Ko e Anga ʻo e Vakai ʻa e Tohitapú
ʻOku Fēfē ʻa e Kātaki ʻa e ʻOtuá?
“KABAU KUO FINAGALO AE OTUA KE FAKAHA HONO HOUHAU, BEA FAKAILO MO HONO MALOHI, NAA NE KATAKI I HE KATAKI FUOLOA AE GAAHI IBU OE HOUHAU NAE TĀU MOE MALAIA.”—LOMA 9:22, PM.
ʻI HE kotoa ʻo e hisitōliá kuo kātakiʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻa e lahi ʻo e koví pea mo e kotoa ʻo e fulikivanú. Laka hake ʻi he taʻu ʻe 3,000 kuo maliu atú, naʻe tangilāulau ai ʻa Siope: “Koeha oku moui ai ae agakovi [“fulikivanú,” NW], o hoko o motua, io, bea lahi i he malohi? Kuo fakatuu mau ho nau hako fakataha mo kinautolu, bea moe nau fānau i ho nau ao. Oku malu ho nau fale mei he manavahe, bea oku ikai iate kinautolu ae mea ta ae Otua.” (Siope 21:7-9, PM) Ko e kau ʻofa kehe ki he fakamaau totonú, hangē ko e palōfita ko Selemaiá, kuo nau toe fakahaaʻi foki ʻa e tokanga ki he hā ngali kātakiʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e kakai koví.—Selemaia 12:1, 2.
Ko e hā hoʻo fakakaukaú? ʻOkú ke puputuʻu ʻi hono fakangofua ʻe he ʻOtuá ʻa e tuʻunga fulikivanú? ʻOkú ke ongoʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku totonu ke fakavave ʻa e ʻOtuá ʻo fakaʻauha ʻoua toe tatali ʻa e kakai fulikivanú kotoa? Fakakaukau angé ki he lau ʻa e Tohitapú fekauʻaki mo e ngaahi ngataʻanga ʻo e kātaki ʻa e ʻOtuá pea mo e ngaahi ʻuhinga ki aí.
Ko e Hā ʻOku Kātaki Ai ʻa e ʻOtuá?
ʻUluakí, kuo pau ke tau ʻeke: Ko e hā ʻoku kātakiʻi ai ʻi ha tuʻunga ʻe he ʻOtuá, ʻa ia ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi tuʻunga māʻolunga taha ʻo e māʻoniʻoní ʻa e koví? (Teutalonome 32:4; Hapakuke 1:13) ʻOku ʻuhinga ení ʻokú ne fakamolemoleʻi ʻa e koví? ʻIkai ʻaupito! Fakakaukau angé ki he fakatātā ko ení: Fakaʻuta atu angé ʻoku ʻi ai ha toketā tafa ʻokú ne maumauʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni tefito ʻo e haisiní pea ʻokú ne toe fakatupunga ʻa e langa lahi ki heʻene kau mahakí. Kapau naʻá ne ngāue ʻi ha falemahaki, ʻikai ʻe fetongi vave ia? Ka ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi tuʻunga ʻa ia ʻe fiemaʻu nai ki ai ʻa e kātaki makehe ʻaupito. ʻI ha tuʻunga mātuʻaki fakavavevave, ko e fakatātaá, ʻi ha malaʻe tau nai, ʻikai ʻe fiemaʻu ke kātakiʻi ʻa e kau toketā tafa ʻoku nau ngāue ʻi ha ngaahi tuʻunga fakakuongamuʻa mo fakatuʻutāmaki, mahalo ʻe aʻu ʻo nau ngāueʻaki ʻa e meʻa ʻe vakai anga-maheni ki ai ko ha naunau mo ha ngaahi meʻangāue fakaetafa māʻulalo?
ʻI ha founga meimei tatau, ʻoku kātakiʻi anga-kātaki ʻe he ʻOtuá he ʻahó ni ʻa e ngaahi meʻa lahi ʻokú ne ʻiloʻi ʻoku taʻealatali fakaʻaufulí. Neongo ʻokú ne fehiʻa ʻi he tuʻunga fulikivanú, ʻokú ne fakaʻatā fakataimi ia ke hokohoko atu. ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi ʻuhinga lelei ki heʻene fai iá. Ko e meʻa ʻe taha, ʻoku fakaʻatā ʻe he meʻá ni ʻa e taimi ki he ngaahi ʻīsiu mahuʻinga naʻe langaʻi ʻe he angatuʻu ʻa Sētane ʻi he ngoue ko ʻĪtení ke fakaleleiʻi ʻo tā tuʻo taha. Ko e ngaahi ʻīsiu eni ʻoku felāveʻi tefito mo e lelei pea mo e totonu ʻa e founga pule ʻa e ʻOtuá. Pehē foki, ko ʻene kītaki anga-kātaki ki he faihalá ʻoku ʻomai ai ʻa e taimi mo e faingamālie ki he faʻahinga ʻoku kau ʻi he koví ke nau liliu.
Ko ha ʻOtua Mohu Meesi mo Anga-Kātaki
Ko ʻetau muʻaki ongo mātuʻá, ʻa ʻĀtama mo ʻIvi, naʻá na kau ʻi he angatuʻu ʻa Sētane ki he ʻOtuá. Naʻe mei lava ʻi he tuʻunga totonu ke fakaʻauha kinaua ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi pē ko iá. ʻI hono kehé, naʻá ne fakahaaʻi ʻokú ne mohu meesi mo anga-kātaki, ʻo ne fakaʻatā anga-ʻofa kinaua ke na maʻu fānau. Ka ko e fānaú ni, pea mo e fāmili fakaetangata kotoa naʻe hoko mai meiate kinauá, naʻe fanauʻi ʻi ha tuʻunga angahalaʻia.—Loma 5:12; 8:20-22.
Naʻe taumuʻa ʻa e ʻOtuá ke fakahaofi ʻa e tangatá mei hono tuʻunga fakamamahí. (Senesi 3:15) Neongo ia, ʻi he taimi ko ení, koeʻuhi ʻokú ne mahinoʻi ʻa e anga hono uesia kitautolu ʻe he taʻehaohaoa naʻe tukufakaholo mai meia ʻĀtamá, ʻokú ne fakahaaʻi ʻa e anga-kātaki mo e meesi lahi fau. (Sāme 51:5; 103:13) ʻOkú ne “mohu aloofa” pea mateuteu mo loto-lelei ke “fakamolemole o lahi aubito.”—Sāme 86:5, 15, PM; Aisea 55:6, 7, PM.
Ngaahi Ngataʻanga ʻo e Kātaki ʻa e ʻOtuá
Kae kehe, ʻe hoko ʻo taʻeʻofa mo taʻefakaʻatuʻi ki he ʻOtuá ke ne fakaʻatā ke hokohoko atu ʻo taʻengata ʻa e faihalá. ʻOku ʻikai ha tamai ʻofa te ne kātakiʻi taʻehanongataʻanga ʻa e koví mei ha taha ʻo ʻene fānaú ʻokú ne hokohoko loto-fiefai atu ʻa hono fakatupunga ʻa e langa fakamamahi ki he ngaahi mēmipa kehe ʻi he fāmilí. Ko ia ai, ko e anga-kātaki ʻa e ʻOtuá ʻi hono kātakiʻi ʻa e angahalá, ʻe ʻai maʻu pē ke mafamafatatau ʻe he ngaahi ʻulungaanga kehe hangē ko e ʻofá, potó mo e fakamaau totonú. (Ekisoto 34:6, 7) Ko ʻene kakato pē ʻa e taumuʻa ʻa ia ko e puipuituʻa ia ʻo ʻene kātaki fuoloá, ʻe ngata leva ʻa ʻene kātakiʻi ʻa e koví.—Loma 9:22.
Naʻe fakahaaʻi mahino ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻa e meʻá ni. “ʻI he ngaahi kuonga muʻa” ko ʻene lea ia ʻi he taimi ʻe taha, “naʻa ne [ʻOtuá] tuku ai pe ʻa e kakai kehekehe ke nau fou ʻi he ngaahi founga ʻonautolu.” (Ngāue 14:16) ʻI ha toe taimi ʻe taha, naʻe lea ai ʻa Paula fekauʻaki mo e “ikai fie afioʻi e he Otua ae gaahi kuoga oe vale” ʻi he tafaʻaki ʻa e kakai kuo nau talangataʻa ki heʻene ngaahi laó mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní. “Ka,” ko e hoko atu ia ʻa Paulá, “[ko e ʻOtuá] oku ne fekau eni ki he kakai kotoabe, i he botu kotoabe, ke nau fakatomala.” Ko e hā hono ʻuhingá? “Koeuhi kuo ne kotofa ae aho, te ne fakamāu maonioni ai a mamani.”—Ngāue 17:30, 31, PM.
Maʻu ʻAonga he Taimí Ni mei he Kātaki ʻa e ʻOtuá
Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai totonu ke pehē leva ʻe ha taha ʻe lava ke ne tukunoaʻi ʻa e ngaahi lao ʻa e ʻOtuá pea kole fakataʻetaʻetokanga leva ki he fakamolemole ʻa e ʻOtuá ʻi he taimi ʻokú ne loto ai ke hao mei he ngaahi nunuʻa ʻo ʻene ngaahi tōʻongá. (Siosiua 24:19) Naʻe fakakaukau ʻa e tokolahi ʻi ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá ʻe lava ke nau fai ia. Naʻe ʻikai te nau liliu. Naʻe ʻikai mahino kiate kinautolu ʻa e taumuʻa ʻo e kātaki mo e anga-kātaki ʻa e ʻOtuá. Naʻe ʻikai ke kātakiʻi ʻo taʻengata ʻe he ʻOtuá ʻenau koví.—Aisea 1:16-20.
ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tohitapú ke kalofi ʻa e fakamaau fakaʻosi ʻa e ʻOtuá, kuo pau ki ha tokotaha ke “fakatomala”—ʻa ia, ko hono fakahaaʻi loto-lavea ʻa hono tuʻunga taʻehaohaoa mo angahalaʻiá ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá, pea tafoki moʻoni leva mei he koví. (Ngāue 3:19-21) Ko ia ai, makatuʻunga ʻi he feilaulau huhuʻi ʻa Kalaisí, ʻe ʻomai ai ʻe Sihova ko e ʻOtuá ʻa e fakamolemole. (Ngāue 2:38; Efeso 1:6, 7) ʻI heʻene taimi totonu, ʻe fakafoki ai ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi nunuʻa fakamamahi kotoa ʻo e angahala ʻa ʻĀtamá. ʻE ʻi ai “ha langi foʻou mo ha fonua foʻou” ʻa ia ʻe ʻikai te ne kei kātakiʻi ai “ʻa e ʻi ai . . . ʻo e ngaahi meʻa ʻoku nau kalanga mai ke fakaʻauhá.” (Fakahā 21:1-5; Loma 9:22, Phillips) Ko ha ola fakaofo ē mei he kātaki makehe ʻaupito, kae ʻikai taʻefakangatangata ʻa e ʻOtuá!
[Fakatātā ʻi he peesi 29]
Naʻe fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ke na maʻu fānau