LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g 4/12 p. 22-23
  • ʻE Lava Fēfē Ke Ke Fakamelino mo e Niʻihi Kehé?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻE Lava Fēfē Ke Ke Fakamelino mo e Niʻihi Kehé?
  • ʻĀ Hake!—2012
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Fakamolemoleʻi Loto-Lelei
  • Talanoaʻi Ia
  • Kātaki-Fuoloa
  • ‘Mou Toutou Fefakamolemoleʻaki Maʻataʻatā’
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1997
  • Fakamolemoleʻi mei Ho Lotó
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • Tuli ki he Melinó
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
  • Fefakamolemoleʻaki Loto-Lelei
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2012
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
ʻĀ Hake!—2012
g 4/12 p. 22-23

Vakai ʻa e Tohi Tapú

ʻE Lava Fēfē Ke Ke Fakamelino mo e Niʻihi Kehé?

KO E lau eni ʻa e Tohi Tapú ʻo fekauʻaki mo e tangatá: “Kuo faiangahala kotoa pē mo tōnounou ʻo ʻikai maʻu ʻa e lāngilangi ʻo e ʻOtuá.” (Loma 3:23) Koeʻuhi ʻoku taʻehaohaoa ʻa e kakai laka hake ʻi he fitu pilioná ʻi he māmaní, ʻoku ʻikai ala kalofi ai ʻa e fepakipaki ʻa e ngaahi angaʻitangatá. ʻE lava fēfē ke tau fakamelino ʻi he malumalu ʻo e ngaahi tuʻunga peheé?

ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ha faleʻi lelei. ʻOkú ne fakamatalaʻi ʻa e Tokotaha-Fakatupú ko e “ʻOtua ʻo e melinó,” ʻa ia ko hono huafá ko Sihova. (Hepelū 13:20; Saame 83:18) ʻOku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ʻa ʻene fānau fakaemāmaní ke nau maʻu ha ngaahi vahaʻangatae melino. Pea ʻi he fekauʻaki mo e meʻá ni, ko ia ʻokú ne takimuʻa aí. ʻI he taimi naʻe faiangahala ai ʻa e ʻuluaki ongo meʻa fakaetangatá ki he ʻOtuá, ʻo motuhia ai ʻa e vahaʻangatae melinó, naʻá ne fai leva ha meʻa ke fakalelei mo ʻene meʻa fakatupu ko e faʻahinga ʻo e tangatá. (2 Kolinitō 5:19) Vakai angé ki he meʻa ʻe tolu ʻe lava ke ke fai ke fakamelino ai mo e niʻihi kehé.

Fakamolemoleʻi Loto-Lelei

Ko e hā e lau ʻa e Tohi Tapú? “Hokohoko atu ʻa e fekātakiʻaki mo e fefakamolemoleʻaki loto-lelei neongo ai pē ʻo kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻokú ne maʻu ha ʻuhinga ke lāunga ai fekauʻaki mo ha taha. Hangē tofu pē ko ia ne fakamolemoleʻi loto-lelei kimoutolu ʻe Sihová, kuo pau foki ke mou fai ʻa e meʻa tatau pē.”—Kolose 3:13.

Ko e hā ʻa e polé? Mahalo nai ʻoku ʻi ai haʻo “ʻuhinga [totonu] ke lāunga ai” peá ke ongoʻi tonuhia ʻi hono motuhi ʻa e vā mo e tokotaha fakalotomamahí. Te ke toe fakaʻuhinga nai ʻoku totonu ke ʻuluaki kole fakamolemole atu ʻa e tokotaha fakalotomamahí. Ka ʻo kapau ʻoku ʻikai ke lāuʻilo ʻa e tokotahá ia ki heʻene fakalotomamahí, pe ʻokú ne tui ko koe ʻoku halá, ngalingali ko e vātamakí ʻe taʻemalava ai pē ke fakaleleiʻi.

Ko e hā ʻa e meʻa ʻe lava ke ke faí? Tokanga ki he faleʻi ʻa e Tohi Tapú ʻaki hono fakamolemoleʻi loto-lelei ʻa e tokotahá, tautautefito kapau ko e kiʻi palopalema siʻisiʻi pē. Manatuʻi, kapau naʻe tauhi ʻe he ʻOtuá ha lēkooti ʻo ʻetau ngaahi fehālaakí, ʻe ʻikai ʻaupito lava ke tau tuʻu ʻi hono ʻaó. (Saame 130:3) ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú “ʻoku manavaʻofa mo angalelei ʻa Sihova! ʻOku ne tuai ki he houhau, pea mohu ʻaloʻofa. He ʻoku ne ʻilo ʻe ia hota anga; ʻoku ne manatu ai pe ko e efu pe kitaua.”—Saame 103:8, 14.

Fakakaukau foki ki he palōveepi ʻi he Tohi Tapú: “Ko e fakapotopoto ʻa ha tangata ʻa ia ʻoku ne fakatotoka ai ki he ʻita: Pea ko ʻene lakai ha angahala ko hono langilangi ia.” (Palōveepi 19:11) Ko e fakapotopotó pe vavangá ʻokú ne tokoniʻi kitautolu ke tau sio ʻo fakalaka atu ʻi he meʻa ʻoku hā maí, ke ʻiloʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku fai ai ʻe he kakaí ʻa e lea pe tōʻonga peheé. Ko ia ʻeke hifo kiate koe, ‘Ko e tokotaha naʻe faihala mai kiate aú, naʻe helaʻia nai, puke, pe fehangahangai mo ha tenge?’ Ko hono ʻiloʻi ʻa e fakaueʻiloto, ngaahi ongoʻi, mo e ngaahi tuʻunga moʻoni ʻo e niʻihi kehé ʻe lava ke ne fakalolou hifo ai hoʻo ʻitá pea tokoniʻi ai koe ke ke tukunoaʻi ʻenau ngaahi fehālaakí.

Talanoaʻi Ia

Ko e hā e lau ʻa e Tohi Tapú? “Kapau ʻoku fai ʻe ho tokouá ha angahala, ʻalu ʻo fakahā ʻene faihalá kiate ia fakaekimoua pē. Kapau te ne fanongo kiate koe, kuó ke maʻu mai ho tokouá.”—Mātiu 18:15.

Ko e hā ʻa e polé? Ko e ngaahi ongoʻi ʻikai lelei ʻo hangē ko e ilifiá, ʻitá mo e maá te ne taʻofi nai koe mei haʻo lea ki he tokotahá ke fakaleleiʻi ʻa e palopalemá. ʻE toe fakataueleʻi nai koe ke ke feinga ke kau ʻa e niʻihi kehé mo koe ʻaki hoʻo tala kiate kinautolu ʻa e palopalemá, ʻo ala lava ai ke toe fakalalahi mo fakautuutu ange ʻa e vātamakí.

Ko e hā ʻa e meʻa ʻe lava ke ke faí? ʻI he hoko ha palopalema mafatukituki pea ʻokú ke ongoʻi ʻoku ʻikai lava ke ke fakangaloʻi ia, lea ki he tokotahá ke talanoaʻi ia. ʻAhiʻahi fakaleleiʻi ʻa e meʻá ʻo hangē ko ení:

(1) Fai vave: ʻOua ʻe tautoloi. Kapau te ke fai pehē, ʻe lava ke kovi ange ʻa e palopalemá. ʻAhiʻahi ngāueʻaki ʻa e faleʻi ʻa Sīsū, ʻa ia ʻoku pehē: “[Kapau] ʻokú ke haʻu mo hoʻo meʻa foakí ki he ʻōlitá peá ke manatuʻi hake ai ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku koviʻia ai ho tokouá ʻiate koe, tuku hoʻo meʻa foakí ʻi muʻa ʻi he ʻōlitá peá ke ʻalu. ʻUluaki fakamelino mo ho tokouá, pea ʻi he hili iá, ʻi hoʻo foki maí, fai leva hoʻo foakí.”—Mātiu 5:23, 24.

(2) Fakaekimoua pē: Talitekeʻi ʻa e fakatauele ke fai ha lau mo e niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo e palopalemá. “Ke mo fai tokoua be hoo mo fakakikihi mo ho kaugaabi; bea oua naa fakaha ha tala fakalilolilo ki ha taha kehe.”—Palōveepi 25:9, PM.

(3) ʻI he melino: Talitekeʻi ʻa e hehema ke ʻanalaiso ko hai ʻoku tonú mo hai ʻoku halá. Ko hoʻo taumuʻá ke fai ha fakamelino, kae ʻikai ko e mālohi ʻi he fakakikihí. ʻAhiʻahi ngāueʻaki ʻa e kupuʻi lea “ko au” kae ʻikai “ko koe.” Ko hono tala ange ki he tokotahá “Ko au ʻoku ou ongoʻi loto-mamahi koeʻuhí . . . ” ʻe malava ke ola lelei lahi ange ia ʻi he pehē: “Ko koe ʻokú ke fakalotomamahiʻi aú!” ʻOku peheni hono fakalea ia ʻi he Tohi Tapú: “Tuli ki he ngaahi meʻa ʻoku fakatupu melinó pea mo e ngaahi meʻa ʻoku fai ai ʻa e felangahakeʻakí.”—Loma 14:19.

Kātaki-Fuoloa

Ko e hā e lau ʻa e Tohi Tapú? “ʻOua ʻe fetongi ʻa e koví ʻaki ʻa e kovi ki ha taha. . . . Ka, ‘ʻo kapau ʻoku fiekaia ho filí, fafanga ia; kapau ʻokú ne fieinua, ʻoange ha meʻa ke ne inu.’”—Loma 12:17, 20.

Ko e hā ʻa e polé? Kapau ʻoku ʻikai tali ʻa hoʻo ʻuluaki ngaahi feinga ke fakamelinó, ʻe fakataueleʻi nai ai koe ke ke foʻi.

Ko e hā ʻa e meʻa ʻe lava ke ke faí? Faʻa-kātaki. ʻOku kehekehe ʻa e natula ʻo e kakaí mo honau tuʻunga matuʻotuʻá. ʻOku fiemaʻu ʻe he niʻihi ʻa e taimi lahi ange ke nau mokomoko hifo ai; ko e niʻihi ʻoku nau kei ako ke fakahāhā ʻa e ngaahi ʻulungaanga fakaʻotuá. Hokohoko atu hono fakahāhā kiate kinautolu ʻa e anga-leleí mo e ʻofá. “ʻOua naʻa tuku ke ikunaʻi koe ʻe he koví, ka ke hanganaki ikunaʻi ʻa e koví ʻaki ʻa e leleí,” ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú.—Loma 12:21.

Ke fakamelino mo e niʻihi kehé, ʻoku fiemaʻu ke tau ngāue ke fakahāhā ʻa e anga-fakatōkilaló, vavangá, kātakí mo e ʻofá. Ka ko e ngaahi vahaʻangatae melinó ʻoku tuha moʻoni mo ia!

KUÓ KE FIFILI?

● Ko e hā te ne tokoniʻi koe ke ke fakamolemoleʻi loto-lelei ha taha?—Kolose 3:13.

● Ko e hā te ne tokoniʻi koe ke ke lea ki he tokotahá ʻo talanoaʻi ʻa e palopalemá?—Mātiu 5:23, 24.

● Ko e hā ʻe malava ke ke faí kapau ʻoku ʻikai tali ʻa hoʻo ngaahi feinga ke fakamelinó?—Loma 12:17-21.

[Fakamatala ʻi he peesi 23]

“Ko e fakapotopoto ʻa ha tangata ʻa ia ʻoku ne fakatotoka ai ki he ʻita: Pea ko ʻene lakai ha angahala ko hono langilangi ia.”​—PALŌVEEPI 19:11

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share