SAWO DIA WEKELO 49
OSAMBO 147 Daka dia lɔsɛnɔ la pondjo
Kakɔna kakokayɛ nsala dia nkondja lɔsɛnɔ la pondjo?
“Onto tshɛ leya Ɔna ndo longa la mbetawɔ le nde akondja lɔsɛnɔ la pondjo.”—JNI. 6:40.
KƐNƐ KAYOTEKA
Woho wakondja akitami ndo ɛkɔkɔ ekina wahɔ oma l’olambo wa Yeso Kristo.
1. Kakɔna kakoka anto amɔtshi mfɔnya lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ la pondjo?
ANTO efula fɔnyaka dia woho walɛwɔ mbo ya ndɛ y’amɛna ndo woho wakɔkɔlawɔ demba mbala la mbala mbakimanyiyaka dia monga la yoonge ya dimɛna. Lonyangu ko, vɔ hawolongamɛ dia nsɛna pondjo pondjo. L’ɔtɛ w’ekiyanu waya oma lo lotshundu l’osombe, vɔ fɔnyaka dia hawokokaki nsɛna pondjo pondjo. Koko, Yeso akate di’anto koka nkondja “lɔsɛnɔ la pondjo,” oko wɛnyamidiɔ lo Joani 3:16 ndo 5:24.
2. Kakɔna kata Joani tshapita 6 lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ la pondjo? (Joani 6:39, 40)
2 Lushi lɔmɔtshi, Yeso akasale dihindo lo mfudia mapa la nse dia ndesha nunu di’anto.a Ɔsɔ aki dui dia diambo, koko kɛnɛ kakandate lushi lakayele akaleke tshɛ diambo. Olui w’anto wakoyele la Kapɛrnauma suke l’omamu wa Ndjale ka Ngalileya lɛnɛ akandatowatɛka ɔnɛ onto kokaka mbolɔ ndo ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ la pondjo. (Adia Joani 6:39, 40.) La dikambo sɔ lo yimba, kanyiya lo dikambo di’angɛnyi ayɛ ndo dia wakiyɛ wa ngandji wakavu. Ɛtɛkɛta wa Yeso mɛnyaka di’anto efula wakavu kokaka mbolɔ ndo oyadi wɛ kana wakiyɛ wa ngandji koka nkondja lɔsɛnɔ la pondjo! Koko, ɛtɛkɛta wakayotaka Yeso oma laasɔ watanema lo Joani tshapita 6, waki wolo le anto efula dia nshihodia. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛtɛkɛta akɔ.
3. Lo ndjela Joani 6:51, kakɔna kakate Yeso lo dikambo diande?
3 Olui w’anto waki la Kapɛrnauma wakɛnyi diɔtɔnganelo diele lam’asa mapa wakasha Yeso anto la Mana yakashaka Jehowa watshɛwɔ. Ndo nto, Bible mbelɛka Mana shɔ ɔnɛ “mapa w’oma l’olongo.” (Os. 105:40; Jni. 6:31) Yeso akakambe l’ɛnyɛlɔ ka Mana dia mbetsha anto dui dimɔtshi di’ohomba efula. Kaanga mbaki Mana mbo ya ndɛ ya lo dihindo y’oma le Nzambi, wanɛ wakayile wakayovɔka. (Jni. 6:49) Lo yoho yotshikitanyi, Yeso akayaelɛ ɔnɛ “mapa wa mɛtɛ w’oma l’olongo,” “mapa waki Nzambi” ndo “mapa wa lɔsɛnɔ.” (Jni. 6:32, 33, 35) Yeso akɛnya otshikitanu wa woke waki lam’asa Mana la otondo ande. Nde akate ate: “Dimi kele mapa wasɛna wakaye oma l’olongo. Onto tshɛ layɔlɛ mapa akɔ ayɔsɛna pondjo pondjo.” (Adia Joani 6:51.) Ase Juda asɔ wakonge l’okandokando. Ngande wakakoke Yeso mbuta dia nde akaye oma l’olongo oko “mapa” woleki Mana yakashaka Nzambi watshɛwɔ lo dihindo? Oma laasɔ Yeso akawatɛ ate: “Mapa ɔsɔ ele demba diami.” Kakɔna kakandalange mbuta? Sho pombaka nyanga dia nshihodia okadimwelo wa dimbola sɔ nɛ dia vɔ mɛnyaka woho wakokaso nkondja lɔsɛnɔ la pondjo kaamɛ la wakiso wa ngandji. Nyɛsɔ tende kɛnɛ kakalange Yeso mbuta.
MAPA WA LƆSƐNƆ NDO DEMBA DIANDE
4. Lande na kakanyange anto amɔtshi l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakate Yeso?
4 Anto amɔtshi wakanyange etena kakawoke Yeso ata dia nde ‘ambokimɔ demba diande di’anto wa l’andja nkondja lɔsɛnɔ.’ Ondo vɔ wakafɔnya dia nde akalange mbasha demba diande dia mɛtɛ mɛtɛ dia vɔ ndɛ. (Jni. 6:52) Tende dui dia diambo diakaleke mbanyangiya diakate Yeso ɔnɛ: “Naka hanyole demba dia Ɔna onto ndo hanyɔnwɛ dikila diande, kete hanyotonga la lɔsɛnɔ.”—Jni. 6:53.
5. Ngande wakokaso monga l’eshikikelo dia Yeso konanga mbuta di’anto wakahombe nnɔ dikila diande dia mɛtɛ mɛtɛ?
5 Lo nshi ya Nɔa, Nzambi akashimbe anto diaha vɔ ndɛ dikila. (Eta. 9:3, 4) Jehowa akayodjangɛ ase Isariyɛlɛ Ɔlɛmbɛ ande ɔsɔ nto. Onto tshɛ lakalɛka dikila ‘akahombaka ndjakema.’ (Lɛw. 7:27) Yeso akasukɛ Ɔlɛmbɛ ɔsɔ. (Mat. 5:17-19) Laasɔ hatokoke mfɔnya dia nde akatshutshuya olui w’ase Juda dia ndɛ demba kana nnɔ dikila diande dia mɛtɛ mɛtɛ. Koko la etelo ka diambo kɛsɔ, Yeso akalange mbetsha anto woho wa vɔ nkondja “lɔsɛnɔ la pondjo.”—Jni. 6:54.
6. Lo woho akɔna wakokaso nshihodia ɛtɛkɛta waki Yeso wendana la ndɛ demba ndo nnɔ dikila diande?
6 Wetshelo akɔna waketsha Yeso? Mbokɛmaka hwe dia, Yeso akatɛkɛtaka lo yoho ya didjidji oko wakandatɛkɛta la womoto l’ose Samariya ate: “Koko onto tshɛ lanɔ ashi wayomowosha hokaki mposa nto pondjo, nɛ dia ashi wayomowosha wayoyala oko kiɔkɔ y’ashi wakundɔkundɔ dia mbisha lɔsɛnɔ la pondjo.” (Jni. 4:7, 14)b Yeso konanga mbutɛ womoto l’ose Samariya dia nde akakoke nkondja lɔsɛnɔ la pondjo lo nnɔ tsho ashi wa mɛtɛ mɛtɛ. Woho akɔ waamɛ mbele, nde konanga mbuta dia olui w’anto wakatɛkɛta la nde la Kapɛrnauma wakahombe nsɛna pondjo pondjo naka vɔ ndɛ demba ndo nnɔ dikila diande dia mɛtɛ mɛtɛ.
ETSHIKITANU LAM’ASA WAASO EHENDE
7. Kakɔna kata anto amɔtshi lo kɛnɛ kendana l’ɛtɛkɛta wa Yeso watanema lo Joani 6:53?
7 Ase ɛtɛmwɛlɔ amɔtshi mbutaka di’ɛtɛkɛta wa Yeso watanema lo Joani 6:53 wendana la ndɛ demba ndo nnɔ dikila diande, aki ɛnyɛlɔ ka Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ nɛ dia yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, nde akayokambaka l’ɛtɛkɛta wa woho akɔ waamɛ. (Mat. 26:26-28) Vɔ mbutaka dia onto tshɛ lɔɔtɔ lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ pombaka ndɛ mapa ndo nnɔ vinyɔ yetshetshama le anto. Onde dui sɔ diekɔ mɛtɛ? Ekɔ ohomba sho nyanga ekadimwelo wa dimbola sɔ nɛ dia ɔnɔnyi tshɛ miliyɔ y’anto wa l’andja w’otondo wekɔ lo nsangana kaamɛ la so lo dikambo sɔ. Tayɛna etshikitanu ɛmɔtshi wele lam’asa ɛtɛkɛta watanema lo Joani 6:53 la kɛnɛ kakate Yeso lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ.
8. Naa etshikitanu ɛmɔtshi wele lam’asa waaso ehende ɛnɛ? (Enda ndo esato.)
8 Nyɛsɔ tende etshikitanu ehende wele lam’asa waaso asɔ. Wa ntondo, etena kakɔna ndo lende akatɛkɛta Yeso ɛtɛkɛta watanema lo Joani 6:53-56? Nde akatɛkɛta ɛtɛkɛta ɛsɔ le olui w’ase Juda waki la Ngalileya lo 32 T.D. Dui sɔ diakasalema ɔnɔnyi ɔtɔi la ntondo ka nde mpɔhɔla Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ la Jɛrusalɛma. Wa hende, waa na wakendanaka l’ɛtɛkɛta ande? Ampokami ande efula wa la Ngalileya wakakotɔmaka oya le nde l’ɔtɛ wakandaakotshɛka ehomba awɔ wa lo demba koko aha l’ɔtɛ wakiwɔ l’ohomba w’awui wa lo nyuma. (Jni. 6:26) Ndo nto, etena kakate Yeso dui dimɔtshi diaki wolo le wɔ nshihodia, esadi eto vɔ wakashisha mbetawɔ le nde. Kaanga ambeki ande amɔtshi wakatshike mboyela. (Jni. 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) Anto asɔ wakatshikitana etale la apɔstɔlɔ 11 wa kɔlamelo waki kaamɛ la Yeso oko ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ lo 33 T.D., lam’akandahɔhɔla Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Lo diaaso sɔ, apɔstɔlɔ ande 11 wa kɔlamelo waki kaamɛ la nde kaanga mbakiwɔ koshihodiaka tshɛ lo tshɛ kɛnɛ kakandawaetshaka. Koko otshikitanyi l’anto efula wa la Ngalileya, apɔstɔlɔ ande waki l’eshikikelo dia Yeso aki Ɔna Nzambi lakaye oma l’olongo. (Mat. 16:16) Nde akaawandola lo mbatɛ ate: “Nyu mbele wanɛ wambotetemala ntshikala kaamɛ la mi lo ehemba ami.” (Luka 22:28) Etshikitanu ɛsɔ ehende eto mɛnyaka dia lo Joani 6:53 Yeso konembetshiya kɛnɛ kakahombe ndjosalema lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Koko etshikitanu ekina wekɔ laadiko dia wɛsɔ.
Joani tshapita 6 kɔndɔlaka kɛnɛ kakatɛ Yeso olui w’anto w’ase Juda la Ngalileya (lo lɔmɔsɔ). Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ, nde akatɛkɛta la djui y’apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo la Jɛrusalɛma (lo lomi) (Enda odingɔ 8)
KƐNƐ KALEMBETSHIYA ƐTƐKƐTA WA YESO LE YƐ
9. Olui akɔna w’anto wendana l’ɛtɛkɛta wa Yeso wa lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ?
9 Lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ, Yeso akasha apɔstɔlɔ ande mapa waha la wodoya ndo akawatɛ dia mapa ɔsɔ waki didjidji dia demba diande. Oma laasɔ nde akawasha vinyɔ ndo akawatɛ dia yɔ yaki didjidji dia “dikila dia sheke.” (Makɔ 14:22-25; Luka 22:20; 1 Kɔr. 11:24) Kɛnɛ kakandate lo dikambo dia sheke, kaki ohomba efula. Sheke y’oyoyo yakadjama la “luudu [la lo nyuma] l’Isariyɛlɛ,” mbuta ate le wanɛ wayonga “lo Diolelo dia Nzambi,” koko aha le anto tshɛ. (Hɛb. 8:6, 10; 9:15) Apɔstɔlɔ koshihodia dui sɔ l’etena kɛsɔ, koko aha la ntshimbatshimba vɔ wakahombe kitama esɔ la nyuma k’ekila ndo monga etenyi ka sheke y’oyoyo dia toonga la dihole kaamɛ la Yeso l’olongo.—Jni. 14:2, 3.
10. Ngande wotshikitanyi kɛnɛ kakate Yeso la Ngalileya lo lofulo l’anto la kɛnɛ kakandate lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ? (Enda ndo osato.)
10 Tolembete dia lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ, Yeso akatɛkɛta dia “leemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ.” Djui ya tshitshɛ shɔ yakatatɛ l’apɔstɔlɔ ande wa kɔlamelo waki kaamɛ la nde lo luudu. (Luka 12:32) Vɔ mbaki wanɛ wakatɛ Yeso dia ndɛ mapa ndo nnɔ vinyɔ la dikɔlɔ sɔ, ndo akina wayoyonga l’olui ɔsɔ wayohombaka ndo vɔ lawɔ ndɛ mapa ndo nnɔ vinyɔ etena kayowosalaka Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Vɔ wekɔ wanɛ wayolongola dihole l’olongo kaamɛ la Yeso. Kɛnɛ kakandatɛ apɔstɔlɔ ande lo diaaso sɔ ntshikitana la kɛnɛ kakandatɛ olui w’anto la Ngalileya, nɛ dia nde akate dia Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ akendanaka l’anto yema tshitshɛ tsho. Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakendanaka l’anto efula.
Wanɛ walɛ mapa ndo wanɔ vinyɔ wekɔ djui ya tshitshɛ y’anto, koko “onto tshɛ” koka monga la mbetawɔ le Yeso ndo nkondja lɔsɛnɔ la pondjo (Enda odingɔ 10)
11. Kakɔna kakate Yeso la Ngalileya kɛnya dia nde kɔtɛkɛtaka dia djui y’anto yakashikikɛma?
11 Etena kaki Yeso la Ngalileya lo 32 T.D., nde akatɛkɛtaka l’ase Juda wakayangaka mbo ya ndɛ oma le nde. Koko, nde akakotola yambalo yawɔ lo dui dimɔtshi dioleki mbo ya ndɛ ya mɛtɛ mɛtɛ ohomba. Nde akatɛkɛta dia dui dimɔtshi diakakoke mbasha lɔsɛnɔ la pondjo. Ndo Yeso akate dia wanɛ wakavu wakakoke mbolɔ ndo ndjɔsɛna pondjo pondjo. Nde kɔtɛkɛta dia djui y’anto wakasɔnama oko wakandayɔtɛkɛta lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Lo dihole dia nsala ngasɔ, nde akatɛkɛta la Ngalileya dikambo di’ɛtshɔkɔ wakahombe anto tshɛ nkondja. Ndo nto, nde akate ate: “Onto tshɛ layɔlɛ mapa akɔ ayɔsɛna pondjo pondjo . . . mapa ɔsɔ ele demba diami diayomokimɔ dia anto wa l’andja nkondja lɔsɛnɔ.”—Jni. 6:51.c
12. Kakɔna kahombama dia nkondja lɔsɛnɔ la pondjo lakate Yeso?
12 Onde Yeso akalange mbuta di’onto tshɛ laki la lɔsɛnɔ akahombe nkondja lɔsɛnɔ la pondjo? Ndooko, paka wanɛ ‘walɛ mapa akɔ’ ndo wanɛ wele la mbetawɔ le Yeso mbayokondja lɔsɛnɔ la pondjo. Anto efula mbutaka dia wekɔ la “mbetawɔ le [Yeso]” ndo vɔ mbɔɔsaka oko oshimbedi awɔ. (Jni. 6:29) Koko anto amɔtshi waki l’olui ɔsɔ waki ntondo la mbetawɔ le Yeso, wakɔɔsɛkɛ. Lande na?
13. Kakɔna kalɔmbama dia monga ombeki wa Yeso wa mɛtɛ?
13 Anto efula waki l’olui w’anto wakalesha Yeso waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia mboyela nɛ dia nde akatawashaka kɛnɛ kakawalangaka. Vɔ wakalangaka dia nde mbakɔnɔla, mbasha mbo ya ndɛ kana mbatɛ akambo wakiwɔ l’ohomba wa mboka. Koko, Yeso akɛnya dia akalɔmbamaka awui efula dia nkoma ambeki ande wa mɛtɛ. Nde koondja la nkɛtɛ dia ndjokotsha paka ehomba w’anto wa l’emunyi. Vɔ wakahombe mbetawɔ leeta lande la “ndja le” nde lo mbetawɔ ndo lo nkitanyiya awui tshɛ wakandawaetsha.—Jni. 5:40; 6:44.
14. Kakɔna kahombaso nsala dia nkondja wahɔ oma lo demba la dikila dia Yeso?
14 Yeso akawaetsha dia lo nkimɔ demba ndo dikila diande oko olambo, nde akasale dia vɔ nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Vɔ wakahombe monga la mbetawɔ lo dui sɔ. Mbetawɔ ka ngasɔ kaki ohomba le ase Juda ndo kekɔ lo ntetemala monga ohomba ndo le so ɛlɔ kɛnɛ. (Jni. 6:40) Eelo, dia sho nkondja wahɔ oma lo demba ndo dikila dia Yeso oko wofundamidiɔ lo Joani 6:53, sho pombaka monga la mbetawɔ l’oshinga w’etshungwelo. Anto efula kokaka nkondja ɔtshɔkɔ ɔsɔ.—Ɛf. 1:7.
15-16. Awui akɔna w’ohomba wamboteka lo Joani tshapita 6?
15 Ɔkɔndɔ wa lo Bible wele lo Joani tshapita 6 wekɔ la nɛmɔ di’efula le so ndo le wakiso wa ngandji. Kɛsɔ mɛnyaka kɛtshi k’efula kele la Yeso otsha le anto. Etena kakinde la Ngalileya, nde akakɔnɔla anto waki la hemɔ, akasambisha akambo wendana la Diolelo ndo akakotshaka ehomba w’anto wendana la mbo ya ndɛ. (Luka 9:11; Jni. 6:2, 11, 12) Kɛnɛ koleki ohomba ele, nde aketsha dia nde kele “mapa wa lɔsɛnɔ.”—Jni. 6:35, 48.
16 Wanɛ wakandelɛ “ɛkɔkɔ ekina” hawohombe ndɛ mapa ndo nnɔ vinyɔ lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. (Jni. 10:16) Koko, vɔ kondjaka wahɔ oma lo demba ndo dikila dia Yeso Kristo. Vɔ salaka ngasɔ lo monga la mbetawɔ l’olambo ande w’oshinga w’etshungwelo. (Jni. 6:53) Lo yoho yotshikitanyi, wanɛ wahomba ndɛ mapa ndo nnɔ vinyɔ mɛnyaka dia vɔ waya etenyi kɛmɔtshi ka lo sheke y’oyoyo ndo ekitɔ lo Diolelo dia l’olongo. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, oyadi tekɔ okitami kana ɔkɔkɔ okina, ɔkɔndɔ wa lo Joani tshapita 6 ekɔ ohomba efula le so. Vɔ mɛnyaka ohomba wa monga la mbetawɔ l’oyango wa nkondja lɔsɛnɔ la pondjo.
OSAMBO 150 Yanga Nzambi dia nde kotshungola
a Joani 6:5-35 tɛkɛtama lo sawo di’etshi.
b Ashi wakatɛkɛta Yeso lanɛ mendanaka la lɔsɛnɔ la pondjo lasha Jehowa.
c Joani tshapita 6 kambaka la tɔtɛkɛta tele oko “onto tshɛ” tendana la wanɛ wakoka nsɛna pondjo pondjo.—Jni. 6:35, 40, 47, 54, 56-58.