BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • Elekanelo ka komelo ka Yeso kaya suke
    Onto loleki woke lo tena tshɛ
    • Tshapita 112

      Elekanelo ka komelo ka Yeso kaya suke

      LUSHI la Hende lambeta, lo ngɔndɔ ka Nisana 11, Yeso amboshidiya la mbetsha apɔstɔlɔ ande lo Dikona di’Ɔlivɛ. Ɔsɔ mɛtɛ aki lushi lakandakambe olimu wa wolo efula! Kakianɛ, ondo lam’atandakalola la Bɛtaniya dia tolala, nde ambotɛ apɔstɔlɔ ande ate: “Nyu mbeyaka nyati: L’okongo a nshi hyendi, lushi la wuki l’Elekanelu layuyala. On’a untu ayukimoma dia vo mbudiaka l’utamba [w’asui, NW].”

      Ondo la wedi a pindju, Lushi la Sato, lo ngɔndɔ ka Nisana 12, Yeso ambotshikala lo dihole dia yɔyɔ nde l’apɔstɔlɔ ande. Lui kêtshi, nde akahangwɛ ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ lo sɛkɛ, ndo nde mbeyaka ɔnɛ wekɔ lo nyanga dia mbodiaka. Diɔ diakɔ diahandɛnami Lushi la Sato, nɛ dia nde halange kânga kiambokambo mbosekɛ dia nde sala difɛstɔ di’Elekanelo kâmɛ l’apɔstɔlɔ ande la dikɔlɔ diayela.

      L’etena kɛnɛ, ɛlɔmbɛdi a weke la dikumanyi dia wodja wambosangana lo sɛkɛ diaki Kayifasɛ, ɔlɔmbɛdi wa lâdiko. Nɛ dia asolo awɔ wekɔ lo nkɛta efula lo woho wakawaɛnya Yeso kɔlɔ yawɔ lui kêtshi, vɔ wosangoya dia mbonda lo mayɛlɛ ko mbodiaka. Koko wekɔ lo ndjatɛ vate: “Aha l’etena ka lushi la wuki, lundju latukuyala l’atei w’antu.” Wekɔ lo mboka anto wɔma, nɛ dia anto akɔ nangaka Yeso.

      Wonya wɔ̂tɔ ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ sheke ya kɔlɔ ya ndjaka Yeso, vɔ wambolongola ɔngɛndangɛnda ɔmɔtshi. La diambo heyama, ɔsɔ ekɔ ɔpɔstɔlɔ ɔmɔtshi waki Yeso, Judasɛ Isakariyɔtɛ, ɔnɛ lele Satana ambonɛ kanyi ya kɔlɔ l’otema ande dia nde funga Nkumɛnde! Vɔ wambɔngɛnangɛna heyama lam’owambudi Judasɛ ate: “Kayunyumbisha naka dimi layunyukimwelandi?” Vɔ wambetawɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ vate: tayokosha ekenga 30 wa falanga, oshinga w’ɔhɔmbɔ lo ndjela sheke y’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Tatɛ oma lasɔ, Judasɛ ekɔ lo nyanga diaaso di’ɔlɔlɔ dia nde mbakimwela Yeso, aha la olui w’anto monga lâwɔ.

      Nisana 13 ambotatɛ Lushi la Sato lo ɛɔtwɛlɔ ka wonya. Yeso akakome oma la Jeriko Lushi la Tanu, lâsɔ ɔnɛ mbele otsho wa samalo ndo wa komelo wambondolala la Bɛtaniya. La wedi a pindju, Lushi la Nɛi, vɔ pombaka nɔngɔsɔla diangɔ dia komelo diahombama lo Elekanelo diatatɛ salema l’ɛɔtwɛlɔ ka wonya. L’etena kɛsɔ mbahombawɔ pembola ɔna ɔkɔkɔ w’Elekanelo ɔtɛ, ndo mbofumba l’otondo. Lende ayowosala difɛstɔ sɔ, ndo akɔna ayɔlɔngɔsɔla diangɔ diahombama na?

      Yeso atawashikikɛ akambo asɔ, ondo di’aha Judasɛ totɛ ɛlɔmbɛdi a weke ko vɔ ndjowonda wonya wasalawɔ Elekanelo. Ondo Lushi la Nɛi, midi ambahɔ yema, Yeso ambotoma Petero nde la Joani oma la Bɛtaniya, awatɛ ate: “Nyutshu, nyututolongoswele dambu [dia pasaka, NW] dia shu ndjole.”

      Ko vɔ lande vate: “Lendi alangaye shu ntudilongosola?”

      Yeso ambâlembetshiya ate: “Lam’ayunyukuma l’usumba, nyu nyayuhumana l’untu ayembe mbaka k’ashi, kanyûyeli utsha lu luudu layundoto. Kanyuteli kanga luudu nyati: Umbetsha ambukumbula ati: Lend’eli luudu l’angendangenda, dia dimi ndjole dambu [dia pasaka, NW] la ambeki ami? Ku ndi ayunyenya luudu la wuki la ladiku, lolongoswami. Nyututolongoswele loko.”

      Kanga luudu lɔsɔ ekɔ mɛtɛ ombeki wa Yeso wakombola dia Yeso mbɔlɔmba luudu lande dia nde kamba la lɔ l’etena kɛsɔ ka lânde. Oyadi woho akɔna tshɛ, lam’ambokoma Petero la Joani la Jerusalɛma, vɔ wambotana oseka ɛngɔ tshɛ oko akatawate Yeso. Ɔnkɔnɛ, vɔ ahende wambɔlɔngɔsɔla ɔna ɔkɔkɔ ndo diangɔ dikina tshɛ dia kotsha ehomba w’anto 13 wayosala difɛstɔ di’Elekanelo, Yeso l’apɔstɔlɔ ande 12. Mateu 26:1-5, 14-19; Mako 14:1, 2, 10-16; Luka 22:1-13; Etumbelu 21:32.

      ▪ Kakɔna kambosala Yeso Lushi la Sato ondo, ndo lande na?

      ▪ Losanganya lakɔna lɔtɔwɔ laka ɔlɔmbɛdi wa lâdiko, ndo l’oyango akɔna wambotshɔ Judasɛ dia tɛnana l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ?

      ▪ Yeso wa na wambondotoma la Jerusalɛma Lushi la Nɛi, ndo dia tosala dikambo diakɔna?

      ▪ Wanɛ wotumi Yeso, kakɔna kambowototana kɛ̂nya ɔnɛ nde ekɔ la wolo wa sala ahindo?

  • Wetshelo wa ndjakitshakitsha l’elekanelo ka komelo
    Onto loleki woke lo tena tshɛ
    • Tshapita 113

      Wetshelo wa ndjakitshakitsha l’elekanelo ka komelo

      LO NDJELA ɛtɛkɛta wa Yeso, Petero la Joani wakashidi nkoma la Jerusalɛma dia tɔlɔngɔsɔla kɛnɛ kahombama lo difɛstɔ di’Elekanelo. Ondo ndo Yeso ndo apɔstɔlɔ ande akina dikumi wamboyokoma l’ɔkɔngɔ diko, l’ɔkɔngɔ a midi. Wonya otadimana lam’ayaholɔ Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande oma lo Dikona di’Ɔlivɛ. Ɔsɔ kele mbala ka komelo kambɛna Yeso osomba ɔsɔku oma lo dikona sɔ la ntondo ka nde mbolɔ.

      Kem’edja, Yeso l’apɔstɔlɔ ande wambokoma l’osomba ko wambotshɔ lo luudu lahombawɔ sala difɛstɔ di’Elekanelo. Vɔ wambodɛ lo luudu la woke la la diko, ko wambototana diangɔ tshɛ diakalɔngɔswami dia vɔ sala difɛstɔ di’Elekanelo vamɛ. Yeso akakongɛka etena kɛsɔ l’asolo walomɔlomɔ, nɛ dia nde ambota ate: ‘Lakakombola efula dia sala la nyu difɛstɔ di’Elekanelo nɛ la ntondo ka dimi nsowa.’

      Oko wele mbekelo k’anto, wanɛ wasala difɛstɔ di’Elekanelo nɔ̂ka akɔhɔ anɛi wa wanu. L’ɔkɔngɔ wa nde mbɔsa dikɔhɔ dimɔtshi, ondo dikɔhɔ dia sato, Yeso amboka losaka ko ambota ate: “Nyudiose, nyudikahani. Dimi lambunyutela nti: Umaka kakiane, dimi handjono uma l’elua w’ekodi, edja ndu diulelu dia [Nzambi, NW] diambuya.”

      L’etena kɛmɔtshi, lam’ewɔ lo ndɛ, Yeso ambemala, ambonya ahɔndɔ ande wa lâdiko, ambɔsa kitambala, ko ambodja ashi tɔ lo dɔnga. Oko wokodiosalemaka nshi tshɛ, ɔnɛ lalongola angɛndangɛnda mbahomba mbidja yimba dia ekolo w’angɛndangɛnda ande mbɔtshama. Ko lam’ele l’etena kɛnɛ, ndoko ɔnɛ lalongola angɛndangɛnda lele lâwɔ, Yeso ndamɛ ambosala olimu ɔsɔ. Ɔpɔstɔlɔ ɔmɔtshi akakuki sala dikambo sɔ; koko ondo shɛmanɛdi yekekɔ polo ndo l’etena kɛsɔ l’atei awɔ, diɔ diakɔ diele ndoko onto losadi dikambo sɔ. Timba tawɔ tambotshimba lam’ɛnyiwɔ Yeso ambotatɛ sola ekolo awɔ.

      Lam’oye Yeso oya le nde, Petero ambotona, ata ate: ‘Bu, wɛ hambɔtshaki ekolo pondjo.’

      Ko Yeso nde lande ate: “Naka dimi halakotsha, keti we kema lu leke lami.”

      Petero mbôkaloyande dui ate: “Khumadiondjo, aha ekulu etu, keli ndu anya ami ndu ote ami.”

      Ko Yeso ambôkadimola ate: “One lambotshama, mpumbaka mbotsha paka ekulu andi etu, ku ndi ayediama tshe. Nyu nyambediama, keli aha nyu tshe.” Nde ambota ɔsɔku nɛ dia nde mbeyaka ɔnɛ Judasɛ Isakariyɔtɛ ekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia mbokimɔ l’anya w’atunyi.

      Lam’oshidiyisha Yeso la mbɔtsha ekolo w’apɔstɔlɔ 12, ndo ekolo waki Judasɛ, ɔnɛ layowofunga, nde ambɔlɔta ahɔndɔ ande wa lâdiko, ko ambodjasɛ nto la mɛsa. Mbawambolande ate: “Nyu mbeyaka dikambu diunyutshedimi? Nyu mbetakami nyati: Umbetsha la Khumadiondjo. Ololo mbatanyu, osoku mbemi. Ku naka dimi Khumadiondjo la Umbetsha lakanyotshisha ekulu, ndu nyu nyambuhumba mbotshanya ekulu. Ne dia dimi lambunyusha djimbitelu ya ndu nyu ntsha, uku unyutshedimi. Mete, mete, kanyutelami nti: Ukambi haleki uwandji andi. Ndu one lakatumama, haleki one lakûtumi. Naka nyu mbeyaka akambu ane, nyu nyayuyala la otshoko lam’ayunyuwatsha.”

      Ande wetshelo wa dimɛna wa ndjakitshakitsha lee! Apɔstɔlɔ hawohombe nyanga dia monga lo dihole dia ntondo, lo kanyiyaka ɔnɛ tekɔ anto a weke ndo anto akina pombaka tokambɛka olimu. Vɔ pombaka ndjela ɛnyɛlɔ kambâtshikɛ Yeso. Aha lo salaka nsɛlɛmɔnyi ka mbɔtshanyaka ekolo. Koko ɛnyɛlɔ ka monga la saki ka kambela anto akina olimu aha la shɔnɔdi, oyadi olimu wele kema ohomba efula kana wahangɛnyangɛnya. Mateu 26:20, 21; Mako 14:17, 18; Luka 22:14-18; 7:44; Joani 13:1-17.

      ▪ Etena kambɛna Yeso Jerusalɛma ndo katandɔtɔ l’osomba akɔ dia tosala difɛstɔ di’Elekanelo, lande na kotshikitanyi etena kɛsɔ la tena dikina?

      ▪ Lam’asalawɔ difɛstɔ di’Elekanelo, ondo dikɔhɔ diakɔna diambosha Yeso apɔstɔlɔ 12 l’ɔkɔngɔ wa nde ditshɔkɔla?

      ▪ Lo nshi yaki Yeso la nkɛtɛ, akasalɛka onto angɛndangɛnda ande, ndo bonde kahasadimi dikambo sɔ lam’asala Yeso difɛstɔ di’Elekanelo nde l’apɔstɔlɔ ande?

      ▪ Na oyango wele la Yeso lam’osadinde olimu wa ndjakitshakitsha wa mbɔtsha ekolo w’ɔpɔstɔlɔ ande?

  • Dambo di’eohwelo
    Onto loleki woke lo tena tshɛ
    • Tshapita 114

      Dambo di’eohwelo

      L’ƆKƆNGƆ wa nde mbɔtsha ekolo w’apɔstɔlɔ ande, Yeso amboshila ɛtɛkɛta wofundami l’Osambu 41:9, ata ate: “One ludjisha la mi lunya lu lukinga, ndi kayunfunga.” Oma lâsɔ, nde ambotshimba yimba ko ambolembetshiya ate: “Otoi anyu omotshi ayunfunga.”

      Apɔstɔlɔ wambotatɛ mundama la lonyangu ko wambotɛ Yeso, onto l’onto ate: “Dimi?” Kânga Judasɛ Isakariyɔtɛ ambowombola. Joani, ɔnɛ lodjashi suke la Yeso la mɛsa, ambowɛkama lo ntolo ko ambowombola ate: ‘Nkumadiɔndjɔ, akɔna ɔsɔ?’

      Yeso ambokadimola ate: “Ndi eko otoi anyu omotshi w’uma lu dikumi l’ahendi, ladja la mi lunya lu lukinga, ne dia On’a untu ayumo uku akawafundi lu dikambu diandi. Keli mananu kayali le untu lafunga On’a untu! Utuleka ololo untu ako kumbuto.” L’ɔkɔngɔ w’akambo asɔ, Satana ambɔtɔ nto le Judasɛ, nɛ dia otema ande wamboyala kɔlɔ ndo wambodihwama la ntondo kande. L’ɔkɔngɔ diko, la dikɔlɔ diakɔ diamɛ, Yeso ambelɛ Judasɛ lo yoho yasungana ate: “Ona eshishwelu.”

      Kakianɛ, Yeso ambotɛ Judasɛ ate: “Utshi dikambu diatshaye esadi.” Ndoko ɔpɔstɔlɔ ɔtɔi lamboshihodia kɛnɛ kalanga Yeso mbuta. Amɔtshi wɔfɔnya ɔnɛ lam’ele Judasɛ mbokime mpata ka falanga, Yeso ekɔ lo mbotɛ ɔnɛ: “Usumbi diango diahumbasu ne dia dambu,” kana dia nde ntshɔ ko tosha ase weola yangɔ mɔtshi.

      L’ɔkɔngɔ wa Judasɛ tomba, Yeso ambotatɛ sala dambo kana eohwelo k’oyoyo kâmɛ l’apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo. Nde ambɔsa okama wa mapa, ambɔlɔmba dia kaloya Nzambi losaka, ambowâtola, ko ambowasha, ata ate: ‘Nyɔsɛ, nyole.’ Nde ambolembetshiya ate: “Dimba diami ne! diambukimwama dikambu dianyu. Kanyutshaki okone, dia mbuhomi.”

      L’ɔkɔngɔ w’onto tshɛ ndɛ mapa, Yeso ambɔsa dikɔhɔ dia vinyɔ, ɔsɔ ekɔ mɛtɛ dikɔhɔ dia nɛi diatowɔnɔka lo difɛstɔ di’Elekanelo. Nde ambɔlɔmba nto dia mboka Nzambi losaka, ambodisha apɔstɔlɔ ande, ambowatɛ dia vɔ dinɔ, ata ate: “Dikoho ne, dieli sheki y’uyuyu ya lu dikila diami, diambutshulwama dikambu dianyu.”

      Ɔsɔku mbambosala Yeso eohwelo ka nyɔi kande. Ɔnɔnyi tshɛ, lo ngɔndɔ ka Nisana 14, eohwelo kɛsɔ pombaka salema, oko wambodita Yeso, dia mbôhɔka. Eohwelo kɛnɛ kayoholaka wanɛ wakisala kɛnɛ kakasale Yeso nde la She lele l’olongo dia kimanyiya anto woho wa vɔ pandɔ oma lo nyɔi kakawafundamɛ. Le Ase Juda wanɛ wakayoyala ambeki wa Kristo, eohwelo kɛnɛ kayoyɔhɛna difɛstɔ di’Elekanelo.

      Sheke y’oyoyo yamboshikikɛma lo dikila dia Yeso diakatshulwama, yambɔhɛna sheke y’Ɛlɛmbɛ. Yeso mbele losambi la sheke shɔ y’oyoyo yambodjama l’atei wa bɛkɛ pende nɛ—Jehowa Nzambi lo lɛkɛ lɔmɔtshi ndo Akristo w’akitami 144 000 lo lɛkɛ lokina. Oma lâdiko dia wolo w’edimanyielo wele la sheke shɔ, oma lo sheke yakɔ shɔ mbakoka wodja wa l’olongo tongama, wodja wa nkumi ya dikanga l’ɛlɔmbɛdi. Mateu 26:21-29; Mako 14:18-25; Luka 22:19-23; Joani 13:18-30; 17:12; 1 Koreto 5:7.

      ▪ Pɔlɔfɛsi kakɔna kambɔtɛkɛta Yeso lo dikambo di’ɔngɛnyi ande ɔmɔtshi, ndo woho akɔna wambondokilembetshiya?

      ▪ Lande na kambondama apɔstɔlɔ la lonyangu l’efula ndo kakɔna kambombola onto l’onto?

      ▪ Kakɔna kambotɛ Yeso Judasɛ dia nde sala, ko woho akɔna wafɔnya apɔstɔlɔ akina dikambo sɔ diowotende?

      ▪ Dambo diakɔna diambotatɛ Yeso sala l’ɔkɔngɔ wa Judasɛ tomba, ndo l’oyango akɔna?

      ▪ Sheke y’oyoyo yambodjama l’atei wa bɛkɛ pende diakɔna, ndo kakɔna kasala sheke yakɔ shɔ?

  • Owanu wambotomba
    Onto loleki woke lo tena tshɛ
    • Tshapita 115

      Owanu wambotomba

      L’ETATELO ka dikɔlɔ nɛ, Yeso akasha wetshelo wa dimɛna efula lo dikambo dia ndjakitshakitsha lam’akandɔtshisha ekolo w’apɔstɔlɔ ande. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayotatɛ sala Eohwelo ka nyɔi kande kaya suke. Kakianɛ, dikambo dimɔtshi dia diambo diambotshama, dikambo sɔ diekɔ diambo efula naka sho menda kɛnɛ kosadimi atete ndoko edja. Ambeki wambomɛ mana woho w’anyanya dia mbeya ɔnɛ loleki woke l’atei awɔ! Mɛtɛ, owanu ɔsɔ wambotatɛka edja, aha ɛlɔ la lui mbomewɔ.

      Ohɔ dia, l’ɔkɔngɔ w’ohilwelo wa Yeso lo dikona, apɔstɔlɔ wakawane dia mbeya ɔnɛ loleki woke l’atei awɔ. Ndo nto, Jakɔba nde la Joani wakalɔmbɛ dia monga lo ahole wa weke efula lo Diolelo, ko apɔstɔlɔ akina wakoke kɛlɛ. Kakianɛ, l’otsho wa komelo wende kâmɛ la wɔ, Yeso pombaka monga la lonyangu efula dia mɛna ɔnɛ wɔhɔhɔla ewanu nto! Kakɔna kambondosala na?

      Lo dihole dia nde mbahangwɛ, Yeso ambokana la wɔ yimba nto la lotutsha tshɛ, awatɛ ate: “Khumi ya dikanga y’asi wedja watuwaulelaka la ngala. Ku asi wedja watuwaetaka vati: Atshi w’ololo. Keli nyu, tanyuyalaki osoku. . . . Uleki wuki na, one ludjashi lale ma, kana one lûkambela ulimu? Aha one ludjashi lale ma?” Ko nde akawaohola ɛnyɛlɔ kande, ata ate: “Keli dimi leko l’atei anyu uku ukambi.”

      Kânga mbewɔ kema anto wa kokele, apɔstɔlɔ wakatshikala kâmɛ la Yeso l’atei w’ehemba ande. Diɔ diakɔ diambondowatɛ ate: ‘Dimi lambodja lanyu sheke ya diolelo, oko wakadje Papa lami sheke ya diolelo.’ Sheke shɔ ya l’asa Yeso nde l’ambeki ande wa kɔlamelo mbasanganyaka kâmɛ la nde dia vɔ kahana lowandji. Paka lofulo l’anto 144 000 loto mbayɔtɔ lo sheke shɔ ya Diolelo.

      Koyanga mbambokondja apɔstɔlɔ elongamelo ka dimɛna efula ka kahana Diolelo vɔ la Kristo, vɔ wêke la wɔdu wa lo nyuma. Yeso ambowatɛ ate: “Nyu tshe nyayutakana lu dikambu diami l’utshu one.” Koko, Yeso ambotɛ Petero ɔnɛ: lakalɔmbi dikambo diayɛ, ko ambowosha dako nɛ ate: “[Lam’ayoyokalola, kokeketsha, NW] anyaye.”

      Yeso ambolembetshiya ate: “Ana wa tshitshe, etenyi ka tshitshe ketu kekimi la nyu. Nyu nyayunyanga, keli uku akamatela asi Juda nti: Hanyeyi ntsho lene ayumutsho, osoku mbanyutelami kakiane. Olembe w’uyuyu mbamumunyusha, dia nyu mbukana ngandji. Nyukani ngandji uku akamanyuki ngandji. Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: Ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.”

      Petero mbawombolande ate: “Khumadiondjo, lendi atayatshu?”

      Ko Yeso ambôkadimola ate: “Kakiane, we heyi ndjelami lene ayumutsho, keli l’okongo diku, we ayundjela.”

      Petero ambowombola nto ate: “Khumadiondjo, dikambu kuna diahameyi nkuyela kakiane? Dimi layukimo lumu lami dikambu diaye.”

      Yeso mbawombolande ate: “We kayukimo lumu laye lu dikambu diami? Mete, mete, kakutelami nti: Lekeka lateki, we ayumanguna tena satu.”

      Koko Petero hetawɔ, ko ambowotɛ ate: “Naka dieli la mi dia mvo la ye, halakanguna.” Apɔstɔlɔ akina wambota woho akɔ wâmɛ, koko Petero amboyasɛma ate: “Kuyanga antu tshe wayutakana lu dikambu diaye, dimi halutakana pundju.”

      Yeso ambohɔ etena kakandatome apɔstɔlɔ ande dia vɔ tosambisha la Ngalileya, aha la kimɛ atapa kana paya ya mbo ya ndɛ, ko nde ambowambola ate: “Nyu nyakahumbi engo?”

      Ko vɔ wambôkadimola vate: “Kema.”

      Ko nde lawɔ ate: “Keli kakiane, one leli la tapa, adiose, ose ndu diutu; one laha la yombo, asundja koti diandi, ayisumbi. Ne dia dimi lambunyutela nti: Dieli la diui diufundami nshidiyama le mi, ati: Ndi akalema kame la antu wa kolo, ne dia aui wa dikambu diami wayushidiyama.”

      Yeso ekɔ lo tɛkɛta dikambo di’etena kayondohanema l’otamba kâmɛ l’atshi wa kɔlɔ, mbuta ate anto wɔnyɔla ɛlɛmbɛ. Nde ekɔ lo mɛnya nto ɔnɛ, l’ɔkɔngɔ diko, ambeki ande wayoyohomana l’asui wa mamba. Vɔ lande vate: “Khumadiondjo, enda, tombo tuhendi tone.”

      Ko nde ambâkadimola ate: “Ambukuka.” Oko wayotoyodiɛna, tɔɔmbɔ tɔsɔ tayokimanyiya Yeso dia nde mbisha wetshelo okina w’ohomba efula. Mateu 26:31-35; Mako 14:27-31; Luka 22:24-38; Joani 13:31-38; Enyelo 14:1-3.

      ▪ Lande na kele owanu wa l’asa apɔstɔlɔ wekɔ dikambo dia diambo efula?

      ▪ Woho akɔna wambosambola Yeso owanu ɔsɔ?

      ▪ Kakɔna kambosala sheke yambodja Yeso nde l’ambeki ande?

      ▪ Naa ɔlɛmbɛ w’oyoyo wambosha Yeso ambeki ande, ndo ohomba akɔna wele ɔlɛmbɛ akɔ?

      ▪ Woho akɔna wambɛnya Petero wɛkamu w’efula wende lawɔ le nde ndamɛ, ndo kakɔna kambowotɛ Yeso?

      ▪ Lande na kambotɛ Yeso ambeki ande dia vɔ mɛmba atapa la paya ya mbo ya ndɛ, otshikitanyi la kɛnɛ kakandawatɛ ntondo na?

  • Ambɔlɔngɔsɔla apɔstɔlɔ la ntondo ka ntshɔ
    Onto loleki woke lo tena tshɛ
    • Tshapita 116

      Ambɔlɔngɔsɔla apɔstɔlɔ la ntondo ka ntshɔ

      DAMBO di’eohwelo diamboshila, koko Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande wêke lo etenyi ka luudu la la diko. Kem’edja, Yeso ayowatshika, koko nde êke l’akambo efula wa mbatɛ. Nde ambâkeketsha ate: “Etema anyu tawudidimaki: nyetawo [Nzambi, NW].” Koko nde ambota nto ate: “Nyumbetawo ndu dimi.”

      Yeso ambotetemala mbatɛ ate: “Lu luudu la Papa eko mvudu efula. . . . dimi lambutsho dia ntunyolongoswela dihuli. . . . dia nyu ndjala lene ayumuyala. Nyu mbeyaka mbuka katamatshu.” Apɔstɔlɔ hawoshihodia ɔnɛ Yeso ekɔ lo mbatɛ dikambo di’otshwelo ande otsha l’olongo, diɔ diakɔ diambowombola Tɔmasɛ ate: “Khumadiondjo, shu hateyi lene atayatshu. Ukundi eyasu mbuka na?”

      Ko Yeso ambôkadimola ate: “Dimi leli mbuka, mete la lumu.” Mɛtɛ, paka lo mbetawɔ Yeso ndo lo mbokoya yoho yande ya lɔsɛnɔ mbakoka onto mbɔtɔ l’olongo, laka She, nɛ dia oko wambodita Yeso: “Nduku untu laya le Papa, tshikima uma le mi.”

      Filipɛ ambɔ̂lɔmba ate: “Khumadiondjo, utenya Shesu, ku dikambu so diayukuka.” Mbokɛmaka dia Filipɛ nangaka Yeso mbaɛnya otondo wa Nzambi mɛtɛ mɛtɛ, oko wakandayaɛnya lo nshi ya ntondo lo ɛnɛlɔ le Mɔsɛ, Elidja, la Isaya. Koko lo mɛtɛ, apɔstɔlɔ wekɔ la ɛngɔ kɛmɔtshi ka dimɛna efula ndeka ndo waɛnɛlɔ asɔ wa didjidji, nɛ dia Yeso ate: “Dimi laki la nyu edja, ku we atambeyi, Filipo? One lakamenyi, akenyi Papa.”

      Yeso ekɔ lo nkɛnɛmɔla lonto la She lo yoho ya kokele, ɔnkɔnɛ, mbidjasɛ kâmɛ la nde ndo mbɛ̂na, ekɔ mɛtɛ oko onto lɛ̂na She. Koko, She ndeka Ɔna, nɛ dia Yeso ambetawɔ ate: “Aui watumunyutelaka, hatuwataka dime.” Yeso ambɛnya ɔnɛ wetshelo ande tshɛ ndja oma le She lele l’olongo.

      Ande ekeketshelo kambokondja apɔstɔlɔ lam’okiwɔ Yeso awatɛ ate: “One lambetawo, ndu ndi ayutsha elimu watumutshaka. Ndu elimu wuleki ene mbayundutsha”! Yeso halangi mbuta ɔnɛ ambeki ande wayosala ahindo wa weke woleki ndo wanɛ wasalande. Koko, nde ekɔ lo mbuta ɔnɛ vɔ wayosala olimu awɔ l’etena k’otale efula, lo yɛdikɔ yoleki woke, ndo le anto efula.

      Yeso hatokalɛ ambeki ande l’ɔkɔngɔ w’otshwelo ande. Nde ambâlaka ate: “Kene tshe kayunyolomba lu lukumbu lami, dimi layukitsha.” Nde ambonyomota nto ate: “Dimi layolomba Papa, ku ndi ayunyusha [u]kimanyidi ukina, one layuyala la nyu pundju, [n]yuma ka mete.” L’ɔkɔngɔ diko, lam’ayondodɛ l’olongo, Yeso ayôtshulwɛ ambeki ande nyuma k’ekila, tɔ mbele okimanyedi okina ɔsɔ.

      Yeso aya suke la ntshɔ, nɛ dia nde ambowatɛ ate: “Etenyi ka tshitshe ketu, ku [andja ɔnɛ, NW] hawomenyi ntu.” Yeso ayonga etongami ka lo nyuma kahakoke onto mɛna. Koko nde ambonyomolaka apɔstɔlɔ ande ate: ‘Nyu nyayɔmɛna, nɛ dia dimi lekɔ la lɔsɛnɔ ndo nyu nyayoyala la lɔsɛnɔ.’ Mɛtɛ, aha paka l’ɔtɛ wayondoyɛnama le wɔ l’efanelo k’onto l’ɔkɔngɔ w’eolwelo kande, koko nɛ dia nde ayowaolola dia vɔ tɔsɛna kâmɛ la nde l’olongo oko ditongami dia lo nyuma.

      Kakianɛ, Yeso ambowasha dako nɛ dia dimɛna efula, ata ate: “One leli la elembe ami, ndu lat[â]kitanyiyaka, ndi kananga. Untu lananga, ayulangema le Papa. Dimi layûlanga, layuyaenya le ndi.”

      Lam’okinde ɔsɔku, ɔpɔstɔlɔ Judasɛ, ɔnɛ lelɛwɔ nto ɔnɛ Tadayo, ambôhembola ɔtɛkɛta ko ambowotɛ ate: “Khumadiondjo, dikambu diakona diambuya dia we ndjaenya le su, aha le [ase andja ɔnɛ, NW]?”

      Ko Yeso mbôkadimolande ate: “Lam’ayunanga untu, ndi ayukitanyia diui diami. Papa ayuwulanga, . . . One lahanangi, hakitanyia aui ami.” Otshikitanyi l’ambeki ande w’ekitanyiya, ase andja ɔnɛ hawetawɔ wetshelo waki Kristo. Diɔ diakɔ diahandayaɛnya le wɔ.

      L’edja k’olimu ande lanɛ la nkɛtɛ, Yeso aketsha apɔstɔlɔ ande akambo efula. Woho akɔna wayowohɔka akambo akɔ tshɛ, djekoleko naka watâmane akambo efula fundo, oko wewɔ polo ndo l’etena kɛnɛ na? Diɛsɛ ko Yeso ambâlaka ate: “Ukimanyidi, [nyuma k’ekila, NW], layutuma Papa lu lukumbu lami, ndi ayunyetsha akambu tshe, ayunyuhula aui tshe wakamanyutelaka.”

      Dia nde mbakeketsha nto, Yeso ambowatɛ ate: “Dimi lambunyutshikela ki. Ki kami kamumunyusha. . . . Etema anyu tawudidimaki.” Mɛtɛ, Yeso aya suke la ntshɔ, koko nde ambâlembetshiya ate: “Utunduyala nyu nyakanangi, tshiki nyutongenangena, ne dia dimi layutsho le Papa, ne dia Papa [ndekami, NW].”

      Etena kambotshikalɛ Yeso dia nde ndjâla kâmɛ la wɔ kaya bu efula. Diɔ diakɔ diambondowatɛ ate: “Dimi handjunyutela akambu efula ntu, ne dia umbuledi a kete nye eko lu ndjayi. Ndi [kema la wolo lâdiko diami, NW].” Satana Diabolo, ɔnɛ lakakoke mbɔtɔ l’otema wa Judasɛ ndo mbâhemɛ, mbele owandji w’andja. Koko Yeso kema la wɔdu ɔmɔtshi wakoka Satana kamba la wɔ dia mbonya oma l’olimu wa Nzambi.

      Diokanelo di’ɔlɔlɔ kâmɛ la Yeso

      L’ɔkɔngɔ wa dambo di’eohwelo, Yeso akakeketshisha apɔstɔlɔ ande lam’akandasawudi la wɔ, awatɛ awui hwe oma ka tshina di’otema. Ondo midi k’otsho ambeta. Diɔ diakɔ diambowatɛ Yeso ate: “Nyuneli, tutshu.” Koko la ntondo ka vɔ ntshɔ, oma lo ngandji k’efula kawaokande, Yeso ambotetemala mbatela awui oma l’ekimanyielo ka wɛɛla ɔmɔtshi wa dimɛna efula.

      Nde ambomɛ ɔnkɔnɛ: ‘Dimi kele ɔkɔdi wa mɛtɛ wa vinyɔ ndo Papa mbele okambi w’ekambɔ.’ Okambi a Woke wa dikambɔ, Jehowa Nzambi, akonɛ vinyɔ shɔ ya didjidji lam’akandakite Yeso nyuma k’ekila l’etena kakandabatizama oya l’ekomelo k’ɔnɔnyi 29 T.D. Koko Yeso ambɛnya nto ɔnɛ vinyɔ shɔ kema paka didjidji diande nto, nde ambota ate: ‘Dambo tshɛ diatomba oma le mi diahatɔ elowa, nde ayodihembola, ndo nɛ tshɛ diatɔ elowa, ndi ayodiɛdja, ɔnɛ kele dianyomoleka ntɔ elowa. . . . Oko ɔnkɔnɛ wahakoke dambo ntɔ elowa diɔ diamɛ endaka diɔ bu l’ɔkɔdi, ɔnkɔnɛ mbenyu nyu lawɔ endaka hanyokakatanyi la mi. Dimi kele ɔkɔdi wa vinyɔ, ko nyu alambo.’

      Lo Pɛntɛkɔsta, l’ɔkɔngɔ wa nshi 51, apɔstɔlɔ l’ambeki akina wayoyala alambo w’ɔkɔdi wa vinyɔ lam’yotshulwama nyuma k’ekila le wɔ. L’edjedja ka wonya, anto 144 000 mbayoyoyala alambo w’ɔkɔdi wa vinyɔ ya didjidji. Kâmɛ la Yeso Kristo, ɔnɛ lele ɔkɔdi wa vinyɔ, anto asɔ wayokenga vinyɔ ya didjidji yayɔtɔ elowa wa Diolelo diaki Nzambi.

      Yeso ambolembetshiya woho wahombawɔ ntɔ elowa, ata ate: ‘Ɔnɛ lele kâmɛ la mi, ndo le mi kâmɛ la nde, mbayɔtɔ elowa efula; nɛ dia endaka aha dimi kete hanyokoke ntsha ndoko dikambo.’ Yeso ambota ɔnɛ, naka oto hatɔ elowa, “ndi ayukadjema uku [dambo, NW], ayolengela. Antu wayuyitshumanya, wayuyidja lu dja, ku yo yayutshumbama.” Koko Yeso ambolaka ate: ‘Naka nyu tshikala kâmɛ la mi, ndo awui ami tshikala le nyu, kete nyɔlɔmbɛ tshɛ kayonyɔlɔmba, ko nyayokikondja.’

      Yeso ambonyomotɛ apɔstɔlɔ ande ate: “Uma lu dikambu so, Papa ayutumbwama, dia nyu nto elua efula. Okone nyu nyayuyala ambeki ami.” Elowa walanga Nzambi alambo asɔ ntɔ ele: nkɛnɛmɔla waonga wɔfɔnyi la wanɛ wele la Kristo, djekoleko ngandji. Ndo nto, lam’ele Kristo aki osambisha wa Diolelo diaki Nzambi, elowa walongamɛwɔ oma le wɔ nto ele olimu awɔ wa mbetɛ anto ambeki oko wakandadisale.

      Kakianɛ, Yeso ambowatɛ ate: “Nyuyali lu ngandji kami.” Ko woho akɔna wakoka apɔstɔlɔ ande sala dikambo sɔ na? Nde ambowatɛ ate: “Naka nyu nyambukitanyia elembe ami, nyu nyayuyala lu ngandji kami.” Oma lâso nto, Yeso ambowatɛ ate: “One eli olembe ami: nyukani ngandji, uku akamanyuki ngandji. Nduku untu la ngandji kuleki kene ka mvwela engenyi andi.”

      L’ɔkɔngɔ wa tshenyi ya wonya, Yeso ayowaɛnya djembetelo ya ngandji kɛsɔ koleki tshɛ lam’ayondokimɔ lɔsɛnɔ lande lo dikambo di’apɔstɔlɔ ande, ndo di’akina tshɛ wayoyoyala la mbetawɔ le nde. Ɛnyɛlɔ kande pombaka sokoya ambeki ande dia vɔ mbokana ngandji ka ndjakimɔ ndo vɔ lawɔ lo dikambo di’onto la onyande. Ngandji kɛsɔ mbayowatshikitanya l’anto akina, oko wakataditshi Yeso ntondo ate: “Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: Ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.”

      Lam’alembetshiyande wa na wele ɛngɛnyi ande, Yeso ambota ate: “Engenyi ami mbenyu. Dimi hanyeti ntu nti: Ekambi, ne dia ukambi heyi katsha uwandji andi. Keli dimi lambunyeta nti: Engenyi, ne dia lambunyewuya akambu tshe wakamuki le Papa.”

      Ande diɛsɛ dia dimɛna efula—diɛsɛ dia monga ɛngɛnyi wa mamba waki Yeso! Koko dia vɔ tetemala monga la diokanelo sɔ vɔ la nde, ambeki ande pombaka ‘tetemala ntɔ elowa.’ Yeso ambowatɛ ate: naka nyu ntsha ɔsɔku, kete “Papa ayunyusha kene tshe kayunyolomba lu lukumbu lami.” Ande difuto dia woke diayowokondja lo ntɔ elowa wa Diolelo lee! L’ɔkɔngɔ wa nde mbutɛ apɔstɔlɔ ande nto dia vɔ ‘mbokana ngandji onto la onyande,’ Yeso ambâlembetshiya ɔnɛ andja ɔnɛ ayowahetsha. Koko, nde ambâkeketsha l’ɛtɛkɛta ɛnɛ: ‘Naka andja ɔnɛ wambonyohetsha, nyu mbeyaka ɔnɛ vɔ wakapetsha la ntondo ka vɔ nyohetsha.’ L’ɔkɔngɔ diko, Yeso ambɛnya lande na kayohetshama ambeki ande l’andja ɔnɛ, ata ate: ‘Nɛ dia nyu kema wa l’andja ɔnɛ, koko dimi lakanyɔsɔnɔla oma l’andja ɔnɛ, diɔ diakɔ dianyohetsha andja ɔnɛ.’

      Yeso ambonyomolembetshiya nto lande na kayowohetshama l’andja ɔnɛ, ata ate: “Wayunyutshela akambu aso tshe ne dia lukumbu lami, ne dia vo haweyi [Jehowa Nzambi] one lakantumi.” Mɛtɛ, ahindo wa Yeso mɛnyaka ɔnɛ wanɛ wôhetsha wekɔ l’onongo, nɛ dia nde ambota ate: “Utunduyala dimi kuntsha akambu l’atei awo wahatatshi nduku untu, tshiki vo kundjala la kolo. Keli kakiane, vo wambutena, wambutuhetsha dimi la Papa.” Ɔnkɔnɛ, oko wadita Yeso, divɛsa nɛ diakakotshama: “Vo wakampetsha uhetshahetsha.”

      Oko wakandadisale la ntondo, Yeso ambokeketsha apɔstɔlɔ ande lo mbalaka dia mbatomɛ okimanyedi, nyuma k’ekila, kana wolo waki Nzambi wakamba olimu. ‘Tɔ kayɔtɛkɛta akambo ami; ndo nyu pombaka tɛkɛta akambo ami.’

      Alako wa ndjihelo

      Yeso nde l’apɔstɔlɔ ande waya suke la tomba oma lo luudu la la diko. Nde ambotetemala mbatɛ ate: “Dimi lambunyutela akambu aso, ne dia nyu nyatukutakanyema.” Oma lâsɔ, nde ambowasha diewoyelo dia woke nɛ ate: “Vo wayunyutundja uma lu temwelo. Ee, etena kayuyala, lam’ayukana untu layunyudiaka ati: Dimi lambutshela [Nzambi, NW] ulimu [w’ekila, NW].”

      Ondo mɛtɛ apɔstɔlɔ wambotshimba timba lam’okiwɔ diewoyelo sɔ. Kânga mbakawatɛ Yeso ntondo ɔnɛ andja ɔnɛ ayowahetsha, polo ndo l’etena kɛsɔ ko nde atawatɛka ɔnɛ vɔ wayodiakema. Yeso ambâlembetshiya ate: “Dimi kunyutela akambu aso l’etatelu, ne dia dimi laki la nyu.” Koko nde ambosala dimɛna dia tawaewuyisha awui asɔ la ntondo ka nde ntshɔ!

      Yeso ambotetemala mbatɛ ate: “Keli kakiane, dimi lutatshu le One lakantumi. Ku nduku untu amumbula ati: Utsha lendi atayatshu?” Ntondotondo, la dikɔlɔ diakɔ sɔ, vɔ wambowombola dihole diakandatatshɔka, koko l’etena kɛnɛ, etema awɔ wambolola la lonyangu nɛ dia nde ambowatɛ ɔnɛ hawowumbudi awui efula w’endana la dikambo sɔ. Ko Yeso ambowatɛ ate: “Ne dia dimi lambunyutela akambu aso, mbambulula etema anyu la lunyangu.” Apɔstɔlɔ wekɔ la lonyangu, aha paka l’ɔtɛ wambowoka ɔnɛ vɔ wayɔhɛnyahɛnyama efula ndo wayodiakema koko nɛ dia Nkumɛwɔ aya suke la mbatshika.

      Diɔ diakɔ diambâlembetshiya Yeso ate: “Ololo dimi nyutshwela. Naka dimi hatshu, ku [u]kimanyidi hayi le nyu. Keli naka dime lambutsho, layunyutumelandi.” Lam’ende oko onto lanɛ la nkɛtɛ, Yeso hakoke ndjâla l’ahole efula wonya akɔ wâmɛ, koko lam’ayondotshɔ l’olongo, nde ayokoka ntoma okimanyedi, nyuma k’ekila kaki Nzambi, le ambeki ande, oyadi lo dihole diakɔna tshɛ diewɔ lanɛ la nkɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, otshwelo waki Yeso wayoyala la wahɔ efula le wɔ.

      Yeso ambota ɔnɛ nyuma k’ekila ‘ayosha andja ɔnɛ tolembetelo ta shikaa lo kɛnɛ k’endana la pɛkato, la losembwe ndo l’elombwelo.’ Pɛkato k’andja ɔnɛ, woho wahawetawɔ Ɔna Nzambi, kayotomba sɛkɛ. Lâdiko dia lâsɔ, djembetelo y’endana la losembwe laki Yeso yayɛnama lam’ayondodɛ otsha le She. Ndo woho wambokita Satana tatala nde l’andja ande wa kɔlɔ dia nanya kɔlamelo yaki Yeso ekɔ djembetelo yɛnya ɔnɛ owandji w’andja ɔnɛ amboshila nomboyama ndo wambôfundɛ dilanya.

      Yeso ambotetemala mbuta ate: “Dimi la akambu akina efula wa nyutela, keli nyu hanyeyi mbalungula kakiane.” Diɔ diakɔ diambolaka Yeso ɔnɛ, lam’ayondâtshulwɛ nyuma k’ekila, wolo wa Nzambi wakamba olimu, tɔ kayowalɔmbɔla dia mana akambo asɔ tshɛ fundo lo ndjela akoka awɔ wa mbakimɛ.

      Kɛnɛ kahaleke apɔstɔlɔ shihodia ele di’ɔnɛ Yeso ayovɔ ko ayoyɛnama le wɔ l’ɔkɔngɔ w’eolwelo kande. Diɔ diakɔ diambwanawɔ lam’asawɔ vate: “Diui diakona diatutelandi so ati: Etenyi ka tshitshe, hanyuyomena; la etenyi ka tshitshe ntu, ku nyayomena; la diui dikina ati: Ne dia layutsho le Papa?”

      Yeso ambeya ɔnɛ vɔ wekɔ lo nanga mombola, ko nde ambâlembetshiya ate: “Mete, mete, kanyutelami nti: Nyayulela, nyayukumbula, keli wa la kete wayongenangena. Nyayuyala la lunyangu, keli lunyangu lanyu layukadimo ongenongeno.” L’ɔkɔngɔ diko, lushi lakɔ lâmɛ, l’ɔkɔngɔ a midi, lam’ayodiakema Yeso, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wayɔngɛnangɛna, koko ambeki wayonga la lonyangu. Koko lonyangu lawɔ layokadimɔ ɔngɛnɔngɛnɔ lam’ayolɔ Yeso! Ndo ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ ayotetemala lam’ayondowasha wolo lo Pɛntɛkɔsta dia vɔ ndjâla ɛmɛnyi ande, lo mbatshulwɛ nyuma k’ekila kaki Nzambi!

      Yeso ambɛdika dikambo di’apɔstɔlɔ ande la nɛ dia omoto latata lɔnɔ, ko nde ambota ate: “Lam’atata umuntu lono, ndi ndjalaka la lunyangu ne dia etena kandi kambukuka.” Koko Yeso ambɛnya ɔnɛ nde hayohɔka fɔnu kande nto naka ɔna ambotɔ, ko nde ambokeketsha apɔstɔlɔ ande ate: “Okone nyu la lunyangu kakiane, keli dimi layunyena ntu [lam’ayomolɔ], ku etema anyu wayongenangena. Nduku untu ayunyohotola ongenongeno anyu.”

      Polo ndo l’etena kɛnɛ ko apɔstɔlɔ watalɔmbaka ndoko lushi lo lokombo la Yeso. Koko kakianɛ, nde ambowatɛ ate: “Dikambu tshe diayunyolomba Papa lu lukumbu lami, ndi ayunyushadio. . . . ne dia Papa ndame nyulangaka, ne dia nyu nyambunanga. Nyu nyambetawo nyati: Dimi lambuya uma le Papa. Dimi lakayi uma le Papa, lambuya la kete. Dimi layumo la kete, layukalula le Papa.”

      Ɛtɛkɛta waki Yeso ɛsɔ wambokeketsha apɔstɔlɔ ande woho w’anyanya. Diɔ diakɔ diambowota vate: “Uma lu dikambu so, mbambutetawo shati: We ambuya uma le [Nzambi, NW].” Ko Yeso ambowambola ate: “Nyu nyambetawo kakiane? Enda, etena kayuyala, ee, kambuyalaka, lam’ayuwunyudianganya, untu laandi, untu laandi. Nyu nyayuntshika dime.” Ɔsɔ mɛnamaka oko dikambo diahakoke salema, koko diɔ diayosalema la ntondo ka wonya mpotɔ!

      Nde ambâshikikɛ ate: ‘Dimi lambonyotɛ akambo anɛ dia nyu ndjâla la wɔladi lo tshimbo yami.’ Dia nde kumiya, Yeso ate: “[Nyu la fɔnu l’andja ɔnɛ, koko nyoyale la dihonga! Dimi lambodja andja ɔnɛ otshumba, NW].” Yeso akadje andja ɔnɛ otshumba lo nkotsha lolango la Nzambi la kɔlamelo tshɛ, kânga mbakahembaka Satana l’andja ande dia nanya kɔlamelo yande.

      Dɔmbɛlɔ dia ndjihelo lo luudu la la diko

      Oko wokande apɔstɔlɔ ande ngandji k’efula k’oma ka tshina di’otema, Yeso ambotawalɔngɔsɔdi l’otshwelo ande waya suke. Kakianɛ, l’ɔkɔngɔ wa nde mbalaka ndo mbakeketsha lo tshanda y’ɔlɔlɔ, nde ambedia asho otsha l’olongo ko ambɔlɔmba She ate: “Utumbuli On’aye, dia Ona akutumbuli, uku akayawusha wulu wa mbulela antu tshe, dia ndi mbisha tshe wakayawusha lumu la pundju.”

      Yeso ambɔtɛkɛta dikambo dia dimɛna efula—dia lɔsɛnɔ la pondjo! Oko akawawosha “wulu wa mbulela antu tshe,” Yeso kokaka sambiya ɛlɔlɔ w’oma l’olambo ande w’etshungwelo le anto wa l’andja w’otondo, wanɛ wakafundamɛ nyɔi. Koko, paka wanɛ wetawɔma le She mbayondosha “lumu la pundju.” Oko watetemalande mɔmbɔla sawo diande dia lɔsɛnɔ la pondjo, Yeso ambotetemala la dɔmbɛlɔ diande ate:

      “Lumu la pundju lone, eli [wêke, NW] dia nkêya, weme [Nzambi ɔtɔi ka, NW] mete, la Jesu Kristu, lakayatumi.” Mɛtɛ, dia sho kondja panda, sho pombaka mbeka dia mbeya Nzambi la Ɔnande. Koko aha paka ewo ka lo yimba keto kahombama.

      Sho pombaka mana Nzambi la Ɔnande fundo ndo mbɔtɔ la wɔ lɔngɛnyi l’oshika. Sho pombaka kanyiyaka oko vɔ ndo mɛnaka akambo oko awaɛnawɔ. Ndo lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, sho pombaka ndjatshutshuya dia mbokoya waonga awɔ wahakoke mbɛdikama lo kɛnɛ kasalɛso anto akina.

      Yeso ambotetemala nɔmba ate: “Dimi lakakutumbula la kete, lakashidiya ulimu wakayambisha wa ntsha.” Oko wambondoshidiya olimu wakawawosha polo ndo l’etena kɛnɛ, ashikikɛ ɔnɛ olimu akɔ hawotokita tatala lo nshi yayaye, nde ambɔlɔmba ate: “Papa, untumbuli la ntundu kaye la lutumbu laki la mi kame la ye ntundu andja watatungama.” Eelo, nde ekɔ lo nɔmba dia nkalola, oma lo tshimbo y’eolwelo, lo lotombo laki lande ntondo l’olongo.

      Lam’akɔndɔlande olimu ande w’ohomba efula wa lanɛ la nkɛtɛ lo tshena pe, Yeso ambota ate: “Dimi lakenya lu[k]umbu laye le antu wakayambisha uma le wa la kete. Waye mbakiwo, we kakambishawo. Vo wakakitanyia diui diaye.” Yeso akakambe la lokombo la Nzambi, Jehowa, lam’akandasalaka olimu ande ndo akɛnya woho wa mɛtɛ watɛkɛtamalɔ, koko nde komemala paka lo mbewoya apɔstɔlɔ ande lokombo la Nzambi loto. Nde akafudia ewo kawɔ ka Jehowa, ka lonto lande, k’asangwelo ande, ndo lowando lawɔ otsha le Nde.

      Dia nde mɛnya ɔnɛ Jehowa ekɔ Owandji ande, Ɔnɛ lakanga olimu wasalande, Yeso ambota la ndjakitshakitsha tshɛ ate: “Dimi lakawasha aui wakayamvutela. Vo wakâlungula; wakeyi mete vati: Dimi lakayi uma le ye. Vo wambetawo vati: We kakantumi.”

      Dia nde mɛnya otshikitanu wele l’asa ambeki ande la anto akina, Yeso ambonyomɔlɔmba nto ate: ‘Dimi lambokɔlɔmba, aha lo dikambo di’andja ɔnɛ, koko lo dikambo dia wanɛ wakayambisha . . . Lam’akimi kâmɛ la wɔ, dimi lakâlamaka . . . , ndo lakawaombe, ndoko ɔtɔi a l’atei awɔ lakashishɔ, onyake ɔna l’elanyelo,’ mbuta ate Judasɛ Isakariyɔtɛ. L’etena kɛnɛ ko Judasɛ ele lo sala olimu ande wa kɔlɔ efula wa funga Yeso. Ɔnkɔnɛ, Judasɛ ekɔ lo kotsha Afundelo aha la nde mbeya.

      Yeso ambotetemala nɔmba ate: “[Andja ɔnɛ mbahetshaka, . . . Dimi hakɔlɔmbɛ dia mbanya oma l’andja ɔnɛ, koko dia mbalama l’ɔtɛ wa kanga kɔlɔ. Vɔ kema wa l’andja ɔnɛ, oko wemi kema la l’andja ɔnɛ, NW].” Ambeki wa Yeso wekɔ lo sɛna l’andja ɔnɛ, mbuta ate tshunda di’anto dialɔmbwama oma le Satana, koko vɔ wekɔ lo kakitɔna ndo pombaka tetemala kakitɔna l’andja ɔnɛ ndo l’akambo awɔ wa kɔlɔ.

      Yeso ambota nto ate: “Uwakidia lu mete. Diui diaye dieko mete.” Lanɛ, Yeso ekɔ lo mbelɛ Afundelo wa lo Hɛbɛru washilande wonya tshɛ, ɔnɛ “mete.” Koko kɛnɛ kakandetsha ambeki ande ndo kɛnɛ kayowoyofunda l’ɔkɔngɔ diko oma l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila, Afundelo wa lo Grɛkɛ w’Akristo, wekɔ ndo vɔ lawɔ “mete.” Mɛtɛ kɛsɔ kokaka mbetɛ onto ekila, kadimola lɔsɛnɔ lande l’otondo, ndo mbêtɛ onto lambokakitɔna l’andja ɔnɛ.

      Kakianɛ, Yeso ambɔlɔmba ‘aha paka lo dikambo dia wanɛ ato, koko ndo dia wanɛ [wayoyowetawɔ] oma lo dui diawɔ.’ Ɔnkɔnɛ, Yeso ambɔlɔmba lo dikambo dia wanɛ wayoyoyala ambeki ande w’akitami ndo lo dikambo di’ambeki akina wayoyotshumanyema oko “ului otoi.” Kakɔna kambondɔlɔmbɛ anto asɔ tshɛ na?

      “[Dia vɔ ndjâla ɔtɔi, oko weyɛ, wɛ Papa, kâmɛ la mi ndo dimi kâmɛ la yɛ, . . . dia vɔ ndjâla ɔtɔi oko weso ɔtɔi, NW].” Yeso nde la She kema otondo w’onto ɔtɔi, koko vɔ mbokanaka kana mbɔtɔnɛka l’awui tshɛ. Yeso ambɔlɔmba di’ambeki ande monga ɔtɔi ndo vɔ lawɔ ɔnɛ kele ‘andja ɔnɛ weye ɔnɛ wɛ kakatome ndo wɛ akawaoke ngandji oko akayamboke ngandji.’

      Lo dikambo dia wanɛ wayoyonga ambeki ande w’akitami, Yeso ambɔlɔmba She dikambo dimɔtshi. Dikambo diakɔna na? ‘Dia vɔ ndjâla lɛnɛ emi, dia vɔ mɛna lotombo lami lakayambisha, nɛ dia wɛ akamboke ngandji la ntondo k’etatelo k’andja,’ mbuta ate la ntondo k’Adama l’Eva mbota ana. Edja efula la ntondo ka dikambo sɔ, Nzambi akalangaka Ɔnande ɛtɔi lakandote, ɔnɛ lakayelamɛka ɔnɛ Yeso Kristo.

      Dia nde kumiya dɔmbɛlɔ diande, Yeso ambonyomoka epole ɔsɛkɛ ate: “Dimi lakawaewuya lukumbu laye, layuwaewuya ntu, dia ngandji kambukaye ndjala l’etema awo, la dimi [ndjâla kâmɛ la wɔ, NW].” Le apɔstɔlɔ, mbeya lokombo la Nzambi kɛdikɛdi mana ngandji ka Nzambi fundo. Joani 14:1–17:26; 13:27, 35, 36; 10:16; Luka 22:3, 4; Etumbelu 24:10; 1 Khumi ya Dikanga 19:9-13; Isaya 6:1-5; Ngalatiya 6:16; Esambu 35:19; 69:4; Tukedi 8:22, 30.

      ▪ Lende atatshu Yeso ndo okadimwelo akɔna wambolongola Tɔmasɛ lo kɛnɛ k’endana la mboka k’otsha lɛkɔ?

      ▪ Oko wokɛmadiɔ, kakɔna kalanga Filipɛ dia Yeso mbasalɛ?

      ▪ Lande na kele ɔnɛ lambɛna Yeso ambɛna ndo She?

      ▪ Woho akɔna wayosala ambeki wa Yeso akambo woleki wanɛ wakandasale?

      ▪ Woho akɔna wele Satana kema la lowandji lâdiko dia Yeso?

      ▪ Etena kakɔna kakonɛ Jehowa vinyɔ ya didjidji, ndo etena kakɔna la woho akɔna wayokoma anto akina l’atei w’ɔkɔdi ɔsɔ wa vinyɔ?

      ▪ Alambo angana wayoyonga l’ɔkɔdi wa vinyɔ l’ɔkɔngɔ diko?

      ▪ Elowa akɔna walanga Nzambi di’alambo wa vinyɔ ntɔ?

      ▪ Woho akɔna wakokaso ndjâla ɛngɛnyi wa Yeso?

      ▪ Lande na kahetshama ambeki wa Yeso l’andja ɔnɛ?

      ▪ Diewoyelo diakɔna diakasha Yeso apɔstɔlɔ ande diambâtshindja timba?

      ▪ Lande na kele apɔstɔlɔ hawombola Yeso dia mbeya otsha lɛnɛ atandatshu?

      ▪ Dikambo diakɔna mɛtɛ diahashihodia apɔstɔlɔ?

      ▪ Oma l’ekimanyielo ka wɛɛla akɔna wambɛnya Yeso ɔnɛ lonyangu l’apɔstɔlɔ layokadimɔ ɔngɛnɔngɛnɔ?

      ▪ Lo ndjela kɛnɛ kotshi Yeso, kakɔna kayohomba apɔstɔlɔ sala kem’edja?

      ▪ Woho akɔna wambodja Yeso andja ɔnɛ otshumba?

      ▪ Woho akɔna wakakondja Yeso “wulu wa mbulela antu tshe”?

      ▪ Mbeka dia mbeya Nzambi la Ɔnande kɛdikɛdi na?

      ▪ Woho akɔna wambewoya Yeso lokombo la Nzambi?

      ▪ “Mete” kɛdikɛdi na, ndo woho akɔna ‘wakidiatɔ’ Okristo?

      ▪ Lo woho akɔna wele Nzambi, Ɔnande, la atɛmɔdi wa mɛtɛ tshɛ wekɔ ɔtɔi?

      ▪ Etena kakɔna kakatatɛ “etatelu k’andja”?

Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
Tomba
Ɔtɔ
  • Ɔtɛtɛla
  • Kahana l'onto
  • Nango
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
  • Awui wa sheke
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Ɔtɔ
Kahana l'onto