Manatua ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova Naʻe Tāmateʻí
ʻI Maʻasi 7, 2002, naʻe tatala ai ha maka fakamanatu ʻi he kolo ko Körmend ʻi he fakahihifo ʻo Hungalí. Naʻe fakamanatu ai ʻa e mate ʻa e toko tolu ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová naʻe fakapoongi ʻe he kau Nasí ʻi he 1945.
Ko e maká ʻoku fakapipiki ia ki he holisi ʻo e ʻuluʻi ʻapitanga lolotonga ʻo e potungāue tāmate afí ʻi he Hala Hunyadi, ʻa ia naʻe fakahoko ai ʻa e tāmate fakahāhaá. Naʻe fakatapui ʻa e maká ki hono fakamanatua ʻo e ‘kau Kalisitiane ʻa ia naʻe tāmateʻi ʻi he tuʻunga ko e kau fakafisi fakakonisēnisi ke kau ʻi he taú ʻi Maʻasi 1945. Ko Antal Hőnisch (1911-1945), Bertalan Szabó (1921-1945), János Zsondor (1923-1945), 2002, ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova.’
Naʻe fakahoko ʻa e tāmaté ʻi ha māhina pē ʻe ua ki muʻa ke ngata ʻa e Tau II ʻa Māmaní. Ko e hā naʻe tāmateʻi ai ʻa e kau Kalisitiane ko ení? ʻOku fakamatala ʻa e nusipepa Hungali ko e Vas Népe: “Hili ʻa e mahiki hake ʻa Hitilā ki he mafai ʻi Siamané, naʻe ʻikai ko e kau Siú pē ka ko e Kau Fakamoʻoni loto-tōnunga ʻa Sihová foki naʻe tāketiʻi ki he fakatangá mo e fakamamahí, kemi fakamamahí mo e maté kapau naʻe ʻikai te nau fakaʻikaiʻi ʻenau tui fakalotú. . . . ʻI Maʻasi 1945, naʻe pule ai ʻa e fakalilifu fakaʻaufulí ʻi he konga fakahihifo ʻo Hungalí. . . . Ko e konga ʻo e fakalilifu ko ení ko hono ʻave fakalao ʻo tāmateʻi ʻa e ngaahi mēmipa ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.”
Ko e polokalama naʻe fekauʻaki mo hono tatala ʻo e maká naʻe vahevahe ia ki he konga ʻe ua. Ko e ʻuluakí naʻe fai ia ʻi he falefaiva ko e Batthyány Castle, ʻa ia naʻe kau ʻi he kau leá ʻa Palōfesa Szabolcs Szita, ko e pule ʻo e Senitā Faifakamatala ki he Tāmate Fakatokolahí ʻi Budapest; László Donáth, ko e mēmipa ʻo e Kōmiti Fale Alea ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá, Ngaahi Meʻa ʻa e Kulupu Iiki mo e Fakalotú; pea mo Kálmán Komjáthy, ko ha tokotaha sio tonu ʻi he tāmaté ʻa ia ko e faihisitōlia ia he taimí ni ʻo e koló. Ko e kakai laka hake he toko 500 naʻe ʻi aí naʻa nau luelue ʻo kolosi he koló ki he konga hono ua ʻo e polokalamá—ko hono tatala ʻo e maka fakamanatú ʻe he Pule Koló József Honfi ʻo Körmend.
ʻI heʻene tohi lea māvaé, naʻe enginaki ai ʻa Ján Žondor (János Zsondor) ki hono fanga tokouá mo e fanga tuofāfine Kalisitiané ke ʻoua te nau mamahi. Naʻá ne tohi: “ʻOku kei ʻi hoku ʻatamaí pē ʻa e ngaahi lea ʻa Sione ʻoku maʻu ʻi he tohi Fakahā 2:10 (PM): ‘Fai agatonu be o aʻu ki he maté.’ . . . Tala ki he fanga tokouá ke ʻoua te nau mamahi, he ʻoku ou mate maʻá e moʻoní ʻo ʻikai ko ha tokotaha faikovi.”
[Fakatātā ʻi he peesi 32]
Bertalan Szabó
[Fakatātā ʻi he peesi 32]
Antal Hőnisch
[Fakatātā ʻi he peesi 32]
Ján Žondor