LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w17 Nōvema p. 30-32
  • ʻE Lava Fēfē Ke Ke Feʻunuʻaki ki Hoʻo Fakatahaʻanga Foʻoú?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻE Lava Fēfē Ke Ke Feʻunuʻaki ki Hoʻo Fakatahaʻanga Foʻoú?
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ʻE LAVA FĒFĒ KE KE FEʻUNUʻAKI PEA TUPU ʻĀFAʻAFA?
  • VAHEʻI HA TAIMI KE KE FEʻUNUʻAKI AI
  • TOKONIʻI ʻA E KAU HIKI FOʻOÚ KE NAU ONGOʻI LATA
  • KO HONO FAI ʻO E FEʻUNUʻAKÍ ʻOKU TUHA MO E FEINGA
  • Ikuʻi ʻa e Pole ʻo e Feʻunuʻaki ki ha Fakatahaʻanga Foʻoú
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2024
  • ʻOkú Ke Teu Hiki?
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—1999
  • ʻOku ʻi Ai Ho Ngafa ʻi he Fakatahaʻanga ʻa Sihová!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2020
  • Ke Langa Hake ʻa e Fakatahaʻangá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2007
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
w17 Nōvema p. 30-32
Luelue ha fāmili ki ha Fale Fakataha‘anga

ʻE Lava Fēfē Ke Ke Feʻunuʻaki ki Hoʻo Fakatahaʻanga Foʻoú?

“NAʻÁ KU manavasiʻi ʻi heʻeku hiki mai ki hení,” ko e lau ia ʻa Allen.a “Naʻe ʻikai te u ʻiloʻi pe te u maʻu ha ngaahi kaumeʻa pe talitali lelei au.” ʻOku feinga ʻa Allen ke feʻunuʻaki ki ha fakatahaʻanga foʻou ʻoku meimei maile ʻe 900 (kilomita ʻe 1,400 tupu) mei hono ʻapí.

Kapau kuó ke hiki ki ha fakatahaʻanga kehe, mahalo pē te ke manavasiʻi mo koe. Ko e hā ʻe lava ke tokoni ki hoʻo feʻunuʻakí? Ko e hā ʻe lava ke ke fai kapau ko e feʻunuʻakí ʻoku faingataʻa ange ʻi he meʻa naʻá ke ʻamanekiná? ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, kapau ʻoku ʻikai te ke hiki, ʻe lava fēfē ke ke ʻai ke faingofua ange ʻa e liliú ki he faʻahinga ʻoku hiki foʻou atú?

ʻE LAVA FĒFĒ KE KE FEʻUNUʻAKI PEA TUPU ʻĀFAʻAFA?

Fakakaukau ki he fakatātā ko ení: ʻI hono hiki ha fuʻu ʻakau, ʻe lava ke uesia. ʻI hono taʻaki ha fuʻu ʻakau mei he kelekelé, ko e lahi taha ʻo e aká ʻoku faʻa tuʻusi ke faingofua ange hono hikí. ʻI hono toe toó, kuo pau leva ke toe tupu hano ngaahi aka foʻou. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko e hiki ki ha fakatahaʻanga ʻe taha ʻe lava ke ke hokosia ai ha loto-hohaʻa. ʻI hoʻo fakatahaʻanga ki muʻá, naʻe tupu ai ho “ngaahi aka” ʻi hoʻo fakatupulekina ha ngaahi kaumeʻa lelei pea fokotuʻu ha founga tuʻumaʻu fakalaumālie. ʻI he taimi ní kuo pau ke ke tō ha ngaahi aka foʻou kae lava ke ke tupu ʻāfaʻafa ʻi ha ʻātakai foʻou. Ko e hā te ne tokoniʻi koe ke fai peheé? Ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Tau lāulea ki ha niʻihi.

Ko e tokotaha ʻokú ne lau maʻu pē ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻokú ne “hangē ha fuʻu ʻakau ʻoku tō ʻi ha veʻe vaitafé, ha fuʻu ʻakau ʻoku fua ʻi hono faʻahitaʻú, ko hono laú ʻoku ʻikai mae. Pea ko e meʻa kotoa pē ʻokú ne faí ʻe lavameʻa.”​—Saame 1:1-3.

Hangē pē ko e pau ke mimisi maʻu pē ʻe ha fuʻu ʻakau ʻa e vaí ke ne moʻui leleí, ko ha Kalisitiane kuo pau ke ne fafangaʻi tuʻumaʻu ia ʻaki ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ke ne nofoʻaki mālohi fakalaumālie. Ko ia ai, hokohoko atu hono lau fakaʻaho ʻa e Tohi Tapú pea maʻu maʻu pē ʻa e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá. Tauhi maʻu hoʻo tōʻongaʻaki ʻa e ako fakafāmilí mo e ako fakafoʻituituí. Ko e meʻa kotoa pē naʻá ke fai ki muʻa ke ke tauhi maʻu ai ha vahaʻangatae mālohi mo Sihová ʻe fiemaʻu ke ke hokohoko atu hono fai iá.

“ʻIlonga ʻa ia ʻokú ne fakaivifoʻou ʻa e niʻihi kehé ʻe fakaivifoʻou ia.”​—Pal. 11:25.

Te ke longomoʻui ange pea ʻe vave ange hoʻo feʻunuʻakí ʻi he taimi ʻokú ke kau kakato ai ʻi he ngāue fakafaifekaú. “Ko e meʻa naʻá ne tokoniʻi lahi au mo hoku uaifí ko ʻema tāimuʻa tokoni ʻi heʻema aʻu pē ki heʻema fakatahaʻanga foʻoú,” ko e lau ia ʻa Kevin, ko ha mātuʻa Kalisitiane. “Naʻe vave ʻema maheni mo e fanga tokouá, ko e kau tāimuʻá mo e feituʻu ngāué.” Ko Roger, naʻá ne hiki ki ha feituʻu naʻe maile ʻe 1,000 tupu (kilomita ʻe 1,600 tupu) mei he feituʻu naʻá ne nofo aí, ʻokú ne pehē: “Ko e founga lelei taha ke feʻunuʻaki ai ki ha fakatahaʻanga foʻou ko e ʻalu ʻi he malangá ʻi he lahi taha ʻe ala lavá. Pehē foki, ʻai ke ʻiloʻi ʻe he kau mātuʻá ʻokú ke faingamālie ke tokoni ʻi ha faʻahinga founga pē, mahalo ʻi hono fakamaʻa ʻa e Fale Fakatahaʻangá, pole ki ha konga ʻi he fakatahá, pe ʻave ha tokotaha ki he fakatahá. ʻI he sio ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ki ha tokotaha foʻou ʻokú ne maʻu ha laumālie feilaulauʻi-kita, ʻoku faingofua ke nau feohi mo ia.”

“Fakaava atu . . . homou lotó.”​—2 Kol. 6:13.

Fano atu ʻi hoʻomou ʻofa fakatokouá. ʻI he hili ʻa e hiki ʻa Melissa mo hono fāmilí ki ha fakatahaʻanga foʻoú, naʻa nau tokangataha ki hono maʻu ha ngaahi kaumeʻá. “Naʻa mau fakafeohi ʻi he Fale Fakatahaʻangá ʻi he ki muʻa mo e hili ʻa e ngaahi fakatahá,” ko ʻene laú ia. “ʻOku maʻu ai ʻa e taimi ke fetalanoaʻaki kae ʻikai ko ha fakalea fakavave pē.” Naʻe tokoni heni ki he fāmilí ke vave ange ʻenau ʻiloʻi ʻa e ngaahi hingoa foʻoú. Tānaki atu ki aí, naʻa nau fano atu ʻaki hono fakaaʻu atu ʻa e anga-talitali kakai, ʻa ia ne fakaivimālohiʻi ai ʻa e ngaahi kaungāmeʻa foʻoú. Naʻá ne toe pehē, “naʻa mau fakafetongi fika telefoni, ke lava ʻo nau fetuʻutaki mai pea fakakau kimautolu ʻi he ngaahi ngāue fakalaumālié mo e ngaahi ngāue kehé.”

Kapau ʻoku lōmekina koe ʻe he fakakaukau ʻo e fetaulaki mo e kakai foʻoú, ʻe lava ke ke kamata ʻi he fanga kiʻi founga īkí. Ko e fakatātaá, malimali​—neongo kapau ʻoku ʻikai te ke ongoʻi pehē ʻi he kamatá. Ko ha malimali ʻe lava ke tohoakiʻi atu ai ʻa e niʻihi kehé kiate koe. He ko ē, “ko ha hila fiefia ʻokú ne ʻai ʻa e lotó ke fiefia.” (Pal. 15:30, fakamatala ʻi lalo.) “ʻOku ou natula mā,” ko e lau ia ʻa Rachel, ʻa ia naʻá ne hiki ʻo mamaʻo ʻaupito mei he feituʻu naʻe tupu hake aí. “ʻI he taimi ʻe niʻihi kuo pau ke u fakamālohiʻi au ke u lea ki he fanga tokouá mo e fanga tuofāfine ʻi heʻeku fakatahaʻanga foʻoú. ʻOku ou fakasio ha taha ʻoku tangutu ʻi he Fale Fakatahaʻangá, ʻo ʻikai talanoa ki ha taha. Ko e tokotaha ko iá ʻoku mā nai ʻo hangē tofu pē ko aú.” Ko e hā ʻoku ʻikai ai ʻai ko ha taumuʻa ke talanoa ki ha tokotaha foʻou ʻi he ki muʻa mo e hili ʻa e fakataha taki taha?

ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, te ke fiefia nai ke feʻiloaki mo e kakai foʻou ʻi he ʻuluaki ngaahi uiké. Ka ʻe lava ke faai atu pē ʻo mole ʻa e ongoʻi fiefia ko iá. ʻI he tuʻunga ko iá, ʻe fiemaʻu leva ke ke feinga mālohi ke hokohoko atu hoʻo maʻu ha ngaahi kaumeʻa foʻoú.

Kamata ke tupu ha ngaahi aka fo‘ou ‘o ha fu‘u ‘akau na‘e hiki

ʻI hono hiki ha fuʻu ʻakau, ʻe lava ke uesia, ka ʻi hono toe toó, ʻoku toe tupu hano ngaahi aka foʻou

VAHEʻI HA TAIMI KE KE FEʻUNUʻAKI AI

Ko e ʻuluʻakau ʻe niʻihi ʻe fuoloa ange ʻene hoko ʻo faiaka mālohi ʻi ha ʻātakai foʻou ʻi he ʻuluʻakau kehé. Pehē pē, ʻoku ʻikai feʻunuʻaki vave ʻa e tokotaha kotoa ki ha fakatahaʻanga foʻou. Kapau kuó ke hiki ʻi ha vahaʻa taimi ki muʻa ka ʻokú ke kei fāinga pē ke feʻunuʻaki, ko hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ení ʻe lava ke tokoni:

“ʻAi ke ʻoua naʻa tau foʻi ʻi hono fai ʻa e meʻa ʻoku leleí, he te tau utu ʻi hono taimi totonú kapau heʻikai ke tau helaʻia.”​—Kal. 6:9.

Vaheʻi ha taimi lahi ange ʻi he meʻa naʻá ke ʻamanekiná ke feʻunuʻaki ai. Ko e fakatātaá, ko e kau misinale tokolahi kuo akoʻi ʻi Kiliatí ʻoku nau nofo pē ʻi honau vāhenga-ngāue mulí ʻi ha ngaahi taʻu ki muʻa ke nau foki ʻo ʻeva ki honau fonua tupuʻangá. Ko e fai peheé ʻoku tokoniʻi ai kinautolu ke nau vāofi mo e fanga tokoua fakalotofonuá pea alāanga mo e anga fakafonua kehé.

Ko Alejandro, ʻa ia kuo tuʻo lahi ʻene hiki holó, ʻokú ne ʻiloʻi ko e feʻunuʻakí ʻoku ʻikai ko ha meʻa ia ke fakavaveʻi. ʻOkú ne pehē: “Hili ʻema hiki fakamuimuí, naʻe pehē ʻe hoku uaifí, ‘Ko hoku ngaahi kaumeʻá kotoa ʻoku nau ʻi heʻeta fakatahaʻanga ki muʻá!’” Naʻá ne fakamanatu ange ki hono uaifí naʻá ne leaʻaki ʻa e meʻa tatau tofu pē ʻi he taʻu ʻe ua kuohilí​—ʻa e taimi fakamuimui naʻá na hiki aí. Kae lolotonga ʻa e taʻu ʻe ua ko iá, naʻe fakahāhā ʻe hono uaifí ʻa e mahuʻingaʻia ʻi he niʻihi kehé pea naʻá ne kaumeʻa vāofi mo e kau solá.

“ʻOua naʻá ke pehē, ‘Ko e hā naʻe lelei ange ai ʻa e ngaahi ʻaho ki muʻá ʻi he ngaahi ʻaho ko ení?’ he ʻoku ʻikai tupu mei he potó ʻa hoʻo ʻeke ʻa e meʻá ni.”​—Tml. 7:10.

Fakaʻehiʻehi mei hono fakahoa hoʻo fakatahaʻanga foʻoú mo ia ki muʻá. Ko e fakatātaá, ʻoku fakalongolongo ange nai pe lea hangatonu ange ʻa e fanga tokoua ʻi hoʻo fakatahaʻanga foʻoú ʻi he meʻa naʻá ke anga ki ai ki muʻá. Tokangataha ki honau ngaahi ʻulungaanga leleí, ʻo hangē tofu pē ko e meʻa ʻokú ke loto ke nau fai atú. Ko e faʻahinga hiki foʻou ʻe niʻihi ʻoku nau ʻohovale ʻi hono ʻai kinautolu ʻe he hiki ko ení ke nau ʻeke hifo, ‘ʻOku ou ʻofa moʻoni “ki he haʻohaʻonga fakakātoa ʻo e fanga tokouá”?’​—1 Pita 2:17.

“Hanganaki kole, pea ʻe foaki atu kiate kimoutolu.”​—Luke 11:9.

Hokohoko atu ʻa e lotu ʻo kole ha tokoní. “ʻOua ʻe feinga ke kātekina toko taha pē ia,” ko e lau ia ʻa Tēvita, ko ha mātuʻa. “ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku lava ke tau fai ʻi he tokoni pē ʻa Sihová. Lotu fekauʻaki mo ia!” Ko Rachel, naʻe lave ki ai ki muʻá, ʻokú ne loto-tatau mo e meʻá ni. ʻOkú ne pehē, “Kapau ʻoku ou ongoʻi mo hoku husepānití ʻokú ma kiʻi mamaʻo mei he fakatahaʻangá, ʻokú ma lotu fakahangatonu kia Sihova, ‘Kātaki tuku muʻa ke ma ʻiloʻi pe ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻokú ma fai ʻoku ʻai ai ke faingataʻa ki he niʻihi kehé ke nau ʻunuʻunu ofi mai kiate kimaua.’ Peá ma feinga leva ke fakamoleki ha taimi lahi ange mo e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné.”

Ngaahi mātuʻa, kapau ʻoku fāinga hoʻomou fānaú ke nau lata, vaheʻi ha taimi ke lotu mo kinautolu fekauʻaki mo e meʻá ni. Tokoniʻi kinautolu ke nau ʻai ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou ʻaki ʻa e fokotuʻutuʻu ha ngaahi faingamālie ki ha feohi fakatupu langa hake.

TOKONIʻI ʻA E KAU HIKI FOʻOÚ KE NAU ONGOʻI LATA

Ko e hā ʻe lava ke ke fai ke tokoni ai ki he kau hiki foʻou atu ki hoʻo fakatahaʻangá? Feinga ke hoko ko ha kaumeʻa moʻoni ʻi he kamataʻangá. Ke fai peheé, feinga ke ke sioloto atu ki he ngaahi meʻa te ke houngaʻia ai ʻo kapau ko koe naʻe toki hiki atú, pea fai leva ʻa e ngaahi meʻa ko iá. (Māt. 7:12) ʻE lava ke ke fakakau ʻa e faʻahinga foʻoú ʻi hoʻo lotu fakafāmilí pe sio ʻi he polokalama JW Broadcasting fakamāhiná? ʻE lava ke ke fakaafeʻi kinautolu ke mou ʻalu ʻi he ngāue fakafaifekaú? Kapau te ke kai mo kinautolu ʻi ha kiʻi houa kai maʻamaʻa, te nau manatuʻi fuoloa hoʻo anga-talitali kakaí. Ko e hā mo ha toe tokoni ʻaonga ʻe lava ke ke fai ki he kau hiki foʻou atú?

“ʻI heʻema aʻu ki heʻema fakatahaʻanga foʻoú,” ko e lau ia ʻa Carlos, “naʻe ʻomai ʻe ha tuofefine ha lisi ʻo e ngaahi falekoloa ʻoku maʻamaʻá. Naʻe tokoni lahi ia.” Ko e faʻahinga ʻoku nau haʻu mei ha feituʻu ʻoku kehe ʻa e ʻea aí te nau houngaʻia nai ke ʻilo ki he founga ke ʻai vala ai ʻi he taimi ʻafú, momokó pe ʻuhoʻuhá. ʻE lava ke ke tokoniʻi foki kinautolu ke nau hoko ʻo ola lelei ange ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻaki ʻa e lave ki he hisitōlia ʻo e feituʻú pe fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tui fakalotu ʻi he feituʻú.

KO HONO FAI ʻO E FEʻUNUʻAKÍ ʻOKU TUHA MO E FEINGA

Ko Allen, naʻe lave ki ai ʻi he talateú, kuó ne ʻi heʻene fakatahaʻanga foʻoú ʻi ha taʻu eni. ʻOkú ne manatu: “Naʻe pau ke u tenge au ʻi he kamatá ke u feinga ke ʻiloʻi ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné. Ka ʻi he taimi ní ʻoku nau hangē pē ha fāmilí pea ʻoku ou fiefia.” ʻOku ʻiloʻi ʻe Allen ʻi he hikí, naʻe ʻikai mole ai hano kaungāmeʻa. ʻI hono kehé, naʻá ne maʻu ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou, ʻa ia ngalingali te nau kaumeʻa ai pē ʻi he toenga ʻene moʻuí.

a Kuo liliu ʻa e ngaahi hingoa ʻe niʻihi.

ʻE Lava Fēfē ke Tokoni ʻa e Kau Mātuʻá?

ʻOku loto ʻa e kau mātuʻá ke ke fiefia ʻi hoʻo fakatahaʻanga foʻoú, pea ʻoku nau mateuteu ke tokoni.

  • ʻOku totonu ki he Kōmiti Ngāue ʻa e Fakatahaʻangá ke nau vaheʻi leva koe ki ha kulupu malanga.

  • ʻOku ʻikai ha veiveiua ʻe ʻeke atu ʻe he sekelitalí ʻa e fakamatala fetuʻutaki mei hoʻo ʻuluaki fakatahaʻangá koeʻuhi ke lava ʻo ne maʻu mai hoʻo (ngaahi) kaati Congregation’s Publisher Record.

  • Ko hoʻo ʻovasia kulupu foʻoú ʻoku totonu ke ne feinga ke ngāue mo koe ʻi he malaʻe malangá ʻi he hili pē hoʻo aʻu atú. ʻE lelei foki ke ne fai mo ha ʻaʻahi fakatauhisipi fakakaumeʻa ki ho fāmilí.

  • ʻOku totonu ke ʻeke atu ʻe he kau mātuʻá hoʻo fika telefoní ki he meʻa fakatuʻupakeé ke nau fetuʻutaki atu kiate koe ʻo ka hoko ha fakatamaki.

  • ʻE lelei ke fakapapauʻi foki ʻe he kau mātuʻá ko hoʻo kaati fakafaitoʻó ko e fakamuimui tahá ia.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share