BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • mwbr22 Ngɔndɔ ka sato lk. 1-9
  • Rɛferansɛ wa lo “Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso”

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Rɛferansɛ wa lo “Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso”
  • Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2022
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • NGƆNDƆ KA SATO 7-13
  • NGƆNDƆ KA SATO 14-20
  • NGƆNDƆ KA SATO 21-27
  • NGƆNDƆ KA SATO 28–NGƆNDƆ KA NƐI 3
  • NGƆNDƆ KA NƐI 4-10
  • NGƆNDƆ KA NƐI 18-24
  • NGƆNDƆ KA NƐI 25–NGƆNDƆ KA TANU 1
Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso—2022
mwbr22 Ngɔndɔ ka sato lk. 1-9

Rɛferansɛ wa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso

NGƆNDƆ KA SATO 7-13

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 12-13

“Otako konyaka lo nsɔnyi”

w00 8/1 25 od. 17

Lotamanya shishɛka onto nɛmɔ

17 Mɛnamaka ntondo di’oko kɛnɛ kakatshe Saulo komonga kɔlɔ. Nɛ dia, ekambi waki Nzambi ‘wakɛnyi vate diakiso amboshila,’ ‘wakadingama djɔ’ ndo wakasakaka lokomba dikambo waki l’okananu, hawoyeya ka sala. (1 Samuele 13:6, 7) Lo mɛtɛ, kema kɔlɔ mbɔsa yɛdikɔ dia nɔngɔsɔla dikambo dimɔtshi lo etena kakoka. Koko, teye dia Jehowa kokaka mɛna akambo wele l’etei k’etema wakiso ndo mɛna nsaki yaso y’oma k’ɛse otema. (1 Samuele 16:7) Koko, ondo nde akɛnyi akambo amɔtshi lo kɛnɛ kendana la Saulo wele Bible hâkɛnɛmɔla. Oko ɛnyɛlɔ, ondo Jehowa akɛnyi dia solo diele kema la lotutsha diaki la Saulo diakaye oma lo yimba ya lotamanya. Ondo Saulo akomala efula nɛ dia nde, ɔnɛ laki nkumekanga k’Isariyɛlɛ w’otondo, ko okonga osombe w’onto, ɔprɔfɛta wotshimbotshimbo! Lo weho akɔ tshɛ, Saulo akafɔnya dia lam’ele Samuɛlɛ akatshimbatshimbaka, lâsɔ nde aki la lotshungɔ la sala dikambo sɔ ndamɛ ndo mɔnyɔla alako kana ɛlɛmbɛ wakawawosha. Kakɔna kakayotombaka na? Samuɛlɛ kɔngɛnangɛna yɛdikɔ yaki Saulo shɔ. Lo wedi okina, nde akahangwɛ Saulo la nkɛlɛ tshɛ ate: ‘Diolelo diakiyɛ hatolomba . . . nɛ dia wɛ hakitanyiyisha kɛnɛ kakakotɛ Jehowa.’ (1 Samuele 13:13, 14) Tamboka nto dia lotamanya shishɛka onto nɛmɔ.

w07 7/1 20-21 od. 8

Jehowa mbɔsaka okitanyiya aso la nɛmɔ

8 Ɔkɔndɔ wa lo Bible wa nkumekanga Saulo mbikaka epole ɔsɛkɛ l’ohomba w’efula wele l’okitanyiya. Saulo akatatɛ lowandji lande ele l’okitshakitsha, lo ndjaɔsa oko ‘onto la tshitshɛ lo washo ande hita.’ Koko, l’ɔkɔngɔ diko, otako ndo tokanyi ta kɔlɔ takayotatɛka nɔmbɔla tɛdikɔ tande. (1 Samuele 10:21, 22; 15:17) Lo diaaso dimɔtshi, Saulo akahombe ndɔ ta l’ase Filistiya. Samuɛlɛ akatɛ nkumekanga dia mbôkonga woho wa nde ndjolambola Jehowa elambo ndo ndjowosha alako akina. Koko, Samuɛlɛ kondja lo wonya wakandate, ndo anto wakatatɛ pandjɔ. Lam’akɛnyi Saulo dikambo sɔ, nde “akalambula ulambu wa lutshumba.” Dui sɔ diakanyangiya Jehowa. Etena kakayokomaka Samuɛlɛ, nkumekanga akasha yɛkɛ nɛndɛ lo mbuta ɔnɛ l’ɔtɛ wahakomi Samuɛlɛ la wonya ‘mbakandatshutshuyami’ dia nambola olambo wa lotshumba dia mbetawɔma le Jehowa. Le nkumekanga Saulo, nambola olambo ɔsɔ aki ohomba efula ndeka ndo kitanyiya alako wakandalongola dia konga Samuɛlɛ dia nde ndjolambola olambo akɔ. Samuɛlɛ akawotɛ ate: “We ambutsha uku enginya. We kunama olembe wakakundjela [Jehowa, Nzambi k]aye.” Woho wakinde kokitanyiya Jehowa akakonya dia Saulo shisha lowandji lande.​—1 Samuele 10:8; 13:5-13.

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w11 7/15 lk. 13-14 od. 15

Onde tayoyela ɛlɔmbwɛlɔ katosha Jehowa la ngandji?

15 Onde ase Isariyɛlɛ wakakombolaka monga la nkumekanga k’ɔna onto kakawahombe ndjaɛkɛ le nde oleki Jehowa paka l’ɔtɛ w’ɔnɛ nde ekɔ onto lɛnama la washo? Naka ngasɔ, kete vɔ wakawesaka diangɔ di’anyanya! Vɔ waki lo wâle wa ndjela nkeso nkina efula yaki Satana. Nkumekanga k’ɔna onto akakoke mbakonya esadi eto dia vɔ ndjasha l’ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi. Atɛmɔdi wa dikishi ndjakesaka ɔnɛ diangɔ diɛnama diele oko dikishi dia lɔsɛla ndeka mɛnama la washo ndo anto ndekaka ndjaɛkɛ lɔkɔ lo yoho mɔtshi oleki Jehowa Nzambi kahɛnama ndo kakatonge diangɔ tshɛ. Koko oko wakadite ɔpɔstɔlɔ Paulo, dikishi diekɔ ‘anyanya.’ (1 Kor. 8:4) Diɔ hadiokoke mɛna, mboka, ntɛkɛta kana nsala dikambo dimɔtshi. Wɛ kokaka diɛna ndo dikimɛ, koko naka aya dia ditɛmɔla, kete l’etena kɛsɔ wɛ otayele diangɔ di’anyanya, mbuta ate diangɔ diakoka mbela onto elanyelo.​—Osam. 115:4-8.

NGƆNDƆ KA SATO 14-20

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 14-15

“Okitanyiya ndeka olambo ɔlɔlɔ”

w07 7/1 lk. 19-20 od. 4

Jehowa mbɔsaka okitanyiya aso la nɛmɔ

4 Oko wende Otungi, Jehowa mbakanga diangɔ tshɛ dia l’emunyi diele laso. Lâsɔ, onde ekɔ ɛngɔ kɛmɔtshi kakokaso mbosha? Eelo, sho kokaka mbosha ɛngɔ kɛmɔtshi kele la nɛmɔ efula. Ɛngɔ kakɔna kɛsɔ? Sho kokaka kondja okadimwelo oma lo dako diayela nɛ: “On’ami, uyali kanga yimba, ongenyangenya utema ami. Ku dimi layeya nkaluya diui le one latomonyolaka.” (Tukedi 27:11) Sho kokaka mbisha Nzambi okitanyiya aso. Kânga mbeso l’akambo wotshikitanyi ndo l’ahole wotshikitanyi, lo monga l’okitanyiya, onto tshɛ la l’atei aso kokaka mbisha okadimwelo lo tɔfwɛfwɛ taki Satana Diabolo takandate ɔnɛ ndoko onto lakoka tshikala la kɔlamelo le Nzambi la ntondo k’ehemba. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ diɛsɛ dia nɛmɔ efula!

it-2-F 429 od. 1

Okitanyiya

Ndooko kɛnɛ koleki monga l’okitanyiya. Hatokoke mbetawɔma le Nzambi naka sho bu l’okitanyiya. Samuɛlɛ akatɛ nkum’ekanga Saolo ate: “Onde Jehowa ndeka ngɛnangɛna elambo wa lotshumba la weshasha oleki nkitanyiya [oma lo sha·maʽʹ] dui dia Jehowa? Eenda, okitanyiya ndeka olambo ndo mbidja yimba ndeka wata w’ɛkɔkɔ wa waomi.” (1Sa 15:22) monga aha l’okitanyiya, kɛdikɛdi ntona ɔtɛkɛta wa Jehowa, mɛnya mɛtɛ dia sho bu la mbetawɔ lende, hatoyaɛkɛ kana bu la mbetawɔ lo ɔtɛkɛta akɔ ndo le Kiɔkɔ y’ɔtɛkɛtaka akɔ. Onto tshɛ lahakitanyiya hatshikitanyi la onto lasala diendja. (1Sa 15:23; ɛdika la Rɔm 6:16.) Onto letawɔ ɛtɛkɛta wa l’onyɔ ko hasale kɛnɛ kowotewɔ bu la nɛmɔ kaanga yema; tshika dia nkitanyiya ekɔ onto lɛnya dia nde bu la mbetawɔ kana dilɛmiɛlɔ otsha le ɔnɛ lasha alako akɔ. (Mat 21:28-32) Wanɛ wayasha tsho lo mpokamɛ awui wa mɛtɛ waki Nzambi ndo wa waetawɔ ko hawosale kɛnɛ kaalɔmbawɔ, wekɔ lo ndjakesa vɔamɛ la tokanyi ta kɔlɔ ndo hawotokondja ɛtshɔkɔ. (Jak 1:22-25) Ɔna Nzambi akɛnya dui sɔ hwe lo mbuta ɔnɛ kaanga wanɛ wasala akambo akɔ waamɛ waalɔmbawɔ, koko lo yoho ya kɔlɔ kana l’eyango wa kɔlɔ, hawotɔtɔ lo Diolelo, koko wayolanyema.​—Mat 7:15-23.

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-2-F 598 od.7

Kɛtshi

Etena ketawɔso ntshutshuyama oma lo tɔsɛngiya t’anto, dia mboka kɛtshi etena kele dui diakɔ hɔtɔnɛ la lolango la Nzambi, etombelo mbeyaka monga wa kɔlɔ efula. Kɛsɔ mbakakomɛ Nkumekanga Saolo. Etena kakakoke ka elombwelo kaki Nzambi ndja le ase Amalɛka, anto wa ntondo wakalɔsha ase Isariyɛlɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ ntomba oma l’Edjibito. Saolo akalongola didjango diaha mboka kaanga onto ɔtɔi kɛtshi. Koko, lam’ele nde akatshutshuyama la shɛngiya y’oma le anto ande, nde kokitanyiya ɔlɛmbɛ wa Jehowa tshɛ lo tshɛ. Ɔnkɔnɛ, Jehowa akatone Saolo diaha nde monga nto nkum’ekanga.(1Sa 15:2-24) Etena kakɛnɛmɔla onto lowando l’efula lo mboka yosembwe yaki Jehowa ndo kasalande dia mbetsha losembwe lande dui dioleki ohomba, dui sɔ kokaka mbokonya dia nde nkesama ko ntakɔ mboka oko Saolo ko ndjotona mbetawɔma oma le Nzambi.

NGƆNDƆ KA SATO 21-27

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 16-17

“Ta diekɔ dia Jehowa”

wp16.5 11 od. 2-3

‘Ta diekɔ dia Jehowa’

Davidɛ akashikikɛ Saolo nto lo nyomowɔkɔndɔlɛ kɛnɛ kɛnɛ kakandasale la ntambwɛ ndo laondo. Onde Davidɛ aki l’ofunu? Ndooko. Davidɛ akeyaka woho wakandadjaka otshumba lo ata asɔ. Nde akate ate: ‘Jehowa lakambitsha oma lo nkala ya ntambwɛ ndo ya laondo ayombitsha oma lo anya w’ose Filistiya ongo.’ L’ɔkɔngɔ wa nde mbetawɔ ɛtɛkɛta ɛsɔ, Saolo akawotɛ ate: ‘Tshɔka, Jehowa onge kaamɛ la yɛ.’​—1 Samuele 17:37.

Onde wɛ nangaka monga la mbetawɔ kele oko ka Davidɛ? Lembetɛ dia mbetawɔ ka Davidɛ komonga dɔ kana kɛnɛ kakandafɔnyaka. Nde aki la mbetawɔ le Nzambi kande l’ɔtɛ wa ewo ndo diewo diande. Nde akeyaka dia Jehowa ekɔ Okokedi wele la ngandji ndo Ɔnɛ lakotsha alaka ande. Naka sho nangaka monga la mbetawɔ ka ngasɔ, sho pombaka ntetemala mbeka akambo wendana la Nzambi katɛkɛtama lo Bible. Etena kayotɔsɛnaka lo ndjela kɛnɛ kekaso, tayɛna dia etombelo w’ɛlɔlɔ wayotokondja wayokeketsha mbetawɔ kaso.​—Hɛbɛru 11:1.

wp16.5 11-12

‘Ta diekɔ dia Jehowa’

Polo ndo ɛlɔ kɛnɛ, okadimwelo wakasha Davidɛ wekɔ wa mbetawɔ k’efula. Ohokanyiya woho watɛ ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ Ngɔliyatɛ ate: ‘Wɛ amboya ndjɔlɔ la mi la lokuwa la ta, la dikɔnga ndo la ɔsɔngɔ, koko dimi lamboya ndjɔlɔ la yɛ la lokombo la Jehowa kanga lolembelembe, Nzambi k’andɔshi wa ta wa l’Isariyɛlɛ kamboyodja tɔfwɛfwɛ.’ Davidɛ akeyaka dia wolo w’ana w’anto ndo dihomɔ diawɔ dia ta komonga ohomba efula. Ngɔliyatɛ akɔnyɔla Jehowa Nzambi, ndo Jehowa akahombe nsala dui dimɔtshi. Oko wakate Davidɛ, ‘ta diekɔ dia Jehowa.’​—1 Samuele 17:45-47.

Davidɛ akɛnyi otale waki Ngɔliyatɛ ndo dihomɔ diande dia ta. Koko Davidɛ kombetawɔ di’awui asɔ mbotsha wɔma. Nde kosala munga kakasale Saolo l’alembe ande. Davidɛ kondjaɛdika la Ngɔliyatɛ. Koko nde akende Ngɔliyatɛ lo mbɛɛdika la Jehowa. Lam’ele nde aki la otale wa mɛtrɛ 2.9, Ngɔliyatɛ akaleke anto akina otale, ko ngande wakinde lo mbɛɛdika la Omboledi w’andja w’otondo? Lo mɛtɛ, oko wele onto tshɛ, nde aki yangɔ y’anyanya ndeka kaanga fumbɔfumbɔ, diakɔ diele Jehowa aki suke dia mbodiaka.

wp16.5 12 od. 4

‘Ta diekɔ dia Jehowa’

Ɛlɔ kɛnɛ, ekambi waki Nzambi hawɔlɔ ta dia mɛtɛ mɛtɛ. Etena kakasalemaka dui sɔ kambetaka. (Mateo 26:52) Koko, ekɔ ohomba sho mbokoya mbetawɔ kaki Davidɛ. L’ɛnyɛlɔ kande sho pombaka mbɔsa Jehowa oko onto la mɛtɛ mɛtɛ, mbuta ate oko Nzambi ɔtɔi kahombaso kambɛ ndo mboka wɔma. Lo tena dimɔtshi, sho koka ndjaɔsa diangɔ di’anyanya lo ndjaɛdika l’awui wele la so, koko awui wele la so wekɔ totshitshɛ efula lo mbɛdika la wolo waha l’elelo wele la Jehowa. Naka sho nsɔna Jehowa oko Nzambi kaso ndo monga la mbetawɔ le nde oko Davidɛ, kete ndooko ohemba, okakatanu wahomba totsha wɔma. Ndooko dui diele Jehowa bu la wolo wa disala.

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-2-F 905-906 od. 8

Saolo

Aki oma laasɔ ndo l’ɔkɔngɔ wa vɔ nkita Davidɛ esɔ oko nkumekanga k’Isariyɛlɛ mbakamɔ nyuma ka Jehowa oma le Saolo. Ntatɛ oma laasɔ, “nyuma ka kɔlɔ k’oma le Jehowa kakawokiyaka wɔma.” L’ɔkɔngɔ wa Jehowa minya nyuma kande k’ekila, nde akatshike dia nyuma kɛmɔtshi ka kɔlɔ mbɔtɔ le Saolo, ko tɔ kakoshishɛ wɔladi wakinde lawɔ lo yimba ndo tɔ kakookonyaka dia nsala akambo wa kɔlɔ lo ndjela nsaki yande, tokanyi tande ndo kakookonya dia nde monga l’ekanelo ka kɔlɔ. Lam’ele nde akatone nkitanyiya Jehowa, Saolo akakɛnɛmɔla tokanyi ta kɔlɔ ndo otema wa kɔlɔ, diakɔ diele nyuma kaki Nzambi kombokokɛ ndo tɔ kombosha nto wolo wa nde nshika ntanga la ntondo ka nyuma ka kɔlɔ kɛsɔ. Koko, lam’ele Nzambi akatshike dia “nyuma ka kɔlɔ” mpɛna tokanyi tande ndo tɔmbɔsha Saolo, laasɔ totokoka mbuta ɔnɛ “nyuma ka kɔlɔ k’oma le Jehowa” mbakɔhɛnyahɛnyaka, kaanga mbele ekambi wa Saolo wakatɛkɛtaka oko wate kana ‘nyuma ka kɔlɔ kaki Nzambi.’ Lo ndjela dako diakawosha okambi ande ɔmɔtshi, Saolo akalɔmbɛ Davidɛ dia monga ompomi ande wa mishiki lo luudu lande, dia mbokitshakitshaka otema etena kakayaka “nyuma ka kɔlɔ” dia ndjɔhɛnyahɛnya.”​—1Sa 16:14-23; 17:15.

NGƆNDƆ KA SATO 28–NGƆNDƆ KA NƐI 3

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 18-19

“Onga l’okitshakitsha etena katondoyayɛ dia nsala dui dimɔtshi”

w04 4/1 27-28 od. 4

Toyaɛkɛ le Nyuma ka Nzambi Lam’alɔshanaso l’Etshikitanu wa lo Lɔsɛnɔ

4 Aha la tshimbatshimba dikɛnda sɔ di’olami w’ɛkɔkɔ akayokomaka onto la lokumu efula lo wodja ande. Nde akelamɛ dia kambɛ nkumekanga ndo mbohomɛka mishiki. Nde akadiake Ngɔliata ɔndɔshi w’ata, dikongote dia pami dia djawudi diele kânga asɔlayi w’ase Isariyɛlɛ wa tomanamana wakokaka wɔma ndɔ la nde. Lam’akawɔsɔnɛ oko ɔnɔmbɔdi w’alembe, Davidi akadje ase Filistiya otshumba. Anto wakolange efula. Vɔ wakawembɛ esambo dia mbotombola. L’etatelo, ondaki ɔmɔtshi waki Nkumekanga Saulo akate lo dikambo diaki ɔlɔngɔlɔngɔ Davidi ɔnɛ nde ‘mbeyaka lɔsɛsɛ’ ndo ɔnɛ nde aki “pami ka wulu, kanga dihunga, ndu ondoshi wa ta. Ndi nteketaka ololo; ndi eko dimena efula.”​—1 Samuele 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.

w18.01 28 od. 6-7

Ɛna otshikitanu wele lam’asa anto

6 Anto amɔtshi mongaka la ndjadiya l’ɔtɛ wewɔ elangala, weyamawɔ efula, wewɔ l’akoka wa mpoma mishiki, wewɔ la wolo kana wawalanga anto akina. Davidɛ aki la awui asɔ tshɛ, koko nde akatetemala monga l’okitshakitsha lɔsɛnɔ lande l’otondo. Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa Davidɛ ndjaka Ngɔliyatɛ, nkumekanga Saolo akate dia Davidɛ ntshuka ɔnande. Koko Davidɛ akate ate: “Dimi eemi ndo ewotɔ ami la ase nkumbo ka papa eewɔ lo Isariyɛlɛ katomonga okilo wa nkumekanga?” (1 Sa. 18:18) Kakɔna kakakimanyiya Davidɛ dia monga l’okitshakitsha? Nde akeyaka dia nde aki la waonga, akoka ndo waɛsɛ nɛ dia Nzambi ekɔ l’okitshakitsha ndo akawodje yimba. (Os. 113:5-8) Davidɛ akeyaka di’ɛngɔ tshɛ ka dimɛna kaki la nde kakaye oma le Jehowa.​—Ɛdika la 1 Kɔrɛtɔ 4:7.

7 L’ɛnyɛlɔ ka Davidɛ, ɛlɔ kɛnɛ ekambi wa Jehowa salaka la wolo dia monga l’okitshakitsha. Etema aso munandemaka etena keyaso ɔnɛ Jehowa Ɔnɛ-Laheme-Tshɛ, ekɔ l’okitshakitsha. (Os. 18:35) Sho nangaka nkitanyiya alako anɛ: “Nyɔlɔtɛ kɛtshi k’efula, ɔlɔlɔ w’otema, okitshakitsha, memakana ndo solo dia lotutsha.” (Kɔl. 3:12) Sho mbeyaka nto dia ngandji, “hayasɛmɛ, hayadiya.” (1 Kɔr. 13:4) Naka anto akina mɛna dia tekɔ l’okitshakitsha, kete vɔ la wɔ koka nanga dia mbeya Jehowa. Paka oko wakoka omi lele bu ombetawudi ndjasukanya la Jehowa diɛsɛ la lɔkɛwɔ la dimɛna la wadɛnde l’Okristo, mbele anto koka ndjasukanya la Nzambi diɛsɛ l’okitshakitsha w’ekambi ande.​—1 Pe. 3:1.

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

it-2-F 670-671

Omvutshi

Kaanga mbakawasɔnamaka l’ekimanyielo ka nyuma ka Jehowa, dui sɔ kɔmɛnyaka ondo dia vɔ wakatɛkɛtaka nshi tshɛ lo wolo wa nyuma k’ekila. Koko, nyuma kaki Nzambi ‘kakayaka lewɔ’ lo ntena dimɔtshi, dia mbowasholɛ nsango yakawahombe mbewoyaka. (Ɛzk 11:4, 5; Mika 3:8) Dui sɔ diakaahahanyaka dia ntɛkɛta, diakaakonyaka dia nsala oko wate kana kura kekɔ l’etei kawɔ, kɛsɔ mbakaakonyaka dia mbewoya kana mbuta prɔfɛsiya. (1Sa 10:10; Jɛr 20:9; Amɔ 3:8) Lam’ele l’etena kɛsɔ vɔ kɔtɛkɛtaka oko woho wokowɔtɛkɛtaka, vɔ wakatɛkɛtaka awui wa diambo wakɛnyaka woke woke w’akambo ndo vɔ wakayaokaka lo yoho kina. Kɛsɔ mbakalembetshiyaka ondo kɛnɛ kakataka anto amɔtshi ɔnɛ “nsala akambo oko omvutshi.” (1Sa 10:6-11; 19:20-24; Jɛr 29:24-32; ɛdika la Ets 2:4, 12-17; 6:15; 7:55.) Woho wakawayashaka tshɛ lo tshɛ ndo ohetoheto waki lawɔ lo olimu awɔ ɔsɔ, ondo vɔ waki la waonga wakɛnaka anto akina oko waonga waheyama ɔtɛ l’ekolo; awui wa ngasɔ mbakakɛnɛmɔla omvutshi ɔmɔtshi otsha le ewandji w’asɔlayi etena kakawakitaka Jehu esɔ. Koko kam’akeye ewandji ɛsɔ dia nde ekɔ omvutshi, vɔ waketawɔ losango lande la yambalo y’efula. (2Ku 9:1-13; ɛdika la Ets 26:24, 25.) Etena kakatatshanyaka Saolo Davidɛ, nde akatokomaka lo ‘nsala akambo oko omvutshi,’ nde akakolola ahɔndɔ ande “nde aketama otakataka laawɔ yanyi y’otondo ndo otsho w’otondo,” etena kakakondja Davidɛ diaaso mɛtɛ dia nde ndawɔ. (1Sa 19:18–20:1) Kɛsɔ halange mɛnya diaha ntena mbakakɛndakɛndaka amvutshi etakataka, nɛ dia ɛkɔndɔ wa lo Bible hawote dui sɔ. Lo ɛkɔndɔ ehende wakafundama ɛsɔ, omvutshi akakɛndakɛndaka otakataka la oyango ɔmɔtshi, mbuta wa mɛnya awui amɔtshi wendana la prɔfɛsiya kande. (Isa 20:2-4; Mik 1:8-11) Ɔkɔkɔ wakatshikala Saolo otakataka kombeyama, kana nde akalangaka mɛnya dia nde ekɔ onto l’anyanya, wambookolola ahɔndɔ ande wa lowandji, aya bu la wolo la ntondo ka lowandji ndo aya bu la wolo wakawosha Jehowa dia monga nkumekanga ko kana aki l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ okina.

NGƆNDƆ KA NƐI 4-10

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 20-22

“Woho wa monga ɔngɛnyi wa dimɛna”

w19.11 7 od. 18

Tokeketsha lɔngɛnyi laso la ntondo ka ekomelo ndja

18 Ɛlɔ kɛnɛ, anangɛso l’akadiyɛso wekɔ lo mpomana l’ekakatanu wotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ, amɔtshi wekɔ lo diɛnɛ la mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama kana oma lo kɛnɛ kasala anto. Naka awui wa ngasɔ wambotomba, kete anto amɔtshi wa l’atei aso koka monga l’akoka wa pangiya angɛnyi asɔ lawakawɔ. Akina mbeyaka monga l’akoka wa nkimanyiya lo nkimɔ falanga. Koko sho tshɛ koka nɔmba Jehowa dia nde nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso. Etena kokaso dia ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔtshi ekɔ l’ɔkɔmwɛlɔ, sho mbeyaka mpomba ɛtɛkɛta wa mbotɛ kana kɛnɛ ka nsala. Koko ekɔ awui efula wakokaso sho tshɛ nsala. Ɛnyɛlɔ, sho koka ntshungola etena ka mbetsha kaamɛ l’ɔngɛnyi aso. Sho koka mbohokamɛ la kɛtshi tshɛ etena katɛkɛtande. Ndo sho koka nkahana la nde divɛsa di’ekeketshelo dialekaso nanga. (Isa. 50:4) Kɛnɛ koleki ohomba ele monga kaamɛ l’angɛnyi ayɛ etena kewɔ l’ohomba ayɛ.​—Adia Tokedi 17:17

w08 2/15 8 od. 7

Tɔkɛndɛkɛndɛ lo mboka yaki Jehowa

7 Nzambi nongamɛka dia sho monga angɛnyi wakoka anto mbɛkɛ etema le wɔ. (Tuk. 17:17) Jɔnatana y’ɔnaki nkumekanga Saulo akakome ɔngɛnyi waki Davidi. Etena kakoke Jɔnatana dia Davidi ambodiaka Ngɔliyatɛ, “utema wa Jonatana akakelekama l’utema wa Davidi. Jonatana akukaka Davidi ngandji uku akandayaukaka.” (1 Sam. 18:1, 3) Jɔnatana akewola Davidi etena kakalange Saulo mbodiaka. L’ɔkɔngɔ wa Davidi ndawɔ, Jɔnatana akatɛnanaka la nde ko vɔ ahende wakatokeketshaka lɔngɛnyi lawɔ. Saulo aki suke la ndjaka Jɔnatana, nɛ dia nde akatɛkɛta la Davidi, koko angɛnyi ahende asɔ wakahomana nto ndo wakaleke mbokana. (1 Sam. 20:24-41) Mbala k’ekomelo kakawɛnana, Jɔnatana akakeketsha Davidi “l’ekamelu kandi le [Nzambi].”​—1 Sam. 23:16-18.

w09 10/15 19 od. 11

Woho wa nama lɔngɛnyi lo andja ɔnɛ wahokana anto ngandji

11 Onga la kɔlamelo Sɔlɔmɔna akafunde ate: “Ongenyi [wa mɛtɛ] atukaka untu ngandji tena tshe. Ndu lu nshi ya pa ndi atuyalaka uku onangu.” (Tuk. 17:17) Etena kakandafundaka ɛtɛkɛta ɛsɔ, ondo Sɔlɔmɔna akohɔka lɔngɛnyi laki lam’asa Davidi dia she la Jɔnatana. (1 Sam. 18:1) Nkumekanga Saulo akayangaka dia Jɔnatana y’ɔnande mbokita l’okudi wa lowandji l’Isariyɛlɛ. Koko Jɔnatana aketawɔ woho wakasɔnɛ Jehowa Davidi dia monga nkumekanga. Otshikitanyi la Saulo, Jɔnatana komboka Davidi kandjema. Nde komonga la kandjema lo woho wakawatombolaka Davidi kana mbetawɔ esadi eto emamatanya wakadianganya Saulo lo dikambo dia Davidi. (1 Sam. 20:24-34) Onde tekɔ oko Jɔnatana? Etena kalongola angɛnyi aso ɛkɛndɛ, onde sho ngɛnangɛnaka kâmɛ la wɔ? Etena kongawɔ l’asui, onde sho mbakeketshaka ndo mbasukɛka? Naka onto ambototɛ dui dimɔtshi dia kɔlɔ lo dikambo dia ɔngɛnyi aso, onde sho dietawɔka esadi eto? Kana l’ɛnyɛlɔ ka Jɔnatana, sho mamɛka ɔngɛnyi aso la kɔlamelo tshɛ?

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w05 6/1 32 od. 5

Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Samuele ka ntondo

21:12, 13. Jehowa tɔlɔmbaka dia sho kamba l’akoka aso w’ekanelo ka yimba ndo la diewo diaso dia ndɔshana la ekakatanu wa wolo wa lo lɔsɛnɔ. Nde akatosha Ɔtɛkɛta ande wakasambiyama, watosha yewo, ewo ndo dikoka dia ekanelo ka yimba. (Tukedi 1:4) Tekɔ nto l’ekimanyielo ka dikumanyi dia Akristo diakasɔnwama.

NGƆNDƆ KA NƐI 18-24

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 23-24

“Kongɛɛ la solo dia lotutsha tshɛ le Jehowa”

w04 4/1 29 od. 8

Toyaɛkɛ le Nyuma ka Nzambi Lam’alɔshanaso l’Etshikitanu wa lo Lɔsɛnɔ

8 Davidi akatone ndjaka Nkumekanga Saulo. Lo monga la mbetawɔ ndo la lotutsha, nde akangɛnangɛna kitsha awui tshɛ l’anya wa Jehowa. L’ɔkɔngɔ wa nkumekanga tomba oma lo wôko, Davidi akawelɛ ndo akate ate: “[Jehowa] utu kayutusambula shu ahendi. Ndi kayukosomboya lu dikambu diami. Keli dimi halukahe lunya.” (1 Samuele 24:12) Kânga mbakandeyaka dia Saulo mbaki la kɔlɔ, Davidi kondjasɔmbwɛya; kana tɛkɛtɛ Saulo aha la dilɛmiɛlɔ kana tɛkɛta kɔlɔ lo lokombo lande. Lo waaso akina efula, Davidi kosala akambo la shɔmbɔya. Koko, nde akayaɛkɛ le Jehowa dia sembola akambo.​—1 Samuele 25:32-34; 26:10, 11.

w04-F 6/1 22-23

Onde wɛ mbetawɔka d’ekakatanu ayɛ kahemɛ?

Wetshelo wa sato ele ɔnɛ lo dihole dia nkamba la toho tahɔtɔnɛ l’Afundelo dia ntshikitanya awui wambotokomɛ, sho pombaka mendɛɛ le Jehowa. Ombeki Jakɔba akafunde ate: “Nyotshike dia ekikelo nshidiya olimu atɔ, dia nyu monga kokele ndo aha la vadi lo akambo tshɛ, aha la mpomba ndooko ɛngɔ.” (Jakɔba 1:4) Pombaka ntshika ekikelo “nshidiya olimu atɔ” lo ntshika ohemba dia vɔ ntetemala aha la nkamba la toho tahɔtɔnɛ l’Afundelo dia nkomiya ohemba akɔ. Oma laasɔ mbetawɔ kaso kayohembama ndo kayokeketala ndo osukɔ awɔ wayɛnama. Josɛfu nde la Davidɛ waki la ekikelo ka ngasɔ. Vɔ konyanga dia nkandola akambo lo yoho yakahombe nyangiya Nzambi. Koko, vɔ kombika washo l’ekakatanu awɔ. Vɔ wakendɛɛ le Jehowa, ndo lo nsala ngasɔ, ɛtshɔkɔ akɔna wakawakondja? Jehowa akakambe la wɔ vɔ ahende dia ntshungola ndo dia nɔmbɔla ekambi ande.​—Etatelo 41:39-41; 45:5; 2 Samuɛlɛ 5:4, 5.

Sho lawɔ koka mpomana l’ekakatanu wakokaso pembama dia mbakandola lo toho tahɔtɔnɛ l’Afundelo. Ɛnyɛlɔ, onde wɛ ambɔkɔmɔ l’ɔtɛ wahayatakondja onto lakoka tshukana la yɛ? Naka ngasɔ, kete ewɔ ohemba tshɛ wakoka kokonya dia mɔnyɔla didjango dia Jehowa dia tshukana “paka lo Nkumadiɔndjɔ.” (1 Kɔrɛtɔ 7:39) Onde wɛ ekɔ lo diɛnɛ l’ekakatanu lo diwala diayɛ? Lo dihole dia ndjela yimba ya l’andja ɔnɛ ya kakitɔna ndo ndjaka diwala, nyokambe kaamɛ lo tena dia wolo sɔ. (Malaki 2:16; Ɛfɛsɔ 5:21-33) Onde wɛ ekɔ l’ekakatanu dia kotshɛ ase nkumbo kayɛ ehomba awɔ l’ɔtɛ w’awui wendana l’ekondjelo? Endɛɛ le Jehowa ndo ewɔ elimu wavɔma tshɔdia kana wahɔtɔnɛ l’ɛlɛmbɛ wa lɛɛta dia nkondja falanga. (Osambo 37:25; Hɛbɛru 13:18) Eelo, sho tshɛ pombaka mɛna ekakatanu aso la so di’ɔlɔlɔ ndo mbidja welo dia nsala dui dimɔtshi diakoka Jehowa ntshɔkɔla. Naka sho nsala ngasɔ, kete nyɛsɔ toyashikikɛ dia mendɛka le Jehowa dia nde ndjotokandolɛ ekakatanu lo yoho ya kokele.​—Mika 7:7.

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

w17.11 27 od. 11

Tetawɔke dia dui dimɔtshi kodjɛ wekamu dia nkondja difuto

11 Naka sho nsala la wolo dia mbokana mɛtɛ ngandji ndo monga ɔlɔlɔ, kete hatotoka anto akina kandjema. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Ngandji ekɔ la solo dia lotutsha. Ngandji bu la kandjema.” (1 Kɔr. 13:4) Dia ndjashikikɛ dia sho bu la kandjema, sho pombaka nsala la wolo dia mɛna akambo oko awaɛna Jehowa. Sho pombaka mbɔsa anangɛso l’akadiyɛso oko tenyi dia lo demba ɔtɔi, diele etshumanelo. Bible mbutaka ɔnɛ: “Naka etenyi kɛmɔtshi ka demba kambodiyama, kete tenyi dikina tshɛ dia demba ngɛnangɛnaka kaamɛ la tɔ.” (1 Kɔr. 12:16-18, 26) Naka ɔnangɛso ɔmɔtshi ambokondja ɛngɔ kɛmɔtshi ka dimɛna, tɔngɛnɛngɛnɛ kaamɛ la nde, tatowokake kandjema. Tokanyiya lo dikambo dia ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka Jɔnatana, ɔna nkumekanga Saolo. Jɔnatana komboka Davidɛ kandjema etena kakandasɔnama dia monga nkumekanga lo dihole dia nde. Nde akakome polo lo nkeketsha ndo nsukɛ Davidɛ. (1 Sa. 23:16-18) Shi sho koka monga anto w’ɛlɔlɔ ndo wokana ngandji oko Jɔnatana?

NGƆNDƆ KA NƐI 25–NGƆNDƆ KA TANU 1

AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI | 1 SAMUƐLƐ 25-26

“Onde wɛ salaka akambo l’esasesase?”

ia 78 od. 10-12

Nde akasale akambo la shɛnɔdi

10 Kakɔna kakasalɛ asɔlayi asɔ alami w’ɛkɔkɔ? Komonga dui dia wolo dia vɔ munda ɔkɔkɔ ko vɔ ndɛ, koko vɔ kosala ngasɔ. Vɔ wakakokɛ ɛkɔkɔ ndo ekambi waki Nabala. (Adia 1 Samuele 25:15, 16.) Ɛkɔkɔ ndo alami wakahomanaka la waale wotshikitanyi. Nyama ya ngala yakikɔ lɛkɔ ndo oko wakiwɔ suke l’olelo wa lo sidɛ k’Isariyɛlɛ, ase wevi w’oma lo wedja ekina wakayaka mbala la mbala dia ndjova ɛkɔkɔ.

11 Komonga dui dia wɔdu le Davidɛ dia nsɛnya lemba l’alembe lɔsɔ tshɛ l’oswe. Diakɔ diakandatome akɛndji dikumi dia tɔlɔmba Nabala ekimanyielo. Nde akasɔnɛ etena k’ɔlɔlɔ, mbuta ate etena kakiwɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo kakawahombaka monga la lokaho. Davidɛ akasɔnɛ ɛtɛkɛta w’amɛna ndo wa la dilɛmiɛlɔ tshɛ. Nde akate lo dikambo diande ndamɛ ate: “On’aye Davidi,” la dilɛmiɛlɔ tshɛ ondo dia mɛnya ɔnɛ Nabala aki opalanga le nde. Ko ngande wakokadimola Nabala?​—1 Sam. 25:5-8.

12 Ɔlɔngɔlɔngɔ wakatewoyaka Abigayɛlɛ, wakatatɛkɛtshi l’etatelo akate ɔnɛ: Nde akomala ko “ndi akayâhangwela.” Mbokɛmaka dia Nabala aki kanga onyishi nɛ dia nde akatone mbasha mapa, ashi ndo nyama. Nde akɔshi Davidɛ oko onto l’anyanya latekekɔ l’oswe. Ondo ɛnɛlɔ kaki Nabala kaki woho waamɛ la kaki Saulo ɔnɛ lakahetshaka Davidɛ. Vɔ akɔ ahende kɔmɛnaka akambo woho wakawaɛnaka Jehowa. Nzambi akokaka Davidɛ ngandji ndo nde kombɔsa oko ɔtɔmbɔki, koko oko ɔnɛ lakahombe ndjonga nkumekanga k’Isariyɛlɛ.​—1 Sam. 25:10, 11, 14.

ia 80 od. 18

Nde akasale akambo la shɛnɔdi

18 Lo yɛdikɔ mɔtshi, Abigayɛlɛ akɛnya dia nde mbaki l’onongo wa kɛnɛ kakasale omɛnde lo nsɛngasɛnga Davidɛ dia nde mbodimanyiya. Nde akɛnya dia omɛnde aki onto lakasalaka awui w’otshatsha oko wakalembetshiyaka lokombo lande, ondo lo mbuta ɔnɛ hatonga dimɛna di’onto oko Davidɛ salɛ omɛnde kɔlɔ. Nde akɛnya woho wakandayaɛkɛ le Davidɛ ɔnɛ laki onyimpala waki Jehowa, lo mbuta ɔnɛ nde atɔlɔka “ata wa [Jehowa].” Abigayɛlɛ akɛnya nto dia nde akeyaka daka diakalake Jehowa Davidɛ dia nde monga nkumekanga, nɛ dia nde akate ate: ‘Jehowa ndamɛ ayoketɛ owandji laadiko dia Isariyɛlɛ.’ Ndo nto, nde aketawoya Davidɛ diaha nde nsala ndooko dui diakoka ndjokonya dia nde monga l’onongo wa dikila ko ndjonga l’ɔkɔngɔ diko ‘kiɔkɔ ya lonyangu,’ mbuta ate ndjonga la nkum’otema katawɛndja onongo. (Adia 1 Samuele 25:24-31.) Ɛtɛkɛta w’amɛna waki Abigayɛlɛ wakananda otema waki Davidɛ.

Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma

ia 80 od. 16

Nde akasale akambo la shɛnɔdi

16 Onde kɛsɔ mɛnyaka ɔnɛ Abigayɛlɛ akatɔmbɔkwɛ lowandji l’omɛnde? Ndooko! Tolembete dia Nabala akasalɛ okitami w’esɔ waki Jehowa kɔlɔ, ndo tshelo shɔ yakakoke ndjodakisha anto efula waki komonga l’onongo lo luudu laki Nabala. Otondonga Abigayɛlɛ kosala ngasɔ, nshi nde lawɔ otonga l’onongo wa kɔlɔ kakasale omɛnde? Lo dikambo sɔ, nde akahombe nɛmbɛ lowandji laki Nzambi l’ɔtɛ wa nɛmbɛ lowandji l’omɛnde.

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto