1, 2. Lo ndjela Ɛzɛkiyɛlɛ 47:1-12, kakɔna kambɛna Ɛzɛkiyɛlɛ ndo kamondeya? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

ƐZƐKIYƐLƐ ambɛna dui dikina dia diambo lo ɛnɛlɔ kande ka tɛmpɛlɔ: Nde ambɛna ɔkɛdi ɔmɔtshi wakɛla oma lo dihole di’ekila! Ohɔsa dia wɛ ekɔ lo mbɛɛna nde atende ashi wa wɛma oko kristalɛ asɔ. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 47:1-12.) Ɔkɛdi ɔsɔ wekɔ lo ntomba oma lo ɛɔtwɛlɔ ka dihole di’ekila, oma laasɔ vɔ wambeta lo mvudu ya tɛmpɛlɔ suke la soko dia lo ɛstɛ. Ondjelo watetshetsha Ɛzɛkiyɛlɛ ambomɔ la nde oma lo tɛmpɛlɔ ndo ekɔ lo tɛdika etena katawatshu. Tena la tena, ondjelo ekɔ lo talɔmbɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia nde mbɔtɔ l’ashi ndo omvutshi ambɛna dia ashi asɔ wekɔ lo toonge dingunda esadi esadi ndo aha la ntshimbatshimba vɔ waya ɔkɛdi wa woke wele dia nde ntehɔ paka nde kɔtwɛ yinyi ndo kosadi osale!

² Ɛzɛkiyɛlɛ amboshihodia dia ɔkɛdi ɔsɔ wekɔ lo nkɛla otsha lo Ndjale Kambovɔ ndo wambɔkɔnɔla ashi wa lɛɛhɔ wa lɛkɔ ndo dihole tshɛ diakoma ashi w’oma l’ɔkɛdi ɔsɔ, vɔ wekɔ lo nɔngɔsɔla ashi wambolana wa lo Ndjale Kambovɔ ndo nsala dia vɔ monga la nse efula. Ndo l’emamu w’ɔkɛdi ɔsɔ, nde ekɔ lo mɛna weho w’esongo tshɛ wekɔ lo toole. Ngɔndɔ tshɛ, vɔ wekɔ lo ntondja elowa w’eyoyo w’amɛna ndo vɔ wekɔ lo ntondja akatshi washa ɛkɔnwɛlɔ. Aha la taamu, lo mɛna akambo asɔ tshɛ, otema wa Ɛzɛkiyɛlɛ wakalole la wɔladi ndo l’elongamelo. Ko kakɔna kakalembetshiyaka etenyi kɛnɛ ka ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ le nde ndo le asekande waki lo lɔhɔmbɔ? Ndo kakɔna kalembetshiyatɔ le so ɛlɔ kɛnɛ?

Kakɔna kakalembetshiyaka ɔkɛdi wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ l’ɛnɛlɔ kande le wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ?

3. Lande na kele ase Juda wa lo nshi y’edjedja kɔmbɔsa dia ɔkɛdi wa lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ waki wa mɛtɛ mɛtɛ?

³ Ase Juda wa lo nshi y’edjedja kɔmbɔsa dia ɔkɛdi wa l’ɛnɛlɔ ɔsɔ waki ɔkɛdi wa mɛtɛ mɛtɛ. Koko, ondo etenyi kɛnɛ ka l’Afundelo kakawaoholaka prɔfɛsiya kekina kakasambiyama k’okaloyelo, kɛnɛ kele ondo kakafundama ndekana ntambe hiende la ntondo oma le omvutshi Jɔɛlɛ. (Adia Jɔɛlɛ 3:18.) Etena kakadia ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ ɛtɛkɛta wa Jɔɛlɛ wakasambiyama, vɔ konongamɛ dia akona wa mɛtɛ mɛtɛ “wayotondja wanu wa mpɛ,” kana “abɛlɛ wayɔkɛlanɛ” lo tokonakona, kana vɔ konongamɛ dia ɛtɛkɔ kayɔkɛla “oma lo luudu la Jehowa.” Woho akɔ waamɛ mbele, ondo ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ wakashihodia dia losango laki lo ɛnɛlɔ kakɛnyi omvutshi Ɛzɛkiyɛlɛ komendanaka la ɔkɛdi wa mɛtɛ mɛtɛ.a Ko, losango lakɔna lakewoyaka Jehowa? Afundelo tokimanyiyaka dia sho nshihodia kitshimudi ya tenyi dimɔtshi dia l’ɛnɛlɔ kɛnɛ. Ɔnkɔnɛ, tayanga nsɛdingola awui asato wokɛma hwe, washa eshikikelo ka la ngandji wakokaso nkimɛ oma lo etenyi kɛnɛ ka prɔfɛsiya.

4. a) Ɔkɛdi wa lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ wakahombe nkonya ase Juda dia nongamɛ ɛtshɔkɔ akɔna oma le Jehowa? b) Ngande wele woho wakamba Bible la tɔtɛkɛta tele oko “ɔkɛdi” ndo “ashi” toshikikɛka dia Jehowa ayɔtshɔkɔla ekambi ande? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ɛkɛdi w’ɛtshɔkɔ w’oma le Jehowa.”)

⁴ Ɔkɛdi w’ɛtshɔkɔ. Lo Bible, vɔ kambaka mbala efula la ɛkɛdi ndo la ashi oko didjidji di’ɛtshɔkɔ wa Jehowa washa lɔsɛnɔ. Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi ɔkɛdi wa ngasɔ wakɛla oma lo tɛmpɛlɔ, laasɔ ɛnɛlɔ kɛsɔ kakakoke nkonya ekambi wa Nzambi dia vɔ nongamɛ ɔnɛ ɛtshɔkɔ wa Jehowa wa lo nyuma washa lɔsɛnɔ wayonga le wɔ edja tshɛ kayowomamema ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. Naa ɛtshɔkɔ akɔ? Vɔ wakakoke nto nongola wetshelo wa lo nyuma oma le ɛlɔmbɛdi. Ndo lo dikambo diendana la elambo wakalambɔmaka lo tɛmpɛlɔ, vɔ wakakoke nyomonga l’eshikikelo nto dia pɛkato yawɔ yayodimanyiyama. (Ɛzk. 44:15, 23; 45:17) Ɔnkɔnɛ, vɔ wakakoke nyomonga nto pudipudi, watekana oko wambɔtshama l’ashi wa pudipudi w’oma lo tɛmpɛlɔ.

5. Ngande wele ɛnɛlɔ ka ɔkɛdi kitshakitshaka ekiyanu wendana la mbeya kana ɛtshɔkɔ efula wayongaka nshi tshɛ le anto tshɛ?

⁵ Onde ɛtshɔkɔ efula wakahombe mongaka tena tshɛ le anto tshɛ? Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakakitshakitsha ekiyanu lo mɛnya ohamelo wa lo dihindo w’ashi asɔ, mbuta ate yema y’ashi yakayokoma ɔkɛdi wa woke! (Ɛzk. 47:3-5) Ase Juda wakakaloyama lo wodja awɔ wa lootɔ wakahombe monga efula ndo ɛtshɔkɔ wa Jehowa wakahombe monga efula dia nkotsha ehomba awɔ. Ɔkɛdi waki didjidji dia diangɔ efula di’amɛna!

6. a) Prɔfɛsiya kɛnɛ ka didjidji mbishaka daka diakɔna dia shikaa? b) Dui diakɔna di’ohomba diaki la ɛnɛlɔ kɛnɛ? (Enda nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi.)

⁶ Ashi washa lɔsɛnɔ. L’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, ashi wakakɛlaka otsha lo Ndjale Kambovɔ, lo nsala dia tɔ nyomonga la lɔsɛnɔ. Tolembete dia ashi wakashaka lɔsɛnɔ le lokema la nse lele lofulo lalɔ mbɛdikama la lɔnɛ latanema lo Ndjale ka Woke kana Ndjale ka Mediteraneya. Lɛkɔ, anto wakandaka nse efula l’omamu wa Ndjale Kambovɔ lam’asa tosombasomba tohende takangana etale efula. Ondjelo akate ate: “Ɛngɔ tshɛ kayɔsɛna dihole tshɛ diakɛla ɔkɛdi ɔnɛ.” Onde kɛsɔ nangaka mbuta dia ashi w’oma lo luudu la Jehowa wakahombe koma l’oseka dihole tshɛ dia lo Ndjale Kambovɔ? Ndooko. Ondjelo akalembetshiya dia ashi washa lɔsɛnɔ hawotokoma l’ahole amɔtshi wa lɔtɛkɛ. Ahole asɔ “wayotshikala lɛɛhɔ loto.”b (Ɛzk. 47:8-11) Ɔnkɔnɛ, prɔfɛsiya kɛsɔ kakashikikɛka daka di’ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wayoyolola anto dia mbakonya dia vɔ ngɔna. Koko ɔhɛmwɛlɔ ɔmɔtshi wakikɔ: Aha anto tshɛ mbakahombe mbetawɔ ɛtshɔkɔ wa Jehowa ndo aha anto tshɛ mbakahombe nkɔnɔ.

7. Woho waki esongo l’emamu w’ɔkɛdi lo ɛnɛlɔ akashaka ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ eshikikelo kakɔna?

⁷ Esongo dikambo dia mbo ya ndɛ ndo ɛkɔnwɛlɔ. Ko kayotota dikambo dia esongo waki l’emamu w’ɔkɛdi? Vɔ wakakimanyiyaka dia dihole sɔ monga olangala, shi mɛtɛ? Koko waki nto la kitshimudi mɔtshi. Ɛzɛkiyɛlɛ ndo ase wodja ande wakakanyiyaka dikambo dia elowa w’amɛna wakatondjaka esongo ɛsɔ, wakelaka dinela ngɔndɔ tshɛ! Dui dia dimɛna dia didjidji sɔ diakaleke mbaashikikɛ dia Jehowa ayowalesha lo nyuma. Naa dui dikina nto? Tolembete dia akatshi wa lo esongo ɛsɔ “wayonga . . . dikambo dia ɛkɔnwɛlɔ.” (Ɛzk. 47:12) Jehowa akeyaka dia laadiko dia tshɛ, ase Juda wakakalola oma lo lɔhɔmbɔ wakahombe monga l’ohomba w’ɛkɔnwɛlɔ ka lo nyuma, diakɔ diakandalake dia mbashatɔ. Woho wakandasale dui sɔ akatɛkɛtama lo prɔfɛsiya kina yendana l’okaloyelo oko wakatɛnyi lo tshapita 9 ya dibuku nɛ.

8. Kakɔna kɛnya dia ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kakahombe monga l’okotshamelo wa woke?

⁸ Koko, oko wakatasɛdingola nto lo tshapita 9, ase Juda wakakalola oma lo lɔhɔmbɔ wakɛnyi paka okotshamelo wa mondo wa prɔfɛsiya shɔ. Anto vɔamɛ mbakasale dia okotshamelo ɔsɔ monga mondo. Ngande wakakoke Jehowa mbaatshɔkɔla efula lam’ele vɔ wakakalola lo mboka yawɔ ya kɔlɔ yele oko ohindodi ndo wonyelo wa yimba l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, dui diakawasalaka mbala efula? Wanɛ waki la kɔlamelo wakonge la lonyangu ndo wakakɔmɔka oma lo lɔkɛwɔ la mindo l’asekawɔ ase Juda. Koko, atɛmɔdi wa kɔlamelo wa Jehowa wakeyaka dia alaka ande hawetaka pa ndo vɔ kotshamaka nshi tshɛ. (Adia Jashua 23:14.) Ɔnkɔnɛ, lushi lɔmɔtshi ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kakahombe monga l’okotshamelo wa woke efula. Ko etena kakɔna?

Ɔkɛdi wekɔ lo nkɛla ɛlɔ kɛnɛ!

9. Etena kakɔna kakonge ɛnɛlɔ k’Ɛzɛkiyɛlɛ ka tɛmpɛlɔ l’okotshamelo wa woke?

⁹ Oko wakatɛnyi lo tshapita 14 ya dibuku nɛ, ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ kekɔ l’okotshamelo wa woke efula “lo etena k’ekomelo ka nshi,” mbuta ate etena kele ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wambodiyama woho wahatasalemaka ntondo. (Isa. 2:2) Lo yoho yakɔna yakotshama etenyi kɛnɛ ka ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ nshi nyɛ?

10, 11. a) Ɛtshɔkɔ akɔna wakɛla le so oko ɔkɛdi ɛlɔ kɛnɛ? b) Ngande wele ɔkɛlɛlɔ w’ɛtshɔkɔ w’oma le Jehowa wakahame dia nkotsha ehomba wakatatetemalaka monga lo nshi y’ekomelo?

¹⁰ Ɔkɛdi w’ɛtshɔkɔ. Ashi wakɛla oma lo luudu la Jehowa tooholaka ɛtshɔkɔ akɔna ɛlɔ kɛnɛ? Lo mɛtɛ, kɛsɔ toholaka diangɔ efula dia lo nyuma diatosha Jehowa diatokimanyiya. L’atei wa diangɔ sɔ, ɛngɔ koleki tshɛ ele wolo wa mbɛdia w’oshinga w’etshungwelo wa Kristo wasala dia edimanyielo ka pɛkato yaso monga. Akambo wa mɛtɛ wa pudipudi w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbɛdikamaka nto la ashi washa lɔsɛnɔ ndo wele la wolo wa mbɛdia. (Ɛf. 5:25-27) Ngande wɛnama ɛtshɔkɔ ɛsɔ lo nshi yaso nyɛ?

¹¹ Lo 1919, aki paka nunu dingana di’ekambi wa Jehowa to ndo vɔ waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia nongola mbo ya ndɛ ya lo nyuma yakiwɔ la yɔ ohomba. Lo ɛnɔnyi akumi wakayele, vɔ wakatalekaka mpama. Ɛlɔ kɛnɛ, ekambi wa Nzambi waya ndekana miliyɔ enanɛi. Onde ashi wa pudipudi w’akambo wa mɛtɛ wekɔ lo tatetemala mpama? Eelo! Tekɔ l’elembetshielo efula w’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. Lo ɛnɔnyi lokama wetshi ɛnɛ, ekambi wa Nzambi wakatondja miliyara ya Bible, abuku, periodikɛ, tobukubuku ndo traktɛ. L’ɛnyɛlɔ ka ɔkɛdi wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ lo ɛnɛlɔ, ɔkɛlɛlɔ w’akambo wa mɛtɛ wa lo nyuma wakahame esadi esadi dia nkotsha ehomba wakatatetemalaka monga wa wanɛ walanga mbeya akambo wendana la Nzambi l’andja w’otondo. Aya edja efula kele wekɔ lo ɛprimɛ ekanda walembetshiya Bible. Ndo kakianɛ, lo tshimbo ya sitɛ k’Ɛtɛrnɛtɛ ka jw.org, ekanda ɛsɔ tanemaka l’Ɛtɛrnɛtɛ l’ɛtɛkɛta ndekana 900. Shɛngiya yakɔna yele l’ashi w’akambo wa mɛtɛ asɔ le anto w’etema ɛlɔlɔ?

12. a) Ngande wambotɛna woho washa losango l’akambo wa mɛtɛ anto lɔsɛnɔ ndo ɛkɔnwɛlɔ ka lo nyuma? b) Naa dui di’ohomba dia la wonya diatanaso lo ɛnɛlɔ kɛnɛ ɛlɔ kɛnɛ? (Enda ndo nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi.)

¹² Ashi washa lɔsɛnɔ. Wakatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ɔnɛ: “Ɛngɔ tshɛ kayɔsɛna dihole tshɛ diakɛla ɔkɛdi ɔnɛ.” Tokanyiya yema woho wakahandjɔnɛ losango l’akambo wa mɛtɛ le wanɛ tshɛ wakaye lo wodja aso wa lo nyuma wakakaloyama. Akambo wa mɛtɛ w’oma lo Bible wakananda etema wa miliyɔ y’anto ndo wakaakimanyiya dia monga la mbetawɔ le Jehowa. Koko, ɛnɛlɔ kakɔ kekɔ nto la ɔhɛmwɛlɔ w’ohomba wa la wonya w’ɔnɛ: Aha anto tshɛ mbahomba mbetawɔ losango l’akambo wa mɛtɛ lɔsɔ. L’ɛnyɛlɔ ka ahole wa lɔtɛkɛ ndo wa laanda wa lo Ndjale Kambovɔ ka l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, ekɔ anto amɔtshi wahalongola ndo watona dia mbetawɔ akambo wa mɛtɛ ndo nkamba la wɔ.c Aha dui dia ngasɔ tokomɛ pondjo!​—Adia Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 10:16-18.

13. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja ɛlɔ kɛnɛ oma lo esongo ɛsɔ wa l’ɛnɛlɔ kɛnɛ?

¹³ Esongo dikambo dia mbo ya ndɛ ndo ɛkɔnwɛlɔ. Onde esongo wa l’ɛnɛlɔ wele l’emamu w’ashi wekɔ la wetshelo w’ohomba leso ɛlɔ kɛnɛ? Eelo! Tohɔ dia esongo ɛsɔ wakatondjaka elowa w’eyoyo w’amɛna ngɔndɔ tshɛ ndo akatshi awɔ wakashaka ɛkɔnwɛlɔ. (Ɛzk. 47:12) Kɛsɔ toholaka dia tekɔ lo kambɛ Nzambi katolesha la lokaho tshɛ ndo katɔkɔnɔla lo yoho yoleki tshɛ dimɛna, mbuta ate lo nyuma. Ɛlɔ kɛnɛ, andja wekɔ la hemɔ ndo anto wekɔ la mposa k’akambo wa lo nyuma. Ko, ohokanyiya kɛnɛ katosha Jehowa. Onde wɛ atongaka lushi lɔmɔtshi l’ɔkɔngɔ wa mbeka sawo dimɔtshi di’oma lo periodikɛ kaso kɛmɔtshi, memba osambo w’ekomelo lo losanganya lɔmɔtshi la woke, menda vidɛo mɔtshi kana emisiɔ wa lo jw televiziɔ ɔmɔtshi ko wɛ ndjaoka dia wɛ ambɔtshɔkwama lo nkondja mbo ya ndɛ ya lo nyuma? Sho mɛtɛ ndeshamaka dimɛna. (Isa. 65:13, 14) Onde mbo yaso ya ndɛ ya lo nyuma tɔkɔnɔlaka lo nyuma? Alako w’amɛna walongolaso wohikami l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokimanyiyaka dia sho mbewɔ pɛkato yele oko awui wa mindo, lokaki ndo ohombelo wa mbetawɔ. Jehowa ambɔsaka nto yɛdikɔ ya nkimanyiya Akristo dia nkɔnɔ oma lo hemɔ ya lo nyuma yaya oma lo pɛkato ya weke. (Adia Jakɔba 5:14.) Sho mɛtɛ tekɔ lo tshɔkwama oko wɛnya esongo wa lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ.

14, 15. a) Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo ahole wa lɔtɛkɛ waki kɔkɔnɔ wa l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Wahɔ akɔna wakondjaso oma l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ k’ɔkɛdi ɛlɔ kɛnɛ?

¹⁴ L’etena kakɔ kaamɛ, sho koka nkondja wetshelo oma lo ahole wa lɔtɛkɛ waki kɔkɔnɔ. Hatetawɔki pondjo dia ntona dia ɛtshɔkɔ wa Jehowa monga lo lɔsɛnɔ laso. Ayonga dui dia kɔlɔ diaha sho nkɔnɔ l’ɛnyɛlɔ k’anto efula wa l’andja ɔnɛ wele la hemɔ. (Mat. 13:15) Koko, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa nkondja wahɔ oma lo ɔkɛdi w’ɛtshɔkɔ. Etena kanɔso ashi wa pudipudi w’akambo wa mɛtɛ w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi la waasaso tshɛ, katɛso anto akina awui wa mɛtɛ asɔ lo tshimbo y’olimu w’esambishelo, kalongolaso ɛlɔmbwɛlɔ ka la ngandji, esambelo ndo ekimanyielo k’oma le dikumanyi diakalowanyema oma le ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo, katokanyiyake dikambo dia ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ k’ɔkɛdi. Ɔkɛdi ɔsɔ mbishaka lɔsɛnɔ ndo ɛkɔnwɛlɔ dihole tshɛ diatshɔwɔ!

¹⁵ Ko kayotota dikambo dia okotshamelo wa lo nshi yayaye wa ɛnɛlɔ kɛnɛ k’ɔkɛdi? Oko wayotɛna, ɔkɛdi ɔsɔ wayɔkɛla lo yoho yoleki tshɛ lo paradiso kayaye.

Kɛnɛ kayolembetshiya ɛnɛlɔ kɛsɔ lo paradiso

16, 17. a) Lo yoho yakɔna yele ashi wa lɔsɛnɔ wayoleka monga efula ka mamba lo paradiso? b) Wahɔ akɔna wayotokondja oma l’ɔkɛdi ɔsɔ w’ɛtshɔkɔ lo paradiso?

¹⁶ Onde wɛ ndjaɛnaka dia wɛ ekɔ lo paradiso odingami l’angɛnyi, ase nkumbo ndo nyangɛnangɛna la lɔsɛnɔ? Wekelo wa ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ k’ɔkɛdi koka kokimanyiya dia ndeka mbɔsa dui sɔ oko dui dia mɛtɛ. Lo ngande? Tɔsɛdingole nto awui asato wokɛma hwe ndo w’amɛna wa lo ɛnɛlɔ kɛnɛ.

¹⁷ Ɔkɛdi w’ɛtshɔkɔ. Ɔkɛdi wa didjidji wayoleka mpama lo paradiso nɛ dia vɔ wayela anto aha tsho ɛtshɔkɔ wa lo nyuma koko ndo wa lo demba. L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso k’Ɛnɔnyi Kinunu, Diolelo dia Nzambi diayokimanyiya anto wele la kɔlamelo dia vɔ nkondja wahɔ oma l’oshinga w’etshungwelo tshɛ lo tshɛ. Yema yema, vɔ wayokoma kokele! Hemɔ, adɔkɔtɛlɛ, ɛfɛlɛmɛ ndo mpitadi hatonga! Ashi wa lɔsɛnɔ asɔ wayɔkɛla otsha le miliyɔ y’anto wayohandɔ lo Aramangɛdɔna, mbuta ate “olui a woke w’anto” wanɛ wayohandɔ lo “mfɔnu ka woke.” (Ɛny. 7:9, 14) Koko, ɔkɛlɛlɔ w’etatelo w’ɔkɛdi w’ɛtshɔkɔ wa diambo ɔsɔ ayonga oko dipɔpɔ di’ashi lo mbɛdika la kɛnɛ kayotomba l’ɔkɔngɔ. Oko wɛnyamidiɔ lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, ashi wayonga efula dia nkotsha ehomba w’anto.

18. Lo yoho yakɔna yele “ɔkɛdi w’ashi wa lɔsɛnɔ” wayokoma ɔkɛdi wa woke ndo wa wolo efula lo Ɛnɔnyi Kinunu?

¹⁸ Ashi washa lɔsɛnɔ. L’Ɛnɔnyi Kinunu, “ɔkɛdi w’ashi wa lɔsɛnɔ” wayokoma ɔkɛdi wa woke efula. (Ɛny. 22:1) Miliyɔ y’anto waheyama mbadia ndo kaanga miliyara, wayolɔ ndo wayokondja diaaso dia nsɛna pondjo pondjo lo paradiso! L’atei w’ɛtshɔkɔ wa Jehowa w’oma lo tshimbo ya Diolelo mbayonga ndo mbisha anto efula wakavu lɔsɛnɔ, anto waki komonga la wolo lo ditshu dia nkɛtɛ. (Isa. 26:19) Ko, onde wanɛ tshɛ wayolɔ wayotshikala la lɔsɛnɔ pondjo pondjo?

19. a) Kakɔna kɛnya dia ashi w’eyoyo w’akambo wa mɛtɛ wa Nzambi wayonga lo paradiso? b) Lo yoho yakɔna yele ashi amɔtshi “wayotshikala lɛɛhɔ loto” lo nshi yayaye?

¹⁹ Onto l’onto pombaka nsɔna. L’etena kɛsɔ wɛɔmbɔ w’eyoyo wayofɔma. Laasɔ ashi watutadia asolo w’oma le Jehowa wayonga ndo l’akambo wa mɛtɛ w’eyoyo wayoshɔma, mbuta ate wetshelo wa lo nyuma w’eyoyo. Shi ekɔ dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ nkanyiya di’elongamelo kɛsɔ? Amɔtshi wayotona diaha ndjela wetshelo w’eyoyo ɛsɔ ndo wayɔsɔna diaha nkitanyiya Jehowa. Anto amɔtshi mbeyaka ntɔmbɔkɔ l’Ɛnɔnyi Kinunu, koko hawotetawɔma dia vɔ todja ofukutanu lo paradiso. (Isa. 65:20) Nyɛsɔ tohɔke ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ndo tokanyiyake dia ahole wa lɔtɛkɛ asɔ wakatshikala hwe, mbuta ate ‘wakatshikala lɛɛhɔ loto.’ Ande dui dia enginya le wanɛ watona l’okonda tshɛ dia nnɔ ashi w’amɛna wa lɔsɛnɔ lee! L’ɔkɔngɔ w’Ɛnɔnyi Kinunu, olui w’atɔmbɔki wayeta lo wedi wa Satana. Wanɛ tshɛ watona ɛlɔmbwɛlɔ ka losembwe ka Jehowa wayovɔ vɔ tshɛ nyɔi ka pondjo.​—Ɛny. 20:7-12.

20. Ekongelo kakɔna kendana la wahɔ aso lo Ɛnɔnyi Kinunu katohola esongo wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ?

²⁰ Esongo dikambo dia mbo ya ndɛ ndo ɛkɔnwɛlɔ. Jehowa halange dia kaanga onto ɔtɔi l’atei aso nshisha lɔsɛnɔ la pondjo. Dia tokimanyiya dia sho nkukutɛ diaaso dia diambo diatoshande, nde ayoyashikikɛ nto dia ekongelo kɛmɔtshi kele oko esongo ɛsɔ wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ l’ɛnɛlɔ monga. Lo paradiso, ɛtshɔkɔ w’oma le Jehowa wayonga wa l’emunyi ndo wa lo nyuma. L’olongo, Yeso Kristo kaamɛ l’anto 144 000 wayolɛ kaamɛ la nde oko nkumi ya dikanga l’edja k’Ɛnɔnyi Kinunu. Oko dioho di’ɛlɔmbɛdi, anto 144 000 wayosala di’anto nkondja wahɔ oma l’olambo w’oshinga w’etshungwelo wa Kristo dia nkimanyiya anto wele la kɔlamelo dia monga kokele. (Ɛny. 20:6) Ekongelo kɛsɔ kendana la ɛkɔnwɛlɔ ka lo demba ndo ka lo nyuma toholaka esongo wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ l’omamu w’ɔkɛdi, mbuta ate esongo waki l’elowa w’amɛna ndo l’akatshi wakɔnɔla. Ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ mbɔtɔnɛka la prɔfɛsiya kekina ka dimɛna kakafunde ɔpɔstɔlɔ Joani. (Adia Ɛnyɛlɔ 22:1, 2.) Akatshi wa l’esongo wakɛnyi Joani waki “dikambo dia ɛkɔnwɛlɔ ka wedja.” Miliyɔ y’anto waheyama mbadia wele la kɔlamelo wayokondja wahɔ oma lo elimu w’ɔlɔmbɛdi wayokamba anto 144 000.

21. Ngande wele okanelo wa yimba l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ekɔ la shɛngiya le yɛ, ndo kakɔna kayotɔsɛdingola lo tshapita yayela? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Yema y’ashi yambokoma ɔkɛdi wa woke efula!”)

²¹ Etena kakanayɛ yimba dikambo dia ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ k’ɔkɛdi, shi otema ayɛ ndolaka la wɔladi ndo l’elongamelo? Ande tena dia diambo diatokongɛ la ntondo lee! Ohokanyiya yema, ambeta ɛnɔnyi nunu wele Jehowa akatosha prɔfɛsiya efula dia tokimanyiya dia sho nkanyiya woho wayonga paradiso ndo la solo dia lotutsha tshɛ, nde tɔlɔmbaka dia monga lɛkɔ dia tɛna okotshamelo wa woke, mbuta ate mɛtɛ ka prɔfɛsiya yakalakema. Onde wɛ ayonga lɛkɔ? Ondo wɛ koka ndjambola dia kana mɛtɛ wɛ ayokondja dihole lo paradiso. Lo tshapita yayela tayɔsɛdingola woho watosha avɛsa w’ekomelo wa lo prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ eshikikelo katokeketsha.

1, 2. a) Kakɔna kakatɛ Jehowa Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola?

ƐZƐKIYƐLƐ oma la mɛna ɛnɛlɔ kakookonya dia nkanyiya awui wakasalema ambeta ɛnɔnyi suke la 900 lo nshi ya Mɔsɛ la Jashua. L’etena kɛsɔ, Jehowa akatɛ Mɔsɛ ahole wele elelo wa Nkɛtɛ ya Daka ndo l’ɔkɔngɔ diko nde akayotɛ Jashua woho wakahombe wodja kahanyema le waoho wa Isariyɛlɛ. (Wal. 34:1-15; Jas. 13:7; 22:4, 9) Koko, kakianɛ l’ɔnɔnyi wa 593 N.T.D., Jehowa ambotɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ndo asekande waki lo lɔhɔmbɔ dia nkahanya nto Nkɛtɛ ya Daka le waoho wa Isariyɛlɛ!​—Ɛzk. 45:1; 47:14; 48:29.

² Losango lakɔna laki la ɛnɛlɔ kɛsɔ le Ɛzɛkiyɛlɛ ndo asekande waki lo lɔhɔmbɔ? Lande na kele ɛnɛlɔ kɛsɔ kekɔ kiɔkɔ y’ekeketshelo le ekambi wa Nzambi ɛlɔ kɛnɛ? Onde tɔ kayonga l’okotshamelo w’efula lo nshi yayaye?

Ɛnɛlɔ kele la eshikikelo ɛnɛi wakeketsha

3, 4. a) Naa eshikikelo ɛnɛi wa lo ɛnɛlɔ k’ekomelo ka Ɛzɛkiyɛlɛ wakakondja wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ? b) Eshikikelo kakɔna kayotɔsɛdingola lo tshapita nyɛ?

³ Ɛnɛlɔ k’ekomelo kakalongola Ɛzɛkiyɛlɛ tɛkɛtama lo totshapita divwa ta lo dibuku diande. (Ɛzk. 40:1–48:35) Tɔ kakasha wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ eshikikelo ɛnɛi wakeketsha wendana l’okaloyelo wa wodja w’Isariyɛlɛ. Eshikikelo akɔna ɛsɔ? Ntondotondo, ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wakahombe kaloyama lo tɛmpɛlɔ ka Nzambi. Dui dia hende, ɛlɔmbɛdi ndo alami w’ɛkɔkɔ w’ɛlɔlɔ wakahombe nɔmbɔla wodja wakakaloyama. Dui dia sato, wodja wakahombe kahanyema oko etenyi k’okitɔ le wanɛ tshɛ wakahombe nkalola l’Isariyɛlɛ. Ndo dui dia nɛi, Jehowa akahombe monga kaamɛ la wɔ, mbuta ate nyomodjasɛ nto l’atei awɔ.

⁴ Takɛnyi lo tshapita 13 ndo 14 ya dibuku nɛ woho wakakotshama eshikikelo ehende wa ntondo wa l’atei awɔ, mbuta ate okaloyelo w’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le alami w’ɛkɔkɔ w’ɛlɔlɔ. Lo tshapita nyɛ, tayoleka ntɛkɛta dia eshikikelo ka sato, mbuta ate daka diendana la wɔsɛlɔ wa etenyi k’okitɔ lo wodja. Tayɔsɛdingola lo tshapita yayela daka diendana la woongelo wa Jehowa.​—Ɛzk. 47:13-21; 48:1-7, 23-29.

“Wodja ɔnɛ . . . lambonyoshawɔ oko etenyi k’okitɔ”

5, 6. a) Lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, ɛtshi ka nkɛtɛ kakɔna kakahombe kahanyema? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.) b) Oyango akɔna waki la ɛnɛlɔ ka ɛtshi ka nkɛtɛ?

⁵ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 47:14. Lo ɛnɛlɔ, Jehowa akakotola yambalo ya Ɛzɛkiyɛlɛ l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka lo wodja kakahombe esadi eto monga oko “ekambɔ ka Ɛdɛna.” (Ɛzk. 36:35) Ko Jehowa akate ate: “Ɔnɛ ele ɛtshi ka nkɛtɛ kayonyosha waoho 12 wa Isariyɛlɛ oko ɛtshi ka nkɛtɛ k’okitɔ.” (Ɛzk. 47:13) “Ɛtshi ka nkɛtɛ” kakawahombe mbasha aki wodja wa Isariyɛlɛ wakakaloyama wakahombe wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ nkalola lɛkɔ. Oma laasɔ, oko wofundamidiɔ lo Ɛzɛkiyɛlɛ 47:15-21, Jehowa akalembetshiya tuwuiwui shikaa tendana la elelo wa wodja w’otondo.

⁶ Oyango akɔna waki la ɛnɛlɔ kɛnɛ kendana la wodja? Elembetshielo wa shikaa wendana la elelo akashikikɛka Ɛzɛkiyɛlɛ ndo asekande waki lo lɔhɔmbɔ dia wodja awɔ wakawalangaka wakahombe kaloyama lo pondjo. Ohokanyiya woho wakahombe eshikikelo ka ngasɔ k’oma le Jehowa lo nkamba la tɔtɛkɛta tokɛma hwe salanganya etema wa wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ! Onde ekambi wa Nzambi wa lo nshi y’edjedja wakalongola mɛtɛ ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ oko okitɔ? Eelo.

7. a) Awui akɔna wakatatɛ salema lo 537 N.T.D., ndo kakɔna katoholawɔ? b) Dimbola diakɔna diayotɔsɛdingola ntondo?

⁷ Lo 537 N.T.D., mbuta ate, ɛnɔnyi oko 56 l’ɔkɔngɔ wa Ɛzɛkiyɛlɛ nongola ɛnɛlɔ kande, nunu dia wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ wakatatɛ nkalola lo wodja wa Isariyɛlɛ ndo wakatatɛ mbidjasɛ lɛkɔ. Awui wa diambo asɔ wa lo nshi y’edjedja toholaka ohamelo wa woho akɔ waamɛ wasalema l’atei w’ekambi wa Nzambi nshi yaso nyɛ. Lo yoho mɔtshi, vɔ la wɔ wakalongola etenyi k’okitɔ lo wodja. Lo ngande? Jehowa aketawɔ dia ekambi ande mbɔtɔ lo wodja wa lo nyuma ndo mbidjasɛ lɔkɔ. Oko wediɔ ngasɔ, okaloyelo wa Nkɛtɛ ya Daka y’edjedja koka tetsha awui efula wendana la okaloyelo wa wodja wa lo nyuma w’ekambi wa Nzambi ɛlɔ kɛnɛ. Koko, la ntondo ka sho nsɛdingola wetshelo ɛsɔ, nyɛsɔ ntondo tokadimole lo dimbola diata ɔnɛ: “Lande na kakokaso mbuta dia wodja ɔmɔtshi wa lo nyuma wekɔ mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ?”

8. a) Jehowa akahɛnya wodja wa Isariyɛlɛ wa l’emunyi la wodja akɔna? b) Wodja wa lo nyuma kana paradiso, kɛdikɛdi na? c) Etena kakɔna kakoonge wodja ɔsɔ ndo akɔna akawotondja?

⁸ Lo ɛnɛlɔ kɛmɔtshi kakandɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ, Jehowa akɛnya dia prɔfɛsiya yendana l’okaloyelo w’Isariyɛlɛ yakahombe mɛna okotshamelo wa woke efula l’ɔkɔngɔ wa ‘okambi ande Davidɛ,’ mbuta ate Yeso Kristo ntatɛ mbolɛ oko Nkumekanga. (Ɛzk. 37:24) Dui sɔ diakasalema lo 1914 T.D. L’etena kɛsɔ, ko ase Isariyɛlɛ wa l’emunyi wambotashilaka pɛnyama edja efula oko ekambi wa Nzambi la wodja w’Isariyɛlɛ wa lo nyuma wokengami la Akristo w’akitami wa nyuma. (Adia Mateo 21:43; 1 Petero 2:9.) Jehowa kɔpɛnya tsho ase Isariyɛlɛ wa l’emunyi la ase Isariyɛlɛ wa lo nyuma, koko nde akahɛnya ndo wodja w’Isariyɛlɛ wa l’emunyi la wodja wa lo nyuma, kana paradiso. (Isa. 66:8) Oko wakatɛnyi lo tshapita 17 ya dibuku nɛ, wodja wa lo nyuma ɔsɔ ekɔ dihole di’ekokelo dia lo nyuma diele atshikadi w’akitami wekɔ lo ntɛmɔla Jehowa ntatɛ lo 1919. (Enda kiombo 9B, yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Lande na 1919?”) Oko wakatetaka nshi, wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna la nkɛtɛ, mbuta ate “ɛkɔkɔ ekina,” wakatatɛ vɔ la wɔ mbidjasɛ lo wodja wa lo nyuma ɔsɔ. (Jni. 10:16) Kaanga mbatatetemala paradiso ka lo nyuma mpama ndo nuna ɛlɔ kɛnɛ, anto wayokondja ɛtshɔkɔ atɔ tshɛ lo tshɛ paka l’ɔkɔngɔ wa Aramangɛdɔna.

Okahanyelo wɛdimi popo wa wodja

9. Alako akɔna shikaa wakasha Jehowa wendana l’okahanyelo wa wodja?

⁹ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 48:1, 28. L’ɔkɔngɔ wa nshikikɛ elelo wa wodja, Jehowa akɛnya dimɛna dimɛna woho wayokahanyema wodja. Nde akate dia ekitɔ wa waoho 12 wakahombe kahanyema popo oma lo nɔrdɛ otsha lo sidɛ, lo ntatɛ la dioho dia Danɛ l’olelo wa lo nɔrdɛ ka wodja ndo tokomɛ la dioho dia Ngada lo wekeke w’olelo wa sidɛ. Dioho tshɛ dia lo waoho akɔ 12 diakahombe nkondja ɛtshi ka nkɛtɛ ka woke efula oko okitɔ kakɔsaka oma l’olelo wa lo ɛstɛ polo lo Ndjale ka Woke kana Ndjale ka Mediteraneya l’owɛstɛ.​—Ɛzk. 47:20.

10. Eshikikelo kakɔna ondo kakakondja wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ oma lo etenyi kɛnɛ ka ɛnɛlɔ?

¹⁰ Eshikikelo kakɔna ondo kakakondja wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ oma l’etenyi kɛnɛ ka ɛnɛlɔ? Elembetshielo tshɛ wakasha Ɛzɛkiyɛlɛ wendana l’okahanyelo wa wodja wakahombe nshikikɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ dia okahanyelo wa wodja wayonga dui diakakongɛma dimɛna. Ndo nto, okahanyelo wa popo wa wodja le waoho akɔ 12 akashikikɛ dimɛna dia onto tshɛ laki lo lɔhɔmbɔ lakakalola akahombe mɛtɛ tolongola etenyi k’okitɔ lo wodja wakakaloyama. Ndooko onto lakakalola ko tonga bu la ɛtshi ka nkɛtɛ kana dihole dia mbidjasɛ.

11. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo okahanyelo wa wodja? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Okahanyelo wa wodja.”)

¹¹ Wetshelo akɔna wakeketsha wakokaso nkondja oma lo ɛnɛlɔ kɛsɔ ɛlɔ kɛnɛ? Lo Nkɛtɛ ya Daka yakakaloyama, ahole wakikɔ aha tsho dikambo di’ɛlɔmbɛdi, ase Lɛwi ndo ewandji, koko ndo di’anto akina tshɛ wa lo waoho 12. (Ɛzk. 45:4, 5, 7, 8) Woho akɔ waamɛ mbele, ɛlɔ kɛnɛ paradiso ka lo nyuma kekɔ la dihole aha tsho dikambo dia atshikadi w’akitami kana di’anto wa lo “olui a woke w’anto” wanɛ walɔmbɔla, koko ndo dikambo di’anto akina tshɛ wa l’olui a woke.a (Ɛny. 7:9) Oyadi ɔkɛndɛ wa tshitshɛ wakoka monga la so l’okongamelo wa Jehowa, tekɔ lo dihole di’ekokelo ndo tekɔ l’olimu wele la nɛmɔ lo wodja wa lo nyuma. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ eshikikelo kasalanganya etema!

Alembetshiya etshikitanu ehende w’ohomba wayela ɛnɛ le so?

12, 13. Alako akɔna shikaa wakasha Jehowa lo kɛnɛ kendana la mbisha waoho bɛtshi dia nkɛtɛ lo wodja?

¹² Alako amɔtshi wa Jehowa wendana l’okahanyelo wa wodja wakakoke ntshindja Ɛzɛkiyɛlɛ wɔɔngɔ nɛ dia vɔ wakatshikitana la wanɛ wakasha Nzambi Mɔsɛ. Tɔsɛdingole etshikitanu ehende. Ɔmɔtshi mendanaka la wodja ndo okina mendanaka l’anto wa lɛkɔ.

¹³ Otshikitanu wa ntondo, ɛtshi ka nkɛtɛ. Nzambi akatɛ Mɔsɛ dia mbisha waoho woleki weke bɛtshi dia nkɛtɛ dia weke ndeka waoho wa totshitshɛ. (Wal. 26:52-54) Koko l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, Jehowa ambosha alako wa nkahanya waoho tshɛ “tema ta popo [“onto tshɛ oko ɔnango,” nɔtɛ].” (Ɛzk. 47:14) Ɔnkɔnɛ, otale w’oma l’olelo wa nɔrdɛ otsha l’olelo wa lo sidɛ w’ɛtshi ka nkɛtɛ k’okitɔ ka dioho la dioho akahombe monga woho ɔtɔi l’okahanyelo wa bɛtshi dia nkɛtɛ di’ekitɔ 12. Ose Isariyɛlɛ tshɛ oyadi lo dioho diakɔna diakinde akakokaka nkondja wahɔ akɔ waamɛ oma lo lokema la diangɔ di’amɛna diakakokaka tanema lo Nkɛtɛ ya Daka yaki l’ɛtɛtɔ k’efula.

14. Ngande wele ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa lo kɛnɛ kendana l’angɛndangɛnda ntshikitana la kɛnɛ kakatama l’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ?

¹⁴ Otshikitanu wa hende, anto wakadjasɛka lo wodja. Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wakakokɛka angɛndangɛnda ndo waketawɔka dia vɔ ntɛmɔla Jehowa kaamɛ l’ase Isariyɛlɛ, koko takiwɔ la lotshungɔ la nkondja ɛtshi ka nkɛtɛ. (Lɛw. 19:33, 34) Koko, kɛnɛ kambotɛ Jehowa Ɛzɛkiyɛlɛ kakianɛ kambotshikitana la kɛnɛ kakandate l’Ɛlɛmbɛ. Jehowa ambowotɛ ate: “[Nyo]sha ɔngɛndangɛnda etenyi k’okitɔ lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka dioho dia lɛnɛ odjashinde.” L’ekimanyielo k’ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ, Jehowa akanya otshikitanu wa woke waki lam’asa “ase Isariyɛlɛ wa lootɔ” la angɛndangɛnda wakadjasɛka lo wodja. (Ɛzk. 47:22, 23) Lo wodja wakakaloyama wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ l’ɛnɛlɔ, nde akɛnyi dia anto wakadjasɛka lɔkɔ waki popo ndo kaamɛ l’ɔtɛmwɛlɔ.​—Lɛw. 25:23.

15. Naa dui dia mɛtɛ dia pondjo diendana la Jehowa diakashikikɛma lo wadjango ande wendana la wodja ndo wanɛ wakadjasɛka lɔkɔ?

¹⁵ Alako ahende wa diambo wakalongola Ɛzɛkiyɛlɛ wendana la wodja ndo l’anto wa lɛkɔ wakahombe nshikikɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ. Vɔ wakeyaka dia Jehowa akahombe mbakahanya ɛtshi ka nkɛtɛ popo oyadi vɔ waki ase Isariyɛlɛ wa lootɔ kana angɛndangɛnda wakatɛmɔlaka Jehowa. (Ɛzr. 8:20; Nɛh. 3:26; 7:6, 25; Isa. 56:3, 8) Alako asɔ wakashikikɛka nto dui dimɔtshi diakeketsha ndo diahatshikitana di’ɔnɛ, le Jehowa ekambi ande tshɛ wekɔ woho ɔtɔi ndo mbɔsamaka la nɛmɔ. (Adia Hangayi 2:7.) Ɛlɔ kɛnɛ, oyadi tekɔ l’elongamelo ka tɔsɛna l’olongo kana la nkɛtɛ, sho mbetawɔka dui diakɔ diaamɛ sɔ.

16, 17. a) Wahɔ akɔna wakondjaso oma lo nsɛdingola awui wendana la wodja ndo anto wakadjasɛka lɔkɔ? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo tshapita yayela?

¹⁶ Wahɔ akɔna wakondjaso lo nsɛdingola awui asɔ wendana la wodja ndo anto wakadjasɛka lɔkɔ? Vɔ toholaka dia popo ndo kaamɛ pombaka mɛnama hwe lo nkumbo kaso k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo ɛlɔ kɛnɛ. Jehowa bu la shɔnɔdi. Sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi mbokoyaka woho wele Jehowa bu la shɔnɔdi? Onde dimi salɛka osekami ɔtɛmɔdi tshɛ awui la dilɛmiɛlɔ di’oma k’ɛse otema oyadi lokoho lande la demba kana awui amɔtshi wa lo lɔsɛnɔ wakoka monga la nde?’ (Rɔmɔ 12:10) Tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wele Jehowa akatosha sho tshɛ diaaso diakɔ diaamɛ dia mbɔtɔ lo paradiso ka lo nyuma, lɛnɛ akambɛso Shɛso lele l’olongo olimu w’ekila l’anima aso tshɛ ndo lɛnɛ akondjaso ɛtshɔkɔ ande.​—Ngal. 3:26-29; Ɛny. 7:9.

¹⁷ Nyɛsɔ kakianɛ tɔsɛdingole eshikikelo ka nɛi ka lo etenyi k’ekomelo ka l’ɛnɛlɔ k’ekomelo ka Ɛzɛkiyɛlɛ, mbuta ate daka di’ɔnɛ Jehowa akahombe monga kaamɛ la wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo daka sɔ? Tayokondja okadimwelo lo tshapita yayela.

1, 2. a) Ɛtshi ka nkɛtɛ kakɔna kakakitshama laande? (Enda osato wele lo lohoso.) b) Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakasha wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ eshikikelo kakɔna?

LO ƐNƐLƆ kande k’ekomelo, Ɛzɛkiyɛlɛ ambɛna ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ kakakitshama laande l’ɔtɛ wa oyango ɔmɔtshi wa laande. Ɛtshi ka nkɛtɛ kakakitshama laande kɛsɔ kombishama oko etenyi k’okitɔ le dioho dimɔtshi dia ase Isariyɛlɛ, koko oko woshasha le Jehowa. Ɛzɛkiyɛlɛ ambɛna nto awui wendana l’osomba ɔmɔtshi wa diambo waki la lokombo l’ohomba. Etenyi kɛsɔ ka ɛnɛlɔ kakasha wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ eshikikelo k’ohomba k’ɔnɛ: Jehowa ayonga kaamɛ la wɔ etena kayowokalola lo wodja awɔ wa lootɔ wakawalangaka efula.

² Ɛzɛkiyɛlɛ toshaka elembetshielo ɛmɔtshi shikaa lo dikambo dia woshasha ɔsɔ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɔkɔndɔ ɔsɔ wele la kitshimudi le so oko weso atɛmɔdi wa mɛtɛ wa Jehowa.

“Woshasha w’ekila kaamɛ la . . . osomba”

3. Ahole akɔna atanu waki lo ɛtshi ka nkɛtɛ kakakitsha Jehowa laande ndo oyango akɔna waki l’ahole asɔ? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Woshasha wayonyokitsha laande.”)

³ Ɛtshi ka nkɛtɛ ka laande kɛsɔ kaki l’otale wa kubita 25 000 (kilɔmɛtrɛ 13) oma lo nɔrdɛ otsha lo sidɛ ndo kubita 25 000 oma lo ɛstɛ otsha l’owɛstɛ. Ɛtshi ka nkɛtɛ k’atshuku anɛi kɛsɔ kakelamɛka ɔnɛ: “Woshasha w’otondo.” Tɔ kakakahanyema lo tenyi sato lo wekeke. Etenyi ka la diko kaki dikambo di’ase Lɛwi, ndo etenyi ka l’atei kakakitshama dikambo dia tɛmpɛlɔ ndo dia ɛlɔmbɛdi. Tenyi pende sɔ diakakengaka “woshasha w’ekila.” Etenyi kakaleke tshitshɛ ka l’ɛse kana “dihole diatshikala” kaki “dikambo di’okambelo w’anto tshɛ.” Tɔ kaki dikambo dia osomba.​—Ɛzk. 48:15, 20.

4. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɔndɔ wendana la woshasha lo dikambo dia Jehowa?

⁴ Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɔndɔ ɔnɛ lo kɛnɛ kendana la mbisha Jehowa woshasha? Lo nkitsha ntondotondo ɛtshi ka nkɛtɛ dikambo dia woshasha wa laande ɔsɔ ndo oma laasɔ ko dikambo dia waoho, Jehowa akɛnyaka dia ɛtshi ka nkɛtɛ ka lo nyuma kɛsɔ mbakaleke ohomba. (Ɛzk. 45:1) Aha la taamu, wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ wakeke akambo efula lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kakaleke ohomba kɛsɔ l’okahanyelo wa wodja. Vɔ wakahombaka mbetsha ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yawɔ. Ɛlɔ kɛnɛ, sho la wɔ tekɔ lo mbɔsa dia akambo wa lo nyuma wele oko wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, wɔtwɛlɔ wa nsanganya y’Akristo ndo olimu w’esambishelo mbele awui woleki ohomba. Jehowa tetshaka dia ɔtɛmwɛlɔ ande mbahomba monga dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi.

“Osomba wayonga l’atei adiɔ”

5, 6. a) Osomba ɔsɔ waki dikambo dia waa na? b) Kakɔna kaki osomba akɔ komonga ndo lande na?

⁵ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 48:15. Kakɔna kakalembetshiyaka “osomba” ndo ɛtshi ka nkɛtɛ kakodinge? (Ɛzk. 48:16-18) Lo ɛnɛlɔ, Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ate: “Ɛtshi ka nkɛtɛ kaki osomba . . . kayonga dikambo dia luudu la Isariyɛlɛ l’otondo.” (Ɛzk. 45:6, 7) Ɔnkɔnɛ, osomba ɔsɔ ndo ɛtshi ka nkɛtɛ kakodinge komonga “woshasha w’ekila” wakawahombe “nkitsha laande dikambo dia Jehowa.” (Ɛzk. 48:9) La otshikitanu ɔsɔ lo yimba, nyɛsɔ tɔsɛdingole wetshelo wakokaso nkondja ɛlɔ kɛnɛ oma lo yɛdikɔ yakɔsama lo dikambo dia osomba ɔsɔ.

⁶ Dia nshikikɛ wetshelo wakokaso nkondja oma l’osomba ɔsɔ, sho pombaka ntondotondo mbeya kɛnɛ kaki osomba akɔ kokoka monga. Vɔ kokoka monga osomba wa Jɛrusalɛma wakayokamaka nto la tɛmpɛlɔ kayɔ. Lande na? Nɛ dia ɛnɛlɔ k’osomba kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ kokoka monga la tɛmpɛlɔ lɛkɔ. Ndo nto, osomba ɔsɔ komonga osomba ɔmɔtshi wa lo wodja w’Isariyɛlɛ wakakaloyama. Lande na? Nɛ dia ndooko osomba wele l’elembetshielo wɛnyami l’ɛnɛlɔ kɛnɛ wakakama oma le wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ wakakalola kana tokanula tawɔ. Laadiko dia laasɔ, osomba akɔ kokoka monga osomba wa l’olongo. Lande na? Nɛ dia vɔ wakakama lo ɛtshi ka nkɛtɛ kaki “dikambo di’okambelo [waha bu ekila] w’anto tshɛ.” Ɛtshi ka nkɛtɛ kaki dikambo di’anto tshɛ tshikitana la kɛnɛ kakakimɔma dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ.​—Ɛzk. 42:20.

7. Naa osomba wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ ndo vɔ waki didjidji dia na? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

⁷ Ko, ele osomba wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ? Tohɔ dia nde akɛnyi osomba akɔ l’ɛnɛlɔ kakɔ kaamɛ kakandɛnyi ɛtshi ka nkɛtɛ. (Ɛzk. 40:2; 45:1, 6) Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka dia ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ ekɔ ɛtshi ka nkɛtɛ ka didjidji ka lo nyuma, laasɔ osomba ɔsɔ pombaka monga wa lo nyuma. Ko, tshɛkɛta “osomba” mbelaka kanyi yakɔna? Tshɛkɛta shɔ mbelaka kanyi y’anto wasɛna kaamɛ oko olui ndo wokongɛmi. Ɔnkɔnɛ, mɛnamaka dia osomba wokongɛmi dimɛna wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ lo ɛnɛlɔ, mbuta ate wɔnɛ watawɔ dia wakakama oko ekambɔ k’atshuku anɛi ka dimɛna efula, ekɔ osomba wokongɛmi dimɛna wadjasɛ ɛnɔmbɔdi.

8. Polo lende akoma shɛngiya y’ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ ndo lande na kediɔ ngasɔ?

⁸ Polo lende akoma shɛngiya y’ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ? Ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ mɛnyaka dia osomba ɔsɔ wekɔ lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka didjidji ka lo nyuma. Laasɔ, ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ kekɔ la shɛngiya kana kekɔ lo nɔmbɔla olimu wakamba ekambi wa Nzambi ɛlɔ kɛnɛ. Ndo kakɔna kɛnya dui di’ɔnɛ osomba akɔ wekɔ dikambo di’anto tshɛ, kana vɔ bu osomba w’ekila? Dui sɔ toholaka dia osomba ɔsɔ bu wa l’olongo, koko wekɔ ɛlɔmbwɛlɔ ka la nkɛtɛ kakamba olimu lo wahɔ wa wanɛ tshɛ wele lo paradiso ka lo nyuma.

9. a) Waa na wakenga ɛlɔmbwɛlɔ ka la nkɛtɛ kɛsɔ ɛlɔ kɛnɛ? b) Kakɔna kayosala Yeso lo Ɛnɔnyi Kinunu?

⁹ Waa na wakenga ɛlɔmbwɛlɔ ka la nkɛtɛ kɛsɔ? L’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, ɔnɛ lakalɔmbɔlaka l’osomba ɔsɔ aki “owandji.” (Ɛzk. 45:7) Nde aki omendji l’atei w’anto, koko nde komonga ɔlɔmbɛdi kana ose Lɛwi. Owandji ɔsɔ tokonyaka dia nkanyiya djekoleko dikambo dia wanɛ wele emendji wa l’etshumanelo ɛlɔ kɛnɛ wele bu akitami. Alami w’ɛkɔkɔ wa lo nyuma asɔ wele l’atei wa “ɛkɔkɔ ekina” wekɔ ekambi wa la nkɛtɛ wele l’okitshakitsha l’ɛlɔmbwɛlɔ ka lowandji la Kristo la l’olongo. (Jni. 10:16) L’Ɛlɔmbwɛlɔ k’Ɛnɔnyi Kinunu wayaye, Yeso ayɔsɔna dikumanyi diele l’akoka, kana “ewandji” “lo nkɛtɛ k’otondo.” (Os. 45:16) L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo dia l’olongo, vɔ wayoyasha dia nkokɛ ekambi wa Nzambi l’edja k’Ɛnɔnyi Kinunu.

“Jehowa ekɔ lɛkɔ”

10. Naa lokombo l’osomba, ndo eshikikelo kakɔna kashalɔ?

¹⁰ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 48:35. Lokombo l’osomba ko “Jehowa ekɔ lɛkɔ.” Lokombo lɔsɔ mbishaka eshikikelo k’ɔnɛ l’osomba ɔsɔ mbayonga woongelo wa Jehowa. Lo mɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ osomba waki l’atei atei ɔsɔ, ekɔ oko Jehowa akatɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ ate: ‘Dimi layonga kaamɛ la nyu nto!’ Ande eshikikelo kakeketsha lee!

11. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnɛlɔ k’Ɛzɛkiyɛlɛ kendana l’osomba ndo lokombo lawɔ lele la kitshimudi y’ohomba?

¹¹ Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’etenyi k’ɛnɛlɔ ka prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kɛnɛ? Lokombo l’osomba ɔsɔ toshikikɛka ɛlɔ kɛnɛ oko weso ekambi wa Nzambi ɔnɛ Jehowa ekɔ lo mbidjasɛ la ekambi ande wa kɔlamelo lanɛ la nkɛtɛ ndo nde ayongaka kaamɛ la wɔ. Lokombo lele la kitshimudi y’ohomba lɔsɔ mbikaka nto epole ɔsɛkɛ lo mɛtɛ k’ohomba kɛnɛ: Osomba wekɔ, aha dia mbisha anto lowandji koko dia nkotsha mboka ya Jehowa ya ngandji ndo y’ɛlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akasha ɛnɔmbɔdi ɛsɔ lowandji la nkahanya ɛtshi ka nkɛtɛ, koko ɛnɔmbɔdi ɛsɔ takawahombe nsala dui sɔ lo ndjela tokanyi t’ana w’anto. Koko, Jehowa akalongamɛka dia ɛnɔmbɔdi ɛsɔ mbɔsa la nɛmɔ kɛnɛ kakandawasha kana waɛsɛ, mbuta ate kɛnɛ kakandasha ekambi ande mbidja ndo ‘tombolambola.’​—Tok. 19:17; Ɛzk. 46:18; 48:29.

12. a) Naa dui dimɔtshi dia diambo diele l’osomba ɔnɛ, ndo kakɔna kɛnyadiɔ? b) Dui sɔ dia lo ɛnɛlɔ kɛnɛ mboholaka emendji w’Akristo dui diakɔna di’ohomba?

¹² Naa dui dikina dia diambo diendana l’osomba wele la lokombo ɔnɛ: “Jehowa ekɔ lɛkɔ”? Esomba w’edjedja waki la mpele di’ekokelo diaki l’asoko yema tshitshɛ, koko osomba ɔsɔ wekɔ l’asoko 12. (Ɛzk. 48:30-34) Lofulo l’asoko lɔsɔ (asoko asato lo lɛkɛ tshɛ la l’osomba) mɛnyaka dia ɛnɔmbɔdi w’osomba akɔ mbidjaka anto lo demba ndo wekɔ suke dia nkimanyiya ekambi wa Nzambi tshɛ. Ndo nto, asoko 12 wa l’osomba mbikaka epole ɔsɛkɛ ɔnɛ vɔ wekɔ lo dikambo di’onto tshɛ, mbuta ate “luudu la Isariyɛlɛ l’otondo.” (Ɛzk. 45:6) Woho waki osomba l’asoko efula dia nkimanyiya dia onto mbɔtɔ lɔkɔ aha l’okakatanu ekɔ tshondo ya eohwelo k’ohomba le emendji w’Akristo. Jehowa nangaka dia vɔ monga la lɔngɛnyi ndo mongaka nsuke dia sawolaka l’anto tshɛ wele lo paradiso ka lo nyuma.

Ekambi wa Nzambi wekɔ lo ‘ndja dia ndjɔtɛmɔla’ ndo ‘wekɔ lo kambɛ osomba’

13. Kakɔna kakate Jehowa lo dikambo di’elimu wotshikitanyi wakahombe ekambi ande nkamba?

¹³ Nyɛsɔ tokalole nto lo nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ ndo tokondja elembetshielo ekina wakandafunde l’ɛnɛlɔ kɛnɛ ka diambo kendana l’okahanyelo wa wodja. Jehowa tɛkɛtaka dia anto wayasha lo toho totshikitanyi t’olimu. Ɛlɔmbɛdi, mbuta ate “ekambi wa lo tɛmpɛlɔ k’ekila” wakahombaka nambola elambo ndo nsukana la Jehowa dia mbookambɛ. Ndo ase Lɛwi, mbuta ate “ekambi wa lo tɛmpɛlɔ” wakahombaka “nkamba elimu atɔ ndo kɛnɛ tshɛ kahomba salema lɔkɔ.” (Ɛzk. 44:14-16; 45:4, 5) Ndo nto, ekambi wakakambaka olimu suke l’osomba. Waa na waki ekambi ɛsɔ?

14. Ekambi wakakambaka olimu suke l’osomba toholaka dui diakɔna?

¹⁴ Ekambi ɛsɔ wakakambaka olimu suke l’osomba wakayaka oma lo “waoho tshɛ w’Isariyɛlɛ.” Ɔkɛndɛ awɔ aki wa sukɛ. Ɔkɛndɛ awɔ aki wa nkamba dikambɔ diakatondjaka “mbo ya ndɛ dikambo dia wanɛ wakambɛ osomba.” (Ɛzk. 48:18, 19) Onde yɛdikɔ shɔ toholaka diaaso dimɔtshi diele la so ɛlɔ kɛnɛ? Eelo. Ɛlɔ kɛnɛ, wanɛ tshɛ wadjasɛ lo paradiso ka lo nyuma wekɔ la diaaso dia nsukɛ olimu w’akitami w’anango Kristo ndo olimu wa wanɛ wele l’atei wa “olui a woke w’anto” wanɛ wakasɔnama oma le Jehowa dia nɔmbɔla. (Ɛny. 7:9, 10) Yoho yoleki yasukɛso olimu ɔsɔ ele lo mbetawɔ nkamba kaamɛ dihɛka lo dihɛka la ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo.

15, 16. a) Naa dui dikina diakokaso mbeka oma l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Tekɔ la diaaso dia ndjasha lo weho akɔna w’elimu wa woho akɔ waamɛ?

¹⁵ Ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kekɔ la dui dikina diakokaso nkondja wetshelo oma lɔkɔ, mbuta ate wetshelo wendana la olimu aso w’esambishelo. Naa dui diakɔ? Jehowa akate dia anto w’oma lo waoho 12 waki komonga ase Lɛwi, wakahombe nkamba olimu l’ahole ahende anɛ: Lo sɛkɛ dia lo tɛmpɛlɔ ndo lo dihole dia l’osomba dia ndeshaka waa nyama. Kakɔna kakawahombaka nsala lo dihole la dihole? Lo sɛkɛ dia lo tɛmpɛlɔ, waoho tshɛ ‘wakayaka dia ndjɔtɛmɔla’ lo nambola Jehowa elambo. (Ɛzk. 46:9, 24) Lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka l’osomba akɔ, anto w’oma lo waoho tshɛ wakayaka dia ndjosukɛ osomba lo nkamba nkɛtɛ ya lɔkɔ. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo ɛnyɛlɔ k’anto asɔ wakakambaka olimu?

¹⁶ Ɛlɔ kɛnɛ, anto wa l’olui a woke wekɔ la diaaso dia ndjasha l’elimu akɔ waamɛ wakakambaka anto wa lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ. Vɔ wekɔ lo ntɛmɔla Jehowa lo “tɛmpɛlɔ kande” lo nambola elambo wa lotombo. (Ɛny. 7:9-15) Vɔ salaka dui sɔ lo ndjasha l’olimu w’esambishelo ndo lo nkɛnɛmɔla mbetawɔ kawɔ la dui dia wolo lo nsanganya y’Akristo. Vɔ mbɔsaka yoho shɔ ya ntɛmɔla Jehowa oko ɔkɛndɛ awɔ woleki ohomba. (1 Ɛk. 16:29) Laadiko dia laasɔ, efula ka l’atei w’ekambi wa Nzambi wekɔ lo nsukɛ okongamelo wa Nzambi lo toho efula. Ɛnyɛlɔ, vɔ mbishaka lonya lo wokelo ndo l’ɔlɔngɔswɛlɔ wa Mbalasa ya Diolelo ndo mvudu ya Bɛtɛlɛ, ndo vɔ mbishaka lonya lo elimu ekina wa l’okongamelo wa Jehowa. Akina sukɛka elimu ɛsɔ lo nkimɔ falanga yawɔ. Ekɔ oko vɔ wekɔ lo nkamba nkɛtɛ lo nsala awui asɔ tshɛ “dia lotombo la Nzambi.” (1 Kɔr. 10:31) Vɔ kambaka olimu awɔ l’ohetoheto tshɛ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia vɔ mbeyaka dia Jehowa “ngɛnangɛnaka woho w’elambo wa ngasɔ.” (Hɛb. 13:16) Onde wɛ ekɔ lo nkamba dimɛna la waaso asɔ tshɛ?

“Sho tekɔ lo nkonga olongo w’oyoyo ndo nkɛtɛ k’oyoyo”

17. a) Okotshamelo akɔna wa lo yɛdikɔ y’efula wa ɛnɛlɔ k’Ɛzɛkiyɛlɛ wayotɛna lo nshi yayaye? b) Lo Ɛnɔnyi Kinunu, waa na wayokondja wahɔ oma le ɛnɔmbɔdi wa l’osomba?

¹⁷ Lo nshi yayaye, onde tayɛna okotshamelo wa lo yɛdikɔ y’efula wa ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ka woshasha? Eelo! Todje yimba lo dui nɛ: Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi dia wodja waki la ɛtshi ka nkɛtɛ kakawelɛka ɔnɛ “woshasha w’ekila” kaki l’atei wa wodja. (Ɛzk. 48:10) Woho akɔ waamɛ mbele, l’ɔkɔngɔ wa Aramangɛdɔna oyadi dihole tshɛ diayotonga lo nkɛtɛ kɛnɛ, Jehowa ayodjasɛ kaamɛ la so. (Ɛny. 21:3) Lo Ɛnɔnyi Kinunu, ɛnɔmbɔdi wa l’osomba ɔsɔ, mbuta ate wanɛ wayɔsɔnama dia nkokɛ ekambi wa Nzambi wayonga la shɛngiya lo nkɛtɛ k’otondo lo mbisha ɛlɔmbwɛlɔ koludi la ngandji le wanɛ tshɛ wayokenga “nkɛtɛ k’oyoyo,” mbuta ate tshunda di’oyoyo di’ana w’anto.​—2 Pe. 3:13.

18. a) Lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ ɛnɔmbɔdi ɛsɔ wa l’osomba wayoyelaka ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi? b) Lokombo l’osomba toshaka eshikikelo kakɔna?

¹⁸ Lande na kakokaso monga l’eshikikelo dia ɛnɔmbɔdi wa l’osomba wayotetemala ndjela tshɛ lo tshɛ ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi? Nɛ dia Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka hwe dia osomba wa la nkɛtɛ wele la asoko 12 wekɔ didjidji di’osomba wa l’olongo wele l’asoko 12, mbuta ate Jɛrusalɛma y’Oyoyo yokengami la anto 144 000 wayolɛ kaamɛ la Kristo. (Ɛny. 21:2, 12, 21-27) Dui sɔ mɛnyaka dia ɛnɔmbɔdi wa la nkɛtɛ wayoyelaka tɛdikɔ tshɛ tayɔsamaka oma le Diolelo dia Nzambi dia l’olongo ndo wayoyashaka tshɛ lo tshɛ dia nkamba la tɔ. Eelo, lokombo l’osomba akɔ l’ɔnɛ “Jehowa ekɔ lɛkɔ” shikikɛka ɔmɔmɔ la l’atei aso ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wayotshikalaka ndo wayohamaka pondjo pondjo lo paradiso. Ande nshi yayaye y’amɛna yatokongɛ lee!