LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • be ako 44 p. 236-p. 239 pal. 5
  • Ngāue Ola Lelei ʻAki ʻa e Ngaahi Fehuʻí

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ngāue Ola Lelei ʻAki ʻa e Ngaahi Fehuʻí
  • Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ngāueʻaki ʻa e Fehuʻí
    Ke Ke Kīvoi ʻi he Lautohí mo e Faiakó
  • Fakaleleiʻi ʻEtau Pōtoʻi ʻi he Ngāue Fakafaifekaú—Ngāueolaleleiʻaki ʻa e Ngaahi Fehuʻí
    Ko ʻEtau Moʻui Faka-Kalisitiané mo e Ngāue Fakafaifekaú—Polokalama Ngāue ki he Fakatahá—2018
  • Faʻifaʻitaki ki he Faiako Lahí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • ʻOkú Ke Tuku ʻa Sihova Ke Ne Fakafehuʻi Koe?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
be ako 44 p. 236-p. 239 pal. 5

AKO 44

Ngāue Ola Lelei ʻAki ʻa e Ngaahi Fehuʻí

Ko e hā ʻoku fiemaʻu ke ke faí?

Ngāueʻaki ʻa e ngaahi fehuʻí ʻi ha founga ʻe lavaʻi ai ʻa e ola ʻoku fiemaʻú. Ko hoʻo taumuʻá nai ke maʻu ha tali ʻi he leá; ke ueʻi nai ha tali fakaeʻatamai. Ko e meʻa ʻokú ke ʻeké mo e founga ʻo hoʻo ʻeke iá ʻoku ʻi ai hano kaunga hangatonu ki hoʻo lavameʻa ʻi hono ngāueʻaki ʻo e ngaahi fehuʻí.

Ko e hā ʻoku mahuʻinga aí?

Ko e ngaahi fehuʻi ʻoku ola leleí ʻoku tokoniʻi ai ʻa e kau fanongó ke nau kau mai. Ko e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi filifili leleí ʻe toe tokonaki mai ai ʻa e fakamatala mahuʻinga ki ha faiako.

KOEʻUHI ʻoku fiemaʻu ʻi he ngaahi fehuʻí ha tali—ʻi he leá pe ʻi he ʻatamaí—ʻoku nau tokoni ke ʻai hoʻo kau fanongó ke nau kau mai. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he ngaahi fehuʻí ke kamata ha ngaahi fetalanoaʻaki pea ke maʻu ha fefetongiʻaki fakaueʻiloto ʻo e ngaahi fakakaukaú. ʻI he tuʻunga ko ha tokotaha malanga mo ha faiakó, te ke ngāueʻaki nai ʻa e ngaahi fehuʻí ke langaʻi ʻa e mahuʻingaʻiá, ke tokoniʻi ha taha ke fakaʻuhinga ai ʻi ha tuʻunga-lea, pe ke tānaki atu ai ʻa e fakamamafa ki he meʻa ʻokú ke leaʻakí. ʻI hoʻo ngāueleleiʻaki ʻa e ngaahi fehuʻí, ʻokú ke fakalotolahiʻi ai ʻa e niʻihi kehé ke nau fakakaukau longomoʻui kae ʻikai ke fanongo noa pē. Fakakaukau ki ha taumuʻa, pea ʻeke hoʻo ngaahi fehuʻí ʻi ha founga ʻe tokoni ke lavaʻi ai iá.

Ke Fakalotolahiʻi ʻa e Fetalanoaʻakí. ʻI hoʻo kau ʻi he malaʻe fakafaifekaú, tokanga ki he ngaahi faingamālie ke fakaafeʻi ai ʻa e kakaí ke nau fai ha fakamatala kapau ʻoku nau loto-lelei ke fai ia.

ʻOku kamata ʻe he Kau Fakamoʻoni tokolahi ʻa e ngaahi lāulea fakamānako ʻaki pē hono ʻeke, “Kuó ke fifili nai . . . ?” ʻI heʻenau fili ha fehuʻi ʻa ia ʻoku ʻi he ʻatamai moʻoni ʻo e kakai tokolahi, te nau meimei maʻu pau ai ʻa e taimi lelei ʻi he malaʻe fakafaifekaú. Neongo kapau ko e fehuʻí ʻoku foʻou ia ki he fakakaukau ʻa e tokotaha ʻe tahá, te ne langaʻi nai ʻa e fieʻilo. Ko ha tuʻunga kehekehe lahi ʻo e ngaahi meʻá ʻe lava ke fakahoko ia ʻaki ʻa e ngaahi kupuʻi lea hangē ko ení, “Ko e hā hoʻo fakakaukaú . . . ?,” “ʻOku anga-fēfē hoʻo ongoʻi . . . ?,” mo e “ʻOkú ke tui . . . ?”

ʻI he taimi naʻe fakaofiofi atu ai ʻa e ʻevangeliō ko Filipé ki ha ʻōfisa ʻItiopea fakatuʻi ʻa ia naʻe lautohi leʻo-lahi ʻi he kikite ʻa ʻAiseá, naʻe ʻeke ange pē ʻe Filipe: “ʻOku ke ʻilo [pe ʻokú ke mahinoʻi] ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻa ʻoku ke lau?” (Ng. 8:30) Naʻe fakaʻatā ʻe he fehuʻi ko ení ʻa e hala kia Filipe ke ne fakamatalaʻi ai ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi. ʻI hono ngāueʻaki ha fehuʻi meimei tatau, kuo ʻiloʻi ai ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻe niʻihi ʻi onopooni ʻa e kakai ʻa ia naʻa nau holi moʻoni ki hano mahinoʻi lelei ʻo e moʻoni faka-Tohitapú.

ʻI hono ʻoange pē kia kinautolu ʻa e faingamālie ke fakahaaʻi ai ʻenau ngaahi fakakaukaú tonu, ʻe hehema lahi ange ai ʻa e kakai tokolahi ke fanongo kiate koe. Hili hono ʻeke ha fehuʻi, fanongo tokanga. Anga-ʻofa kae ʻikai ke fakaanga ʻi hono ʻiloʻi ʻa e tali ʻa e tokotahá. Fai ha fakaongoongolelei ʻi he taimi ʻe lava ke ke fai loto-moʻoni ai iá. ʻI he taimi ʻe taha, hili ha ‘tali fakapotopoto’ ʻa ha sikalaipe, naʻe fakaongoongoleleiʻi ia ʻe Sīsū ʻi heʻene pehē: “ʻOku ʻikai te ke mamaʻo koe mei he Puleʻanga ʻo e ʻOtua.” (Mk. 12:34) Neongo kapau ʻoku ʻikai te ke kau ʻi he fakakaukau tatau mo e tokotaha ʻe tahá, ʻe lava ke ke fakamālō kiate ia ʻi heʻene fakamatalá. Ko e meʻa ʻokú ne leaʻakí te ne ʻai nai koe ke ke lāuʻilo ai ki ha fakakaukau ʻoku fiemaʻu ke ke fakakaukau ki ai ʻi hono vahevahe mo ia ʻa e moʻoni faka-Tohitapú.

Ke Fakahoko ʻa e Ngaahi Fakakaukau Mahuʻingá. ʻI hoʻo talanoa ki ha kulupu pe fetalanoaʻaki mo ha tokotaha, feinga ke ngāueʻaki ha ngaahi fehuʻi ke tataki atu ai ki ha ngaahi fakakaukau mahuʻinga. Fakapapauʻi ʻoku kau ʻi hoʻo ngaahi fehuʻí ʻa e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga moʻoni ki hoʻo kau fanongó. Te ke toe ngāueʻaki nai ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku fakatupunga ai ʻa e fieʻilo koeʻuhi ko e ʻikai ke mahino lelei ʻa e talí. Kapau ʻokú ke kiʻi mālōlō nounou hili hano fokotuʻu atu ha foʻi fehuʻi, ʻe ngalingali fanongo ai ʻa hoʻo kau fanongó fakataha mo e mahuʻingaʻia lahi ʻi he meʻa ʻe hoko atu aí.

ʻI he taimi ʻe taha, naʻe ngāueʻaki ai ʻe he palōfita ko Maiká ʻa e ngaahi fehuʻi. Hili hono ʻeke ʻa e meʻa ʻoku ʻamanekina ʻe he ʻOtuá mei he faʻahinga ʻoku lotu kiate iá, ʻoku fokotuʻu mai ʻe he palōfitá ʻa e toe ngaahi fehuʻi ʻe fā, ʻo fakakau ʻi he fehuʻi taki taha ha tali ʻe ala lava. ʻOku tokoni ʻa e ngaahi fehuʻi kotoa ko iá ke teuteuʻi ai ʻa e kau lautohí ki he tali fakamaama ʻa ia naʻá ne fakaʻosiʻaki ʻa e konga ko ia ʻo ʻene lāuleá. (Mai. 6:​6-8) ʻE lava ke ke fai ha meʻa hangē ko iá ʻi he taimi faiakó? ʻAhiʻahiʻi ia.

Ke Fakaʻuhinga ʻi ha Tuʻunga-Lea. ʻE lava ke ngāueʻaki ha ngaahi fehuʻi ke tokoniʻi ai ʻa e niʻihi kehé ke nau ʻiloʻi ʻa e tuʻunga totonu ʻo ha fakaʻuhinga. ʻI hono fakahoko ha fanongonongo mafatukituki ki ʻIsileli, naʻe fai ʻe Sihova ʻa e meʻá ni, hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻi he Malakai 1:​2-​10. ʻUluakí, naʻá ne tala ange kia kinautolu: “Kuo u ʻofaʻi kimoutolu.” Naʻe ʻikai lava ke nau fakahoungaʻi ʻa e ʻofa ko iá, ko ia naʻá ne ʻeke: “ʻIkai ko Isoa ko e tokoua ʻo Sekope?” Naʻe fakahaaʻi leva ʻe Sihova ʻa e tuʻunga lala ʻo ʻĪtomí ko e fakamoʻoni ia koeʻuhi ko ʻenau fulikivanú, naʻe ʻikai ke ʻofa ai ʻa e ʻOtuá ki he puleʻanga ko iá. Naʻá ne hoko atu ʻi he meʻá ni ʻaki ʻa e ngaahi talanoa fakatātā naʻe fakavaha ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi ke fakamamafaʻi ai ʻa e taʻemalava ʻa ʻIsileli ke tali lelei ki heʻene ʻofá. Ko e niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻí ʻoku fakalea ia ʻo hangē ko hano ʻeke ia kia kinautolu ʻe he kau taulaʻeiki taʻefaitōnungá. Ko e niʻihi ko e ngaahi fehuʻi ia naʻe ʻeke ʻe Sihova ki he kau taulaʻeikí. Ko e fetalanoaʻakí ʻoku ueʻi ai ʻa e ngaahi ongo ʻo e lotó pea pukepuke ai ʻetau tokangá; ʻoku taʻealafakaʻikaiʻi ʻa e fakaʻuhingá; ko e pōpoakí ʻoku fakangalongataʻa.

ʻOku ngāue ola lelei ʻaki ʻe he kau malanga ʻe niʻihi ʻa e ngaahi fehuʻí ʻi ha founga meimei tatau. Neongo ʻoku ʻikai nai ke ʻamanekina ha tali leaʻaki, ʻoku hoko ʻa e kau fanongó ʻo kau fakaeʻatamai ki ai, ʻo hangē ʻoku nau kau ʻi ha fetalanoaʻakí.

ʻI heʻetau fai ʻa e ngaahi ako Tohitapú, ʻoku tau ngāueʻaki ai ha founga ʻoku fiemaʻu ke kau mai ki ai ʻa e tokotaha akó. Ko e moʻoni, ʻoku fakahoko ʻa e meʻa lelei lahi ange kapau ʻoku ʻikai ke lau pē ʻe he tokotaha akó ʻa e ngaahi tali kuo pulusí. ʻI ha tō anga-ʻofa ʻo e leʻó, ngāueʻaki ha ngaahi fehuʻi fakalahi ke fakaʻuhinga ai mo e tokotaha akó. ʻI he ngaahi fakakaukau tefitó, fakalotolahiʻi ia ke ne ngāueʻaki ʻa e Tohitapú ko e makatuʻunga ia ki heʻene talí. Te ke toe ʻeke nai: “ʻOku anga-fēfē ʻa e felāveʻi ʻa e meʻa ʻokú ta lāulea ki aí mo e poini kehe ko eni kuó ta akó? Ko e hā ʻoku mahuʻinga aí? ʻOku totonu ke fēfē ʻene laveʻi ʻetau moʻuí?” Ko ha founga pehē ʻoku ola lelei ange ia ʻi hono fakahaaʻi pē ʻa hoʻo ngaahi tuipaú pe fai ʻiate koe pē ha fakamatala fakalahi. ʻI he foungá ni, ʻokú ke tokoniʻi ai ʻa e tokotaha akó ke ngāueʻaki ʻa ʻene “mafai fakaefakaʻuhingá” ke lotu ki he ʻOtuá.​—Loma 12:​1, NW.

Kapau ʻoku ʻikai ke mahinoʻi ʻe he tokotaha akó ha foʻi fakakaukau pau, anga-kātaki. ʻOkú ne feinga nai ke fakahoa ʻa e meʻa ʻokú ke leaʻakí mo e meʻa kuó ne tui ki ai ʻi he ngaahi taʻu lahi. Ko e fakaofiofi ki he tuʻunga-leá mei ha tafaʻaki kehé ʻe tokoni nai ia. Kae kehe, ʻi he taimi ʻe niʻihi, ʻoku fiemaʻu ai ʻa e fakaʻuhinga mātuʻaki tefito. Ngāueʻaki lahi ʻa e ngaahi Konga Tohitapú. Ngāueʻaki ʻa e ngaahi talanoa fakatātaá. Ngāueʻaki fakataha mo e ngaahi meʻa ko ení ʻa e ngaahi fehuʻi faingofua ʻoku fakaafeʻi ai ʻa e tokotahá ke fakaʻuhinga ʻi he fakamoʻoní.

Ke Tohoakiʻi Mai ʻa e Ngaahi Ongoʻi ʻi Lotó. ʻI he taimi ʻoku tali ai ʻe he kakaí ʻa e ngaahi fehuʻí, ʻoku ʻikai te nau fakahaaʻi maʻu pē ʻa e anga ʻo ʻenau ongoʻi moʻoní. ʻOku nau ʻomai nai ʻa e ngaahi tali pē ʻoku nau fakakaukau ʻokú ke fiemaʻú. ʻOku fiemaʻu ʻa e ʻiloʻilo. (Pal. 20:5) Hangē ko ia naʻe fai ʻe Sīsuú, te ke ʻeke nai: “ʻOku ke tui ki he meʻa ko ia?”—Sione 11:26.

ʻI he mamahi ʻa e tokolahi ʻo e kau ākonga ʻa Sīsuú ʻi he meʻa naʻá ne leaʻakí pea liʻaki iá, naʻe fakaafeʻi ʻe Sīsū ʻa ʻene kau ʻapositoló ke nau fakahaaʻi ʻa e anga ʻo ʻenau ongoʻí. Naʻá ne ʻeke: “ʻE ʻikai te mou fie ō mo kimoutolu, ʻo?” Naʻe fakalea ʻe Pita ʻenau ngaahi ongoʻí, ʻi heʻene pehē: “ʻEiki, te mau ʻalu kia hai? ʻoku ʻiate koe ʻa e ngaahi lea ʻo e moʻui taʻengata. Pea kuo loa ʻemau tui, ʻo mau ʻilo, ko koe ia ʻa e Toko Taha Tapu ʻo e ʻOtua.” (Sione 6:​67-69) ʻI he taimi ʻe taha, naʻe ʻeke ai ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá: “Ko hai nai ʻa e Fanautama ʻa Tangata ʻi he lau ʻa e kakai?” Naʻá ne hoko atu ʻi he meʻá ni ʻaki ha fehuʻi naʻe fakaafeʻi ai kinautolu ke fakahaaʻi ʻa e meʻa naʻe ʻi honau lotó. “Ka ko hai au ʻi he lau ʻamoutolu?” ʻI he tali ki aí, naʻe pehē ʻe Pita: “Ko e Misaia koe, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtua moʻui.”—Mt. 16:​13-16, fakaʻītali ʻamautolu.

ʻI hono fai ha ako Tohitapu, te ke ʻiloʻi nai ai ʻoku ʻaonga ke ʻi ai ha fakaofiofi meimei tatau ki he ngaahi ʻīsiu ʻe niʻihi. Te ke ʻeke nai: “ʻOku anga-fēfē ʻa e vakai ʻa ho kaungā kalasí (pe kaungāngāué) ki he meʻá ni?” Te ke ʻeke nai: “ʻOku fēfē hoʻo ongoʻi fekauʻaki mo iá?” ʻI hoʻo ʻiloʻi ʻa e ngaahi ongoʻi moʻoni ʻa ha tokotaha, ʻoku ʻai ai ʻe he meʻá ni ke ke malava ʻi he tuʻunga ko ha faiakó ke hoko ko e tokoni lahi tahá.

Ke Tānaki Atu ʻa e Fakamamafa. ʻE toe lava ke ngāueʻaki ʻa e ngaahi fehuʻí ke tānaki atu ai ʻa e fakamamafa ki he ngaahi fakakaukaú. Naʻe fai eni ʻe he ʻapositolo ko Paulá, hangē ko ia ʻoku lēkooti ʻi he Loma 8:​31, 32: “Kapau ʻoku kau ʻa e ʻOtua maʻatautolu, pea ko hai tu ʻe taʻofi mai? Seuke, kapau naʻe ʻikai mamae ʻe he ʻEne ʻAfio ki hono ʻAlo moʻoni, ka ka tukuange ia ke pekia koeʻuhi ko kitautolu fulipe, pea fefe ai haʻane mamae ke foaki mai mo ia ʻa e meʻa kotoa pe.” Fakatokangaʻi ʻi he tuʻunga taki taha, ʻoku langa hake ʻa e foʻi fehuʻí ʻi he kupuʻi lea ʻoku ʻi muʻa pē aí.

Hili hono hiki ʻa e fakamaau ʻa Sihova fekauʻaki mo e tuʻi ʻo Pāpiloné, naʻe fakahaaʻi ʻe he palōfita ko ʻAiseá ʻa e tuipau mālohi ʻaki hono tānaki atu ki ai: “Kuo ʻa Sihova Sapaoti ʻa e tuʻutuʻuni, pea fakaikunoa ʻe hai? pea ko hoʻóna nima kuo mafao, pea fakafoki ʻe hai?” (Ai. 14:27) ʻI honau ʻuhingá tonu, ʻoku fakahaaʻi ʻe he ngaahi fehuʻi peheé ʻoku ʻikai lava ke fakaʻikaiʻi ʻa e fakakaukau naʻe fakahāʻí. ʻOku ʻikai ʻamanekina ha tali.

Ke Fakaeʻa ʻa e Fakakaukau Halá. Ko e ngaahi fehuʻi ʻoku fakakaukauʻi leleí ko e toe ngaahi meʻangāue mālohi ia ke fakaeʻa ai ʻa e fakakaukau halá. Ki muʻa ke fakamoʻui ha tangata, naʻe ʻeke ʻe Sīsū ki he kau Fālesí mo e kau mataotao ʻe niʻihi ʻi he Laó: “ʻOku ngofua koā ke faitoʻo ʻi he ʻaho Sapate, pē ʻikai?” Hili hono fakahoko ʻa e faifakamoʻuí, naʻá ne hoko atu ai mo ha toe foʻi fehuʻi: “Tau lau ko ha toko taha ʻiate kimoutolu, pea kuo tō hano foha pe ko haʻane pulu ki ha luo, ʻikai te ne hanga leva ʻo fusi hake neongo ko e ʻaho Sapate?” (Luke 14:​1-6) Naʻe ʻikai ʻamanekina ha tali, pea naʻe ʻikai fai mai ha tali ʻe taha. Naʻe fakaeʻa ʻe he ongo foʻi fehuʻí ʻa ʻenau fakakaukau halá.

ʻI he taimi ʻe niʻihi, naʻa mo e kau Kalisitiane moʻoní ʻe lava ke nau tō ki he fakakaukau halá. Ko e niʻihi ʻi he kau Kolinitō ʻi he ʻuluaki senitulí naʻa nau ʻave honau fanga tokouá ki he fakamaauʻangá ke fakaleleiʻi ai ʻa e ngaahi palopalema naʻe totonu ke nau malava ʻo solova fakaekinautolú. Naʻe anga-fēfē ʻa e fakaleleiʻi ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻa e meʻá? Naʻá ne ʻeke ha ngaahi fehuʻi kaungatonu hokohoko ke fakatonutonu ʻaki ʻenau fakakaukaú.​—1 Kol. 6:1-8.

ʻI hono ʻahiʻahiʻí, ʻe lava ke ke ako ai ke ngāue ola lelei ʻaki ʻa e ngaahi fehuʻí. Kae kehe, manatuʻi ke anga-tokaʻi, tautefito ʻi he lea ki he faʻahinga taʻumotuʻá, ko e kakai ʻoku ʻikai te ke ʻiloʻi fakafoʻituituí, pea mo e faʻahinga ʻoku nau ʻi ha ngaahi tuʻunga mafaí. Ngāueʻaki ʻa e ngaahi fehuʻí ke fakahokoʻaki ʻa e moʻoni faka-Tohitapú ʻi ha founga fakamānako.

FOUNGA KE FAI AI IÁ

  • Ke fakaʻaiʻai ʻa e fetalanoaʻakí, ngāueʻaki ʻa e ngaahi fehuʻi ʻo fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga moʻoni ki he tokotaha ʻe tahá.

  • Ki muʻa ke ke fakamatalaʻi ha fakakaukau mahuʻinga, feinga ke ngāueʻaki ha fehuʻi ʻa ia ʻe ʻai ai ke fie fanongo ki ai ʻa e niʻihi kehé.

  • Ngāueʻaki ha ngaahi fehuʻi ke tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau sio ki he makatuʻunga naʻe fai ai ʻa e ngaahi fakamatalá, ko e totonu ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku fakahokó, pea mo e ngaahi ola lelei ʻe lava ke fakahoko ʻe he ngaahi meʻá ni ki heʻenau moʻuí.

  • Ngāueʻaki ha ngaahi fehuʻi ke fakaafeʻi ai ʻa e tokotaha akó ke ʻikai ngata pē ʻi he leaʻaki ʻa e ngaahi foʻi moʻoní kae fakahaaʻi foki ʻa e anga ʻo ʻene ongoʻi fekauʻaki mo e meʻa ʻokú ne akó.

ONGO MEʻA KE FAI: (1) ʻI he fakakaukau atu ki he feituʻu ʻa ia ʻokú ke faifakamoʻoni aí, teuteu ha ngaahi foʻi fehuʻi ʻe lava ke ke ngāueʻaki ke fakaʻatā ai ʻa e hala ki he ngaahi fetalanoaʻaki mohu ʻuhinga mo e kakaí. (2) Lau ʻa e Loma vahe 3, ʻo fakatokangaʻi makehe ʻa hono ngāueʻaki ʻe Paula ʻa e ngaahi fehuʻí ke fakaʻuhinga ai ki he anga ʻo e tuʻu ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá fakatouʻosi ʻa e kau Siú mo e kau Senitailé.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share