LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g 1/08 p. 8
  • 4. Tonu Fakasaienisi

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • 4. Tonu Fakasaienisi
  • ʻĀ Hake!—2008
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko ha Tohi mei he ʻOtuá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1998
  • ʻOku Hoamālie ʻa e Saienisí mo e Tohi Tapú?
    ʻĀ Hake!—2011
  • ʻOsi Hono Taimí Pe Muʻomuʻa ʻi Hono Taimí?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Maʻá e Kakai)—2018
  • ʻOku Feongoongoi ʻa e Saienisí mo e Tohi Tapú?
    Tali ʻo e Ngaahi Fehuʻi Fakatohitapú
ʻĀ Hake!—2008
g 1/08 p. 8

ʻUhinga ke Falala Ai ki he Tohi Tapú

4. Tonu Fakasaienisi

Kuo fai ʻe he saienisí ʻa e ngaahi fakalakalaka lahi ʻi onopooni. Ko hono olá, kuo fetongi ʻa e ngaahi fakamahalo motuʻá ʻe he ngaahi meʻa foʻou. Ko e meʻa ne tali ki muʻa ko e moʻoní ʻoku vakai nai ki ai he taimí ni ko e talatupuʻa. Ko e ngaahi tohi ako saienisí ʻoku faʻa fiemaʻu ke fakaleleiʻi.

KO E Tohi Tapú ʻoku ʻikai ko ha tohi ako saienisi ia. Ka ʻi he fekauʻaki mo e ngaahi meʻa fakasaienisí, ʻoku taau ke fakatokangaʻi ʻa e Tohi Tapú ʻo ʻikai ʻi he meʻa pē ʻokú ne leaʻakí kae toe pehē foki ki he meʻa ʻoku ʻikai te ne leaʻakí.

ʻAtā mei ha fakakaukau taʻefakasaienisi.

Naʻe talilahia ʻa e ngaahi tui fehālaaki lahi ʻi he kuonga muʻá. Ko e ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e foʻi māmaní naʻe lele ia mei he fakakaukau naʻe lafalafá ki he fakakaukau naʻe pukepuke ia ʻe ha meʻa moʻoni. Ki muʻa fuoloa ke ʻilo ʻa e saienisí fekauʻaki mo e mafola pea mo e taʻofi ʻo e mahakí, naʻe ngāueʻaki ʻe he kau toketaá ha ngaahi founga naʻe ʻikai ola lelei pe aʻu ʻo fakatupu mate. Ka ʻoku ʻikai ʻaupito ke poupouʻi tuʻo taha ʻe he Tohi Tapú, ʻi hono ngaahi vahe laka hake he 1,100 ha faʻahinga fakakaukau taʻefakasaienisi pe tōʻonga fakatupu maumau.

Fakamatala tonu fakasaienisi.

ʻI he taʻu ʻe 3,500 he kuohilí, naʻe fakahaaʻi ai ʻe he Tohi Tapú ko e foʻi māmaní ʻoku tautau “ki he atā noabe.” (Siope 26:7, PM) ʻI he senituli hono valu K.M., naʻe lave mahino ai ʻa ʻAisea ki he fuopotopoto pe “takatakai o mamani.” (Aisea 40:22, PM) Ko ha foʻi māmani fuopotopoto kuo fokotuʻu ʻi he ʻatā noá ʻo ʻikai hano poupou hāmai pe matelie—ʻikai ʻoku feongoongoi ʻa e fakamatala ko iá mo e saienisi ʻi onopōní?

ʻI hono hiki ʻi he 1500 K.M. nai, ko e Lao ʻa Mōsesé (ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he ʻuluaki tohi ʻe nima ʻo e Tohi Tapú) naʻe fakakau ai ʻa e ngaahi lao totonu fekauʻaki mo e fakamavaheʻi ʻo e mahakí, tōʻongafai ki he sino ʻo e kau maté mo e tuʻu-mamaʻó.—Livitiko 13:1-5; Nomipa 19:1-13; Teutalonome 23:13, 14.

Tupu mei hono ngāueʻaki ʻi ha tuʻunga ʻa e ngaahi fuʻu meʻa fakaʻata fetuʻu mālohí, kuo fakaʻosiʻaki ai ʻe he kau saienisí ko e ʻunivēsí naʻe ʻi ai hono “kamataʻanga” fakafokifā. ʻOku ʻikai saiʻia ʻa e kau saienisi kotoa pē ʻi he meʻa ʻoku fakahuʻunga ki ai ʻa e fakamatala ko ení. Naʻe pehē ʻe ha palōfesa ʻe taha: “Ko ha ʻuniveesi naʻe kamataʻi ʻoku hā ngali fiemaʻu ai ha tupuʻanga ʻo e meʻa kotoa pē; he ko hai ia ʻe lava ke fakaʻuta atu ki ha meʻa ʻoku hoko ʻo ʻikai hano tupuʻanga?” Kae kehe, ki muʻa fuoloa ke ʻiloʻi ʻa e meʻa fakaʻata fetuʻú, ko e ʻuluaki veesi tonu ʻo e Tohi Tapú naʻe fakahaaʻi mahino ai: “I he kamataʻanga naʻe fakatupu ʻe he ʻOtua ʻa e ngaahi langi mo mamani.”—Senesi 1:1.

Ki muʻa ʻaupito ʻi hono ʻiloá, naʻe fakahaaʻi totonu ʻe he Tohi Tapú ko e foʻi māmaní ʻoku fuopotopoto pea ʻoku tautau “ki he atā noabe”

Neongo ko ha tohi motuʻa ia pea ʻokú ne lave ki he ngaahi kaveinga lahi, ʻoku ʻikai ʻi he Tohi Tapú ha ngaahi hala fakasaienisi. ʻIkai ʻoku tuha mo ha tohi pehē ke tau vakai ki ai?a

a Ki ha fakatātā lahi ange ʻo e tonu fakasaienisi ʻa e Tohi Tapú, sio ki he peesi 18-21 ʻo e polosiua A Book for All People, ʻoku pulusi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share