Naʻe Faʻu Ia ke Pehē?
Ko e Ihu ʻo e ʻElefānité
● Ko e kau fakatotoló ʻoku nau faʻu ha nima lōpoti ʻa ia ʻoku lelei ange ʻi heʻene pōtoʻi he alá mo mapelungofuá. Ko e pule ʻo e ngāueʻanga tisaini ʻi he kautaha ʻoku faʻu ai ʻa e meʻangāué ʻokú ne pehē ko e nima foʻoú “ʻoku mahulu atu ia ʻi ha meʻa pē ʻoku lolotonga ala maʻu ʻi he meʻangāue ʻotomētiki ʻi he fale ngāué.” Ko e hā ʻa e tupuʻanga ʻo e faʻu meʻa foʻoú? “Ko e natula ʻo e ihu ʻo e ʻelefānité,” ko ʻene leá ia.
Fakakaukau: ʻI hono mamafa ko e pāuni nai ʻe 300 (kilokalami ʻe 140), ko e ihu ʻo e ʻelefānité kuo ui ia “ko e konga ngaofengofua taha mo ʻaonga taha ʻi he foʻi palanité.” Ko e meʻangāue alaisia-alaikolongá ʻoku lava ke ngāue ia ko ha ihu, ko ha ngutu, ko ha uma, pe ko ha nima. ʻOku lava ke mānavaʻaki ia ʻe he ʻelefānité, nanamu, inu, puke ha meʻa, pe aʻu ʻo puhiʻi ha foʻi ongo fakatutuli!
Ka ʻoku ʻikai ko ia pē. Ko e ihu ʻo e ʻelefānité ʻoku ʻi ai ʻa e faipa uoua ʻe 40,000 nai ʻokú ne fakaʻatā ia ke ngaue ki ha faʻahinga tafaʻaki pē. ʻI hono ngāueʻaki ʻa hono muʻa ihú, ʻoku lava ke toʻo hake ʻe he ʻelefānité ha kiʻi foʻi koini. ʻI he taimi tatau, ʻoku lava ke ngāueʻaki ʻe he ʻelefānité ʻa hono ihú ke hiki ha uta ʻoku aʻu nai ki he pāuni ʻe 600 (kilokalami ʻe 270)!
ʻOku ʻamanaki ʻa e kau fakatotoló ko hono faʻifaʻitakiʻi ʻa e faʻunga mo e malava ke ngāue ʻa e ihu ʻo e ʻelefānité ʻe tokoniʻi ai kinautolu ke nau faʻu ha ngaahi lōpoti lelei ange fakatouʻosi ke ngāueʻaki fakaeʻapi mo fakaengāue. “Kuo mau faʻu ha faʻahinga mīsini foʻou ʻaupito ke tokoni ki he tangatá,” ko e lau ia ʻa ha fakafofonga mei he kautaha naʻe lave ki ai ki muʻá, “ʻa ia ko e ʻuluaki taimi ia kuo ʻai ai ke malava ʻa e tangatá mo e mīsiní ʻo ngāue fakataha ola lelei ʻo ʻikai ha fakatuʻutāmaki.”
Ko e hā hoʻo fakakaukaú? Naʻe tupu ʻa e ihu ʻo e ʻelefānité fakafou ʻi he ʻevalūsioó? Pe naʻe faʻu ia ke pehē?