LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w10 2/15 p. 19-21
  • Talitekeʻi ʻa e Fakamatala Fakangalilelei Faka-Sētané

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Talitekeʻi ʻa e Fakamatala Fakangalilelei Faka-Sētané
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko Honau “Tuuga Oku i he Efu”
  • Tangata “Oku Ne Inumia ae Agahala”
  • “Ala ki Hono Hui mo Hono Kakano”
  • Tali ʻa e “Tatātau ko e Fakamoʻui”
  • Ikunaʻi ʻa e Faitau Maʻa Ho ʻAtamaí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
  • Fakahīkihikiʻi ʻe Siope ʻa e Huafa ʻo Sihová
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
  • ʻOkú Ke Kau ki ha Pole Mahuʻinga ʻAupito
    Te Ke Malava ʻo Moʻui Taʻengata he Palataisi ʻi he Māmaní
  • Moʻui ʻi ha Founga ʻOku Fakahōifuaʻi Ai ʻa e ʻOtuá
    Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
w10 2/15 p. 19-21

Talitekeʻi ʻa e Fakamatala Fakangalilelei Faka-Sētané

‘ʻOUA naʻa kākaaʻi kimoutolu. Heʻikai tokoniʻi kimoutolu ʻe homou ʻOtuá. ʻUlutukua, pe fua ʻa hono nunuʻá!’ Ko e pōpoaki eni naʻe ʻave ʻe Lapisake, ko ha talafekau ʻa Tuʻi Senakalipe ʻo ʻAsīliá ki he kau nofo Selusalemá. Kuo fakatūʻuta ʻa e kau tau ʻa e tuʻí ʻi he fonua ʻo Siutá. Ko e lea ʻa e talafekaú naʻe faʻufaʻú ke fakavaivaiʻi ai ʻa e ongoʻi malu ʻa e kakai Selusalemá pea fakamanavaheeʻi kinautolu ke nau tukulolo.—2 Tuʻi 18:28-35.

Naʻe ʻiloa ʻa e kau ʻAsīliá ʻi he anga-fakamanu mo e anga-fakamamahi. Naʻa nau fakahūhū ʻa e manavahē ʻi honau ngaahi filí ʻaki hono fakahaaʻi ʻa e fakaikiiki fakalilifu ʻo e anga-fefeka ʻenau fakafeangai ki heʻenau kau pōpulá. Fakatatau ki he lau ʻa e faihisitōlia ko Philip Taylor, naʻa nau ngāueʻaki “ha lao fakalilifu mo e fakamatala fakangalilelei, naʻe faʻufaʻu ke puleʻiʻaki ʻa e kakaí pea ke fakamanavaheeʻi ha niʻihi ʻe lava ke hoko ko ha fili, ʻaki ʻa e fakamatala maeʻeeʻa ʻo ʻenau fakamamahiʻi ʻa e kakaí mo ʻenau puleʻi anga-fakamamahi ʻenau fakakaukaú.” Ko e fakamatala fakangalileleí ko ha meʻatau mālohi. ʻOkú ne “maumauʻi ʻa e ʻatamaí,” ko e lau ia ʻa Taylor.

Ko e kau Kalisitiane moʻoní “talaʻehai ko ʻenau milimilisino ni ko e fai mo ha toto mo kakano; kaekehe, ko e fai mo e . . . ngaahi kongakau laumalie ʻa e kovi” ʻa ia ko e ngaahi meʻamoʻui laumālie naʻa nau angatuʻu ki he ʻOtuá. (Ef. 6:12) Ko e tuʻu-ki-muʻa ʻia kinautolú ko Sētane ko e Tēvoló. ʻOkú ne ngāueʻaki foki ʻa e fakamanavahē fakataha mo e fakamatala fakangalilelei.

ʻOku taukaveʻi ʻe Sētane ʻe lava ke ne maumauʻi ʻa e anga-tonu ʻa e tokotaha taki taha ʻo kitautolu. ʻI he taimi ʻo e pēteliake ko Siopé, naʻá ne tala ange ai ki he ʻOtua ko Sihová: “ʻE ʻatu ʻe ha tangata ʻene meʻa kotoa telia ʻene moʻui.” ʻI hono toe fakaleá, ngāueʻaki ʻa e tenge feʻunga, pea ʻe faifai pē ʻo tukuange ʻe ha tangata ʻa ʻene anga-tonu ki he ʻOtuá. (Siope 2:4) ʻOku moʻoni ʻa Sētane? Ko kitautolú kotoa ʻoku ʻi ai hatau fakangatangata—ko e taha ʻoku makehe atu ʻa ia te tau liʻaki ai ʻetau ngaahi tefitoʻi moʻoní koeʻuhi ke hokohoko atu ʻetau moʻuí? ʻE saiʻia ʻa Sētane ke ʻai ke tau fakakaukau pehē. Ko ia ai, ʻokú ne ngāueʻaki ʻa e fakamatala fakangalilelei fakatupu maumaú ke tō ki hotau ʻatamaí ʻa e fakakaukau ko iá. Tau sivisiviʻi angé ʻa e niʻihi ʻo ʻene ngaahi founga ko iá pea fakakaukau ki he founga ʻe lava ai ke tau talitekeʻi iá.

Ko Honau “Tuuga Oku i he Efu”

Naʻe ngāueʻaki ʻe Sētane ʻa ʻElifasi, ko e taha ʻo e kaungāmeʻa ʻaʻahi ʻe toko tolu ʻo Siopé, ke ne fakaʻuhinga ʻoku vaivai ʻa e tangatá ʻo ʻikai ha toe ʻamanaki. ʻI he lave ki he tangatá ko e faʻahinga “oku nofo i he gaahi fale umea,” naʻá ne tala kia Siope: “Ko ho nau tuuga oku i he efu, bea oku taomia akinautolu o hage be koe ane? Oku ta hifo akinautolu mei he bogibogi o aʻu ki he efiafi: oku nau auha o taetuku, ka oku ikai tokaga ki ai ha taha.”—Siope 4:19, 20, PM.

ʻI ha toe konga Tohi Tapu, ʻoku fakatatau ai kitautolu ki he “hina kelekele”—ko e ngaahi kulo pelepelengesi ngaohi mei he ʻumeá. (2 Kol. 4:7) ʻOku tau vaivai koeʻuhi ko e angahala mo e taʻehaohaoa tukufakaholó. (Loma 5:12) ʻIa kitautolu pē, ʻoku tau tōngofua ai ki he ʻoho ʻa Sētané. Ka ʻi he tuʻunga ko e kau Kalisitiané, ʻoku ʻikai taʻeʻiai hatau tokoni. Neongo hotau vaivaiʻangá, ʻoku tau mahuʻinga ʻi he vakai mai ʻa e ʻOtuá. (Ai. 43:4) ʻIkai ngata aí, ʻoku foaki ʻe Sihova ʻa hono laumālie māʻoniʻoní ki he faʻahinga ʻoku nau kole kiate iá. (Luke 11:13) Ko hono laumālié ʻoku lava ke ne ʻomai kia kitautolu ʻa e “makehe atu ʻo e mafai,” ʻo malava ai ke tau fekuki mo ha ʻahiʻahi pē ʻoku fai mai ʻe Sētane kia kitautolu. (2 Kol. 4:7; Fili. 4:13) Kapau te tau tuʻu ʻo fakafepakiʻi ʻa e Tēvoló, ʻo “maʻumaʻuluta he tui,” ʻe ʻai kitautolu ʻe he ʻOtuá ke tau tuʻumaʻu mo mālohi. (1 Pita 5:8-10) Ko ia ai, ʻoku fiemaʻu ke ʻoua te tau manavahē kia Sētane ko e Tēvoló.

Tangata “Oku Ne Inumia ae Agahala”

“Koeha ae tagata, ke behe oku maa ia? be ha taha oku fanauʻi e he fefine, ke behe oku tonuhia ia?” ko e fehuʻi ia ʻa ʻElifasí. Pea naʻá ne hoko atu leva ke tali, ʻo pehē: “Vakai, oku ikai falala jii eia [ʻOtuá] ki he ene kau maonioni; io, naa moe gaahi lagi oku ikai maa ia i hono ao. Ka e fefe hono lahi hake oe fakalielia moe uli oe tagata, aia oku ne inumia ae agahala o hage ha vai?” (Siope 15:14-16, PM) Naʻe tala ange ʻe ʻElifasi kia Siope ʻoku fakakaukau ʻa Sihova ʻoku ʻikai ha tangata ʻe māʻoniʻoni. ʻOku ngāueʻaki foki ʻe he Tēvoló ʻa e fakakaukau ʻikai lelei. ʻOkú ne loto ke tau hohaʻa fekauʻaki mo e fehālaaki ʻi he kuohilí, ʻo fakaangaʻi kita tōtuʻa, mo fakakaukau heʻikai ala huhuʻi kitautolu. ʻOkú ne toe loto ke tau fakafuofua ʻo fuʻu hulu ʻa e meʻa ʻoku ʻamanekina ʻe Sihova meia kitautolú pea ke fakafuofuahalaʻi ʻa ʻEne manavaʻofá, fakamolemolé mo e poupoú.

Ko e moʻoni, ko kitautolú ‘kuo tau fai angahala kotoa pe, pea ʻoku ʻikai te tau aʻusia ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá.’ ʻOku ʻikai ha tangata taʻehaohaoa ʻe lava ke ne aʻusia ʻa e tuʻunga haohaoa ʻo Sihová. (Loma 3:23; 7:21-23) Kae kehe, ʻoku ʻikai ʻuhinga iá ʻoku ʻikai te tau mahuʻinga kiate ia. ʻOku ʻafioʻi ʻe Sihova ko e “Ngata ʻo ono ʻaho, ʻa e toko taha ʻoku ui ko e Tevolo mo Setane” ʻokú ne ngāueʻaongaʻaki ʻa hotau tuʻunga angahalaʻiá. (Fkh. 12:9, 10) ʻI he lāuʻilo ko e “efu pē kitautolu,” ʻoku fakaʻatuʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá pea ʻoku ʻikai te ne “hanganaki fakasio fehālaaki” ʻia kitautolu.—Sāme 103:8, 9, 14, NW.

Kapau ʻoku tau liʻaki ha ʻalunga fulikivanu pea fakaofiofi kia Sihova fakataha mo ha loto-lavea mo ha fakakaukau fakatomala, ʻe “lōlahi ʻene fakamolemole.” (Ai. 55:7; Sāme 51:17) Neongo ko ʻetau angahalá ʻoku ‘ha kulokula, ʻe hoko ʻo hinehina hange ko e sinoú,’ ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú. (Ai. 1:18) Ko ia ai, tau fakapapauʻi ke ʻoua ʻaupito ʻe foʻi ʻi he feinga ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá.

ʻI hotau tuʻunga angahalaʻiá, heʻikai ʻaupito ke tau lava ʻo ngāueʻi ke maʻu ha tuʻunga māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Naʻe fakamoleki ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻa e haohaoá mo e ʻamanaki ʻo e moʻui taʻengatá ʻo ʻikai maʻanaua pē kae pehē foki kia kitautolu hono kotoa. (Loma 6:23) Kae kehe, koeʻuhi ko ʻene ʻofa lahi ki he faʻahinga ʻo e tangatá, kuo fai ai ʻe Sihova ha tokonaki ke fakamolemoleʻi ʻetau angahalá kapau te tau ngāueʻi ʻa e tui ki he feilaulau huhuʻi ʻa hono ʻAló, ʻa Sīsū Kalaisi. (Mt. 20:28; Sione 3:16) Ko ha fakahāhā fisifisimuʻa moʻoni ia ʻo e “aloofa ae Otua”! (Tai. 2:11, PM) ʻE lava ke huhuʻi kitautolu! Ko e hā leva ka tau fakaʻatā ai ʻa Sētane ke ne ʻai ke tau fakakaukau heʻikai ala huhuʻi kitautolu?

“Ala ki Hono Hui mo Hono Kakano”

Naʻe taukaveʻi ʻe Sētane ʻe liʻaki ʻe Siope ʻa ʻene tuí kapau ʻe ʻikai moʻui lelei. ʻI hono poleʻi ʻo Sihová, naʻe pehē ʻe he Tēvoló: “Kae mafao atu eni ho nima, o ala ki hono hui mo hono kakano, bea te ne lauikoviʻi koe i ho fofoga.” (Siope 2:5, PM) Ko e Fili ʻo e ʻOtuá ʻoku ʻikai ha veiveiua te ne fiefia kapau te ne lava ke ʻai ke tau ongoʻi taʻeʻaonga koeʻuhi ko hotau vaivaiʻangá.

Kae kehe, ʻoku ʻikai siʻaki kitautolu ʻe Sihova ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau kei lava ai ʻo fai ʻa e meʻa kotoa pē naʻa tau fai ki muʻa ʻi heʻene ngāué. Fēfē kapau naʻe ʻohofi pe fakalaveaʻi hatau kaumeʻa ofi? ʻE ʻikai ke tau fakamahuʻingaʻi lahi ia koeʻuhi ko e ʻikai ke ne kei fai ʻa e meʻa lahi maʻatautolu ʻo hangē ko ia naʻá ne fai ki muʻá? Ko e moʻoni heʻikai! Te tau kei ʻofa pē mo tokanga kiate ia—tautefito kapau naʻá ne laveá ʻi he feinga ke fai ha meʻa maʻatautolu. ʻE siʻi ange ai ʻa e meʻa ʻoku tau ʻamanekina meia Sihová? “Talaʻehai ʻoku fai taʻetotonu ʻa e ʻOtua ke ne fakangaloʻi hoʻomou ngaue, mo e ʻofa ki hono huafa naʻe ha ʻiate kimoutolu,” ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú.—Hep. 6:10.

ʻOku lau ʻa e Tohi Tapú ki ha “fefine uitou masiva” ʻa ia naʻá ne poupouʻi nai ʻa e lotu ki he ʻOtuá ʻi he taʻu lahi. ʻI he sio ʻa Sīsū ki heʻene lī “ha ongo kiʻi paʻanga kapa” ʻi ha līʻanga meʻaʻofa ʻi he temipalé, naʻá ne vakai kiate ia mo ʻene tokoní ʻoku ʻikai mahuʻinga? ʻIkai ʻaupito, naʻá ne fakahīkihikiʻi ia ʻi heʻene fai ʻa e meʻa kotoa naʻe malava ʻi hono tuʻungá ʻi he poupou ki he lotu moʻoní.—Luke 21:1-4.

Kapau ʻoku tau tauhi maʻu ʻetau anga-tonú, ʻe lava ke tau fakapapauʻi ko hotau vahaʻangatae mo Sihová ʻe ʻikai ai pē ke uesia, tatau ai pē ʻa hono lahi ʻo e maumau kuo fai kia kitautolu ʻe he taʻehaohaoá ʻi he taʻumotuʻá pe ko e mahamahakí. Heʻikai ʻaupito liʻaki ʻe he ʻOtuá ʻa e faʻahinga faitōnungá koeʻuhi pē ko e fakangatangata ʻe he faingataʻá ʻa ʻenau malava ke tauhi kiate iá.—Sāme 71:9, 17, 18.

Tali ʻa e “Tatātau ko e Fakamoʻui”

ʻE lava fēfē ke tau maluʻi kitautolu mei he fakamatala fakangalilelei ʻa Sētané? Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Tuku ke fakakaukaua kimoutolu ʻi he ʻEiki, ʻio, ʻi he ivi ʻo hono māfimafi. ʻAi kiate kimoutolu ʻa e mahafukotoa ʻa e ʻOtua, koeʻuhi ke mou lava ke tuʻu ki he ngaahi tuʻutuʻuni kākā ʻa e Tevolo.” Ko e konga ʻe taha ʻo e teunga tau fakalaumālie ko iá ko e “tatātau ko e fakamoʻui.” (Ef. 6:10, 11, 17) ʻI he fekauʻaki mo e fakamatala fakangalilelei fakasētané, ʻoku totonu ke tau fakapapauʻi ʻoku tau tali ʻa e tatā tau ko iá pea tui maʻu pē ia. Ko ha tatā tau ʻo ha sōtia ʻokú ne maluʻi ʻa hono ʻulú. Ko ʻetau “ʻamanaki [ʻo e] moʻui”—ʻa ʻetau falala ki he fakahoko ʻo e talaʻofa ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo ʻene māmani foʻou lāngilangiʻiá—te ne maluʻi ʻa hotau ʻatamaí mei he loi ʻa Sētané. (1 Tes. 5:8) ʻOku fiemaʻu ke tau tauhi ke moʻui mo mālohi ʻa e ʻamanaki ko iá ʻaki ʻa e ako tōtōivi fakafoʻituitui ʻo e Tohi Tapú.

Naʻe kātekina ʻe Siope ʻa e ʻoho anga-kakaha mo tāufehiʻa meia Sētané. Naʻe fuʻu mālohi e tui ʻa Siope ki he toetuʻú he naʻa mo e fakamanamana ʻo e maté naʻe ʻikai ʻai ai ia ke ne loto-siʻi. ʻI hono kehé, naʻá ne pehē kia Sihova: “Te ke toki ui, pea te u tali atu ʻe au: ʻE kavea ho finangalo ki he fitaʻa ʻa ho nima.” (Siope 14:15) Neongo kapau naʻe pau ke mate ʻa Siope koeʻuhi ko ʻene tauhi maʻu ʻa ʻene anga-tonú, naʻá ne falala ko e ʻofa ʻa e ʻOtuá ki Heʻene kau sevāniti faitōnungá ʻe ueʻi ai Ia ke ne ui mai kinautolu mei he maté.

ʻOfa ke tau maʻu ʻa e falala tatau ki he ʻOtua moʻoní. ʻOku lava ke fakafepakiʻi ʻe Sihova ha meʻa pē ʻe ʻomai nai kia kitautolu ʻe Sētane mo ʻene kau fakafofongá. Manatuʻi foki, ʻoku fakapapauʻi mai ʻe Paula: “Ko e ʻOtua ko e toko taha ʻoku fai ki heʻene lea, pea ʻe ʻikai te ne fakangofua ke ʻahiʻahiʻi kimoutolu ʻo makehe atu ʻi hoʻomou mafai; kae kehe, te ne ngaohi fakataha mo e ʻahiʻahi hono haoʻanga foki mei ai, koeʻuhi ke lava hono katakiʻi.”—1 Kol. 10:13.

[Fakatātā ʻi he peesi 20]

ʻOku fakamahuʻingaʻi ʻe Sihova ʻa hoʻo ngāue faitōnungá

[Fakatātā ʻi he peesi 21]

Tali ʻa e tatā tau ʻo e fakamoʻuí, pea tui maʻu pē ia

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share