KUPU AKO 18
HIVA 65 Ke Laka ki Muʻa!
Fanga Tokoua Kei Siʻi—Faʻifaʻitaki kia Maʻake mo Tīmote
“ʻOmi ʻa Maʻake ʻi hoʻo haʻú, he ʻokú ne ʻaonga kiate au ʻi he ngāue fakafaifekaú.”—2 TĪM. 4:11.
TAUMUʻÁ
Founga ʻe lava ke tokoni ai ʻa e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Maʻake mo Tīmoté ki he fanga tokoua kei siʻí ke nau fakatupulekina ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻoku fiemaʻu ke nau ngāue kakato ange ai maʻá e niʻihi kehé.
1-2. Ko e hā ʻa e ngaahi pole naʻá ne mei taʻofi ʻa Maʻake mo Tīmote mei he ngāue kakato ange maʻá e niʻihi kehé?
FANGA tokoua kei siʻi, ʻoku mou loto ke fai ʻa e meʻa lahi ange ʻi he ngāue ʻa Sihová pea hoko ʻo ʻaonga lahi ange ki he faʻahinga ʻi hoʻo fakatahaʻangá? ʻOku ʻikai ha veiveiua ko homou lotó ia. He fakalotomāfana ē ke sio ki he kau talavou tokolahi ʻoku nau loto-lelei ke ngāue maʻá e niʻihi kehé! (Saame 110:3) Kae kehe, te ke fehangahangai nai mo e ngaahi pole. ʻOkú ke toumoua ke fakalahi hoʻo ngāue fakafaifekaú koeʻuhí ko e manavahē ki he taʻeʻiloá? Kuo faifai ange pea ʻikai ke ke tali ha vāhenga-ngāue koeʻuhí ko e ʻikai ke ke loto-maʻú? Kapau ko ia, ʻoku ʻikai ko koe ʻa e fuofua tokotaha ke ongoʻi pehení.
2 Ko Maʻake mo Tīmote naʻá na fehangahangai mo e ngaahi pole meimei tatau. Ka naʻe ʻikai te na fakaʻatā ʻa e manavahē ki he taʻeʻiloá pe ko e ʻikai haʻana taukeí ke taʻofi kinaua mei he ngāue maʻá e niʻihi kehé. ʻOku ngalingali, naʻe nofo ʻa Maʻake mo ʻene faʻeé ʻi ha ʻapi fakafiemālie ʻi he taimi naʻe fakaafeʻi ai ia ke ne fononga mo e ʻapositolo ko Paulá mo Panepasa ʻi heʻena ʻuluaki fononga fakamisinalé. (Ngā. 12:12, 13, 25) Naʻe mavahe ʻa Maʻake mei he ʻātakai anga-maheni ko iá ke fakalahi ʻene ngāue fakafaifekaú. ʻUluakí, naʻá ne hiki ki ʻAniteoke. Naʻá ne fononga leva mo Paula mo Panepasa ki he ngaahi feituʻu mamaʻo kehe. (Ngā. 13:1-5) ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko Tīmote ʻoku ngalingali naʻá ne nofo mo ʻene ongo mātuʻá ʻi he taimi naʻe fakaafeʻi ai ia ʻe Paula ke kau fakataha mo ia ʻi he ngāue fakafaifekaú. Koeʻuhi naʻe kei siʻi mo taʻetaukei ʻa Tīmote, naʻe mei lava ke ne fakaʻatā ʻa e ʻikai ke ne maʻu ha loto-maʻú ke ne taʻofi ia. (Fakafehoanaki mo e 1 Kolinitō 16:10, 11 mo e 1 Tīmote 4:12.) Kae kehe, naʻá ne tali ʻa e fakaafe ʻa Paulá pea fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki lahi mei ai.—Ngā. 16:3-5.
3. (a) Naʻe lahi fēfē ʻa e houngaʻia ʻa Paula ʻia Maʻake mo Tīmoté? (2 Tīmote 4:6, 9, 11) (Sio foki ki he fakatātaá.) (e) Ko e hā ʻa e ngaahi fehuʻi te tau lāulea ki ai ʻi he kupu ko ení?
3 Naʻe maʻu ʻe Maʻake mo Tīmote ʻa e hokosia mahuʻinga pea ako ke fua ʻa e ngaahi fatongia mafatukituki ʻi heʻena kei talavoú. Naʻe houngaʻia lahi ʻa Paula ʻi he ongo talavou ko ení he ki mui ai naʻá ne loto ke na ʻi hono tafaʻakí ʻi heʻene ʻiloʻi naʻe ofi ke ngata ʻene moʻuí. (Lau ʻa e 2 Tīmote 4:6, 9, 11.) Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo Maʻake mo Tīmote naʻe ʻofeina ai kinaua ʻe Paulá? ʻE lava fēfē ke faʻifaʻitaki ʻa e fanga tokoua kei siʻí ki heʻena tōʻongá? Pea ʻe lava fēfē ke maʻu ʻaonga ʻa e kau talavoú mei he faleʻi fakaetamai ʻa Paulá?
Naʻe ʻofeina ʻe Paula ʻa Maʻake mo Tīmote koeʻuhi ko ʻena fua fatongia lolotonga ʻena kei talavoú (Sio ki he palakalafi 3)b
FAʻIFAʻITAKI KIA MAʻAKE—LOTO-LELEI KE NGĀUE
4-5. Naʻe anga-fēfē hono fakahāhā ʻe Maʻake ʻene loto-lelei ke ngāue maʻá e niʻihi kehé?
4 Fakatatau ki ha maʻuʻanga fakamatala ʻe taha, ko e ngāue maʻá e niʻihi kehé ʻoku ʻuhingá ko e kakapa atu ke tokoniʻi kinautolu “fakataha mo e tōtōivi mo e kīvoi.” Naʻe fokotuʻu ʻe Maʻake ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻi he meʻá ni. ʻI he fakafisi ʻa Paula ke ʻave ia ʻi ha fononga fakamisinale hono uá, ʻoku ngalingali naʻe loto-mamahi pea tōnoa ʻa e ʻamanaki ʻa Maʻaké. (Ngā. 15:37, 38) Ka naʻe ʻikai ke loto-siʻi ai ʻa Maʻake mei he ngāue maʻa hono fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné.
5 Naʻe tali ʻe Maʻake ha vāhenga-ngāue fakataha mo Panepasa ʻa ia naʻá ne tokouaʻakí. ʻI ha taʻu nai ʻe 11 ki mui ai, naʻe kau ʻa Maʻake ʻi he faʻahinga naʻa nau poupou kia Paula lolotonga hono ʻuluaki tuku pilīsone ʻi Lomá. (Flm. 23, 24) Ko hono moʻoní, naʻe houngaʻia lahi ʻa Paula ʻi heʻene poupoú he naʻá ne fakamatalaʻi ʻa Maʻake “ko ha matavai ʻo e fakafiemālie lahi.”—Kol. 4:10, 11.
6. Naʻe anga-fēfē maʻu ʻaonga ʻa Maʻake mei heʻene feohi mo e kau Kalisitiane matuʻotuʻá? (Sio ki he fakamatala ʻi laló.)
6 Naʻe maʻu ʻaonga ʻa Maʻake mei heʻene feohi vāofi mo e kau Kalisitiane matuʻotuʻá. Hili hono fakamoleki ʻa e vahaʻa taimi mo Paula ʻi Lomá, naʻe ʻalu ʻa Maʻake ki he ʻapositolo ko Pitá ʻi Pāpilone. Naʻá na fakatupulekina ha vahaʻangatae vāofi ʻo ui ai ia ʻe Pita ko “Maʻake, ko hoku fohá.” (1 Pita 5:13) ʻI heʻena ngāue fakatahá, ʻoku ngalingali naʻe tala ange ʻe Pita ki hono kaumeʻa kei siʻí ʻa e ngaahi fakaikiiki mahuʻinga fekauʻaki mo e moʻui mo e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsuú ʻa ia naʻe hiki ki mui ai ʻe Maʻake ʻi heʻene fakamatala Kōsipelí.a
7. Naʻe anga-fēfē faʻifaʻitaki ha tokoua kei siʻi ko Seung-Woo ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Maʻaké? (Sio foki ki he fakatātaá.)
7 Naʻe hanganaki femoʻuekina ʻa Maʻake ʻi heʻene ngāué pea nofo ofi ki he fanga tokoua matuʻotuʻá. ʻE lava fēfē ke ke faʻifaʻitaki kia Maʻake? Kapau kuo faifai ange pea ʻikai ke ke maʻu ha monū ʻo e ngāué, hoko ʻo anga-kātaki pea hanganaki kumi ki ha ngaahi founga kehe ke ngāue ai kia Sihova mo e fakatahaʻangá. Fakakaukau angé ki he fakatātā ʻa Seung-Woo, ʻa ia ʻokú ne ngāue ko ha mātuʻa he taimí ni. ʻI heʻene kei siʻi angé, naʻá ne fakahoa ia ki he fanga tokoua kei siʻi kehé. Ko e niʻihi ʻo kinautolu naʻa nau ʻuluaki maʻu ʻa e ngaahi monū ki muʻa ʻiate ia. Naʻe ongoʻi ʻe Seung-Woo naʻe tukunoaʻi ia pea faai atu pē ʻo ne fakahā ʻa e meʻá ni ki he fanga tokoua matuʻotuʻá. Naʻe fokotuʻu ange ʻe ha mātuʻa ʻe taha ke ne fai ʻa e meʻa ʻokú ne malavá ke ngāue maʻá e niʻihi kehé neongo kapau ko ʻene ngaahi ngāue leleí ʻoku ʻikai ke fakatokangaʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi. Ko e faleʻi ko iá naʻá ne ueʻi ʻa Seung-Woo ke fakafaingamālieʻi ia ke tokoni ki he kau taʻumotuʻá mo e faʻahinga naʻa nau fiemaʻu ke ʻave kinautolu ki he ngaahi fakatahá. ʻI he toe fakakaukau atu ki aí, ʻokú ne pehē: “Naʻá ku hoko ai ʻo mahinoʻi ʻa e meʻa ʻoku ʻuhinga ki ai ʻa e ngāue ʻo toe kakato ange maʻá e niʻihi kehé. Naʻá ku hokosia ʻa e fiefia ʻoku haʻu mei hono fai ʻa e tokoni ʻaonga ki he niʻihi kehé.”
ʻE lava fēfē ke maʻu ʻaonga ʻa e kau talavoú mei he feohi maʻu pē mo e fanga tokoua matuʻotuʻá? (Sio ki he palakalafi 7)
FAʻIFAʻITAKI KIA TĪMOTE—FAKAHĀHĀ ʻA E TOKANGA ANGA-ʻOFA KI HE NIʻIHI KEHÉ
8. Ko e hā naʻe fili ai ʻe Paula ʻa Tīmote ko hono kaungāfonongá? (Filipai 2:19-22)
8 Naʻe fiemaʻu ʻe Paula ke ʻi ai ha ngaahi kaungāfononga loto-toʻa ʻi hono tafaʻakí ʻi heʻene toe foki ki he ngaahi kolo naʻá ne fehangahangai ai mo e fakafepakí. Naʻá ne fuofua fili ha Kalisitiane taukei ko Sailosi ke fononga fakataha mo ia. (Ngā. 15:22, 40) Naʻe toe fili ʻe Paula ki mui ai ʻa Tīmote ko hono kaungāfononga. Ko e hā naʻe makehe fekauʻaki mo Tīmoté? Ko e meʻa ʻe taha, naʻá ne maʻu ha ongoongo lelei. (Ngā. 16:1, 2) Naʻá ne toe tokanga moʻoni fekauʻaki mo e kakaí.—Lau ʻa e Filipai 2:19-22.
9. Naʻe anga-fēfē hono fakahāhā ʻe Tīmote naʻá ne tokanga moʻoni ki hono fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné?
9 Mei he kamataʻanga ʻo e ngāue fakafaifekau ʻa Tīmote mo Paulá, naʻá ne fakahāhā naʻá ne tokanga lahi ange ki he niʻihi kehé ʻiate ia tonu. Ko e ʻuhinga ia naʻe lava ai ke tuku ʻe Paula ʻi he falala pau ʻa Tīmote ʻi Pēlea ke ne fakalototoʻaʻi ʻa e kau ākonga foʻou ʻi aí. (Ngā. 17:13, 14) ʻI he tuʻunga ko iá, ʻoku ʻikai ha veiveiua naʻe maʻu ʻaonga ʻa Tīmote mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sailosí, ʻa ia naʻá ne nofo foki mo ia ʻi Pēlea. Ka, ki mui ai, naʻe fekauʻi toko taha atu ʻe Paula ʻa Tīmote ki Tesalonaika, ke ne fakaivimālohiʻi ʻa e kau Kalisitiane ʻi he kolo ko iá. (1 Tes. 3:2, fkm. ʻi lalo) ʻI he taʻu nai ʻe 15 hono hokó, naʻe ako ʻa Tīmote ke “tangi mo e faʻahinga [naʻe] tangí,” ʻo fakahāhā ʻa e kaungāongoʻi ki ha taha pē naʻe faingataʻaʻia. (Loma 12:15; 2 Tīm. 1:4) ʻE lava fēfē ke faʻifaʻitaki ʻa e kau talavou Kalisitiané kia Tīmoté?
10. Naʻe anga-fēfē ako ha tokoua ko Woo Jae ke fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia fakafoʻituitui lahi ange ʻi he niʻihi kehé?
10 Ko ha tokoua ko Woo Jae naʻá ne ako ke fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia fakafoʻituitui lahi ange ʻi he niʻihi kehé. ʻI heʻene kei talavoú, naʻe faingataʻa ke ne fetalanoaʻaki mo e fanga tokoua mo e fanga tuofāfine taʻumotuʻá. Ko ia naʻá ne lea fakafeʻiloaki pē kiate kinautolu ʻi he Fale Fakatahaʻangá peá ne tafoki ʻo ʻalu. Naʻe fokotuʻu ange ʻe ha mātuʻa kia Woo Jae ke kamataʻi ʻa e fetalanoaʻakí ʻaki hono tala ange ki hono kaungātuí ʻa e meʻa naʻá ne houngaʻia ai ʻiate kinautolú. Naʻe toe fakalototoʻaʻi ia ʻe he mātuʻá ke ne fakakaukau ki he meʻa ʻoku mahuʻingaʻia nai ai ʻa e tokotaha ʻe tahá. Naʻe ngāueʻaki ʻe Woo Jae ʻa e faleʻi ko ení ʻi heʻene fakafeangai ki he niʻihi kehé. ʻI he ʻahó ni, ʻoku hoko ʻa Woo Jae ko ha mātuʻa pea ʻokú ne pehē: “ʻOku faingofua ange ʻi he taimí ni ke u fai ha fetalanoaʻaki mohu ʻuhinga mo e kakai ʻi he toʻu kehekehe. ʻOku ou ongoʻi lelei ʻi hono ʻiloʻi ʻoku ou mahinoʻi lelei ange ʻa e meʻa ʻoku hohaʻa ki ai ʻa e niʻihi kehé. Kuo hoko eni ʻo ʻaonga ʻaupito kiate au ʻi heʻeku tokoniʻi ʻa hoku ngaahi kaungātuí.”
11. ʻE lava fēfē ke fakatupulekina ʻe he fanga tokoua kei siʻí ʻa e mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻi he niʻihi kehe ʻi heʻenau fakatahaʻangá? (Sio foki ki he fakatātaá.)
11 Ko kimoutolu fanga tokoua kei siʻi ʻe lava foki ke mou ako ke fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia fakafoʻituitui meimei tatau ʻi he niʻihi kehé. ʻI he ngaahi fakatahá, fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia ʻi he faʻahinga mei he taʻumotuʻa mo e puipuituʻa kehekehe. ʻEke ange pe ʻoku nau fēfē pea fanongo leva kiate kinautolu. ʻI he faai atu ʻa e taimí, te ke ʻiloʻi nai ʻa e founga ʻe lava ke ke tokoniʻi ai kinautolú. Mahalo te ke ʻiloʻi ha ongo meʻa taʻumotuʻa ʻokú na fiemaʻu tokoni ʻi hono ngāueʻaki ʻa e JW Library®. Pe mahalo ʻokú ke ʻiloʻi nai ʻoku ʻikai ha taha ʻoku nau palani ke ngāue mo ia ʻi he ngāue fakafaifekaú. ʻE lava ke ke akoʻi ʻa e faʻahinga ko iá ʻi hono ngāueʻaki ʻenau meʻangāue fakaʻilekitulōniká pe fokotuʻutuʻu ke ngāue mo kinautolu? ʻI he tamuʻomuʻa ke tokoni ki he niʻihi kehé, te ke fokotuʻu ai ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki he tokotaha kotoa.
ʻE lava ke tokoni ʻa e fanga tokoua kei siʻí ki he fakatahaʻangá ʻi he ngaahi founga ʻaonga lahi (Sio ki he palakalafi 11)
MAʻU ʻAONGA MEI HE FALEʻI FAKAETAMAI ʻA PAULÁ
12. ʻE lava fēfē ke maʻu ʻaonga ʻa e kau talavoú mei he faleʻi ʻa Paula kia Tīmoté?
12 Naʻe ʻoange ʻe Paula kia Tīmote ha faleʻi ʻaonga ke tokoniʻi ia ke lavameʻa ʻi heʻene moʻuí mo e ngāue fakafaifekaú. (1 Tīm. 1:18; 2 Tīm. 4:5) Ko kimoutolu fanga tokoua kei siʻi ʻe lava foki ke mou maʻu ʻaonga mei he faleʻi fakaetamai ʻa Paulá. Anga-fēfē? Lau ʻa e tohi ʻe ua ʻa Paula kia Tīmoté ʻo hangē naʻe hiki ia kiate koe tonu, pea sio ki he akonaki ʻe lava ke ke ngāueʻaki ʻi hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki ha fakatātā ʻe niʻihi.
13. Ko e hā ʻoku kaunga ki hono fakatupulekina ha haʻi fakafoʻituitui mo Sihová?
13 “Teuʻi ʻa koe tonu fakataha mo e taumuʻa ke maʻu ʻa e anga-līʻoa fakaʻotuá.” (1 Tīm. 4:7e) Ko e hā ʻa e anga-līʻoa fakaʻotua? Ko ha haʻi fakafoʻituitui ia mo Sihova fakataha mo ha holi ke fai ʻa e meʻa ʻoku fakahōifua kiate iá. Koeʻuhi ʻoku ʻikai ke fanauʻi mai kitautolu mo e ʻulungaanga ko ení, ʻoku fiemaʻu ke tau fakatupulekina ia. Anga-fēfē? Ko e foʻi lea faka-Kalisi ko e “teuʻi ʻa koe tonu” naʻe faʻa ngāueʻaki ke fakamatalaʻi ʻa e fakamālohisino mate ʻa e kau ʻatelita naʻa nau teuteu ki ha lova. Ko e kau ʻatelita ko ení naʻe fiemaʻu ke nau maʻu ʻa e akonakiʻi-kitá. ʻOku fiemaʻu foki ke tau maʻu ʻa e akonakiʻi-kitá koeʻuhí ke tau fakatupulekina ʻa e ngaahi tōʻonga te ne tohoakiʻi kitautolu ke ofi ange kia Sihova.
14. Ko e hā ʻoku totonu ko ʻetau taumuʻá ʻi heʻetau lau ʻa e Tohi Tapú? Fakatātaaʻi.
14 ʻI hoʻo tōʻongaʻaki ʻa hono lau ʻa e Tohi Tapú, manatuʻi ko hoʻo taumuʻá ke ʻunuʻunu ofi ange kia Sihova. Ko e fakatātaá, ko e hā ʻe lava ke ke ako mei he fetaulaki ʻa Sīsū mo e pule talavou koloaʻiá? (Mk. 10:17-22) Naʻe tui ʻa e talavoú ko Sīsū ʻa e Mīsaiá ka naʻe ʻikai ke ne maʻu ha tui ke muimui kiate ia. Neongo ia, ko Sīsū, naʻá ne “ongoʻi ʻofa kiate ia.” ʻIkai ʻoku maongo kiate koe ʻa e founga naʻe lea ai ʻa Sīsū ki he talavou ko ení? ʻOku hā mahino, naʻe loto ʻa Sīsū ke ne fai ha fili fakapotopoto. Naʻe toe tapua atu ʻe Sīsū ʻa e ʻofa ʻa Sihová ki he talavoú. (Sione 14:9) ʻI hoʻo fakakaukau ki he talanoa ko ení pea mo ho tuʻungá, ʻeke hifo, ‘Ko e hā ʻoku fiemaʻu ke u fai ke ʻunuʻunu ofi ange ai kia Sihová pea ke ngāue ʻo toe kakato ange maʻá e niʻihi kehé?’
15. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tokanga ha tokoua kei siʻi ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻokú ne fokotuʻú? Fakatātaaʻi. (1 Tīmote 4:12, 13)
15 “Hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ki he faʻahinga faitōnungá.” (Lau ʻa e 1 Tīmote 4:12, 13.) Naʻe ekinaki ʻa Paula kia Tīmote ke ʻikai ngata pē ʻene fakatupulekina ʻa e ngaahi pōtoʻi—hangē ko e lautohí mo e faiakó—kae pehē foki ki he ngaahi ʻulungaanga—hangē ko e ʻofa, tui mo e anga-maʻa. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻoku maongo lahi ange ia ʻi he ngaahi leá. Tau pehē pē ʻoku vaheʻi atu ke ke fakahoko ha malanga fekauʻaki mo hono fakalahi ʻetau faivelenga ʻi he ngāue fakafaifekaú. Te ke ongoʻi loto-maʻu ange ke talanoa fekauʻaki mo e kaveingá ni kapau ʻokú ke fai ho lelei tahá ʻi he ngāue fakafaifekaú. ʻE hanga ʻe hoʻo faʻifaʻitakiʻangá ʻo fakamamafaʻi ʻa hoʻo ngaahi leá.—1 Tīm. 3:13.
16. (a) Ko e hā ʻa e tafaʻaki ʻe nima ʻe lava ke hoko ai ha talavou Kalisitiane ko ha faʻifaʻitakiʻanga? (e) ʻE lava fēfē ke hoko ha tokoua kei siʻi ko ha faʻifaʻitakiʻanga “ʻi he lea”?
16 Hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻi he 1 Tīmote 4:12, ʻoku lave ʻa Paula ki ha tafaʻaki ʻe nima ʻa ia ʻe lava ke hoko ai ha tokoua kei siʻi ko ha faʻifaʻitakiʻanga. ʻI haʻo poloseki ako fakafoʻituitui, fēfē ke ke fakakaukauloto ki he ngaahi tafaʻaki taki taha ko iá? Ko e fakatātaá, tau pehē pē ʻokú ke loto ke hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ange “ʻi he lea.” Fakakaukau ki he ngaahi founga ʻe lava ke ke ngāueʻaki ai hoʻo leá ke langa hake ʻa e niʻihi kehé. Kapau ʻokú ke kei nofo ʻi ʻapi mo hoʻo ongo mātuʻá, ʻe lava ke ke fakahāhā lahi ange ʻa e houngaʻia ki he meʻa ʻokú na fai maʻaú? ʻI he hili ʻa e ngaahi fakatahá, ʻe lava ke ke tala ange ki ha tokotaha ʻa e meʻa naʻá ke houngaʻia ai ʻi heʻene konga naʻe fakahoko ʻi he polokalamá? Te ke toe feinga nai ke fai ha ngaahi tali ʻi he lea pē ʻaʻau ʻi he ngaahi fakatahá. Ko hoʻo ngaahi feinga ke hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻi he leá ʻe fakahaaʻi atu ai ʻa hoʻo laka ki muʻa fakalaumālié.—1 Tīm. 4:15.
17. Ko e hā ʻe tokoni ki ha tokoua kei siʻi ke aʻusia ai ʻene ngaahi taumuʻa fakalaumālié? (2 Tīmote 2:22)
17 “Hola mei he ngaahi holi fakatalavoú, kae tuli ki he māʻoniʻoní.” (Lau ʻa e 2 Tīmote 2:22.) Naʻe ekinaki ʻa Paula kia Tīmote ke faitau mo e ngaahi holi ʻa ia ʻe lava ke ne fakaleluʻi ia mei heʻene taumuʻa fakalaumālié pea maumauʻi hono vahaʻangatae mo Sihová. Te ke toe ʻiloʻi nai ko e ngaahi ngāue ʻe niʻihi, neongo ʻoku ʻikai ke hala, ka ʻe toʻo atu nai ai ʻa e taimi ki he ngaahi ngāue fakalaumālié. Ko e fakatātaá, fakakaukau ki he lahi ʻo e taimi ʻokú ke fakamoleki ki he sipotí, sio takai holo ʻi he ʻInitanetí pe keimi vitioó. ʻE lava ke ke ngāueʻaki ʻa e niʻihi ʻo e taimi ko iá ki he ngaahi ngāue fakateokalatí? Mahalo ʻe lava ke ke pole ke tokoni ki hono tauhi ʻa e Fale Fakatahaʻanga fakalotofonuá pe poupou ki he faifakamoʻoni ʻi he papá fakalotofonuá. Kapau te ke kau ki he ngaahi ngāue ko iá, ʻoku ngalingali te ke maʻu ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou ʻa ia te nau tokoniʻi koe ke fokotuʻu mo aʻusia ʻa e ngaahi taumuʻa fakalaumālié.
KO E NGĀUE MAʻÁ E NIʻIHI KEHÉ ʻOKU ʻOMI AI ʻA E NGAAHI TĀPUAKI
18. Ko e hā ʻe lava ai ke tau pehē naʻe maʻu ʻe Maʻake mo Tīmote ha moʻui mohu ʻuhinga mo fakafiemālié?
18 Naʻe fai ʻe Maʻake mo Tīmote ʻa e ngaahi feilaulau ke ngāue ʻo toe kakato ange maʻá e niʻihi kehé, pea naʻá na maʻu ha moʻui mohu ʻuhinga mo fakafiemālie. (Ngā. 20:35) Naʻe fononga ʻa Maʻake ki he ngaahi tafaʻaki kehekehe ʻo e māmaní ke ngāue maʻa hono kaungātuí. Naʻá ne toe hiki ha fakamatala fakatoʻoaloto fekauʻaki mo e moʻui mo e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsuú. Ko Tīmote naʻá ne tokoni kia Paula ke fokotuʻu ʻa e ngaahi fakatahaʻanga pea ke langa hake ʻa e fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné. ʻOku hā mahino, naʻe leleiʻia ʻa Sihova ʻi he laumālie feilaulauʻi-kita naʻe fakahāhā ʻe Maʻake mo Tīmoté.
19. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tokanga ʻa e fanga tokoua kei siʻí ki he faleʻi ʻa Paula kia Tīmoté, pea ko e hā ʻa e olá?
19 Ko e ʻofa naʻe maʻu ʻe Paula kia Tīmoté ʻe lava ke hā mahino ia ʻi he ongo tohi naʻá ne fai ki hono kaumeʻa kei siʻí. Ko e ongo tohi fakamānavaʻi ko ení ʻoku toe fakahaaʻi mai ai ʻoku ʻofa lahi ʻa Sihova ʻiate kimoutolu kau talavou. ʻOkú ne loto ke mou lavameʻa. Ko ia ʻai ki homou lotó ʻa e faleʻi fakaetamai ʻa Paulá, pea fakatupulekina hoʻomou holi ke ngāue ʻo toe kakato ange maʻá e niʻihi kehé. Kapau te mou fai pehē, te mou maʻu ha moʻui fakakoloa ʻi he taimí ni pea te mou “piki maʻu ki he moʻui moʻoní” ʻa ia ʻoku teu ke hoko maí.—1 Tīm. 6:18, 19.
HIVA 80 “ʻAhiʻahiʻi Ke Mou ʻIlo ʻOku Lelei ʻa Sihova”
a Koeʻuhi ko Pitá ko ha tangata naʻá ne maʻu ʻa e ngaahi ongoʻi loloto, naʻe lava ke ne fakamatalaʻi māʻalaʻala kia Maʻake ʻa e anga ʻo e ongoʻi mo e fakafeangai ʻa Sīsū ʻi he ngaahi tuʻunga kehekehe. Ko e ʻuhinga nai eni naʻe faʻa fakamatalaʻi ai ʻe Maʻake ʻa e ngaahi ongoʻi mo e tōʻonga ʻa Sīsuú ʻi heʻene tohí.—Mk. 3:5; 7:34; 8:12.
b FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: Ko Maʻake ʻokú ne tokangaʻi ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa Paula mo Panepasá ʻi heʻena fononga fakamisinalé. Ko Tīmote ʻokú ne loto-lelei ke ʻaʻahi ki ha fakatahaʻanga ke fakaivimālohiʻi mo fakalototoʻaʻi ʻa e fanga tokouá.