Ko e Ngaahi Palopalema ʻa e Fānaú Kuo Maʻu ʻa e Fakaleleiʻangá!
FAKAʻUTA atu ki ha māmani ʻa ia ko e kiʻi tama kotoa pē ʻoku fiemaʻu moʻoni, ʻofaʻi moʻoni, pea tāpuekina ʻaki ʻa e ongo mātuʻa ʻofa mo tokanga, ʻa ia ʻokú na maʻu ha holi loto-moʻoni ke tokonaki ʻa e tataki mo e fakahinohino lelei taha ʻe ala lavá ki heʻena kiʻi tamá. Fakaʻuta atu ki ha māmani ʻa ia ko e kiʻi tama kotoa pē ʻoku fakatou moʻuilelei fakaesino mo fakaeʻatamai, ʻikai toe maʻu ai ha fānau ʻoku nofo holo he halá, pea ʻikai toe ʻi ai ha fānau kuo kaihaʻasia honau tuʻunga fānaú ʻi he fiemaʻu fakaʻekonōmika ke nau ngāué!
ʻOku fakamānako? ʻIo. Ala tui ki ai? ʻOku fakakaukau pehē ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ʻaki ha ʻuhinga ʻe ua.
ʻOku Malava ke Tokonaki ʻe he Ngaahi Mātuʻá ha Konga ʻo e Fakaleleiʻangá
ʻOku ʻikai ha veiveiua te ke loto-tatau ki ai ko e kakai lalahí ʻoku nau maʻu ʻa e mafai ke solova—pea aʻu ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻo taʻofi—ʻa e niʻihi ʻo e ngaahi palopalema ʻa e fānaú. Ko e moʻoni, ʻe lava ke fakahoko eni kapau ʻoku fai ha loto-lelei, ʻa e kakai lalahí, ke fai pehē. ʻIo, ko e ngaahi mātuʻá tonu ʻoku nau maʻu ʻa e taha ʻo e ngaahi kī ki he palopalemá.
Ko e fakatātaá, ko e kakai lalahi ko ia ʻoku nau malava ke muimui ki he akonaki ʻa e Tohitapú “ke ʻoua naʻa mavae ʻa e fefine mo hono husepaniti . . . pea ke ʻoua naʻa tukuange ʻe he husepaniti hono uaifi,” ʻoku ʻikai te nau maʻu ʻenautolu ha fānau ʻoku faingataʻaʻia koeʻuhi ko ha nofo ʻi ha ʻapi kuo movete ʻi ha māvae pe ko ha vete.—1 Kolinito 7:10, 11.
Ko e kakai lalahi ko ia ʻoku nau loto-lelei ke muimui ki he akonaki ʻa e Tohitapú ke “anga māopo: ʻo ʻoua ʻe fai ʻaki ʻa e faʻa katoanga kai mo e faʻa konā,” ʻoku ʻikai te nau maʻu ha fānau ʻoku faingataʻaʻia ʻi he mamahi ʻoku ō fakataha mo hono maʻu ha ongo mātuʻa ʻoku konā pe maʻu ʻe he faitoʻo kona tapú.—Loma 13:13; Efeso 5:18.
Ko e kakai lalahi ko ia ʻoku nau loto-lelei ke muimui ki he akonaki ʻa e Tohitapú ke “fakaʻehiʻehi mei he feʻauaki,” ʻoku nau tokoni ke fakasiʻisiʻi ʻa e fakatuʻutāmaki ʻo e tupu hake ʻenau fānaú ʻo ʻikai fiemaʻu, pea ngalingali ke nau ʻi ha fāmili mātuʻa pē taha.—1 Tesalonaika 4:3; Mātiu 19:9.
Ko e kakai lalahi ko ia ʻoku nau loto-lelei ke muimui ki he akonaki ʻa e Tohitapú, “ʻOua te mou fakahohaʻasi hoʻomou fanau, naʻa faifai pea nau loto kina,” pea ʻoku nau “ʻofa ki heʻenau fānau,” ʻe ʻikai te nau maʻu ha fānau te nau hokosia ʻa e mamahi fakaesino pe fakaeʻatamai ʻo hono ngaohikoviʻi ʻi ha taha pē ʻo hono ngaahi foungá.—Kolose 3:21; Taitusi 2:4.
ʻI hono fakanounoú, kapau naʻe loto-lelei ʻa e kakai lalahi kotoa pē ke muimui ʻi he akonaki faka-Tohitapu naʻe ʻomai ʻe Sīsuú, “Ko ia ʻilonga ha meʻa ʻoku mou loto ke fai ʻe he kakai kiate kimoutolu, fai pehe foki kiate kinautolu,” ʻe toe ʻi ai nai ha laui miliona ʻo ha fānau ʻoku ʻikai fiemaʻu mo ʻikai ʻofaʻi?—Mātiu 7:12.
Ko e meʻa fakafiefiá, ʻoku tokolahi ʻa e kakai lalahi ʻoku nau loto-lelei ke fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa ʻi ʻolungá. Ka, ko e meʻa fakamamahí, ʻoku ʻikai te nau fai pehē kotoa, pea ko e meʻa ia ʻoku hoko ai ʻa e palopalemá. Pea naʻa mo e faʻahinga ʻoku nau loto-lelei ki aí ʻoku nau ʻilo ko ʻenau ngaahi feingá ʻoku faʻa hoko ko e feifeitamaki tuʻunga ʻi he taʻehaohaoa fakaetangatá mo e ngaahi meʻa ʻoku mahulu atu ʻi honau mafai ke puleʻí. ʻOku malava ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ke tokonaki ha konga ʻo e fakaleleiʻanga ki he ngaahi palopalema ʻa e fānaú, ka ʻoku hā mahino ʻenau taʻemalava ko ia ke tokonaki ʻa e fakaleleiʻanga kakató.
Ko ha Puleʻanga Fakaʻotua Ke Ne Tokonaki ʻa e Fakaleleiʻanga Kakató
Ko e tangata faʻu tohi ko ia ko John Ruskin, ʻa ia naʻe lave ki ai ʻi he kupu ki muʻá, naʻá ne tui mālohi ko e “fuofua fatongia ʻo ha Siteiti ko ʻene vakaiʻi ʻa e kiʻi tama kotoa pē ʻoku fanauʻi aí kuo pau ke fale lelei, fakavalaʻi lelei, fafangaʻi lelei, mo akoʻi lelei, kae ʻoua kuó ne mafai ke fai haʻane fili.” Kae kehe, ʻoku pehē ʻe Ruskin, “ke [fakahoko] ʻa e meʻá ni kuo pau ke maʻu ʻe he Puleʻangá ha mafai ki he kakaí ʻa ia ko ha meʻa ʻoku halaʻatā haʻatau fakakaukau atu he taimí ni ʻe lava.”
Ko ha puleʻanga pē ʻoku poupouʻi fakaʻotua naʻe mei malava ke ne maʻu ha mafai lelei fekauʻaki mo e meʻa naʻe lea ki ai ʻa Ruskin. Pea ko ha puleʻanga pehē tofu pē kuo talaʻofaʻaki maí—ʻa ia naʻe lave ki ai ʻa Sīsū ʻi he Mātiu 6:9, 10. ʻI he taimi pē kuo hanga ai ʻe he puleʻanga ko ení, ʻa ia ko e fakatupunga ʻe he ʻOtuá, ʻo puleʻi fakaʻaufuli ʻa e ngaahi meʻa ʻo e māmaní, te ne fakahoko leva hono mafaí ki he kātoa ʻo e kakaí—ʻai e fale, fakavalaʻi, fafangaʻi, mo akoʻi ʻa e kotoa hono kakaí, kau ai ʻa e fānaú. (Aisea 65:17-25) Ka ʻe toe fai ʻe he puleʻanga haohaoa ko ení ʻa e meʻa lahi ange.
ʻI he malumalu ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻe malava ai ʻa e tangatá ke tauhi hake ʻa e fānaú ʻi ha founga mafamafatatau. (Siope 33:24-26) ʻE ʻohake ʻa e kau talavoú ʻi he laumālie ʻo e melino mo e fetokouaʻaki ʻi he māmaní kotoa, ʻa ia ko e tefitoʻi fakakaukau naʻe fokotuʻu ʻi he Talaki ʻo e Ngaahi Totonu ʻa e Fānau ʻa e UN. (Sāme 46:8, 9) He ʻikai toe ʻi ai ha fiemaʻu ki he Taʻu Fakavahaʻa Puleʻanga ʻo e Fānaú pe ko ha Konivēsio ki he Ngaahi Totonu ʻa e Fānaú.
Ko hono toe fakafoki ʻa e moʻui haohaoa ki he ngaahi mātuʻá mo e fānau faingataʻaʻiá ko ha ngāue faingofua pē ia kia Kalaisi Sīsū, ʻa e Tuʻi ʻo e puleʻanga fakahēvani ko ení. Ko e ngaahi mana ʻo e fai fakamoʻui naʻá ne fakahoko lolotonga ʻo ʻene ʻi māmaní ko e fakapapauʻiʻangá ia. (Luke 6:17-19; Sione 5:3-9; 9:1-7) Naʻa mo e toe fokotuʻu ʻa e fānau kuo maté mo e ngaahi mātuʻa kuo maté ʻe ʻikai taʻemaaʻusia ia ʻe hono mafaí ke fakahoko!—Mātiu 9:18-25.
He fiefia ē ke ʻilo ko e taimi ʻa e ʻOtuá ki hono fai ha meʻa koeʻuhi ko e fānau ʻo e māmaní ʻoku ofi!
[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 24]
Tokoni ki he Toʻutupú
ʻOku mātuʻaki mahuʻingaʻia ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi hono tokoniʻi ʻa e toʻutupú ke kalofi ʻa e ngaahi palopalemá pea mo hono fakahāhā kia kinautolu ʻa e founga lelei taha ke fekuki ai mo e ngaahi palopalema ʻoku ʻikai ala kalofí. ʻI he faai mai ʻa e ngaahi taʻú kuo nau pulusi ai ha ngaahi tokoni lahi ʻoku fakataumuʻa ke fakaaʻu ʻa e ngaahi fiemaʻu ko ia ʻa e toʻutupú—mei he ki muʻa ke nau akó ʻo aʻu ki honau taʻu hongofulu tupú. Ko e ngaahi tohi ko ení ʻoku kau ki ai ʻa e Ko ʻEku Tohi ʻo e Ngaahi Talanoa Faka-Tohitapú mo e Questions Young People Ask—Answers That Work pea pehē ki ha foʻi vitiō ʻoku fakakaveinga ko e Young People Ask—How Can I Make Real Friends? ʻE lava ke maʻu ʻa e ngaahi meʻá ni mei he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻoku nofo ʻi ho feituʻú pe ko haʻo tohi ki he kau faipulusi ʻo e makasini ko ení.
Fekauʻaki mo ʻenau fānaú tonu, ʻoku fakahā ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová kia kinautolu ʻoku fiemaʻu mo ʻofaʻi kinautolu ʻaki ʻenau fetalanoaʻaki maʻu pē ki heʻenau ngaahi palopalemá. ʻOku faʻa ngāueʻaki ʻe he ngaahi mātuʻá ʻa e ngaahi fakamatala lelei ʻoku ʻomai ʻe he ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku lave ki ai ʻi ʻolungá ko ha makatuʻunga ia ki ha polokalama ako fakalakalaka mo tuʻumaʻu ki he toʻutupú. Mahalo te ke saiʻia nai ke muimui ki ha founga meimei tatau mo hoʻo fānaú.