BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • Onga la lolimi l’ɔsɛlɔ
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
    • WEKELO 4

      Onga la lolimi l’ɔsɛlɔ

      Kakɔna kahombayɛ sala na?

      Wɛ pombaka mbadia ndo tɛkɛta lo yoho yakoka tɔtɛkɛta la tokanyi kɛlaka oko ashi. Naka wɛ ekɔ la lolimi l’ɔsɛlɔ, kete wɛ hatotakanaka l’ɛtɛkɛta, hɔtɛkɛta ɔkɔkɛ wamboleka, hohambahamba tɔtɛkɛta kana tokanyi.

      Bonde kele dikambo sɔ ohomba?

      Naka ɔtɛkɛtshi bu la lolimi l’ɔsɛlɔ, kete yimba y’ampokami ande koka mbekɔ; ndo tokanyi hatokɛ dimɛna. Mbala mɔtshi anto hawotetawɔ kɛnɛ kende lo mbuta.

      ETENA kadiayɛ la dui dia wolo, onde wɛ takanaka l’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi? Lam’ashayɛ sawo la ntondo k’anto, onde mbala efula wɛ tohombaka ɛtɛkɛta w’eshika? Naka ngasɔ, kete wɛ bu la lolimi l’ɔsɛlɔ. Onto lele la lolimi l’ɔsɛlɔ mbadiaka ndo tɛkɛtaka aha l’okakatanu, mbut’ate ɔnɛ lele ɛtɛkɛta ndo tokanyi kɛlaka oko ashi ndo lo yoho yokɛma hwe. Kɛsɔ hɛnya dia nde homuya kânga yema, tɛkɛtaka esadi esadi wamboleka, kana tɛkɛtaka aha la kanyiya. Nde tɛkɛtaka yoho ya dimɛna efula. Lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, vɔ mbidjaka yimba efula lo dionga sɔ di’ɔtɛkɛtshi.

      Ekɔ awui efula wakoka konya onto di’aha nde monga la lolimi l’ɔsɛlɔ. Onde ayokoka wɛ mbidja yimba efula l’awui wayela anɛ? (1) Lam’adiɛyɛ anto akina, tɔtɛkɛta tɔmɔtshi tahayeye dimɛna koka kokonya dia pambahamba. (2) Wemalelo wa l’ahole efula wele bu ohomba koka ndjohembola sawo lo tenyi tenyi. (3) Wɛ koka monga l’okakatanu lo dikambo sɔ naka wɛ hayalɔngɔsɔdi dimɛna. (4) Kɛnɛ kaleka konya anto efula di’aha monga la lolimi l’ɔsɛlɔ etena katɛkɛtawɔ la ntondo k’olui w’anto ele hawɔlɔngɛ awui dimɛna l’ɔnɔngɔ la ntondo ka tɛkɛta. (5) Monga heye tɔtɛkɛta efula koka konya onto dia nde pambahamba kana pomba ɛtɛkɛta w’eshika wa nde kamba la wɔ. (6) Mbika epole ɔsɛkɛ lo ɛtɛkɛta efula kamboleka koka sala di’aha onto monga la lolimi l’ɔsɛlɔ. (7) Onto ayonga la pâ dia monga la lolimi l’ɔsɛlɔ naka nde heye ɛlɛmbɛ wa gramatika.

      Naka wɛ kema la lolimi l’ɔsɛlɔ, kete ampokami wa lo Mbalasa ka Diolelo hawotokoyela, yimba yawɔ yayekɔ l’awui akina, ndo vɔ koka pandja awui efula.

      Lo wedi okina, paka menda ɔlɔlɔ di’aha lolimi layɛ l’ɔsɛlɔ ndjokokonya dia tɛkɛta oko owandji kana kanga otako, ondo polo ndo lo koma dia nyangiya ampokami. Naka l’ɔtɛ wa yoho ya lɔsɛnɔ yotshikitanyi yele l’ampokami, vɔ wɔsa dia wɛ hatɛkɛta la shɛnɔdi, kana wɛ tɛkɛtaka oko kanga lokeso, kete wɛ hatokotsha oyango ayɛ. Diakɔ diele kânga mbakinde ɔtɛkɛtshi wa manamana, ɔpɔstɔlɔ Paulo akatɛkɛta la ntondo k’ase Kɔrɛtɔ “la wodu, la woma, la lukumba efula” di’aha nde kotola yambalo y’anto okotolakotola oya le nde.​—1 Kor. 2:3.

      Kɛnɛ kahomba mbewɔ. Anto efula wekɔ l’ɛkɔmɔ ka mbutaka mbala efula “ɛɛɛ-lâsɔ” etena kewɔ lo tɛkɛta. Akina tatɛka mbala efula kanyi yawɔ la tɔtɛkɛta tele oko “kakianɛ,” kana ɔnɛ “oko weyanyu” kana nto ɔnɛ “oko wɛnanyu” lo kɛnɛ tshɛ kewɔ lo tɛkɛta. Mbeyaka monga ko wɛ heye dia wɛ kambaka mbala efula la tɔtɛkɛta ta woho ɔsɔ. Wɛ koka pemba sala sawo dimɔtshi ko wɛ mbutɛ onto ɔmɔtshi dia nde kohokamɛ ndo kohembolaka ɔtɛkɛta wonya tshɛ wayotondjaka tɔtɛkɛta takɔ. Wɛ koka mamba efula naka nde kotɛ mbala yakayakambi la tɔtɛkɛta tɔsɔ.

      Anto amɔtshi kawolaka mbala efula lo kɛnɛ kakawadisha ndo kakawatɛkɛtshi, mbut’ate vɔ tatɛka l’ɔnɔngɔ ko pembola l’atei atei ndo kawolaka mbala la mbala lo kɛnɛ kakawashidi la mbuta.

      Akina tɛkɛtaka yema esadi esadi, koko ndjaka kamatatɛwɔ la kanyi mɔtshi, vɔ mbetaka lo kanyi kina aha la shidiya kanyi ya ntondo. Kânga mbele ɛtɛkɛta wekɔ lo kɛla oko ashi oma l’onyɔ, woho watatshikitanyaka tokanyi ngasɔ hɛnya di’onto ekɔ la lolimi l’ɔsɛlɔ.

      Woho wa pama. Naka wɛ pambahambaka dia tana ɛtɛkɛta w’amɛna, kete wɛ la dia sala la wolo dia monga la tɔtɛkɛta efula ta kambaka latɔ. Lembetɛ dimɛna tɔtɛkɛta tele wolo le yɛ lo Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous !, ndo l’ekanda ekina. Yanga tɔtɛkɛta takɔ lo diksiɔnɛrɛ, enda woho wadiematɔ ndo tokitshimudi tatɔ, ndo kimɛ tɔtɛkɛta tɔmɔtshi l’atei atɔ. Naka wɛ ndoko la diksiɔnɛrɛ, kete lɔmba onto ɔmɔtshi latɛkɛta ɔtɛkɛta akɔ dimɛna dia nde kokimanyiya.

      Wɛ ayoyalowanya lo dikambo sɔ naka wɛ ayoyaekiya dia mbadiaka la dui dia wolo mbala la mbala. Funda tɔtɛkɛta ta wolo, ndo adiatɔ la dui dia wolo mbala efula.

      Dia mbadia la lolimi l’ɔsɛlɔ, ekɔ ohomba shihodia nganɛ wokakatanyi tɔtɛkɛta kamɛ lo etelo. Nshi tshɛ ekɔ ohomba mbadiaka tolui ta tɔtɛkɛta woho wa kɛnɛmɔla tokanyi taki ofundji. Lembetɛ dimɛna tolui ta tɔtɛkɛta tɔsɔ. Naka tɔ tayokokimanyiya, kete dja djembetelo lawɔ. Oyango ayɛ kema tsho wa mbadia tɔtɛkɛta dimɛna, koko ndo wa kɛnɛmɔla tokanyi lo yoho yokɛma hwe. L’ɔkɔngɔ wa sɛdingola ɔnɔngɔ ɔtɔi, tshɔka l’ɔnɔngɔ wayela edja ndo wɛ amboshidiya la mbeka odingɔ w’otondo. Shihodia dimɛna woho watɔmbwama tokanyi. Oma lâsɔ ko wɛ pemba mbadia la dui dia wolo. Adia odingɔ mbala efula edja ndo wɛ okoka mbadia odingɔ akɔ aha la nkokoma ndo aha la temalaka l’ahole wahasungana memala. Oma lâsɔ ko wɛ mbeta l’odingɔ okina.

      Oma lâsɔ, fudia vitɛsɛ yayɛ. Naka wɛ amboshihodia oyango wa tɔtɛkɛta lo etelo, kete wɛ ayonga l’akoka wa takaka washo lo tolui ta tɔtɛkɛta ndo takonyaka washo lɛnɛ eyɛ atakome la wadielo. Dui sɔ diayokokimanyiya efula dia ndowanya wadielo ayɛ.

      Wɛ koka mbeka dui sɔ dimɛna lo pembaka mbadia la dui dia wolo mbala la mbala aha la ndjalɔngɔsɔla la ntondo. Ɛnyɛlɔ, aha la ndjalɔngɔsɔla la ntondo, adia divɛsa dia lushi ndo kɔmatɛrɛ yadiɔ la dui dia wolo; salaka dikambo sɔ mbala la mbala. Onga la mbekelo ka mbadiaka tolui ta tɔtɛkɛta tatondja lokanyi lo dihole dia tadiaka tshɛkɛta la tshɛkɛta.

      Monga la lolimi l’ɔsɛlɔ lo sawo nembetshiyaka kanyiya la ntondo ka tɛkɛta. Onga la mbekelo kɛsɔ l’asawo ayɛ tshɛ wa lushi la lushi. Sɔna tokanyi talangayɛ tɛkɛta ndo woho wayangayɛ titɛkɛta; oma lâsɔ ko wɛ tatɛ tɛkɛta. Tɔtɛkɛtake lowango lowango. Sala la wolo dia manaka kanyi aha la memala l’atei atei kana mbeta lo tokanyi tokina aha la shidiya lokanyi la ntondo. Wɛ koka mɛna ohomba kamba la ditelo dia tomondo.

      Naka wɛ mbeyaka shikaa kɛnɛ kalangayɛ tɛkɛta, kete ɛtɛkɛta wayɔkɛlaka vamɛ oko ashi. Lo mɛtɛ, kema ohomba sɔna tɔtɛkɛta tayokamba layɛ. Koko l’oyango wa wɛ pemba, ekɔ ohomba efula wɛ ndjashikikɛ dia kanyi mbokɛmaka hwe lo wɔɔngɔ ayɛ ndo kanyiya tɔtɛkɛta tayangayɛ tondja. Naka wɛ sala ngasɔ ndo naka wɛ shikikɛ yimba yayɛ lo tokanyi koko aha lo tɔtɛkɛta tayangayɛ tɛkɛta, kete tɔtɛkɛta tayoyalɔngamaka l’ɔnɔngɔ oko mɔlɔla, ndo ɛtɛkɛta wayoya vamɛ ko tokanyi tayɛ tayolembetshiyama oko watiokayɛ. Ko naka wɛ mbidjaka yimba yayɛ paka lo tɔtɛkɛta koko aha lo tokanyi, kete wɛ ayohokosana efula lo sawo diayɛ. Naka wɛ pembaka, kete wɛ koka tondoya dia monga la lolimi l’ɔsɛlɔ, dikoka diele ohomba efula di’onto tɛkɛta dimɛna ndo mbadia la dui dia wolo la ntondo k’anto.

      Lam’akɔlɔmbɛ Jehowa dia nde tonga onyipala ande la ntondo ka wodja w’Isariyɛlɛ ndo la ntondo ka Farawɔ k’Edjibito, Mɔsɛ akayaoke dia nde kema l’akoka. Lande na? Nɛ dia nde komonga ɔtɛkɛtshi wele la lolimi l’ɔsɛlɔ; ondo nde aki l’okakatanu ɔmɔtshi l’ɔtɛkɛta. (Etum. 4:10; 6:12) Mɔsɛ akatɛ Nzambi dia nde hakoke, koko Nzambi kombetawɔ. Jehowa akawosha Arɔna oko ɔtɛkɛtshi ande, koko Nde akakimanyiya nto Mɔsɛ dia tɛkɛta. Mbala efula ndo lo yoho y’ɔlɔlɔ Mɔsɛ akatɛkɛta aha tsho la ntondo k’anto amɔtshi ato, kana ka tolui t’anto toto, koko ndo la ntondo ka wodja w’otondo. (Euh. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Naka lo wedi ayɛ wɛ sala la wolo lo ndjaɛkɛ le Jehowa, kete wɛ lawɔ koka tɛkɛta lo yoho yatombola Nzambi.

      WOHO WA NDƆSHANA LA DIKOKOMA

      Ekɔ awui efula wakoka konya onto dia nkokoma. Esakelo wakoka kimanyiya anto amɔtshi, mbeyaka monga ko hawokoke kimanyiya anto akina. Koko dia tondoya dikambo sɔ, ekɔ ohomba dia tetemala la pemba.

      Onde kanyi ya mbisha kɔmatɛrɛ lo losanganya lɔmɔtshi koshaka wɔma, kana kataka asolo? Lɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya. (Fil. 4:6, 7) Yasha tshɛ dia tombola Jehowa ndo kimanyiya anto akina. Tolongamɛke di’ɔnɛ okakatanu ɔsɔ wayomɔ tshɛ, koko dja yimba lo woho weyɛ lo kimanyiyama dia ndɔshana l’okakatanu akɔ. Lam’ayɛna ekimanyielo ka Jehowa lo dikambo sɔ ndo ekeketshelo k’ananyɔ, wɛ ayolanga dia nyomoleka mbidja wolo.

      Kalasa k’Olimu wa Teokrasi koshaka diaaso dia wɛ kondja diewo dia mbeya tɛkɛta la ntondo k’olui w’anto. Ondo wɛ koka mbisha sawo dia dimɛna diahayakoke ndo fɔnya la ntondo ka djui y’anto yakosukɛ ndo yakombola dia wɛ tondoya. Dikambo sɔ koka kokimanyiya dia wɛ monga la dihonga dia tɛkɛta lo waaso akina.

      Naka wɛ ayanga tosha sawo, kete yalɔngɔsɔla dimɛna. Yasha tshɛ lo dikambo sɔ. Tɛkɛta la wangasanu tshɛ. Naka wɛ ambotatɛ nkokoma etena keyɛ lo tɛkɛta, kete naka kokaka, ona woho wa mbɔladja dui diayɛ ndo ona dia tɛkɛta ɔkɔkɛ. Nula emunyi wa lo manga. Kamba la ditelo dia tomondo. Ewɔ dia kamba la tɔtɛkɛta tele oko “uum” kana “ɛɛɛ.”

      L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbishola tɔtɛkɛta tɔmɔtshi takawaɛnya pâ mbala ketshi, anto amɔtshi walɔshana la dikokoma mbewɔka tɔtɛkɛta tɔsɔ, ndo lo dihole dia tɔtɛkɛta takɔ, vɔ kambaka la tɔtɛkɛta tokina tele la kitshimudi yamɛ. Akina mɛnaka ɔlɔlɔ mbeya tɔtɛkɛta toleki wolo le wɔ ndo tiadaka mbala la mbala.

      Naka wɛ okokoma wonya wasawolayɛ l’onto, kete tɔkɔmɔke otema lo welo wadjayɛ dia sawola la nde. Wɛ koka nɔmba onto okina dia nde tɛkɛta edja ndo lam’ayoyonga la dikoka dia tɛkɛta dimɛna. Naka kokaka, funda tsho kɛnɛ kalangayɛ tɛkɛta kana ɛnya onto ɛngɔ kɛmɔtshi kofundami.

      WOHO WA SALA DIKAMBO SƆ

      • Etena kadiayɛ periodikɛ kana abuku, dja tolembetelo l’ɛtɛkɛta w’eyoyo, yanga tokitshimudi tawɔ, oma lâsɔ ko wɛ kamba lawɔ.

      • Adiaka la dui dia wolo l’edja ka minitɛ tshanu polo minitɛ dikumi lushi tshɛ.

      • Lɔngɔsɔla sawo diendana la wadielo dimɛna dimɛna. Lembetɛ elui w’ɛtɛkɛta wakɛnɛmɔla lokanyi. Shihodia dimɛna woho watɔmbwama tokanyi.

      • Lo asawo wa lushi la lushi, eka dia kanyiya ntondo, oma lâsɔ ko wɛ mona woho wa mbuta etelo k’otondo aha la memala.

      OKAMBELO: Tooki sso dimɛna lo Embadi 7:1-25, lo mbeka odingɔ l’odingɔ. Yashikikɛ dia mboka kɛnɛ katama. Kamba la diksiɔnɛrɛ dia menda ɛtɛkɛta wahayaleke mbeya. Adia lokombo tshɛ la dui dia wolo. Oma lâsɔ adia odingɔ la dui dia wolo; sala dia mbadia dimɛna aha l’ɛkɔmɔ. Naka wɛ ambomanyamanya odingɔ ɔsɔ, ko wɛ mbeta l’okina, ndo tetemala ngasɔ oto. Oma lâsɔ ko wɛ mbadia tshapita y’otondo. Adia nto, koko mbala kɛnɛ yema esadi esadi. Sala dui sɔ mbala efula, lo tshɔ yema lowango l’ahole wahombama, koko aha lowango lamboleka di’aha takana lo lolimi.

  • Diomuyelo diakoka
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
    • WEKELO 5

      Diomuyelo diakoka

      Kakɔna kahombayɛ sala na?

      Emalaka l’ahole wahombama wa lo sawo diayɛ. Mbala mɔtshi, wɛ koka memala yema tshitshɛ kana kitshakitsha tsho dui lo tshɛkɛta mɔtshi. Diomuyelo diele l’oyango ɔmɔtshi w’ɔlɔlɔ diekɔ ohomba.

      Bonde kele dikambo sɔ ohomba?

      Memala l’ahole wahombama kimanyiyaka dia lokanyi mbokɛma hwe. Wemalelo kɛnɛmɔlaka nto awui wele ohomba.

      MEMALA l’ahole wakoka ekɔ ohomba lo sawo. Ngasɔ mbediɔ oyadi sawo mbashayɛ kana wɛ l’onto mbatɛkɛta. Naka wɛ hemala yema, kete lo dihole dia tokanyi mbokɛ hwe, awui watayɛ wayonga oko heyama heyama. Memala l’ahole wakoka kimanyiyaka di’awui ayɛ mbokɛma hwe. Wemalelo kimanyiyaka nto dia kakatshiya awui woleki ohomba lo timba t’ampokami.

      Ngande wakokayɛ mbeya ɔnɛ lanɛ pombaka memala? Edja ka ngande kahombayɛ memala?

      Diomuyelo dia nɛmiya tolembetelo ta wadielo. Tolembetelo ta wadielo ekɔ dui di’ohomba efula l’ɔtɛkɛta wa lofunda. Tɔ mɛnyaka ekomelo k’ɔnɔngɔ kana ka wombola. L’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi, vɔ kambaka latɔ dia mɛnya awui amɔtshi w’oshidiwɔ. Tolembetelo tɔmɔtshi mɛnyaka diɔtɔnganelo diele lam’asa etenyi kɛmɔtshi ka etelo la tenyi dikina. Onto layadiɛ ndamɛ koka mɛna tolembetelo ta wadielo. Koko etena kadiɛnde anto akina la dui dia wolo, dui diande pombaka mbokiya di’ɔnɛ lâsɔ djembetelo kapanda mbele lawɔ. (Enda awui akina lo Wekelo 1, “Wadielo w’Oshika.”) Naka wɛ hemadi lanɛ wahombama, kete ayonga wolo anto akina mboka kɛnɛ kadiayɛ ndo dui sɔ kokaka fukutanya kitshimudi y’awui wadiayɛ.

      Lâdiko wa tolembetelo ta wadielo, woho wɔmbwami tokanyi l’atei wa etelo mɛnyaka lanɛ wakoka memala. Opomi ɔmɔtshi wa mishiki wa lokumu akate ate: “Lo kɛnɛ kendana la tenyi dia wembelo wa mishiki, dimi handeki apomi wa mishiki efula. Koko lo kɛnɛ kendana la memala lam’asa tenyi dia mishiki, lɔsɔ mbemi manyi.” Ɔsɔku mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana l’ɔtɛkɛtɛlɔ. Memala l’ahole wakoka ayokokimanyiya nto dia mɔtsha ndo nembetshiya tokanyi takayalɔngɔsɔdi dimɛna.

      Lam’alɔngɔsɔlayɛ wadielo wa lo sɛkɛ, wɛ koka mɛna ɔlɔlɔ mbidja tolembetelo l’awui wayoyadia. Dja shidi ya wemema lanɛ wayoyemala yema, ɛnyɛlɔ lanɛ wahakome lokanyi. Funda toshidi tohende ta wemema lo dihole diahombayɛ momuya efula. Koko, naka wonya watayadia wɛ ambɛna dia ditelo dimɔtshi diekɔ wolo ndo di’ɔnɛ wɛ momuyaka mbala efula l’ahole wahakoke, kete ɔsa kidiyɔ dia mbidja djembetelo dia kakatanya tɔtɛkɛta tshɛ takohokosanya lo etelo. Oma lâsɔ ko wɛ mbadia etelo kakɔ oma l’etatelo polo l’ekomelo. Atɛkɛtshi efula wa tomanamana salaka dikambo sɔ.

      Lo asawo aso wa lushi la lushi kema wolo memala nɛ dia sho mbeyaka kɛnɛ kalangaso mbuta. Koko, naka wɛ ekɔ la mbekelo ka memalaka mbala efula oyadi kânga lokanyi latashile, kete sawo diayɛ hadiotonga dimɛna ndo hadiotokɛ hwe. Dia wɛ ndjalowanya lo dui sɔ enda alako wa lo Wekelo 4, wata ɔnɛ: “Onga la Lolimi l’Ɔsɛlɔ.”

      Diomuyelo dia tshikitanya lokanyi. Naka wɛ amboshidiya kanyi mɔtshi ya woke dia wɛ mbeta lo kanyi kina, diomuyelo mbishaka ampokami diaaso dia vɔ kana yimba, nɔngɔsɔla tokanyi tawɔ, ndo mbeya ɔnɛ totatshu otsha lo dikambo dikina ndo ɔnɛ kanyi y’oyoyo yayanga mɔmbwama. Oko watoyotutshaka lowango naka wɛ oyanga munɛ dikɔtɛ di’otadimbo mbele ekɔ ohomba wɛ memala yema etena kalangayɛ mimɔ oma lo lokanyi lɔmɔtshi otsha lo lokanyi lokina.

      Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi watshutshuya atɛkɛtshi amɔtshi dia mbeta esadi esadi oma lo lokanyi lɔmɔtshi otsha lo lokanyi lokina aha la memala yema ele nɛ dia vɔ nyangaka mɔmbɔla awui wamboleka efula. Le amɔtshi, ngasɔ mbokowɔtɛkɛtaka lushi tshɛ. Mbeyaka monga ko anto tshɛ wodjashi la wɔ tɛkɛtaka yoho shɔ. Koko onto latsha ngasɔ hetsha dimɛna. Naka wɛ ekɔ la dui dimɔtshi di’ɔlɔlɔ diasungana anto dioka ndo diohɔka, kete ɔsa etena ka manya anto dui diakɔ fundo. Eya dia diomuyelo diekɔ ohomba efula lo sawo diakɛnɛmɔla tokanyi lo yoho yokɛma hwe.

      Naka wɛ ayosha sawo l’ekimanyielo k’ekongelo, kete wɛ la dia ndjalɔngɔsɔla woho wa temalaka lo yoho yayokɛma hwe lam’asa awui woleki ohomba. Ko naka ekɔ dako dia ladia, kete dja djembetelo lanɛ wayoyomɔ oma lo dui dimɔtshi dioleki ohomba otsha lo dui dikina.

      Diomuyelo diasalema dia tshikitanya lokanyi mongaka nshi tshɛ otale ndeka nɛ diasalema dia nɛnya tolembetelo ta wadielo, koko, aha momuya lo yɛdikɔ yamboleka di’aha dako ndjɔ̂sa wenya efula. Naka wɛ memala edja kamboleka, kete ampokami koka ndjokana dia wɛ kondjalɔngɔsɔla dimɛna kana ɔnɛ wɛ hayeya ka mbuta.

      Diomuyelo dia tɔtɔmiya dikambo. Mbala efula diomuyelo dia tɔtɔmiya dikambo diekɔ l’oyango wa mɛnya woke woke wa dikambo. Diɔ salemaka la ntondo kana l’ɔkɔngɔ wa etelo kana la ntondo ka wombola ɔmɔtshi wombɔmi la dui dia wolo. Diomuyelo dia ngasɔ mbishaka ampokami diaaso dia vɔ kana yimba lo kɛnɛ kotami, kana memula nsaki kawɔ lo kɛnɛ kayanga mbutama. Waomuyelo asɔ tshikitana. Lâsɔ, sɔna nɛ diahomba kamba layɛ. Koko tohɛke dia diomuyelo diasalema dia tɔtɔmiya dikambo pombaka salema paka l’ɛtɛkɛta wele mɛtɛ ohomba. Naka hongi ngasɔ, kete ɛtɛkɛta akɔ wayoshisha nɛmɔ diawɔ.

      Etena kakadia Yeso awui amɔtshi w’oma l’Afundelo la dui dia wolo lo shinangɔnga ka la Nazarɛtɛ, nde akakambe la diomuyelo lo yoho ya dimɛna efula. Ntondotondo nde akadia ɔkɔkɔ wakandatomama oma lo wɔɔmbɔ waki omvutshi Isaya. Koko, la ntondo ka nde mɛnya ohomba w’awui wa lo wɔɔmbɔ akɔ, nde akɔmbɛ wɔɔmbɔ akɔ ko nde mbisha onto lakalamaka wɛmbɔ, ko nde mbidjasɛ. Ɔnkɔnɛ, la ntondo k’anto tshɛ wakawendaka lo shinangɔnga, nde akate ate: ‘Ɛlɔ kɛnɛ divɛsa nɛ diomanyu la mboka diambokotshama.’​—Luka 4:16-21.

      Diomuyelo dia l’ɔtɛ w’ofukutanu ɔmɔtshi. Tena dimɔtshi akambo amɔtshi koka nɔmba ɔtɛkɛtshi dia memala yema. Londjo l’ambetshitshi, la mutuka, l’aviɔ kana delo di’ɔna koka kɔlɔmba dia memala yema wonya wasambishayɛ. Lo dihole dia losanganya, naka londjo bu efula, kete wɛ koka mbudiya dui to ko tetemala. Ko naka londjo lamboleka ndo lekɔ lo tetemala, kete wɛ pombaka memala. Naka wɛ hasadi ngasɔ kete ampokami hawotoka ndoko dui. Lâsɔ, kamba dimɛna la diomuyelo l’oyango wa kimanyiya ampokami ayɛ dia vɔ kondja wahɔ efula l’akambo w’ɔlɔlɔ walangayɛ mbatɛ.

      Diomuyelo dia mbisha onto diaaso dia kadimola. Kânga mbakokayɛ mbisha sawo diahayalɔmbɛ ampokami dia kadimola, ekɔ ohomba wɛ mbasha diaaso dia vɔ kadimola, aha l’onyɔ koko lo timba tawɔ. Naka wɛ mboka wembola walɔmba ampokami ayɛ dia kana yimba, koko wɛ homuyisha lo yɛdikɔ yahombama, kete wembola ɛsɔ hawotonga la wahɔ w’efula.

      Lo mɛtɛ, ekɔ ohomba momuyaka aha tsho wonya weso lo mbisha sawo oma lo lɔyɛnga koko ndo wonya weso lo sambisha anto akina. Mɛnamaka di’anto amɔtshi hawɔmɛnɛ kânga lɔsɔi wonya watɛkɛtawɔ. Naka ngasɔ mbeyɛ, kete sala la wolo dia minya mbekelo kɛsɔ. Wɛ ayolowanya yoho yasawolayɛ l’anto akina ndo ayokondja etombelo w’ɔlɔlɔ l’esambishelo. Diomuyelo ekɔ etena kɔlama onto ki, ndo anto mbutaka dia wonya wemala onto nde tɔtɔmiyaka dikambo, nɔmbaka anto dia mbidja yimba, ndo mbɔladjaka lotui.

      Sawola kɛdikɛdi mengɔnya tokanyi kana ɔtɛkɛta. Ampokami ayɛ wayonga suke dia kohokamɛ naka wɛ lawɔ ayowahokamɛka ndo ayoyashaka lo kɛnɛ katawɔ. Dikambo sɔ kɔlɔmbaka dia wɛ momuya tshanda y’ɔlɔlɔ dia wɛ mbasha diaaso dia vɔ lawɔ tɛkɛta.

      L’olimu w’esambishelo, esambishelo kaso mongaka mbala efula l’etombelo w’amɛna etena kasambishaso onto oko sawola mbasawolaso la nde. L’ɔkɔngɔ wa mbisha onto mɔyɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa efula mɛnaka ɔlɔlɔ mbutɛ anto sawo dialangawɔ sawola oma lâsɔ ko vɔ mboka wombola ɔmɔtshi. Vɔ memalaka dia mbisha onto okina diaaso dia kadimola ndo vɔ mɛnyaka dia wambolembetɛ kɛnɛ kotshi onto lasawola lawɔ. Wonya wasawolawɔ, vɔ koka mbisha onto lasawola lawɔ waaso efula wa nde tɛkɛta. Vɔ mbeyaka dia vɔ koka kimanyiya onto efula naka vɔ mbeya tokanyi tande lo dikambo diewɔ lo sawola.​—Tuk. 20:5.

      Lo mɛtɛ, aha onto tshɛ mbayokadimolaka wembola lo yoho ya dimɛna. Koko dikambo sɔ koshimba Yeso dia memala etena k’otale dia mbisha kânga atunyi ande diaaso dia vɔ tɛkɛta. (Mako 3:​1-5) Mbisha onto okina diaaso dia nde tɛkɛta mbokeketshaka dia nde kanyiya, ndo l’ɔkɔngɔ diko nde koka ndjoshola kɛnɛ kele l’otema ande. Oyango ɔmɔtshi w’olimu aso ele minanda etema w’anto lo mbaewoya akambo w’ohomba w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wahombawɔ mbɔsa tɛdikɔ.​—Heb. 4:12.

      Mbeya dihole diahombaso sala diomuyelo l’olimu aso w’esambishelo ekɔ tshondo ya losha. Etena kemalaso lo dihole diahombama, sho mbokiyaka tokanyi dimɛna ndo mbala efula anto tikimɛka pondjo.

      WOHO WA SALA DIKAMBO SƆ

      • Dja yimba efula lo tolembetelo ta wadielo lam’adiayɛ la dui dia wolo.

      • Hokamɛka atɛkɛtshi wa tomanamana la yambalo tshɛ, ndo sɛdingola ahole wemalawɔ ndo edja ka ngande kemalawɔ.

      • ’ɔkɔngɔ wa wɛ mbuta dikambo dimɔtshi diakombolayɛ mɛtɛ di’anto akina diohɔka, emala yema dia diɔ kakatɛ lo timba tawɔ.

      • Lo sawo, lɔmba anto akina dia vɔ mbisha tokanyi tawɔ, oma lâsɔ ko wɛ pokamɛ ekadimwelo awɔ. Tshikawɔ washidiya. Tahembolake ɔtɛkɛta.

      OKAMBELO: Adia Mako 9:1-13 la dui dia wolo; emala l’ahole wakoka lam’ele tolembetelo ta wadielo. Wadielo watongake l’adita. L’ɔkɔngɔ wa wɛ pemba, lɔmba onto ɔmɔtshi dia kohokamɛ ndo kɛnya ahole wahombayɛ ndjalowanya lo kɛnɛ kendana la diomuyelo.

  • Tɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
    • WEKELO 6

      Tɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba

      Kakɔna kahombayɛ sala na?

      Pombaka tɔtɔmiya ɛtɛkɛta la ditelo di’ohomba lo yoho yakoka ampokami shihodia tokanyi tɔmbwama aha l’okakatanu.

      Lande na kele dikambo sɔ ohomba?

      Diɔ kimanyiyaka ɔtɛkɛtshi dia kotola yambalo y’ampokami ande, mbaetawoya kana mbatshutshuya dia mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi.

      ETENA katɛkɛtayɛ kana kadiayɛ la dui dia wolo, kema tsho ohomba mbadia ɛtɛkɛta dimɛna, koko ekɔ nto ohomba tɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba ndo ditelo diele la tokanyi tɔmɔtshi lo yoho yakɛnɛmɔla tokanyi hwe.

      Tɔtɔmiya dikambo dimɛna halembetshiya tsho mbika epole ɔsɛkɛ lo ɛtɛkɛta ɛmɔtshi kana l’ɛtɛkɛta efula, koko mbika epole ɔsɛkɛ l’ɛtɛkɛta wahombama. Naka wɛ tɔtɔmiya ɛtɛkɛta wele bu ohomba, kete ampokami hawotoshihodia kitshimudi ya kɛnɛ katayɛ dimɛna, ndo vɔ koka ndjekola timba tawɔ l’awui akina. Kânga mbakoka sawo monga l’awui w’ohomba, naka wɛ heyi tɔtɔmiya awui akɔ dimɛna, kete sawo diayɛ hatonga l’etombelo w’ɔlɔlɔ efula le ampokami ayɛ.

      Ekɔ toho efula ta sala ɔtɔtɔmiyelo takamba l’atɛkɛtshi mbala efula, ɛnyɛlɔ: lo mbidiya dui, lo ndeka kɛnɛmɔla kɛnɛ kele l’asolo, lo tɛkɛta ɔkɔkɛ ndo lo yoho yasungana, lo memala yema la ntondo kana l’ɔkɔngɔ wa mbuta dui dimɔtshi (kana la ntondo ndo l’ɔkɔngɔ), ndo oma lo tɔjɛstɛ ndo woho wele elungi kaso. Lo ɛtɛkɛta ɛmɔtshi, onto koka tɔtɔmiya dikambo lo kitshakitsha kana lo mbidiya dui. Awui watayɔmbɔla ndo kɛnɛ keta wonya akɔ mbakimanyiya onto dia mbeya awui waleka sungana tɔtɔmiyama.

      Etena kasɔnayɛ kɛnɛ kahombayɛ tɔtɔmiya, yela alako anɛ. (1) L’ɔnɔngɔ tshɛ, ɛtɛkɛta wahomba ndeka tɔtɔmiyama mbeyamaka aha paka oma l’awui akina wa l’ɔnɔngɔ koko ndo lo ndjela awui wa l’etenyi kele ɔnɔngɔ akɔ. (2) Ɔtɔtɔmiyelo w’ɛtɛkɛta w’ohomba koka kokimanyiya dia mbɔtshiya kanyi mɔtshi y’oyoyo, oyadi lo dui dimɔtshi dioleki ohomba kana tsho dia tshikitanya yoho ya kana l’ampokami yimba. Ɔtɔtɔmiyelo ɔsɔ koka nto kotola yambalo lo yoho yayangayɛ komiya lokanyi latayakane yimba l’anto. (3) Ɔtɛkɛtshi koka kamba la ɔtɔtɔmiyelo dia mɛnya woho wɔsande dikambo diɔmbɔlande. (4) Vɔ koka nto kokimanyiya dia mbika epole ɔsɛkɛ l’awui woleki ohomba wa lo sawo.

      Dia kamba l’ɔtɔtɔmiyelo lo toho tɔsɔ, ɔtɛkɛtshi kana ombadi wa lo sɛkɛ la dia shihodia awui wakawawosha ndo sala la wolo di’ampokami ande mboka awui akɔ dimɛna. Lo kɛnɛ kendana la wetshelo wakashama lo nshi y’Ɛzɛra, Nehemiya 8:8 mbutaka ɔnɛ: ‘Vɔ wakadiaka awui w’oma lo dibuku la dui dia wolo, oma l’ɛlɛmbɛ waki Nzambi ka mɛtɛ, wakalembetshiyaka ndo wakashaka kitshimudi y’ɛlɛmbɛ akɔ; ndo wakashaka eokelo ka wadielo.’ Mbokɛmaka hwe dia wanɛ wakadiaka ndo wakalembetshiyaka Ɛlɛmbɛ waki Nzambi lo diaaso sɔ wakɛnyi ohomba wa kimanyiya ampokami awɔ dia shihodia kitshimudi ya kɛnɛ kakawadiaka, kikimɛ, ndo kamba latɔ olimu.

      Ɔtɔtɔmiyelo wa kɔlɔ. Anto efula wekɔ l’akoka wa nembetshiya awui awɔ hwe lo asawo awɔ wa lushi la lushi. Koko, etena kadiawɔ awui wakafunde onto okina, vɔ mongaka l’okakatanu dia mbeya ɛtɛkɛta kana ditelo diahombawɔ mbika epole ɔsɛkɛ lɔkɔ. Sheke ya tondoya dikambo sɔ ko shihodia dimɛna awui wayangayɛ mbadia dimɛna. Kɛsɔ nɔmbaka dia mbeka awui akɔ wofundami dimɛna. Lâsɔ, naka wambokɔlɔmba dia mbadia awui amɔtshi lo losanganya lɔmɔtshi la l’etshumanelo, kete wɛ la dia ndjalɔngɔsɔla dimɛna.

      Anto amɔtshi wekɔ la mbekelo ka tɔtɔmiyaka ɛtɛkɛta lo yoho yamboleka, oyadi ɔtɔtɔmiyelo ɔsɔ mendanaka l’ɛtɛkɛta w’ohomba kana bu. Akina tɔtɔmiyaka tɔtɛkɛta tɔmɔtshi ta lo etelo, ondo lo ndeka mbika epole ɔsɛkɛ lo etatedi (préposition) la esanganyi (conjonction) kana l’ɛtɛkɛta ekina. Naka ɔtɔtɔmiyelo ayɛ hakɛnɛmɔla lokanyi, kete lâsɔ vɔ wayekola timba t’anto esadi eto.

      L’oyango wa tɔtɔmiya, atɛkɛtshi amɔtshi mbidiyaka yɛdikɔ ya dui lo yoho yakoka ampokami mboka di’oko wekɔ lo mangola. Lo mɛtɛ, dikambo sɔ hadioleke monga l’etombelo w’amɛna. Ɔtɛkɛtshi waheye tɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba mbeyaka mbɔsama diele oko nde mɔnyɔlaka ampokami ande. Ayonga dimɛna efula vɔ mɛna ɔnɛ nde ekɔ lo tɛkɛta la ngandji ndo ekɔ lo nanga mbakimanyiya dia mɛna ɔnɛ awui watama tomba oma l’Afundelo ndo wekɔ ɔlɔlɔ!

      Woho wa ndjalowanya. Mbala efula, onto laheye tɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba haleke mbeya dikambo sɔ ndamɛ. Onto okina mbahomba kotola yambalo yande oya lo dikambo sɔ. Naka wɛ ekɔ l’okakatanu lo dikambo sɔ, kete omendji anyu wa kalasa ayokokimanyiya. Ndo nto, tokake wɔma dia nɔmba ekimanyielo oma le onto tshɛ lele ɔtɛkɛtshi wa manamana. Lɔmbande dia nde pokamɛ wadielo ayɛ la yambalo tshɛ, oma lâsɔ ko nde kosha alako.

      L’etatelo, ondaki ayɛ koka kɔlɔmba dia kamba la sawo dimɔtshi dia lo Tshoto y’Etangelo dia wɛ pemba. Aha la tâmu nde ayokɔlɔmba dia wɛ sɛdingola ɔnɔngɔ tshɛ dia shikikɛ ɛtɛkɛta kana ditelo diahombayɛ mbika epole ɔsɛkɛ lɔkɔ woho w’anto shihodia esadi eto kɛnɛ katama. Nde koka kohola dia wɛ ndeka mbidja yimba lo tɔtɛkɛta tɔmɔtshi tofundami l’alɛta wa lolasha. Eya dia tɔtɛkɛta tele lo etelo kambaka kamɛ. Mbala efula, mongaka ohomba tɔtɔmiya tolui t’ɛtɛkɛta, koko aha tshɛkɛta mɔtshi tsho. L’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi, ambeki koka keketshama dia ndeka mbidja yimba lo tolembetelo ta wadielo tɛnya lɛnɛ ahomba tɔtɔmiya.

      Lo kɛnɛ kendana la dui dikina diɛnya woho wa mbeya tshɛkɛta yahomba tɔtɔmiya, ondaki ayɛ koka kokeketsha dia sɛdingola kɛnɛ katɛkɛtama l’etenyi kengo, koko aha tsho kɛnɛ kele l’ɔnɔngɔ. Naa kanyi yɔmbɔdiwɔ l’odingɔ w’otondo? Ngande wahomba kanyi shɔ kokimanyiya lo kɛnɛ kahombayɛ tɔtɔmiya l’ɔnɔngɔ tshɛ? Kotola yambalo lo lokanyi loleki ohomba la lo sawo ndo l’ɛtɛ w’awui wahɔnyi wofundami l’alɛta w’edima wele la diko k’edingɔ. Ngande wakokimanyiya akambo asɔ l’ɔsɔnwɛlɔ ayɛ wa ditelo diahombayɛ mbika epole ɔsɛkɛ lɔkɔ na? Pombaka sɛdingola akambo asɔ tshɛ. Koko ewɔ di’aha tɔtɔmiya ɛtɛkɛta efula amboleka.

      Oyadi sawo kana wadielo mbasalayɛ, ondaki ayɛ koka nto kokeketsha dia yoho yayɛ ya kana l’anto yimba monga la shɛngiya l’awui wahombayɛ tɔtɔmiya. Wɛ la dia mbidja yimba l’ahole wakomɛ kanyi mɔtshi kana l’ahole wetayɛ oma lo kanyi mɔtshi otsha lo kanyi kina y’ohomba. Ampokami wayɔngɛnangɛna dui sɔ naka vɔ mbokaka ahole watatɛ ndo wakomɛ kanyi. Wɛ koka sala dikambo sɔ lo tɔtɔmiya ɛtɛkɛta wele oko ntondotondo, oma lâsɔ, l’ekomelo, ɔnkɔnɛ, ndo oma lɔkɔ.

      Ondaki ayɛ koka kotola yambalo yayɛ nto lo tokanyi talangayɛ kɛnɛmɔla la nsaki tshɛ. Dia sala dui sɔ, wɛ koka mbika epole ɔsɛkɛ lo ɛtɛkɛta wele oko, efula, lo mɛtɛ, ndoko woho, hakoke fɔnyama, ohomba, ndo mbala tshɛ. Naka wɛ sala ngasɔ, kete dikambo sɔ koka monga la shɛngiya lo yoho yɔsa ampokami kɛnɛ keyɛ lo mbuta. Awui efula wayotama lo dikambo sɔ lo Wekelo 11, “Osalosalo ndo Nsaki.”

      Dia mbeya tɔtɔmiyaka ɛtɛkɛta w’ohomba, wayokokeketsha nto dia mbeya awui woleki ohomba walangɛ di’ampokami ayɛ mbaohɔka. Dui sɔ diayoleka sɛdingɔma lɛnɛ atɛkɛtawɔ dia wadielo wa lo sɛkɛ lo Wekelo 7, wata ɔnɛ: “Tɔtɔmiya Tokanyi Toleki Ohomba,” ndo lo Wekelo 37, wata ɔnɛ: “Kɛnɛmɔla Awui Woleki Ohomba.”

      Adiaka avɛsa dimɛna lam’eyɛ l’esambishelo. Onga la mbekelo ka ndjambolaka wate, ‘Bonde kadiami divɛsa nɛ?’ Dia mbetsha, aha tɛkɛta tsho tɔtɛkɛta dimɛna kete lâsɔ ambokoka. Ndo nto aha mbadia tsho divɛsa la wangasanu kete lâsɔ ambokoka. Naka wɛ ekɔ lo kadimola lo wombola kana ekɔ lo mbetsha atshina w’akambo wa mɛtɛ, kete ekɔ ohomba mbika epole ɔsɛkɛ l’ɛtɛkɛta kana lo ditelo dia lo divɛsa diasukɛ elembetshiyelo washayɛ. Naka wɛ hasadi ngasɔ, kete onto ladiɛyɛ hatoshihodia dimɛna kanyi yele ohomba.

      Lam’ele tɔtɔmiya dikambo nembetshiyaka mbika epole ɔsɛkɛ l’ɛtɛkɛta kana lo ditelo dimɔtshi, ɔtɛkɛtshi wahatakomi manamana mbeyaka mbika epole ɔsɛkɛ l’ɛtɛkɛta kana lo ditelo sɔ lo yoho yamboleka. Etombelo wayondokondja ayonga oko wendjo watotondjaka onto lâkeke woho wa poma ehomɔ kɛmɔtshi ka mishiki. Koko, naka wɛ pemba esangɔ efula, kete wendjo w’ɛtɛkɛta w’ɔtɔi ɔtɔi wayokoma wendjo w’ɛtɛkɛta wele oko mishiki wɔkɛnyami dimɛna.

      L’ɔkɔngɔ wa wɛ mbeka awui amɔtshi w’ohomba, wɛ ayokoka kondja wahɔ lo sɛdingola woho watɛkɛta atɛkɛtshi waya tomanamana. Wɛ ayɛna esadi eto etombelo wakokayɛ kondja lo tshikitanyaka toho t’ɔtɔtɔmiyelo. Ndo wɛ ayoshihodia ohomba wa mbeya kamba la toho totshikitanyi t’ɔtɔtɔmiyelo dia kɛnɛmɔla kitshimudi ya kɛnɛ kotami. Mbeya tɔtɔmiya ayokokimanyiya dia wɛ koma ombadi ndo ɔtɛkɛtshi wa dimɛna.

      Tohekɔke dia mbeka akambo wendana la mbeya woho wa sala ɔtɔtɔmiyelo. Dia wɛ mbeya tɛkɛta, tetemala la ndjalowanya lo dikambo sɔ edja ndo wɛ eya ahole wahombayɛ tɔtɔmiya ndo okoka kamba la dikambo sɔ lo yoho yoka anto akina ɔnɛ ngasɔ mbokondɔtɛkɛtaka.

      WOHO WA MONGA LA DIKOKA SƆ

      • Ona woho wa shihodia ɛtɛkɛta kana elui w’ɛtɛkɛta wa lo ditelo. Dja yimba efula dia sala dui sɔ lo ndjela awui wa l’etenyi kɛsɔ.

      • Hemba tɔtɔmiya dia mɛnya (1) otshikitanyelo wa kanyi ndo (2) woho wayaokayɛ lo kɛnɛ kendana l’awui watayɛ.

      • Etena kadiayɛ divɛsa, onga la mbekelo ka tɔtɔmiyaka ɛtɛkɛta wasukɛ mbala kakɔ ɔtɔi ɔkɔkɔ wokambiyɛ ladiɔ.

      EKAMBELO: (1) Sɔna avɛsa ahende wakamba layɛ mbala efula l’esambishelo. Shikikɛ kɛnɛ kasalayɛ la wolo dia mɛnya lo divɛsa la divɛsa. Adia avɛsa akɔ la dui dia wolo ndo tɔtɔmiya ɛtɛkɛta kana tolui t’ɛtɛkɛta tasukɛ akambo asɔ. (2) Eka Heberu 1:1-14. Lande na kahomba tɔtɔmiyama tɔtɛkɛta ‘amvutshi’ (div. 1), ‘Ɔna’ (div. 2), ndo ‘andjelo’ (div. 4, 5) lo yoho ya lânde l’oyango wa nembetshiya tshapita nyɛ dimɛna na? Hemba mbadia tshapita nyɛ la dui dia wolo lo teyaka ahole wa tɔtɔmiya.

  • Tɔtɔmiya tokanyi toleki ohomba
    Kondja wahɔ oma lo Kalasa k’olimu wa teokrasi
    • WEKELO 7

      Tɔtɔmiya tokanyi toleki ohomba

      Kakɔna kahombayɛ sala na?

      Etena kadiayɛ la dui dia wolo, leka tɔtɔmiya tokanyi toleki ohomba ta l’awui watayadia, koko aha ditelo dimɔtshi to.

      Bonde kele dikambo sɔ ohomba?

      Naka wɛ tɔtɔmiya tokanyi toleki ohomba, kete anto hawotohɛ losango layɛ esadi.

      OMBADI w’oshika hadje yimba paka lo etelo kɛmɔtshi keto, kana l’odingɔ watanema etelo kakɔ oto. Etena kadiande, nde mbidjaka yimba lo tokanyi toleki ohomba ta lo sawo di’otondo diende lo mbisha. Kɛsɔ mbokimanyiyaka dia mbeya ahole wahombande tɔtɔmiya.

      Naka onto hasadi ngasɔ, kete sawo diande ayonga oko diɔ bu ndoko la dui di’ohomba. Ndoko dui diayokɛma hwe. Lam’ayoshila sawo, anto koka monga la pâ dia mbohɔ kânga dui ɔtɔi di’ohomba diakɔmbwami.

      Ɔtɔtɔmiyelo wa tokanyi toleki ohomba kimanyiyaka onto dia mbadia ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa lo Bible lo yoho ya dimɛna. Ɔtɔtɔmiyelo wa ngasɔ koka nyomɔkɛnɛmɔla odingɔ ɔmɔtshi wakadiemi wonya wa wekelo wa Bible kana lo losanganya lɔmɔtshi la l’etshumanelo. Dikambo sɔ diekɔ ohomba efula ndo wonya washa onto sawo dimɔtshi dia ladia oko wasalemadiɔ mbala efula lo nsanganya yaso ya weke.

      Woho wa sala dikambo sɔ. Lo kalasa, vɔ koka kosha etenyi kɛmɔtshi ka lo Bible dia mbadia. Kakɔna kahombayɛ tɔtɔmiya? Naka kanyi kana dikambo dimɔtshi di’ohomba diekɔ lo dihole diayoyadia, kete ayonga ɔlɔlɔ wɛ kɛnɛmɔla kanyi kana dikambo diakɔ.

      Oyadi awui wayoyadia wekɔ kilɛngɛ (poésie) kana kema, yokedi kana ɔkɔndɔ, ampokami wayokondja wahɔ naka wɛ mbadia awui akɔ dimɛna. (2 Tim. 3:16, 17) Dia sala dikambo sɔ, wɛ la dia kana yimba lo kɛnɛ kendana l’avɛsa wayoyadia ndo di’ampokami ayɛ.

      Naka wɛ ayohomba mbadia awui w’oma l’okanda ɔmɔtshi lo wekelo wa Bible kana lo losanganya lɔmɔtshi la l’etshumanelo la dui dia wolo, naa tokanyi toleki ohomba tahombayɛ tɔtɔmiya na? Ɔsa ekadimwelo wa wembola wele lo dibuku diekanyu oko tokanyi toleki ohomba tahombayɛ tɔtɔmiya. Tɔtɔmiya nto tokanyi tendana l’ɛtɛ w’awui wahɔnyi wofundami l’alɛta w’edima tele lo awui wekanyu.

      Lo kɛnɛ kendana l’asawo washama l’etshumanelo, kema dimɛna sangola vuiwui tshɛ. Koko tena dimɔtshi, vɔ nɔngɔsɔlaka asawo amɔtshi wahomba mbadiema ladiema lo nsanganya mɔtshi ya weke woho wa tokanyi takɔ tamɛ mɔmbwama lo yoho yamɛ lo nsanganya ya weke tshɛ. Dia tɔtɔmiya tokanyi toleki ohomba ta l’asawo asɔ wa ladia, ɔtɛkɛtshi pombaka ntondo sɛdingola awui akɔ dimɛna dimɛna. Naa awui woleki ohomba wele lo sawo diakɔ na? Nde pombaka mbishola awui asɔ. Awui woleki ohomba, kema tsho tokanyi tafɔnyande ɔnɛ tekɔ amɛna. Vɔ wekɔ tokanyi toleki ohomba tosuke awui wayɔmbwama. Mbala mɔtshi, yoho yotshiwɔ kanyi mɔtshi ya woke ya lo sawo dia ladia lo tshena pe mbɔtshiyaka ɔkɔndɔ kana yoho mɔtshi ya kana l’anto yimba. Mbala efula, dikambo dimɔtshi di’ohomba efula mbutamaka l’ɔkɔngɔ wa djembetelo mɔtshi yasukɛ dikambo diakɔ mbishama. L’ɔkɔngɔ w’ɔtɛkɛtshi shihodia akambo asɔ w’ohomba, nde pombaka mbekɛ oshidi l’ahole wele akambo akɔ lo sawo diande dia ladia. Mbala efula tokanyi tɔsɔ hatongaka efula, tɔ hatolekana tɔnɛi kana totanu. Oma lâsɔ, nde pombaka pemba mbadia lo yoho nyɛ yahomba ampokami mbishola awui kana tokanyi takɔ t’ohomba tɔsɔ. Ɔsɔ ekɔ awui wahombayɛ ndeka mbidja yimba lo sawo diayɛ. Naka wɛ mbisha sawo sɔ lo tatɔtɔmiyaka ahole wahombama, kete anto wayokimɛ tokanyi t’ohomba ta lo sawo diakɔ. Oyango ɔsɔ mbahomba monga l’ɔtɛkɛtshi.

      Ekɔ toho efula takoka ɔtɛkɛtshi tɔtɔmiya awui woleki ohomba dia kimanyiya ampokami dia vɔ mbishola awui akɔ. Nde kokaka monga la wangasanu, tshikitanya vitɛsɛ, monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula, kana sala tɔjɛstɛ takoka. Lanɛ tamboshila paka towui tɔmɔtshi toto.

      AWUI WA MBOHƆKA

      • Sɛdingola awui wofundami l’oyango wa mbishola tokanyi toleki ohomba tele lɔkɔ. Ekɛ oshidi lo tokanyi takɔ.

      • Etena kadiayɛ la dui dia wolo, onga la wangasanu, adia ɔkɔkɛ ndo oma k’ɛse otema dia wɛ mbeya kɛnɛmɔla tokanyi toleki ohomba.

      OKAMBELO: Sɔna edingɔ etanu oma lo sawo dimɔtshi dia Tshoto y’Etangelo diayekama. Ekɛ oshidi l’ekadimwelo wa wembola w’edingɔ ɛsɔ. Adia edingɔ la dui dia wolo lo yoho yakoka ampokami mbishola esadi eto lanɛ wele ekadimwelo.

Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
Tomba
Ɔtɔ
  • Ɔtɛtɛla
  • Kahana l'onto
  • Nango
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
  • Awui wa sheke
  • Paramètres de confidentialité
  • JW.ORG
  • Ɔtɔ
Kahana l'onto