ʻOku Totonu Ke U Fakatapui ʻEku Moʻuí ki he ʻOtuá pea Papitaiso?

1. Ko e hā nai hoʻo fakakaukaú hili hoʻo ako fakamātoato ʻa e tohí ni?

KUÓ KE ʻilo ʻa e ngaahi moʻoni Fakatohitapu lahi lolotonga hoʻo ako ʻa e tohí ni, hangē ko e talaʻofa ʻa e ʻOtuá ko e moʻui taʻengatá, ko e tuʻunga ʻo e kau maté, mo e ʻamanaki ʻo e toetuʻú. (Tangata Malanga 9:5; Luke 23:43; Sione 5:28, 29; Fakahā 21:3, 4) Kuó ke kamata maʻu nai ʻa e fakataha ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pea tui ʻoku nau tōʻongaʻaki ʻa e lotu moʻoní. (Sione 13:35) Kuó ke kamata fakatupulekina nai ha kaumeʻa vāofi mo Sihova, pea fakapapauʻi nai ke tauhi kiate ia. Ko ia te ke fakakaukau nai, ‘Ko e hā ʻoku totonu ke u fai he taimí ni ke tauhi ai ki he ʻOtuá?’

2. Ko e hā naʻe loto ai ha tangata ʻItiopea ke papitaisó?

² Ko e meʻa ia naʻe fakakaukau ki ai ha tangata ʻItiopea naʻe moʻui ʻi he taimi ʻo Sīsuú. ʻI ha taimi hili ʻa e toetuʻu ʻa Sīsuú, naʻe malanga ʻa e ākonga ʻa Sīsū ko Filipé ki he tangatá ni. Naʻe fakamoʻoniʻi ange ʻe Filipe ko Sīsū ʻa e Mīsaiá. Naʻe mātuʻaki maongo ki he tangata ʻItiopeá ʻa e meʻa naʻá ne akó ʻo ne pehē ʻi he taimi pē ko iá: “Vakai! Ko ha vai ē; ko e hā ha meʻa ʻokú ne taʻofi au mei haʻaku papitaisó?”​—Ngāue 8:26-36.

3. (a) Ko e hā ʻa e fekau naʻe ʻoange ʻe Sīsū ki hono kau muimuí? (e) ʻOku totonu ke fēfē ʻa e papitaiso ʻo ha taha?

³ ʻOku akoʻi mahino ʻe he Tohi Tapú kapau ʻokú ke loto ke tauhi kia Sihova, ʻoku totonu ke ke papitaiso. Naʻe tala ʻe Sīsū ki hono kau muimuí: “Ngaohi ko e kau ākonga ʻa e kakai ʻo e ngaahi puleʻanga kotoa pē, ʻo papitaiso kinautolu.” (Mātiu 28:19) Naʻe toe fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e faʻifaʻitakiʻangá ʻaki ʻene papitaiso. Naʻe fakauku kakato ia ʻi he vaí, ʻo ʻikai ko hono afuhi pē ʻa e vaí ʻi hono ʻulú. (Mātiu 3:16) ʻI he ʻahó ni ʻi he papitaiso ʻa ha Kalisitiane, kuo pau ke fakauku, pe unu kakato ia ʻi he vaí.

4. Ko e hā ʻoku fakahaaʻi ʻe hoʻo papitaisó ki he niʻihi kehé?

⁴ ʻI hoʻo papitaisó, ʻoku fakahaaʻi ai ki he niʻihi kehé ʻokú ke loto moʻoni ke kaumeʻa mo e ʻOtuá pea tauhi kiate ia. (Saame 40:7, 8) Ko ia te ke fifili nai, ‘Ko e hā ʻoku fiemaʻu ke u fai ka u papitaisó?’

ʻILO MO E TUI

5. (a) Ko e hā kuo pau ke ke ʻuluaki fai ki muʻa ke ke papitaisó? (e) Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ngaahi fakataha faka-Kalisitiané?

⁵ Ki muʻa ke ke papitaisó, kuo pau ke ke hoko ʻo ʻiloʻi ʻa Sihova mo Sīsū. Kuó ke ʻosi kamata fai eni ʻi hono ako ʻa e Tohi Tapú. (Lau ʻa e Sione 17:3.) Ka ʻoku ʻikai feʻunga pē ia. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú kuo pau ke ke “hoko ʻo fonu ʻi he ʻilo totonu” ki he finangalo ʻo Sihová. (Kolose 1:9) Ko e fakataha ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻe tokoniʻi ai koe ke ke maʻu ha vahaʻangatae vāofi ange mo Sihova. Ko e ʻuhinga mahuʻinga ia ʻe taha ke maʻu maʻu pē ai ʻa e ngaahi fakataha ko iá.​—Hepelū 10:24, 25.

6. Ko e hā ʻa e lahi ʻo e meʻa ʻoku fiemaʻu ke ke ʻilo fekauʻaki mo e Tohi Tapú ki muʻa ke ke papitaisó?

⁶ Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai ʻamanekina ʻe Sihova ke ke ʻilo ʻa e meʻa kotoa ʻi he Tohi Tapú ki muʻa ke ke papitaisó. Naʻe ʻikai te ne ʻamanekina ʻe ʻiloʻi ʻe he tangata ʻItiopeá ʻa e meʻa kotoa ki muʻa ke ne papitaisó. (Ngāue 8:30, 31) Pea ʻe hokohoko atu pē ʻetau ako fekauʻaki mo e ʻOtuá ʻo taʻengata. (Tangata Malanga 3:11) Ka ke papitaisó, ʻoku fiemaʻu ke ke ʻiloʻi mo tali ʻa e ngaahi akonaki tefito ʻa e Tohi Tapú.​—Hepelū 5:12.

7. Kuo anga-fēfē hono tokoniʻi koe ʻe hoʻo ako ʻa e Tohi Tapú?

⁷ ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “ʻI he ʻikai ha tuí ʻoku ʻikai malava ke fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá.” (Hepelū 11:6) Ko ia ʻoku fiemaʻu ke ke tui ki muʻa ke ke papitaisó. ʻOku tala mai ʻe he Tohi Tapú ko e niʻihi ʻi he kolo motuʻa ʻo Kolinitoó naʻa nau fanongo ʻi he meʻa naʻe akoʻi ʻe he kau muimui ʻo Sīsuú, pea ko e olá, “naʻe kamata ke nau tui pea nau papitaiso.” (Ngāue 18:8) ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko hoʻo ako ʻa e Tohi Tapú kuo tokoniʻi ai koe ke ke tui ki he talaʻofa ʻa e ʻOtuá mo e mālohi ʻo e feilaulau ʻa Sīsuú, ʻa ia ʻe lava ke ne fakahaofi kitautolu mei he angahalá mo e maté.​—Siosiua 23:14; Ngāue 4:12; 2 Tīmote 3:16, 17.

TALA KI HE NIʻIHI KEHÉ ʻA E MOʻONI ʻI HE TOHI TAPÚ

8. Ko e hā te ne ueʻi koe ke ke tala ki he niʻihi kehé ʻa e meʻa kuó ke akó?

⁸ ʻI hoʻo ako lahi ange ʻa e Tohi Tapú pea sio ki heʻene tokoniʻi koe ʻi hoʻo moʻuí, ʻe toe mālohi ange ai hoʻo tuí. Te ke loto ke tala ki he niʻihi kehé ʻa e meʻa ʻokú ke akó. (Selemaia 20:9; 2 Kolinitō 4:13) Ka ko hai ʻoku totonu ke ke tala ki aí?

9, 10. (a) Ko hai te ke kamata vahevahe ki ai ʻa e meʻa kuó ke akó? (e) Ko e hā ʻoku totonu ke ke faí kapau ʻokú ke loto ke malanga mo e fakatahaʻangá?

⁹ Te ke loto nai ke ke tala ki ho fāmilí, kaungāmeʻá, kaungāʻapí, pe kaungāngāué ʻa e meʻa ʻokú ke akó. ʻOku lelei ia, kae fai maʻu pē eni ʻi he anga-lelei mo e anga-ʻofa. Faifai atu pē, ʻe lava ke ke kamata malanga mo e fakatahaʻangá. ʻI hoʻo ongoʻi mateuteu ke fai iá, ʻe lava ke ke talanoa ki he tokotaha Fakamoʻoni ʻoku ako Tohi Tapu mo koé ʻo tala ange te ke saiʻia ke kau ʻi he ngāue fakamalanga mo e fakatahaʻangá. Kapau ʻoku fakakaukau ʻa e tokotaha ko iá ʻokú ke mateuteu pea ʻokú ke moʻui ʻo fakatatau ki he tuʻunga ʻa e Tohi Tapú, te mou fakataha leva mo e ongo mātuʻa ʻe toko ua ʻi he fakatahaʻangá.

¹⁰ Ko e hā ʻe fai ʻi he fakataha ko iá? ʻE talanoa ʻa e ongo mātuʻá mo koe ke sio pe ʻokú ke mahinoʻi mo tui ki he ngaahi akonaki Fakatohitapu tefitó, pe ʻokú ke talangofua ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohi Tapú ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó, pe ʻokú ke loto moʻoni ke hoko ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Manatuʻi ko e kau mātuʻá ʻoku nau tokangaʻi ʻa e mēmipa kotoa ʻo e fakatahaʻangá, ʻo kau ai mo koe, ko ia ʻoua ʻe ilifia ke talanoa mo kinautolu. (Ngāue 20:28; 1 Pita 5:2, 3) ʻI he hili ʻa e fakatahá ni, ʻe tala atu ʻe he ongo mātuʻá pe ʻe lava ke ke kamata malanga mo e fakatahaʻangá.

11. Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ke fai ha ngaahi liliu ki muʻa ke ke lava ʻo malanga mo e fakatahaʻangá?

¹¹ ʻE tala atu nai ʻe he ongo mātuʻá ʻoku fiemaʻu ke ke fai ha ngaahi liliu lahi ange ki muʻa ke ke kamata malanga mo e fakatahaʻangá. Ko e hā ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ʻa e ngaahi liliu ko iá? Koeʻuhí ʻi heʻetau talanoa ki he niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo e ʻOtuá, ʻoku tau fakafofongaʻi ai ʻa Sihova pea kuo pau ke tau moʻui ʻi ha founga ʻoku fakalāngilangiʻi ai ia.​—1 Kolinitō 6:9, 10; Kalētia 5:19-21.

FAKATOMALA PEA TAFOKI

12. Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ke fakatomala ʻa e kakai kotoa pē?

¹² ʻOku ʻi ai mo e meʻa kuo pau ke fai ki muʻa ke ke papitaisó. Naʻe pehē ʻe he ʻapositolo ko Pitá: “Ko ia ai, mou fakatomala pea tafoki koeʻuhi ke tāmateʻi hoʻomou ngaahi angahalá.” (Ngāue 3:19) ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e fakatomalá? ʻOku ʻuhinga iá ke ongoʻi mātuʻaki fakameʻapangoʻia ʻi ha hala pē kuo tau fai. Ko e fakatātaá, kapau naʻá ke fehokotaki fakasino taʻetaau ʻi hoʻo moʻuí, ʻe fiemaʻu leva ke ke fakatomala. Pea neongo kuó ke fai hoʻo lelei tahá ʻi hoʻo moʻuí kotoa ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú, ʻoku kei fiemaʻu pē ke ke fakatomala, koeʻuhí ʻoku tau angahala kotoa pē pea ʻoku fiemaʻu ke kole fakamolemole ki he ʻOtuá.​—Loma 3:23; 5:12.

13. ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “tafoki”?

¹³ ʻOku feʻunga pē ʻa e ongoʻi fakameʻapangoʻia ʻi he meʻa kuó ke faí? ʻIkai. Naʻe pehē ʻe Pita ʻoku toe fiemaʻu ke ke “tafoki.” ʻOku ʻuhinga ení ʻoku fiemaʻu ke ke siʻaki ha tōʻonga hala pē ki muʻa pea kamata ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú. Ke fakatātaaʻi ení, sioloto atu ko hoʻo ʻuluaki fononga eni ki ha feituʻu. Hili ha taimi siʻi, ʻokú ke ʻiloʻi ʻokú ke ʻalu ʻi ha hala kehe. Ko e hā te ke faí? ʻOku ʻikai ha veiveiua te ke māmālie hifo, ʻo tuʻu, tafoki, pea ʻalu leva ʻi he hala totonú. ʻI he founga meimei tatau, ʻi hoʻo ako ʻa e Tohi Tapú, te ke ʻiloʻi nai ai ʻoku ʻi ai ha tōʻonga pe ngaahi meʻa ʻi hoʻo moʻuí ʻoku fiemaʻu ke liliu. Loto-lelei ke “tafoki”​—ʻa ia, ke fai ʻa e ngaahi liliu ʻoku fiemaʻú—​pea kamata fai ʻa e meʻa ʻoku totonú.

FAI HA FAKATAPUI FAKAFOʻITUITUI

14. ʻOku anga-fēfē hoʻo fakatapui koe ki he ʻOtuá?

¹⁴ Ko ha toe sitepu mahuʻinga ʻe taha ʻoku fiemaʻu ke ke fai ki muʻa ke ke papitaisó ko e fakatapui kia Sihova. ʻI hoʻo fakatapui kia Sihová, ʻokú ke fai ha lotu ʻo palōmesi ai te ke lotu kiate ia pē pea ʻai hono finangaló ko e meʻa mahuʻinga taha ia ʻi hoʻo moʻuí.​—Teutalōnome 6:15.

15, 16. Ko e hā ʻokú ne ueʻi ha taha ke ne fakatapui ki he ʻOtuá?

¹⁵ Ko e palōmesi ke tauhi pē kia Sihová ʻoku hangē ia ko e palōmesi ke luva atu ʻa e toenga ʻo hoʻo moʻuí ki ha taha ʻokú ke ʻofa ai. Sioloto atu ki ha tangata mo ha fefine ʻokú na faialea. ʻI he ʻiloʻi lelei ange ʻe he tangatá ʻa e fefiné, ʻokú ne ʻofa ʻiate ia pea loto ke mali mo ia. Neongo ko ha fili mafatukituki eni, ʻoku loto-lelei ʻa e tangatá ke tali ʻa e fatongiá ni ko ʻene ʻofa ʻiate iá.

¹⁶ ʻI hoʻo ako ʻo fekauʻaki mo Sihová, te ke hoko ai ʻo ʻofa kiate ia pea loto ke fai hoʻo lelei tahá ʻi he tauhi kiate iá. ʻE ueʻi koe ʻe he meʻá ni ke ke lotu ʻo palōmesi te ke tauhi kiate ia. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú ko ha taha pē ʻoku loto ke muimui ʻia Sīsū kuo pau ke ne “siʻaki ʻe ia ia.” (Maʻake 8:34) ʻOku ʻuhinga iá ki he hā? ʻOku ʻuhingá ʻokú ke fakamuʻomuʻa ʻa e talangofua kia Sihová ʻi hoʻo moʻuí. Ko e meʻa ʻoku fiemaʻu ʻe Sihová ʻoku mahuʻinga ange ia ʻi hoʻo ngaahi holí mo hoʻo taumuʻá.​—Lau ʻa e 1 Pita 4:2.

ʻOUA ʻE ILIFIA ʻI HE TAʻELAVAMEʻÁ

17. Ko e hā ʻoku ʻikai fakatapui ai kia Sihova ʻa e niʻihi?

¹⁷ ʻOku ʻikai fakatapui kia Sihova ʻa e niʻihi ko ʻenau ilifia naʻa ʻikai lava ke nau fai ki heʻenau palōmesi ke tauhi kiate iá. ʻOku ʻikai te nau loto ke siva ʻa e ʻamanaki ʻa Sihová, pe ʻoku nau fakaʻuhinga nai kapau ʻoku ʻikai te nau fakatapui kiate ia, ʻe ʻikai leva fiemaʻu ʻe Sihova ke nau fai ha fakamatala ki he meʻa ʻoku nau faí.

18. Ko e hā te ne tokoniʻi koe ke ikuʻi ha manavahē pē ki hano ʻai ke siva ʻa e ʻamanaki ʻa Sihová?

¹⁸ ʻE tokoniʻi koe ʻe hoʻo ʻofa kia Sihová ke ikuʻi ha manavahē pē ki hano ʻai ke siva ʻene ʻamanakí. Koeʻuhi ko hoʻo ʻofa kiate iá, te ke fai hoʻo lelei tahá ke tauhi hoʻo palōmesi kiate iá. (Tangata Malanga 5:4; Kolose 1:10) Heʻikai te ke fakakaukau ʻoku fuʻu faingataʻa ke fai ʻa e finangalo ʻo Sihová. Naʻe tohi ʻa e ʻapositolo ko Sioné: “Ko e meʻa ʻeni ʻoku ʻuhinga ki ai ʻa e ʻofa ki he ʻOtuá, ko ʻetau tauhi ʻene ngaahi fekaú; pea ko ʻene ngaahi fekaú ʻoku ʻikai ke fakamafasia.”​—1 Sione 5:3.

19. Ko e hā ʻoku ʻikai totonu ai ke ke ilifia he fakatapui kia Sihová?

¹⁹ ʻOku ʻikai fiemaʻu ia ke ke haohaoa ka ke toki fakatapui kia Sihova. ʻOku ʻikai ʻaupito te ne ʻamanekina te tau fai ha meʻa lahi ange he meʻa ʻoku lava ke tau faí. (Saame 103:14) Te ne tokoniʻi koe ke ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú. (ʻAisea 41:10) Falala kia Sihova ʻaki ho lotó kotoa, pea “te ne fakatonutonu ho ngaahi halá.”​—Palōveepi 3:5, 6.

TALAKI ʻA E PŌPOAKÍ KI HA FAKAHAOFI

20. ʻI he hili hoʻo fakatapui fakafoʻituitui ki he ʻOtuá, ko e hā ʻa e sitepu hono hokó?

²⁰ ʻOkú ke tui ʻokú ke mateuteu ke fakatapui kia Sihova? Hili hoʻo fakatapui kia Sihová, ʻokú ke mateuteu ai ki he sitepu hono hokó. ʻOku fiemaʻu ke ke papitaiso.

21, 22. ʻE lava fēfē ke ke “talaki ʻa e pōpoaki” ʻo hoʻo tuí?

²¹ ʻAi ke ʻilo ʻe he sea ʻo e kulupu ʻo e kau mātuʻa ʻi hoʻo fakatahaʻangá kuó ke fakatapui kia Sihova pea ʻokú ke loto ke ke papitaiso. Te ne ʻai leva ha kau mātuʻa ke nau fakamanatu mo koe ʻa e ngaahi akonaki tefito ʻa e Tohi Tapú. Kapau te nau pehē ʻokú ke mateuteu, te nau tala atu ʻe lava ke ke papitaiso ʻi he ʻasemipilī pe fakataha-lahi hono hoko ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻI he ʻasemipilií, ʻe ʻi ai ha malanga ʻe fakamatalaʻi ai ʻa e ʻuhinga ʻo e papitaisó. Ko e tokotaha te ne fai ʻa e malangá te ne ʻeke ki he faʻahinga kuo mateuteu ke papitaisó ha ongo fehuʻi faingofua. ʻI he tali ki he ongo fehuʻi ko iá, te ke hanga ai ʻo “talaki ʻa e pōpoaki” ʻo hoʻo tuí.​—Loma 10:10.

²² ʻI he hili iá te ke papitaiso leva. ʻE fakauku kakato koe ʻi he vaí. ʻE fakahaaʻi ʻe he papitaisó ki he tokotaha kotoa kuó ke fakatapui kia Sihova pea ʻokú ke hoko he taimi ko ení ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.

MEʻA ʻOKU FAKAFOFONGAʻI ʻE HOʻO PAPITAISÓ

23. ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e papitaiso “ʻi he huafa ʻo e Tamaí mo e ʻAló mo e laumālie māʻoniʻoní”?

²³ Naʻe pehē ʻe Sīsū ko ʻene kau ākongá te nau papitaiso “ʻi he huafa ʻo e Tamaí mo e ʻAló mo e laumālie māʻoniʻoní.” (Lau ʻa e Mātiu 28:19.) ʻOku ʻuhinga ia ki he hā? ʻOku ʻuhinga iá ʻokú ke ʻiloʻi ʻa e tuʻunga mafai ʻo Sihová mo e ngafa ʻo Sīsū ʻi he taumuʻa ʻa e ʻOtuá pea mo e founga ʻoku ngāueʻaki ai ʻe he ʻOtuá ʻa hono laumālie māʻoniʻoní ke fakahoko ʻa hono finangaló.​—Saame 83:18; Mātiu 28:18; Kalētia 5:22, 23; 2 Pita 1:21.

24, 25. (a) Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he papitaisó? (e) Ko e hā te tau lāulea ki ai ʻi he vahe fakaʻosí?

²⁴ ʻOku fakafofongaʻi ʻe he papitaisó ha meʻa mātuʻaki mahuʻinga. ʻI hono fakauku koe ʻi he vaí, ʻoku ʻuhinga iá kuó ke mate, pe liʻaki hoʻo founga moʻui ki muʻá. ʻI hoʻo ʻalu hake mei he vaí, te ke kamata ai ha moʻui foʻou ko hono fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá. ʻOku fakahaaʻi ai te ke tauhi kia Sihova ʻi he taimí ni ʻo faai atu. Manatuʻi ʻoku ʻikai te ke fakatapui ki ha tangata, kautaha, pe ko ha ngāue. Kuó ke fakatapui ʻa hoʻo moʻuí kia Sihova.

²⁵ Ko hoʻo fakatapuí te ne tokoniʻi koe ke ke fakatupulekina ha kaumeʻa vāofi mo e ʻOtuá. (Saame 25:14) ʻOku ʻikai ʻuhinga eni iá ʻe fakahaofi ha taha koeʻuhí pē ko ʻene papitaisó. Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Hanganaki ngāueʻi homou fakamoʻui ʻo kimoutolú ʻi he manavahē mo e tetetete.” (Filipai 2:12) Ko e papitaisó ko e kamataʻangá pē ia. Ka ʻe lava fēfē ke ke nofo ofi kia Sihova? Ko e vahe fakaʻosi ʻo e tohí ni ʻe tali ai ʻa e fehuʻi ko iá.