LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w18 Tīsema p. 15-18
  • “Ko Sihová Kuó Ne Anga-Lelei” Kiate Kimaua

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • “Ko Sihová Kuó Ne Anga-Lelei” Kiate Kimaua
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ANGA-LELEI ʻA SIHOVA ʻO FAKAʻĀ HOKU MATÁ
  • FALALA KIA SIHOVA ʻI HE NGĀUE TAIMI-KAKATÓ
  • FIEFIA ʻI HE VĀHENGA-NGĀUE FOʻOÚ
  • FEHANGAHANGAI FAKATAHA MO HA ʻAHIʻAHI LAHI
  • FEKUKI MO E LOTO-MOʻUÁ
  • HOUNGAʻIA ʻI HE ʻALOʻOFA ʻA SIHOVÁ
  • Taimi ʻOku Kanisā Ai ha Kiʻi Tama
    ʻĀ Hake!—2011
  • Kuo ʻIkai ʻAupito ke Tuku ʻEku Akó
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2024
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
w18 Tīsema p. 15-18
Jean-Marie mo Danièle Bockaert

TALANOA KI HE MOʻUÍ

“Ko Sihová Kuó Ne Anga-Lelei” Kiate Kimaua

Fakamatala fai ʻe Jean-Marie Bockaert

KO HOKU uaifí, ʻa Danièle, mo au ko ʻema toki ʻai ia homa loki ki he hōtelé ʻi he tala mai ʻe he tokotaha-talitalí kiate au, “Tangataʻeiki, kātaki ʻe lava ke ke tā ki he polisi ʻo e kauʻāfonuá?” ʻI ha ngaahi houa siʻi ki muʻa ai, naʻá ma aʻu ki Gabon, ko ha fonua ʻi he Hahake ʻo ʻAfiliká, ʻa ia naʻe taʻofi ai ʻetau ngāué ʻi he 1970 tupú.

Koeʻuhi ko Danièle naʻá ne fakatokanga meʻa maʻu pē, naʻá ne fakatokangaʻi vave ʻa e meʻa naʻe hokó peá ne fafana mai, “ʻOua te ke hohaʻa ke tā ki he kau polisí, kuo nau ʻosi ʻi heni!” ʻI mui ʻiate kimautolu, naʻe tau hifo ai ha meʻalele ʻi he hōtelé. ʻI ha kiʻi laui miniti ki mui ai, naʻe puke kimaua ʻo ʻave. Kae mālō mo e fakatokanga ʻa Danièle, naʻá ku maʻu ai ha taimi ke ʻave ʻa e ngaahi pepa ʻe niʻihi ki ha tokoua ʻe taha.

ʻI hono ʻave kimaua ki he ʻapi polisí, naʻá ku fakalaulauloto ki he monūʻia ko au ke maʻu ha uaifi loto-toʻa mo fakalaumālie pehē. Ko e taha pē eni ʻi he ngaahi taimi lahi naʻá ma ngāue fāitaha ai mo Danièle. Tuku ke u fakamatala ki he meʻa naʻá ne taki kimaua ke ma ʻaʻahi ai ki he ngaahi fonua ʻa ia naʻe fakataputapui ai ʻetau ngāue fakamalangá.

ANGA-LELEI ʻA SIHOVA ʻO FAKAʻĀ HOKU MATÁ

Naʻe fāʻeleʻi au ʻi ha fāmili Katolika fefeka ʻi he 1930, ʻi Croix, ko ha kiʻi kolo ʻi he fakatokelau ʻo Falaniseé. Naʻe maʻu ʻe homau fāmilí ʻa e Misá he uike kotoa, pea naʻe kau lahi ʻeku tamaí ʻi he siasí. Kae kehe, ʻi heʻeku meimei taʻu 14, naʻe ʻi ai ha meʻa naʻe hoko ʻo ne fakaʻā hoku matá ʻo sio ki he mālualoi ʻa e siasí.

Naʻe kāpui ʻa Falanisē ʻe he kau tau Siamané lolotonga ʻa e tau hono ua ʻa māmaní. ʻI he malanga ʻemau faifekaú, naʻá ne fakaʻaiʻai maʻu pē kimautolu ke mau poupou ki he kulupu ne nau poupou ki he puleʻanga Nasi ʻo Vichy. Naʻa mau fakaliliʻa ʻi heʻene ngaahi leá. Hangē ko e kau Falanisē tokolahi, naʻa mau fanongo fakapulipuli ki he letiō BBC, ʻa ia naʻe fakamafola ai ʻa e ongoongo mei he kongakau Fakatahatahá. Pea naʻe fakafokifā ʻa e tafoki ʻa e faifekaú ʻo poupouʻi ʻa e faʻahi ʻe tahá pea fokotuʻutuʻu ke fai ha kātoanga fakamālō ke fakafiefiaʻi ʻa e laka ki muʻa ʻa e kongakau Fakatahatahá ʻi Sepitema 1944. Naʻá ku ʻohovale ʻi he mālualoí ni. Naʻe fakavaivaiʻi ai ʻeku falala ki he haʻa faifekaú.

Taimi nounou hili e taú, naʻe mate ʻeku tamaí. Naʻe ʻosi mali hoku tuofefine lahí pea nofo ʻi Pelisiume, ko ia naʻá ku ongoʻi kuo pau ke u tokangaʻi ʻeku faʻeé. Naʻá ku maʻu ha ngāue ʻi ha kautaha vala. Ko hoku pulé mo hono ngaahi fohá ko e kau Katolika fefeka. Neongo naʻe ʻi ai hoku kahaʻu lelei ʻi heʻenau kautahá, naʻe teu ke u fehangahangai mo ha ʻahiʻahi.

Ko hoku tuofefine ko Simone, naʻá ne hoko ko ha Fakamoʻoni, naʻá ne ʻaʻahi mai kiate kimautolu ʻi he 1953. ʻI hono ngāueʻaki ʻene Tohi Tapú, naʻá ne fakaeʻa pōtoʻi ʻa e ngaahi akonaki loi ʻa e Siasi Katoliká fekauʻaki mo e afi ʻo helí, Tolu-Tahaʻi-ʻOtuá, mo e laumālie taʻefaʻamaté. ʻI he kamatá, naʻá ku fakafepakiʻi ko e ʻikai ke ne ngāueʻaki ʻa e Tohi Tapu Katoliká, ka naʻe vave ke u tuipau naʻá ne tala mai ʻa e moʻoní. Naʻá ne ʻomai ki mui ange ha ngaahi tatau motuʻa ʻo e Taua Leʻo, ʻa ia naʻá ku lau vēkeveke ia ʻi hoku lokí he poʻulí. Naʻe vave ʻeku mahinoʻi ko e moʻoní eni; ka, naʻá ku ilifia he ʻe hoko ʻeku tuʻu maʻa Sihová ʻo mole ai ʻeku ngāué.

ʻI ha laui māhina, naʻá ku ako maʻu pē ʻa e Tohi Tapú mo e ngaahi kupu ʻo e Taua Leʻo ʻiate au pē. Naʻe faai atu pē ʻo u fili ke ʻalu ki ha Fale Fakatahaʻanga. Ko e ʻātakai ʻofa ʻi he fakatahaʻangá naʻe maongo ʻaupito kiate au. Hili hono ako ʻa e Tohi Tapú mo ha tokoua taukei ʻi ha māhina ʻe ono, naʻá ku papitaiso ʻi Sepitema 1954. ʻIkai fuoloa naʻá ku fiefia ʻi he sio ki he hoko ko ha Fakamoʻoni ʻa ʻeku faʻeé mo hoku tuofefine siʻisiʻi angé.

FALALA KIA SIHOVA ʻI HE NGĀUE TAIMI-KAKATÓ

Ko e meʻa fakamamahí, naʻe mate ʻeku faʻeé ʻi he ngaahi uike siʻi pē ki muʻa ʻi he fakataha-lahi fakavahaʻapuleʻanga ʻi Niu ʻIoke ʻi he 1958, ʻa ia ne u maʻu ʻa e monū ke maʻu ia. ʻI heʻeku fokí, naʻe ʻikai toe ʻi ai haʻaku fatongia fakafāmili, ko ia naʻá ku fakafisi mei heʻeku ngāue fakamāmaní pea kamata tāimuʻa. ʻI he taimi ko ení, naʻá ku fakamaʻu mo ha tuofefine tāimuʻa faivelenga, ko Danièle Delie, naʻá ne hoko ko hoku uaifi ʻofaʻanga ʻi Mē 1959.

Naʻe kamata ʻa e ngāue taimi-kakato ʻa Danièle ʻi he feituʻu ʻuta ko Brittany, ʻo mamaʻo mei hono ʻapí. Naʻe fiemaʻu kiate ia ʻa e loto-toʻa ke malanga ʻi he feituʻu Katolika ko iá pea fononga pasikala ki he ngaahi feituʻu ngāue ʻi ʻutá. Hangē pē ko aú, naʻe ueʻi ia ʻe he ongoʻi lahi ʻo e fakavavevavé; naʻe ʻikai te ma ʻiloʻi pe ʻoku ofi fēfē ʻa e ngataʻangá. (Māt. 25:13) Ko ʻene laumālie feilaulauʻi-kitá naʻá ne tokoniʻi kimaua ke kītaki ʻi he ngāue fakafaifekau taimi-kakató.

Naʻe vaheʻi kimaua ki he ngāue fakasēketí ʻi he ngaahi ʻaho siʻi hili ʻema malí. Naʻá ma feʻunuʻaki ki ha moʻui faingofua ange. Ko e ʻuluaki fakatahaʻanga naʻá ma ʻaʻahi ki aí naʻe toko 14 pē ʻa e kau malangá, pea naʻe ʻikai malava ke ma nofo ʻi he ʻapi ʻo e fanga tokouá. Ko ia naʻá ma mohe ʻi ha fakamolū ʻi he peletifoomu ʻi he Fale Fakatahaʻangá. Naʻe ʻikai fuʻu fakafiemālie mo lelei, ka naʻe lelei ʻaupito ia ki homa tuʻá!

Tu‘u ‘a Danièle Bockaert ‘i he‘ena ve‘e kaá

Naʻá ma ʻaʻahi ki he ngaahi fakatahaʻangá ʻi heʻema kiʻi kā

Neongo ʻema taimi-tēpile femoʻuekiná, naʻe feʻunuʻaki lelei ʻa Danièle ki he ngāue fefonongaʻakí. Naʻe pau ke ne faʻa tali kiate au ʻi heʻema kiʻi kaá ʻi he hili ha fakataha fakatuʻupakē ʻa e kau mātuʻá, ka naʻe ʻikai ʻaupito ke ne lāunga. Naʻá ma fakamoleki ʻa e taʻu pē ʻe ua ʻi he ngāue fakasēketí, naʻá ma ako ʻi he taimi ko iá ʻa e mahuʻinga ki ha ongo meʻa mali ke na fetuʻutaki faitotonu peá na ngāue fāitaha.​—Tml. 4:9.

FIEFIA ʻI HE VĀHENGA-NGĀUE FOʻOÚ

ʻI he 1962 naʻe fakaafeʻi kimaua ki he ako māhina ʻe hongofulu ʻa e kalasi hono 37 ʻo e Akoʻanga Kiliatí ʻi Brooklyn, Niu ʻIoke. ʻI he kau ako ʻe toko 100, naʻe kau ai ʻa e ngaahi hoa mali ʻe 13, ko ia naʻá ma ongoʻi ko ha monū ia ke malava ke ma kau fakataha ki ai. ʻOku kei ʻi ai pē ʻeku ngaahi manatu melie ki heʻema feohi mo e ngaahi pou tuliki ʻo e tuí, hangē ko Frederick Franz, Ulysses Glass, mo Alexander H. Macmillan.

Jean-Marie mo Danièle Bockaert ‘i Brooklyn, NY, ‘i he‘ena ‘alu ki Kiliatí

Naʻá ma fiefia ʻaupito ke kau fakataha ki he Akoʻanga Kiliatí!

Lolotonga ʻemau akó, naʻe fakalototoʻaʻi kimautolu ke fakatupulekina ʻemau mafai fakatokanga meʻá. ʻI he ngaahi Tokonaki ʻe niʻihi hili ʻa e kalasí, ko ʻemau akó naʻe kau ai ʻa e ʻaʻahi ʻo mamata ʻi he Kolo Niu ʻIoké. Naʻa mau ʻilo ʻi he Mōnité te mau fai ha sivi tohi ʻi he meʻa naʻa mau sio ki aí. Naʻá ma faʻa foki ʻi he efiafi Tokonakí kuó ma helaʻia ʻaupito, ka ko ʻemau tokotaha taki mamatá, ko ha tokotaha pole mei Pēteli, te ne ʻeke ha ngaahi fehuʻi fakamanatu ke tokoni ke mau manatuʻi ʻa e ngaahi poini tefito ki he sivi tohí. ʻI he Tokonaki ʻe taha naʻa mau lue takai ʻi he hoʻataá ʻi he koló. Naʻa mau ʻaʻahi ki ha vaʻa ako vavā naʻa mau ako ai ki he fetuʻu toó mo e ngaahi konga maka ʻo ha fetuʻu tō. ʻI he Misiume ʻAmelika ki he Hisitōlia Fakanatulá, naʻa mau ako ai ki he kehekehe ʻi he vahaʻa ʻo ha ʻelikeita mo ha kalokataile. ʻI heʻemau foki ki Pētelí, naʻe ʻeke mai ʻe he tokotaha taki mamatá, “Ko ia, ko e hā ʻa e kehekehe ʻi he fetuʻu toó mo e ngaahi konga maka ʻo ha fetuʻu tō?” Naʻe helaʻia ʻa Danièle peá ne tali, “ʻOku lōloa ange ʻa e nifo ʻo e ngaahi konga maka ʻo ha fetuʻu tō!”

Jean-Marie mo Danièle Bockaert mo e fanga tokoua ‘i ‘Afilika

Naʻá ma fiefia ʻi he ʻaʻahi ki homa fanga tokoua faitōnunga ʻi ʻAfiliká

Naʻá ma ʻohovale ʻaupito ʻi hono vaheʻi kimaua ki he vaʻa ʻi Falaniseé, ʻa ia naʻá ma ngāue fakataha ai ʻo laka hake ʻi he taʻu ʻe 53. ʻI he 1976, naʻe fakanofo au ko e sea ʻo e Kōmiti Vaʻá pea naʻe toe vaheʻi au ke ʻaʻahi ki he ngaahi fonua ʻi ʻAfiliká mo e Hahake Lotolotó ʻa ia naʻe lolotonga tapui pe fakangatangata ai ʻetau ngāue fakafaifekaú. Naʻe taki atu ai ke ma fononga ki Gabon, ʻa ia ne ma hokosia ai ʻa e meʻa naʻá ku lave ki ai ʻi he kamatá. Ko hono moʻoní, naʻe ʻikai ke u faʻa ongoʻi taau ke fakahoko ʻa e ngaahi fatongia taʻeʻamanekina ko ení. Ka ʻoku ou fakamālō ki he poupou ʻa Danièle naʻá ku ongoʻi ai naʻe lava ke u fakahoko ha faʻahinga vāhenga-ngāue pē.

Fakatonulea ‘a Jean-Marie Bockaert ha malanga ‘a Tokoua Theodore Jaracz ‘i ha fakataha-lahi ‘i Pālesi, Falanisē, ‘i he 1988

Fakatonulea ki ha malanga ʻa Tokoua Theodore Jaracz ʻi he Fakataha-Lahi “Fakamaau Totonu Fakaʻotuá” ʻi Pālesi, 1988

FEHANGAHANGAI FAKATAHA MO HA ʻAHIʻAHI LAHI

Mei he kamataʻangá, naʻá ma saiʻia moʻoni ʻi heʻema moʻui ʻi Pētelí. Ko Danièle, ʻa ia naʻá ne ako lea faka-Pilitānia ʻi he māhina ʻe nima ki muʻa ke ʻalu ki Kiliatí, naʻá ne hoko ko ha tokotaha liliu-lea pōtoʻi ʻo ʻetau ʻū tohí. Naʻá ma maʻu ʻa e fiemālie lahi ʻi he ngāue Pētelí, ka ko ʻema kau ʻi he ngāue ʻa e fakatahaʻangá naʻá ne toe fakalahi ʻema fiefiá. ʻOku ou manatuʻi lelei ʻeku fononga mo Danièle ʻi he fuoloa ʻa e poʻulí ʻi ha lēlue ʻi lolofonua ʻi Pālesi, naʻá ma helaʻia ka naʻá ma fiefia lahi ʻi heʻema fakahoko fakataha ha ngaahi ako Tohi Tapu fakalakalaka. Neongo ia, ko e meʻa fakamamahí, naʻe hoko ha liliu fakafokifā ʻi he moʻui lelei ʻa Danièle ʻa ia naʻá ne taʻofi ia mei he hoko ʻo longomoʻui ʻo hangē ko ia naʻá ne loto ki aí.

ʻI he 1993 naʻe ʻiloʻi ʻoku maʻu ia ʻe he kanisā huhú. Ko e faitoʻó naʻe fuʻu faingataʻa, kau ai ʻa e tafa mo e kimo lahi. ʻI he taʻu ʻe 15 ki mui ai, naʻe toe ʻilo ʻokú ne maʻu ha kanisā, ko ha kanisā kovi ange. Kae kehe, naʻá ne koloaʻaki ʻaupito hono vāhenga-ngāue ko ha tokotaha liliu-leá he naʻe hoko atu pē ʻene ngāué ʻi he taimi naʻe lelei ai hono tuʻungá.

Neongo ʻa e puke fakamamahi ʻa Danièle, naʻe ʻikai ʻaupito ke ma fakakaukau ke ma mavahe mei Pēteli. Ka, ko e puke mo ngāue ʻi Pētelí ʻoku ʻi ai hono ngaahi pole, tautefito kapau ʻoku ʻikai ʻilo ʻe he niʻihi kehé ʻa e mafatukituki ʻa e tuʻungá. (Pal. 14:13) Naʻa mo e taʻu 70 tupu ʻa Danièle, ko ʻene mata malimalí mo ʻene tōʻonga anga-ʻofá naʻe ʻikai tapua atu ai hono tuʻunga fakaesinó. Naʻe ʻikai te ne fakaʻofaʻia ʻiate ia tonu. ʻI hono kehé, naʻá ne tokangataha ki hono tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. Naʻá ne ʻiloʻi ko ha telinga fiefanongo ʻoku lava ke tokoni lahi ki he faʻahinga faingataʻaʻiá. (Pal. 17:17) Naʻe ʻikai ʻaupito ke pehē ʻe Danièle ko ha faiakonaki ia; ka, naʻá ne ngāueʻaki ʻene hokosiá ke tokoniʻi ʻa e fanga tuofāfine tokolahi ke ʻoua te nau ilifia ʻi he kanisaá.

Naʻe pau ke ma toe kātekina ʻa e ngaahi pole foʻou. ʻI he ʻikai toe malava ʻa Danièle ke ngāue taimi-kakató, naʻá ne fakapapauʻi ke poupouʻi au ʻi he ngaahi founga lahi. Naʻá ne fai ʻa e meʻa lahi ke ʻai ʻeku moʻuí ke faingofua ange, ʻa ia naʻe fakaʻatā ai au ke ngāue ai pē ko ha sea ʻo e Kōmiti Vaʻá ʻi he taʻu ʻe 37. Ko e fakatātaá naʻá ne teuteu ʻa e meʻa kotoa koeʻuhi ke ma lava ʻo kai hoʻatā ʻi homa lokí pea kiʻi mālōlō fakataha ʻi he ʻaho kotoa.​—Pal. 18:22.

FEKUKI MO E LOTO-MOʻUÁ

Naʻe mātuʻaki fakakaukau pau maʻu pē ʻa Danièle pea naʻá ne fiefia ke hokohoko atu ʻene moʻuí. Pea naʻe toe tupu ʻa e kanisaá ko hono tuʻo tolú ia. Naʻá ma ongoʻi vaivai. Ko e ngaahi kimó mo e faitoʻo hulú naʻe toʻo kotoa ai hono iví pea aʻu ki he taimi naʻe ʻikai lava ke ne toe lue. Naʻe uhu ki hoku mafú ʻi he sio ki hoku uaifi ʻofaʻangá, ʻa ia ko ha tokotaha liliu-lea pōtoʻi, ʻi heʻene fāinga ke lava ʻo leá.

Neongo ʻema ongoʻi vaivaí, naʻá ma kītaki ʻi he lotu, ʻo tuipau heʻikai fakaʻatā ʻe Sihova ke ma faingataʻaʻia ʻo fakalaka atu ia ʻi he meʻa ʻoku malava ke ma kātekiná. (1 Kol. 10:13) Naʻá ma feinga maʻu pē ke nofoʻaki houngaʻia ʻi he tokoni kuo ʻomai ʻe Sihova fakafou ʻi heʻene Folofolá, ko e kau ngāue fakafaitoʻo ʻi he Pētelí mo e tokoni anga-ʻofa mei homa fāmili fakalaumālié.

Naʻá ma faʻa kole kia Sihova ki heʻene tatakí ki he faitoʻo ʻoku totonu ke ma talí. ʻI he tuʻunga ʻe taha, naʻe ʻikai ʻi ai ha faitoʻo. Ko e toketā naʻá ne tokangaʻi ʻa Danièle ʻi he taʻu ʻe 23 naʻe ʻikai lava ke ne fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga naʻá ne pongia ai hili ʻa e kimo taki taha. Naʻe ʻikai lava ke ne toe ʻilo ha faitoʻo ʻe taha. Naʻá ma ongoʻi naʻe ʻikai toe ʻi ai ha tokoni pea fifili pe ko e hā e meʻa ʻe iku ki aí. Pea loto leva ha toketā ʻe taha ke ne tokangaʻi ʻa Danièle. Naʻe hangē ia naʻe ʻomi ʻe Sihova ha haoʻanga ke tokoni ke ma fekuki ai mo ʻema ngaahi loto-moʻuá.

Naʻá ma ako ke fekuki fakaʻaho pē mo ʻema loto-moʻuá. Hangē ko e lea ʻa Sīsuú, “ʻoku feʻunga pē ki he ʻaho taki taha ʻa hono ngaahi faingataʻa ʻoʻoná.” (Māt. 6:34) Ko ha vakai pau mo ha tōʻonga fakakata naʻe tokoni foki. Ko e fakatātaá, ʻi he taimi naʻe ʻikai kimo ai ʻa Danièle ʻi ha māhina ʻe ua, naʻá ne tala mai mo ʻene kiʻi malimalí, “ʻOkú ke ʻilo, kuo teʻeki ai ʻaupito ke u ongoʻi lelei ange!” (Pal. 17:22) Neongo ʻene faingataʻaʻiá, naʻá ne fiefia ʻi hono toutou hivaʻi leʻo-lahi mo e loto-pau ʻa e ngaahi hiva foʻou ʻo e Puleʻangá.

Naʻe tokoniʻi au ʻe heʻene natula loto-maʻú ke u fekuki mo hoku ngaahi fakangatangatá tonu. Ko hono moʻoní, ʻi he taʻu ʻe 57 ʻema nofo malí, naʻá ne tokangaʻi ʻeku ngaahi fiemaʻu kehekehe. Naʻe aʻu ʻo ʻikai ke ne loto ke akoʻi au ki he founga ke fakapaku ai e fuaʻimoá! Ko ia ʻi he taimi naʻe ʻikai ke ne lava ʻo toe fai ha meʻá, naʻe pau ke u ako ke fufulu ʻa e ʻū peletí pea fai e foó pehē ki hono teuteu ha kiʻi houa kai faingofua. Kuó u faʻa fahi ha ngaahi ipu sioʻata, ka ʻoku ou fiefia ʻi hono fai ʻa e ngaahi meʻa ke ne fiefia ai.a

HOUNGAʻIA ʻI HE ʻALOʻOFA ʻA SIHOVÁ

ʻI he sio atu ki muí, ʻoku lava ke u sio kuó u ako ʻa e ngaahi lēsoni ʻaonga mei he fakangatangata naʻá ma maʻu ʻi he mahamahaki fakaesinó mo e tupu ʻo motuʻá. ʻUluakí, ʻoku ʻikai ʻaupito totonu ke tau fuʻu femoʻuekina ʻo ngalo ai ke koloaʻaki hotau hoa ʻofaʻangá. Kuo pau ke tau ngāue lelei taha ʻaki ʻa e ngaahi taʻu ʻoku tau kei iviiviʻia aí ke tokangaʻi hotau ngaahi ʻofaʻangá. (Tml. 9:9) Ko hono uá, ʻoku ʻikai totonu ke tau hohaʻa tōtuʻa fekauʻaki mo e fanga kiʻi meʻa īkí; he ka pehē, ʻe lava ke ngalo ai ʻa e ngaahi tāpuaki lahi ʻoku tau fiefia ai ʻi he ʻaho kotoa pē.​—Pal. 15:15.

Jean-Marie Bockaert

ʻI heʻeku fakakaukauloto atu ki heʻema moʻui ʻi he ngāue taimi-kakató, ʻoku ou ongoʻi taʻetoeveiveiua naʻe tāpuakiʻi kimaua ʻe Sihova ʻo fakalaka atu ia ʻi he meʻa naʻe lava ke ma sioloto atu ki aí. ʻOku ou maʻu ʻa e ongoʻi tatau mo ia naʻe fakahaaʻi ʻe he tokotaha-tohi-sāmé naʻá ne pehē: “Ko Sihová kuó ne anga-lelei kiate au.”​—Saame 116:7.

a Naʻe mate ʻa Tuofefine Danièle Bockaert lolotonga hono teuteuʻi ʻa e kupu ko ení. Naʻá ne taʻu 78.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share