Yaayo lo Kalasa k’olimu wa teokrasi

LO NKƐTƐ k’otondo, lo wedja ndekana 200, miliyɔ y’ambeki wekɔ lo kondja wahɔ lomingu tshɛ oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi. Amɔtshi wêke eyoyo. Akina waya ɛnɔnyi efula lo kalasa kakɔ. Kalasa kɛsɔ kekɔ lo nɔmbwama l’ahole nunu akumi. Wɛ koka kondja wahɔ oma l’ekongelo kakɔ kâmɛ ka wetshelo oyadi dihole diakɔna diodjashiyɛ. Anto wa nɔnga tshɛ, wa waoho tshɛ, ndo wanɛ wakeke mukanda efula kana bu wekɔ lo nongola wetshelo ɔsɔ wa teokrasi aha la kimɔ falanga.

Lam’akamɛ nɔmbwama kalasa kɛsɔ lo tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ɔnɔnyi 1943, dibuku diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Wekelo wa l’Olimu wa Teokrasi, lɛkɛ 4 (l’Angɛlɛ) diakate di’oyango wa kalasa kɛsɔ ekɔ wa: “Nɔngɔsɔla ‘apami tshɛ wa kɔlamelo,’ wanɛ wakoke Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo wakɛnya mbetawɔ kawɔ l’ɔtɛkɛta akɔ, dia ‘monga l’akoka wa mbetsha anto akina’ . . . woho w’onto tshɛ . . . monga l’akoka wa mbewoya anto akina mbetawɔ kele lande.” Polo nd’ɛlɔ kɛnɛ oyango wa kalasa kɛsɔ watatshikitana.

Naa yoho yoleki ɔlɔlɔ ya kamba la woshasha wakatosha Nzambi welɛso ɔtɛkɛta? Bible kadimolaka ɔnɛ: “Engo tshe kele la lumu katumbuli [Jah].” (Osam. 150:6) Lam’asalaso dikambo sɔ, sho ngɛnyangɛnyaka Shɛso lele l’olongo. Sho mbɛ̂nyaka ɔnɛ etema aso wekɔ la lowando efula l’ɔlɔlɔ ande ndo lo ngandji kande le so. Aha la tâmu, Akristo keketshamaka nshi tshɛ dia ‘nambolaka Nzambi olambo wa lotombo, mbut’ate elowa w’oma l’ɛlɔmɔ aso wele wotelo wa lo sɛkɛ wa lokombo lande’! (Heb. 13:15) L’oyango wa kokimanyiya dia wɛ nyomeya kamba dimɛna la woshasha wakakosha Jehowa dia mbôtombola, tambokolongola oko ombeki lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi.

Kânga mbele lo kalasa kɛnɛ vɔ ndeka kotola yambalo lo wadielo wa lo sɛkɛ ndo lo diewo dia tɛkɛta la dia mbetsha, wahɔ w’oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi hawokome lâsɔ. Lam’ayoyɔtɔ lo kalasa kɛnɛ, wɛ ayokimanyiyama dia monga l’akoka w’ohomba wendana la: wadielo, ohokamelo ndo wohwelo, wekelo, woho wa sala eyangelo, ɔsɛdingwelo ndo okongelo w’akambo, mbeya sawola l’anto, okadimwelo wa wembola ndo mbeya funda tokanyi tele lo wɔɔngɔ ayɛ. Awui wayekamaka ndo kɔmatɛrɛ la asawo wayoshamaka lo kalasa kɛnɛ wayɔsamaka oma lo Bible kana oma l’ekanda walembetshiya awui wa lo Bible. Naka wɛ ndodja yimba yayɛ l’akambo wa mɛtɛ w’oshinga wolo wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, kete wɛ ayeka dia mbeya tokanyi taki Nzambi. Dikambo sɔ koka mɛtɛ monga la wahɔ le yɛ l’awui tshɛ wa lo lɔsɛnɔ! Lo kɛnɛ kendana la kɛnɛmɔ k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, William Lyon Phelps, ombetsha ɔmɔtshi wa l’inivɛrsite lo ntambe 20 akafunde ate: “Onto tshɛ lele l’ewo k’efula ka Bible koka mbelamɛ mɛtɛ ɔnɛ ombewi wa mukanda. . . . Dimi mbetawɔka nte monga l’ewo ka Bible ko pomba ewo k’oma lo kalasa y’adidi ekɔ dimɛna efula oleki pomba ewo ka Bible ko kondja ewo k’oma lo kalasa y’adidi.”

Woho wa Kondja Wahɔ Efula

Lo mɛtɛ, dia kondja wahɔ efula oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, wɛmɛ ombeki mbahomba ndjasha la wolo. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akalɔmbɛ Timɔtɛ laki wonyande Okristo ate: “Utetemali lu akambu aso; uyakimo l’utema aye tshe loko, ne dia uhamelu aye wenami le antu tshe.” (1 Tim. 4:15) Lo toho takɔna ta shikaa takokayɛ ndjasha tshɛ na?

Ntsha tshɛ dia mbɔtɔka lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi lomingu tshɛ. Kamba dimɛna la dibuku nɛ: Kondja Wahɔ oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi. Funda lokombo layɛ lo dihole diakalɔngɔsɔma dia dikambo sɔ lo lɛkɛ la dikatshi di’etatelo ka dibuku. Koyâke la dibuku nɛ lo kalasa kɛsɔ. Dibuku nɛ diekɔ l’ekambelo. Lam’adiayɛ awui amɔtshi w’ohomba lɔkɔ, wɛnayɛ wate wayokokimanyiya, ekɛ oshidi l’awui akɔ. Kamba la emamu wa weke wele l’akatshi dia wɛ funda awui w’ohomba wekayɛ wonya wasalema asawo lo kalasa.

Ekongelo ka Kalasa k’Olimu wa Teokrasi kahomba ndjelama tomamaka lânde. Ekongelo kɛsɔ kekɔ l’awui amɔtshi wendana la woho wayɔlɔmbwamaka kalasa. Wɛ koka mɛna dimɛna mombaka ekongelo kayɛ lo dibuku nɛ, di’aha ndjohekɔka kiyanga.

Lam’alɔngɔsɔlayɛ asawo wa lo kalasa wa lomingu la lomingu, tohɛke dia Bible mbele dibuku diaso dia ntondo dia wekelo. Adia avɛsa tshɛ wa Bible wele l’ekongelo ka lomingu lɔsɔ. Naka wɛ koka mbadia ndo asawo wotshikitanyi wa l’ekongelo, kete wɛ ayokondja nto wahɔ efula.

Lo wonya wa kalasa, ampokami koka kondja diaaso dia mbisha kɔmatɛrɛ. Yela kɔmatɛrɛ yakɔ dimɛna. Mbisha kɔmatɛrɛ l’asawo wa woho ɔsɔ ekɔ dui di’ohomba diayokokimanyiya dia mbohɔ awui wakayoki ndo dia monga l’akoka wa kamba la wɔ lo lɔsɛnɔ layɛ.

Lo mɛtɛ, ambeki tshɛ wayokondja waaso wa mbisha asawo kana wɛnyɛlɔ l’etshumanelo. Naka wambokosha sawo kana ɛnyɛlɔ, kete lɔngɔsɔla dimɛna. Sala la wolo dia ndowanya dionga di’ɔtɛkɛtshi diakawakɔlɔmbi dia kamba ladiɔ. Wayokosha dako l’oyango wa wɛ tetemala pama. Ngɛnangɛna dako diayowokosha sɔ. Lo dibuku diayɛ, funda alako wɛnayɛ wate wɛ la dia sala la wolo dia ndjalowanya lɔkɔ. Lam’ele ekɔ wolo dia wɛ ndjaɛna oko wakɛna anto akina, alako woludi la ngandji ndo wotumbi oma lo Bible ndo dako diokoshawɔ koka kokimanyiya efula dia wɛ pama. Ɔsɔku mbediɔ oyadi kânga aya ɛnɔnyi efula weyɛ lo kalasa kɛnɛ.​—Tuk. 1:5.

Onde wɛ kombolaka pama esadi esadi? Naka wɛmɛ tatɛ ndjasha, kete dui sɔ koka salema. Têki la ntondo awui wayɔmbɔma lo sawo diayonga l’ombeki tshɛ. Naka wamonga l’ohomba w’onto lasha sawo dimɔtshi lo dihole di’ɔnɛ lakawasha, kete wɛ ayokoka ndjakimɔ la lolango layɛ dia mbisha sawo sɔ, ndo dui sɔ ayokokimanyiya dia wɛ fudia diewo diayɛ. Etena kasha anto akina asawo awɔ, yela la yambalo tshɛ woho washawɔ asawo akɔ. Sho mbekaka oma le anto akina.

Ndo nto, naka wɛ ekɔ la diaaso, wɛ koka pama esadi esadi naka wɛ mbekaka awui wele lo dibuku nɛ la ntondo. L’ɔkɔngɔ wa wɛ mbeka dimɛna awui wele lo wekelo 15 wayela, ko wɛ tshɔ l’etenyi kata ɔnɛ “Wetshelo wa Mbeya Tɛkɛta ndo Ndakanya la Ntondo k’Anto,” tatɛ oma lo lɛkɛ 78. Ntondotondo, eka wekelo tshɛ ndo sala ekambelo wɔtɔnɛ la wekelo akɔ. Kamba l’awui wamboyeka l’esambishelo. Dui sɔ koka kokimanyiya dia wɛ pama esadi eto oko ɔtɛkɛtshi ndo oko ombetsha w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.

Wetshelo wayoyokondja oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi wayokokimanyiya l’awui w’ohomba efula wa lo lɔsɛnɔ. Lam’ele diɛsɛ oma lo lolango la Nzambi mbeso la lɔsɛnɔ, naka sho mbôtombola, kete tayɛnya dia sho mɛtɛ mbeyaka oyango wakatatongama. Jehowa Nzambi mbasungana nongola lotombo loleki tshɛ. (Eny. 4:11) Wetshelo walongolaso lo kalasa kɛnɛ tokimanyiyaka dia sala dui sɔ woho wa sho mbeya kanyiyaka dimɛna, sala akambo la lomba, ndo mbewoya anto akina akambo wa mɛtɛ wa diambo w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakasambiyama.