-
Osongo wa fingo dia mbisha wetshelo wa mbetawɔYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 105
Osongo wa fingo dia mbisha wetshelo wa mbetawɔ
MATEO 21:19-27 MAKƆ 11:19-33 LUKA 20:1-8
OSONGO WA FINGO WAMBOMA EKƆ WETSHELO WENDANA LA MBETAWƆ
WAMBODJA TAAMU LO KƐNƐ KENDANA LA LOWANDJI LELE LA YESO
Etena kakandamɔ la Jɛrusalɛma Lushi l’ɔtɔi la dikɔlɔ, Yeso akakalola la Bɛtaniya lo ɛstɛ k’oholola wa Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ. Ondo nde aketsha otsho ɔsɔ lo luudu la Lazaro, Mariya ndo Maata angɛnyi ande.
Taya la pindju ka Nisana 11. Yeso nde l’ambeki ande wambonda lɔkɛndɔ nto, wambokalola la Jɛrusalɛma lɛnɛ ayondonga lo tɛmpɛlɔ mbala k’ekomelo. Ndo ɔsɔ ekɔ lushi l’ekomelo ka olimu ande w’esambishelo wa lo sɛkɛ ntondo ka nde nsala Dambo di’Elekanelo, mpɔhɔla eohwelo ka nyɔi kande ndo oma laasɔ pɛnyahɛnyama ndo ndjakema.
Lam’akiwɔ lo mboka oma la Bɛtaniya ndo kakawete oma lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ otsha la Jɛrusalɛma, Petero akɛnyi osongo wakadje Yeso mananu la pindju kakete. Petero akate ate: “Rabi, ohenda, osongo wa fingo wakayadje mananu wamboma.”—Makɔ 11:21.
Ko lande na kakasale Yeso dia osongo ɔsɔ moma? Nde akɛnya ɔkɔkɔ wakandasale dikambo sɔ lo nkadimola ate: “Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, naka nyu monga la mbetawɔ ndo aha la taamu, kete aha tsho nyu nyayosala kɛnɛ kosalemi osongo wa fingo ɔnɛ, koko naka nyayotɛ kaanga dikona nɛ nyate: ‘Mɔ oma lanɛ, tootambe lo ndjale,’ dikambo sɔ diayosalema. Naka nyu monga la mbetawɔ, kete nyayokondja kɛnɛ tshɛ kalɔmbanyu.” (Mateo 21:21, 22) Lo mbuta ngasɔ, nde akakalolɛ kɛnɛ kakandate ntondo lo woho wakoka mbetawɔ sɛkɔla dikona.—Mateo 17:20.
Ɔnkɔnɛ, lo nsala dia osongo moma, Yeso akasha wetshelo wa dimɛna wendana l’ohomba wa monga la mbetawɔ le Nzambi. Nde akate ate: “Diangɔ tshɛ dialɔmbanyu, nyonge la mbetawɔ oko nyamboshila nongola, ko nyayodilongola.” (Makɔ 11:24) Ande wetshelo w’ohomba le ambeki wa Yeso tshɛ lee! Vɔ wekɔ ohomba djekoleko le apɔstɔlɔ lo menda ekakatanu wayanga pomana la wɔ kem’edja. Ekɔ nto diɔtɔnganelo lam’asa womelo w’osongo la dionga dia mbetawɔ.
Oko osongo wa fingo ɔsɔ, wodja w’Isariyɛlɛ waki la ɛnamelo ka lokeso. Anto wa lo wodja ɔsɔ wakadje sheke la Nzambi ndo vɔ mɛnamaka oko anto wakitanyiya Ɛlɛmbɛ ande. Koko wodja ɔsɔ lo tshɛ kawɔ wakɛnya dia vɔ bu la mbetawɔ ndo hawɔtɔ elowa w’ɛlɔlɔ. Vɔ wakatone kaanga Ɔna Nzambi! Ɔnkɔnɛ, lo monya osongo wa fingo wahatɔ elowa, Yeso akɛnya kɛnɛ kayokomɛ wodja wahatɔ elowa ndo wele bu la mbetawɔ ɔsɔ.
Kombeta edja, Yeso nde la ambeki ande wakakome la Jɛrusalɛma. Oko waki mbekelo kande, Yeso akatshu lo tɛmpɛlɔ ndo akatatɛ mbetsha. Ondo lo mbohɔ kɛnɛ kakasalɛ Yeso amengodi wa falanga lushi lakete, vɔ wakawombola ɔnɛ: “Oma lo wolo akɔna wasalayɛ akambo anɛ? Kana akakosha wolo wa nsala akambo anɛ?”—Makɔ 11:28.
Yeso akakadimola ate: “Dimi lawɔ lekɔ lo nanga nyoka dimbola dimɔtshi. Naka nyu kadimolami, kete dimi layonyotɛ oma lo wolo akɔna wasalami akambo anɛ. Onde batisimu ka Joani kakaye oma l’olongo kana oma le anto? Nyonkadimole.” Etena kɛsɔ atunyi ande wakɔtɔ l’okandokando. Ɛlɔmbɛdi la dikumanyi wakakɛtshanya lam’asawɔ lo woho wahombawɔ nkadimola lo mbuta ɔnɛ: “Naka sho mbuta ɔnɛ: ‘Oma l’olongo,’ kete nde ayototɛ ate: ‘Ko lande na kakinyu kombeetawɔ?’ Ko onde tayosombɔ mbuta ɔnɛ: ‘Oma le anto’?” Vɔ wakakane yimba woho ɔsɔ nɛ dia vɔ wakokaka olui w’anto wɔma, “lam’ele olui w’anto akɔ wakɔsaka mɛtɛ Joani oko omvutshi.”—Makɔ 11:29-32.
Atunyi waki Yeso asɔ kokoka mbisha okadimwelo w’oshika. Diakɔ diele vɔ wakakadimola ɔnɛ: “Sho hateye.” Yeso lo wedi ande akate ate: “Dimi lawɔ haanyotɛ oma lo wolo akɔna wasalami akambo anɛ.”—Makɔ 11:33.
-
-
Wɛɛla ehende wendana la ekambɔ ka vinyɔYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 106
Wɛɛla ehende wendana la ekambɔ ka vinyɔ
MATEO 21:28-46 MAKƆ 12:1-12 LUKA 20:9-19
WƐƐLA WA ANA AHENDE
WƐƐLA W’AKAMBI WA DIKAMBƆ L’EKAMBƆ KA VINYƆ
Lo tɛmpɛlɔ, Yeso oma la mbidja ewandji w’ɛlɔmbɛdi ndo dikumanyi dia wodja l’okandokando wanɛ wakawombola lo kɛnɛ kendana la oma lo wolo akɔna wakandasalaka akambo. Okadimwelo wa Yeso akaadihe enyɔ. Oma laasɔ nde akasha wɛɛla wakɛnya lo sɛkɛ woho w’anto wewɔ mɛtɛ.
Yeso akate ate: “Onto ɔmɔtshi aki la ana 2. Nde akatshu le ɔna la ntondo, akawotɛ ate: ‘Ɔnami, tshɔka tokambe l’ekambɔ ka vinyɔ ɛlɔ.’ Nde akookadimola ate: ‘Handotshɔ,’ koko l’ɔkɔngɔ diko nde akayoyatshumoya, ko akatshu. Nde akatshu le ɔna la 2, ko akawotɛ woho akɔ waamɛ. Ɔna ɔsɔ akookadimola ate: ‘Layotshɔ Ipa,’ koko nde kondjotshɔ. Akɔna l’atei wa ana 2 asɔ akasale lolango la she?” (Mateo 21:28-31) Okadimwelo mbokɛmaka hwe, ɔna la ntondo mbele ɔnɛ lakayosalaka lolango la she.
Ɔnkɔnɛ Yeso akatɛ atunyi ande ate: “Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte: Afutshanyi w’elambo la wamato wa numba wekɔ lo mbeta la ntondo kanyu dia mbɔtɔ lo Diolelo dia Nzambi.” L’etatelo, afutshanyi w’elambo ndo wamato wa numba takawahombe kambɛ Nzambi. Koko, l’ɛnyɛlɔ k’ɔna la ntondo, vɔ wakayoyatshumoyaka ndo wokambɛ Nzambi kakianɛ. Otshikitanyi la wɔ, ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ wekɔ oko ɔna la hende, wanɛ wasɛma dia wekɔ lo kambɛ Nzambi koko lo mɛtɛ vɔ hawosale dui sɔ. Yeso akate ate: “Joani [Obatizanyi] akaye le nyu dia nyɛnya mboka ka losembwe, koko nyu kombeetawɔ. Afutshanyi w’elambo la wamato wa numba wakawetawɔ, koko nyu, kaanga mbakanyɛnyi akambo asɔ, nyu kondjatshumoya dia monga la mbetawɔ le nde.”—Mateo 21:31, 32.
Yeso akayedianya ɛnyɛlɔ kɛsɔ la kekina. Mbala kɛnɛ, Yeso ambɛnya dia ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ kokomɛ tsho lo minya yimba dia kambɛ Nzambi. Vɔ wekɔ anto wa kɔlɔ. Yeso akate ate: “Pami kɛmɔtshi akonɛ vinyɔ lo ekambɔ kande, akadinge lokombo, akatshime difuku dia ndjamulaka elowa wa vinyɔ, ndo akake tshoto; ko nde akakitshikɛ akambi wa dikambɔ ko akatshu lo wodja okina. Lam’akakoke eleko k’elowa mbɛla, nde akatome ose olimu ande ɔmɔtshi le akambi wa dikambɔ dia tɔsa elowa ɛmɔtshi wa vinyɔ le wɔ. Koko vɔ wakawonde, wakɔɔkɔmɔla ndo wakookaloya anyanya. Nde akatome ose olimu ande okina nto le wɔ, ko vɔ wakɔɔkɔmɔla l’ɔtɛ ndo wakawosha nsɔnyi. Nde akatome okina nto, ko vɔ wakoodiake. Nde akatome akina efula, koko vɔ wakakɔmɔla amɔtshi ndo wakadiake akina.”—Makɔ 12:1-5.
Onde wanɛ wakahokamɛka Yeso wayoshihodia wɛɛla ɔsɔ? Ondo mɛtɛ vɔ koka mbohɔ ɛtɛkɛta wakate Nzambi lo tshimbo ya Isaya ɔnɛ: “Luudu l’Isariyɛlɛ kele ekambɔ ka vinyɔ ka Jehowa kanga lolembelembe; apami wa la Juda mbele ekambɔ kakandalange efula. Nde akalongamɛka sambo k’ɔlɔlɔ, ko eenda, aki paka awui wele bu la losembwe.” (Isaya 5:7) Ngasɔ mbele ndo wɛɛla wa Yeso. Jehowa mbakanga ekambɔ ndo ekambɔ ka vinyɔ ekɔ wodja w’Isariyɛlɛ, wakadingama la lokombo ndo wakakokamɛka oma l’Ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Jehowa akatome amvutshi dia tetsha anto ande ndo mbakimanyiya dia vɔ ntɔ elowa w’ɛlɔlɔ.
Koko, “akambi wa dikambɔ” wakahɛnyahɛnya ndo wakadiake “ase olimu” wakawatomɛ. Yeso akalembetshiya ate: “Nde [kanga ekambɔ ka vinyɔ] akatshikala paka la ɔnande la ngandji. Nde akayootomaka le wɔ, ata ate: ‘Vɔ wayɔlɛmiya ɔnami.’ Koko akambi wa dikambɔ asɔ wakatanɛ lam’asawɔ vate: ‘Ɔnɛ mbele ɔhɛna. Nyoye toodiake kele sango diande kadionge diaso.’ Ko vɔ wakawonde, wakoodiake.”—Makɔ 12:6-8.
Kakianɛ, Yeso ambombola ate: “Kakɔna kayosala kanga ekambɔ ka vinyɔ?” (Makɔ 12:9) Ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ wakakadimola vate: “Lam’ele vɔ wekɔ anto wa kɔlɔ, nde ayela elanyelo ka wolo le wɔ ko ayokimɔ ekambɔ kande le akambi wa dikambɔ akina wayowoshaka elowa ande l’eleko kahombama.”—Mateo 21:41.
Lo mbuta ngasɔ, vɔ wekɔ lo ndjaɛndja onongo aha la vɔ mbeya nɛ dia vɔ wekɔ l’atei wa “akambi wa dikambɔ” lo “ekambɔ ka vinyɔ” ka Jehowa, mbuta ate wodja w’Isariyɛlɛ. Elowa wakalongamɛka Jehowa oma le akambi wa dikambɔ asɔ ele monga la mbetawɔ le Ɔnande, mbuta ate Mɛsiya. Yeso akende ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ tɛɛ ndo akate ate: “Onde nyu nyatadiaka afundelo wata ɔnɛ: ‘Dive diakakasha ambiki wa luudu diaya dive dia woke dia tshuku. Dui sɔ ndja oma le Jehowa ndo diɔ diekɔ dui dia diambo lo washo aso’?” (Makɔ 12:10, 11) Oma laasɔ Yeso akalembetshiya dimɛna kɛnɛ kakandataka lo mbuta ate: “Diakɔ dianyotɛmi nte: Wayonyɔhɔtɔla Diolelo dia Nzambi, ko wayodisha wodja watɔ elowa adiɔ.”—Mateo 21:43.
Afundji ndo ewandji w’ɛlɔmbɛdi wakeye dia Yeso “diawɔ mbatɛkɛtande lo wɛɛla ɔsɔ.” (Luka 20:19) Oleki mbala ya ntondo tshɛ, vɔ wakalange mbodiaka, nde lele “ɔhɛna” wele la lotshungɔ. Koko vɔ wakokaka elui w’anto wɔma wanɛ wakɔsaka Yeso oko omvutshi, laasɔ vɔ konyanga dia mbodiaka wonya akɔ.
-
-
Nkumekanga ambelɛ anto lo fɛtɛ ka diwalaYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 107
Nkumekanga ambelɛ anto lo fɛtɛ ka diwala
WƐƐLA WA FƐTƐ KA DIWALA
Lam’akasukana ekomelo k’olimu wa Yeso, nde akatetemala la nkamba la wɛɛla dia mɛnya lo sɛkɛ kɔlɔ k’afundji ndo k’ewandji w’ɛlɔmbɛdi. Ɔnkɔnɛ, vɔ wakayange dia mbodiaka. (Luka 20:19) Koko Yeso atakomiya dia mɛnya kɔlɔ kawɔ lo sɛkɛ. Nde akakɔndɔla wɛɛla okina ate:
“Diolelo dia l’olongo diekɔ oko nkumekanga kɛmɔtshi kakasale fɛtɛ ka diwala dikambo di’ɔnande la pami. Nde akatome ase olimu ande dia telɛ wanɛ wakelamɛ lo fɛtɛ ka diwala, koko vɔ konanga ndja.” (Mateo 22:2, 3) Yeso akatatɛ wɛɛla ande lo ntɛkɛta dikambo dia “Diolelo dia l’olongo.” Laasɔ mbokɛmaka mɛtɛ dia “nkumekanga” kɛsɔ pombaka monga Jehowa Nzambi. Ko ele ɔna nkumekanga ndo waa na wakelamɛ lo fɛtɛ ka diwala? Lanɛ nto, ndooko okakatanu dia mbeya dia ɔna nkumekanga ɔsɔ ekɔ Ɔna Jehowa, lakashaka ndaamɛ wɛɛla ɔsɔ ndo wanɛ wakelamɛ ele wanɛ wayonga kaamɛ la Ɔna ɔsɔ lo Diolelo dia l’olongo.
Ko waa na wele anto wa ntondo wakelamɛ? Yeso la apɔstɔlɔ ande, waa na wakawasambisha akambo wendana la Diolelo? Ekɔ ase Juda. (Mateo 10:6, 7; 15:24) Wodja ɔsɔ waketawɔ sheke y’Ɛlɛmbɛ lo 1513 N.T.D., laasɔ vɔ mbakakome anto wa ntondo wakahombe monga “diolelo di’ɛlɔmbɛdi.” (Etombelo 19:5-8) Ko etena kakɔna mɛtɛ kayowohomba mbelamɛ lo “fɛtɛ ka diwala”? Mbokɛmaka dia leeta lɔsɔ lakashama lo 29 T.D. etena kakatatɛ Yeso nsambisha awui wendana la Diolelo dia l’olongo.
Ndo kakɔna kakasale efula k’ase Isariyɛlɛ la leeta lɔsɔ? Oko wakate Yeso, “vɔ konanga ndja.” Efula k’ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ ndo anto efula koombetawɔ oko Mɛsiya ndo oko Nkumekanga kakasɔnama oma le Nzambi.
Koko Yeso akɛnya dia ase Juda wayokondja diaaso dikina lo mbuta ate: “Nde [nkumekanga] akatome ase olimu akina awatɛ ate: ‘Nyote wanɛ wakelamɛ ɔnɛ: “Nyolonge, dimi lakalɔngɔsɔdi dambo, lakadiaki ngɔmbɛ ndo nyama ya wata ndo diangɔ tshɛ diaya suke. Nyoye lo fɛtɛ ka diwala.”’ Koko vɔ wakɔnyɔla dikambo sɔ ndo wakatshu l’akambo awɔ, ɔmɔtshi akatshu l’ekambɔ kande, okina lo awui ande w’okanda, ndo akina wakande ase olimu ande, wakaakɔmɔla ndo wakaadiake.” (Mateo 22:4-6) Kɛsɔ mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kakahombe salema l’ɔkɔngɔ w’etshumanelo ka Akristo shikikɛma. L’etena kɛsɔ, ase Juda wakikɔ weke la diaaso dia monga lo Diolelo, koko efula wakatone leeta lɔsɔ, wakakome polo ndo lo salɛ ‘ase olimu wa nkumekanga’ kɔlɔ.—Etsha 4:13-18; 7:54, 58.
Kakɔna kakakomɛ wodja ɔsɔ? Yeso akate ate: “Nkumekanga kɛsɔ akadunganɛ la nkɛlɛ ko akatome asɔlayi ande, wakatodiaka andjakanyi asɔ ndo ntshumba osomba awɔ.” (Mateo 22:7) Kɛsɔ mbakakomɛ ase Juda lo 70 T.D. etena kakalanya ase Rɔmɔ “osomba awɔ,” mbuta ate Jɛrusalɛma.
Onde woho wakawatone leeta la nkumekanga mɛnyaka dia ndooko onto okina layelamɛ? Aha ngasɔ lo ndjela wɛɛla wa Yeso. Nde akatetemala mbuta ate: “Oma laasɔ, [nkumekanga] akatɛ ase olimu ande ate: ‘Lo mɛtɛ, fɛtɛ ka diwala kamboshila nɔngɔsɔma, koko wanɛ wakelamɛ hawoye. Ɔnkɔnɛ, nyotshu lo mboka y’otsha l’andja w’osomba kele nyotele onto tshɛ layonyɛna oya lo fɛtɛ ka diwala.’ Ko ase olimu asɔ wakatshu lo mboka ndo wakelɛ anto tshɛ wakawɛnyi, oyadi anto wa kɔlɔ kana anto w’ɛlɔlɔ, ko luudu la fɛtɛ ka diwala lakalole la anto wakalɛka.”—Mateo 22:8-10.
Diakɔ diele, ɔpɔstɔlɔ Petero akayohombaka l’ɔkɔngɔ ntatɛ nkimanyiya ase Wedja, mbuta ate wanɛ wele bu ase Juda wa lootɔ dia vɔ nkoma Akristo wa mɛtɛ. Lo 36 T.D., Kɔnɛliyo, owandji w’asɔlayi w’ose Rɔmɔ nde la nkumbo kande wakalongola nyuma ka Nzambi ndo wakakoke monga la dihole lo Diolelo dia l’olongo diakatɛkɛta Yeso.—Etsha 10:1, 34-48.
Yeso akɛnya dia aha anto tshɛ wakaye lo fɛtɛ mbayetawɔma le “nkumekanga.” Nde akate ate: “Lam’akaye nkumekanga dia ndjenda anto wakelamɛ, nde akɛnyi onto ɔmɔtshi laki kɔndɔta ahɔndɔ wa diwala. Ko nde akawotɛ ate: ‘Waana, ngande wakayɔtwɛ lanɛ aha la ahɔndɔ wa diwala?’ Nde kokadimola ndooko dui. Ko nkumekanga akatɛ ekambi ande ate: ‘Nyookeleke anya la ekolo ndo nyowokasha l’andja lo wodjima. Lɛkɔ mbayondolela ndo mbayondokakatanya wanyu.’ Nɛ dia wanɛ wakelamɛ wekɔ efula, koko asɔnami wekɔ yema tshitshɛ.”—Mateo 22:11-14.
Ondo ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ wakahokamɛka Yeso koshihodia kitshimudi kana awui wendana la kɛnɛ tshɛ kakatɛkɛtaka Yeso. Koko, vɔ wakanyange ndo wakaleke tshɛ ndjashikikɛ dia ndjaka ɔnɛ lakawashaka nsɔnyi ka ngasɔ.
-
-
Yeso ambofukutanya sheke yakawadje ya mbondaYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 108
Yeso ambofukutanya sheke yakawadje ya mbonda
MATEO 22:15-40 MAKƆ 12:13-34 LUKA 20:20-40
MBISHA KAYISA DIANGƆ DIA KAYISA
ONDE ANTO WAYOLƆ WAYOTSHUKANA?
ƐLƐMBƐ WOLEKI WEKE
Atunyi wa Yeso w’ase ɔtɛmwɛlɔ wambomala. Nde oma la mbisha wɛɛla wɛnya kɔlɔ kawɔ lo sɛkɛ. Afarisɛ wambɔtɔ sheke dia mbonda. Vɔ wakayangaka dia nde mbuta dui dimɔtshi dia vɔ mbofunda le nguvɛrnɛrɛ ka Rɔmɔ ndo wakafute ambeki awɔ amɔtshi dia mbonda lo lolemi.—Luka 6:7.
Vɔ wakate vate: “Ombetsha, sho mbeyaka dia wɛ tɛkɛtaka ndo mbetshaka dimɛna ndo wɛ bu la shɔnɔdi, wɛ mbetshaka mboka ka Nzambi lo mɛtɛ: Onde ekɔ dimɛna sho mfuta elambo wa Kayisa w’onto l’onto kana bu?” (Luka 20:21, 22) Yeso kokesama oma lo woho wakawɔtɛtɛmɔla, nɛ dia lokeso ndo mayɛlɛ wekɔ lo wedi wa ɔtɛtɛmwɛlɔ ɔsɔ. Naka nde mbuta ate, ‘keema, bu dimɛna mfuta elambo,’ kete wayowofunda ɔnɛ nde ambotshutshuya anto dia tɔmbɔkwɛ Rɔmɔ. Koko, naka nde mbuta ate, ‘eelo, nyofute olambo ɔsɔ,’ anto wakahetshaka dia nɔmbɔma oma le Rɔmɔ, kokaka mbokanɛ kɔlɔ ndo mbokadimwɛ. Laasɔ, ngande wakandakadimola?
Yeso akakadimola ate: “Nyu akanga wa dungi pende, lande na kapembanyu? Nyɔmɛnya okenga wa lofalanga wafutawɔ elambo.” Vɔ wakawela dɛnariyo ɔtɔi, ndo nde akambola ate: “Osato ndo efundelo wele lɔkɔ ɛnɛ waki na wewɔ?” Vɔ wakakadimola vate: “Waki Kayisa.” Ko Yeso akasha ɛlɔmbwɛlɔ ka dimɛna efula ate: “Ɔnkɔnɛ, nyosha Kayisa diangɔ dia Kayisa ndo nyosha Nzambi diangɔ dia Nzambi.”—Mateo 22:18-21.
Anto wakambe oma l’ɛtɛkɛta wa Yeso ɛsɔ. Oko wakawadihama enyɔ oma l’okadimwelo ande wa lomba, vɔ wakatshu. Koko ɛkɔhɔtanya wa lam’asawɔ la nde kokomɛ laasɔ kaamɛ ndo welo wakawadjaka dia mbonda. L’ɔkɔngɔ wa Afarisɛ kita tatala, ewandji w’olui okina w’ɔtɛmwɛlɔ wakaye le Yeso.
Asadukɛ, wanɛ wakataka dia eolwelo bu, wakonyiya dimbola diendana la eolwelo ndo la pami kakitana la wadi ɔnango lambovɔ. Vɔ wakambola vate: “Ombetsha, Mɔsɛ akate ate: ‘Naka pami kɛmɔtshi ambovɔ aha la mbota, ɔnango katshuke wadɛnde dia mbolola lohanga la ɔnango.’ Apami 7 w’otema ɔtɔi waki l’atei aso. Ɔnɛ l’enondo akatshuke wadi ko akavu aha la vɔ mbota, ko lahɔnyi la nde akɔshi wadɛnde. Ngasɔ mbakadiasalema le ɔna la 2, la 3, polo le vɔ akɔ 7. L’ekomelo, womoto akayovɔka. Laasɔ lo eolwelo, akɔna ayonga omɛnde, lam’ele vɔ akɔ 7 wakootshuke.”—Mateo 22:24-28.
Lo nkotola yambalo lo efundelo wa Mɔsɛ waketawɔka Asadukɛ, Yeso akakadimola ate: “Shi diakɔ dienyu lo dindja, nɛ dia hanyeye oyadi Afundelo kana wolo wa Nzambi? Nɛ dia lam’olɔ anto oma lo nyɔi, apami hawotshuke ndo wamato hawotshukama, koko vɔ mongaka oko andjelo wa l’olongo. Koko lo dikambo dia eolwelo ka wanɛ wambovɔ, onde nyu nyatadiaka ɔkɔndɔ wakafunde Mɔsɛ lo dikambo dia dikombokombo di’atɛndɛ ɔnɛ Nzambi akawotɛ ate: ‘Dimi kele Nzambi ka Abrahama, Nzambi ka Isaka ndo Nzambi ka Jakɔbɔ’? Nde keema Nzambi ka wanɛ wambovɔ, koko ka wanɛ wasɛna. Nyu nyekɔ lo dindja di’efula.” (Makɔ 12:24-27; Etombelo 3:1-6) Elui w’anto wakambe oma l’ekadimwelo ɛsɔ.
Yeso akadihe Afarisɛ ndo Asadukɛ enyɔ, laasɔ kakianɛ ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ w’atunyi ande asɔ wambosangana dia ndjoohemba nto. Ofundji ɔmɔtshi akambola ate: “Ombetsha, ɔlɛmbɛ akɔna woleki woke lo Ɛlɛmbɛ?”—Mateo 22:36.
Yeso akakadimola ate: “Ɔlɛmbɛ wa ntondo ele: ‘Isariyɛlɛ le, ohokame, Jehowa Nzambi kaso ekɔ ndamɛ Jehowa, ndo langa Jehowa Nzambi kayɛ l’otema ayɛ tshɛ, la anima ayɛ tshɛ, la yimba yayɛ tshɛ ndo la wolo ayɛ tshɛ.’ Ɔlɛmbɛ wa 2 vɔ ɔnɛ: ‘Langa wonyayɛ onto oko wayalangayɛ.’ Ndooko ɔlɛmbɛ woleki wɛsɔ woke.”—Makɔ 12:29-31.
Lo mboka okadimwelo ɔsɔ, ofundji akɔ akakadimola ate: “Ombetsha, wɛ ambota mɛtɛ. ‘Nde ekɔ Ɔtɔi ndo ndooko okina paka Nde’; ndo onto mbolanga la otema ande tshɛ, la yimba yande tshɛ ndo la wolo ande tshɛ ndo nanga wonyande onto oko wayalangande ndeka elambo tshɛ wa lotshumba la elambo ekina nɛmɔ.” Lo mɛna dia ofundji ɔsɔ ambokadimola dimɛna, Yeso akawotɛ ate: “Wɛ bu etale la Diolelo dia Nzambi.”—Makɔ 12:32-34.
L’edja ka nshi shato, (Nisana 9, 10 ndo 11) Yeso aketshaka lo tɛmpɛlɔ. Anto amɔtshi, ɛnyɛlɔ oko ofundji ɔsɔ, wakohokamɛka l’ɔlɔ tshɛ. Koko aha ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ, wanɛ wele waya bu “la dihonga dia mbooka dimbola nto.”
-
-
Yeso ambɛnya lo sɛkɛ kɔlɔ k’atunyi andeYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 109
Yeso ambɛnya lo sɛkɛ kɔlɔ k’atunyi ande
MATEO 22:41–23:24 MAKƆ 12:35-40 LUKA 20:41-47
KRISTO ƆNAKI NA EENDE?
YESO AMBƐNYA LO SƐKƐ KASHI K’ATUNYI ANDE
Ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ wakalɔshanaka la Yeso hawotondoyisha dia mbisha Yeso nsɔnyi kana mbonda lo lolemi ndo mbokimɔ le ase Rɔmɔ. (Luka 20:20) Kakianɛ, etena kekende lo tɛmpɛlɔ, lo Nisana 11, ngala yambakadimwɛ ndo Yeso ambɛnya mɛtɛ eende. Yeso akatatɛ mbambola ate: “Akananyu lo dikambo dia Kristo? Ɔnaki na eende?” (Mateo 22:42) Akeyamaka dimɛna dia Kristo kana Mɛsiya, ayotomba lo dioho dia Davidɛ. Okadimwelo ɔsɔ mbakawasha.—Mateo 9:27; 12:23; Joani 7:42.
Yeso akambola ate: “Ko lande na kele lo wolo wa nyuma k’ekila Davidɛ akawelɛ ɔnɛ: ‘Nkumɛmi,’ ata ate: ‘Jehowa akatɛ Nkumɛmi ate: “Djasɛ lo lonya lami l’omi polo lam’ayomokitsha atunyi ayɛ oko kihona k’ekolo ayɛ”’? Ko naka Davidɛ akawelɛ ɔnɛ Nkumɛmi, lo woho akɔna wende ɔnande?”—Mateo 22:43-45.
Afarisɛ wakatshikala ki, nɛ dia vɔ wakalongamɛka dia kanula ya Davidɛ ayokoka ndjowatshungola oma lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Rɔmɔ. Lo nkotola yambalo l’ɛtɛkɛta wa Davidɛ wele lo Osambo 110:1, 2, Yeso akɛnya dia Mɛsiya hatonga oko ɔnɔmbɔdi w’ɔna onto. Davidɛ mbelɛka ɔnɛ Nkumemi, ndo l’ɔkɔngɔ wa mbidjasɛ lo lonya l’omi la Nzambi, nde ayokamba la lowandji lande. Okadimwelo wa Yeso akadihe atunyi ande enyɔ.
Ambeki ndo anto akina efula wakahokamɛka. Kakianɛ, Yeso ambɔtɔlɔnganya ɛtɛkɛta ande otsha lewɔ lo mbahɛmɔla lo dikambo dia afundji ndo dia Afarisɛ. Apami asɔ “wambodjasɛ lo dihole dia Mɔsɛ” dia mbetsha Ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Yeso akewoya ampokami ande ate: “Nyosale kɛnɛ tshɛ kanyotɛwɔ, koko tanyokoyake etsha awɔ, nɛ dia vɔ totaka koko hawotosalaka kɛnɛ katawɔ.”—Mateo 23:2, 3.
Oma laasɔ, Yeso akasha bɛnyɛlɔ diɛnya woho wewɔ ase dungi pende lo mbuta ate: “Vɔ nunyaka tɛtshi ta dikoho tele l’ɛtɛkɛta wa l’Afundelo talɔtawɔ dia ndjakokɛ.” Ase Juda amɔtshi wakalɔtaka lo mfumu yawɔ kana l’anya awɔ, tɛtshi ta dikoho ta totshitshɛ tɔsɔ tele la tɔtɛkɛta ta tomondo t’oma l’Ɛlɛmbɛ. Afarisɛ nunyaka tɛtshi tawɔ ta dikoho dia mɛnya dia vɔ wekɔ l’ohetoheto lo kɛnɛ kendana l’Ɛlɛmbɛ. Ndo nto, vɔ “nunyaka ehembo w’ahɔndɔ awɔ.” Ase Isariyɛlɛ wakahombaka mbidja ehembo l’ahɔndɔ awɔ koko Afarisɛ wakasalaka tshɛ dia nunya ehembo w’ahɔndɔ awɔ. (Walelo 15:38-40) Wakasalaka kɛsɔ tshɛ “dia vɔ mɛnama le anto.”—Mateo 23:5.
Kaanga ambeki wa Yeso wakakoke sɛngiyama la nsaki ka lokumu, diakɔ diakandaalake ate: “Tanyelamɛke Rabi, nɛ dia nyekɔ la Ombetsha 1. Nyu tshɛ nyekɔ onto l’ɔnango. Ndo nto, tanyelɛke ndooko onto Shɛnyu la nkɛtɛ, nɛ dia nyekɔ la Shɛnyu 1, Ɔnɛ lele l’olongo. Tanyelamɛke ɛnɔmbɔdi, nɛ dia nyekɔ la Ɔnɔmbɔdi 1, Kristo.” Ko ngande wakahombe ambeki ndjaɔsa vɔamɛ ndo nsala akambo? Yeso akawatɛ ate: “Onto loleki woke l’atei anyu pombaka monga okambi anyu. Onto tshɛ layadiya wayowokitshakitsha ndo onto tshɛ layakitshakitsha wayowodiya.”—Mateo 23:8-12.
Oma laasɔ, Yeso akadje afundji wa dungi pende ndo Afarisɛ mananu ate: “Mananu le nyu, afundji la Afarisɛ, akanga wa dungi pende! nɛ dia nyu nyatodihɛka anto lokuke l’otsha lo Diolelo dia l’olongo ndo nyu nyuamɛ hanyɔtɔ lɔkɔ ndo hanyosha anto walanga mbɔtɔ lɔkɔ diaaso dia vɔ mbɔtɔ.”—Mateo 23:13.
Yeso akaanya Afarisɛ nɛ dia vɔ kɔmbɔsaka la nɛmɔ kɛnɛ kele ohomba lo washo wa Jehowa, lo woho wakawadjɛka anto ɛlɛmbɛ wa wolo wolo. Ɛnyɛlɔ, vɔ wakataka ɔnɛ: “Naka onto ntshiba lo lokombo la tɛmpɛlɔ, kete ndooko dikambo, koko naka onto ntshiba lo lokombo la paonyi yele lo tɛmpɛlɔ, kete nde pombaka nkotsha etshibelo kande.” Lo nsala ngasɔ, vɔ wakɛnya woho wakiwɔ totshungu lo lɔkɛwɔ lawɔ nɛ dia vɔ wakaleke mbisha paonyi ka lo tɛmpɛlɔ nɛmɔ oleki woho wele tɛmpɛlɔ ekɔ dihole diakawatɛmɔlaka Jehowa ndo diakawakokaka ndjasukanya la nde. Ndo vɔ “tonyaka yimba lo awui woleki ohomba wa lo Ɛlɛmbɛ, mbuta ate losembwe, kɛtshi ndo kɔlamelo.”—Mateo 23:16, 23; Luka 11:42.
Yeso akate lo dikambo dia Afarisɛ asɔ ate: “Nyu ɛnɔmbɔdi wa totshungu, nyu tɔlɛkɔlaka tofumbɔfumbɔ koko nyu tɔmɛnaka kamɛlɔ!” (Mateo 23:24) Vɔ tɔlɛkɔlaka tofumbɔfumbɔ lo wanu awɔ nɛ dia tofumbɔfumbɔ tɔsɔ mbɔsamaka oko mindo lo ndjela sɛlɛmɔnyi y’ɔtɛmwɛlɔ. Koko, woho wanyawɔ yimba l’awui woleki ohomba wa l’Ɛlɛmbɛ, ekɔ oko onto la mɛna kamɛlɔ kele ndo tɔ kekɔ nyama ka mindo lo ndjela sɛlɛmɔnyi y’ɔtɛmwɛlɔ ndo koleki fumbɔfumbɔ woke la fwa.—Akambo w’ase Lɛwi 11:4, 21-24.
-
-
Lushi l’ekomelo la Yeso lo tɛmpɛlɔYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 110
Lushi l’ekomelo la Yeso lo tɛmpɛlɔ
MATEO 23:25–24:2 MAKƆ 12:41–13:2 LUKA 21:1-6
YESO AMBANYA NTO EWANDJI W’ƆTƐMWƐLƆ
TƐMPƐLƆ KAYOLANYEMA
WADI AKI ODO L’OSE WOLA AMBOKIMƆ WOSHASHA W’EKENGA EHENDE WA TOTSHITSHƐ
Mbala k’ekomelo kakɛnama Yeso lo tɛmpɛlɔ, nde akatetemala mɛnya kashi k’afundji l’Afarisɛ lo sɛkɛ lo mbuta hwe ɔnɛ vɔ wekɔ akanga wa dungi pende. Nde akakambe l’ɛtɛkɛta wa didjidji lo mbuta ate: “Nyu tɛdiaka l’andja wa dikɔhɔ la dɔnga, koko l’etei ambolola la lokaki ndo la awui wa tshambandeko. Wɛ Ofarisɛ wa tshungu le, tasodi l’etei ka dikɔhɔ kana ka dɔnga ntondo ko ndo l’andja adiɔ ayonga pudipudi.” (Mateo 23:25, 26) Afarisɛ salaka l’ɔkɔmi tshɛ waa sɛlɛmɔnyi ya wɛdiɛlɔ lo ɛnamelo ka l’andja, koko vɔ minyaka yimba lo lonto lawɔ la l’etei ndo vɔ hawɛdia otema awɔ wa didjidji.
Kashi kawɔ mɛnamaka nto lo yoho yetawɔwɔ mbika ndo yalɛngawɔ waombo w’amvutshi. Koko, oko wakɛnya Yeso, vɔ wekɔ “ana w’andjaki w’amvutshi.” (Mateo 23:31) Vɔ wakɛnya dikambo sɔ lo welo wakawadje dia ndjaka Yeso.—Joani 5:18; 7:1, 25.
Ko Yeso akɛnya kɛna kakakongɛka ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ ɛsɔ naka hawoyatshumoyisha ate: “Nyu eloyi ndo ana w’akuha, ngande wayonyolawɔ kilombo ka Ngɛhɛna?” (Mateo 23:33) Wakakambaka l’Okidi wa Hinɔmɛ waki suke dia tshumba mindo, ɔsɔ aki didjidji dia elanyelo ka pondjo kakakongɛka afundji l’Afarisɛ wa kɔlɔ asɔ.
Ambeki wa Yeso wayonga enyimpala ande oko “amvutshi, akanga wa tomba ndo embetsha.” Ngande wayowasalɛ akambo? Yeso akatɛ ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ ate: “Nyayodiaka [ambeki ami] amɔtshi ndo nyayowadiaka l’etamba, nyayɔkɔmɔla akina lo toshinangɔnga tanyu ndo nyayowahɛnyahɛnya l’osomba l’osomba, dia akila tshɛ w’anto w’ɛlɔlɔ wakatshulɔ la nkɛtɛ monga l’ɛtɛ anyu, ntatɛ oma lo dikila di’Aabɛlɛ onto ɔlɔlɔ polo lo dikila dia Zɛkariya . . . lakanyadiake.” Nde akahɛmɔla ate: “Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, akambo asɔ tshɛ wayokomɛ lɔlɔnga lɔnɛ.” (Mateo 23:34-36) Dui sɔ diakakotshama lo 70 T.D. etena kakalanya asɔlayi w’ase Rɔmɔ Jɛrusalɛma ndo nunu di’ase Juda wakadiakema.
Lo kanyiya awui wa kɔlɔ asɔ, Yeso aki la kandji. La lɔkɔnyɔ tshɛ nde akate ate: “Jɛrusalɛma, Jɛrusalɛma, osomba wadiaka amvutshi ndo woka wanɛ wotomɛwɔ ave, ande mbala efula yakamalange nsanganya anayɛ kaamɛ woho watosanganyaka waale a nkɔkɔ anatɔ lo ahafu atɔ lee! Koko nyu konanga. Nyolonge, Nzambi ambonyokalɛ luudu lanyu.” (Mateo 23:37, 38) Wanɛ wakahokamɛka ɛtɛkɛta ɛsɔ wakahombe ndjambola kɛnɛ kalembetshiya “luudu” lɔsɔ. Onde nde akatɛkɛtaka dikambo dia tɛmpɛlɔ ka dimɛna kakikɔ la Jɛrusalɛma, kakɛnamaka oko Nzambi mbakakikokɛka?
Ko Yeso akakotsha ate: “Dimi lambonyotɛ nte, oma ko kakianɛ nyu hanyotɔmɛna nto edja ndo lam’ayonyota nyate: ‘Ɔnɛ layaye lo lokombo la Jehowa atshɔkwame!’” (Mateo 23:39) Nde akashilaka ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya watanema lo Osambo 118:26 wata ɔnɛ: “Ɔnɛ layaye lo lokombo la Jehowa atshɔkwame; tambonyɔtshɔkɔla oma lo luudu la Jehowa.” Mbokɛmaka hwe dia, etena kayolanyema tɛmpɛlɔ, ndooko onto layoya lɛkɔ lo lokombo la Nzambi.
Yeso ambotshɔ otsha lo etenyi kɛmɔtshi ka tɛmpɛlɔ lɛnɛ akatanemaka tɔshɛtɛshɛtɛ ta eombelo. Anto wakakokaka mbidja weshasha lo wosho wa tshitshɛ waki laadiko. Yeso akendaka ase Juda wa weho la weho wasala dikambo sɔ, ase ɛngɔnyi “wakadjaka falanga y’ekenga efula” oko weshasha. Ko Yeso akɛnyi wadi aki odo l’ose wola adja “ekenga 2 wa totshitshɛ wa falanga waki la nɛmɔ dia tshitshɛ efula.” (Makɔ 12:41, 42) Aha la taamu, Yeso akeyaka woho wakangɛnangɛna Nzambi woshasha ande ɔsɔ.
Yeso akelɛ ambeki ande, ko akate ate: “Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, wadi aki odo l’ose wola ɔnɛ ambodja woshasha woleki falanga tshɛ yakadjisha anto akina lo tɔshɛtɛshɛtɛ ta eombelo.” Lo ngande? Nde akalembetshiya ate: “Anto tshɛ wakadjisha efula oma lo ɔngɔnyi wele la wɔ, koko nde, lo wola ande akadjisha kɛnɛ tshɛ kaki la nde dia ndjasɛnya.” (Makɔ 12:43, 44) Ande woho wakandatshikitana lo tokanyi ndo l’etsha l’ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ lee!
Etena kakatatetemalaka Nisana 11 mbeta, Yeso akamɔ oma lo tɛmpɛlɔ mbala k’ekomelo. Ombeki ande ɔmtshi akate ate: “Ombetsha, ohenda, ande ave ndo mvudu y’amɛna lee!” (Makɔ 13:1) Lo mɛtɛ, ave amɔtshi waki lo mpele dia tɛmpɛlɔ waki weke efula, wakakimanyiyaka dia tɔ monga wolo ndo tshikala edja. Akɛnama dia aki dui diahakoke salema dia Yeso mbuta ɔnɛ: “Onde mvudu ya weke ndjo mbendayɛ? Lo weho akɔ tshɛ, ndooko dive diayotshikala laadiko dia dive aha la kɔshama.”—Makɔ 13:2.
L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta akambo asɔ, Yeso la apɔstɔlɔ ande wakatenyanya Okidi wa Kidirɔna ndo wakadɛ lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ. L’etena kɛsɔ nde aki l’apɔstɔlɔ anɛi, mbuta ate Petero, Andɛlɛ, Jakɔba la Joani. Oma lo dihole sɔ, vɔ wakakokaka mɛna tɛmpɛlɔ ka dimɛna kɛsɔ.
-
-
Apɔstɔlɔ wambombola djembeteloYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 111
Apɔstɔlɔ wambombola djembetelo
MATEO 24:3-51 MAKƆ 13:3-37 LUKA 21:7-38
AMBEKI ANƐI WAMBOMBOLA DJEMBETELO
OKOTSHAMELO LO NTAMBE KA NTONDO NDO L’ƆKƆNGƆ
SHO POMBAKA NTETEMALA MAMBALƐKA
Taya Lushi la hende l’ɔkɔngɔ a midi, ndo Nisana 11 otatshu otsha l’ekomelo. Ndo nto, taya otsha l’ekomelo ka nshi y’olimu wa wolo wakakambe Yeso lanɛ la nkɛtɛ. La yanyi, nde aketshaka lo tɛmpɛlɔ, ndo l’otsho nde akatshɔka tolala l’andja w’osomba. Anto wakayashaka efula lo wetshelo ande, wanɛ “wakayaka le nde la pindju ka pɛɛ lo tɛmpɛlɔ dia ndjoohokamɛ.” (Luka 21:37, 38) Kakianɛ, awui ɔsɔ aya awui wambeta, Yeso ambodjasɛ lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ nde la apɔstɔlɔ anɛi, mbuta ate Petero, Andɛlɛ, Jakɔba ndo Joani.
Apɔstɔlɔ asɔ anɛi wakaye le nde lo shɔpɔ. Vɔ wakayakiyanyaka lo dikambo dia tɛmpɛlɔ, nɛ dia Yeso oma la mbuta dia ndooko dive diayotshikala laadiko dia dive. Koko aha kɛsɔ keto mbakawakanyiyaka. Yeso akaakeketsha ntondo ate: “Nyoyalɔngɔsɔlɛ, nɛ dia Ɔna onto ayoya lo wonya wahanyafɔnya.” (Luka 12:40) Nde akatɛkɛta nto dikambo dia “lushi layɛnama Ɔna onto.” (Luka 17:30) Onde awui asɔ mendanaka la kɛnɛ k’oma la mbuta Yeso lo dikambo dia tɛmpɛlɔ? Apɔstɔlɔ waki la nsaki k’efula ka mbeya. Vɔ wakawombola vate: “Ototɛ, etena kakɔna kayosalema akambo asɔ, ndo djembetelo yakɔna yayɛnya woongelo ayɛ ndo etena k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo?”—Mateo 24:3.
Ondo vɔ wakakanyiyaka dia elanyelo ka tɛmpɛlɔ kakawakokaka mɛna suke la wɔ. Ndo nto, vɔ wakambola lo kɛnɛ kendana la woongelo w’Ɔna onto. Vɔ wakakoke mbohɔ dia Yeso akasha wɛɛla wendana la “pami kɛmɔtshi ka lokumu” ɔnɛ ‘lakande lɔkɛndɔ dia tahenyama l’okudi wa nkumekanga ko nde nkalola.’ (Luka 19:11, 12) Ndo l’ekomelo, vɔ wakayambola kakɔna kayolembetshiya “etena k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo.”
Lo okadimwelo ande w’otale, Yeso akasha djembetelo yakɛnya etena kayokomɛ dikongɛ di’akambo di’ase Juda, mbidja ndo tɛmpɛlɔ. Koko nde kokomɛ laasɔ. Djembetelo shɔ yayokimanyiya Akristo lo nshi yayaye dia vɔ mbeya dia wɔsɛna l’etena ka “woongelo” ande ndo waya suke l’ekomelo ka dikongɛ di’otondo di’akambo la nkɛtɛ.
Lam’akatetaka ɛnɔnyi, apɔstɔlɔ wakɛnyi woho wakakotshama prɔfɛsiya ka Yeso. Eelo, akambo efula wakandatatshi wakatatɛ nkotshama lo nshi yakiwɔ la lɔsɛnɔ. Kɛsɔ akakimanyiya Akristo wakayɔsɛna ɛnɔnyi 37 l’ɔkɔngɔ, mbuta ate 70 T.D., diaha elanyelo kaki suke ka dikongɛ di’ase Juda ndo tɛmpɛlɔ kadiɔ mbakumɛ lokumɛ. Koko, aha kɛnɛ tshɛ kakate Yeso mbakakotshama l’etena kakakomɛ lo 70 T.D. Laasɔ, djembetelo yakɔna yayɛnya woongelo ande lo lowandji la Diolelo? Yeso akasha apɔstɔlɔ okadimwelo.
Yeso akate dia “awui w’ata ndo nkumu y’ata” ndo ɔnɛ “wodja wayɔlɔsha wodja okina ndo diolelo diayɔlɔsha diolelo dikina.” (Mateo 24:6, 7) Nde akate nto dia “adidimu wa nkɛtɛ wa wolo wayoyala, ndjala ya kasha ndo elando lo dihole la dihole.” (Luka 21:11) Yeso akahɛmɔla ambeki ande ate: “Anto wayonyonda, wayonyɔhɛnyahɛnya.” (Luka 21:12) Amvutshi wa kashi wayotomba ndo wayonganyiya anto efula. Ɛɔnywɛlɔ k’ɛlɛmbɛ kayofula, ngandji k’anto efula kayɔla. Ndo nto, nde akate dia “lokumu l’ɔlɔlɔ lɔnɛ la Diolelo layosambishama lo nkɛtɛ k’otondo oko ɔmɛnyi le anto wa lo wedja tshɛ, ko oma laasɔ ekomelo kayoya.”—Mateo 24:14.
Kaanga mbele awui amɔtshi wa lo prɔfɛsiya ka Yeso wakakotshama la ntondo ndo l’etena kakalanyema Jɛrusalɛma oma le ase Rɔmɔ, onde Yeso akatɛkɛtaka ndo dia ekotshamelo kayosalema l’ɔkɔngɔ, lo yoho yoleki woke? Onde wɛ ekɔ lo mɛna tolembetelo tɛnya dia prɔfɛsiya ka diambo ka Yeso kekɔ lo nkotshama lo yoho yoleki lo nshi yaso nyɛ?
Dui dimɔtshi diakatɛkɛta Yeso lo djembetelo ya woongelo ande ele ɛnamelo ka “ɛngɔ ka wɔnɔnyi katonga elanyelo.” (Mateo 24:15) Lo 66 T.D., ɛngɔ ka wɔnɔnyi kɛsɔ akɛnama lo woho ‘wakadingama Jɛrusalɛma l’asɔlayi’ w’ase Rɔmɔ waki la adalapo awɔ wa dikishi. Ase Rɔmɔ wakadinge Jɛrusalɛma ndo wakatatɛ nyukola mpele diayɔ dimɔtshi. (Luka 21:20) Laasɔ, “ɛngɔ ka wɔnɔnyi” kakemala lo dihole diahatahombe memala lo dihole diakɔsaka ase Juda ɔnɛ “dihole di’ekila.”
Yeso akakotsha ate: “Mfɔnu ka woke kayoyala woho wahatayalaka oma ko etatelo k’andja polo ndo kakianɛ ndo woho wahayalaki nto.” Ase Rɔmɔ wakalanya Jɛrusalɛma lo 70 T.D. Woho wakalanyema ‘osomba w’ekila’ w’ase Juda mbidja ndo tɛmpɛlɔ aki mfɔnu ka woke kele nunu efula di’anto wakadiakema. (Mateo 4:5; 24:21) Tɔ kakaleke la fwa elanyelo tshɛ k’osomba ndo kele ase Juda watɛnaka ndo tɔ kakakomiya yoho y’ɔtɛmwɛlɔ yakakongɛma yakayelaka ase Juda l’edja k’ɛnɔnyi nkama. Diakɔ diele, okotshamelo tshɛ wayosalema l’ɔkɔngɔ ndo woleki woke w’ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya wa Yeso ayonga mɛtɛ dui dioleki tshɛ kɔlɔ.
AKAMBO WAYONGA DIMƐNA LO NSHI Y’EKOMELO
Sawo dia Yeso la apɔstɔlɔ ande diendana la djembetelo ya woongelo ande lo lowandji la Diolelo ndo y’ekomelo ka dikongɛ di’akambo kokomɛ laasɔ. Kakianɛ, nde ambahɛmɔla lo kɛnɛ kendana la ndjela “Kristo ya kashi ndo amvutshi wa kashi.” Nde akate dia vɔ wayoyanga dia “minganyiya kaanga asɔnami, naka kokaka.” (Mateo 24:24) Koko asɔnami asɔ hawotonganyiyama. Kristo ya kashi yayɛnama. Otshikitanyi lawɔ, woongelo wa Kristo hawotɛnama la washo.
Lo ntɛkɛta dikambo dia mfɔnu ka woke koleki kayosalema l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo, Yeso akate ate: “Wonya ayokadimɔ wodjima, ngɔndɔ hatosha osase atɔ, tɔɔtɔ tayɔkɔ oma l’olongo ndo diangɔ dia wolo dia l’olongo diayosutshasutshama.” (Mateo 24:29) Apɔstɔlɔ wakoke ɛtɛkɛta wa wɔma ɛsɔ kombeya mɛtɛ kɛnɛ kayotomba, koko ayonga mɛtɛ dui dia wɔma efula.
Shɛngiya yakɔna yayonga l’akambo wa wɔma asɔ le anto? Yeso akate ate: “Anto wayɔkɔ hohakayi l’ɔtɛ wa wɔma ndo wa elongamelo k’akambo wayosalema lo nkɛtɛ k’otondo, nɛ dia diangɔ dia wolo dia l’olongo diayosutshasutshama.” (Luka 21:26) Eelo, Yeso akatɛkɛtaka dia kɛnɛ kayonga mɛtɛ etena ka kɔlɔ efula ka l’ɔkɔndɔ w’anto.
Dui di’ekeketshelo ele, Yeso akokiya apɔstɔlɔ hwe dia aha anto tshɛ mbayolela lo etena ‘kayoya Ɔna onto la wolo ndo la lotombo l’efula.’ (Mateo 24:30) Nde akashile mɛnya dia Nzambi ayekɛ lonya “l’ɔtɛ w’asɔnami.” (Mateo 24:22) Laasɔ, kakɔna kayosala ambeki wa kɔlamelo asɔ etena kayosalema akambo wa kɔlɔ wakatɛkɛtaka Yeso? Yeso akakeketsha ambeki ande ate: “Lam’ayotatɛ akambo asɔ salema, kanyokeketale ndo kanyonge la dihonga, nɛ dia etshungwelo kanyu kaya suke.”—Luka 21:28.
Ko ngande wayokoka ambeki wa Yeso wayɔsɛna l’etena kakandatatshi kɛsɔ shikikɛ di’ekomelo kaya suke? Yeso akasha wɛɛla wendana l’osongo wa fingo ate: “Kam’atondjawɔ sɔngusɔngu yawɔ y’ashashi ndo kam’atondjayɔ akatshi, nyu teyaka nyate eleko k’ɔwɔ kaya suke. Woho akɔ waamɛ mbele nyu la wɔ, lam’ayonyɛna akambo asɔ tshɛ, kanyeye dia nde aya suke, aya ka asoko. Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, lɔlɔnga lɔnɛ hateta paka akambo asɔ tshɛ wambosalema.”—Mateo 24:32-34.
Laasɔ, etena kayɛna ambeki ekotshamelo k’awui efula wa lo djembetelo shɔ, vɔ wayoshikikɛ dia ekomelo kaya suke. Lo ndaka ambeki wayɔsɛna l’etena ka diambo kɛsɔ, Yeso akate ate:
“Lo kɛnɛ kendana la lushi kana la wonya akɔ, ndooko onto leya, kaanga andjelo wa l’olongo, kaanga Ɔna, paka Papa ndamɛ. Nɛ dia oko waki lo nshi ya Nɔa mbayonga woongelo wa Ɔna onto. Nɛ dia lo nshi shɔ, la ntondo ka Mvula k’elola, anto wakalɛka, wakanɔka, apami wakatshukaka ndo wamato wakatshukamaka polo ndo lushi lakɔtɔ Nɔa lo waato wa luudu, vɔ kombidja yimba edja ndo lam’akaye Mvula k’elola, ko tɔ kakawakumɛ vɔ tshɛ. Ngasɔ mbayonga ndo woongelo wa Ɔna onto.” (Mateo 24:36-39) Dui diakatombe diakatɛkɛta Yeso dia diayɔfɔna la diɔ, mbuta ate Mvula k’elola ka lo nshi ya Nɔa, ekɔ dui diakasalema l’andja w’otondo.
Aha la taamu, apɔstɔlɔ wakahokamɛka Yeso lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ wakahombe mɛna ohomba wa mambalɛka. Yeso akate ate: “Nyoyalame diaha etema anyu monga wotsho la deshi dia tshambandeko ndo la nɔshi dia tshambandeko ndo la ekiyanu wa lo lɔsɛnɔ, ko mbala kakɔ ɔtɔi lushi lɔsɔ ndjonyokumɛ la shashimoya oko shunyi ya djonga. Nɛ dia lɔ layoya le anto tshɛ wodjashi laadiko dia nkɛtɛ k’otondo. Ɔnkɔnɛ, nyɔsɛnake ndo nyɔlɔmbake l’ɔsɛngɔsɛngɔ tena tshɛ dia nyu ndjohanda l’akambo asɔ tshɛ wahomba salema ndo dia nyu ndjemala la ntondo k’Ɔna onto.”—Luka 21:34-36.
Yeso akɛnyaka nto dia kɛnɛ kakandataka kayosalema ndo lo nshi yayaye. Nde kɔtɛkɛtaka di’awui wayosalema l’ɛnɔnyi akumi engana eto ndo wayendana paka l’osomba wa Jɛrusalɛma oto kana wodja w’ase Juda. Keema, nde akatɛkɛtaka dia awui wayoya “le anto tshɛ wodjashi laadiko dia nkɛtɛ k’otondo.”
Nde akate dia ambeki ande pombaka mambalɛka, vɔ pombaka sungukalaka ndo monga suke. Yeso akayedianya ɔhɛmwɛlɔ ɔsɔ la wɛɛla okina ate: “Nyeye dia, naka kanga luudu mbeya wonya wayoya wovi, kete nde ayɔsɛnaka ndo hatetawɔ dia vɔ ntondola luudu lande. Ɔnkɔnɛ, ndo nyu lawɔ nyɛnya dia nyekɔ suke, nɛ dia Ɔna onto ayoya lo wonya wahanyafɔnya.”—Mateo 24:43, 44.
Yeso akatetemala mbisha ambeki ande ɔkɔkɔ wahombawɔ monga l’eshikikelo ɔnɛ akambo wayeta dimɛna. Nde akaashikikɛ dia etena kayokotshama prɔfɛsiya kande, “ɔhɔmbɔ” ɔmɔtshi wele la yambalo ndo wayokambaka olimu ayoyala. Yeso akakotola yambalo lo dui dimɔtshi diakoka apɔstɔlɔ mboka esadi eto ate: “Akɔna mɛtɛ ele ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ wele nkumɛnde akookitsha laadiko di’anto wa lo luudu lande dia mbashaka mbo ya ndɛ yawɔ lo etena kahombama? Diɛsɛ le ɔhɔmbɔ ɔsɔ naka nkumɛnde mbotana asala dui sɔ lam’ayondoya! Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, nde ayowokitsha laadiko wa diangɔ diande tshɛ.” Ko naka “ɔhɔmbɔ” ɔsɔ aya la dionga dia kɔlɔ ndo ɔhɛnyahɛnya asekande, kete owandji ande “ayowosha dilanya dioleki wolo.”—Mateo 24:45-51; ɛdika la Luka 12:45, 46.
Koko, Yeso kombuta dia olui ɔmɔtshi wa ambeki ande wayonga la dionga dimɔtshi dia kɔlɔ. Ko laasɔ, naa wetshelo wakalange Yeso mbisha ambeki ande? Nde akalange dia vɔ mambalɛka ndo monga l’ohetoheto oko wakandɛnya hwe lo wɛɛla okina.
-
-
Wetshelo wendana la sungukalaka, esekaseka wa dimumaYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 112
Wetshelo wa sungukalaka, esekaseka wa dimuma
YESO AMBOSHA WƐƐLA W’ESEKASEKA DIKUMI WA DIMUMA
Yeso oma la kadimola dimbola dia apɔstɔlɔ ande diendana la djembetelo ya woongelo ande ndo dia ekomelo ka dikongɛ di’akambo. La awui asɔ lo yimba, nde ambowasha etena kɛnɛ dako dia lomba lo tshimbo ya wɛɛla okina. Okotshamelo awɔ wayohomba mɛnama le anto wayɔsɛna l’etena ka woongelo ande.
Nde akatatɛ la wɛɛla akɔ ate: “Diolelo dia l’olongo koka mbɛdikama la esekaseka 10 wa dimuma wakɔshi atala awɔ ko wakatshu dia tohomana la otshuki a wadi. Esekaseka 5 l’atei awɔ waki dinginya ndo ekina 5 waki tɔkɛsɔ.”—Mateo 25:1, 2.
Yeso konanga mɛnya dia etenyi kɛmɔtshi ka ambeki ande wayokita Diolelo dia l’olongo wekɔ dinginya ndo etenyi kekina wekɔ tɔkɛsɔ. Koko, nde eko lo mɛnya dia lo kɛnɛ kendana la Diolelo, ombeki ande tshɛ ekɔ l’akoka wa nsɔna dia monga la yambalo kana mbetawɔ dia yimba mbekɔ lo awui akina. Koko Yeso kombidja taamu dia okambi ande tshɛ kokaka tshikala la kɔlamelo ndo nongola ɛtshɔkɔ oma le She.
Lo wɛɛla ɔsɔ, esekaseka wa dimuma akɔ dikumi tshɛ wakatshu dia tolongola otshuki a wadi ndo nsala fɛtɛ ka diwala. Etena kayondokoma, esekaseka wa dimuma wayongamula mboka l’atala awɔ, lo mbosha nɛmɔ oko wayondela wadɛnde lo luudu lakandɔlɔngɔsɔlɛ. Ko ngande wayosalema akambo?
Yeso akalembetshiya ate: “Esekaseka wa dinginya wakɔshi atala awɔ, koko vɔ kɔmbɔsa esɔ, koko esekaseka wa tɔkɛsɔ wakɔshi atala awɔ ndo wakadje esɔ lo ɛlɔndɔ awɔ. Lam’ele otshuki a wadi akaviya, vɔ tshɛ wakanyingɔnyingɔ ndo wakalale djɔ.” (Mateo 25:3-5) Otshuki a wadi ɔsɔ kokoma l’etena kakawokongɛka. Ondo akonge etena k’otale diakɔ diakayolalaka esekaseka wa dimuma. Ondo apɔstɔlɔ asɔ wakakoke mbohɔ dia Yeso akate dikambo dia pami kɛmɔtshi ka lokumu kakande lɔkɛndɔ ndo “lam’akandakalola l’ɔkɔngɔ wa nde mbahema l’okudi wa nkumekanga.”—Luka 19:11-15.
Lo wɛɛla wa esekaseka dikumi wa dimuma ɔsɔ, Yeso akɛnya kɛnɛ kakatombe etena kakayoyaka otshuki a wadi ate: “La midi k’otsho, wakawelɛ ɔnɛ: ‘He otshuki a wadi amboya! Nyotombe dia tohomana la nde.’” (Mateo 25:6) Kakɔna kakakomɛ esekaseka wa dimuma lo kɛnɛ kendana la ndjalɔngɔsɔla ndo sungukala?
Yeso akatetemala ate: “Ko esekaseka akɔ tshɛ waketɔ ndo wakalɔngɔsɔla atala awɔ. Esekaseka wa dinginya wakatɛ esekaseka wa tɔkɛsɔ ɔnɛ: ‘Nyotosha yema y’esɔ nɛ dia atala aso wayanga nimala.’ Esekaseka wa tɔkɛsɔ wakakadimola ɔnɛ: ‘Ondo esɔ kele la so hotokoka sho la nyu. Nyotshu le wanɛ wasondja kele nyotosombe.’”—Mateo 25:7-9.
Ɔnkɔnɛ, esekaseka wa dinginya komambalɛ ndo kondjalɔngɔsɔla dia okomelo wa otshuki a wadi. Vɔ komonga l’esɔ kambe dia mbidja lo atala awɔ ndo wakahombe ntana yema kina. Yeso akate ate: “Lam’akawatatshɔka dia tosomba, otshuki a wadi akaye. Esekaseka wa dimuma waki laawɔ wakɔtɔ la nde lo fɛtɛ ka diwala ko lokuke lakadihama. L’ɔkɔngɔ diko, esekaseka ekina wa dimuma wakaye, wata vate: ‘Nkumadiɔndjɔ, Nkumadiɔndjɔ, otodihole.’ Ko nde akakadimola ate: ‘Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, dimi halanyeye.’” (Mateo 25:10-12) Ande etombelo wa kɔlɔ wakonge l’ɔtɛ wakiwɔ kondjalɔngɔsɔla ndo komonga la yambalo lee!
Apɔstɔlɔ wakakoke mboka dia otshuki a wadi watɛkɛta Yeso ekɔ ndaamɛ. Ntondo, nde akayaɛdika la otshuki a wadi. (Luka 5:34, 35) Ko kakɔna kakakomɛ esekaseka wa tɔkɛsɔ? Etena kakandatɛkɛtaka dikambo dia “lemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ” wanɛ wayowosha Diolelo, Yeso akakambe l’ɛtɛkɛta ɛnɛ ate: “Nyɔlɔtɛ ahɔndɔ, nyoyalɔngɔsɔlɛ ndo atala anyu wahɛtake.” (Luka 12:32, 35) Ɔnkɔnɛ, lo wɛɛla ande w’esekaseka wa dimuma, apɔstɔlɔ koka nshihodia ɔnɛ Yeso ekɔ lo ntɛkɛta dikambo diawɔ ndo dia akitami akina. Ko naa wetshelo wakasha Yeso lo wɛɛla ɔnɛ?
Yeso kombatshika lo okandokando. Nde akakomiya wɛɛla ande lo mbuta ate: “Ɔnkɔnɛ nyosungukalake, nɛ dia hanyeye lushi kaanga wonya.”—Mateo 25:13.
Mbokɛmaka hwe dia Yeso ekɔ lo ndaka ambeki ande wa kɔlamelo dia lo kɛnɛ kendana la woongelo ande, vɔ wayohomba ‘sungukalaka.’ Nde ayoya ndo vɔ pombaka ndjalɔngɔsɔla ndo sungukalaka mbuta ate, monga oko esekaseka wa dimuma etanu wa tɔkɛsɔ, diaha vɔ minya yimba l’elongamelo kawɔ ka dimɛna efula ndo pomba difuto diakokawɔ nkondja.
-
-
Wetshelo wendana l’etete, talataYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 113
Wetshelo wendana l’etete, talata
YESO AMBOSHA WƐƐLA WA TALATA
Etena kakinde eke la apɔstɔlɔ ande anɛi lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ, Yeso akawasha wɛɛla okina. Nshi ngana la ntondo, etena kakinde la Jeriko, nde akasha wɛɛla wa mina dia mɛnya dia Diolelo diayoya edja efula l’ɔkɔngɔ. Akambo efula wa lo wɛɛla wambondosha kakianɛ mbɔtɔnɛka l’akambo efula wa lo wɛɛla ɔsɔ. Vɔ wekɔ etenyi kɛmɔtshi k’okadimwelo wakandasha lo dimbola diendana la woongelo ande ndo etena k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo. Vɔ mɛnyaka dia ambeki pombaka nkamba l’etete la kɛnɛ kakandawasha.
Yeso akatatɛ ate: “Dikambo sɔ diekɔ oko pami kɛmɔtshi kaki suke la mɛngɔla lo wodja okina. La ntondo ka nde monɛɛ, nde akatshumanya ase olimu ande ko akawasha diangɔ diande.” (Mateo 25:14) Oko wakashile Yeso ndjaɛdika la pami kakande lɔkɛndɔ otsha lo wodja okina “dia tahenyama l’okudi wa nkumekanga,” apɔstɔlɔ wakakoke esadi eto mɛna dia Yeso mbele “pami” kakandatɛkɛtaka wonya ɔsɔ.—Luka 19:12.
La ntondo ka pami ka lo wɛɛla ɔsɔ ntshɔ lo wodja okina, nde akasha ekambi ande diangɔ dia nɛmɔ. L’ɛnɔnyi esato l’etenyi w’olimu ande, Yeso akayasha tshɛ lo nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi ndo akalowanya ambeki ande dia vɔ nsala olimu ɔsɔ. Kakianɛ, nde otatshu ndo ekɔ l’eshikikelo dia vɔ wayosala kɛnɛ kakandawaetsha dia nsala.—Mateo 10:7; Luka 10:1, 8, 9; ɛdika la Joani 4:38; 14:12.
Lo wɛɛla akɔ, ngande wakakahe pami kɛsɔ diangɔ diande? Yeso akakɔndɔla ate: “Nde akasha ɔmɔtshi talata 5, okina talata 2 ndo okina nto lotalata 1, onto l’onto lo ndjela akoka ande, ko nde akatshu lo wodja okina.” (Mateo 25:15) Kakɔna kayosala ekambi ɛsɔ la kɛnɛ kambondowasha? Onde vɔ wayonga l’etete lo nkamba la tɔ dia mfudia wahɔ w’owandji awɔ? Yeso akatɛ apɔstɔlɔ ate:
“Aha la ntshimbatshimba, ɔnɛ lakalongola talata 5 akatshu la yɔ tonda okanda ko akakondja talata nkina 5. Ɔnɛ lakalongola talata 2 nde la wɔ akatokondja talata nkina 2. Koko ose olimu wakalongola lotalata 1 akatshu, akatotshima difuku ko akakundɛ lofalanga laki owandji ande.” (Mateo 25:16-18) Kakɔna kayotomba etena kayokalola owandji awɔ?
Yeso akatetemala mbuta ate: “L’ɔkɔngɔ w’etena k’otale, owandji awɔ akakalola ndo akakoya la wɔ.” (Mateo 25:19) Ase olimu ahende wa ntondo, wakasale kɛnɛ tshɛ kakawakoke nsala “onto l’onto lo ndjela akoka ande.” Vɔ akɔ ahende waki l’etete, wakakambe olimu wa wolo ndo wakafudia onto l’onto kɛnɛ kakawawosha. Ɔnɛ lakalongola talata tshanu akafudia lo ndodia l’ahende oko wakasale ɔnɛ lakalongola talata hiende. (L’etena kɛsɔ, os’olimu akahombaka nkamba olimu wa wolo ɛnɔnyi oko 19 dia nongamɛ difuto diɛdimi la lotalata ɔtɔi.) Owandji awɔ akawawandola vɔ akɔ ahende woho ɔtɔi ate: “Dimɛna efula, wɛ ekɔ ose olimu w’ɔlɔlɔ ndo wa kɔlamelo! Wɛ aki la kɔlamelo lo diangɔ yema tshitshɛ. Dimi layokɔsɔna dia wɛ namaka diangɔ efula. Ɔtɔ lo ɔngɛnɔngɛnɔ w’owandji ayɛ.”—Mateo 25:21.
Koko aha kɛsɔ mbakandasalɛ ose olimu wakalongola lotalata ɔtɔi. Nde akate ate: “Owandji, dimi lakeyaka dia wɛ ekɔ kanga awui wolo, wɛ minaka lɛnɛ akiyɛ komonɛ ndo wɛ tshumanyaka lɛnɛ akiyɛ kopandjola. Ɔnkɔnɛ, dimi lakoke wɔma ko lakatshu, lakatokundɛ lotalata layɛ lo nkɛtɛ. Ɛngɔ kayɛ tɔ kɛnɛ.” (Mateo 25:24, 25) Nde koototshika kaanga falanga shɔ lo bankɛ dia owandji ande kondja kaanga yema ya wahɔ tshitshɛ. Lo mɛtɛ nde kokamba dia mfudia wahɔ w’owandji ande.
Mbokɛmaka lande na kakatɛkɛta owandji dikambo diande oko “ose olimu wa kɔlɔ ndo wa nɛndɛ.” Wakɔkɔsɔla kɛnɛ kaki lande ko wakakisha ose olimu letawɔ nkamba l’etete. Owandji akate ate: “Onto tshɛ lele la ɛngɔ kɛmɔtshi, wayowokotshɛ dikina, ko nde ayonga la diangɔ efula. Koko onto tshɛ laha la ɛngɔ, wayowɔhɔtɔla ndo kɛnɛ kele la nde.”—Mateo 25:26, 29.
Ambeki wa Yeso waki l’akambo efula wa kana lawɔ yimba, mbidja ndo akambo wendana la wɛɛla ɔsɔ. Vɔ wakakoke mɛna dia kɛnɛ kakawasha Yeso, mbuta ate diɛsɛ dia nɛmɔ efula dia mbetɛ anto ambeki ekɔ ɛngɔ k’ohomba efula. Ndo nde nongamɛka dia vɔ nkamba la diɛsɛ sɔ l’etete tshɛ. Yeso kɔmbɔsaka dia vɔ tshɛ pombaka nkamba woho ɔtɔi olimu w’esambishelo wakandawasha. Oko wakandɛnya, onto l’onto pombaka nsala kɛnɛ tshɛ kakokande nsala “onto l’onto lo ndjela akoka ande.” Kɛsɔ hɛnya dia Yeso ayɔngɛnangɛna naka onto ɔmɔtshi monga “nɛndɛ” ndo hayasha tshɛ dia mfudia diangɔ di’Owandji ande.
Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wakahombe monga l’apɔstɔlɔ lo eshikikelo kakandawasha ɔnɛ: “Onto tshɛ lele la ɛngɔ kɛmɔtshi, wayowokotshɛ dikina” lee!
-
-
Kristo lo lowandji alombosha ɛkɔkɔ la mbudiYeso ekɔ mboka, mɛtɛ ndo lɔsɛnɔ
-
-
TSHAPITA 114
Kristo lo lowandji alombosha ɛkɔkɔ la mbudi
YESO AMBOSHA WƐƐLA W’ƐKƆKƆ LA MBUDI
Lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ, Yeso oma la mbisha wɛɛla wa esekaseka wa dimuma dikumi la wa talata. Ngande wakandakomiya okadimwelo ande lo dimbola di’apɔstɔlɔ diendana la djembetelo ya woongelo ande ndo ya etena k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo? Nde akakomiya lo mbisha wɛɛla w’ekomelo wendana la ɛkɔkɔ la mbudi.
Yeso akatatɛ mbuta wɛɛla akɔ ate: “Lam’ayoya Ɔna onto lo lotombo lande la andjelo tshɛ kaamɛ la nde, nde ayodjasɛ lo kiti kande ka lowandji ka lotombo.” (Mateo 25:31) Aha la taamu, Yeso akɛnya dia nde mbele onto latɛkɛtawɔ lo wɛɛla ɔnɛ. Mbala efula nde akayaelɛka “Ɔna onto.”—Mateo 8:20; 9:6; 20:18, 28.
Etena kakɔna kayokotshama wɛɛla ɔsɔ? Ekɔ etena ‘kayoya Yeso lo lotombo’ nde la andjelo ndo kayondodjasɛ “lo kiti kande ka lowandji ka lotombo.” Nde amboshilaka ntɛkɛta dikambo dia “Ɔna onto ayaye lo wange wa l’olongo la wolo ndo la lotombo l’efula” kaamɛ l’andjelo ande. Etena kakɔna kayosalema dui sɔ? “Mbala kakɔ ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa mfɔnu.” (Mateo 24:29-31; Makɔ 13:26, 27; Luka 21:27) Ɔnkɔnɛ, wɛɛla ɔsɔ wayokotshama lo oyelo wayaye wa Yeso lo lotombo. Ko kakɔna kayondosala l’etena kɛsɔ?
Yeso akalembetshiya ate: “Lam’ayoya Ɔna onto . . . , wedja tshɛ wayotshumana la ntondo kande, ko nde ayokakitola anto woho watokakitolaka olami ɛkɔkɔ la mbudi. Nde ayetsha ɛkɔkɔ lo lonya lande l’omi ndo mbudi lo lonya lande la lɔmɔsɔ.”—Mateo 25:31-33.
Lo kɛnɛ kendana la ɛkɔkɔ wayeta lo wedi wa dimɛna, Yeso akate ate: “Oma laasɔ, Nkumekanga ayotɛ wanɛ wele lo lonya lande l’omi ate: ‘Nyoye, nyu wanɛ wakatshɔkwama oma le Papa, nyokite Diolelo diakalɔngɔsɔma dikambo dianyu oma ko etatelo k’andja.’” (Mateo 25:34) Lande na kayohomɔ ɛkɔkɔ lokolo l’ɔlɔlɔ oma le Nkumekanga?
Nkumekanga akalembetshiya ate: “Dimi laki la ndjala ko nyu nyakambisha ɛngɔ ka ndɛ, dimi laki la mposa k’ashi ko nyu nyakambisha ɛngɔ ka nnɔ. Dimi laki ɔngɛndangɛnda ko nyu nyakanongola dimɛna, laki otakataka ko nyu nyakambisha ahɔndɔ. Dimi laki la hemɔ ko nyu nyakakimanyiya. Dimi laki lo lokanu ko nyu nyakaye ndjomenda.” Etena kayombola ɛkɔkɔ ɛsɔ, mbuta ate “anto w’ɛlɔlɔ” ɔnɛ lo yoho yakɔna yakatasale akambo w’ɛlɔlɔ asɔ, nde ayokadimola ate: “Lo yɛdikɔ yakanyasalɛ ɔtɔi ɔmɔtshi l’atei w’analengo woleki totshitshɛ akambo asɔ, dimi mbakanyasalɛ.” (Mateo 25:35, 36, 40, 46) Vɔ hawosale akambo w’ɛlɔlɔ asɔ l’olongo, nɛ dia lɛkɔ bu ase hemɔ kana anto wele la ndjala. Anango Kristo wa la nkɛtɛ mbakawahombe salɛ akambo asɔ.
Kayotota lo dikambo dia mbudi yayokitshama lo lonya la lɔmɔsɔ? Yeso akate ate: “Nde [Nkumekanga] ayotɛ wanɛ wele lo lonya lande la lɔmɔsɔ ate: ‘Nyomangane, nyu wanɛ wakadjama mananu, nyotshu lo dja ya pondjo yakawalɔngɔsɔlɛ Diabolo la andjelo ande. Nɛ dia dimi laki la ndjala, koko nyu kombishami ndooko ɛngɔ ka ndɛ. Dimi laki la mposa k’ashi, koko nyu kombishami ndooko ɛngɔ ka nnɔ. Dimi laki ɔngɛndangɛnda, koko nyu konongolami dimɛna. Dimi laki otakataka, koko nyu kombishami ahɔndɔ. Dimi laki la hemɔ ndo laki lo lokanu, koko nyu kondja ndjomenda.’” (Mateo 25:41-43) Kilombo kɛsɔ kekɔ dimɛna lewɔ nɛ dia mbudi kosalɛ anango Kristo wa la nkɛtɛ akambo la ngandji oko wakawahombe nsala.
Apɔstɔlɔ wakeye dia kilombo ka lo nshi yayaye kɛsɔ ayonga l’etombelo wa pondjo. Yeso akawatɛ ate: “Nde [Nkumekanga ayowatɛ] ate: ‘Lo mɛtɛ kanyotɛmi nte, lo yɛdikɔ yakinyu kosalɛ ɔtɔi ɔmɔtshi l’atei w’analengo woleki totshitshɛ akambo asɔ, dimi mbakinyu kosalɛ.’ Anto asɔ wayotshɔ lo elanyelo ka pondjo, koko anto w’ɛlɔlɔ wayotshɔ lo lɔsɛnɔ la pondjo.”—Mateo 25:45, 46.
Okadimwelo wa Yeso wa dimbola dia apɔstɔlɔ mbishaka ambeki ande akambo efula wa kana la wɔ yimba ndo mbakimanyiyaka dia nsɛdingola lɔkɛwɔ ndo etsha awɔ.
-