LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g 4/09 p. 10-11
  • ʻOku Totonu Ke Ke Fakafepakiʻi ʻa e Fakamomofí?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku Totonu Ke Ke Fakafepakiʻi ʻa e Fakamomofí?
  • ʻĀ Hake!—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ʻOku Fakahaaʻi Ai ha Taʻehōifua Fakaʻotua?
  • ʻIkai ha Fakafaingataʻaʻiaʻanga ki he Toetuʻú
  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2014
  • “Fāitaha . . . ʻi he Kaumeʻa Vāofi”
    Faʻifaʻitaki ki Heʻenau Tuí
  • Sionatane—“Kuo Ne Ngaue mo e ʻOtua”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
  • Ngaahi Meʻa Mahuʻinga mei he Tohi ʻUluaki Samiuelá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
ʻĀ Hake!—2009
g 4/09 p. 10-11

KO E VAKAI ʻA E TOHI TAPÚ

ʻOku Totonu Ke Ke Fakafepakiʻi ʻa e Fakamomofí?

ʻOku ongoʻi ʻe he kakai ʻe niʻihi ko e fakamomofí —ʻa ia, ko hono liliu ʻo ha ʻangaʻanga ki he efuefu ʻaki hono tutú—ʻoku taʻefakalāngilangiʻi ai ʻa e sinó pea mo e manatu ki he tokotaha kuo maté. ‘Ko e tupu fakapangani ia,’ ko ʻenau fakaʻuhingá ia, ‘pea ko ia ʻoku totonu ke fakaʻehiʻehi mei ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau taku ʻoku nau lotu ki he ʻOtuá.’ ʻOku tui ʻa e niʻihi kehé ia ko e fakamomofí ko ha founga ia ʻoku ala tali kakato mo fakangeingeia ke fai ki he ʻangaʻanga ʻo e tangatá. ʻOku anga-fēfē hoʻo ongoʻi fekauʻaki mo e meʻá ni?

ʻI HE taimi ʻo e Tohi Tapú naʻe tōʻongaʻaki ai ʻa hono tanu ʻo e maté. Ko e fakatātaá, naʻe tanu ʻe ʻĒpalahame ʻa hono uaifi ko Selá ʻi ha ʻana. Naʻe fakatokoto ʻa e sino ʻo Sīsuú ʻi ha fonualoto ʻa ia naʻe tā mei he maká. (Senesi 23:9; Mātiu 27:60) ʻOku fakahaaʻi pau ʻe he Tohi Tapú ko e tanú ʻa e founga pē taha ʻoku ala tali ke fai ki he ʻangaʻanga ʻo e tangatá? ʻOku fakahaaʻi ai naʻe fakafepaki ʻa e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻi he kuonga muʻá ki he fakamomofí?

ʻOku Fakahaaʻi Ai ha Taʻehōifua Fakaʻotua?

ʻI he lautohi ʻataʻataá pē, ʻe hā ngali fakahaaʻi nai ai ʻi he ngaahi kupu ʻo e Tohi Tapú naʻe fakahoko ʻa e fakamomofí ki he niʻihi naʻe mate taʻefakahōifua ki he ʻOtuá. Hangē ko ení, naʻe fakahaaʻi ʻi he Lao ʻa Mōsesé kapau ʻe hoko ha ʻofefine ʻo e taha ʻo e kau taulaʻeiki ʻa Sihová ko ha paʻumutu, naʻe pau ke “fakamomofi ia ʻaki ʻa e afi” ʻi he hili e fakahoko hono tauteá. (Livitiko 20:10; 21:9) ʻI he founga tatau, ʻi he iku ʻa e talangataʻa ʻa ʻĀkani mo hono fāmilí ki he ikunaʻi ʻe ʻAi ʻa ʻIsilelí, naʻe tolomakaʻi kinautolu ʻe honau kaungā tangataʻifonuá pea toki “tutu kinautolu.” (Siosiua 7:25) Kuo pehē ʻe he kau mataotao ʻe niʻihi ko e meʻa eni naʻe fai ki he faʻahinga naʻa nau mate fakamaá pea ko e fakamomofí naʻe toʻo ai mei he kau faikoví ʻa e meʻa naʻe vakai ki ai ko ha tanu ʻoku fakaʻapaʻapaʻi.

ʻIkai ko ia pē, ʻi he taimi naʻe feinga ai ʻa Tuʻi Siosaia ke fakamaʻa mei Siuta ʻa e tauhi ʻaitolí, naʻá ne fakaava ʻa e ngaahi tanuʻanga ʻo e kau taulaʻeiki ʻa ia naʻa nau feilaulau kia Pēalí ʻo tutu honau huí ʻi honau ngaahi ʻōlitá. (2 Kalonikali 34:4, 5) ʻOku fakahaaʻi ʻi he ngaahi fakatātā ko iá ʻoku ʻikai hōifua ʻa e ʻOtuá ki he faʻahinga ʻoku fakamomofi honau ʻangaʻangá? ʻOku ʻikai, hangē ko ia ʻoku hā ʻi ha fakamatala ʻe taha ʻi he Tohi Tapú.

ʻI he taimi naʻe ikunaʻi ai ʻe he kau Filisitiá ʻa Tuʻi Saula ʻo ʻIsilelí ʻi he taú, naʻa nau haʻi taʻefakaʻapaʻapaʻi ʻa hono ʻangaʻangá, pea pehē ki he ʻangaʻanga ʻo hono foha ʻe toko tolú ki he ʻā ʻo e koló ʻi Petesani. Kae kehe, ko e kau ʻIsileli naʻe nofo ʻi Siepesi-kiliatí, ʻi heʻenau fanongo ki he tōʻongafai taʻefakaʻapaʻapa ko eni ki he ngaahi ʻangaʻangá, naʻa nau toʻo ia ʻo tutu, pea nau toki tanu leva ʻa e huí. (1 Samiuela 31:2, 8-13) ʻE ʻuluaki hā nai ko e fakamatala ko ení ʻoku fakapapauʻi ai ʻa e ʻuhinga ʻikai lelei ʻo e fakamomofí. He ko ē, ko Saulá foki naʻe fulikivanu ʻaupito; naʻá ne tauʻi ʻa Tēvita, ʻa e pani ʻa Sihová, pea naʻá ne mate ʻo ʻikai hōifua ki ai ʻa e ʻOtuá.

Neongo ia, fakatokangaʻi ange ʻa e tokotaha naʻe mate fakataha mo Saula. Ko e taha ʻo hono ngaahi fohá, ʻa ia naʻe fai ʻa e meʻa tatau ki hono sinó ko Sionatane. Naʻe ʻikai ko ha tokotaha kovi ia. ʻI hono kehé, ko Sionatané ko e kaumeʻa ofi mo e takanga ia ʻo Tēvita. Fekauʻaki mo Sionatane, naʻe fakahaaʻi ʻe he kau ʻIsilelí: “Kuo ne ngaue mo e ʻOtua.” (1 Samiuela 14:45) ʻI he taimi naʻe ʻiloʻi ai ʻe Tēvita ʻa e ngaahi ngāue naʻe fai ʻe he kau tangata Siepesi-kiliatí, naʻa ne fakahīkihikiʻi mo fakamālō kia kinautolu ʻi he meʻa naʻa nau faí: “ʻOfa ke mou tapuekina mei he ʻEiki, hoʻomou fai ʻa e ʻofa ni ki homou ʻeiki, ʻa Saula.” ʻOku hā mahino, ko e tutu ʻo e ʻangaʻanga ʻo Saula mo Sionatané naʻe ʻikai hohaʻa ai ʻa Tēvita.—2 Samiuela 2:4-6.

ʻIkai ha Fakafaingataʻaʻiaʻanga ki he Toetuʻú

ʻOku akoʻi mahino ʻe he Tohi Tapú ʻe fakafoki ʻe Sihova ko e ʻOtuá ki he moʻuí ʻa e tokolahi ʻoku nau mohe he taimí ni ʻi he maté. (Koheleti 9:5, 10; Sione 5:28, 29) ʻI hono fakamatalaʻi fakaekikite ʻa e taimi ʻa ia ʻe toe foki ai ʻa e kau maté ki he moʻuí, ko e tohi Fakahaá ʻi he Tohi Tapú, pe ko e ʻApokalipí, ʻoku pehē ai: “Naʻe tukuange ʻe he tahi ʻa e pekia naʻe ʻi ai; pea mo Mate foki mo e Hetesi naʻa na tukuange ʻa e pekia naʻe ʻiate kinaua.” (Fakahā 20:13) Ke fakahoko eni, ʻoku ʻikai ha faikehekehe ai ki he ʻOtua Māfimafi-Aoniú pe ʻoku tanu ha taha, tutu, mole ʻi tahi, kai ʻe ha fanga manu kaivao pe aʻu ʻo ʻauha ʻi ha pā ʻa ha foʻi ʻātomi.

ʻOku ʻikai ʻomai ʻe he Tohi Tapú ia ha fakahinohino pau ki he meʻa ʻoku totonu ke fai ki he sino ʻo e kau maté. Ko e fakamomofí ʻoku ʻikai fakahalaiaʻi ia ʻe Sihova. Kae kehe, ʻoku hā mahino ko e ngaahi fokotuʻutuʻu ʻi he putú ʻoku totonu ke ʻi he tuʻunga fakangeingeia mo fakaʻapaʻapa.

Kae kehe, ko e meʻa te ne tākiekina nai ʻa e fili ʻa ha tokotaha ʻi hono fai ʻo e ngaahi fokotuʻutuʻu ko ení, ko e founga ʻo e vakai ʻa e feituʻú ki he ngaahi anga fakafonua ʻi he putú. Ko e faʻahinga ʻoku muimui ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú heʻikai moʻoni te nau loto ke fai ha meʻa ʻa ia ʻe fakatupunga ai ʻa e tūkia naʻe ʻikai mei hoko ki honau kaungāʻapí. ʻE toe taʻetotonu ke kau ʻi ha tōʻonga ʻa ia ʻe hā ngali fakahaaʻi ai ʻa e tui ki he ngaahi akonaki loi fakalotú, hangē ko e taʻefaʻamate ʻa e laumālié. Lolotonga ʻa e tokanga ki he ngaahi meʻá ni, ko e hā pē ʻa e fili ʻe fai nai ʻe ha taha ki he meʻa ke fai ki hono sino ʻoʻoná, pe ko e sino ʻo ha taha kehe, ko hono moʻoní ko ha meʻa fakafoʻituitui pē ia pe fakafāmili.

KUÓ KE FIFILI?

◼ Ko hai ʻa e tokotaha lotu faitōnunga ne lave ki ai ʻi he Tohi Tapú naʻe fakamomofi?—1 Samiuela 31:2, 12.

◼ Naʻe tōʻongafai fēfē ʻe Tēvita ki he kau tangata naʻa nau fakahoko e meʻa ki he sino ʻo Saulá?—2 Samiuela 2:4-6.

◼ Ko e hā ʻokú ne fakahaaʻi ko e fakamomofí heʻikai taʻetaau ai ha taha ia ke fokotuʻu hake?—Fakahā 20:13.

[Fakatātā ʻi he peesi 11]

ʻOku ʻikai ʻomai ʻe he Tohi Tapú ia ha fakahinohino pau ki he meʻa ʻoku totonu ke fai ki he sino ʻo e kau maté

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share