LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w10 7/15 p. 3-7
  • Meʻa ʻe Fakaeʻa ʻi he ʻAho ʻo Sihová

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Meʻa ʻe Fakaeʻa ʻi he ʻAho ʻo Sihová
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Langi mo e Māmani ʻa Ia ʻE Mole
  • “Ko e Ngaahi ʻElemēniti . . . ʻE Movete”
  • “Ko e Māmaní mo e Ngaahi Ngāue ʻOku ʻi Aí ʻE ʻIloʻi”
  • ‘Ngaahi Langi Foʻou mo ha Māmani Foʻou’
  • Teuteu ki he ʻAho Lahi ʻo Sihová
  • Falala ki he ʻOtua ʻo e Fakamoʻui
  • Tauhi ke Ofi ʻi he Fakakaukaú ʻa e ʻAho ʻo Sihová
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1997
  • ʻE Hoko ʻo Ngata ʻa e Māmaní?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
  • Tauhi Maʻu ʻi he ʻAtamaí ʻa e ʻAho ʻo Sihová
    Lotu ki he ʻOtua Moʻoni Pē Tahá
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
w10 7/15 p. 3-7

Meʻa ʻe Fakaeʻa ʻi he ʻAho ʻo Sihová

“ʻE hoko mai ʻa e ʻaho ʻo Sihová ʻo hangē ha kaihaʻá, . . . pea ko e māmaní mo e ngaahi ngāue ʻoku ʻi aí ʻe ʻiloʻi.”—2 PITA 3:10, NW.

1, 2. (a) ʻE anga-fēfē ʻa e ngata ʻa e fokotuʻutuʻu fulikivanu lolotongá? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi fehuʻi te tau lāulea ki aí?

KO E fokotuʻutuʻu fulikivanu lolotongá ʻoku makatuʻunga ia ʻi he loi tefito ʻe lava ʻe he tangatá ʻo puleʻi lavameʻa ʻa e māmaní ʻo taʻekau ai ʻa Sihova. (Sāme 2:2, 3) ʻE lava ʻo tuʻuloa ha meʻa ʻa ia ʻoku makatuʻunga ʻi he loí? ʻIkai ʻaupito! Kae kehe, ʻoku ʻikai pau ke tau tatali ki he māmani ʻo Sētané ke ngata ʻiate ia pē. ʻI hono kehé, ʻe fakaʻauha ia ʻe he ʻOtuá ʻi heʻene taimi kotofa pea ʻi he founga pē ʻaʻana. Ko e ngāue ʻe fai ʻe he ʻOtuá ki he māmani fulikivanu ko ení ʻe tapua haohaoa fakatouʻosi atu ai ʻa ʻene fakamaau totonú mo ʻene ʻofá.—Sāme 92:7; Pal. 2:21, 22.

2 Ko e “ʻaho ʻo Sihová,” ko e tohi ia ʻa e ʻapositolo ko Pitá, ‘ʻe hoko mai ia hangē ha kaihaʻá, ʻa ia ʻe mole ai ʻa e ngaahi langí mo ha longoaʻa lahi, ka ko e ngaahi ʻelemēniti ʻoku mātuʻaki velá ʻe movete, pea ko e māmaní mo e ngaahi ngāue ʻoku ʻi aí ʻe ʻiloʻi.’ (2 Pita 3:10, NW) Ko e hā ʻa e ‘ngaahi langi’ mo e ‘māmani’ naʻe lave ki ai hení? Ko e hā ʻa e “ngaahi ʻelemēniti” ʻa ia ʻe moveté? Pea ko e hā naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Pita ʻi heʻene pehē “ko e māmaní mo e ngaahi ngāue ʻoku ʻi aí ʻe ʻiloʻi”? Ko hono ʻiloʻi ʻa e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ení ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke tau mateuteu ki he ngaahi meʻa fakamanavahē ʻa ia ʻe hoko ʻi he kahaʻu ofi maí.

Langi mo e Māmani ʻa Ia ʻE Mole

3. Ko e hā ʻa e ‘ngaahi langi’ naʻe lave ki ai ʻi he 2 Pita 3:10, pea ʻe anga-fēfē ʻenau molé?

3 ʻI hono ngāueʻaki fakaefakatātā ʻi he Tohi Tapú, ko e kupuʻi lea “ngaahi langí” ʻoku faʻa ʻuhinga ia ki he ngaahi mafai ʻoku pule, ʻa ia ʻoku hakeakiʻi ʻo māʻolunga ʻi he faʻahinga ʻoku nau pule ki aí. (Ai. 14:13, 14; Fkh. 21:1, 2) Ko e ‘ngaahi langi ʻa ia ʻe molé’ ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e pule fakaetangatá ki he sōsaieti fakaʻotuamaté. Ko ʻenau mole atu ʻi ha “longoaʻa lahi”—pe “ʻi ha fuʻu ʻuʻulu,” fakatatau ki ha liliu ʻe taha—ʻoku fakahaaʻi nai ai ʻe fakaʻauha vave ʻa e ngaahi langi ko ení.

4. Ko e hā ʻa e “māmaní,” pea ʻe anga-fēfē hono fakaʻauhá?

4 ʻOku fakafofongaʻi ʻe he “māmaní” ʻa e māmani ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá kuo nau mavahe mei he ʻOtuá. Ko ha māmani pehē naʻe ʻi he ʻaho ʻo Noá, pea ʻi he tuʻutuʻuni fakaʻotuá, naʻe ngata ia ʻi he Lōmakí. “Ko e ngaahi langi mo e fonua [pe māmani] ʻo onopōni kuo tauhi ʻaki ʻa e folofola ʻa ʻEne ʻAfio, ʻo taʻofi ki he afi, ʻo ka toki hoko ʻa e ʻaho ʻo e fakamāuʻi mo e fakaʻauha ʻo e kakai fakaʻotuamate.” (2 Pita 3:7) Lolotonga naʻe fakaʻauha ʻe he Lōmakí ʻa e kakai fakaʻotuamaté kotoa ʻi he taimi tatau, ko e fakaʻauha ʻoku tuʻunuku maí ʻe hoko tahataha ia lolotonga ʻa e “mamahi lahi.” (Fkh. 7:14) ʻI he ʻuluaki konga ʻo e mamahi ko iá, ʻe ueʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻa e kau pule fakapolitikale ʻo e māmani ko ení ke nau fakaʻauha ʻa “Babilone koe Lahi,” ʻo fakahaaʻi ai ʻene fehiʻa ki he fefine feʻauaki fakalotu ko iá. (Fkh. 17:5, 16, PM; 18:8) Pea ʻi he tau ʻo ʻĀmaketoné, ko e konga fakaʻosi ʻo e mamahi lahí, ʻe toʻo atu ai ʻe Sihova tonu ʻa e toenga ʻo e māmani ʻo Sētané.—Fkh. 16:14, 16; 19:19-21.

“Ko e Ngaahi ʻElemēniti . . . ʻE Movete”

5. Ko e ngaahi ʻelemēniti fakaefakatātaá ʻoku kau ki ai ʻa e hā?

5 Ko e hā ʻa e ‘ngaahi ʻelemēniti ʻa ia ʻe moveté’? ʻOku fakamatalaʻi ʻe ha tikisinale Fakatohitapu ʻe taha ʻa e “ngaahi ʻelemēniti” ko e “ʻuluaki ngaahi tefitoʻi meʻa,” pe “meʻa tefito.” ʻOku pehē ai ko e kupuʻi leá, “naʻe ngāueʻaki ia ʻi he ngaahi mataʻitohi ʻo e ʻalafapetí, ko e ngaahi ʻelemēniti ʻo e leá.” Ko ia ai, “ko e ngaahi ʻelemēniti” naʻe lave ki ai ʻa Pitá ʻoku ʻuhinga ia ki he ngaahi meʻa tefito ʻa ia ʻoku ʻoange ai ki he māmaní ʻa ʻene ngaahi tōʻonga, fakakaukau, founga mo e taumuʻa taʻefakaʻotuá. “Ko e ngaahi ʻelemēniti” ʻoku kau ai ʻa e “laumalie ʻoku ʻo mamani” ʻa ia ʻoku “lolotonga ngaue ni ʻi he hako ʻo talangataʻa.” (1 Kol. 2:12; lau ʻa e Efeso 2:1-3.) Ko e laumālie pe “ʻatā [pe ʻea]” ko iá, ʻoku hūhū ia ʻi he māmani ʻo Sētané. ʻOkú ne ueʻi ʻa e kakaí ke nau fakakaukau, palani, lea mo ngāue ʻi he ngaahi founga ʻoku tapua atu ai ʻa e fakakaukau ʻa Sētané, ʻa ia ko e tokotaha hīkisia, fakafetau ko e “ʻeiki ʻo e puleʻanga ʻo e ʻatā” pe ʻeá.

6. ʻOku anga-fēfē hono fakahāhā tonu ʻa e laumālie ʻo e māmaní?

6 Ko ia ai, ʻi he ʻiloʻi pe ʻikai ʻilo ki aí, ko e faʻahinga kuo uesia ʻe he laumālie ʻo e māmaní ʻoku nau fakaʻatā ke tākiekina honau ʻatamaí mo e lotó ʻe Sētane, ko ia ʻoku nau tapua atu ai ʻa ʻene fakakaukaú mo ʻene tōʻongá. Ko hono olá, ʻoku nau fai pē meʻa ʻoku nau loto ki aí, ʻo ʻikai ha tokanga ki he finangalo ʻo e ʻOtuá. ʻOku nau fakafeangai ki he ngaahi tuʻungá ʻo makatuʻunga ʻi he hīkisia mo e siokita, ʻoku nau fakahāhā ha fakakaukau angatuʻu ki he tuʻunga-mafaí, pea ʻoku ʻikai te nau taʻotaʻofi “ʻa e holi ʻo e kakano, mo e holi ʻo e mata.”—Lau ʻa e 1 Sione 2:15-17.a

7. Ko e hā kuo pau ai ke tau ‘maluʻi hotau lotó’?

7 He mahuʻinga leva ē ke tau ‘lama pe maluʻi hotau lotó’ ʻaki hono ngāueʻaki ʻa e poto fakaʻotuá ʻi heʻetau fili ʻo e ngaahi feohí, meʻa ʻoku tau laú, fakafiefiá mo e ngaahi Uepisaiti ʻoku tau sio ki ai ʻi he ʻInitanetí! (Pal. 4:23) Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Mou vakai naʻa faifai pea ai ha taha, te ne fai ʻaki ʻene poto fiefilosefa, ʻa ia ko e koto muna mo e kākā, ʻo ne holataki kimoutolu ʻi he ʻalunga ʻo e ngaahi tuʻutuʻuni fakaeonoʻaho ʻa e kakai, ʻio, ʻi he ʻalunga ʻo e ngaahi elemeniti ʻo e lotu ʻa ia ʻoku fakamaama, ʻo ʻikai ʻi he ʻalunga faka-Kalaisi.” (Kol. 2:8) Ko e ekinaki ko iá ʻoku toe fakavavevave ange ia ʻi he fakaofiofi mai ʻa e ʻaho ʻo Sihová, ko ʻene “vela” taʻehanotataú ʻe vaia ai ʻa e “ngaahi ʻelemēniti” kotoa ʻo e fokotuʻutuʻu ʻa Sētané, ʻo fakaeʻa ai kinautolu ʻoku hala fakaʻaufuli ke nau maʻu ha ngaahi tuʻunga velangataʻa. ʻOku fakamanatu mai ʻe he meʻá ni ʻa e lea ʻi he Malakai 4:1: “ʻOku hoko mai ʻa e aho ko é ʻoku ne ulo hange ha ngotoʻumu: pea ʻiloange ko e kau pauʻu, mo e kau nofo ke faikovi, te nau hoko ko e veve, pea tutu kinautolu ʻe he ʻaho ʻoku haʻu.”

“Ko e Māmaní mo e Ngaahi Ngāue ʻOku ʻi Aí ʻE ʻIloʻi”

8. ʻOku anga-fēfē hono “ʻiloʻi” ʻa e māmaní mo e ngaahi ngāue ʻoku ʻi aí?

8 Ko e hā naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Pita ʻi heʻene tohi ʻo pehē “ko e māmaní mo e ngaahi ngāue ʻoku ʻi aí ʻe ʻiloʻi”? Ko e foʻi lea “ʻiloʻi” ʻe lava ke toe fakalea ia ko e “maʻu” pe “fakatekeutua.” Naʻe ʻuhinga ʻa Pitá ʻi he lolotonga ʻa e mamahi lahí, ʻe fakatekeutua ai ʻe Sihova ʻa e māmani ʻo Sētané, pea fakaeʻa ʻoku fakafepaki kiate Ia mo Hono Puleʻangá pea ʻoku tuha ai mo e fakaʻauha. ʻI he lea fakaekikite fekauʻaki mo e taimi ko iá, ʻoku pehē ʻe he Aisea 26:21: “ʻOku haʻele atu ʻa Sihova mei hono nofoʻanga ke ʻeke ʻa e kovi ʻa e nofo mamani: pea ʻoku tatala ʻe mamani ʻa e toto kuo ne ʻufiʻufi, ʻo ʻikai te ne toe ʻufiʻufi ʻa e fakapoongi ʻoku ʻi ai.”

9. (a) Ko e hā ʻoku totonu ke tau siʻakí, pea ko e hā hono ʻuhingá? (e) Ko e hā ʻoku totonu ke tau fakatupulekiná pea ko e hā hono ʻuhingá?

9 Lolotonga ʻa e ʻaho ʻo Sihová, ko e faʻahinga kuo fakafuo ʻe he māmaní mo hono laumālie koví te nau fakahāhā ai ʻa honau natula totonú pea aʻu ʻo nau fetāmateʻaki. Ko hono moʻoní, ʻoku lava ke pehē ko e ngaahi founga fakafiefia fakamālohi lahi ʻoku manakoa he ʻaho ní ʻokú ne fakafuo ai ʻa e ʻatamai ʻo e tokolahi ki he taimi ʻa ia ko e tangata taki taha ʻe ‘hikita ʻa hono nimá ki he nima’ ʻo hono kaumeʻá. (Sak. 14:13) He mahuʻinga leva ē ke tau siʻaki ha meʻa pē—ʻa e ngaahi faivá, ʻū tohí, keimi vitioó, mo e hā fua—ʻa ē ʻe fakatupulekina ai ʻia kitautolu ʻa e ngaahi anga ʻoku fakaliliʻa ai ʻa e ʻOtuá, hangē ko e hīkisiá mo e ʻofa ki he fakamālohí! (2 Sam. 22:28; Sāme 11:5) ʻI hono kehé, tau fakatupulekina ʻa e fua ʻo e laumālie māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá, he ko e ngaahi ʻulungaanga peheé ʻe fakamoʻoniʻi ʻa ʻene velangataʻa ʻi he taimi ʻe hoko mai ai ʻa e vela fakaefakatātā ʻo e ʻaho ʻo Sihová.—Kal. 5:22, 23.

‘Ngaahi Langi Foʻou mo ha Māmani Foʻou’

10, 11. Ko e hā ʻa e “ngaahi langi foʻou” mo e ‘māmani foʻou’?

10 Lau ʻa e 2 Pita 3:13. Ko e “ngaahi langi foʻou” ko e Puleʻanga fakahēvani ia ʻo e ʻOtuá, ʻa ia naʻe fokotuʻu ʻi he 1914 ʻi he ngata ʻa e “ngaahi kuonga ʻo e Senitaile.” (Luke 21:24) Ko e founga-pule fakatuʻi ko ení, ʻoku faʻuʻaki ia ʻa Kalaisi Sīsū mo hono kaungāpule ʻe toko 144,000, ʻa ia ko e tokolahi taha aí kuo nau ʻosi maʻu honau pale fakahēvaní. ʻI he tohi Fakahaá, ko e faʻahinga fili ko ení ʻoku fakatātaaʻi ai ko e “kolo tapu, ʻa Selusalema Foʻou, ʻoku ʻalu hifo mei langi mei he ʻOtua, kuo ʻosi teuteu, ʻo hangē ha taʻahine, kuo ʻai teunga ki hono husepaniti.” (Fkh. 21:1, 2, 22-24) Hangē ko e hoko ʻa Selusalema ʻi he māmaní ko e tuʻuʻanga ia ʻo e founga-pule ʻi ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá, ko Selusalema Foʻou mo ʻene Tangata Taʻané ʻoku faʻuʻaki ia ʻa e founga-pule ʻo e fokotuʻutuʻu foʻoú. Ko e kolo fakalangi ko ení ʻe ‘ʻalu hifo ia mei he langí’ ʻaki ʻene fakahanga mai ʻa ʻene tokangá ki he māmaní.

11 Ko e “fonua [pe māmani] foʻou” ʻoku ʻuhinga iá ki he sōsaieti fakaemāmani foʻou ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻa ia te nau ʻosi fakahāhā ʻenau loto-lelei ke fakamoʻulaloa ki he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Ko e palataisi fakalaumālie ʻoku maʻu ʻe he kakai ʻa e ʻOtuá naʻa mo e ʻi he taimi ní ʻe faifai pē ʻo ʻi hono tuʻunga totonú ʻi he “mama ka haʻu” fakaʻofoʻofa ko iá. (Hep. 2:5, PM) ʻE lava fēfē ke tau hoko ko ha konga ʻo e fokotuʻutuʻu foʻou ko iá?

Teuteu ki he ʻAho Lahi ʻo Sihová

12. Ko e hā ʻe fakaʻohovale ai ki he māmaní ʻa e hoko mai ʻa e ʻaho ʻo Sihová?

12 Naʻe tomuʻa tala fakatouʻosi ʻe Paula mo Pita ʻe hoko mai ʻa e ʻaho ʻo Sihová ʻo “hange ko e haʻu ʻa e kaihaʻa”—ʻo fakafufū mo taʻeʻamanekina. (Lau ʻa e 1 Tesalonaika 5:1, 2.) Naʻa mo e kau Kalisitiane moʻoni ʻa ia ʻoku nau hanganaki fakatuʻotuʻa ki he ʻaho ko iá te nau ʻohovale ʻi heʻene fakafokifaá. (Mt. 24:44) Kae kehe, ko e māmaní te nau hokosia ʻa e meʻa lahi ange ʻi he ʻohovalé pē. Naʻe tohi ʻa Paula: “Tokaange ha taimi ʻoku nau [kinautolu kuo mavahe meia Sihová] pehe, ʻOku tau lelei mo tuʻumalie [pe melino mo malu!], fakafokifā ʻoku tuʻu mai ʻa mala, ʻo hange ko e langā ki he fefine feitama: pea ʻe ʻikai ʻaupito te nau hao.”—1 Tes. 5:3.

13. ʻE lava fēfē ke tau fakaʻehiʻehi mei hono tuku ke kākaaʻi kitautolu ʻe he kalanga ‘melino mo malú!’?

13 Ko e kalanga ‘melino mo malú!’ ko ha toe foʻi loi ia ʻe taha ʻe fakatupunga ʻe he tēmenioó; neongo ia, heʻikai ke kākaaʻi ai ʻa e kau sevāniti ia ʻa Sihová. “Talaʻehai ʻoku mou ʻi he poʻuli,” ko e tohi ia ʻa Paulá, “ke moʻutāmakia kimoutolu ʻe he ʻaho ko ia, ʻo hange ha kaihaʻa. He ko e fanau kimoutolu kotoa pe ʻa e maama, mo e fanau ʻa e ʻaho.” (1 Tes. 5:4, 5) Ko ia ai, tau nofo ʻi he māmá, ʻo mamaʻo mei he fakapoʻuli ʻo e māmani ʻo Sētané. Naʻe tohi ʻa Pita: “Siʻi ʻofaʻanga, ko e meʻa ʻi hoʻomou sinaki ʻilo ki ai, mou leʻohi kimoutolu naʻa mou ʻauhia ʻi he hē [fakataha mo e kau faiako loi ʻi he loto fakatahaʻanga Kalisitiané ʻi he hala] ʻa e kau malaki lao na, ʻo mou matuʻaki hinga mei he tuʻumaʻu na.”—2 Pita 3:17.

14, 15. (a) ʻOku anga-fēfē hono fakangeingeiaʻi kitautolu ʻe Sihová? (e) Ko e hā ʻa e lea fakamānavaʻi ʻoku totonu ke tau tokanga ki aí?

14 Fakatokangaʻi ʻoku ʻikai ke tala mai pē ʻe Sihova ke tau ‘leʻohi kitautolu’ pea ngata pē ai. ʻI hono kehé, ʻokú ne fakangeingeiaʻi kitautolu ʻi heʻene ʻomai ʻi he anga-lelei ʻa e “sinaki ʻilo” ki he fakamatala tefito ʻo e meʻa ʻe hoko ʻi he kahaʻú.

15 Neongo ia ko e meʻa fakamamahí, kuo hoko ʻa e niʻihi ʻo taʻehohaʻa pe aʻu ʻo veiveiua fekauʻaki mo e ngaahi fakamanatu ki he fiemaʻu ke hanganaki ʻāʻaá. ‘Kuo mau ʻosi fanongo ʻi he laui taʻu ki he fakamanatu tatau,’ ko ʻenau leá nai ia. Kae kehe, ko e faʻahinga tāutahá ni ʻoku totonu ke nau manatuʻi ʻi heʻenau fai ʻa e lea peheé, ʻoku nau fehuʻia moʻoni ai ʻa Sihova pea mo hono ʻAló, ʻo ʻikai ko e kalasi tamaioʻeiki anga-tonú pē. Hanganaki “tatali ki ai,” ko e folofola ia ʻa Sihová. (Hap. 2:3, PM) ʻI he tuʻunga tatau, naʻe pehē ʻe Sīsū: “Mou leʻo; he ʻoku ʻikai te mou ʻilo pe ko e ʻaho fē ʻe hoko mei ai ʻa homou ʻEiki.” (Mt. 24:42) ʻIkai ko ia pē naʻe tohi ʻe Pita: “Fakaʻuta muʻa ki he anga ʻoku totonu ke mou angaʻaki, taka he toʻonga maʻoniʻoni mo e lotu moʻoni ʻo mou nofoʻaki tali ki he hoko mai ʻa e ʻaho ʻo e ʻOtua”! (2 Pita 3:11, 12) Heʻikai ʻaupito ke fakakaukau taʻehohaʻa ʻa e kalasi tamaioʻeiki anga-tonú mo ʻene Kulupu Pulé ki he ngaahi lea fakamātoato ko iá!

16. Ko e hā ʻa e fakakaukau ʻoku totonu ke tau fakaʻehiʻehi mei aí, pea ko e hā hono ʻuhingá?

16 Ko e moʻoni, ko e “tamaioʻeiki kovi” ʻoku nau fakaʻosiʻaki ʻoku fakatotoka ʻa e ʻEikí. (Mt. 24:48) Ko e tamaioʻeiki koví ko e konga ia ʻo ha kulupu naʻe fakamatala ki ai ʻi he 2 Pita 3:3, 4 (PM). “I he gaahi aho ki mui,” ko e tohi ia ʻa Pitá, “e haʻu ae kau manuki,” ʻa ia “i he e nau gaahi holi kovi a nautolu,” te nau lumaʻi ʻa e faʻahinga ʻoku nau talangofua ʻo hanganaki tauhi maʻu ʻi heʻenau fakakaukaú ʻa e ʻaho ʻo Sihová. ʻIo, ʻi he ʻikai ke tokangataha ki he ngaahi meʻa ʻo e Puleʻangá, ko e kau manuki ko iá ʻoku nau tokangataha kia kinautolu pē mo ʻenau ngaahi holi siokitá. ʻOua ʻaupito naʻa tau fakatupulekina ha fakakaukau talangataʻa mo fakatuʻutāmaki pehē! ʻI hono kehé, ʻofa ke tau “lau ʻa e kataki fuoloa ʻa hotau ʻEiki ko e koto fakamoʻui” ʻaki ʻa e hanganaki femoʻuekina ʻi he ngāue malangaʻi ʻo e Puleʻangá mo e ngaohi-ākongá pea ʻi he ʻikai ke loto-moʻua tōtuʻa fekauʻaki mo e taimi ʻe hoko ai ʻa e ngaahi meʻá he ʻoku ʻa Sihova ko e ʻOtuá ia.—2 Pita 3:15; lau ʻa e Ngāue 1:6, 7.

Falala ki he ʻOtua ʻo e Fakamoʻui

17. Naʻe anga-fēfē tali ʻa e kau Kalisitiane faitōnungá ki he ekinaki ʻa Sīsū ke hola mei Selusalemá, pea ko e hā hono ʻuhingá?

17 Hili ʻa e fakatūʻuta ʻa e kau tau Lomá ʻi Siutea ʻi he 66 T.S., naʻe fai ai ʻa e kau Kalisitiane faitōnungá ki he ekinaki ʻa Sīsū ke hola mei he kolo ko Selusalemá ʻi he ʻuluaki faingamālié. (Luke 21:20-23) Ko e hā naʻa nau fai fakavavevave ai mo ʻosi fakapapauʻí? ʻOku ʻikai ha veiveiua, naʻa nau hanganaki fakakaukau ki he fakatokanga ʻa Sīsuú. Ko e moʻoni, naʻa nau ʻamanekina ko ʻenau filí ʻe kau ki ai ha tuʻunga faingataʻa, ʻo hangē ko ia naʻe tomuʻa fakatokanga ki ai ʻa Kalaisí. Ka ʻi he taimi tatau, naʻa nau ʻiloʻi heʻikai ʻaupito ke liʻaki ʻe Sihova ʻene faʻahinga mateakí.—Sāme 55:22.

18. ʻOku anga-fēfē hono tākiekina ʻe he lea ʻa Sīsū ʻi he Luke 21:25-28 ʻa hoʻo fakakaukau ki he mamahi lahi ka hoko maí?

18 Ko kitautolu foki kuo pau ke tau falala kakato kia Sihova, he ko ia pē toko taha ʻa hotau fakamoʻuí ʻi he taimi ʻe hoko ai ki he fokotuʻutuʻu lolotongá ʻa e mamahi lahi taha ʻi he kotoa e hisitōlia ʻo e tangatá. ʻI ha tuʻunga hili e kamata ʻa e mamahi lahí ka ki muʻa ke fakahoko ʻe Sihova ʻene fakamaau ki he toenga ʻo e māmaní, ko e kakaí te nau “ilifia, mo e fakatuʻatāmaki ki he ngaahi meʻa ʻoku hoko hifo ki māmani.” Kae kehe, lolotonga ʻe tete ʻi he manavahē ʻa e ngaahi fili ʻo e ʻOtuá, ko e kau sevāniti mateaki ʻa Sihová heʻikai te nau ongoʻi ilifia. ʻI hono kehé, te nau fiefia koeʻuhí ʻoku nau ʻiloʻi kuo ofi honau fakahaofí.—Lau ʻa e Luke 21:25-28.

19. Ko e hā te tau lāulea ki ai ʻi he kupu hoko maí?

19 ʻIo, ko ha kahaʻu fakafiefia ē ʻoku tatali mai ki he faʻahinga ʻoku nau hanganaki mavahe mei he māmaní mo hono “ngaahi ʻelemēniti”! Kae kehe, hangē ko ia ʻe fakamatalaʻi ʻi he kupu hoko maí, kapau ʻoku tau loto ke maʻu ʻa e moʻuí, kuo pau ke tau fai ʻa e meʻa lahi ange ʻi he fakaʻehiʻehi pē mei he meʻa ʻoku koví. ʻOku fiemaʻu ke tau fakatupulekina ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻoku fakahōifua kia Sihová pea fakahoko ʻa e ngaahi ngāue ʻokú ne ala talí.—2 Pita 3:11.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Ki ha fakamatala kakato ange ki he ʻulungaanga ʻoku pouaki ʻe he laumālie ʻo e māmaní, sio ki he Reasoning From the Scriptures, peesi 389-393.

ʻE Lava Ke Ke Fakamatalaʻi?

• Ko e hā ʻoku fakatātaaʻi ʻe he . . . 

‘ngaahi langi mo e māmani’ lolotongá?

“ngaahi ʻelemēniti”?

‘ngaahi langi foʻou mo ha māmani foʻou’?

• Ko e hā ʻoku tau falala kakato ai ki he ʻOtuá?

[Fakatātā ʻi he peesi 5]

ʻE lava fēfē ke ke ‘maluʻi ho lotó’ pea hanganaki mavahe mei he māmaní?

[Fakatātā ʻi he peesi 6]

ʻOku anga-fēfē ʻetau fakahāhā ʻoku tau “lau ʻa e kataki fuoloa ʻa hotau ʻEiki ko e koto fakamoʻui”?

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share