LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w18 Tīsema p. 29-31
  • “ʻE Fiefia ʻa e Tokotaha Māʻoniʻoní ʻia Sihova”

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • “ʻE Fiefia ʻa e Tokotaha Māʻoniʻoní ʻia Sihova”
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
  • Lau ‘i he Ko e Taua Leʻo (Ako)
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • FIEFIA ʻOKU FAKATAIMI
  • FIEFIA ʻOKU TUʻULOÁ
  • “FIEFIA ʻO TAʻENGATA”
  • Fiefiá—Ko ha ʻUlungaanga ʻOku Tau Maʻu mei he ʻOtuá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
  • Tauhi ʻa Sihova ʻAki ʻa e Fiefia ʻo e Lotó
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1995
  • Ko e Fiefia ʻa Sihová ko Hotau Mālohiʻangá Ia
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1995
  • Tauhi ʻa Sihova ʻAki ʻa e Fiefia
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1991
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
w18 Tīsema p. 29-31
Fakafe‘iloaki ‘a Diana ki ha ongo tuofāfine ‘i tu‘a ‘i ha Fale Fakataha‘anga

“ʻE Fiefia ʻa e Tokotaha Māʻoniʻoní ʻia Sihova”

KO Diana ʻokú ne taʻu 80 tupu pea kuó ne faingataʻaʻia lahi ʻi he ngaahi taʻu kuo maliu atú. Ko hono husepānití, naʻá ne maʻu ʻa e mahaki Loto-Ngalongaló pea naʻá ne mate ʻi ha ʻapi tauhiʻanga vaivai. Naʻe mate foki mo ʻene ongo tamaiki tangata, pea naʻe pau ke ne faitau mo e kanisā huhú. Ka ʻi he taimi naʻe sio ai ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné kia Diana ʻi he fakatahá pe ngāue fakamalangá, ʻokú ne fiefia maʻu pē.

Naʻe hoko ʻa John ko ha ʻovasia fefonongaʻaki laka hake ʻi he taʻu ʻe 43. Naʻá ne ʻofa lahi ʻi hono vāhenga-ngāué pea ʻikai lava ke ne sioloto atu ki haʻane fai ha toe ngāue kehe. Kae kehe, naʻe pau ke ne taʻofi ʻene ngāue fefonongaʻakí ke tokangaʻi ha kāinga naʻe puke. ʻI he taimi naʻe fetaulaki ai ʻa e fanga tokoua mo e fanga tuofāfine ʻoku nau ʻiloʻi ʻa John mo ia ʻi ha ʻasemipilī pe fakataha-lahi, naʻa nau ʻiloʻi kuo ʻikai haʻane liliu ʻe taha. ʻOkú ne kei fiefia ʻaupito.

Naʻe malava fēfē ke maʻu ʻe Diana mo John ʻa e fiefiá? ʻE lava fēfē ke fiefia ha tokotaha ʻoku faingataʻaʻia? ʻE lava fēfē ke fiefia ha tokotaha kapau kuo pau ke ne tuku ange ha vāhenga-ngāue ʻokú ne ʻofa ai? ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e talí. ʻOku pehē ai: “ʻE fiefia ʻa e tokotaha māʻoniʻoní ʻia Sihova.” (Saame 64:10) ʻOku lava ke tau mahinoʻi lelei ange ʻa e moʻoni ko ení kapau ʻoku tau ʻiloʻi ʻa e meʻa te ne ʻomai ʻa e fiefia tuʻuloá mo e meʻa ʻoku ʻikaí.

FIEFIA ʻOKU FAKATAIMI

Ko e ngaahi meʻa ʻe niʻihi ʻokú ne meimei ʻomai maʻu pē ʻa e fiefia. Ko e fakatātaá, fakakaukau ki ha ongo meʻa ʻokú na feʻofaʻaki peá na mali. Pe fakakaukau ki ha tokotaha ʻokú ne hoko ko ha mātuʻa tauhi fānau pe ko ha taha ʻokú ne maʻu ha vāhenga-ngāue foʻou ʻi he ngāue ʻa Sihová. ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi meʻá ni ʻa e fiefia koeʻuhi ko e ngaahi meʻaʻofa kotoa ia meia Sihova. ʻOkú ne ʻomai ʻa e nofo malí, malava ke maʻu fānaú mo e ngāue ke fai ʻi heʻene kautahá.​—Sēn. 2:18, 22; Saame 127:3; 1 Tīm. 3:1.

Kae kehe, ko e ngaahi meʻa ʻe niʻihi ʻoku lava ke ne ʻomai ʻa e fiefia fakataimi. Ko e meʻa fakamamahí, ko ha hoa mali ʻe lava ke ne taʻefaitōnunga pe mate. (ʻIsi. 24:18; Hōs. 3:1) ʻE lava ke talangataʻa ʻa e fānaú ki heʻenau mātuʻá mo e ʻOtuá, pea mahalo ʻe aʻu ʻo tuʻusi kinautolu. Ko e fakatātaá, ko e ongo foha ʻo Sāmiuelá naʻe ʻikai ke na ngāue ʻo fakahōifua kia Sihova, pea ko Tēvita naʻe hoko ʻa e ngaahi palopalema lahi ʻi hono fāmilí koeʻuhi ko ʻene faiangahala mo Pati-sepá. (1 Sām. 8:1-3; 2 Sām. 12:11) ʻI he hoko ʻa e ngaahi meʻa pehení, ʻoku ʻikai ke nau ʻomai ha fiefia ka ko e mamahi mo e faingataʻa lahi.

ʻI he tuʻunga meimei tatau, ʻi he taimi ʻe niʻihi heʻikai malava ke tau hokohoko atu ʻi ha vāhenga-ngāue ʻi he ngāue ʻa Sihová koeʻuhi ko ʻetau mahamahaki pe fiemaʻu ke tokangaʻi hotau fāmilí, pe ʻoku ʻi ai ha liliu ʻi he kautahá. Ko e tokolahi kuo nau tuku ange honau vāhenga-ngāué ʻoku nau pehē ʻoku nau ongoʻi ʻa e ʻikai ke nau toe maʻu ʻa e fiefia naʻa nau maʻu ʻi heʻenau vāhenga-ngāue ki muʻá.

ʻOku faingofua ke lava ke tau sio ko e ngaahi ʻuhinga ko ia ki he fiefiá ʻoku ʻikai ke tuʻuloa maʻu pē. Ko ia ʻoku ʻi ai ha fiefia ʻe tuʻuloa naʻa mo e hoko ʻa e moʻuí ʻo faingataʻá? Kuo pau pē ʻoku ʻi ai, he ko Sāmiuela, Tēvita mo e niʻihi kehe naʻe ʻikai mole ʻenau fiefiá ʻi heʻenau fehangahangai mo e ngaahi ʻahiʻahí.

FIEFIA ʻOKU TUʻULOÁ

Naʻe ʻiloʻi moʻoni ʻe Sīsū ʻa e fiefiá. Ki muʻa ke ne haʻu ki he māmaní, ʻoku pehē ʻe he Tohi Tapú naʻá ne “fiefia ʻi hono ʻaó [Sihova] ʻi he taimi kotoa pē.” (Pal. 8:30) Kae kehe, ʻi heʻene haʻu ki he māmaní, naʻá ne fetaulaki he taimi ʻe niʻihi mo e ngaahi faingataʻa mafatukituki. Neongo ia, ko Sīsū naʻá ne fiefia ʻi hono fai ʻa e finangalo ʻo ʻene Tamaí. (Sione 4:34) Fēfē ʻa ʻene ngaahi houa ʻo e langa mamahi fakaʻosí? ʻOku tau lau: “He ko e meʻa ʻi he fiefia ko ia naʻe fokotuʻu ʻi muʻa ʻiate iá naʻá ne kātakiʻi ai ha ʻakau fakamamahi.” (Hep. 12:2) Ko ia ʻoku lava ke tau ako ʻa e meʻa lahi mei he meʻa ʻe ua naʻe leaʻaki ʻe Sīsū fekauʻaki mo e fiefia moʻoní.

ʻI ha taimi, naʻe foki atu ʻa e kau ākonga ʻe toko 70 kia Sīsū hili ha ngāue fakamalanga. Naʻa nau fiefia koeʻuhi ko e meʻa kotoa naʻa nau faí, naʻa mo hono kapusi ʻa e fanga tēmenioó. Ka naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: “ʻOua te mou fiefia koeʻuhi ko hono fakamoʻulaloaʻi ʻa e ngaahi laumālié kiate kimoutolú, ka mou fiefia koeʻuhi kuo tohi homou hingoá ʻi he langí.” (Luke 10:1-9, 17, 20) ʻIo, ko hono maʻu ʻa e hōifua ʻa Sihová ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ange pea ʻokú ne ʻomi ʻa e fiefia lahi ange ʻi ha vāhenga-ngāue makehe pē.

ʻI he taimi ʻe taha, ʻi he lea ʻa Sīsū ki ha fuʻu kakai, naʻe maongo ʻaupito ʻene ngaahi akonakí ki ha fefine Siu ʻo ne pehē kuo pau pē ʻoku fiefia ʻaupito ʻa ʻene faʻeé ke maʻu ha tama pehē. Ka naʻe tali ange ʻe Sīsū: “ʻIkai, ʻi hono kehé, he fiefia ē ko e faʻahinga ʻoku fanongo ki he folofola ʻa e ʻOtuá pea tauhi iá!” (Luke 11:27, 28) Ko e laukauʻaki ʻetau fānaú ʻe lava ke ne ʻai ke tau fiefia. Ka ko e meʻa ʻokú ne ʻomai ʻa e fiefia tuʻuloá ko e talangofua kia Sihova pea maʻu ha vahaʻangatae lelei mo ia.

ʻOku tau maʻu ʻa e fiefia lahi ʻi heʻetau ongoʻi ʻoku leleiʻia ʻa Sihova ʻiate kitautolú. Pea neongo ʻoku ʻikai fakafiefia ʻa e ngaahi ʻahiʻahí, ʻoku ʻikai lava ke nau toʻo ʻa e ongoʻi ko ení meiate kitautolu. Ko hono moʻoní, ʻi heʻetau nofoʻaki faitōnunga lolotonga ʻa e ʻahiʻahí, ʻoku toe hoko ʻo mālohi ange ʻetau fiefiá. (Loma 5:3-5) Pehē foki, ʻoku foaki ʻe Sihova hono laumālié ki he faʻahinga ʻoku falala kiate iá, pea ko e fiefiá ko e konga ia ʻo hono fuá. (Kal. 5:22) ʻOku tokoni ia ke tau mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku pehē ai ʻi he Saame 64:10: “ʻE fiefia ʻa e tokotaha māʻoniʻoní ʻia Sihova.”

Lau ‘e John ‘a e Tohi Tapú

Ko e hā naʻá ne tokoniʻi ʻa John ke hanganaki fiefiá?

ʻOku toe fakamatalaʻi heni ʻa e ʻuhinga naʻe hanganaki fiefia ai ʻa Diana mo John neongo naʻá na fehangahangai mo e faingataʻá. ʻOku pehē ʻe Diana: “Kuó u hūfanga ʻia Sihova, hangē ko ha tama ʻi heʻene mātuʻá.” ʻOkú ne toe pehē: “ʻOku ou ongoʻi kuó ne tāpuakiʻi au ʻaki ʻa e malava ke hokohoko atu ke malanga tuʻumaʻu mo mata malimali.” Ko e hā naʻá ne tokoniʻi ʻa John ke hanganaki fiefia pea femoʻuekina ʻi he ngāue fakafaifekaú hili ʻene tuku ange hono vāhenga-ngāué? ʻOkú ne pehē: “Talu mei he 1998 ʻi hono vaheʻi au ke u faiako ʻi he Akoʻanga Ako Fakafaifekaú, kuó u fai ʻa e ngaahi ako fakafoʻituitui lahi ange ʻi ha toe taimi ki muʻa.” ʻOkú ne fakamatala ko e fengaʻunuʻaki naʻá ne fai mo hono uaifí naʻe faingofua ange koeʻuhí naʻá na loto-lelei maʻu pē ke fai ha meʻa pē naʻe vaheʻi ange ʻe Sihova ke na fai. ʻOkú ne toe pehē: “Naʻá ma fai ia ʻo ʻikai ha fakaʻiseʻisa.”

Kuo fakamoʻoniʻi ʻe he tokolahi kehe ko e meʻa ʻoku leaʻaki ʻi he Saame 64:10 ʻoku moʻoni. Ko e fakatātaá, ko ha ongo meʻa naʻá na ngāue ʻi he taʻu ʻe 30 tupu ʻi he Pēteli ʻi ʻAmeliká. Naʻe vaheʻi leva kinaua ko ha ongo tāimuʻa makehe. Naʻá na pehē: “Ko e mamahí ko ha meʻa anga-maheni pē ia ʻi he taimi ʻoku mole ai ha meʻa ʻokú ke ʻofa ai,” ka naʻá na tānaki mai: “Heʻikai lava ke ke mamahi ai pē.” ʻI heʻena aʻu pē ki hona vāhenga-ngāue foʻoú, naʻá na kamata ke malanga mo e fakatahaʻangá. Naʻá na toe pehē: “Naʻá ma lotu fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa pau ʻe niʻihi. Pea naʻe fakalototoʻa kiate kimaua ʻa e sio ki hono tali ʻema lotú peá ma fiefia ai. ʻI he hili pē ʻema aʻu ki aí, naʻe kamata tāimuʻa ʻa e niʻihi ʻi he fakatahaʻangá, pea naʻe tāpuakiʻi kimaua ʻaki ha ako Tohi Tapu fakalakalaka ʻe ua.”

“FIEFIA ʻO TAʻENGATA”

Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai faingofua ke fiefia maʻu pē. ʻE ʻi ai ʻa e taimi te tau ongoʻi mamahi. Ka ʻoku fakafiemālieʻi kitautolu ʻe Sihova ʻi he ngaahi lea ʻoku tau maʻu ʻi he Saame 64:10. Naʻa mo e taimi ʻoku tau loto-siʻi aí, ʻoku lava ke tau fakapapauʻi kapau te tau nofoʻaki faitōnunga tatau ai pē pe ko e hā ʻoku tau fouá, te tau “fiefia ʻia Sihova.” ʻOku lava ke tau fakatuʻotuʻa atu foki ki he taimi ʻe fakahoko moʻoni mai ai ʻa e talaʻofa ʻa Sihova fekauʻaki mo e “ngaahi langi foʻou mo ha māmani foʻou.” ʻE haohaoa leva ʻa e tokotaha kotoa pea te nau “mavava pea fiefia ʻo taʻengata” koeʻuhi ko e meʻa kotoa ʻe fai ʻe Sihová.​—ʻAi. 65:17, 18.

Sioloto atu ki he ʻuhinga ʻo e meʻá ni. Te tau maʻu ʻa e moʻui lelei haohaoa pea te tau ʻā hake ʻi he ʻaho kotoa ʻoku tau iviiviʻia. Neongo pe ko e hā ha meʻa naʻe hoko ʻi he kuohilí naʻá ne ʻai kitautolu ke tau loto-mamahi, heʻikai ke nau toe ʻai ke tau mamahi. ʻOku fakapapauʻi mai ʻe Sihova kiate kitautolu “ʻe ʻikai toe manatua ʻa e ngaahi meʻa muʻá, pea ʻe ʻikai ke ʻalu hake ia ʻi he lotó.” Te tau talitali lelei mai hotau ngaahi ʻofaʻanga kuo maté pea ongoʻi tatau mo e ongo mātuʻa ʻa e kiʻi taʻahine taʻu 12 naʻe fokotuʻu hake ʻe Sīsuú: “Naʻa nau fiefia ka ko ha fiefia.” (Mk. 5:42) Faai atu pē, ko e tokotaha kotoa ʻi he māmaní te nau hoko moʻoni ʻo māʻoniʻoni pea ‘fiefia ʻia Sihova’ ʻo taʻengata.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share