ʻE Anga-Fēfē Ikunaʻi ʻa e Fili ko e Maté?
NEONGO ʻa e talangataʻa ʻa ʻetau ʻuluaki ongo mātuʻá, ʻa ʻĀtama mo ʻIvi, ʻo hoko mai ai ʻa e angahalá mo e maté kiate kitautolu kotoa faʻahinga ʻo e tangatá, ʻoku ʻikai liliu ai ʻa e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he fāmili ʻo e tangatá. Fakafou ʻi he Folofola ʻa e ʻOtuá, ʻa e Tohi Tapú, naʻá ne toutou fakapapauʻi ai ko ʻene taumuʻá heʻikai ke toe liliu.
“Ko e kau māʻoniʻoní te nau maʻu ʻa e māmaní, pea te nau nofo ai ʻo taʻengata.”—Saame 37:29.
“Te ne folofua ʻa mate ʻo taʻengata, pea ʻe holoholo ʻe he ʻEiki Hau ko Sihová ʻa e loʻimatá mei he mata kotoa pē.”—ʻAisea 25:8.
“Ko e maté, hotau fili fakaʻosí, ʻe toʻo ʻosi atu ia.”—1 Kolinitō 15:26.
“ʻE ʻikai ke toe ʻi ai ha mate, pe ha mamahi pe ha tangi pe ha langa.”—Fakahā 21:4.
ʻE anga-fēfē hono “folofua ʻa mate” ʻe he ʻOtuá, pe “toʻo ʻosi atu” ʻa e maté? Hangē ko ia naʻe haá, ʻoku leaʻaki mahino ʻe he Tohi Tapú ko e “ko e kau māʻoniʻoní . . . te nau nofo ai ʻo taʻengata.” Ka ʻoku toe pehē ai “ʻoku ʻikai ha tangata māʻoniʻoni ʻi he māmaní ʻokú ne fai maʻu pē ʻa e meʻa ʻoku leleí.” (Tangata Malanga 7:20) Ke ikunaʻi ʻa e maté, ʻe fakangaloku nai ʻe he ʻOtuá ʻa hono tuʻungá? ʻOku fakavalevale eni! Heʻikai ʻaupito ke ne fai pehē, koeʻuhí ‘ko e ʻOtuá ʻoku ʻikai lava ke loi.’ (Taitusi 1:2) Ko e hā leva ʻe fai ʻe he ʻOtuá ke fakahoko ʻene taumuʻa anga-ʻofa ʻi heʻene fakatupu ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá?
KO E ʻOTUÁ “TE NE FOLOFUA ʻA MATE ʻO TAʻENGATA.”—ʻAISEA 25:8
IKUNAʻI ʻA E MATÉ ʻAKI HA TOTONGI HUHUʻI
Kuo fai ʻe Sihova ko e ʻOtuá ha tokonaki anga-ʻofa ke huhuʻi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá mei he maté—ʻaki ha totongi huhuʻi. Ko e foʻi fakakaukau tefito ʻo e huhuʻí ko ha meʻa ʻoku mahuʻinga tatau mo e meʻa ʻoku totongi ke fakaleleiʻi ʻa e meʻa kuo maumaú pe ko hono fakahoko ʻo e fakamaau totonú. Koeʻuhi kuo angahala kotoa pē ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá pea ʻoku tau halaia ʻi he maté, ʻoku fakamatalaʻi hangatonu ʻe he Tohi Tapú: “ʻOku ʻikai ha taha ʻo kinautolu ʻe faifai ange pea lava ke ne huhuʻi hono tokouá pe ʻoange ki he ʻOtuá ha totongi huhuʻi maʻana, (ko e totongi huhuʻi ki heʻenau moʻuí ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ʻa ia ʻoku mahulu atu maʻu pē ia ʻi heʻenau malavá).”— Saame 49:7, 8.
ʻI he taimi ʻoku mate ai ha tokotaha taʻehaohaoa, ʻokú ne totongi ai ʻene angahala pē ʻaʻaná; heʻikai lava ke ne huhuʻi ʻa ia tonu, naʻa mo ʻene totongi ʻa e angahala ʻo ha tokotaha kehe. (Loma 6:7) ʻOku tau fiemaʻu ha tokotaha haohaoa mo ʻikai angahala ke foaki atu ʻene moʻuí, ʻo ʻikai ki heʻene angahalá kae maʻatautolu.—Hepelū 10:1-4.
Ko e meʻa tofu pē ia naʻe fokotuʻutuʻu ʻe he ʻOtuá ke faí. Naʻá ne fekau mai ʻa hono ʻAló, ʻa Sīsū, mei hēvani ke fanauʻi ʻi māmani ko ha tangata haohaoa, mo ʻikai haʻane angahala. (1 Pita 2:22) Naʻe pehē ʻe Sīsū naʻá ne haʻú ke “foaki ʻene moʻuí ko ha huhuʻi ko e fetongi ʻo e tokolahi.” (Maʻake 10:45) Naʻá ne pekia ke ikunaʻi ʻa e fili ko e maté koeʻuhi kae malava ke tau maʻu ʻa e moʻuí.—Sione 3:16.
ʻE IKUNAʻI FAKAKŪ ʻA E MATÉ?
ʻI he ʻahó ni, ʻi hono fakahoko ʻo e kikite ʻi he Tohi Tapú, ʻoku tau moʻui ʻi he “ngaahi taimi fakalilifu ʻa ia ʻe faingataʻa ke fekuki mo ia,” ʻoku fakamoʻoniʻi ai ʻoku tau moʻui ʻi he ‘ngaahi ʻaho fakaʻosi’ ʻo e fokotuʻutuʻu fulikivanu ko ení. (2 Tīmote 3:1) Ko e ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻe fakaʻosiʻaki ia ʻa e “ʻaho ʻo e fakamāú pea mo e ʻaho ʻo hono fakaʻauha ʻa e kakai anga-taʻefakaʻotuá.” (2 Pita 3:3, 7) Ka ko e faʻahinga ʻoku ʻofa ki he ʻOtuá te nau moʻui atu ʻi he fakaʻauha ko iá pea tāpuakiʻi ʻaki ʻa e “moʻui taʻengata.”—Mātiu 25:46.
Naʻe haʻu ʻa Sīsū ke “foaki ʻene moʻuí ko ha huhuʻi ko e fetongi ʻo e tokolahi.”—Maʻake 10:45
Ko e laui miliona kehe te nau maʻu ʻa e faingamālie ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá ʻi hono fokotuʻu hake kinautolú. Naʻe fokotuʻu hake ʻe Sīsū ha taha mei he maté ʻi heʻene ʻaʻahi ki he kolo ko Neiní. Ko ha foha pē ʻe taha ʻo ha uitou naʻe mate, pea naʻe ueʻi ʻa Sīsū ʻe he “fakaʻofaʻia,” ke ne fokotuʻu hake ia ke toe moʻui. (Luke 7:11-15) Naʻe toe pehē ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “ʻOku ou maʻu ʻa e ʻamanaki ki he ʻOtuá . . . ʻe ʻi ai ʻa e toetuʻu fakatouʻosi ʻa e māʻoniʻoní mo e taʻemāʻoniʻoní.” Ko e ʻamanaki papau ko ení ko ha fakahāhā lahi fau ia ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá ki he faʻahinga ʻo e tangatá.—Ngāue 24:15.
ʻOku fakatuʻotuʻa atu ha laui piliona ke nau moʻui taʻengata. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “Ko e kau māʻoniʻoní te nau maʻu ʻa e māmaní, pea te nau nofo ai ʻo taʻengata.” (Saame 37:29) ʻI he taimi ko iá, te nau fiefia ai ʻi he ngaahi lea fakalototoʻa naʻe hiki ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻi he taʻu nai ʻe 2,000 kuo maliu atú: “ʻE mate, ko fē hoʻo ikuná? ʻE mate, ko fē hoʻo huhu koná?” (1 Kolinitō 15:55) Ko e fili ikuʻingataʻa ko e maté kuo ikunaʻi!