungi, akanga a puki, akanga a ndjambiya.”​—⁠2 Timote 3:​1-4.

5 Awui asɔ mbɔtɔnɛka la yimba yambodiangana l’andja ɔnɛ. Yimba yakɔ shɔ ko: dionga dia lokaki. Shɛmanedi yele l’asa wedja la wedja mɛnamaka oma lo shɛmanedi yele l’asa anto. Oko ɛnyɛlɔ, lo tɔkɛnyɔ ta lɔsɛmanɛ, anto efula watikɛnya nangaka paka kita pidi, aha la mbidja yimba lo pâ kokuki monga l’anto akina, oyadi lo tokanyi kana lo demba. Dionga sɔ dia lokaki mimɛka oma ko dikɛnda ndo ndjɛnamaka l’akambo efula wa lo lɔsɛnɔ kânga onto aya opalanga. Diɔ tondjaka “lutunu, utshanu, kandjema, kele, diatanelu, lundju, tamu.”​—⁠Ngalatiya 5:​19-21.

6. Akɔna atshutshuya anto dia vɔ monga la yimba ya lokaki, ndo Jehowa akanande lo kɛnɛ kendana la dionga sɔ?

6 Bible mɛnyaka ɔnɛ dionga dia lokaki kana dia ndjakanɛka diɛnama l’andja ɔnɛ ndja oma le ɔnɛ “[l]etawo vati: [Diabolo], Satana, ukeshi a wa la kete tshe.” Lo kɛnɛ kendana la shɛngiya yele la Satana le anto wasɛna lo nshi y’ekomelo nyɛ ya pâ, Bible akatatshi ɔnɛ: “Fono kayuyala la kete . . . ne dia [Diabolo] akayi le nyu. Ndi eko la kele ka wuki; ndi mbeyaka ati: Etena kami kambusukana.” (Enyelo 12:​9-12) Omalɔkɔ, nde l’ɛdiɛngɛ a wanyande wekɔ lo mbidja weolo dia tshutshuya anto dia vɔ monga la dionga dia lokaki l’atei a nkumbo. Ko Jehowa akanande lo kɛnɛ kendana la dionga dia ngasɔ na? Ɔtɛkɛta ande mbutaka ɔnɛ: “Untu tshe lukanga utema w’utaku eli wononyi le [Jehowa].”​—⁠Tukedi 16:⁠5.

Jehowa nangaka akanga a ndjakitshakitsha

7. Ngande wɔsa Jehowa akanga a ndjakitshakitsha, ndo awaetshande?

7 Lo wedi okina, Jehowa tshɔkɔlaka wanɛ wele la yimba ya ndjakitshakitsha. Lushi lɔmɔtshi, Nkumekanga Davidi akêmbɛ Jehowa ate: “We atushimbelaka akanga a ndjakitshakitsha, keli ashu aye watendaka akanga w’utaku dia mbakitshakitsha.” (2 Samuele 22:​1, 28) Diɔ diakɔ diatolaka Ɔtɛkɛta waki Nzambi ɔnɛ: “Nyuyangi [Jehowa], nyu akanga a [“ndjâkitshakitsha,” NW] tshe wa la kete, . . . Nyuyangi akambu w’ololo, nyuyangi [“ndjâkitshakitsha,” NW]. Undu, nyu mbeyaka mpanda lu lushi la kele ka [Jehowa].” (Zefaniya 2:⁠3) Jehowa mbetshaka wanɛ woyanga la ndjakitshakitsha tshɛ dia vɔ ndjâla la yimba yotshikitanyi la y’andja ɔnɛ. “Ndi [“atetshaka,” NW] akanga a ndjakitshakitsha mbuka kandi.” (Osambu 25:9; Isaya 54:13) Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ mboka ka ngandji. Tɔ nemanɛka la ntsha akambo w’ɔlɔlɔ wɔtɔnɛ l’adjango waki Nzambi. Lo ndjela kɛnɛ kata Bible, ngandji kɛsɔ kokimame l’ɛlɛmbɛ “hayaseme, hayambiya, . . . hayangi paka lulangu landi.” (1 Koreto 13:​1-8) Ngandji mɛnamaka nto oma lo yimba ya ndjakitshikitsha yele l’onto.

8, 9. (a) Ele kiɔkɔ ya ngandji kotumbi oma l’awui w’eshika na? (b) Naa ohomba wa monga la ngandji ndo la ndjâkitshakitsha kaki la Yeso?

8 Paulo l’Akristo akina wa l’eleko ka ntondo wakeke dia mbokana woho wa ngandji kɛsɔ oma lo wetshelo waki Yeso. Yeso nde lawɔ akeke dia mbokana woho akɔ wa ngandji oma le Jehowa She, ɔnɛ lata Bible ɔnɛ: ‘Nzambi ekɔ ngandji.’ (1 Joani 4:⁠8) Yeso akeyaka ɔnɛ Nzambi akalangaka dia nde mbokanaka ngandji, diɔ diakɔ diakandayele ɔlɛmbɛ ɔsɔ. (Joani 6:38) Diɔ diakɔ diakandokaka amɛnyi fɔnu, ase wola, l’atshi wa pɛkato kɛtshi. (Mateu 9:36) Nde akawatɛ ate: “Nyuyi le mi, nyu tshe watukambaka ndu weli la wetshu wa wulu, ku dimi layunyusha mumuya. Nyembe lokoho lami, nyeki akambu uma le mi. Ne dia dimi la memakana [“ndo l’otema wa ndjâkitshakitsha,” NW].”​—⁠Mateu 11:​28, 29.

9 Yeso akɛnya ambeki ande ohomba wa vɔ mbokoya ngandji la ndjakitshakitsha kande lam’akandawatɛ ate: “Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: Ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.” (Joani 13:35) Vɔ waki la dia mangana l’andja wa lokaki ɔnɛ. Diɔ diakɔ diakakoke Yeso tɛkɛta dikambo di’ambeki ande ate: “Vo kema wa [“l’andja,” NW] uku wemi kema la [“l’andja,” NW].” (Joani 17:14) He vɔ hawokoya dionga dia lokaki ndo dia lotamanya di’andja ɔnɛ wa Satana. Koko vɔ mbokoyaka dionga dia ngandji ndo dia ndjakitshakitsha diaki Yeso.

10. Kakɔna katsha Jehowa l’akanga a ndjakitshakitsha ɛlɔ kɛnɛ na?

10 Ɔtɛkɛta waki Nzambi wakate ɔnɛ lo nshi nyɛ y’ekomelo, akanga a ndjakitshakitsha wayotshumanaka kâmɛ l’atei wa tshunda dia l’andja w’otondo dioki edo lo ngandji la ndjakitshakitsha. Diɔ diakɔ diele ekambi wa Jehowa wekɔ lo mɛnya yimba ya ndjakitshakitsha otshikitanyi la nyɛ ya ndjadiya yamboleka diangana l’andja ɔnɛ. Vɔ mbutaka ɔnɛ: “Nyuyi tumbeli lu ukungu wa [Jehowa, mbut’ate: ɔtɛmwɛlɔ ande wa lâdiko], . . . ndi ayututetsha akambu andi. Ku shu tayokendakendaka lu mbuka kandi.” (Isaya 2:​2, 3) Ɛmɛnyi wa Jehowa mbakenga tshunda diakɔ dia l’andja w’otondo di’anto wakɛndakɛnda lo mboka ya Nzambi. Lo tshunda diakɔ mbele ndo “ului a wuki w’antu waheyama mbala, uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe, ndu w’eteketa tshe” watahame pama tsho. (Enyelo 7:⁠9) Ɛlɔ kɛnɛ, olui a woke ɔsɔ ambokoma polo ndo lo waa miliyɔ y’anto. Ngande awaetsha Jehowa dia vɔ ndjâla la ndjakitshakitsha na?

Têke dia ndjâla la ndjâkitshakitsha

11, 12. Ngande wɛnya ekambi a Nzambi ɔnɛ wekɔ akanga a ndjakitshakitsha?

11 Nyuma ka Nzambi kakamba olimu lo tshimbo y’ekambi ande wele l’etema w’ɔlɔlɔ mbakimanyiyaka dia vɔ mbeya woho wa nɛndja yimba ya kɔlɔ ya l’andja ɔnɛ, ko vɔ kɛnɛmɔla elowa wa nyuma ka Nzambi. Dui sɔ mɛnamaka oma lo ‘ngandji, ɔngɛnɔngɛnɔ, wɔladi, lotutsha, ɔlɔlɔ, lɔsɛngɔ, mbetawɔ, memakana, ndjâkimɛ.’ (Ngalatiya 5:​22, 23) Dia mbakimanyiya dia vɔ pamia waonga asɔ, vɔ ndakaka ekambi a Nzambi di’aha vɔ monga ‘la lotamanya, la shɛmanedi l’asawɔ, kana mbokana kandjema.’ (Ngalatiya 5:26) Woho akɔ wâmɛ mbakate ɔpɔstɔlɔ Paulo ate: “Dimi lambunyutela nyu tshe nti: Untu tatamanyaki ndjakanela, keli aludiami la tukanyi ta ndjakitshakitsha.”​—⁠Romo 12:⁠3.

12 Ɔtɛkɛta waki Nzambi mbutɛka Akristo wa mɛtɛ di’aha vɔ ntsha “dikambu la utshanu kana la ndjatumbula, keli la ndjakitshakitsha ka yimba. Untu l’untu akani ati: Ukina [ekambi a Nzambi ekina] kundeki ololo. Nyu tshe, untu l’untu, tendaki akambu andi atu, keli untu l’untu endi ndu akambu w’antu akina.” (Filipi 2:​3, 4) “Untu l’untu tayayangelaki ololo andi, keli untu l’untu ayangeli ukina ololo.” (1 Koreto 10:24) Eelo, ‘ngandji mbodiaka’ anto akina oma l’ɛtɛkɛta l’etsha w’ɔlɔlɔ. (1 Koreto 8:⁠1) Tɔ keketshaka yimba ya kamba kâmɛ, koko aha y’ɔsɛmanelo. Dionga dia lokaki kema la dihole l’atei w’ekambi wa Jehowa.

13. Lande na kahombaso mbeka dia ndjâla la ndjakitshakitsha, ndo ngande watsha onto dia kiêka?

13 Koko, oko wakatahɛnɛ ekokele, sho hatôtɔ l’okitshakitsha. (Osambu 51:⁠5) Sho pombaka mbeka dionga sɔ lêka. Dui sɔ mbeyaka ndjâla wolo efula le wanɛ waki kombeka mboka ya Jehowa oma ko dikɛnda koko wamboyoyieka waya epalanga. Vɔ wambotashilaka kenga lonto loki edio l’etsha wa l’andja ɔnɛ. Omalɔkɔ, vɔ pombaka mbeka dia ‘kolola lonto l’edjedja latoyelaka lɔkɛwɔ la kɔlɔ’ ndo ndɔta “untu uyuyu, lakatungama [lo lolango la Nzambi l’ɔlɔlɔ ndo la losembwe tshɛ,” NW].” (Efeso 4:​22, 24) Oma l’ekimanyielo ka Nzambi, akanga w’etema ɔlɔlɔ kokaka ntsha kɛnɛ kâlɔmbande: “Nyolote etema wa ketshi, la wa memakana, la wa ndjakitshakitsha, la wa kenemo, la wa kolamelu.” (Sho mbɛnganyisha alɛta ango.)​—⁠Kolosai 3:⁠12.

14. Yeso akandate lo dikambo dia wanɛ walanga ndjadiya?

14 Ambeki wa Yeso wakahombe mbeka waonga asɔ. Vɔ wakayokomaka ambeki ande lâsɔ ko waya epalanga ndo waki la yema ya yimba ya shɛmanedi ya l’andja ɔnɛ. Nyango ambeki ahende amɔtshi waki Yeso akaye le nde dia ndjɔ̂lɔmba dia nde mbisha anande ahole wa lokumu, koko Yeso akate ate: “Embuledi w’asi wedja watuwâhamelaka. Antu awo a waki watuwaulelaka. Keli l’atei anyu tayalaki osoku. One lalanga ndjala wuki l’atei anyu, dieli la ndi dia ndjala ukambi anyu. One lalanga ndjala la ntundu kanyu, dieli la ndi dia ndjala fumbi kanyu. Ndu On’a untu [Yeso], kundja dia antu mbukambela ulimu, keli akayi dia mbakambela ulimu, la dia mbakimwela lumu landi uku etshungwelu ka antu efula.” (Mateu 20:​20-28) Lam’akatɛ Yeso ambeki ande di’aha vɔ mbetanaka nkombo y’ɔnɛnɛ dia ndjadiya, nde akakotsha ate: “Nyu tshe nyeko antu la onangu.”​—⁠Mateu 23:⁠8.

15. Dionga diakɔna diahomba ndjâla la wanɛ walanga kamba oko emendji?

15 Ombeki wa Yeso wa mɛtɛ ekɔ okambi w’anango, mbuta ate: ɔhɔmbɔ w’asekande Akristo. (Ngalatiya 5:13) Dui sɔ diekɔ ohomba efula, djekoleko le wanɛ walanga kamba oko emendji l’atei w’etshumanelo. Vɔ hawohombe sɛmanɛ dia monga la lokumu kana lowandji lɔmɔtshi; vɔ hawohombe ‘mbahemɛ wanɛ wele ekitɔ wa Nzambi koko vɔ la dia ndjâla bɛnyɛlɔ le ɛkɔkɔ.’ (1 Petero 5:⁠3) Eelo mɛtɛ, onto layakana mɛnyaka ɔnɛ nde hakoke kamba oko omendji. Onto la ngasɔ kokaka fukutanya etshumanelo. Kema kɔlɔ ‘nyanga dia ndjâla omendji w’etshumanelo,’ koko saki kɛsɔ pombaka tomba oma lo ngandji ka kambɛ Akristo akina. Olimu w’omendji kema w’ɔnɛ onto ambokondja dihole dia vɔ mboshaka lokumu kana dia lowandji, nɛ dia emendji pombaka tomba oma l’atei a wanɛ woleki ndjakitshakitsha l’atei w’etshumanelo.​—⁠1 Timote 3:​1, 6.

16. Lande na kakawashola kɔlɔ kakatshe Diyɔtɛrɛfɛ lo Ɔtɛkɛta waki Nzambi?

16 Ɔpɔstɔlɔ Joani ekɔ lo kotola yambalo yaso lo dikambo di’onto ɔmɔtshi laki la kanyi ya kɔlɔ lam’atande ate: “Dimi lakafundela ekelizia [“dui dimɔtshi,” NW], keli Diyoterefe, latulangaka ndjala ladiku diawo, hetawo aui ami.” Pami kɛsɔ kɔnɛmiyaka anto akina dia nde keketshaka lowandji lande. Koko, nyuma ka Nzambi akasokoya Joani dia nde funda dui sɔ lo Bible dia mbishola yimba yaki la Diyɔtɛrɛfɛ y’ɔnɛ paka dimi-ntondo.​—⁠3 Joani 9, 10.

Dionga di’ɔlɔlɔ

17. Ngande wakɛnya Petero, Paulo la Baranaba ɔnɛ waki la ndjakitshakitsha?

17 Bɛnyɛlɔ di’anto waki la ndjakitshakitsha diekɔ efula lo Bible. Lam’akɔtɔ Petero lo luudu la Kɔnɛliyɔ, pami kakɔ “akayakosha l’ekulu andi [wa Petero], akôtemola.” Koko lo dihole dia nde mbetawɔ lotombo lɔsɔ, “Petero akawunyiya ati: Unela, ndu dimi keli untu.” (Etsha 10:​25, 26) Lam’aki Paulo la Baranaba la Lustɛra, Paulo akakɔnɔla pami kɛmɔtshi kakotɔ ekuse. Anto kâkawɛnyi ngasɔ, wakate ɔnɛ apɔstɔlɔ asɔ wekɔ waa nzambi. Koko Paulo la Baranaba “wakati ahondo awo, wakalawo l’atei w’ului w’antu, watahangohango vati: Wayone, okoko wana wambunyutsha okone? Ndu shu mbeli antu, wakatungama uku nyu.” (Etsha 14:​8-15) Akristo asɔ waki la ndjakitshakitsha kombetawɔ di’anto mbatombola.

18. Nɛ di’okitshakitsha ande, ondjelo ɔmɔtshi wa nkudu akandatɛ Joani?

18 Ɔpɔstɔlɔ Joani akalongola ‘ɛnɛlɔ oma le Yeso Kristo,’ lo tshimbo y’ondjelo (Enyelo 1:⁠1) Lo menda nkudu kele l’ondjelo, sho kokaka mboka lande na kakôke Joani wɔma heyama, nɛ dia ondjelo ɔtɔi akadiake Ase Asuriya 185000 l’otsho wâmɛ. (2 Khumi ya Dikanga 19:35) Joani ate: “Lam’akamuki, la lam’akamenyi, dimi lakakhusama l’ekulu wa ondjelo wakamenya akambu ako, dia mbôtemola. Ku ndi akamvutela ati: Endi, tutshaki wuhu uku! Dimi leko ukambi uku we, ndu uku ananyo, . . . Otemole [Nzambi].” (Enyelo 22:​8, 9) Ande ndjakitshakitsha kaki l’ondjelo ɔsɔ waki la nkudu lee!

19, 20. Ɛdika nganɛ wotshikitanyi Yeso, kanga ndjakitshakitsha, nde l’emboledi w’alembe w’Ase Rɔmɔ wa lotamanya.

19 Yeso aki ɛnyɛlɔ koleki dimɛna k’onto laki la ndjakitshakitsha. Nde aki Ɔna ɛtɔi lakôte Nzambi ndo nde mbakahombe ndjoyala Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi dia l’olongo. Lam’akandayaɛnya le apɔstɔlɔ oko nkumekanga, nde kotsha oko akatshaka emboledi w’alembe w’Ase Rɔmɔ endaka wambodja otshumba. Wakatshɛka emboledi ɛsɔ w’alembe fɛtɛ ya mamba, wakatakindjakindjaka lo toshinga wahemi lo pusupusu y’ata y’asango wa paunyi ndo w’ewanga, ko ponda ya wɛma kana ndjɔvu ndo tambwɛ tayikotolaka. Eyaka la wɛɛmbi waki k’ɔnɔngɔ watembe kembo y’otshumba, kâmɛ ndo olui a waa nyama watakotɔna l’efula ka diangɔ diotowɔhɔtɔla wanɛ wotowɔlɛndja, diangɔ diɛnya ɔnɛ etâta mɛtɛ mbotowɔ̂lɔ. Wakatêtetaka ndo la nkumi ya dikanga yakawatonda oko fumbe, kâmɛ l’ewandji ekina, emboledi w’alembe la nkumbo yawɔ, vɔ tshɛ etakataka dia mbaotsha sɔnyi. Kɛsɔ tshɛ akɛnyaka nganɛ wakiwɔ akanga a didiya ndo w’etako.

20 Dui sɔ tshikitana la woho wakayalambola Yeso ndamɛ. La ndjakitshakitsha tshɛ, nde aketawɔ kotsha prɔfɛsiya kakatama lo dikambo diande ɔnɛ: “Enda khum’ekanga kanyu ambuya uya le nyu. Ndi eko ololo ndu eko la panda. Ndi eko la ndjakitshakitsha, ayahemi ladiku dia punda, ladiku di’ona osongo wa punda.” La ndjakitshakitsha tshɛ, nde akahema lâdiko dia nyama kakɛmbaka eshikɔ, koko aha lo pusupusu kakakotwamaka l’olui a waa nyama. (Zekariya 9:9; Mateu 21:​4, 5) Ande ɔlɔ woka akanga a ndjakitshakitsha l’ɔtɛ w’ɔnɛ Jehowa ayɔsɔsɔnɔla Yeso oko Nkumekanga kahomba mbolɛ nkɛtɛ k’otondo lo andja w’oyoyo, nde kanga ndjakitshakitsha mɛtɛ, lokana ngandji ndo kɛtshi lee!​—⁠Isaya 9:​6, 7; Filipi 2:​5-8.

21. Ndjakitshakitsha hɛnya dui diakɔna?

21 Ndjakitshakitsha kaki la Yeso, Petero, Paulo, l’apami ndo wamato akina waki la mbetawɔ lo nshi yakafundamaka Bible hɛnya ɔnɛ vɔ waki akanga w’ɛhɔdu. Koko tɔ mɛnyaka ɔnɛ vɔ waki akanga a nkudu lo waonga awɔ, nɛ dia waki la dihonga ndo l’etete. Oma lo nkudu ka lo yimba la ka lo eongelo k’ɔlɔlɔ kaki lawɔ, vɔ wakakikɛ ehemba a wolo wakâkomɛ. (Heberu, tshapita 11) Ndo ɛlɔ kɛnɛ, etena kayâkitshakitsha Ɛmɛnyi wa Jehowa, vɔ mongaka la nkudu kakɔ kâmɛ nɛ dia Jehowa mbishaka akanga a ndjakitshakitsha nyuma kande k’ekila dia ndjâla la wolo. Diakɔ diatɔkɔkɔmiyawɔ ɔnɛ: “Ee, nyu tshe nyuyalotsha la ndjakitshakitsha, ne dia kambanela, ne dia [Nzambi] atutunaka akanga w’utaku, keli atushaka wane wayakitshakitsha ngandji ka mamba. Okone nyuyakitshakitsha la tshina dia lunya la wulu la [Nzambi], dia ndi nyumbiya lam’ayukuka etena kanyu.”​—⁠1 Petero 5:​5, 6; 2 Koreto 4:⁠7.

22. Kayotosawola lo sawo diayaye?

22 Ekɔ dionga dikina di’ɔlɔlɔ diendana la ndjakitshakitsha diahomba ekambi a Nzambi monga adiɔ. Dionga diakɔ kimanyiyaka efula dia keketsha yimba ya mbokana ngandji ndo ya kambaka kâmɛ l’atei w’etshumanelo. Dionga sɔ kimanyiyaka efula di’onto monga la ndjakitshakitsha. Tayosawola dikambo dia dionga diakɔ lo sawo diayaye.

[Caption]

Ovuswelo

◻ Lembetshiya dionga diamboleka diangana l’andja ɔnɛ.

◻ Ngande wasemula Jehowa anto wele la ndjakitshakitsha?

◻ Lande na kahombaso mbeka dia ndjâla la ndjakitshakitsha?

◻ Naa bɛnyɛlɔ dimɔtshi dia lo Bible di’anto waki la ndjakitshakitsha?

[Caption]

[Study Questions]

[Caption on page 25]

[Picture on page 25]

Ondjelo ɔmɔtshi akatɛ Joani ate: “tutshaki wuhu uku! Dimi leko ukambi”

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto