Hanganaki ʻAʻeva ʻi he Maamá mo e ʻOfá
Ngaahi Meʻa Mahuʻinga Mei He ʻUluaki Sioné
KO SIHOVA ko e Tupuʻanga ʻo e maamá mo e ʻofá. Kuo pau ke tau hanga ki he ʻOtuá ki he maama fakalaumālié. (Sāme 43:3) Pea ko e ʻofá ko e taha ia ʻo e ngaahi fua ʻo hono laumālie māʻoniʻoní.—Kalētia 5:22, 23.
Ko e maamá, ʻofá, mo e ngaahi meʻa kehe ʻoku lāulea ki ai ʻa e ʻuluaki tohi fakamānavaʻi ʻa e ʻapositolo ko Sioné, ʻa ia ʻoku fakafuofua naʻe hiki ʻi ʻEfesō pe ofi ki ai ʻi he 98 T.S. Ko e tefitoʻi ʻuhinga ʻo e tohí ke maluʻi ʻa e kau Kalisitiané mei he tafoki mei he moʻoní pea ke tokoniʻi kinautolu ke nau hanganaki ʻaʻeva ʻi he maamá. Koeʻuhi ko ʻetau fehangahangai mo e ngaahi pole ki heʻetau ʻofá, tuí, mo e tauhi angatonu ki he moʻoní, ko e fai ha fakakaukau ki he tohí ni ʻe ʻaonga kiate kitautolu.
‘ʻAʻeva ʻi he Maama’
Naʻe ʻai ʻe Sione ke hā mahino ʻa e pau ke ʻaʻeva ʻa e kau Kalisitiane angatonú ʻi he maama fakalaumālié. (1Si 1:1–2:29) Naʻá ne pehē: “Ko e ʻOtua ko e maama, pea ʻoku ʻikai ha momoʻi fakapoʻuli [ʻikai ha meʻa ʻoku fulikivanu, ʻulungaanga taʻemaʻa, taʻemoʻoni, pe taʻemāʻoniʻoni] ʻi heʻene ʻAfio.” Koeʻuhi ko e kau Kalisitiane pani ʻe he laumālié ʻoku nau ‘ʻaʻeva ʻi he maama,’ ʻoku nau maʻu ʻa e “feohi” mo e ʻOtuá, Kalaisi, pea feohi ʻiate kinautolu. Kuo nau toe maʻu ʻa e fakamaʻa mei he angahalá ʻi he taʻataʻa ʻo Sīsuú.
Tatau ai pē pe ʻoku tau kau ʻi he kau Kalisitiane paní ʻo maʻu ʻa e ʻamanaki ki hēvaní pe ʻoku tau hanga atu ki he moʻui taʻengata ʻi he māmaní, te tau hokohoko atu ke maʻu ʻa e ʻaonga mei he feilaulau ʻa Sīsuú ʻo fakatuʻunga pē ʻo kapau te tau ʻofa ki hotau fanga tokouá kae ʻikai ki he māmaní. Kuo pau foki ke tau fakaʻehiʻehi mei hano tākiekina kitautolu ʻe he kau tafoki mei he moʻoní, ʻo hangē ko ia ko e “fili ʻo Kalaisi,” ʻa ia ʻokú ne fakaʻikaiʻi fakatouʻosi ʻa e ʻAló mo e Tamaí. Pea ke ʻoua naʻa ngalo ʻiate kitautolu ko e moʻui taʻengatá ʻe maʻu pē ʻe kinautolu ʻoku nau piki ki he moʻoní mo ngāueʻi ʻa e māʻoniʻoní.
Fānau ʻa e ʻOtuá ʻOku Fakahāhā ʻa e ʻOfa
ʻOku hoko atu hono fakahā ʻe Sione ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá. (3:1–4:21) Ko e meʻa ʻe taha, ʻoku nau fai ʻa ia ʻoku māʻoniʻoní. ʻOku nau toe talangofua ki he fekau ʻa Sihova ke ‘nau tui ki he huafa ʻo hono ʻAló, ko Sisu Kalaisi, pea nau feʻofaʻaki.’
Ko ha taha ʻokú ne maʻu “ʻa e ʻiloʻi ʻo e ʻOtua” ʻokú ne ʻilo ʻo kau ki he ngaahi taumuʻa ʻa Sihová pea mo e anga ʻa hono fakahāhā ʻene ʻofá. ʻOku totonu ke tokoniʻi ʻe he meʻá ni ʻa e tokotahá ke ne fakahā ʻa e ʻofá. Ko hono moʻoní, “ko ia ʻoku ʻikai te ne ʻofa, kuo ʻikai te ne momoʻi ʻiloʻi ʻa e ʻOtua; he ko e ʻOtua ko e ʻofa.” Ko e ʻofa fakaʻotuá naʻe fakahā ʻi hono “fekau atu hono ʻAlo ko ha feilaulau fakatupuhōifuaʻanga koeʻuhi ko ʻetau ngaahi angahala.” Kapau naʻe pehē fau ʻa e ʻofa mai ʻa Sihova kiate kitautolú, ko hotau moʻuá ke tau feʻofaʻaki ʻiate kitautolu. ʻIo, ko ha taha pē te ne taku ʻokú ne ʻofa ki he ʻOtuá ʻoku pau foki ke ʻofa ki hono tokoua fakalaumālié.
Ko e Tuí ʻOkú Ne ‘Ikunaʻi ʻa e Māmaní’
ʻOku ueʻi ʻe he ʻofá ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá ke nau tauhi ʻene ngaahi fekaú, ka ʻoku fakafou ʻi he tuí ke nau ‘ikuna ʻa māmani.’ (5:1-21) ʻOku tokoni ʻetau tui ki he ʻOtuá, ko ʻene Folofolá, mo hono ʻAló ke ‘ikuna ʻa e māmaní’ ʻaki ʻetau talitekeʻi ʻa hono ngaahi fakakaukaú mo hono ngaahi founga halá pea ʻaki ʻetau tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa Sihová. Kuo foaki ʻe he ʻOtuá ki he ‘kau ikuna ʻo e māmaní’ ʻa e ʻamanaki ko e moʻui taʻengatá peá ne fanongo ki heʻenau ngaahi lotu ʻoku fehoanaki mo hono finangaló. Koeʻuhi ko ha taha kuo “fanauʻi mei he ʻOtua” ʻoku ʻikai te ne fai ha angahala, pea ʻoku ʻikai ke maʻu hono puke ʻe Sētane ʻa e tokotaha ko iá. Ka ko e kau pani fakataha mo e kau sevāniti ʻa Sihová ʻa ia ʻoku nau maʻu ʻa e ʻamanaki fakamāmaní ʻoku totonu ke nau manatuʻi ‘ko hono kotoa ʻo māmaní ʻoku ʻi he mafai ʻo e tokotaha anga-fulikivanu ko ení.’
[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 19]
Ko ha Feilaulau Fakatupuhōifuaʻanga: Ko Sīsū “ko e feilaulau fakatupuhōifuaʻanga koeʻuhi ko ʻetau ngaahi angahalá [kinautolu ko hono kau muimui paní], pea ʻikai koeʻuhi ko e ngaahi angahala ʻatautolu pē ka ʻoku toe pehē foki ki he ngaahi angahala ʻa māmani kātoa,” ko e toenga ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. (1 Sione 2:2, NW) Ko ʻene pekiá naʻe hoko ko e “fakatupuhōifuaʻanga” (faka-Kalisi, hi·la·smosʹ, ʻo fakahā ʻa e “founga ʻo e fakafiemālie,” ko e “fakaleleiʻanga”) ka ʻoku ʻikai ko e ʻuhingá ko e fakanongononga ʻa e ongoʻi mamahi ʻi he tafaʻaki ʻa e ʻOtuá. Ka, ko e feilaulau ʻa Sīsuú naʻá ne fakafiemālieʻi ʻa e fiemaʻu ʻo e fakamaau totonu haohaoa fakaeʻotuá. Fēfē? ʻAki hono tokonaki mai ʻa e tuʻunga māʻoniʻoni mo totonu ki hono fakamolemole ʻo e angahalá, koeʻuhi ke hā ko e ʻOtuá “ʻoku ne fai totonu mo ne fai fakatonuhia kiate ia [ʻa e tangata angahala tukufakaholo] ʻoku ʻi he tui kia Sisu.” (Loma 3:23-26; 5:12) ʻI hono tokonaki mai ʻa e founga ke fai ha fakafiemālie kakato koeʻuhi ko e ngaahi angahala ʻa e tangatá naʻe ʻai ʻe he feilaulau ʻa Sīsuú ʻa e fakatupuhōifuaʻanga, pe leleiʻiaʻanga, ki he tangatá ke ne fekumi pea maʻu ʻa e fakaake ki he vahaʻangatae totonu mo Sihová. (ʻEfesō 1:7; Hepelū 2:17) Ko ha fakamālōʻia lahi ē ʻoku totonu ke tau fai kotoa ki he meʻá ni!