GENEZESI*

1 Pakwamba Chiuta wangulenga kuchanya ndi charu chapasi.+

2 Sonu charu chapasi chenga chambula kawonekeru keneku, ndipuso chenga chambula kanthu. Pachanya pa ndimba ya maji+ penga mdima, ndipu nthazi yaku Chiuta+ yayendangayendanga* pachanya pa maji.+

3 Ndipu Chiuta wangukamba kuti: “Kuŵi ukweru.” Ndipu ukweru unguŵaku.+ 4 Pavuli paki, Chiuta wanguwona kuti ukweru wo ngwamampha ndipu wangwamba kupatuwa ukweru ku mdima. 5 Chiuta wangudana ukweru kuti Msana, ndipu mdima wanguwudana kuti Usiku.+ Kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji, zuŵa lakwamba.

6 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Pakati pa maji paŵi mude,+ maji ngagaŵikani ndi maji nganyaki.”+ 7 Sonu Chiuta wangupanga mude ndipu wangugaŵa maji kuti nganyaki ngaje pasi pa mude ndipu nganyaki ngaje pachanya pa mude.+ Ndipu vinguŵa nadi viyo. 8 Chiuta wangudana mude kuti Kuchanya. Kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji, zuŵa lachiŵi.

9 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Maji nga pacharu chapasi* ngawunjikani pamalu ngamoza ndipu mtunda wakumira uwoneki.”+ Ndipu vinguŵa nadi viyo. 10 Chiuta wangudana mtunda wakumira kuti Charu,+ ndipu maji ngo nganguwunjikana pamoza wangungadana kuti Nyanja.+ Ndipu Chiuta wanguwona kuti ve umampha.+ 11 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Pacharu chapasi pame uteka, vakume vakubala mbewu ndipuso vimiti vakupasa vipasu mwakukoliyana ndi mitundu yaki, kuti vipasengi vipasu limoza ndi nje pacharu chapasi.” Ndipu vinguŵa nadi viyo. 12 Ndipu pacharu chapasi pangwamba kume uteka, vakume vakubala mbewu+ ndipuso vimiti vakupasa vipasu limoza ndi nje, mwakukoliyana ndi mitundu yaki. Ndipu Chiuta wanguwona kuti ve umampha. 13 Kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji, zuŵa lachitatu.

14 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Kuchanya kuŵi vakumbulikiya+ kuti vipambanisengi msana ndi usiku,+ ndipu vazamuja vakuziŵiya nyengu, mazuŵa ndi vyaka.+ 15 Vakumbulikiya venivi vimbulikengi kutuliya kuchanya ndipu viŵalisengi charu chapasi.” Ndipu vinguŵa nadi viyo. 16 Ndipu Chiuta wangupanga vakumbulikiya viŵi vikuluvikulu, chakumbulikiya chikuluku kuti chimbulikengi* ndi msana,+ ndipuso chakumbulikiya chimanaku kuti chimbulikengi* ndi usiku, ndipu wangupanga so nyenyezi.+ 17 Mwaviyo, Chiuta wanguviŵika kuchanya kuti viŵaliyengi charu chapasi, 18 kuti vimbulikengi ndi msana kweniso ndi usiku ndipuso kuti vipambanisengi ukweru ndi mdima.+ Ndipu Chiuta wanguwona kuti ve umampha. 19 Kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji, zuŵa lachinayi.

20 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Mumaji muŵi vamoyu vinandi ndipu vamoyu vakuphululuka viphululukengi mude.”+ 21 Ndipu Chiuta wangulenga vamoyu vikuluvikulu va munyanja ndipuso vamoyu vosi vo vitenda vinandi mumaji, mwakukoliyana ndi mitundu yaki. Wangulenga so chamoyu chechosi chakuphululuka mwakukoliyana ndi mtundu waki. Ndipu Chiuta wanguwona kuti ve umampha. 22 Ivi vati vachitika, Chiuta wanguvitumbika, wangukamba kuti: “Mubalani, muyandani ndipu muzazi mumaji nga munyanja+ ndipu vamoyu vakuphululuka vije vinandi pacharu chapasi.” 23 Kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji, zuŵa lachinkhondi.

24 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Pacharu chapasi paŵi vamoyu mwakukoliyana ndi mitundu yaki, nyama zakuŵeta, nyama zakukwaŵa,* ndipuso nyama zamudondu mwakukoliyana ndi mitundu yaki.”+ Ndipu vinguŵa nadi viyo. 25 Ndipu Chiuta wangupanga nyama zamudondu mwakukoliyana ndi mitundu yaki, nyama zakuŵeta mwakukoliyana ndi mitundu yaki ndipuso nyama zakukwaŵa pacharu chapasi mwakukoliyana ndi mitundu yaki. Ndipu Chiuta wanguwona kuti ve umampha.

26 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Tiyeni+ tipangi munthu mu chikozgu chidu+ ndipu waje wa nge isi.+ Walamuliyengi somba zamunyanja, vamoyu vo viphululuka mude ndi nyama zakuŵeta, walamuliyengi so charu chosi chapasi ndi nyama yeyosi yakukwaŵa yo yitenda pacharu chapasi.”+ 27 Ndipu Chiuta wangulenga munthu mu chikozgu chaki, mu chikozgu chaku Chiuta wangumulenga, wanguŵalenga munthulumi ndi munthukazi.+ 28 Kweniso Chiuta wanguŵatumbika, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Mubalani, muyandani, muzazi charu chapasi+ ndipu muchithereski.+ Mulamuliyengi+ somba zamunyanja, vamoyu vo viphululuka mude ndipuso chamoyu chechosi cho chitenda pacharu chapasi.”

29 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Ndakupaskani vakume vosi vakubala mbewu vo ve pacharu chosi chapasi ndipuso chimiti chechosi cho chipasa vipasu. Vinthu venivi vije vakurya vinu.+ 30 Nyama yeyosi yamudondu pacharu chapasi, chamoyu chechosi cho chiphululuka mude ndipuso chechosi cho chitenda pacharu chapasi cho che ndi umoyu, ndavipaska vakume vosi vakubiriŵira kuti vije chakurya chawu.”+ Ndipu vinguŵa nadi viyo.

31 Pavuli paki, Chiuta wanguwona vosi vo wangupanga, ndipu venga umampha ukongwa.+ Kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji, zuŵa la 6.

2 Mwaviyo, kuchanya ndi charu chapasi ndipuso vosi va mwenimo* vingumalizika kulengeka.+ 2 Ndipu lechendafiki zuŵa la 7 Chiuta wangumaliza ntchitu yo wachitanga,* ndipu pa zuŵa la 7 wangwamba kupumuwa ku ntchitu yaki yosi yo wachitanga.*+ 3 Sonu Chiuta wangutumbika zuŵa la 7 ndi kulipatuwa, chifukwa pa zuŵa lenili, Chiuta waja wachipumuwa ku ntchitu yaki yosi yakulenga ndi kupanga vosi vo wakhumbanga.

4 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mo kuchanya ndi charu chapasi vinguŵiyaku, mu nyengu yo vingulengeke, mu zuŵa lo Yehova* Chiuta wangupanga charu chapasi ndi kuchanya.+

5 Pa nyengu iyi ndipu pacharu chapasi palivi dondu kweniso ndipu vakume vechendayambi kume, chifukwa Yehova Chiuta wenga wechendawisi vuwa pacharu chapasi ndipuso pengavi munthu wakuti walimi charu. 6 Kweni nyankhuŵinda wakweranga muchanya kutuliya pacharu chapasi ndipu wazumbwisanga charu chosi.

7 Sonu Yehova Chiuta wangupanga munthu kutuliya kufuvu+ ndipu wanguphutiya mvuchi wa umoyu+ mumphunu mwaki ndipu munthu yo wanguja munthu wamoyu.*+ 8 Kweniso, Yehova Chiuta wangupanda munda mu Edeni,+ chakuvuma;* ndipu mwenimo wanguŵikamu munthu yo wangupanga.+ 9 Mwaviyo, Yehova Chiuta wangumezga mudongu chimiti chechosi chakukondwesa kuchiwona kweniso chamampha kuchirya. Wangumezga so chimiti cha umoyu+ pakati pa munda ndipuso chimiti chakuziŵisa chamampha ndi chiheni.+

10 Sonu penga msinji wakutuliya mu Edeni wo wadiriyanga munda wo, ndipu uchifika kubwalu kwa munda wo ungugaŵikana kuja misinji yinayi.* 11 Zina la msinji wakwamba ndi Pishoni; msinji wenuwu uzunguliya charu chosi cha Havila, mo mwe golidi. 12 Golidi wa mucharu chenichi ngwamampha. Kusanirika so mamphiza nga deliyamu ndipuso mya ya onekisi. 13 Zina la msinji wachiŵi ndi Gihoni; msinji wenuwu uzunguliya charu chosi cha Kushi. 14 Zina la msinji wachitatu ndi Hidekelu;*+ msinji wenuwu uluta kuvuma* kwa charu cha Asiriya.+ Ndipu msinji wachinayi ndi Yufureti.+

15 Yehova Chiuta wanguto munthu yo ndi kumuŵika mumunda wa Edeni kuti wawulimengi ndi kuwuphwere.+ 16 Yehova Chiuta wangulamula so munthu yo kuti: “Ungarya vipasu va muchimiti chechosi cha mumunda mo wakhumbiya.+ 17 Kweni ungaryanga cha vipasu va muchimiti chakuziŵisa chamampha ndi chiheni, pakuti mu zuŵa lenilo wazamukurya vipasu va muchimiti chenichi wazamukufwa nadi.”+

18 Pavuli paki, Yehova Chiuta wangukamba kuti: “Mbumampha cha kuti munthu wajengi yija. Ndimupangiyengi wakumovya, nge munyaki wakumuyenere.”+ 19 Sonu Yehova Chiuta wapanganga nyama yeyosi yamudondu ndi chamoyu chechosi chakuphululuka mude kutuliya ku dongu, ndipu wangwamba kuza navu ku munthu kuti waziŵi zina lo wangadana chechosi; zina lelosi lo munthu yo wangudana chamoyu chechosi, linguja zina laki.+ 20 Sonu munthu yo wangudana mazina nyama zosi zakuŵeta, vamoyu vosi vakuphululuka mude ndipuso nyama yeyosi yamudondu. Kweni munthu wengavi wakumovya nge munyaki wakumuyenere. 21 Sonu Yehova Chiuta wangugoneka munthu yo tulu tikulu, ndipu we mu tulu, Chiuta wanguto yimoza mwa mbaŵala zaki, pavuli paki wangujala pamalu po ndi mnofu. 22 Sonu Yehova Chiuta wangupanga munthukazi kutuliya ku mbaŵala yo wanguto ku munthulumi, ndipu munthukazi yo wanguza nayu ku munthulumi.+

23 Sonu munthulumi yo wangukamba kuti:

24 Ndichu chifukwa chaki, munthulumi wazamuleka awisi ndi anyina ndipu wazakujibatika ku* muwolu waki. Yiwu azamuja liŵavu limoza.+ 25 Ndipu wosi ŵaŵi munthulumi ndi muwolu waki ajanga nkhuli,+ kweni achitanga soni cha.

3 Sonu njoka+ yenga yakuchenje* ukongwa kuluska nyama zosi zamudondu zo Yehova Chiuta wangupanga. Ndipu yingufumba munthukazi kuti: “Kumbi mbuneneska kuti Chiuta wakukamba kuti mungaryanga cha vipasu va muchimiti chechosi cha mumunda uwu?”+ 2 Munthukazi wangumuka njoka yo kuti: “Tingarya vipasu va muvimiti va mumunda.+ 3 Kweni vipasu va muchimiti cho che pakati pa munda,+ Chiuta wakukamba kuti: ‘Mungaryanga cha vipasu va muchimiti cho, mungachikwaskanga cha; chifukwa asani muchitengi viyo, mufwengi.’” 4 Njoka yingumuka munthukazi yo kuti: “Kufwa, mufwengi cha.+ 5 Pakuti Chiuta waziŵa kuti pa zuŵa lo mwazamuryiya vipasu va muchimiti cho, masu nginu ngazamujulika ndipu mwazamuyanana ndi Chiuta, mwazamuziŵa chamampha ndi chiheni.”+

6 Mwaviyo, munthukazi wanguwona kuti vipasu va muchimiti cho venga vamampha kurya ndipuso venga vakutowa, vipasu vo venga vakukondwesa kuviwona. Ndipu wangupontho chipasu cha muchimiti cho ndi kurya.+ Pavuli paki, wangupaskaku so mulumu waki pa nyengu yo ŵenga wosi, ndipu nayu wangurya.+ 7 Pavuli paki, masu ngawu ngangujulika ndipu anguziŵa kuti ŵe nkhuli. Mwaviyo, angujisone mani nga chimiti cha mkuyu ndipu anguvwala muchiwunu.+

8 Pavuli paki, anguvwa mazu ngaku Yehova Chiuta wachiyenda mumunda chakumazulu, pa nyengu yo kwaputanga kamphepu, ndipu munthulumi limoza ndi muwolu waki angubisama muvimiti va mumunda kuti Yehova Chiuta waleki kuŵawona.* 9 Yehova Chiuta wadananga munthulumi yo ndipu wafumbanga kuti: “We pani?” 10 Pakumaliya paki, munthulumi yo wangumuka kuti: “Ndinguvwa mazu nginu mumunda kweni ndawopanga chifukwa ndenga nkhuli, sonu ndingubisama.” 11 Chiuta wangumufumba kuti: “Ndiyani wangukukambiya kuti wenga nkhuli?+ Kumbi warya chipasu cha muchimiti cho ndingukulamula kuti ungaryanga cha?”+ 12 Munthulumi yo wangukamba kuti: “Munthukazi yo mungundipaska kuti wajengi nani, ndiyu wandipaska chipasu cha muchimiti cho, ndipu ndarya.” 13 Pavuli paki, Yehova Chiuta wangufumba munthukazi kuti: “Ntchinthu wuli cho wachita?” Munthukazi yo wangumuka kuti: “Njoka ndiyu yandinyenga, ndipu ndarya.”+

14 Pavuli paki, Yehova Chiuta wangukambiya njoka+ kuti: “Chifukwa chakuti wachita venivi, ndiwi wakutembeka pa nyama zosi zakuŵeta ndi pa nyama zosi zamudondu. Uyendiyengi lufu laku ndipu uryengi fuvu mazuŵa ngosi nga umoyu waku. 15 Ndipu ndazamuŵika urwani+ pakati paku yiwi+ ndi munthukazi+ ndipuso pakati pa mphapu* yaku+ ndi mphapu* yaki.+ Mphapu* ya munthukazi yazamuphwanya* mutu waku+ ndipu yiwi wazakuyiluma* chiphundulu.”+

16 Ku munthukazi Chiuta wangukamba kuti: “Ndazamusazgiyaku urwirwi pa nyengu yo we ndi nthumbu; wazamukuvwa urwirwi pakubala ŵana, wazamukhumba mulumu waku ndipu iyu wazakukulamuliya.”

17 Kwaku Adamu,* Chiuta wangukamba kuti: “Chifukwa chakuti wavwiya muwolu waku ndipu warya chipasu cha muchimiti cho ndingukulamula kuti,+ ‘Ungaryanga cha vipasu vaki,’ charu chatembeka chifukwa chaku yiwi.+ Wazamusaniyanga chakurya mwakusuzgikiya mazuŵa ngosi nga umoyu waku.+ 18 Pacharu pamengi minga ndipuso vimadondu vaminga, ndipu uryengi vakume vamudondu. 19 Uryengi chakurya kutuliya mu vuchi la chisku chaku mpaka po wazamuwere kudongu, chifukwa ndiku ukutoleka.+ Pakuti ndiwi fuvu, wazamuwere kufuvu.”+

20 Pavuli paki, Adamu wangudana muwolu waki zina lakuti Heva,* chifukwa wanguzija nyinawu wa ŵanthu wosi amoyu.+ 21 Ndipu Yehova Chiuta wangupangiya Adamu ndi muwolu waki vakuvwala vitali vachikopa, ndipu anguvwala.+ 22 Pavuli paki, Yehova Chiuta wangukamba kuti: “Sonu munthu waja nge ndisi, waziŵa chamampha ndi chiheni.+ Sonu kuti waleki kutambasuwa janja laki ndi kupontho so chipasu cha muchimiti cha umoyu+ kweniso kurya ndi kuja ndi umoyu kwamuyaya, . . .” 23 Wati wakamba venivi, Yehova Chiuta wangudikisa munthu yo mumunda wa Edeni+ kuti wakalimengi dongu, lo wangutolekamu.+ 24 Mwaviyo, wangumudikisamu munthulumi yo ndipu kuvuma* kwa munda wa Edeni wanguŵikaku akerubi+ ndipuso lipanga lakulipuka motu lo lazunguliyanga kwambula kulekeza, kujala nthowa yakuluta ku chimiti cha umoyu.

4 Sonu Adamu wangugonana ndi muwolu waki Heva, ndipu munthukazi yo wangume nthumbu.+ Wati wabala Kayini,+ Heva wangukamba kuti: “Ndabala mwana munthulumi mwakuwovyeka ndi Yehova.” 2 Pavuli paki, wangubala so mvurwa waki Abelu.+

Abelu wanguja mliska wa viŵetu kweni Kayini wanguja mlimi. 3 Pati pajumpha nyengu, Kayini wanguto vinyaki mwa vipasu va mumunda ndipu wangupereka sembi kwaku Yehova. 4 Kweni Abelu wangupereka sembi ŵana akwamba kuwaku a viŵetu vaki+ limoza ndi mafuta ngawu. Yehova wangwanja Abelu ndipuso sembi yaki,+ 5 kweni wangumuyanja cha Kayini ndipuso sembi yaki chinanga nkhamanavi. Mwaviyo, Kayini wangukwiya ukongwa ndipu chisku chaki chingubwanthuka.* 6 Sonu Yehova wangufumba Kayini kuti: “Ntchifukwa wuli wakwiya ukongwa ndi kubwanthuka chisku? 7 Asani ungasintha ndi kwamba kuchita chinthu chamampha, kumbi ndingakuyanja so cha? Kweni asani uleka kusintha ndi kwamba kuchita chinthu chamampha, ubudi ukhaza pakhomu ndipu ukhumbisiska kukulamuliya; kweni kumbi uwuthereskengi?”

8 Pavuli paki, Kayini wangukambiya mvurwa waki Abelu kuti: “Tiyeni tiluti kumunda.” Ndipu pa nyengu yo ŵenga kumunda, Kayini wanguyukiya mvurwa waki Abelu ndipu wangumubaya.+ 9 Pavuli paki, Yehova wangufumba Kayini kuti: “We pani mvurwa waku Abelu?” ndipu wangumuka kuti: “Ndiziŵa cha. Ini ndini nde mulonda wa mvurwa wangu?” 10 Ndipu Chiuta wangumufumba kuti: “Ntchinthu wuli cho wachita? Vwiya! Ndopa za mvurwa waku zitindiliriya kutuliya kudongu.+ 11 Sonu ndiwi wakutembeka, ndipu udikisikengi muchigaŵa cho dongu laki lajula mulomu waki ndi kulonde ndopa za mvurwa waku yo wabaya.+ 12 Asani ulima, dongu lazakukupaska cha vipasu vaki.* Wazamuja munthu wakuyingayinga kweniso wakuthaŵathaŵa mucharu.” 13 Kayini wati wavwa venivi, wangukambiya Yehova kuti: “Chilangu cha kunanga kwangu ntchikulu ukongwa, ndingafiska cha kukunthiyapu. 14 Msanawale mutindidikisa pamalu yanga* ndipu ndazamubisika ku chisku chinu; ndazamuja wakuyingayinga kweniso wakuthaŵathaŵa mucharu ndipu munthu weyosi yo wandisaniya wazakundibaya nadi.” 15 Sonu Yehova wangumukambiya kuti: “Pa chifukwa chenichi, munthu weyosi yo wabaya Kayini wazamulangika maulendu 7.”

Ndipu Yehova wanguŵikiya* Kayini chisimikizu kuti munthu weyosi yo wamusaniya wangamubayanga cha. 16 Pavuli paki, Kayini wangutuwapu pa masu paku Yehova ndipu wangwamba kuja mucharu cha Nodi,* kuvuma* kwa Edeni.+

17 Pati pajumpha nyengu, Kayini wangugonana ndi muwolu waki,+ ndipu muwolu waki wangume nthumbu ndipu wangubala Enoki. Pavuli paki, Kayini wangwamba kuzenga tawuni, ndipu wanguyidana zina la mwana waki lakuti Enoki. 18 Pavuli paki, Enoki wangubala Iradi. Iradi wangubala Mehuyayelu, Mehuyayelu wangubala Metusayeli, ndipu Metusayeli wangubala Lameki.

19 Lameki wanguto anthukazi ŵaŵi. Wakwamba wenga Ada ndipu wachiŵi wenga Zila. 20 Ada wangubala Yabala. Ndipu mwenuyu wenga wakwamba pa ŵanthu akuja mumahema ndipuso akuŵeta viŵetu. 21 Mubali waki wenga Yubala. Iyu wenga wakwamba pa ŵanthu wosi wo atumba bangu* ndipuso fyoliru. 22 Kweniso Zila wangubala Tubala-kayini, yo wapanganga vipangizu va mtundu wewosi vamkuŵa ndipuso vachisulu. Ndipu mzichi waku Tubala-kayini wenga Nama. 23 Ndipu Lameki wangupangiya ndakatulu awolu ŵaki, Ada ndi Zila yakuti:

25 Adamu wangugonana so ndi muwolu waki ndipu wangubala mwana munthulumi. Mwana yo, wangumudana zina lakuti Seti,*+ nge mo wangukambiya kuti: “Chiuta wandisankhiya* mphapu* yinyaki mumalu mwaku Abelu chifukwa Kayini wakumubaya.”+ 26 Seti nayu wangubala mwana ndipu wangumudana zina lakuti Enosi.+ Pa nyengu iyi ŵanthu angwamba kudana pa zina laku Yehova.

5 Ili ndi buku lakukonkhoska mkoka waku Adamu. Mu zuŵa lo Chiuta wangulenge Adamu, wangumulenga mu chikozgu chaku Chiuta.+ 2 Iyu wanguŵalenga munthulumi ndi munthukazi.+ Pa zuŵa lo wanguŵalenge,+ wanguŵatumbika ndipu wanguŵadana kuti Ŵanthu.*

3 Adamu wati waja ndi umoyu vyaka 130, wangubala mwana munthulumi wakuyanana nayu, mu chikozgu chaki, ndipu wangumudana kuti Seti.+ 4 Wati wabala Seti, Adamu wanguja ndi umoyu vyaka 800. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 5 Mwaviyo, mazuŵa ngosi nga umoyu waku Adamu ngangukwana vyaka 930, ndipu pavuli paki wangufwa.+

6 Seti wati waja ndi umoyu vyaka 105, wangubala Enosi.+ 7 Wati wabala Enosi, Seti wanguja ndi umoyu vyaka 807. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 8 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Seti ngangukwana vyaka 912, ndipu pavuli paki wangufwa.

9 Enosi wati waja ndi umoyu vyaka 90, wangubala Kenani. 10 Wati wabala Kenani, Enosi wanguja ndi umoyu vyaka 815. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 11 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Enosi ngangukwana vyaka 905, ndipu pavuli paki wangufwa.

12 Kenani wati waja ndi umoyu vyaka 70, wangubala Mahalaleli.+ 13 Wati wabala Mahalaleli, Kenani wanguja ndi umoyu vyaka 840. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 14 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Kenani ngangukwana vyaka 910, ndipu pavuli paki wangufwa.

15 Mahalaleli wati waja ndi umoyu vyaka 65, wangubala Yaredi.+ 16 Wati wabala Yaredi, Mahalaleli wanguja ndi umoyu vyaka 830. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 17 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Mahalaleli ngangukwana vyaka 895, ndipu pavuli paki wangufwa.

18 Yaredi wati waja ndi umoyu vyaka 162, wangubala Enoki.+ 19 Wati wabala Enoki, Yaredi wanguja ndi umoyu vyaka 800. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 20 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Yaredi ngangukwana vyaka 962, ndipu pavuli paki wangufwa.

21 Enoki wati waja ndi umoyu vyaka 65, wangubala Metusela.+ 22 Wati wabala Metusela, Enoki wangulutirizga kwenda ndi Chiuta wauneneska* kwa vyaka 300. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 23 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Enoki ngangukwana vyaka 365. 24 Enoki wangulutirizga kwenda ndi Chiuta wauneneska.+ Pavuli paki, Enoki wanguwoneka so cha chifukwa Chiuta wangumuto.+

25 Metusela wati waja ndi umoyu vyaka 187, wangubala Lameki.+ 26 Wati wabala Lameki, Metusela wanguja ndi umoyu vyaka 782. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 27 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Metusela ngangukwana vyaka 969, ndipu pavuli paki wangufwa.

28 Lameki wati waja ndi umoyu vyaka 182, wangubala mwana munthulumi. 29 Wangumudana kuti Nowa,*+ ndipu wangukamba kuti: “Mwenuyu watipembuzgengi* ku ntchitu zakuvukisa kweniso zakuŵaŵa, zo manja ngidu ngachita mucharu cho Yehova wakutemba.”+ 30 Wati wabala Nowa, Lameki wanguja ndi umoyu vyaka 595. Mu vyaka venivi wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi. 31 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Lameki ngangukwana vyaka 777, ndipu pavuli paki wangufwa.

32 Nowa wati wakwanisa vyaka 500, wangubala Shemu,+ Hamu+ ndi Yafeti.+

6 Sonu ŵanthu ŵati ayamba kuyandana pacharu chapasi ndipuso ŵati abala ŵana anthukazi, 2 ŵana aku Chiuta wauneneska*+ angwamba kuwona kuti ŵana anthukazi a ŵanthu ŵenga akutowa. Mwaviyo, angwamba kuto anthukazi wosi wo yiwu angusankha, kuti aje awolu ŵawu. 3 Pavuli paki, Yehova wangukamba kuti: “Mzimu wangu ulutirizgengi cha kulekere munthu+ chifukwa chakuti ngwaliŵavu.* Mwaviyo, mazuŵa ngaki ngajengi vyaka 120.”+

4 Mu mazuŵa ngenanga ndipuso nga panthazi paki, pacharu chapasi penga Anefilimu.* Mu nyengu yeniyi, ŵana aku Chiuta wauneneska agonananga ndi ŵana anthukazi a ŵanthu, ndipu angubaliyapu ŵana anthulumi. Yiwu ŵenga ŵanthu anthazi a mu nyengu yakali, ŵanthu akutchuka.

5 Ndipu Yehova wanguwona kuti uheni wa ŵanthu wenga ukulu pacharu chapasi ndipuso kuti maŵanaŵanu ndi makhumbiru nga mtima wawu, ngenga ngaheni pe nyengu zosi.+ 6 Yehova wanguchita chitima kuti wangupanga ŵanthu pacharu chapasi ndipu vingumupweteka ukongwa mumtima.+ 7 Mwaviyo, Yehova wangukamba kuti: “Ndipeyengi ŵanthu wo ndikulenga pacharu chapasi, munthu limoza ndi nyama zakuŵeta, nyama zakukwaŵa ndipuso vamoyu vakuphululuka mude, chifukwa nde ndi chitima kuti ndinguvipanga.” 8 Kweni Nowa wanguyanjika ndi Yehova.

9 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Nowa.

Nowa wenga munthu murunji.+ Iyu wenga wambula kalema* pakati pa ŵanthu a mu nyengu yaki.* Nowa wangwenda ndi Chiuta wauneneska.+ 10 Pati pajumpha nyengu, Nowa wangubala ŵana anthulumi atatu, Shemu, Hamu ndi Yafeti.+ 11 Kweni charu chapasi chingunangika pa masu paku Chiuta wauneneska, ndipu chinguzaza ndi chiwawa. 12 Chiuta wangulereska pacharu, ndipu wanguwona kuti chanangika;+ ŵanthu wosi achitanga* vinthu viheni pacharu chapasi.+

13 Pavuli paki, Chiuta wangukambiya Nowa kuti: “Ndikhumba kunanga ŵanthu wosi, pakuti charu chapasi chazaza ndi chiwawa chifukwa chaku yiwu, mwaviyo ndiŵanangengi limoza ndi charu chapasi.+ 14 Jipangiyi chombu* chamathabwa nga vimiti vamampha.*+ Udumuwi vipinda muchombu ndipu uchipaki phula+ mukati ndipuso kubwalu. 15 Uchipangi viyo: Chombu cho chije mamita 134 mu utali, mamita 22 mu usani ndipu chije mamita 13 kutuwa pasi kufika pachanya.* 16 Upangi windu* kuti liserezengi ukweru muchombu, lije litali janja limoza* kutuwa pachanya. Khomu la chombu cho uliŵiki mumphepeti mwaki+ ndipu chije ndi vigaŵa vitatu vakuyerekana, chapasi, chapakati ndi chapachanya.

17 “Nditumizengi chigumula cha maji+ pacharu chapasi kuti chinangi vinthu vosi vo ve ndi mvuchi wa umoyu* pacharu chapasi. Chinthu chechosi pacharu chapasi chifwengi.+ 18 Ndipu ndichita phanganu ndi yiwi, kuti usere muchombu limoza ndi ŵana ŵaku anthulumi, muwolu waku ndipuso akumwana ŵaku.+ 19 Pa vamoyu va mtundu wewosi,+ utopu viŵi, chinthulumi ndi chinthukazi,+ ndipu uviserezi muchombu kuti visungiki vamoyu limoza ndi yiwi. 20 Pa vamoyu vakuphululuka mwakukoliyana ndi mitundu yaki, pa nyama zakuŵeta mwakukoliyana ndi mitundu yaki ndipuso pa nyama zosi zakukwaŵa za pacharu chapasi mwakukoliyana ndi mitundu yaki, utopu viŵiviŵi ndipu uviserezi muchombu kuti visungiki vamoyu.+ 21 Ndipu uwunganisi ndi kuto vakurya vakupambanapambana+ kuti vizije vakurya vaku ndipuso va nyama.”

22 Ndipu Nowa wanguchita mwakukoliyana ndi vosi vo Chiuta wangumulamula. Wanguchita nadi viyo.+

7 Pavuli paki, Yehova wangukambiya Nowa kuti: “Sere muchombu,* yiwi limoza ndi a munyumba yaku wosi chifukwa ndawona kuti yiwi ndiwi we murunji pa masu pangu pakati pa mugonezi uwu.+ 2 Pa mtundu wewosi wa nyama zambula kufipiskika utopu nyama 7,*+ yinthulumi ndi yinthukazi yaki, ndipu pa mtundu wewosi wa nyama zakufipiskika utopu ziŵi pe, yinthulumi ndi yinthukazi yaki. 3 Kweniso pa mtundu wewosi wa vamoyu vakuphululuka mude, utopu 7,* chinthulumi ndi chinthukazi, kuti mbewu yaki yisungiki pacharu chosi chapasi.+ 4 Chifukwa asani pajumpha ŵaka mazuŵa 7, ndiwisengi vuwa+ pacharu chapasi kwa mazuŵa 40, msana ndi usiku,+ ndipu ndituzgengepu chamoyu chechosi cho ndikupanga pacharu chapasi.”+ 5 Nowa wanguchita vosi vo Yehova wangumulamula.

6 Nowa wenga ndi vyaka 600 pa nyengu yo chigumula cha maji chinguchitikiya pacharu chapasi.+ 7 Mwaviyo, Nowa limoza ndi ŵana ŵaki anthulumi, muwolu waki ndipuso akumwana ŵaki angusere muchombu chigumula chechendayambi.+ 8 Mitundu yosi ya nyama zambula kufipiskika, nyama zakufipiskika, vamoyu vakuphululuka ndipuso vosi vo vitenda pacharu chapasi,+ 9 vingusere muchombu mo mwenga Nowa. Vingusere viŵiviŵi, chinthulumi ndi chinthukazi, nge mo Chiuta wangumulamuliya. 10 Ndipu pati pajumpha mazuŵa 7, pacharu chapasi panguchitika chigumula cha maji.

11 Mu chaka cha 600 cha umoyu waku Nowa, mu mwezi wachiŵi, pa zuŵa la 17 la mwezi weniwo, pa zuŵa ili akasupi wosi a maji ngandimba anguphulika ndipu mageti nga kuchanya ngangujulika.+ 12 Ndipu pacharu chapasi panguwa vuwa kwa mazuŵa 40, msana ndi usiku. 13 Pa zuŵa lenilo, Nowa wangusere muchombu limoza ndi ŵana ŵaki anthulumi, Shemu, Hamu ndi Yafeti+ ndipuso muwolu waki ndi akumwana ŵaki atatu.+ 14 Angusere muchombu limoza ndi nyama yeyosi yamudondu mwakukoliyana ndi mtundu waki, nyama yeyosi yakuŵeta mwakukoliyana ndi mtundu waki, nyama yeyosi yakukwaŵa pacharu chapasi mwakukoliyana ndi mtundu waki, chamoyu chechosi chakuphululuka mwakukoliyana ndi mtundu waki, chiyuni chechosi ndipuso chamoyu chechosi chamapapa. 15 Vinthu va mtundu wewosi vo ve ndi mvuchi wa umoyu,* vaserenga viŵiviŵi muchombu mo mwenga Nowa. 16 Mwaviyo, vamoyu va mtundu wewosi, vinthulumi ndipuso vinthukazi, vingusere muchombu mwakukoliyana ndi vo Chiuta wangumulamula. Pavuli paki, Yehova wangujala chisasa.

17 Chigumula chingulutiriya* pacharu chapasi kwa mazuŵa 40. Maji ngazazanga ndipu ngangwamba kukweze chombu muchanya ndipu chayanjamanga pamaji pachanya pa charu chapasi. 18 Maji nganguzaza ndipu ngakweriyangakweriyanga pacharu chapasi kweni chombu chayanjamanga pachanya pa maji. 19 Maji nganguzaza ukongwa pacharu chapasi mwakuti mapiri ngosi ngatali pacharu chosi chapasi ngangubira.+ 20 Maji ngo, ngangukwera ukongwa kujumpha mapiri ndi mamita pafufupi 7.*

21 Mwaviyo, vamoyu vosi vo vayendanga pacharu chapasi vingufwa,+ vamoyu vakuphululuka, nyama zakuŵeta, nyama zamudondu, tividononu to titenda tinandi ndipuso ŵanthu wosi.+ 22 Chinthu chechosi cha pamtunda wakumira cho chenga ndi mvuchi* wa umoyu chingufwa.+ 23 Mwaviyo, wangutuzgapu chamoyu chechosi pacharu chapasi, munthu, nyama, nyama zakukwaŵa ndipuso vamoyu vakuphululuka mude. Vosi vingutuzgikapu pacharu chapasi;+ Nowa pe ndi wo wenga nawu muchombu ndiwu angupona.+ 24 Ndipu maji ngangulutirizga kuja ngakuzaza pacharu chapasi kwa mazuŵa 150.+

8 Kweni Chiuta wangukumbuka Nowa, nyama zosi zamudondu ndipuso nyama zakuŵeta zo wenga nazu muchombu.*+ Chiuta wanguputisa mphepu pacharu chapasi, ndipu maji ngangwamba kuphwa. 2 Akasupi a maji ngandimba ndipuso mageti nga kuchanya ngangujalika, ndipu vuwa yinguleka kuwa.+ 3 Pavuli paki, maji ngangwamba kuphwa kamanakamana pacharu chapasi. Mazuŵa 150 ngati ngajumphapu, maji nganguphwaku. 4 Mu mwezi wa 7, pa zuŵa la 17 la mwezi wo, chombu chingukocheza pamapiri nga Ararati. 5 Ndipu maji ngaphwanga kamanakamana mpaka mu mwezi wa 10. Mu mwezi wa 10, pa zuŵa lakwamba la mwezi wo, pachanya pa mapiri panguwoneka.+

6 Sonu pati pajumpha mazuŵa 40, Nowa wangujula windu+ la chombu lo wangupanga 7 ndipu wangutuma chaholi kubwalu; chaholi yo waphululukanga ŵaka kubwalu ndi kuweku mpaka po maji nganguphwiya pacharu chapasi.

8 Pavuli paki, Nowa wangutuma njiŵa kubwalu kuti waziŵi asani maji ngaphwa pacharu chapasi. 9 Njiŵa yo, yingusaniya malu ngengosi cha ngakuti yibotepu,* mwaviyo yinguwere kwaku Nowa muchombu chifukwa chakuti pacharu chosi chapasi penga peche maji.+ Iyu wangutuzgiya janja laki kubwalu ndipu wangusereza njiŵa yo muchombu. 10 Nowa wangulindizga kwa mazuŵa nganyaki 7, ndipu wangutuma so njiŵa kubwalu kwa chombu. 11 Chakumazulu, njiŵa yo yati yawere kwaku iyu, Nowa wanguwona kuti kumulomu kwaki kwe jani liŵisi la chimiti cha maolivi lakuti lapontholeka pambula kuswera. Mwaviyo, Nowa wanguziŵa kuti maji ngaphwa pacharu chapasi.+ 12 Kweni wangulindizga mbwenu kwa mazuŵa nganyaki 7. Pavuli paki, wanguyituma so njiŵa yeniyiya, kweni yinguweriyaku so cha kwaku iyu.

13 Sonu mu chaka cha 601+ cha umoyu waku Nowa, mu mwezi wakwamba, pa zuŵa lakwamba la mwezi wo, maji nganguphwa pacharu chapasi. Nowa wangutuzgapu chibenekeleru pachanya pa chombu, ndipu wanguwona kuti charu chayamba kumira. 14 Mu mwezi wachiŵi, pa zuŵa la 27 la mwezi wo, charu chapasi chingumiriya limu.

15 Sonu Chiuta wangukambiya Nowa kuti: 16 “Tuwamu muchombu, yiwi, muwolu waku, ŵana ŵaku anthulumi ndi akumwana ŵaku.+ 17 Utuwi limoza ndi chamoyu cha mtundu wewosi,+ vamoyu vakuphululuka va mtundu wewosi, nyama, ndipuso vosi vakukwaŵa pacharu chapasi, kuti vije vinandi pacharu chapasi, vibalani ndipuso viyandani pacharu chapasi.”+

18 Mwaviyo, Nowa wangutuwa muchombu limoza ndi ŵana ŵaki anthulumi,+ muwolu waki ndi akumwana ŵaki. 19 Chamoyu chechosi, nyama yeyosi yakukwaŵa, chamoyu chechosi chakuphululuka, ndipuso chinthu chechosi cho chitenda pacharu chapasi, vingutuwa muchombu mwakukoliyana ndi mitundu yaki.+ 20 Pavuli paki, Nowa wanguzenge Yehova guŵa la sembi,+ ndipu wanguto zinyaki mwa nyama zosi zambula kufipiskika kweniso vinyaki mwa vamoyu vosi vakuphululuka vambula kufipiskika+ ndipu wangupereka sembi zakupiriza paguŵa la sembi.+ 21 Ndipu Yehova wangwamba kuvwa kafungu kamampha.* Mwaviyo, Yehova wangukamba mumtima mwaki kuti: “Ndichitembengi so cha charu+ chifukwa cha munthu, pakuti maŵanaŵanu nga mtima wa munthu ngaheni kutuliya pa unamana waki;+ ndipu ndazamubaya so cha chamoyu chechosi nge mo ndachitiya.+ 22 Kwamba sonu, pacharu chapasi palekengi cha kuŵa nyengu yakupanda mbewu ndi kuvuna. Kuzizira ndipuso kotcha, chihanya ndipuso chipwepwi, msana ndipuso usiku vimalengi cha.”+

9 Chiuta wangutumbika Nowa ndi ŵana ŵaki anthulumi ndipu wanguŵakambiya kuti: “Mubalani, muyandani ndipu muzazi charu chapasi.+ 2 Chamoyu chechosi chapacharu chapasi, chamoyu chechosi chakuphululuka mude, chinthu chechosi chakwenda pacharu chapasi ndipuso somba zosi za munyanja, vilutirizgengi kukuwopani. Vinthu venivi vaperekeka mu manja mwinu.*+ 3 Nyama yeyosi yamoyu yo yitenda, yiŵengi chakurya chinu.+ Nge mo ndingukupaskiyani vakume vakubiriŵira, vosi ndakupaskani.+ 4 Kweni mungaryanga nyama limoza ndi umoyu waki cha,+ wo ndi ndopa zaki.+ 5 Kweniso, ndazamufumba va ndopa zinu, zo mbumoyu winu. Ndazamukumba mulandu chamoyu chechosi cho chabaya munthu; ndipu weyosi yo wabaya munthu, ndazakumumba mulandu chifukwa cha umoyu wa mubali waki.+ 6 Weyosi yo wabaya munthu, nayu wazamubayika ndi munthu,+ chifukwa Chiuta wangulenga munthu mu chikozgu chaki.+ 7 Kweni yimwi, mubalani, muyandani ndipu muje anandi pacharu chapasi.”+

8 Pavuli paki, Chiuta wangukambiya Nowa ndi ŵana ŵaki anthulumi kuti: 9 “Ndichita phanganu ndi yiwi+ kweniso ndi mphapu yaku, 10 ndipuso ndi chamoyu chechosi cho che ndi yiwi, viyuni, nyama kweniso vamoyu vosi vapacharu chapasi vo ve ndi yiwi, vosi vo vingutuwa muchombu,* chamoyu chechosi chapacharu chapasi.+ 11 Ndichita phanganu ili ndi yiwi: Vamoyu vosi vazamunangika so cha ndi chigumula cha maji, ndipuso chigumula cha maji chazamunanga so cha charu chapasi.”+

12 Chiuta wangukamba so kuti: “Ichi ntchisimikizu cha phanganu lo ndichita ndi yiwi ndipuso chamoyu chechosi cho che ndi yiwi, mpaka migonezi yosi yakunthazi. 13 Ndiŵika chiŵingavuwa changu mumtambu ndipu chiŵengi chisimikizu cha phanganu la pakati paku ini ndi charu chapasi. 14 Nyengu yeyosi yo ndiŵikengi mtambu pacharu chapasi, chiŵingavuwa chiwonekengi mumtambu. 15 Ndipu ndazamukumbuka phanganu lo ndinguchita ndi yiwi ndipuso chamoyu cha mtundu wewosi; ndipu maji ngazamuja so chigumula cha kuti nganangi vamoyu vosi.+ 16 Chiŵingavuwa chazamuwoneka mumtambu, ndipu ndazakuchiwona ndi kukumbuka phanganu lamuyaya la pakati paku ini ndi chamoyu cha mtundu wewosi pacharu chapasi.”

17 Chiuta wanguwerezapu so kukambiya Nowa kuti: “Ichi ntchisimikizu cha phanganu lo ndichita ndi yiwi ndipuso chamoyu chechosi cho che pacharu chapasi.”+

18 Ŵana anthulumi aku Nowa wo angutuwa muchombu ŵenga Shemu, Hamu ndi Yafeti.+ Pavuli paki, Hamu wangubala Kanani.+ 19 Atatu ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana anthulumi aku Nowa ndipu ŵanthu wosi angutuwa mwaku yiwu ndi kusapaliya pacharu chosi chapasi.+

20 Sonu Nowa wangwamba kulima, ndipu wangulima munda wa mphereska. 21 Nowa wati wamwa vinyu, wanguloŵe ndipu wanguja nkhuli muhema laki. 22 Hamu, wisi waku Kanani wanguwona nkhuli ya awisi ndipu wanguchikambiya abali ŵaki ŵaŵi kubwalu. 23 Sonu Shemu ndi Yafeti anguto chakuvwala ndi kuŵika pamapewa ngawu ndipu angwenda chamtunutunu. Mwaviyo, angubenekere awusewu wo ŵenga nkhuli, uku visku vawu valereska kunyaki ndipu anguŵawona nkhuli cha awusewu.

24 Nowa wati wayuka kweniso vinyu wati wamala mumutu, wanguziŵa vo mwana waki mumana ukongwa wangumuchitiya, 25 iyu wangukamba kuti:

“Watembeki Kanani.+

Waje kapolu wakumaliyapu kwa abali ŵaki.”+

26 Iyu wangukamba so kuti:

Kanani waje so kapolu waki.”

28 Nowa wanguja ndi umoyu vyaka 350 pavuli pa Chigumula.+ 29 Mwaviyo, mazuŵa ngosi ngaku Nowa ngangukwana vyaka 950 ndipu pavuli paki wangufwa.

10 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri ya ŵana aku Nowa, wo ndi Shemu,+ Hamu ndi Yafeti.

Yiwu angubala ŵana anthulumi Chigumula chati chajumphapu.+ 2 Ŵana anthulumi aku Yafeti ŵenga Gomeri,+ Magogi,+ Madayi, Yavani, Tubala,+ Mesheki+ ndi Tirasi.+

3 Ŵana anthulumi aku Gomeri ŵenga Ashikenazi,+ Rifati ndi Togarama.+

4 Ŵana anthulumi aku Yavani ŵenga Elisha,+ Tashishi,+ Kitimu+ ndi Dodanimu.

5 Ku ŵanthu ŵenaŵa ndiku kungutuliya ŵanthu wo angusapaliya muvirwa, mwakukoliyana ndi vineneru vawu, mabanja ngawu ndipuso mitundu yawu.

6 Ŵana anthulumi aku Hamu ŵenga Kushi, Mizirayimu,+ Puti+ ndi Kanani.+

7 Ŵana anthulumi aku Kushi ŵenga Seba,+ Havila, Sabita, Rama+ ndi Sabuteka.

Ŵana anthulumi aku Rama ŵenga Sheba ndi Dedani.

8 Kushi wangubala Nimurodi. Nimurodi wenga munthu wakwamba kuja wanthazi pacharu chapasi. 9 Iyu wanguja chiŵinda wanthazi wakususkana ndi Yehova. Ndichu chifukwa chaki pe mazu ngakuti: “Nge Nimurodi, chiŵinda wanthazi wakususkana ndi Yehova.” 10 Ufumu waki ungwambiya ku* Babele,+ Ereki,+ Akadi ndi Kaline, mucharu cha Shinara.+ 11 Wati watuwa mucharu ichi, wanguluta ku Asiriya+ ndipu wanguzenga tawuni ya Nineve,+ Rehoboti-Iri, Kala, 12 ndi Reseni pakati pa Nineve ndi Kala: Iyi ndi tawuni yikulu.*

13 Mizirayimu wangubala Ludimu,+ Anamimu, Lehabimu, Nafutuhimu,+ 14 Patirusimu,+ Kasiluhimu (yo mukutuwa Afilisiti+), ndi Kafitorimu.+

15 Kanani wangubala Sidoni+ yo wenga mwana waki wakwamba, kweniso wangubala Heti.+ 16 Iyu wangubala so Ayebusi,+ Aamori,+ Agirigasi, 17 Ahivi,+ Aariki, Asini, 18 Aarivadi,+ Azemari ndipuso Ahemati.+ Pavuli paki, mabanja nga Akanani ngangumbininika. 19 Mwaviyo, mphaka ya Akanani yingwambiya ku Sidoni mpaka kuchifika ku Gerari,+ kufupi ndi Gaza+ kweniso mpaka kuchifika ku Sodomu, Gomora,+ Adima ndi Zeboyimu,+ kufupi ndi Lasha. 20 Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana anthulumi aku Hamu, mwakukoliyana ndi mabanja ngawu, vineneru vawu, vyaru vawu ndi mitundu yawu.

21 Shemu nayu wangubala ŵana. Iyu ndiyu wenga mpapi wa ŵana wosi anthulumi aku Ebere+ kweniso wenga mvurwa waku Yafeti, yo wenga mura ukongwa paku wosi.* 22 Ŵana anthulumi aku Shemu ŵenga Elamu,+ Asisha,+ Aripakisadi,+ Ludi ndi Aramu.+

23 Ŵana anthulumi aku Aramu ŵenga Uzi, Hulu, Geteri ndi Mashi.

24 Aripakisadi wangubala Shela, ndipu Shela+ wangubala Ebere.

25 Ebere wangubala ŵana anthulumi ŵaŵi. Yumoza wadanikanga kuti Pelegi*+ chifukwa chakuti mu nyengu yaki charu chapasi chingugaŵikana.* Ndipu mubali waki wenga Yokitani.+

26 Yokitani wangubala Alimodadi, Shelefu, Hazamaveti, Yera,+ 27 Hadoramu, Uzali, Dikila, 28 Obali, Abimayeli, Sheba, 29 Ofiri,+ Havila ndi Yobabu; wosi ŵenaŵa ŵenga ŵana anthulumi aku Yokitani.

30 Malu ngo ajanga ngangwambiya ku Mesha mpaka kuchifika ku Sefara, chigaŵa chamapiri cho che Kuvuma.*

31 Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana aku Shemu, mwakukoliyana ndi mabanja ngawu, vineneru vawu, vyaru vawu ndipuso mitundu yawu.+

32 Ngenanga ndingu ngenga mabanja nga ŵana anthulumi aku Nowa, mwakukoliyana ndi mkoka wa mabanja ngawu ndipuso mitundu yawu. Kutuliya ku ŵanthu ŵenaŵa, mitundu yosi ya ŵanthu yingusapaliya pacharu chosi chapasi, Chigumula chati chajumphapu.+

11 Sonu charu chosi chapasi chenga ndi chineneru chimoza ndipuso mazu ngakuyanana. 2 Pa nyengu yo ŵanthu alutanga chakuvuma,* angusaniya chidika mucharu cha Shinara,+ ndipu angwamba kuja kweniko. 3 Pavuli paki, angukambiskana kuti: “Tiyeni tiwumbi vidina ndipu tiviwotchi ndi motu.” Mwaviyo, angugwiriskiya ntchitu vidina mumalu mwa mya ndipuso phula nge dongu lakuzenge. 4 Sonu ŵanthu wo angukamba kuti: “Tiyeni tijizenge tawuni ndipuso nyumba* yakuthopoka mpaka kufika kuchanya, kuti tijipangiyi mbiri kweniso kuti tileki kumbininikiya pacharu chosi chapasi.”+

5 Pavuli paki, Yehova wangusika kuti wakawoni tawuni yo ndipuso nyumba yakuthopoka yo ŵanthu azenganga. 6 Ndipu Yehova wangukamba kuti: “Awonani! Ŵanthu yaŵa mbamoza kweniso alongoro chineneru chimoza,+ ndipu ivi ndivu ayamba kuchita. Sonu angatondeka cha kuchita chechosi cho angaŵanaŵana. 7 Tiyeni+ tiluti kweniko kuti tikatimbanyizgi chineneru chawu kuti weyosi wakatondekengi kuvwa chineneru cha munyaki.” 8 Mwaviyo, Yehova wanguŵambininiskiya pacharu chosi chapasi+ kutuwa pamalu yanga, ndipu kamana ndi kamana anguleka kuzenga tawuni yo. 9 Ndichu chifukwa chaki tawuni yo yingudanika kuti Babele,*+ chifukwa chakuti kwenuku Yehova wangutimbanyizga chineneru cha charu chosi chapasi ndipuso Yehova wanguŵambininiskiya pacharu chosi chapasi kutuliya kwenuku.

10 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Shemu.+

Shemu wenga ndi vyaka 100 pa nyengu yo wangubala Aripakisadi,+ pati pajumpha vyaka viŵi kutuliya po Chigumula chingumaliya. 11 Wati wabala Aripakisadi, Shemu wanguja ndi umoyu vyaka 500. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.+

12 Aripakisadi wati waja ndi umoyu vyaka 35 wangubala Shela.+ 13 Wati wabala Shela, Aripakisadi wanguja ndi umoyu vyaka 403. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

14 Shela wati waja ndi umoyu vyaka 30 wangubala Ebere.+ 15 Wati wabala Ebere, Shela wanguja ndi umoyu vyaka 403. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

16 Ebere wati waja ndi umoyu vyaka 34 wangubala Pelegi.+ 17 Wati wabala Pelegi, Ebere wanguja ndi umoyu vyaka 430. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

18 Pelegi wati waja ndi umoyu vyaka 30 wangubala Rewu.+ 19 Wati wabala Rewu, Pelegi wanguja ndi umoyu vyaka 209. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

20 Rewu wati waja ndi umoyu vyaka 32 wangubala Serugi. 21 Wati wabala Serugi, Rewu wanguja ndi umoyu vyaka 207. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

22 Serugi wati waja ndi umoyu vyaka 30 wangubala Nahori. 23 Wati wabala Nahori, Serugi wanguja ndi umoyu vyaka 200. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

24 Nahori wati waja ndi umoyu vyaka 29 wangubala Tera.+ 25 Wati wabala Tera, Nahori wanguja ndi umoyu vyaka 119. Mu vyaka venivi, wangubala ŵana anthulumi ndi anthukazi.

26 Tera wati waja ndi umoyu vyaka 70 wangubala Abramu,+ Nahori+ ndi Harani.

27 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Tera.

Tera wangubala Abramu, Nahori ndi Harani; ndipu Harani wangubala Loti.+ 28 Harani wangufwiya mucharu cho wanguwiya, mutawuni ya Uri+ ya Akadiya,+ awisi a Tera ŵeche ndi umoyu. 29 Abramu ndi Nahori anguto anthukazi. Muwolu waku Abramu wenga Sarayi,+ ndipu muwolu waku Nahori wenga Milika, mwana waku Harani,+ awisi aku Milika ndi Isika. 30 Sonu Sarayi wenga chumba;+ wengavi mwana.

31 Tera wanguto mwana waki Abramu ndi mzuku waki Loti+ mwana waku Harani, ndipuso Sarayi mkumwana waki, muwolu wa mwana waki Abramu ndipu limoza ndi iyu angutuwamu mutawuni ya Uri ya Akadiya ndipu anguluta kucharu cha Kanani.+ Pati pajumpha nyengu, anguluta ku Harani+ ndipu angwamba kuja kweniko. 32 Mazuŵa ngaku Tera ngenga vyaka 205. Pavuli paki, Tera wangufwa ku Harani.

12 Ndipu Yehova wangukambiya Abramu kuti: “Tuwa mucharu chaku, kwa abali ŵaku kweniso kwa a munyumba ya awusu ndipu uluti mucharu cho ndikulongongi.+ 2 Ndazakukupanga kuja mtundu ukulu, ndazakukutumbika, ndazamuchitiska kuti zina laku lije likulu ndipuso ŵanthu azamutumbikika chifukwa chaku yiwi.+ 3 Ndazamutumbika ŵanthu wo atikutumbika, ndazamutemba munthu yo watikutemba+ ndipu mabanja ngosi nga pacharu chapasi ngazamutumbikika* kuziya mwaku yiwi.”+

4 Mwaviyo, Abramu wanguluta nadi nge mo Yehova wangumukambiya ndipu Loti wanguluta nayu. Abramu wenga ndi vyaka 75 pa nyengu yo wangutuliya ku Harani.+ 5 Abramu wanguto muwolu waki Sarayi,+ Loti mwana wa mku waki,+ katundu yosi yo angusaniya+ ndipuso ŵanthu wo angusaniya achija ku Harani ndipu angusoka kuluta kucharu cha Kanani.+ Ŵati afika ku charu cha Kanani, 6 Abramu wangujumpha mucharu cho mpaka kuchifika kumalu ngo ngadanika kuti Sekemu+ pafupi ndi vimiti vikuluvikulu va ku More.+ Pa nyengu iyi, Akanani ndiwu ajanga mucharu chenichi. 7 Pavuli paki, Yehova wanguwoneke kwaku Abramu ndi kumukambiya kuti: “Ndiperekengi charu chenichi+ ku mphapu* yaku.”+ Mwaviyo kwenuku, Abramu wangumuzenge guŵa la sembi Yehova, yo wangumuwoneke. 8 Pavuli paki, wangutuwaku kwenuku ndipu wanguluta kuchigaŵa chamapiri kuvuma* kwa Beteli.+ Ndipu wangujintha hema laki pakati pa Beteli ndi Ai. Beteli wenga kuzambwi* ndipu Ai+ wenga kuvuma.* Kwenuku wanguzenge Yehova+ guŵa la sembi ndipu wangwamba kudana pa zina laku Yehova.+ 9 Ndipu pavuli paki, Abramu wangutuwaku kwenuku ndipu wanguselere cha ku Negebu,+ iyu wajaliyanga ŵaka kusamasama ndi mahema ngaki.

10 Sonu mucharu cha Kanani munguwa chilala, ndipu Abramu wanguselere ku Ijipiti kuti wakaje kweniko kwa kanyengu,*+ chifukwa chilala chenga chikulu ukongwa mucharu cha Kanani.+ 11 We pafupi kusere mucharu cha Ijipiti, wangukambiya muwolu waki Sarayi kuti: “Vwiya! Ndiziŵa kuti ndiwi munthukazi wakutowa ukongwa.+ 12 Sonu asani Ayijipiti achikuwona amukamba kuti, ‘Uyu ndi muwolu waki.’ Mbwenu akundibaya kweni yiwi akukusunga wamoyu. 13 Chondi ukakambi kuti ndiwi mzichi wangu kuti vinthu vikandiyende umampha chifukwa chaku yiwi, ndipu akundibaya cha.”+

14 Abramu wati wasere ŵaka mu Ijipiti, Ayijipiti anguwona kuti munthukazi yo wenga wakutowa ukongwa. 15 Alongozgi akuzirwa aku Farawo nawu so angumuwona ndipu angwamba kumulumba kwaku Farawo, mwakuti angutole munthukazi yo kunyumba yaku Farawo. 16 Farawo wanguchitiya vamampha Abramu chifukwa chaku Sarayi, ndipu wangumupaska mbereri, ng’ombi, abulu anthulumi ndi anthukazi, ateŵeti anthulumi ndi anthukazi ndipuso ngamila.+ 17 Pavuli paki, Yehova wangulanga Farawo limoza ndi a munyumba yaki ndi milili yakofya ukongwa chifukwa chaku Sarayi, muwolu waku Abramu.+ 18 Mwaviyo, Farawo wangudana Abramu ndi kumukambiya kuti: “Ndi vinthu wuli vo wandichitiya? Ntchifukwa wuli unguleka kundikambiya kuti ndi muwolu waku? 19 Ntchifukwa wuli ungukamba kuti, ‘Ndi mzichi wangu,’+ mwakuti ndenga pafupi kumuto kuti waje muwolu wangu? Ewuyu muwolu waku. Muto ndipu lutaningi!” 20 Mwaviyo, Farawo wangulamula antchitu ŵaki kuti akaperekezi Abramu, ndipu angumuperekeza limoza ndi muwolu waki ndi vosi vo wenga navu.+

13 Pavuli paki, Abramu wangutuwaku ku Ijipiti, iyu, muwolu waki ndi vosi vo wenga navu kweniso Loti, ndipu wanguluta ku Negebu.+ 2 Abramu wenga wakukhupuka ukongwa. Iyu wenga ndi viŵetu, siliva ndi golidi.+ 3 Iyu wachituwa ku Negebu kuluta ku Beteli, wajinthanga ndi kujinthuwa mahema mumalu ngakupambanapambana mpaka wanguchifika po wangujintha hema laki kali, pakati pa Beteli ndi Ai.+ 4 Kwenuku ndiku pakwamba wanguzenga guŵa la sembi. Ndipu Abramu wangudaniya pa zina laku Yehova.

5 Ndipu Loti yo wayendanga ndi Abramu, nayu so wenga ndi mbereri, ng’ombi ndi mahema. 6 Sonu malu ngenga ngamana kuti wosi aje pamoza; katundu wawu wenga munandi ukongwa mwakuti angutondeka kuja pamoza. 7 Mwaviyo, aliska a viŵetu vaku Abramu ndi aliska a viŵetu vaku Loti anguyambana. (Pa nyengu yo, Akanani ndi Aperezi ajanga mucharu chenichi.)+ 8 Sonu Abramu wangukambiya Loti+ kuti: “Yiwi ndi ini tingayambananga cha kweniso aliska a viŵetu vaku ndi aliska a viŵetu vangu angayambananga cha chifukwa ndisi isi pe. 9 Ungasankha kwekosi ko wakhumba kuja mucharu ichi. Tiyi tipatukani. Asani ulutengi kumazge, mbwenu ini ndilutengi kumaryi kweni asani ulutengi kumaryi mbwenu ini ndilutengi kumazge.” 10 Sonu Loti wangulereska ndipu wanguwona kuti chigaŵa chosi cha Yorodani+ mpaka kuchifika ku Zowari+ chenga ndi maji nganandi (Yehova wechendanangi Sodomu ndi Gomora), nge munda waku Yehova,+ ndipuso nge charu cha Ijipiti. 11 Pavuli paki, Loti wangusankha chigaŵa chosi cha Yorodani, ndipu wangujinthuwa mahema ngaki ndi kuluta kuvuma.* Mwaviyo, angupatukana. 12 Abramu wanguja mucharu cha Kanani, kweni Loti wanguja pafupi ndi matawuni nga muchigaŵa cha Yorodani.+ Pakumaliya, wangujintha mahema ngaki pafupi ndi Sodomu. 13 Sonu ŵanthu a ku Sodomu ŵenga aheni, kweniso akubuda ukongwa pa masu paku Yehova.+

14 Loti wati wapatukana ndi Abramu, Yehova wangukambiya Abramu kuti: “Yunuska chisku chaku, ndipu kutuliya penipo uli, lereska kunkhondi* ndi kumwera, kuvuma* ndi kuzambwi,* 15 chifukwa charu chosi cho uwona ndazakuchipereka kwaku yiwi ndi ku mphapu* yaku, kuti chije chinu mpaka muyaya.+ 16 Ndipu ndazamuyandanisa mphapu* yaku nge fuvu la pacharu chapasi, mwakuti asani munthu wangaŵerenga fuvu la pacharu chapasi mbwenu mphapu* yaku nayu yingaziŵerengeka.+ 17 Soka, uyendere charu chenichi, mu utali ndi mu usani, pakuti ndichiperekengi kwaku yiwi.” 18 Sonu wangulutirizga kuja mumahema. Pavuli paki, wanguza ndi kwamba kuja pakati pa vimiti vikuluvikulu va ku Mamure,+ vo ve ku Heburoni,+ ndipu kwenuku wanguzenge Yehova guŵa la sembi.+

14 Sonu mu mazuŵa ngaku Amarafelu fumu ya ku Shinara,+ Ariyoki fumu ya ku Elasara, Kedorilaomeri+ fumu ya ku Elamu+ ndi Tidala fumu ya ku Goyimu, 2 mafumu ngenanga nganguchita nkhondu ndi Bera fumu ya ku Sodomu,+ Birisha fumu ya ku Gomora,+ Shinabu fumu ya ku Adima, Shemeba fumu ya ku Zeboyimu+ ndi fumu ya ku Bela, ko kudanika so kuti ku Zowari. 3 Asilikali a mafumu ngosi ngenanga, anguwungana pamoza mu Dambu la Sidimu,+ ku Nyanja ya Mche.*+

4 Mafumu ngankhondi ngenanga, nganguteŵete Kedorilaomeri kwa vyaka 12, kweni ngangumugarukiya mu chaka cha 13. 5 Mwaviyo, mu chaka cha 14, Kedorilaomeri ndi mafumu ngo wenga nangu, anguza ndi kuthereska Arefayimu ku Ashiteroti-karanayimu, Azuzimu ku Hamu, Aemimu+ ku Shave-kiriyatayimu, 6 ndi Ahori+ muphiri lawu la Seiri+ mpaka kuchifika ku Eli-parana, mumphaka ya chipululu. 7 Pavuli paki, anguweku ndipu anguza ku Eni-mishipati ko nkhu Kadeshi,+ anguthereska chigaŵa chosi cha Aamaleki+ ndipuso Aamori+ wo ajanga ku Hazazoni-tamara.+

8 Pa nyengu iyi, fumu ya ku Sodomu, fumu ya ku Gomora, fumu ya ku Adima, fumu ya ku Zeboyimu ndi fumu ya ku Bela, ko kudanika so kuti ku Zowari, angundanda mu Dambu la Sidimu kuti achiti nkhondu 9 ndi Kedorilaomeri fumu ya ku Elamu, Tidala fumu ya ku Goyimu, Amarafelu fumu ya ku Shinara ndi Ariyoki fumu ya ku Elasara.+ Mafumu nganayi ngenanga nganguchita nkhondu ndi mafumu ngankhondi. 10 Sonu mu Dambu la Sidimu mwenga vimazenji vinandi va phula ndipu mafumu nga ku Sodomu ndi Gomora ngachithaŵa nganguwiya mwenimo, ndipu wo angujaku anguthaŵiya kuchigaŵa chamapiri. 11 Pavuli paki, wo anguphara nkhondu anguto katundu yosi wa ku Sodomu ndi Gomora ndipuso vakurya vawu vosi ndi kuluta.+ 12 Anguto so Loti mwana wa mku waki waku Abramu yo wajanga ku Sodomu+ ndipuso katundu waki ndipu angulutirizga ulendu wawu.

13 Pavuli paki, munthu munyaki yo wanguthaŵa wanguza kwaku Abramu Mheberi ndipu wangumukambiya vo vinguchitika. Pa nyengu iyi, ndipu Abramu waja* pakati pa vimiti vikuluvikulu vaku Mamure Muamori,+ mubali waku Eshikolo ndi Aneri.+ Ŵanthu ŵenaŵa anguchita phanganu ndi Abramu kuti awovyanengi. 14 Mwaviyo, Abramu wanguvwa kuti mubali waki+ wakoleka. Wati wavwa venivi, wangunozgekeresa ŵanthu ŵaki wo angusambizika nkhondu, ateŵeti ŵaki 318 wo anguwiya munyumba yaki ndipu anguŵalondo mpaka kuchifika ku Dani.+ 15 Ndi usiku Abramu wangugaŵa asilikali ŵaki, iyu ndi ateŵeti ŵaki anguchita nkhondu ndipu anguthereska arwani ŵawu. Anguŵatchimbiza mpaka kuchifika ku Hoba, kunkhondi* kwa Damasiko. 16 Wanguponoska katundu yosi ndipuso wanguponoska Loti mubali waki, katundu waki, anthukazi ndi ŵanthu anyaki.

17 Abramu wati waweku kuchithereska Kedorilaomeri ndi mafumu ngo ngenga nayu, fumu ya ku Sodomu yinguchikumana ndi Abramu pa Dambu la Shave, lo lidanika so kuti Dambu la Fumu.+ 18 Melekizedeki+ fumu ya ku Salemu+ yinguza ndi chiŵandi ndipuso vinyu. Iyu wenga wasembi waku Chiuta Wapachanya Limu.+

19 Ndipu wangumutumbika ndi kukamba kuti:

Ndipu Abramu wangumupaska chatchumi cha chinthu chechosi.+

21 Pavuli paki, fumu ya ku Sodomu yingukambiya Abramu kuti: “Undipaski ŵanthu, kweni katundu uto.” 22 Kweni Abramu wangukambiya fumu ya ku Sodomu kuti: “Ndisoska janja langu kulapizga kwaku Yehova, Chiuta Wapachanya Limu, yo wakupanga kuchanya ndi charu chapasi, 23 kuti nditongepu kanthu kekosi cha pa vinthu vaku, kwali ndi uzu pamwenga nthambu za sapatu zaku, kuti uleki kuzikamba kuti, ‘Ndikukhupusa Abramu.’ 24 Nditongepu kanthu kekosi cha kupatuwaku vo anyamata arya kali. Kweni ŵanthu wo ndinguluta nawu, Aneri, Eshikolo ndi Mamure,+ angato vawu.”*

15 Pavuli paki, Yehova wangulongoro ndi Abramu mu chiwona, ndipu wangukamba kuti: “Ungawopanga cha+ Abramu. Ini nde chishangu chaku.+ Mphotu yaku yazamuja yikulu ukongwa.”+ 2 Abramu wangumuka kuti: “Yehova, Ambuya Fumu Yikulu, kumbi mundipaskengenji, pakuti ndilivi mwana ndipu yo wazamuhara nyumba yangu ndi Eliyezere,+ munthu wa ku Damasiko?” 3 Abramu wangukamba so kuti: “Mwandipaska mphapu*+ cha, ndipu mteŵeti* wa munyumba yangu ndiyu wajengi wakuhara.” 4 Kweni Yehova wangumumuka kuti: “Munthu uyu ndiyu cha wazamuja wakuhara, kweni mwana waku chayiyu munthulumi* ndiyu wazamuja wakuhara.”+

5 Sonu wangumutuzgiya kubwalu ndipu wangumukambiya kuti: “Lereska kuchanya ndi kuŵerenga nyenyezi, asani ungafiska kuziŵerenga.” Pavuli paki, wangumukambiya kuti: “Ndimu so mphapu* yaku yazamuŵiya.”+ 6 Abramu wenga ndi chivwanu mwaku Yehova,+ ndipu Iyu wangumuwona kuti wenga murunji.+ 7 Wangukamba so kuti: “Ini ndini Yehova mweniyo wangukutuzga mutawuni ya Uri ya Akadiya kuti ndikupaski charu ichi kuti chije chaku.”+ 8 Abramu wangumuka kuti: “Yehova, Ambuya Fumu Yikulu, ndingaziŵa wuli kuti charu ichi ndazakuchito kuti chije changu?” 9 Iyu wangumuka kuti: “Nditole ng’ombi yinthukazi ya vyaka vitatu yo yechendabalepu, mbuzi yinthukazi ya vyaka vitatu, mbereri yinthulumi ya vyaka vitatu, njiŵa ndi chiwunda.”* 10 Mwaviyo, vosi venivi wanguvidumuwa pakati, ndipu chechosi wanguchiŵika mwakulereskana ndi chinyaki,* kweni viyuni wanguvidumuwa cha. 11 Pavuli paki, viyuni vakurya nyama vingwamba kuza pa nyama zakufwa zo, kweni Abramu wavidikisanga.

12 Lumwi le pafupi kusere, Abramu wangugona tulu takufwa natu ndipu mdima ukulu ndipuso wakofya unguza paku iyu. 13 Pavuli paki, Chiuta wangukambiya Abramu kuti: “Ziŵa kuti mphapu* yaku yazamuja alendu mucharu chaŵeni ndipuso kuti ŵanthu a mucharu chenicho azakuyisambusa akapolu kweniso azakuyitombozga kwa vyaka 400.+ 14 Kweni ndazamuyeruzga charu chenicho azakuchiteŵete,+ ndipu pavuli paki azamutuwaku ndi katundu munandi.+ 15 Kweni yiwi wazamuluta kwa apapi ŵaku mu chimangu; wazamuŵikika mumuwunda we ndi vyaka vinandi.+ 16 Kweni mugonezi wachinayi wazamuwere kunu,+ pakuti nyengu yakulangiya Aamori chifukwa cha ubudi wawu yechendakwani.”+

17 Lumwi lati lasere kweniso kwati kwachita mdima ukulu, ng’anju yakusunkha josi ndi limbuni lakukole motu vinguwoneka ndipu vingujumpha pakati pa nyama zakudumuwa. 18 Pa zuŵa lenili, Yehova wanguchita phanganu ndi Abramu+ ndipu wangumukambiya kuti: “Ndazamupereka charu ichi+ ku mphapu* yaku, kwambiya kumsinji wa ku Ijipiti mpaka kumsinji ukulu, msinji wa Yufureti:+ 19 charu cha Akeni,+ Akenizi, Akadamoni, 20 Ahiti,+ Aperezi,+ Arefayimu,+ 21 Aamori, Akanani, Agirigasi ndi Ayebusi.”+

16 Sonu Sarayi muwolu waku Abramu wangumubaliya ŵana cha.+ Kweni wenga ndi mteŵeti munthukazi wa ku Ijipiti zina laki Hagara.+ 2 Ndipu Sarayi wangukambiya Abramu kuti: “Wonani! Yehova wandizomereza cha kubala ŵana. Chondi, gonani ndi mteŵeti wangu. Panyaki ndingaja ndi mwana kuporote mwaku iyu.”+ Mwaviyo, Abramu wanguvwiya vo Sarayi wangukamba. 3 Abramu wati waja mucharu cha Kanani kwa vyaka 10, muwolu waki Sarayi wanguto Hagara, mteŵeti waki wa ku Ijipiti ndipu wangumupereka ku mulumu waki Abramu kuti waje muwolu waki. 4 Mwaviyo, Abramu wangugonana ndi Hagara ndipu wangume nthumbu. Hagara wati waziŵa kuti we ndi nthumbu, wangwamba kuyuyuwa Sarayi, mbuyaki munthukazi.

5 Vati vaŵa viyo, Sarayi wangukambiya Abramu kuti: “Ndisuzgika chifukwa chaku yimwi. Ndini ndingupereka mteŵeti wangu mu manja mwinu,* kweni po waziŵiya kuti we ndi nthumbu wayamba kundiyuyuwa. Yehova wayeruzgi pakati paku ini ndi yimwi.” 6 Sonu Abramu wangukambiya Sarayi kuti: “Mteŵeti waku we mu manja mwaku, chita nayu chechosi cho uwona kuti ntchakwenere.” Mwaviyo, Sarayi wangwamba kumusuzga,* ndipu Hagara wanguthaŵa.

7 Pavuli paki, mungelu waku Yehova wangusaniya Hagara pa kasupi wa maji muchipululu, kasupi mwenuyu wenga munthowa yakuluta ku Shuru.+ 8 Mungelu yo wangumufumba kuti: “Hagara mteŵeti waku Sarayi, utuwa pani ndipu uluta pani?” Hagara wangumuka kuti: “Ndithaŵa Sarayi, mbuyangu munthukazi.” 9 Sonu mungelu waku Yehova wangumukambiya kuti: “Were kwa ambuyaku anthukazi ndipu ukajiyuyuwi kwaku yiwu.” 10 Pavuli paki, mungelu waku Yehova wangukamba kuti: “Ndiyiyandanisengi ukongwa mphapu* yaku, yazamuja yinandi ukongwa mwakuti yazamuŵerengeka cha.”+ 11 Mungelu waku Yehova wangukamba so kuti: “Awona, we ndi nthumbu ndipu wazamubala mwana munthulumi ndipu uzimudani kuti Ishimayeli,* pakuti Yehova wavwa masuzgu ngaku. 12 Mwana yo, wazamuja nge bulu wamudondu.* Janja laki lazamulimbana ndi munthu weyosi, janja la munthu weyosi lazamulimbana nayu ndipuso wazamuja pafupi ndi abali ŵaki wosi.”*

13 Pavuli paki, Hagara wangudaniya pa zina laku Yehova, yo walongoronga nayu, ndipu wangukamba kuti: “Ndimwi Chiuta yo wawona,”+ pakuti wanguti: “Kumbi ndawona nadi yo watindiwona?” 14 Ndichu chifukwa chaki chisimi cho chingudanika kuti Bere-lahayi-royi.* (Che pakati pa Kadeshi ndi Beredi.) 15 Mwaviyo, Hagara wangubaliya Abramu mwana munthulumi, ndipu Abramu wangumudana kuti Ishimayeli.+ 16 Abramu wenga ndi vyaka 86 pa nyengu yo Hagara wangumubaliya Ishimayeli.

17 Pa nyengu yo Abramu wenga ndi vyaka 99, Yehova wangumuwoneke ndipu wangumukambiya kuti: “Ndini Chiuta Wanthazizosi. Yenda pa masu pangu ndipu ulongo kuti ndiwi wambula kalema.* 2 Ndifiskengi phanganu langu lo le pakati paku ini ndi yiwi,+ ndipu ndikuyandanisengi ukongwa.”+

3 Abramu wati wavwa venivi, wangujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi, ndipu Chiuta wangulutirizga kulongoro nayu, wanguti: 4 “Awona! Ini ndikuchita phanganu ndi yiwi+ ndipu wazamuja nadi wusewu wa mitundu yinandi.+ 5 Zina laku lijengi so Abramu* cha; kweni lijengi Abrahamu,* chifukwa ndazamuchitiska kuti uje wusewu wa mitundu yinandi. 6 Ndazakukuyandanisa ukongwa, ndazamuchitiska kuti uje mitundu yinandi, ndipu mwaku yiwi mwazamutuwa mafumu.+

7 “Ndipu ndisungengi phanganu langu lo le pakati paku ini ndi yiwi+ ndipuso mphapu* yaku mu migonezi yawu yosi. Lenili ndi phanganu lamuyaya, kuti ndijengi Chiuta kwaku yiwi ndi ku mphapu* yaku. 8 Charu chosi cha Kanani cho ungujamu nge mulendu,+ ndichiperekengi kwaku yiwi ndi ku mphapu* yaku, kuti chije chinu kwamuyaya, ndipu ini ndazamuja Chiuta wawu.”+

9 Chiuta wangukambiya so Abrahamu kuti: “Kweni yiwi ukhumbika kusunga phanganu langu, ndipu mphapu* yaku nayu yikhumbika kulisunga mu migonezi yawu yosi. 10 Phanganu langu lo le pakati paku yiwi ndi ini, lo yiwi ndi mphapu* yaku mukhumbika kulisunga ndakuti: Munthulumi weyosi pakati pinu watenere kudumulika.+ 11 Mutenere kudumuwa khungu linu lakusongu,* ndipu chenichi chazamuja chisimikizu cha phanganu lo le pakati paku ini ndi yiwi.+ 12 Mu migonezi yinu yosi, mwana munthulumi weyosi yo wakwanisa mazuŵa 8 mutenere kumudumuwa.+ Mutenere so kudumuwa weyosi yo wawiya munyumba yinu, weyosi yo ndi mphapu* yinu cha, ndipuso weyosi yo mukumugula ndi ndalama kutuliya ku mulendu. 13 Munthulumi weyosi yo wawiya munyumba yinu ndipuso munthulumi weyosi yo mwamugula ndi ndalama zinu watenere kudumulika,+ ndipu phanganu langu, lo chisimikizu chaki che paliŵavu linu, ndi phanganu lamuyaya. 14 Munthulumi weyosi yo walekengi kudumulika khungu laki lakusongu,* watenere kubayika kuti waleki kuja pakati pa ŵanthu a mtundu waki. Iyu waswa phanganu langu.”

15 Pavuli paki, Chiuta wangukambiya Abrahamu kuti: “Muwolu waku Sarayi*+ ungamudananga so Sarayi cha, chifukwa zina laki lijengi lakuti Sara.* 16 Ndimutumbikengi ndipu ubaliyengepu mwana munthulumi paku iyu;+ ndimutumbikengi ndipu wajengi nyinawu wa mitundu yinandi; ndipuso mafumu nga ŵanthu ngatuliyengi mwaku iyu.” 17 Abrahamu wati wavwa venivi wangujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi ndipu wangwamba kuseka ndi kukamba mumtima mwaki+ kuti: “Kumbi munthu wa vyaka 100 wangabala mwana? Kumbi Sara, munthukazi wa vyaka 90 wangabala mwana?”+

18 Sonu Abrahamu wangukambiya Chiuta wauneneska kuti: “Mphanyi Ishimayeli waja ndi umoyu pa masu pinu!”+ 19 Chiuta wangumuka kuti: “Muwolu waku Sara wakubaliyengi mwana munthulumi ndipu uzimupaski zina lakuti Isaki.*+ Ndazamujalikiska phanganu langu ndi iyu ndipu lazamuja phanganu lamuyaya ku mphapu* yaki.+ 20 Kweni pa nkhani yaku Ishimayeli, ndavwa vo wapempha. Awona! Ndimutumbikengi, ndazakumupaska ŵana anandi ndipu ndazakumuyandanisa ukongwa. Mwaku iyu mutuwengi alongozgi 12, ndipu ndimuchitiskengi kuti waje mtundu ukulu.+ 21 Kweni ndazamujalikiska phanganu langu ndi Isaki,+ yo Sara wazakukubaliya pa nyengu nge yeniyi chaka chamawa.”+

22 Chiuta wati wamaliza kulongoro ndi Abrahamu, wangumuleka. 23 Pavuli paki, Abrahamu wanguto mwana waki Ishimayeli, anthulumi wosi wo anguwiya munyumba yaki, wosi wo wanguŵagula ndi ndalama ndipuso munthulumi weyosi wa munyumba yaku Abrahamu, ndipu weyosi wangumudumuwa khungu laki lakusongu pa zuŵa lenilo, nge mo Chiuta wangumukambiya.+ 24 Abrahamu wenga ndi vyaka 99, pa nyengu yo khungu laki lakusongu lingudumulika.*+ 25 Ishimayeli wenga ndi vyaka 13, pa nyengu yo khungu laki lakusongu lingudumulika.+ 26 Pa zuŵa lenilo, Abrahamu wangudumulika limoza ndi mwana waki Ishimayeli. 27 Anthulumi wosi a munyumba yaki, weyosi yo wanguwiya munyumba yaki ndipuso weyosi yo wangugulika ndi ndalama kutuliya ku mulendu, wosi angudumulika limoza ndi iyu.

18 Pavuli paki, Yehova+ wanguwoneke kwaku Abrahamu pakati pa vimiti vikuluvikulu va ku Mamure.+ Pa nyengu yeniyi Abrahamu wanguja pakhomu la hema ndi msana, ndipu kungufunda ukongwa. 2 Iyu wanguyunuka ndipu wanguwona anthulumi atatu wo anguma chapataliku ndi iyu.+ Wati waŵawona, wangutchimbiya kutuwa pakhomu la hema kuti wakakumani nawu, ndipu wangujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi. 3 Pavuli paki wangukamba kuti: “Yehova, asani ndasaniya wezi pa masu pinu, chondi lekani kujumphiriya mteŵeti winu. 4 Tito maji ngamanavi kuti maphazi nginu ngasambisiki;+ ndipu pavuli paki mupumuwi pasi pa chimiti. 5 Pakuti mwaza kunu kwa mteŵeti winu, ndikupaskeni chiŵandi kuti nthazi ziweriyemu.* Ndipu pavuli paki mungalutirizga ulendu winu.” Yiwu angumuka kuti: “Chamampha. Chita vo wakamba.”

6 Mwaviyo, Abrahamu wanguluta mwaliŵi kuhema ko kwenga Sara, ndipu wangumukambiya kuti: “Yendesa! To miyesu* yitatu ya ufwa wakusilirika, ukasi ndi kupanga viŵandi.” 7 Pavuli paki, Abrahamu wangutchimbiriya ku mskambu ndipu wangusankhapu katholi* kanthulumi kamampha ukongwa. Wangukapereka kwa mteŵeti waki, ndipu wangukanozga mwaliŵiliŵi. 8 Pavuli paki, wanguto mkaka wakukhoma,* mkaka wambula kukhoma, limoza ndi katholi kanthulumi ko wangunozga, ndipu wanguviŵika panthazi pawu. Ŵanthu wo achirya pasi pa chimiti, Abrahamu wanguma nawu pafupi.+

9 Yiwu angufumba Abrahamu kuti: “We pani muwolu waku Sara?”+ Iyu wanguŵamuka kuti: “We muhema umu.” 10 Yumoza mwa ŵanthu wo, wangulutirizga kulongoro, ndipu wangukamba kuti: “Ndazamukuza so kwaku yiwi chaka chamawa nyengu nge yeniyi, ndipu wona! muwolu waku Sara wazamukuŵa ndi mwana munthulumi.”+ Sara wenga pakhomu la hema. Hema lo lenga kumsana kwa munthu yo, ndipu wavwisiyanga. 11 Abrahamu ndi Sara ŵenga akukota ndipu ŵenga ndi vyaka vinandi.+ Sara wangujumpha vyaka vakubaliya ŵana.*+ 12 Sonu Sara wanguseka mumtima mwaki ndipu wangukamba kuti: “Po ndamaliya panu ndipuso po mbuyangu wakote yapa, ndingakondwa ndi venivi?”+ 13 Pavuli paki Yehova wangukambiya Abrahamu kuti: “Ntchifukwa wuli Sara waseka ndi kukamba kuti, ‘Kumbi ndingabala nadi mwana po ndakote panu?’ 14 Kumbi chilipu cho Yehova wangatondeka kuchita?+ Ndazamukuza so kwaku yiwi chaka chamawa nyengu nge yeniyi ndipu Sara wazamukuŵa ndi mwana munthulumi.” 15 Kweni chifukwa cha mantha Sara wangukana, ndipu wangukamba kuti, “Ndaseka cha ini!” Chiuta wangukamba kuti: “Waseka ni!”

16 Ŵanthu wo ŵati asoka, angulereska ku Sodomu.+ Ndipu Abrahamu wayendanga nawu kuti waŵaperekezi. 17 Yehova wangukamba kuti: “Kumbi ndimubisengi Abrahamu vo ndikhumba kuchita?+ 18 Awa, pakuti Abrahamu wazamuja mtundu ukulu kweniso wanthazi, ndipu mitundu yosi pacharu chapasi yazamutumbikika* kuziya mwaku iyu.+ 19 Pakuti ndasankha* Abrahamu kuti wakambiyi ŵana ŵaki ndipuso a munyumba yaki kuti asungengi nthowa zaku Yehova, mwakuchita vinthu vamampha kweniso vaurunji,+ kuti Yehova wafiski vo wakulayizga vakukwaskana ndi Abrahamu.”

20 Pavuli paki, Yehova wangukamba kuti: “Ndavwa kudandawula kukulu chifukwa cha Sodomu ndi Gomora,+ ndipu ubudi wawu ngukulu ukongwa.+ 21 Ndilutengi kweniko kuti nkhawoni asani yiwu achita nadi vinthu mwakukoliyana ndi kudandawula ko ndavwa. Ndipu asani ve viyo cha, ndamuziŵa.”+

22 Pavuli paki anthulumi wo, angutuwaku kwenuku ndipu anguluta ku Sodomu, kweni Yehova+ wangujaliya ndi Abrahamu. 23 Ndipu Abrahamu wangundere pafupi ndi Chiuta, ndipu wangufumba kuti: “Kumbi munangengi nadi ŵanthu arunji pamoza ndi aheni?+ 24 Asani mutawuni mwe ŵanthu arunji 50, kumbi munangengi mbwenu tawuni yo? Kumbi muyigowokiyengi cha chifukwa cha ŵanthu arunji 50 wo ŵe mwenimo? 25 Mungachita cha venivi, kubaya ŵanthu arunji pamoza ndi ŵanthu aheni, kuti arunji ayanani ŵaka ndi aheni!+ Mungachita cha venivi.+ Kumbi wakweruzga wa charu chosi chapasi wachitengi vinthu mwaurunji cha?”+ 26 Sonu Yehova wangukamba kuti: “Asani mutawuni ya Sodomu ndachisaniyamu ŵanthu 50 arunji, ndamugowoke tawuni yo chifukwa cha ŵanthu arunji.” 27 Kweni Abrahamu wangukamba so kuti: “Chondi Yehova, ndizomerezeni kuti ndilongoro namwi so, chinanga kuti ndini fuvu kweniso vyotu. 28 Asani pa ŵanthu arunji 50 papeleŵere ŵanthu ankhondi, kumbi munangengi tawuni yosi chifukwa cha ŵanthu ankhondi?” Chiuta wangumuka kuti: “Asani ndachisaniyamu ŵanthu arunji 45, ndakuyinanga cha.”+

29 Kweni Abrahamu wangufumba so Chiuta kuti: “Nanga asani mwachisanirika ŵanthu arunji 40?” Chiuta wangumuka kuti: “Ndakuyinanga cha chifukwa cha ŵanthu arunji 40.” 30 Kweni Abrahamu wangulutirizga kukamba kuti: “Chondi Yehova mungandikwiyiyanga cha,+ ndizomerezeni kuti ndilutirizgi kulongoro: Wuli asani mwachisanirika ŵanthu arunji 30 pe?” Chiuta wangumuka kuti: “Ndakuyinanga cha asani ndachisaniyamu ŵanthu arunji 30.” 31 Kweni Abrahamu wangulutirizga kukamba kuti: “Chondi Yehova ndizomerezeni kuti ndilongoro so namwi: Nanga asani mwachisanirika ŵanthu arunji 20?” Chiuta wangumuka kuti: “Ndakuyinanga cha chifukwa cha ŵanthu arunji 20.” 32 Pakumaliya Abrahamu wangukamba kuti: “Chondi Yehova mungandikwiyiyanga cha, kweni ndizomerezeni kuti ndilongoro namwi kakumaliya: Wuli asani mwachisanirika ŵanthu arunji 10 pe?” Chiuta wangumuka kuti: “Ndakuyinanga cha chifukwa cha ŵanthu arunji 10.” 33 Yehova wati wamaliza kulongoro ndi Abrahamu wanguluta,+ ndipu Abrahamu wanguwere kuhema laki.

19 Angelu ŵaŵi ŵa angufika ku Sodomu ndi mazulu. Pa nyengu iyi Loti wanguja pageti la Sodomu. Loti wati waŵawona, wangusoka kuchikumana nawu, ndipu wangujikama ndi kusindama mpaka chisku chaki pasi.+ 2 Loti wangukamba kuti: “Ambuya ŵangu, chondi petukiyani kunyumba ya mteŵeti winu, mugoni ndipu tikusambiseni maphazi nginu. Mawa muziyuki ndi mlenjilenji, ndi kulutirizga ulendu winu.” Yiwu angumuka kuti: “Awa, tigonengi mubalaza la tawuni.” 3 Kweni wanguŵachichizga ukongwa, mwakuti anguluta nayu kunyumba kwaki. Pavuli paki, wanguŵanozge phwandu, wanguŵapangiya viŵandi vambula chakutupisa ndipu angurya.

4 Ŵechendagoni, kunguza chigulu cha anthulumi a mutawuni ya Sodomu, kwambiya anyamata mpaka arara, ndipu wosi anguzunguliya nyumba yo. 5 Yiwu adanirizanga kwaku Loti kuti: “Ŵe pani ŵanthu wo ŵaza kwaku yiwi usiku wunu? Atuzgiyi kunu kuti tigoni nawu.”+

6 Sonu Loti wangutuliya kubwalu kuti wakakumani nawu, ndipu wati watuwa wangujala chisasa. 7 Iyu wanguŵakambiya kuti: “Mwaŵabali ŵangu, chondi lekani kuchita chinthu chiheni ichi. 8 Nde ndi ŵana anthukazi ŵaŵi wo ŵechendagonanepu ndi munthulumi. Agani ndikutuzgiyeni ŵeniwo kuti muchiti nawu vo mukhumba, kweni mungachitanga chechosi cha ndi ŵanthu yaŵa pakuti mbalendu ŵangu.”*+ 9 Yiwu angumuka kuti: “Tuwapu yapa!” Ndipu angulutirizga kukamba kuti: “Mulendu kweniso wakuza uyu, mbwenu watitiyeruzga! Sonu tikuchitiyengi chinthu chiheni ukongwa kuluska cho tatingi tichitiyengi ŵanthu ŵeniwo.” Yiwu angumuwumbiliya* Loti ndipu anguluta kunthazi kuti aswi chisasa. 10 Mwaviyo, anthulumi* wo ŵenga munyumba angutambasuwa manja ngawu ndi kuguziya Loti mukati mwa nyumba, ndipu angujala chisasa. 11 Kweni anguchitiska ŵanthu wo ŵenga pakhomu la nyumba kuja achibulumutiya, kwambiya mumana ukongwa mpaka mura ukongwa, mwakuti angumbundambunda kupenja khomu mpaka kuvuka.

12 Pavuli paki, anthulumi* wo angukambiya Loti kuti: “Kumbi we ndi abali ŵaku anyaki kunu? Uŵatuzgi mutawuni yinu, kwali mbakosanu ŵaku, ŵana ŵaku anthulumi, ŵana ŵaku anthukazi, ndipuso ŵanthu ŵaku wosi wo ŵe mutawuni iyi. 13 Pakuti tinangengi malu yanga chifukwa chakuti kuliya kwakususkana ndi tawuni iyi kwakuwa ukongwa pa masu paku Yehova,+ mwakuti Yehova watituma kuti tiziyinangi.” 14 Mwaviyo, Loti wangutuliya kubwalu kuchikambiya akosanu ŵaki wo atingi atoranengi ndi ŵana ŵaki, ndipu waŵakambiyanga kuti: “Sokani! Tuwani mutawuni iyi chifukwa Yehova wayinangengi.” Kweni akosanu ŵaki awonanga nge kuti wakamba ŵaka.*+

15 Chakumatandakucha angelu angulongoro mwaliŵi ndi Loti kuti: “Soka! To muwolu waku, ŵana ŵaku ŵaŵi anthukazi wo we nawu kuti uleki kunangika chifukwa cha ubudi wa tawuni iyi!”+ 16 Loti wachitanga vidazi, kweni chifukwa cha lisungu laku Yehova,+ anthulumi* wo anguko janja laki, janja la muwolu waki ndi manja nga ŵana ŵaki ŵaŵi anthukazi ndi kuŵatuzgiya kubwalu. Ndipu anguchimuŵika kubwalu kwa tawuni yo.+ 17 Ŵati aŵatuzgiya ŵaka kubwalu, wanguŵakambiya kuti: “Thaŵani kuti mutaski umoyu winu! Mungalereskanga kuvuli cha,+ ndipuso mungamanga peposi cha muchigaŵa cha Yorodani!+ Thaŵiyani kuchigaŵa chamapiri kuti muleki kufwa!”

18 Sonu Loti wanguŵakambiya kuti: “Chondi Yehova, ndingalutanga kuwa cha! 19 Ndasaniya kali wezi pa masu pinu kweniso mwandilongo lisungu likulu* mwa kundisunga wamoyu,+ kweni ndingafiska cha kuthaŵiya kuchigaŵa chamapiri chifukwa nditopa kuti soka lingandisaniya ndipu ndingafwa.+ 20 Wonani, pafupi yapa pe tawuni, ndingathaŵiya kweniko; ndi tawuni yimana ŵaka. Kumbi ndingathaŵiyaku? Ndi tawuni yimana ŵaka. Mbwenu nditaskikengi.” 21 Sonu wangumumuka kuti: “Chamampha, ndichitengi vo wapempha,+ ndinangengi cha tawuni yo wakamba.+ 22 Yendesa! Thaŵiya kweniko, pakuti ndichitengi kanthu kekosi cha mpaka po wachifikiya kwenikuwa!”+ Ndichu chifukwa chaki wangudana tawuni yo kuti Zowari.*+

23 Loti wachifika ku Zowari ndipu lumwi lakwera. 24 Pavuli paki, Yehova wanguwisa sulufule ndi motu pa Sodomu ndi Gomora, vingutuliya kuchanya kwaku Yehova.+ 25 Mwaviyo, wangunanga matawuni ngenanga, wangunanga chigaŵa chosi, kusazgapu ŵanthu wosi wo ajanga mumatawuni ngenanga ndipuso vakume.+ 26 Kweni muwolu waku Loti yo wenga kuvuli kwaki, wangulereska kuvuli ndipu wangusambuka chiduli cha mche.+

27 Sonu Abrahamu wanguyuka ndi mlenjilenji, wanguluta pamalu po wanguma pa masu paku Yehova zuŵa lazana laki.+ 28 Wati walereska ku matawuni nga Sodomu ndi Gomora kweniso chigaŵa chosi cha chidika cha Yorodani,* wanguwona vinthu vakuchitiska mantha. Wanguwona chijosi chikulu cho chatolorokanga kutuliya mucharu cho, chenga nge chijosi chakutuliya mu uvunu ukulu!*+ 29 Sonu Chiuta wati wananga matawuni nga chigaŵa chenichi, wangukumbuka Abrahamu mwa kutuzga Loti mumatawuni ngo wangunanga, matawuni ngo Loti wajangamu.+

30 Pavuli paki, Loti wangutuwaku ku Zowari limoza ndi ŵana ŵaki ŵaŵi anthukazi, ndipu wangwamba kuja kuchigaŵa chamapiri,+ chifukwa wanguchita mantha kuja ku Zowari.+ Mwaviyo, wangwamba kuja mumphanji limoza ndi ŵana ŵaki ŵaŵi anthukazi. 31 Ndipu mwana waki wakwamba wangukambiya mvurwa waki kuti: “Ada akota, ndipu kunu kulivi munthulumi yo wangagona nasi nge mo ŵanthu wosi achitiya pacharu chosi chapasi. 32 Tiyi tiŵapaski vinyu ada kuti amwi, ndipu tigoni nawu kuti tisungi mphapu kutuliya kwaku yiwu.”

33 Sonu usiku weniwo, yiwu anguŵapaska vinyu munandi awusewu kuti amwi. Pavuli paki, mwana wakwamba wanguluta ndi kugona ndi awisi. Kweni kwambiya po mwana yo wanguziya kuzigona nawu, mpaka po wangutuliyapu, awisi anguziŵa kanthu cha. 34 Ndipu mawa laki, mwana wakwamba wangukambiya mvurwa waki kuti: “Usiku wa zana, ndingugona ndi ada. Tiyi tiŵapaski so vinyu ndi usiku kuti amwi. Ndipu uluti kuti ukagoni nawu kuti tisungi mphapu kutuliya kwaku yiwu.” 35 Mwaviyo, usiku wenuwu nawu, anguŵapaska vinyu munandi awusewu kuti amwi. Pavuli paki, mwana waki mumana wanguluta ndi kugona nawu. Kweni kwambiya po mwana yo wanguziya kuzigona nawu, mpaka po wangutuliyapu, awisi anguziŵa kanthu cha. 36 Mwaviyo, ŵana anthukazi wosi ŵaŵi aku Loti angupaskika nthumbu ndi awusewu. 37 Mwana wakwamba wangubala mwana munthulumi, ndipu wangumudana kuti Mowabu.+ Iyu ndi wusewu wa Amowabu.+ 38 Mwana mumana nayu wangubala mwana munthulumi, ndipu wangumudana kuti Beni-ami. Iyu ndi wusewu wa Aamoni.+

20 Sonu Abrahamu wangutuwaku kwenuku+ ndipu wanguluta kuchigaŵa cha Negebu. Iyu wangwamba kuja pakati pa Kadeshi+ ndi Shuru.+ Pa nyengu yo wajanga* ku Gerari,+ 2 Abrahamu wanguwerezapu so kukamba vakukwaskana ndi Sara kuti: “Ndi mzichi wangu.”+ Mwaviyo, Abimeleki fumu ya ku Gerari yingutuma ateŵeti ŵaki kuti akato Sara.+ 3 Pavuli paki, Chiuta wanguza kwaku Abimeleki mu malotu ndi usiku, ndipu wangumukambiya kuti: “Ufwengi chifukwa cha munthukazi yo wato,+ pakuti ngwakuyirwa ndipu ndi muwolu wamweni.”+ 4 Kweni Abimeleki wenga wechendamukwaski Sara.* Mwaviyo wangukamba kuti: “Yehova, kumbi mubayengi mtundu wambula kunanga?* 5 Asi Abrahamu wangundikambiya kuti Sara ndi mzichi waki, ndipu Sara nayu asi wangundikambiya kuti Abrahamu ndi mzichi waki? Ndichichita ivi mtima wangu ungundisuska cha kweniso ndinguziŵa cha kuti ndinangisa.”* 6 Mu malotu ngo, Chiuta wauneneska wangukambiya Abimeleki kuti: “Ndiziŵa kuti uchichita ivi, mtima waku ungukususka cha, ndichu chifukwa chaki ndingukuzomereza cha kuti umukwaski pakuti ukamukwaskengi, watingi undinangiyengi. 7 Sonu muweze muwolu waki chifukwa ndi mchimi,+ ndipu waŵeyeriyengi mumalu mwaku yiwi+ kuti uleki kufwa. Kweni asani ulekengi kuweza munthukazi yo, ziŵa kuti ufwengi nadi, yiwi ndi ŵanthu ŵaku wosi.”

8 Abimeleki wanguyuka ndi mlenjilenji, wangudana ateŵeti ŵaki wosi ndi kuŵakambiya vinthu vosi venivi, ndipu anguchita mantha ukongwa. 9 Pavuli paki, Abimeleki wangudana Abrahamu ndi kumukambiya kuti: “Ntchinthu wuli cho watichitiya? Ndakunangiyanji kuti uchitiski ubudi ukulu viyo kuza paku ini ndi ufumu wangu. Vo wandichitiya vamampha cha.” 10 Ndipu Abimeleki wangulutirizga kukambiya Abrahamu kuti: “Ntchifukwa wuli unguchita ivi?”+ 11 Abrahamu wangukamba kuti: “Chenga chifukwa chakuti mumtima mwangu ndinguŵanaŵana kuti, ‘Ŵanthu a kunu atopa Chiuta cha ndipu andibayengi chifukwa cha muwolu wangu.’+ 12 Kweniso ndi mzichi wangu nadi, ndi mwana wa ada kweni tipambana ama, ndipu ndikumuto nthengwa.+ 13 Sonu Chiuta wati wandituzgaku kunyumba kwa ada+ kuti ndisamengisamengi, ndingukambiya muwolu wangu kuti: ‘Kwekosi ko tikengi, ukandilongongi chanju chambula kumala mwakukambiya ŵanthu kuti, “Ndi mzichi wangu.”’”+

14 Sonu Abimeleki wangupereka mbereri, ng’ombi, ateŵeti anthulumi ndi ateŵeti anthukazi kwaku Abrahamu, ndipu wangumuweze muwolu waki Sara. 15 Abimeleki wangukambiya so Abrahamu kuti: “Charu chosi ichi ntchangu. Ungaja peposi po wakhumba.” 16 Ndipu wangukambiya Sara kuti: “Ndipereka ndalama 1,000 zasiliva ku mzichi waku.+ Ndalama zenizi ntchisimikizu* ku ŵanthu wo ŵe ndi yiwi kweniso ku munthu weyosi, kuti wachita chinthu chechosi cha chiheni ndipu ŵanthu akunyozengi cha.” 17 Sonu Abrahamu wangwamba kuŵeyere Chiuta wauneneska, ndipu Chiuta wanguchizga Abimeleki, muwolu waki ndi akapolu ŵaki asungwana, ndipu angwamba kubala ŵana, 18 pakuti Yehova wanguchitiska kuti anthukazi wosi munyumba yaku Abimeleki aje achumba* chifukwa chaku Sara, muwolu waku Abrahamu.+

21 Yehova wangukumbuka Sara nge mo wangukambiya, ndipu Yehova wanguchitiya Sara vo wangulayizga.+ 2 Sonu Sara wangume nthumbu+ ndipu wangubaliya Abrahamu mwana munthulumi mu ukoti waki. Ivi vinguchitika pa nyengu yakuŵikika yo Chiuta wangumulayizga.+ 3 Abrahamu wangudana mwana yo Sara wangumubaliya kuti Isaki.+ 4 Abrahamu wangudumuwa* mwana waki Isaki wati wakwanisa mazuŵa 8, nge mo Chiuta wangumulamuliya.+ 5 Abrahamu wenga ndi vyaka 100 pa nyengu yo mwana waki Isaki wanguwiyaku. 6 Sonu Sara wangukamba kuti: “Chiuta wachitiska kuti ndikondwi; ndipu munthu weyosi yo wavwengi venivi wasekengi nani.”* 7 Sara wangukamba so kuti: “Ndiyani yo waŵanaŵanangaku kuti Sara muwolu waku Abrahamu wazamuwonkhesa mwana? Kweni awonani! Ndamubaliya mwana munthulumi mu ukoti waki.”

8 Sonu mwana yo, wangukuwa ndipu angumulumula.* Pa zuŵa lo Isaki angumulumuliya, Abrahamu wangunozga phwandu likulu. 9 Kweni Sara wawonanga mwana munthulumi waku Hagara+ wa ku Ijipiti, yo wangubaliya Abrahamu, wachinyoza Isaki.+ 10 Sonu Sara wangukambiya Abrahamu kuti: “Dikisani kapolu munthukazi uyu limoza ndi mwana waki, pakuti mwana wa kapolu munthukazi uyu wazamuhariya limoza cha ndi mwana wangu Isaki!”+ 11 Kweni Abrahamu wangukwiya ukongwa ndi vo Sara wangukamba vakukwaskana ndi mwana waki.+ 12 Ndipu Chiuta wangukambiya Abrahamu kuti: “Ungakwiyanga cha ndi vo Sara watikukambiya vakukwaskana ndi mwana yo kweniso kapolu waku munthukazi. Muvwiyi,* pakuti yo yazamudanika kuti mphapu* yaku yazamutuliya mwaku Isaki.+ 13 Kweni mwana wa kapolu munthukazi nayu,+ ndazakumusambusa mtundu+ chifukwa ndi mphapu* yaku.”

14 Mwaviyo, Abrahamu wanguyuka mlenjilenji, wanguto chiŵandi ndi thumba la maji lachikopa ndipu wanguvipereka kwaku Hagara. Wanguviŵika paphewa laki, ndipu pavuli paki wangumukambiya kuti wakengi limoza ndi mwana yo.+ Mwaviyo, wangusoka ndipu wayingangayinganga ŵaka muchipululu cha Beresheba.+ 15 Pakumaliya paki, maji ngangumala muthumba lachikopa ndipu Hagara wangujowo mwana yo kusi kwa chivwati. 16 Pavuli paki, wangutuwapu ndi kuchija pakuyija chapataliku, chifukwa wangukamba kuti: “Ndikhumba cha kuwona mwana uyu wachifwa.” Mwaviyo, wanguja pasi chapataliku ndipu wangwamba kuliya ukongwa.

17 Sonu Chiuta wanguvwa kuliya kwa mnyamata yo,+ ndipu mungelu waku Chiuta wangudana Hagara kutuliya kuchanya kuti:+ “Hagara, ntchinthu wuli chasuzga? Ungawopanga cha, pakuti Chiuta wavwa kuliya kwa mwana yo kutuliya po wali. 18 Soka, nyamuwa mwana yo ndipu umukolesi ndi janja laku, pakuti ndazakumusambusa mtundu ukulu.”+ 19 Pavuli paki, Chiuta wangujula masu ngaku Hagara ndipu wanguwona chisimi cha maji. Mwaviyo, wanguluta pachisimi cho, wanguneŵiyamu maji muthumba lachikopa, ndipu wangumupaska maji mwana yo kuti wamwi. 20 Ndipu mwana yo+ wachikuwa Chiuta wenga nayu. Ishimayeli wajanga muchipululu ndipu wanguja kaswiri wakuponya mivi mwakugwiriskiya ntchitu uta. 21 Iyu wajanga muchipululu cha Parani,+ ndipu anyina anguchimutole munthukazi kucharu cha Ijipiti.

22 Pa nyengu yo, Abimeleki ndi Fikolo, mura wa asilikali ŵaki, angukambiya Abrahamu kuti: “Chiuta we nawi pa vosi vo uchita.+ 23 Sonu lapizga pa masu paku Chiuta kuti ugomezgekengi kwaku ini, ku ŵana ŵangu ndi kwa azuku ŵangu, kweniso kuti ulongongi chanju chambula kumala kwaku ini ndipuso ku ŵanthu a mucharu cho ujamu, nge mo ini ndachitiya.”+ 24 Sonu Abrahamu wangukamba kuti: “Ndilapizga.”

25 Kweni Abrahamu wangudandawuliya Abimeleki vakukwaskana ndi chisimi cha maji cho ateŵeti aku Abimeleki anguphanga.+ 26 Abimeleki wangumuka kuti: “Ndiziŵa cha yo wakuchita venivi; ungundikambiyapu cha, ndipu nkhuvwa kwenuku.” 27 Sonu Abrahamu wanguto mbereri kweniso ng’ombi ndi kuzipereka kwaku Abimeleki, ndipu wosi ŵaŵi anguchita phanganu. 28 Abrahamu wati wapatuwa ŵana a mbereri anthukazi akukwana 7 pa mskambu, 29 Abimeleki wangufumba Abrahamu kuti: “Ntchifukwa wuli wapatuwa ŵana a mbereri anthukazi akukwana 7 yaŵa?” 30 Pavuli paki, Abrahamu wangukamba kuti: “Londe ŵana a mbereri anthukazi akukwana 7 wo nditikupaska kuti uje ukaboni wakuti ndini ndikukumba chisimi ichi.” 31 Ndichu chifukwa chaki wangudana malu yanga kuti Beresheba,*+ pakuti pamalu ngenanga ndipu wosi ŵaŵi angulapizgiya. 32 Mwaviyo, anguchita phanganu+ pa Beresheba, ndipu pavuli paki Abimeleki limoza ndi Fikolo, mura wa asilikali ŵaki, angusoka ndipu anguwere kucharu cha Afilisiti.+ 33 Pavuli paki, Abrahamu wangupanda chimiti cha tamarisiki* ku Beresheba, ndipu kwenuku wangudaniya pa zina laku Yehova,+ Chiuta wamuyaya.+ 34 Ndipu Abrahamu wanguja* mucharu cha Afilisiti kwa nyengu yitali.*+

22 Ivi vati vajumphapu, Chiuta wauneneska wanguyesa Abrahamu+ ndipu wangumukambiya kuti: “Abrahamu!” Iyu wangumuka kuti: “Nde panu!” 2 Ndipu Chiuta wangukamba kuti: “To mwana waku, mwana waku yumoza pe mweniyo utimuyanja ukongwa,+ Isaki.+ Luta kucharu cha Moriya+ ndipu kweniko ukamupereki nge sembi yakupiriza, paphiri lo ndakukulongo.”

3 Sonu Abrahamu wanguyuka mlenjilenji, wanguŵikapu chakujapu pabulu waki ndipuso wanguphwamuwa nkhuni zakuchiwotche sembi yakupiriza. Pavuli paki, wanguto ateŵeti ŵaki ŵaŵi ndipuso mwana waki Isaki, ndipu angusoka ulendu wakuluta kumalu ko Chiuta wauneneska wangumukambiya. 4 Pa zuŵa lachitatu, Abrahamu wanguyunuka ndipu wanguwona malu ngo, chapatali. 5 Sonu Abrahamu wangukambiya ateŵeti ŵaki kuti: “Yimwi muje penipanu limoza ndi bulu, kweni ini limoza ndi mnyamata uyu tilutengi kuwa kuchisopa, tazakukusaniyani penipanu.”

6 Sonu Abrahamu wanguto nkhuni zakuwotche sembi yakupiriza ndipu wangupingiza Isaki, mwana waki. Iyu wangupinga motu ndi chimayi* ndipu wosi ŵaŵi angulutirizga kwenda. 7 Isaki wangukambiya awisi a Abrahamu kuti: “Ada!” Yiwu angumuka kuti: “Kamba mwana wangu!” Sonu Isaki wangulutirizga kukamba kuti: “Te ndi motu ndi nkhuni, nanga mbereri yakuchipereka sembi yakupiriza ye pani?” 8 Abrahamu wangumuka kuti: “Mwana wangu, Chiuta mweneku waperekengi mbereri ya sembi yakupiriza.”+ Ndipu wosi ŵaŵi angulutirizga kwenda.

9 Ndipu pakumaliya paki, angufika pamalu po Chiuta wauneneska wangumulongo. Sonu Abrahamu wanguzengapu guŵa la sembi ndi kuŵikapu nkhuni. Pavuli paki, wangumanga manja ndi malundi nga mwana waki Isaki, ndipu wangumuŵika paguŵa la sembi, pachanya pa nkhuni.+ 10 Sonu Abrahamu wangutambasuwa janja laki ndi kuto chimayi* kuti wabayi mwana waki.+ 11 Kweni mungelu waku Yehova wangumudana kutuliya kuchanya, ndipu wanguti: “Abrahamu, Abrahamu!” Iyu wangumuka kuti: “Nde panu!” 12 Pavuli paki, Chiuta wangukamba kuti: “Leka kupweteka mwana waku ndipu ungachitanga nayu chechosi cha, pakuti sonu ndaziŵa kuti utopa Chiuta chifukwa wandinola cha mwana waku yumoza pe.”+ 13 Abrahamu wati wavwa venivi wanguyunuka ndipu chapataliku ndi iyu wanguwona mbereri yinthulumi yo yinguwira masengwi ngaki kuchivwati. Abrahamu wanguluta kuchito mbereri yinthulumi yo ndipu wanguyipereka nge sembi yakupiriza mumalu mwa mwana waki. 14 Ndipu malu ngenanga Abrahamu wangungadana kuti Yehova-yire.* Ndichu chifukwa chaki mpaka sonu pe mazu ngakuti: “Muphiri laki, Yehova waperekengi vinthu vakukhumbika.”+

15 Ndipu mungelu waku Yehova wangudana Abrahamu kachiŵi kutuliya kuchanya, 16 ndipu wangukamba kuti: “Yehova watiti, ‘Ndilapizga pa zina langu,+ kuti pakuti wachita venivi ndipu wandinola cha mwana waku yumoza pe,+ 17 ndazakukutumbika nadi ndipuso ndazamuyandanisa mphapu* yaku nge nyenyezi zakuchanya kweniso nge mchenga wa mumphepeti mwa nyanja,+ ndipu mphapu* yaku yazamuto matawuni nga* arwani ŵaki.+ 18 Ndipu kuporote mu mphapu* yaku+ mitundu yosi pacharu chapasi yazakujisaniriya vitumbiku chifukwa chakuti wavwiya mazu ngangu.’”+

19 Pavuli paki, Abrahamu wanguwere kwa ateŵeti ŵaki, ndipu angusoke limoza kuwere ku Beresheba;+ ndipu Abrahamu wangulutirizga kuja ku Beresheba.

20 Ndipu pavuli paki, Abrahamu wangulonde uthenga wakuti: “Milika nayu wakubaliya Nahori mku waku,+ ŵana anthulumi: 21 Wakwamba ndi Uzi, wachiŵi ndi Bazi mvurwa waki, ndipu anyaki ndi Kemuweli wisi waku Aramu, 22 Kesedi, Hazo, Pilidashi, Yidilafu ndi Betuweli.”+ 23 Betuweli wangubala Rabeka.+ Ŵana anthulumi 8 ŵenaŵa ndiwu Milika wangubaliya Nahori mku waki waku Abrahamu. 24 Rewuma yo wenga mbilika* yaku Nahori, nayu wangubala ŵana anthulumi yaŵa: Teba, Gahamu, Tahashi ndi Mayaka.

23 Ndipu Sara wanguja ndi umoyu vyaka 127. Venivi ndivu venga vyaka va umoyu waku Sara.+ 2 Sara wangufwiya ku Kiriyati-ariba,+ ko kudanika so kuti ku Heburoni+ mucharu cha Kanani,+ ndipu Abrahamu wangwamba kuliya nyifwa yaku Sara. 3 Pavuli paki, Abrahamu wangutuwapu po penga thupi la muwolu waki, ndipu wangukambiya ŵana aku Heti+ kuti: 4 “Nde mulendu ndipu ndija pakati pinu.+ Pa malu ngo mwenangu, ndipaskeniku malu kuti ngaje masanu, kuti ndiŵikepu muwolu wangu.” 5 Ŵana aku Heti angumuka Abrahamu kuti: 6 “Tivwiyeni Ambuya. Yimwi ndimwi mulongozgi* wakusankhika ndi Chiuta pakati pidu.+ Mungaŵika thupi la muwolu winu mu ngamoza mwa masanu ngidu ngamampha ukongwa. Ndipu palivi yo wangakaniza masanu ngaki kuti muleki kuŵikapu thupi la muwolu winu.”

7 Sonu Abrahamu wangusoka ndi kusindamiya ŵanthu a mucharu cho, ŵana aku Heti,+ 8 ndipu wanguŵakambiya kuti: “Asani mungandizomereza kuŵika thupi la muwolu wangu, mbwenu ndivwiyeni ndipuso ndipemphiyeniku kwaku Efuroni mwana waku Zohari 9 kuti wandigulisi mphanji yaki ya Makipela yo ye kukumaliya kwa munda waki. Wandigulisi mphanji yo pa masu pinu, pa mtengu waki wosi+ kuti ndije ndi masanu ngangu.”+

10 Sonu Efuroni wanguja pasi pakati pa ŵana a ku Heti. Mwaviyo, Efuroni, Mhiti wangumuka Abrahamu pa masu pa ŵana aku Heti, ndipuso pa masu pa ŵanthu wosi wo angusere pageti la tawuni yaki,+ ndipu wangukamba kuti: 11 “Awa, ambuya! Ndivwiyeni. Nditikupaskani munda wo kweniso mphanji yo ye mwenimo. Nditikupaskani vinthu venivi pa masu pa ŵana a ŵanthu ŵangu. Kaŵikenimu thupi la muwolu winu.” 12 Sonu Abrahamu wangusindama pa masu pa ŵanthu a mucharu cho, 13 ndipu wangukambiya Efuroni ŵanthu wosi achivwa kuti: “Ndivwiyi chondi! Ndikupaskengi ndalama zosi za munda wo. Londa, kuti ndikaŵikepu thupi la muwolu wangu.”

14 Ndipu Efuroni wangumuka Abrahamu kuti: 15 “Ambuya, ndivwiyeni. Mtengu wa malu yanga ndi masekeli* 400 ngasiliva, kweni nkhani ya ndalama nkhanthu cha kwaku yimwi ndi ini. Mwaviyo, kaŵikeni muwolu winu.” 16 Abrahamu wanguvwiya vo Efuroni wangukamba, ndipu Abrahamu wangupimiya Efuroni siliva yo iyu wangukamba pa masu pa ŵana aku Heti. Wangupima masekeli* 400 ngasiliva, mwakukoliyana ndi mwesu wo amalonda azomerezanga.+ 17 Mwaviyo, Efuroni wangugulisa munda waki wo wenga ku Makipela, kunthazi kwa Mamure. Munda wo, mphanji yo yenga mwenimo ndi vimiti vosi vo venga mumunda wo, vingusimikizika 18 pa masu pa ŵana aku Heti ndipuso ŵanthu wosi wo angusere pageti la tawuni yaki, kuti vagulisika kwaku Abrahamu. 19 Pavuli paki, Abrahamu wanguŵika muwolu waki Sara mumphanji yo yenga mumunda wa Makipela, kunthazi kwa Mamure, ko kudanika so kuti ku Heburoni, mucharu cha Kanani. 20 Mwaviyo, ŵana aku Heti angupereka munda wo kweniso mphanji yo yenga mwenimo kwaku Abrahamu, kuti ngaje masanu ngaki.+

24 Sonu Abrahamu wangukota, wenga ndi vyaka vinandi ndipu Yehova wangumutumbika mu vinthu vosi.+ 2 Abrahamu wangukambiya mteŵeti waki yo wenga mura ukongwa munyumba yaki, mweniyo wawoneriyanga vinthu vosi vo wenga navu,+ kuti: “Ŵika janja laku kusi kwa chiŵa changu, 3 ndipu ndikuchitiskengi kuti ulapizgi pa masu paku Yehova, Chiuta wa kuchanya ndipuso Chiuta wa charu chapasi, kuti mwana wangu umutoliyengi cha munthukazi kutuliya mu ŵana anthukazi ŵa Akanani, wo ini ndija pakati pawu.+ 4 Kweni uluti kucharu changu, kwa abali ŵangu+ ndipu ukamutole munthukazi mwana wangu, Isaki.”

5 Kweni mteŵeti yo wangumufumba kuti: “Wuli asani munthukazi yo wachikana kuza nani kunu? Kumbi mwana winu nkhamuweze kucharu cho mukutuliya?”+ 6 Abrahamu wangumukambiya kuti: “Ungaziyesanga cha kumuweze kweniko mwana wangu.+ 7 Yehova Chiuta wakuchanya yo wakundituzga munyumba ya ada kweniso mucharu cha abali ŵangu+ ndipuso yo wangulongoro nani ndi kundilapizgiya kuti:+ ‘Charu ichi ndazakuchipereka+ ku mphapu* yaku,’+ watumizengi mungelu waki panthazi paku,+ ndipu wakumutole nadi munthukazi mwana wangu kweniko.+ 8 Kweni asani munthukazi yo wachikana kuza nawi kunu, wazamufwatuka ku vo ulapizgengi. Kweni mwana wangu ungazimuweziyanga kweniko cha.” 9 Sonu mteŵeti yo, wanguŵika janja laki kusi kwa chiŵa chaku Abrahamu mbuyaki ndipu wangulapizga kwaku iyu pa nkhani yeniyi.+

10 Mwaviyo, mteŵeti waku Abrahamu wangutopu ngamila 10 pa ngamila za ambuyaki ndipu wangusoka, wanguto so vinthu vamampha vakupambanapambana pa vinthu va ambuyaki. Ndipu wanguluta ku Mesopotamiya, ku tawuni yaku Nahori. 11 Iyu wangujikamisa ngamila pachisimi kubwalu kwa tawuni yo. Ndipu chenga chakumazulu, nyengu yo anthukazi alutiyanga kuchineŵa maji. 12 Pavuli paki wangukamba kuti: “Yehova Chiuta wa ambuya ndiwovyeni kuti vinthu vindiyende umampha mu zuŵa ili, ndipuso longoni chanju chambula kumala kwa ambuya a Abrahamu. 13 Ndama panu pachisimi ndipu ŵana anthukazi ŵa ŵanthu a tawuni iyi atuza kuzineŵa maji. 14 Vichitiki kuti msungwana yo ndimukambiyengi kuti, ‘Sisa msuku waku wa maji kuti ndimwi maji,’ ndipu wamukengi kuti, ‘Mwani maji, ndipu ndimwisengi so ngamila zinu,’ mwenuyu ndiyu waŵi munthukazi yo mwasankhiya Isaki mteŵeti winu ndipu venivi vindiwovyengi kuziŵa kuti mwalongo chanju chambula kumala kwa ambuya.”

15 Wechendamalizi kulongoro, panguza Rabeka mwana munthukazi waku Betuweli,+ mwana munthulumi waku Milika+ muwolu waku Nahori,+ mku waki waku Abrahamu. Iyu wangupinga msuku waki wa maji paphewa. 16 Sonu msungwana uyu wenga wakutowa ukongwa, iyu wenga mwali; wenga wechendagonanepu ndi munthulumi. Wangusikiya ku chisimi, wanguzaza maji mumsuku waki ndipu wangukwere pachanya. 17 Nyengu yeniyo mteŵeti waku Abrahamu wangutchimbiya kuchikumana nayu ndipu wangukamba kuti: “Ndipaskeku maji ngamanavi mumsuku waku kuti ndimwi.” 18 Msungwana yo wangumuka kuti: “Mwani ambuya.” Pavuli paki wangusisa msuku waki paphewa, ndi kuwukoleze mumanja ndipu munthu yo wangumwa maji. 19 Wati wamaliza kumupaska maji, wangukamba kuti: “Ndineŵengi so maji nga ngamila zinu mpaka po zosi zamwiya.” 20 Mwaviyo, maji ngo ngenga mumsuku wangungadira muchakumwisiyamu viŵetu ndipu wangutchimbiya maulendu nganandi kuluta ku chisimi kuchineŵa maji. Iyu wangulutirizga kuneŵa maji nga ngamila zosi za mteŵeti waku Abrahamu. 21 Nyengu yosi yeniyi, mteŵeti yo wamulereseskanga mwakuzizwa kwambula kulongoro chechosi, kuti wasimikizi asani Yehova wamuwovya nadi pa ulendu uwu pamwenga cha.

22 Ngamila zo zati zamaliza kumwa maji, mteŵeti yo wangupaska Rabeka ndeŵereŵi yapamphunu yagolidi yo uzitu waki wenga hafu ya sekeli* ndipuso vibangili viŵi vo uzitu waki wenga masekeli* 10. 23 Ndipu wangukamba kuti: “Akamba, kumbi ndiwi mwana waku yani? Kumbi ku nyumba ya awusu kwe malu ngakuti tikagoneku?” 24 Iyu wangumuka kuti: “Ndini mwana waku Betuweli,+ mwana munthulumi waku Milika yo wangubaliya Nahori.”+ 25 Ndipu wangukamba so kuti: “Te ndi uteka ndi vakurya vinyaki vinandi va viŵetu ndipuso malu ngakuti mukagonepu te nangu.” 26 Pavuli paki, munthu yo wangujikama ndi kusindama mpaka chisku chaki pasi pa masu paku Yehova. 27 Ndipu wangukamba kuti: “Wathamikiki Yehova, Chiuta wa ambuya a Abrahamu chifukwa waleka cha kuŵalongo chanju chambula kumala kweniso kugomezgeka kwaki. Yehova wandilongozge kunyumba ya abali ŵa ambuya.”

28 Ndipu msungwana yo wangutchimbiya kuchikambiya a munyumba ya anyina nkhani yeniyi. 29 Sonu Rabeka wenga ndi mzichi waki zina laki Labani.+ Ndipu Labani wangutchimbiriya kwa mteŵeti yo wenga pachisimi, kubwalu kwa tawuni. 30 Labani wati wawona kuti Rabeka we ndi ndeŵereŵi pamphunu ndipuso vibangili mumanja mwaki, kweniso wati wavwa mzichi waki Rabeka wachikamba kuti, “Munthu yo wandikambiya vakutivakuti,” iyu wanguluta kuchikumana ndi munthu yo, yo wenga weche kuma penipo pachisimi pafupi ndi ngamila. 31 Wati wafika ŵaka wangukamba kuti: “Tiyeni kunyumba, yimwi munthu wakutumbikika ndi Yehova. Ntchifukwa wuli mwama kunu kubwalu? Ndakunozgiyani nyumba kweniso malu nga ngamila zinu.” 32 Mwaviyo, munthu yo wangusere munyumba ndipu Labani wangufwatuwa ngamila kweniso wanguzipaska uteka ndi vakurya vinyaki. Ndipu wangupereka maji kwa munthu yo kweniso ku ŵanthu wo wenga nawu kuti asambisi maphazi ngawu. 33 Kweni ŵati amuŵikiya chakurya kuti waryi, wangukamba kuti: “Ndiryengi cha mpaka po ndakambiya vo ndaziya.” Mwaviyo, Labani wangukamba kuti: “Kambani!”

34 Pavuli paki munthu yo wangukamba kuti: “Ndini mteŵeti waku Abrahamu.+ 35 Ndipu Yehova waŵatumbika ukongwa ambuya, waŵakhupusa ukongwa, waŵapaska mbereri ndi ng’ombi, siliva ndi golidi, ateŵeti anthulumi ndi ateŵeti anthukazi kweniso ngamila ndi abulu.+ 36 Kweniso, Sara muwolu wa ambuya, wakuŵabaliya mwana munthulumi pa nyengu ya ukoti waki,+ ndipu yiwu azakumupaska vinthu vosi vo ŵe navu.+ 37 Mwaviyo, ambuya akundichitiska kuti ndilapizgi. Yiwu angundikambiya kuti: ‘Mwana wangu ungamutoliyanga cha munthukazi kutuliya mu ŵana anthukazi ŵa Akanani, wo ini ndija pakati pawu.+ 38 Ungachitanga cha venivi, kweni uluti kunyumba ya ada kweniso kwa abali ŵangu+ ndipu ukamutole munthukazi mwana wangu.’+ 39 Kweni ndingufumba ambuya kuti: ‘Wuli asani munthukazi yo wachikana kuza nani?’+ 40 Yiwu angundimuka kuti: ‘Yehova, yo nditenda pa masu paki,+ watumengi mungelu waki+ limoza ndi yiwi, wakukuwovya nadi kuti vinthu vikakuyende umampha pa ulendu waku, ndipu ukamutole munthukazi mwana wangu kwa abali ŵangu kweniso kunyumba ya ada.+ 41 Wazamufwatuka ku vo walapizga kwaku ini asani waluta kwa abali ŵangu ndipu akupaska cha munthukazi yo. Venivi vazamuchitiska kuti ufwatuki ku vo walapizga.’+

42 “Ndati ndafika pachisimi msanawale, ndingukamba kuti: ‘Yehova, Chiuta wa ambuya a Abrahamu, asani mundiwovyengi kuti vinthu vindiyende umampha pa ulendu wangu, 43 ndama panu pachisimi. Vichitiki kuti, asani paza msungwana+ kuzineŵa maji, ndimukambiyengi kuti, “Chondi, ndipaskeku maji ngamanavi mumsuku waku kuti ndimwi,” 44 msungwana yo wandikambiyi kuti: “Mwani, ndipu ndineŵengi so maji nga ngamila zinu.” Msungwana mweniyo ndiyu waŵengi munthukazi yo Yehova wasankha kuti waje muwolu wa mwana wa ambuya.’+

45 “Ndechendamalizi kulongoro mumtima mwangu, ndinguwona Rabeka watuza wapinga msuku waki paphewa, ndipu wangusikiya ku chisimi ndi kwamba kuneŵa maji. Pavuli paki, ndingumukambiya kuti: ‘Ndipaskeku maji.’+ 46 Mwaviyo, mwaliŵiliŵi wangusisa msuku waki paphewa ndipu wangukamba kuti: ‘Mwani maji,+ ndipu ndimwisengi so ngamila zinu.’ Ndipu ndingumwa, ngamila nazu wanguzipaska maji. 47 Pavuli paki, ndingumufumba kuti: ‘Ndiwi mwana waku yani?’ Iyu wangumuka kuti, ‘Ndini mwana waku Betuweli, mwana munthulumi waku Nahori, yo Milika wakumubaliya.’ Mwaviyo, ndingumuvwalika ndeŵereŵi pamphunu kweniso vibangili mumanja ngaki.+ 48 Ndingujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi pa masu paku Yehova ndipuso ndinguthamika Yehova, Chiuta wa ambuya a Abrahamu,+ yo wandilongozge pa nthowa yakwenere kuti ndito mwana munthukazi wa mubali wa ambuya kuti wakaje muwolu wa mwana wawu. 49 Sonu ndikambiyeni asani mukhumba kulongo ambuya chanju chambula kumala kweniso kuja akugomezgeka kwaku yiwu. Kweni asani ndi viyo cha, ndikambiyeni, kuti nkhapenji kunyaki.”*+

50 Pavuli paki, Labani ndi Betuweli angumuka kuti: “Ivi vatuliya kwaku Yehova. Tingakana cha pamwenga kuzomera.* 51 Ewuyu Rabeka. Mutoni ndipu lutani nayu kuti wakaje muwolu wa mwana wa ambuyamwi, nge mo Yehova wakambiya.” 52 Mteŵeti waku Abrahamu wati wavwa mazu ngawu, nyengu yeniyo wangujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi pa masu paku Yehova. 53 Ndipu mteŵeti yo wangwamba kutuzga vinthu vasiliva ndi vagolidi ndipuso vakuvwala ndipu wanguvipereka kwaku Rabeka. Wangupereka so vinthu vakuzirwa ku mzichi waku Rabeka kweniso kwa anyina. 54 Pavuli paki, iyu ndi ŵanthu ŵaki angurya ndi kumwa ndipu angugona kwenuku.

Wati wayuka ndi mlenji, wangukamba kuti: “Ndizomerezeni kuti ndiwere kwa ambuya.” 55 Mzichi waku Rabeka ndi anyina, angumuka kuti: “Wuli kuti msungwana uyu waje nasi kwa mazuŵa 10 pe? Pavuli paki ndipu walutengi.” 56 Kweni mteŵeti yo wanguŵakambiya kuti: “Kundikole pasi cha pakuti Yehova wandiwovya kuti vinthu vindiyende umampha pa ulendu wangu. Ndizomerezeni kuti ndilutengi kwa ambuya.” 57 Sonu angukamba kuti: “Agani timudani msungwana yo, kuti timufumbi.” 58 Yiwu angumudana Rabeka ndipu angumufumba kuti: “Kumbi ulutengi ndi munthu uyu?” Iyu wangumuka kuti: “Ndilutengi.”

59 Mwaviyo, angumuzomereza mzichi wawu Rabeka+ kuti walutengi limoza ndi mlezi* waki+ kweniso mteŵeti waku Abrahamu ndi ŵanthu ŵaki. 60 Yiwu angutumbika Rabeka ndipu angumukambiya kuti: “Mzichi widu, uje nyinawu wa ŵanthu mamiliyoni nganandi,* ndipu mphapu* yaku yizito matawuni nga* ŵanthu wo atiŵatinkha.”+ 61 Pavuli paki, Rabeka ndi ateŵeti ŵaki anthukazi angusoka, angukwera pangamila ndipu angulondo mteŵeti yo. Mwaviyo, mteŵeti yo wanguto Rabeka ndipu wanguluta.

62 Sonu Isaki wanguweku kufupi ndi Bere-lahayi-royi,+ pakuti wajanga muchigaŵa cha Negebu.+ 63 Ndipu wanguluta kudondu kwe pafupi kufipa kuti wakalunguruki.*+ Wati wayunuka, wanguwona kuti kutuza ngamila. 64 Rabeka wati wayunuka, wanguwona Isaki ndipu mwaliŵiliŵi wangusika pangamila. 65 Pavuli paki wangufumba mteŵeti yo kuti: “Ndiyani munthulumi yuwa watenda mudondu muwa kuzikumana ndi isi?” Mteŵeti yo wangumumuka kuti: “Mbambuya.”* Mwaviyo, Rabeka wanguto salu yaki ndipu wangudika kumutu. 66 Ndipu mteŵeti yo wangukambiya Isaki vosi vo wanguchita. 67 Pavuli paki, Isaki wangutole Rabeka muhema la anyina a Sara.+ Mwaviyo, Isaki wanguto Rabeka kuja muwolu waki, wangumwanja ukongwa+ ndipu wangupembuzgika pavuli pa nyifwa ya anyina.+

25 Sonu Abrahamu wanguto so munthukazi munyaki ndipu zina laki wenga Ketura. 2 Pati pajumpha nyengu, munthukazi yo, wangubaliya Abrahamu ŵana yaŵa: Zimurani, Yokishani, Medani, Midiyani,+ Ishibaki ndi Shuwa.+

3 Yokishani wangubala Sheba ndi Dedani

Ŵana anthulumi aku Dedani ŵenga Ashurimu, Letushimu ndi Lewumimu.

4 Ŵana anthulumi aku Midiyani ŵenga Efa, Eferi, Hanoki, Abida ndi Elida.

Wosi yaŵa ŵenga ŵana anthulumi aku Ketura.

5 Pavuli paki, Abrahamu wangupereka vinthu vosi vo wenga navu kwaku Isaki,+ 6 kweni ŵana wo Abrahamu wangubaliya pa mbilika* zaki, wanguŵapaska mphasu. Ndipu Abrahamu weche ndi umoyu, wangutumiza ŵana wo chakuvuma,* kutali ndi Isaki mwana waki,+ kucharu cha Kuvuma.* 7 Abrahamu wanguja ndi umoyu vyaka 175. 8 Sonu Abrahamu wangututa kakumaliya ndipu wangufwa we wakukota. Iyu wanguja umoyu utali kweniso wakukhorwesa ndipu wanguwunganisikiya ku ŵanthu ŵaki.* 9 Ndipu ŵana ŵaki, Isaki ndi Ishimayeli angumuŵika mumphanji ya Makipela, mumunda waku Efuroni mwana waku Zohari Mhiti, wo wenga kunthazi kwa Mamure.+ 10 Munda uwu, ndi wo Abrahamu wangugula kwa ŵana aku Heti. Abrahamu limoza ndi muwolu waki Sara anguŵikika kwenuku.+ 11 Abrahamu wati wafwa, Chiuta wangulutirizga kutumbika mwana waki Isaki,+ ndipu Isaki wajanga kufupi ndi Bere-lahayi-royi.+

12 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Ishimayeli+ mwana waku Abrahamu yo Hagara+ wa ku Ijipiti, mteŵeti waku Sara, wangubaliya Abrahamu.

13 Sonu yanga ndi mazina nga ŵana anthulumi aku Ishimayeli mwakukoliyana ndi mabanja ngawu: Mwana wakwamba waku Ishimayeli wenga Nebayoti,+ ndipu pavuli paki wangubala Kedara,+ Adibeli, Mibisamu,+ 14 Mishima, Duma, Masa, 15 Hadadi, Tema, Yeturi, Nafishi ndi Kedema. 16 Ŵenaŵa ndiwu ŵana anthulumi aku Ishimayeli, ndipu ngenanga ndingu mazina ngawu mwakukoliyana ndi mizi yawu kweniso misasa yawu,* alongozgi 12 mwakukoliyana ndi mafuku ngawu.+ 17 Ndipu Ishimayeli wanguja ndi umoyu vyaka 137. Pavuli paki wangututa kakumaliya ndipu wangufwa. Iyu wanguwunganisikiya ku ŵanthu ŵaki.* 18 Ŵana aku Ishimayeli ajanga muchigaŵa cho chitambiya ku Havila+ kufupi ndi Shuru+ yo we kufupi ndi Ijipiti, mpaka kuchifika ku Asiriya. Ishimayeli wajanga pafupi ndi abali ŵaki wosi.*+

19 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Isaki mwana waku Abrahamu.+

Abrahamu wangubala Isaki. 20 Isaki wenga ndi vyaka 40 pa nyengu yo wangutole Rabeka mwana waku Betuweli+ Muaramu, ku Padani-aramu. Rabeka wenga mzichi waku Labani Muaramu. 21 Ndipu Isaki waŵeyeriyanga Yehova vakukwaskana ndi muwolu waki, chifukwa chakuti wenga chumba. Mwaviyo, Yehova wanguvwa kuŵeyere kwaki ndipu muwolu waki Rabeka wangume nthumbu. 22 Ŵana wo ŵenga mumoyu mwaki, angwamba kulimbana+ ndipu iyu wangukamba kuti: “Asani ndisuzgikengi viyo, palivi chifukwa chakujaliya ndi umoyu.” Mwaviyo, wangufumba Yehova. 23 Ndipu Yehova wangumukambiya kuti: “Mumoyu mwaku mwe mitundu yiŵi+ ndipu mwaku yiwi mutuwengi mitundu yiŵi yakupambana.+ Mtundu unyaki uŵengi wanthazi kuluska unyaki+ ndipu mura wazamuteŵete mumana.”+

24 Nyengu yakuti wabali yati yakwana, awonani! mumoyu mwaki mwenga ŵana amuwoli. 25 Mwana wakwamba wanguwaku, iyu wenga muyera liŵavu losi kweniso wenga ndi cheya,*+ mwaviyo angumudana kuti Esawu.*+ 26 Pavuli paki, mvurwa waki wanguwaku ndipu janja laki linguko chiphundulu chaku Esawu.+ Mwaviyo, wangumudana kuti Yakobe.*+ Isaki wenga ndi vyaka 60 pa nyengu yo muwolu waki wangubaliya ŵana ŵenaŵa.

27 Ŵana wo ŵati akuwa, Esawu wanguja chiŵinda walusu,+ munthu wakwanja mudondu, kweni Yakobe wenga munthu wambula kafukwa ndipu wajanga mumahema.+ 28 Isaki wayanjanga Esawu chifukwa chakuti wamubayiyanga nyama zamudondu kweni Rabeka wayanjanga Yakobe.+ 29 Zuŵa linyaki Esawu wachituwa kudondu wanguvuka ukongwa ndipu wangusaniya kuti Yakobe wabika chiperi.* 30 Sonu Esawu wangukambiya Yakobe kuti: “Yendesa, chondi ndipaskeku chiperi chaku chiyera cho, pakuti nja yandipweteka* ukongwa!” Ndichu chifukwa chaki wangudanika kuti, Edomu.*+ 31 Yakobe wangumuka kuti: “Undigulisi dankha ura waku!”+ 32 Ndipu Esawu wangukamba so kuti: “Ini nde pafupi kufwa! Ura we ndi ntchitu wuli kwaku ini?” 33 Ndipu Yakobe wangukamba so kuti: “Ulapizgi dankha kwaku ini!” Mwaviyo, Esawu wangulapizga ndipu wangugulisa ura waki kwaku Yakobe.+ 34 Pavuli paki, Yakobe wangupaska Esawu chiŵandi ndi chiperi, wangurya ndi kumwa ndipu pavuli paki wangusoka ndi kuluta. Mwaviyo, Esawu wanguyuyuwa ura waki.

26 Sonu mucharu cho munguwa chilala chinyaki, kusazgiyapu pa chilala chakwamba cho chinguwa mu nyengu yaku Abrahamu.+ Mwaviyo, Isaki wanguluta kwaku Abimeleki, fumu ya Afilisiti, ku Gerari. 2 Pavuli paki, Yehova wangumuwoneke ndipu wangumukambiya kuti: “Ungasikiyanga ku Ijipiti cha. Uje mucharu cho ndikulongongi. 3 Uje nge mulendu mucharu ichi+ ndipu ndilutirizgengi kuja nawi ndipuso kukutumbika, chifukwa vyaru vosi ivi+ ndazakuvipereka kwaku yiwi ndi ku mphapu* yaku. Ndifiskengi vo ndikulapizga kwa awusu a Abrahamu kuti:+ 4 ‘Ndazamuyandanisa mphapu* yaku nge nyenyezi zakuchanya.+ Vyaru vosi ivi ndazakuvipereka ku mphapu* yaku.+ Ndipu mitundu yosi pacharu chapasi yazakujisaniriya vitumbiku kuziya mu mphapu* yaku.’+ 5 Vazamukuŵa viyo chifukwa chakuti Abrahamu wavwiyanga mazu ngangu, wachitanga khumbu langu, wachitanga vo ndamulamula ndipuso wasunganga marangu ngangu.”+ 6 Mwaviyo, Isaki wangulutirizga kuja ku Gerari.+

7 Ŵanthu a kwenuku achimufumba vakukwaskana ndi muwolu waki, waŵamukanga kuti: “Ndi mzichi wangu.”+ Iyu wachitanga mantha kukamba kuti, “Ndi muwolu wangu,” pakuti wangukamba kuti, “Ŵanthu a mucharu ichi angandibaya chifukwa chaku Rabeka,” pakuti wenga wakutowa.+ 8 Pati pajumpha nyengu, Abimeleki fumu ya Afilisiti, yalingizanga pa windu ndipu yinguwona Isaki wachilongo chanju* Rabeka muwolu waki.+ 9 Nyengu yeniyo, Abimeleki wangudanisa Isaki ndipu wangumukambiya kuti: “Asi ndi muwolu waku uyu! Ntchifukwa wuli ungukamba kuti, ‘Ndi mzichi wangu’?” Isaki wangumuka kuti: “Ndingukamba viyo kopa kuti ndingafwa chifukwa chaku iyu.”+ 10 Abimeleki wangukamba so kuti: “Ntchinthu wuli cho watichitiya?+ Yumoza mwa ŵanthu ŵangu watingi wagonengi ndi muwolu waku, ndipu watingi uchitiskengi kuti tije ndi mulandu!”+ 11 Pavuli paki, Abimeleki wangulamula ŵanthu ŵaki wosi kuti: “Weyosi yo wakwaskengi munthu uyu pamwenga muwolu waki wabayikengi kwambula kutondeka!”

12 Sonu Isaki wangwamba kupanda mbewu mucharu cho, ndipu wangukolola vinthu vinandi maulendu 100 pa vinthu vo wangupanda chaka chenicho, chifukwa chakuti Yehova wamutumbikanga.+ 13 Iyu wangukhupuka, wasaniyanga vinthu vinandi ndipu wangukhupuka ukongwa. 14 Wangusaniya miskambu ya mbereri ndipuso ya ng’ombi kweniso wenga ndi ateŵeti anandi,+ ndipu Afilisiti angwamba kumuchitiya sanji.

15 Mwaviyo, Afilisiti anguto dongu ndi kuwunda visimi vosi vo ateŵeti ŵa awisi angukumba mu nyengu yaku Abrahamu.+ 16 Pavuli paki, Abimeleki wangukambiya Isaki kuti: “Tuwaku kunu kwidu, pakuti waja wanthazi ukongwa kuluska isi.” 17 Sonu Isaki wangutuwaku kwenuku ndipu wanguchijintha mahema ngaki mudambu* la Gerari+ ndipu wangwamba kuja kweniko. 18 Isaki wangukumba so visimi vo vingukumbika mu mazuŵa nga awisi a Abrahamu, venivo Afilisiti anguwundiya Abrahamu wati wafwa.+ Ndipu wanguvipaska mazina ngo awisi anguvipaska.+

19 Ateŵeti aku Isaki achikumba mudambu lenili,* angusaniya chisimi cha maji ngamampha. 20 Ndipu aliska a ku Gerari ndi aliska aku Isaki angwamba kuyambana, ndipu akambanga kuti: “Maji ngidu!” Sonu Isaki wangudana chisimi chenichi kuti Eseki,* chifukwa chakuti ayambananga nayu. 21 Angukumba so chisimi chinyaki, ndipu angwamba so kuyambana chifukwa cha chisimi cho. Mwaviyo, wanguchidana kuti Sitina.* 22 Pavuli paki, wangutuwaku kwenuku ndipu wangukumba chisimi chinyaki, kweni anguyambana cha chifukwa cha chisimi cho. Mwaviyo, wanguchidana kuti Rehoboti* ndipu wangukamba kuti: “Ntchifukwa chakuti sonu Yehova watipaska malu ngakukwana kweniso wachitiska kuti tiyandani mucharu ichi.”+

23 Pavuli paki, wangutuwaku kwenuku ndipu wangukwere ku Beresheba.+ 24 Usiku weniwo, Yehova wangumuwoneke ndipu wangumukambiya kuti: “Ndini Chiuta wa awusu a Abrahamu.+ Ungawopanga cha+ chifukwa nde nawi, ndipu ndikutumbikengi ndi kuyandanisa mphapu* yaku chifukwa chaku Abrahamu mteŵeti wangu.”+ 25 Mwaviyo, wanguzenga guŵa la sembi kwenuku ndipu wangudaniya pa zina laku Yehova.+ Isaki wangujintha hema laki+ ndipu ateŵeti ŵaki angukumba chisimi kwenuku.

26 Pati pajumpha nyengu, Abimeleki limoza ndi Ahuzati, yo wenga wakumulunguchizga waki kweniso Fikolo mura wa asilikali ŵaki,+ anguza kwaku iyu kutuwa ku Gerari. 27 Isaki wanguŵafumba kuti: “Ntchifukwa wuli mwaza kwaku ini? Asi mungunditinkha ndipu mungundidikisa kwinu?” 28 Yiwu angumuka kuti: “Tajiwone tija kuti Yehova we ndi yiwi.+ Mwaviyo tingukamba kuti, ‘Yiwi ndi isi tilapizgi ndipu tichiti phanganu ndi yiwi+ 29 kuti utichitiyengi chiheni chechosi cha pakuti isi tikukuchitiyapu chiheni chechosi cha. Kweni tingukuchitiya vamampha pe chifukwa tingukutuzgaku mwachimangu kwidu. Sonu ndiwi wakutumbikika waku Yehova.’” 30 Pavuli paki wanguŵanozge phwandu ndipu angurya ndi kumwa. 31 Yiwu anguyuka mlenjilenji ndipu yiwu ndi Isaki angulapizga.+ Pavuli paki, Isaki wanguŵaperekeza ndipu angutuwaku mwachimangu kwaku iyu.

32 Pa zuŵa lenili ateŵeti aku Isaki anguza kwaku iyu ndipu angumukambiya vakukwaskana ndi chisimi cho angukumba.+ Yiwu angumukambiya kuti: “Tasaniya maji!” 33 Mwaviyo, chisimi cho wanguchidana kuti Shiba. Ndichu chifukwa chaki tawuni yo yidanika kuti Beresheba+ mpaka msanawale.

34 Esawu wati wafika vyaka 40, wanguto Yuditi mwana waku Beri, Mhiti. Wanguto so Basemati mwana waku Eloni, Mhiti.+ 35 Anthukazi wo, achitiskanga kuti Isaki ndi Rabeka ajengi ndi chitima ukongwa.*+

27 Sonu Isaki wangukota ndipu masu ngaki ngawonanga cha. Iyu wangudana Esawu+ mwana waki mura, ndipu wangukamba kuti: “Mwana wangu!” Iyu wangumuka kuti: “Nde panu!” 2 Isaki wangulutirizga kukamba kuti: “Sonu ndakota. Ndiziŵa cha zuŵa lo ndifwiyengi. 3 Sonu viyo, to vidya vaku. To uta waku ndi kachikwama ka mivi, ndipu luta kudondu kuti ukandibayiyi nyama yakuti ndiryi.+ 4 Pavuli paki, uzindinozge chakurya chakunowa chiya nditanja ndipu uzindipaski. Asani ndazirya, ndazakukutumbika ndechendafwi.”

5 Kweni pa nyengu yo Isaki walongoronga ndi mwana waki Esawu, Rabeka wavwanga. Ndipu Esawu wanguluta kudondu kuchibaya nyama kuti wazi nayu kunyumba.+ 6 Sonu Rabeka wangukambiya Yakobe mwana waki+ kuti: “Ndavwa awusu achikambiya mku waku Esawu kuti, 7 ‘Ukandibayiyi nyama kuti uzindinozge chakurya chakunowa. Pavuli paki ndiziryi kuti ndizikutumbiki pa masu paku Yehova ndechendafwi.’+ 8 Sonu wamwana wangu, vwisiya ndipu uchiti vo ndikukambiyengi.+ 9 Luta ku mskambu ndipu ukato ŵana a mbuzi ŵaŵi amampha ukongwa kuti ndizinozge awusu chakurya chakunowa ukongwa cho atanja. 10 Pavuli paki, ukapaski awusu, akaryi kuti akakutumbiki ŵechendafwi.”

11 Yakobe wangukambiya anyina a Rabeka kuti: “Kweni mku wangu we ndi liŵavu lacheya+ ndipu langu ndambula cheya. 12 Nanga asani ada achindipapasa?+ Mbwenu amuwona kuti ndaŵayuyuwa ndipu mumalu mwakunditumbika, akunditemba.” 13 Anyina angumukambiya kuti: “Mbwenu ini ndini nditembeki mumalu mwaku yiwi mwana wangu. Chita ŵaka vo ndakukambiya ndipu luta kuti ukanditole ŵana a mbuzi.”+ 14 Mwaviyo, wanguluta kuchizito ndipu wanguzipereka kwa anyina. Yiwu angunozga chakurya chakunowa cho awisi ayanjanga. 15 Pavuli paki, Rabeka wanguto vakuvwala vamampha ukongwa va mwana waki mura Esawu, vo wenga navu munyumba ndipu wanguvwalika mwana waki mumana Yakobe.+ 16 Ndipuso wangumuvwalika vikopa va ŵana a mbuzi mumanja kweniso mukhosi mo mwengavi cheya.+ 17 Pavuli paki, wangupereka chakurya chakunowa cho wangunozga ndipuso chiŵandi kwaku Yakobe mwana waki.+

18 Sonu Yakobe wanguluta ko kwenga awisi ndipu wangukamba kuti: “Ada!” Yiwu angumuka kuti: “Nde panu! Kumbi ndiwi mwana wangu nuyu?” 19 Yakobe wangukambiya awisi kuti: “Ndini Esawu mwana winu wakwamba.+ Ndachita vo mungundikambiya. Yukani, muryi nyama yo ndakunozgiyani kuti munditumbiki.”+ 20 Sonu Isaki wangufumba mwana waki kuti: “Mwana wangu, vayenda wuli kuti uyisaniyi liŵi viyo nyama?” Iyu wangumuka kuti: “Yehova Chiuta winu wanguyisakiya kwaku ini.” 21 Pavuli paki, Isaki wangukambiya Yakobe kuti: “Ndere pafupi mwana wangu kuti ndikupapasi ndi chilatu chakuti ndiziŵi asani ndiwi nadi mwana wangu Esawu pamwenga cha.”+ 22 Sonu Yakobe wangundere kufupi ndi awisi a Isaki ndipu angumupapasa. Pavuli paki yiwu angukamba kuti: “Mazu pe ngaku Yakobe kweni manja ngaku Esawu.”+ 23 Yiwu angumuziŵa cha chifukwa manja ngaki ngenga ndi cheya nge manja nga mku waki Esawu. Mwaviyo angumutumbika.+

24 Ndipu Isaki wangumufumba kuti: “Kumbi ndiwi nadi mwana wangu Esawu?” Iyu wangumuka kuti: “Hinya ndini.” 25 Sonu wangukamba kuti: “Mwana wangu, ndipaski nyama yamudondu kuti ndiryi, pavuli paki ndikutumbikengi.” Mwaviyo, wanguŵapaska ndipu angurya. Wanguŵapaska so vinyu ndipu angumwa. 26 Pavuli paki, awisi a Isaki angukamba kuti: “Ndere pafupi yapa mwana wangu ndipu ndifyofyonthi.”+ 27 Mwaviyo wangundere pafupi, wanguŵafyofyontha ndipu anguvwa fungu la vakuvwala vaki.+ Pavuli paki, angumutumbika ndipu angukamba kuti:

“Wona, fungu la mwana wangu le nge fungu la munda wo Yehova wawutumbika. 28 Chiuta wauneneska wakupaski dungwi lakuchanya+ ndi dongu lanyata pacharu chapasi.+ Wakupaski so vakurya* vinandi ndi vinyu wasonu.+ 29 Ŵanthu akuteŵete ndipu mitundu yikujikamiyi. Uje ndi mazaza pa abali ŵaku ndipu ŵana ŵa anyoku akujikamiyi.+ Weyosi yo watikutemba, watembeki. Ndipu weyosi yo watikutumbika, watumbikiki.”+

30 Sonu Isaki wati wamaliza ŵaka kutumbika Yakobe, ndipu Yakobe wati watuwapu ŵaka pa masu pa awisi a Isaki, mku waki Esawu wanguwe ko wangamuŵinga nyama.+ 31 Nayu wangunozga chakurya chakunowa ndipu wanguza nachu kwa awisi. Iyu wangukambiya awisi kuti: “Yukani ada, muryi nyama yo ini ndamwana winu ndakunozgiyani kuti munditumbiki.” 32 Awisi a Isaki angukamba kuti: “Ndiwi yani?” Iyu wangumuka kuti: “Ndini mwana winu wakwamba, Esawu.”+ 33 Sonu Isaki wangwamba kumbwambwanthiya ukongwa ndipu wangukamba kuti: “Sonu nanga ndiyani yo wandibayiya nyama yamudondu ndi kundipaska? Ndarya kali yiwi wechendazi, ndamutumbika ndipu watumbikikengi nadi!”

34 Esawu wati wavwa vo awisi angukamba, wangwamba kuliya ukongwa kweniso mwakupwetekeka mtima ndipu wangukambiya awisi kuti: “Chondi ada, nditumbikeni nani!”+ 35 Kweni yiwu angumuka kuti: “Mvurwa waku wanguza ndipu wandipusika ndi chilatu chakuti walonde vitumbiku vaku.” 36 Mwaviyo, Esawu wangukamba kuti: “Yaka nkhachiŵi sonu kutaniya vinthu vangu.+ Asi ndichu chifukwa chaki wadanika kuti Yakobe?* Ura wangu wakulonda kali,+ ndipu sonu walonda vitumbiku vangu!”+ Pavuli paki, wangukamba so kuti: “Kumbi mwandisungiyaku cha ini vitumbiku?” 37 Kweni Isaki wangumuka Esawu kuti: “Iyu ndamusankha kuti wakulamuliyengi+ ndipu ndamupaska abali ŵaki wosi kuti aje ateŵeti ŵaki, kweniso ndamupaska vakurya ndi vinyu wasonu.+ Sonu kwajanji chakuti ndikuchitiyi mwana wangu?”

38 Esawu wangukambiya awisi kuti: “Kumbi mwe ndi thumbiku linyaki cha ada? Chondi ada, nditumbikeni nani!” Mwaviyo, Esawu wanguliya ukongwa uku masozi ngadika.+ 39 Sonu awisi a Isaki angumumuka kuti:

“Wona, ujengi kutali ndi dongu lanyata pacharu chapasi kweniso kutali ndi dungwi lakuchanya.+ 40 Unyamuwengi lipanga umoyu waku wosi+ ndipu wazamuteŵete mvurwa waku.+ Kweni asani wazivuka nalu goli laki, wazakulifyo ndi kulituzgamu mukhosi mwaku.”+

41 Kweni Esawu wangumukwiyiya ukongwa Yakobe chifukwa chakuti awisi angumutumbika+ ndipu Esawu wakambanga mumtima mwaki kuti: “Mazuŵa ngakuliriya nyifwa ya ada nge pafupi.+ Asani ngazijumphapu, ndazamubaya Yakobe mvurwa wangu.” 42 Rabeka wati waziŵisika vo Esawu mwana waki mura wakambanga, nyengu yeniyo, wangudanisa mwana waki mumana Yakobe ndipu wangumukambiya kuti: “Wona, mku waku Esawu wakhumba kukubaya kuti waweze.* 43 Sonu uchiti vo ndikukambiyengi mwana wangu. Soka ndipu uthaŵiyi kwa mzichi wangu Labani ku Harani.+ 44 Ukaje ndi iyu kwa kanyengu mpaka po ukali wa mku waku wamaliya. 45 Ukaje kweniko mpaka po ukali wo mku waku we nawu chifukwa chaku yiwi watuniya ndipuso mpaka po waluwiya vo wamuchitiya. Pavuli paki, ndazakukudanisa. Nditayiyenji mosi mwaŵaŵi mu zuŵa limoza?”

46 Ivi vati vajumphapu, Rabeka wakambiyanga Isaki kuti: “Ndavuka ndi umoyu wangu chifukwa cha ŵana anthukazi aku Heti+ yaŵa. Asani Yakobe wangato munthukazi kutuliya pa ŵana anthukazi aku Heti, nge ŵana anthukazi yaŵa a mucharu ichi, mbwenu ndifwi ŵaka.”+

28 Sonu Isaki wangudana Yakobe, wangumutumbika ndipu wangumulamula kuti: “Ungatonga munthukazi pa ŵana anthukazi a ku Kanani cha.+ 2 Luta ku Padani-aramu kunyumba ya ambuyaku,* a Betuweli. Kweniko ndiku ukato munthukazi pa ŵana anthukazi aku Labani,+ mzichi wa anyoku. 3 Chiuta Wanthazizosi wazakukutumbika ndipu wazakukupaska ŵana anandi kweniso wazakukuyandanisa ukongwa ndipu wazamuja nadi gulu la* ŵanthu.+ 4 Ndipu Chiuta wazakukupaska vitumbiku vo wangulayizga Abrahamu,+ wazakuvipereka kwaku yiwi ndipuso ku mphapu* yaku, kuti ulonde charu cho ujamu nge mulendu, cho Chiuta wangupaska Abrahamu.”+

5 Sonu Isaki wangutuma Yakobe kuti walutengi, ndipu wangusoka ulendu wakuluta ku Padani-aramu, kwaku Labani mwana munthulumi waku Betuweli Muaramu,+ mzichi waku Rabeka,+ anyina aku Yakobe ndi Esawu.

6 Esawu wati wawona kuti Isaki watumbika Yakobe ndipu wamutuma ku Padani-aramu kuti wakato munthukazi kweniko, ndipuso kuti wamutumbika ndi kumulamula kuti: “Ungatonga munthukazi pa ŵana anthukazi a ku Kanani cha,”+ 7 kweniso wati wawona kuti Yakobe wavwiya awisi ndi anyina ndipu waluta ku Padani-aramu,+ 8 Esawu wanguziŵa kuti awisi a Isaki akondwa cha ndi ŵana anthukazi a ku Kanani.+ 9 Mwaviyo, Esawu wanguluta kwaku Ishimayeli kuti wakato munthukazi munyaki, kusazgiyapu pa anthukazi anyaki wo wenga nawu kali. Iyu wanguchito Mahalati, mwana munthukazi waku Ishimayeli, mwana waku Abrahamu. Mahalati wenga mzichi waku Nebayoti.+

10 Yakobe wangusoka ku Beresheba ndipu wanguselere ku Harani.+ 11 Pavuli paki, wangufika pamalu nganyaki ndipu wanguŵanaŵana kuti wagoni penipo chifukwa chakuti lumwi ndipu lasere. Sonu wanguto mwa penapa, wanguwuŵika pasi kuti wanyekezepu mutu waki ndipu wangugona penipo.+ 12 Pavuli paki, wangwamba kulota malotu. Iyu wanguwona masitepusi* ngo ngangutuwa pacharu chapasi kufika kuchanya ndipu penga angelu aku Chiuta wo akweranga ndi kusika pamasitepusi* ngo.+ 13 Ndipu awonani! Pachanya pa masitepusi ngo, penga Yehova ndipu wangukamba kuti:

“Ndini Yehova Chiuta waku Abrahamu mpapi waku kweniso Chiuta waku Isaki.+ Charu cho wagonapu ndazakuchipereka kwaku yiwi kweniso ku mphapu* yaku.+ 14 Mphapu* yaku yazamuja yinandi nadi nge fuvu la pacharu chapasi+ ndipu mphapu* yaku yazamusapaliya kuzambwi* ndi kuvuma,* kunkhondi* ndi kumwera. Kuziya mwaku yiwi kweniso kuziya mu mphapu* yaku, mabanja ngosi nga pacharu chapasi ngazamutumbikika.*+ 15 Ini nde nawi, ndikuvikiliyengi kwekosi ko ulutengi ndipu ndazakukuweze mucharu chenichi.+ Ndazakukuleka cha mpaka po ndazifiskiya vo ndakulayizga.”+

16 Pavuli paki, Yakobe wanguyuka ndipu wangukamba kuti: “Kukamba uneneska, Yehova we pamalu nganu, kweni ini ndinguziŵa cha venivi.” 17 Iyu wanguchita mantha ukongwa ndipu wangukamba so kuti: “Malu yanga ngakuchitiska mantha! Malu yanga ndi nyumba yaku Chiuta+ ndipuso ndi geti la kuchanya.”+ 18 Mwaviyo, Yakobe wanguyuka ndi mlenjilenji, wanguto mwa wo wangunyekezapu mutu waki, wanguwumika kuti uje mwa wakukumbukiyapu ndipu pachanya paki wangupunguliyapu mafuta.+ 19 Sonu malu ngenanga wangungadana kuti Beteli,* kweni tawuni yapafupi ndi malu ngenanga pakwamba yadanikanga kuti Luzi.+

20 Pavuli paki, Yakobe wangulapizga kuti: “Asani Chiuta walutirizgengi kundivikiliya pa ulendu wangu kweniso asani wandipaskengi chiŵandi chakuti ndiryengi ndi vakuvwala vakuti ndivwalengi 21 ndipuso asani ndazamuwere kunyumba ya ada mu chimangu, mbwenu Yehova wazamulongo nadi kuti ndi Chiuta wangu. 22 Ndipuso mwa uwu wo ndawumika nge mwa wakukumbukiyapu wazamuja nyumba yaku Chiuta.+ Kweniso kwambula kutondeka, ndazakukupaskani chatchumi cha chinthu chechosi cho mwazakundipaska.”

29 Pavuli paki, Yakobe wangulutirizga ulendu waki ndipu wangufika kucharu cha ŵanthu a Kuvuma.* 2 Sonu wanguwona chisimi mumunda* ndipu pafupi ndi chisimi cho, pangugona miskambu yitatu ya mbereri chifukwa ayanjanga kumwisa miskambu pachisimi chenichi. Pachanya pa chisimi cho, penga chimwa chikulu. 3 Asani awunganisa miskambu yosi atuzgangapu chimwa pachanya pa chisimi, amwisanga miskambu yo, pavuli paki, aweziyangapu chimwa cho.

4 Sonu Yakobe wanguŵafumba kuti: “Mwaŵabali ŵangu, kumbi mwatuliya pani?” Yiwu angumumuka kuti: “Tatuliya ku Harani.”+ 5 Iyu wanguŵafumba kuti: “Kumbi mutimuziŵa Labani,+ mzuku waku Nahori?”+ Yiwu angumuka kuti: “Hinya titimuziŵa.” 6 Sonu wanguŵafumba kuti: “We wuli?” Yiwu angumuka kuti: “We umampha. Ndipu mwana waki munthukazi Rakelu+ ndi yo watuwa ko ndi mbereri!” 7 Pavuli paki wanguŵakambiya kuti: “Kweche msana. Ndi nyengu yakuwunganisiya miskambu cha iyi. Zipaskeni maji mbereri, ndipu muluti so kuchiziliska.” 8 Yiwu angumumuka kuti: “Tizomerezeka cha kuchita venivo mpaka po miskambu yosi yawunganisikiya ndipuso atuzgapu chimwa pachanya pa chisimi. Pavuli paki, ndipu timwisa mbereri.”

9 Weche kulongoro nawu, Rakelu wanguza ndi mbereri za awisi pakuti wenga mliska wa viŵetu. 10 Yakobe wati wawona Rakelu, mwana waku Labani mzichi wa anyina limoza ndi mbereri zaku Labani, wanguluta liŵiliŵi pachisimi, wangutuzgapu chimwa pachanya pa chisimi ndipu wangumwisa mbereri zaku Labani mzichi wa anyina. 11 Pavuli paki, Yakobe wangufyofyontha Rakelu, wangubongo ndi kudira masozi. 12 Ndipu Yakobe wangwamba kukambiya Rakelu kuti ndi mubali wa awisi kweniso kuti ndi mwana waku Rabeka. Ndipu Rakelu wangutchimbiriya kunyumba kuchikambiya awisi.

13 Labani+ wati wavwa ŵaka vakukwaskana ndi Yakobe mwana wa mzichi waki, wangutchimbiya kuchikumana nayu. Labani wangumuvumbatiya ndi kumufyofyontha ndipu wangumutole kunyumba yaki. Yakobe wangukambiya Labani vinthu vosi venivi. 14 Labani wangumukambiya kuti: “Ndiwi nadi chiwanga changu ndipuso mnofu wangu.”* Mwaviyo, wanguja nayu mwezi umoza.

15 Pavuli paki, Labani wangukambiya Yakobe kuti: “Pakuti ndiwi mubali wangu,+ kumbi unditeŵetiyengi kwawezi? Akamba, ndizikulipirenji?”+ 16 Sonu Labani wenga ndi ŵana anthukazi ŵaŵi. Mura wenga Leya ndipu mumana wenga Rakelu.+ 17 Masu ngaku Leya ngawonekanga umampha cha. Kweni Rakelu wenga wakuma umampha kweniso wakutowa. 18 Yakobe wangumuyanja ukongwa Rakelu, sonu wangukamba kuti: “Nde wakunozgeka kukuteŵetiyani kwa vyaka 7 kuti mundipaski mwana winu mumana Rakelu.”+ 19 Labani wangumuka kuti: “Vingaja umampha kuti ndipaski yiwi mumalu mwa kupaska munthu munyaki. Lutirizga kuja ndi ini.” 20 Yakobe wanguteŵete Labani kwa vyaka 7 kuti wamupaski Rakelu,+ kweni vyaka venivi wanguviwona nge kuti ndi mazuŵa ngamanavi ŵaka pakuti wangumuyanja ukongwa Rakelu.

21 Sonu Yakobe wangukambiya Labani kuti: “Pakuti mazuŵa ngangu ngakwana ndipaskeni muwolu wangu kuti ndigoni nayu.” 22 Mwaviyo, Labani wanguwunganisa ŵanthu wosi a kwenuku ndipu wangunozga phwandu. 23 Kweni ndi usiku, Labani wanguto Leya ndipu wangumupereka kwaku Yakobe kuti wagoni nayu. 24 Labani wangupereka so mteŵeti waki munthukazi Zilipa ku mwana waki Leya, kuti waje mteŵeti waki.+ 25 Ndi mlenji Yakobe wanguwona kuti amupaska Leya. Sonu wangufumba Labani kuti: “Ntchinthu wuli cho mwandichitiya? Asi ndingukuteŵetiyani kuti mundipaski Rakelu? Ntchifukwa wuli mwandipusika?”+ 26 Labani wangumuka kuti: “Ndi dangu cha kunu kwidu kupereka mumana, wakwamba wechendayirwi. 27 Kondwa ndi munthukazi uyu sabata yosi. Pavuli paki ndikupaskengi munthukazi munyaki uyu, kuti unditeŵete so vyaka vinyaki 7.”+ 28 Yakobe wangukondwa nadi ndi munthukazi yo sabata yosi. Pavuli paki, Labani wangumupaska Rakelu kuti waje muwolu waki. 29 Ndipuso Labani wangupereka mteŵeti waki munthukazi Biliha+ ku mwana waki Rakelu, kuti waje mteŵeti waki.+

30 Yakobe wangugonana so ndi Rakelu, ndipu wangumuyanja ukongwa kuluska Leya. Mwaviyo, wanguteŵete so Labani vyaka vinyaki 7.+ 31 Yehova wati wawona kuti Leya wayanjika cha,* wangumujula mphapu,+ kweni Rakelu wenga chumba.+ 32 Leya wangume nthumbu, wangubala mwana munthulumi ndipu wangumudana kuti Rubeni,*+ pakuti wangukamba kuti: “Ntchifukwa chakuti Yehova wawona masuzgu ngangu,+ sonu mulumu wangu wayambengi kundiyanja.” 33 Leya wangume so nthumbu yinyaki, ndipu wangubala mwana munthulumi. Iyu wangukamba kuti: “Ntchifukwa chakuti Yehova wavwa kudandawula kwangu kuti nditinkhika, mwaviyo, wandipaska mwana munyaki.” Ndipu wangumudana kuti Simiyoni.*+ 34 Iyu wangume so nthumbu yinyaki, wangubala mwana munthulumi ndipu wangukamba kuti: “Sonu mulumu wangu wajibatikengi kwaku ini chifukwa ndamubaliya ŵana anthulumi atatu.” Mwaviyo wangumudana kuti Levi.*+ 35 Leya wangume so nthumbu yinyaki, wangubala mwana munthulumi ndipu wangukamba kuti: “Sonu ndithamikengi Yehova.” Mwaviyo wangudana mwana yo kuti Yuda.*+ Ndipu pavuli paki wanguleka dankha kubala ŵana.

30 Rakelu wati wawona kuti wamubaliya ŵana cha Yakobe, wangwamba kuchitiya sanji mku waki ndipu wakambiyanga Yakobe kuti: “Ndipaski ŵana, asani ulekengi mbwenu ndifwengi.” 2 Yakobe wangumukwiyiya ukongwa Rakelu, ndipu wangumukambiya kuti: “Kumbi ini ndasere mumalu mwaku Chiuta, yo watikutondekesa kubala ŵana?”* 3 Sonu Rakelu wangukamba kuti: “Ewuyu Biliha,+ kapolu wangu msungwana. Gonani nayu kuti wandibaliyi ŵana* ndipuso kuti kuporote mwaku iyu, nani ndije ndi ŵana.” 4 Mwaviyo, wangupereka mteŵeti waki munthukazi Biliha kwaku Yakobe kuti waje muwolu waki, ndipu Yakobe wangugonana nayu.+ 5 Biliha wangume nthumbu ndipu pati pajumpha nyengu wangumubaliya mwana munthulumi Yakobe. 6 Pavuli paki, Rakelu wangukamba kuti: “Chiuta waja wakweruzga wangu ndipuso wavwa pempheru langu ndipu wandipaska mwana munthulumi.” Ndichu chifukwa chaki mwana yo, wangumudana kuti Dani.*+ 7 Biliha, mteŵeti munthukazi waku Rakelu wangume so nthumbu yinyaki, ndipu pati pajumpha nyengu wangubaliya Yakobe mwana munthulumi wachiŵi. 8 Sonu Rakelu wangukamba kuti: “Ndalimbana nayu ukongwa mku wangu ndipu ndamuthereska!” Mwaviyo mwana yo, wangumudana kuti Nafutali.*+

9 Leya wati wawona kuti waleka kubala ŵana, wanguto Zilipa mteŵeti waki ndipu wangumupereka kwaku Yakobe kuti waje muwolu waki.+ 10 Zilipa, mteŵeti waku Leya wangumubaliya mwana munthulumi Yakobe. 11 Pavuli paki, Leya wangukamba kuti: “Ndachita mwaŵi!” Mwaviyo mwana yo, wangumudana kuti Gadi.*+ 12 Pavuli paki, Zilipa mteŵeti waku Leya wangumubaliya mwana munthulumi wachiŵi Yakobe. 13 Ndipu Leya wangukamba kuti: “Nde ndi likondwa! Pakuti anthukazi anyangu andidanengi kuti wakukondwa.”+ Mwaviyo mwana yo, wangumudana kuti Ashere.*+

14 Zuŵa linyaki Rubeni+ wayendanga mumunda, mu nyengu yakuvuniya tirigu, ndipu wangusaniya mandiraki* mumunda wo. Iyu wanguto ndi kuchipaska anyina a Leya. Ndipu Rakelu wangukambiya Leya kuti: “Chondi, ndipaskeku mandiraki* nga mwana waku.” 15 Leya wangumuka kuti: “Uwona nge kuti ndi nkhani yimana kuti ukundilonda mulumu wangu?+ Kumbi sonu ukhumba so kulonda mandiraki* nga mwana wangu?” Mwaviyo, Rakelu wangukamba kuti: “Chamampha. Usiku wa msanawale wakagoni ndi yiwi kuti tisinthani ndi mandiraki* nga mwana waku.”

16 Ndi mazulu Yakobe wachituwa kumunda,* Leya wanguluta kuchikumana nayu ndipu wangumukambiya kuti: “Msanawale mwamugona ndi ini chifukwa chakuti ndakugulani ndi mandiraki* nga mwana wangu.” Mwaviyo, usiku weniwo Yakobe wangugonana ndi Leya. 17 Chiuta wanguvwa pempheru laku Leya ndipu wangumumuka. Iyu wangume nthumbu, wangubaliya Yakobe mwana munthulumi wachinkhondi. 18 Leya wangukamba kuti: “Chiuta wandipaska mphotu yangu* chifukwa chakuti ndapereka mteŵeti wangu ku mulumu wangu.” Mwaviyo mwana yo, wangumudana kuti Isakara.*+ 19 Leya wangume so nthumbu yinyaki ndipu pati pajumpha nyengu wangubaliya Yakobe mwana munthulumi wa nambala 6.+ 20 Pavuli paki, Leya wangukamba kuti: “Chiuta wandipaska mphotu yamampha. Sonu mulumu wangu wakondwengi nani*+ chifukwa ndamubaliya ŵana anthulumi 6.”+ Mwaviyo mwana yo, wangumudana kuti Zebuloni.*+ 21 Pavuli paki, wangubala mwana munthukazi ndipu wangumudana kuti Dina.+

22 Pakumaliya, Chiuta wangukumbuka Rakelu, wanguvwa pempheru laki ndipu wangumumuka mwakumujula mphapu.+ 23 Rakelu wangume nthumbu ndipu wangubala mwana munthulumi. Iyu wangukamba kuti: “Chiuta watuzgapu kunyozeka kwangu!”+ 24 Mwaviyo mwana yo, wangumudana kuti Yosefi,*+ ndipu wangukamba kuti: “Yehova wandisazgiyaku so mwana munyaki munthulumi.”

25 Rakelu wati wabala Yosefi, nyengu yeniyo, Yakobe wangukambiya Labani kuti: “Ndizomerezeni kuti ndiluti kwidu kweniso kucharu chidu.+ 26 Ndipaskeni awolu ŵangu kweniso ŵana ŵangu, wo mukundipaska chifukwa chakuti ndikukuteŵetiyani, kuti ndilutengi, pakuti muziŵa umampha mo ndakuteŵetiyani.”+ 27 Pavuli paki, Labani wangumukambiya kuti: “Asani ndasaniya wezi pa masu paku lutirizga kuja nani, pakuti ndawombeza* ndipu ndaziŵa kuti Yehova watinditumbika chifukwa chaku yiwi.” 28 Labani wangukamba so kuti: “Ndikambiyi malipiru ngaku ndipu ndikupaskengi.”+ 29 Mwaviyo, Yakobe wangukamba kuti: “Muziŵa mo ndakuteŵetiyani kweniso mo mskambu winu wayandaniyana mu manja mwangu.+ 30 Ndechendazi, mwenga ndi mskambu umana, kweni mskambu winu wasazgikiyaku ndipuso wayandana, ndipu kutuliya po ndikuziya Yehova wakutumbikani. Sonu nanga ini, ndiyambengi zuŵanji kugwiriya ntchitu banja langu?”+

31 Labani wangufumba kuti: “Ndikupaskenji?” Yakobe wangumuka kuti: “Mungandipaskanga kanthu kekosi cha. Kweni ndiyambengi so kuliska ndi kuphwere mskambu winu asani mungandichitiya chinthu chimoza pe ichi.+ 32 Msanawale ndiyenderiyengi mskambu winu wosi. Pa mskambu winu mutuzgepu* mbereri yeyosi yakuŵalaŵata ndipuso yavibangavibanga. Kweniso pa ŵana a mbereri anthulumi mutuzgepu* mbereri zakhofi, ndipu pa mbuzi zinu zinthukazi mutuzgepu* mbuzi zavibangavibanga kweniso zakuŵalaŵata. Kwamba msanawale, viŵetu vo vibalikengi viyo ndivu viŵengi malipiru ngangu.+ 33 Ndipu urunji* wangu wazamuwoneka kunthazi, pa zuŵa lo mwazamuziya kuziwona malipiru ngangu. Asani mwazisaniya mbuzi yambula kuŵalaŵata kweniso yambula vibanga pa mbuzi zinthukazi ndipuso mbereri zakuti zakhofi cha pa ŵana a mbereri anthulumi, mbwenu zakuba.”

34 Sonu Labani wangukamba kuti: “Chamampha! Vije nge mo wakambiya.”+ 35 Ndipu pa zuŵa lo, wangutuzgapu aphongu amizerimizeri ndipuso avibangavibanga. Pa mbuzi zinthukazi wangutuzgapu zakuŵalaŵata kweniso zavibangavibanga, pa ŵana a mbereri anthulumi wangutuzgapu mbereri yeyosi ya vibanga vituŵa kweniso yakhofi, ndipu wangupereka viŵetu vo ku ŵana ŵaki kuti aviphweriyengi. 36 Pavuli paki, wanguluta pamalu ngo ngenga pa mtunda wakwenda mazuŵa ngatatu, patali ndi Yakobe, ndipu Yakobe waliskanga viŵetu vaku Labani vo vingujaku.

37 Pavuli paki, Yakobe wanguto timiti tiŵisi ta sitorakisi, alimondi ndipuso timiti ta puleni,* ndipu wangutisuŵa patalipatali kuti mumalu nganyaki nga timiti to muwonekengi mtuŵa. 38 Pavuli paki, timiti to wangutisuŵa wangutiŵika kunthazi kwa viŵetu, mutimigelu to tenga muvakumwisiyamu maji, mo viŵetu vazanga kuzimwa maji, kuti viŵetu vinthukazi vikhumbengi vinthulumi panthazi pa timiti teniti asani vitumwa maji.

39 Mwaviyo, viŵetu vinthukazi vakhumbanga vinthulumi asani vawona timiti to, ndipu vabalanga ŵana amizerimizeri, akuŵalaŵata, ndipuso avibangavibanga. 40 Yakobe wangutuzgapu ŵana a mbereri anthulumi ndipu viŵetu vo vingujaku wanguvilaziskiya ku viŵetu vamizerimizeri ndipuso vakhofi vosi vo venga mumskambu waku Labani. Pavuli paki, viŵetu vaki wanguviŵika pakuvija kuti vileki kusazgikana ndi viŵetu vaku Labani. 41 Ndipu asani viŵetu vinthukazi vanthazi ve pa nyengu yakuti vikhumba vinthulumi, Yakobe waŵikanga timiti mumigelu panthazi pa viŵetu kuti vinthukazi vikhumbengi vinthulumi ve pafupi ndi timiti. 42 Kweni asani viŵetu vambula nthazi, Yakobe waŵikangamu cha timiti. Mwaviyo, viŵetu vambula nthazi vajanga vaku Labani, kweni vanthazi vajanga vaku Yakobe.+

43 Ndipu Yakobe wangukhupuka ukongwa, wenga ndi miskambu yikuluyikulu, ateŵeti anthulumi ndi ateŵeti anthukazi kweniso ngamila ndi abulu.+

31 Pati pajumpha nyengu, Yakobe wanguvwa ŵana aku Labani achikamba kuti: “Yakobe wato vinthu vosi va ada, ndipu wasaniya chuma chosi ichi kutuliya pa vinthu va ada.”+ 2 Asani Yakobe walereska chisku chaku Labani, wawonanga kuti wayamba kumulereska ndi jisu lamampha cha.+ 3 Pakumaliya paki, Yehova wangukambiya Yakobe kuti: “Were kucharu cha apapi ŵaku kweniso kwa abali ŵaku,+ ndipu ini ndiŵengi nawi.” 4 Sonu Yakobe wangutuma uthenga kwaku Rakelu ndi Leya kuti azi kumunda* ko waliskiyanga mskambu waki. 5 Ndipu wanguŵakambiya kuti:

“Ndawona kuti awusemwi ayamba kundilereska ndi jisu lamampha cha,+ kweni Chiuta wa ada we nani.+ 6 Yimwi muziŵa umampha kuti ndateŵete awusemwi ndi nthazi zangu zosi.+ 7 Ndipu yiwu andipusika ndipuso asintha malipiru ngangu maulendu 10, kweni Chiuta wazomereza cha kuti andipweteki. 8 Asani yiwu akamba kuti, ‘Viŵetu vakuŵalaŵata ndivu viŵengi malipiru ngaku,’ mskambu wosi wabalanga viŵetu vakuŵalaŵata; kweni asani akamba kuti, ‘Viŵetu vamizerimizeri ndivu viŵengi malipiru ngangu,’ mskambu wosi wabalanga viŵetu vamizerimizeri.+ 9 Mwaviyo, Chiuta watonga viŵetu va awusemwi ndipu waviperekanga kwaku ini. 10 Pa nyengu yo viŵetu vinthukazi vakhumbanga vinthulumi, mu malotu ndinguyunuska chisku changu ndipu ndinguwona kuti aphongu wo akweranga mbuzi zinthukazi mu mskambu wo, ŵenga amizerimizeri, akuŵalaŵata ndipuso avibangavibanga.+ 11 Pavuli paki, mungelu waku Chiuta wangundidana mu malotu ngo kuti, ‘Yakobe!’ Ndipu ndingumuka kuti, ‘Nde panu.’ 12 Ndipu mungelu yo wangukamba so kuti, ‘Yunuska chisku chaku ndipu wona kuti aphongu wosi wo akwera mbuzi zinthukazi mu mskambu, mbamizerimizeri, akuŵalaŵata ndipuso avibangavibanga, chifukwa ndawona vosi vo Labani watikuchitiya.+ 13 Ndini Chiuta wauneneska wa ku Beteli,+ ko yiwi ungupunguliya mafuta pamwa wakukumbukiyapu ndipuso kweniko ungulapizgiya kwaku ini.+ Sonu soka, tuwamu mucharu ichi, ndipu uwere kucharu cho ukuwiya.’”+

14 Rakelu ndi Leya angumumuka kuti: “Kumbi pe chinthu chechosi cho chajaku munyumba ya ada chakuti tihari? 15 Asi atitiwona nge kuti te alendu, pakuti akutigulisa ndipuso aturya ndalama zo mungupereka chifukwa chaku isi!+ 16 Chuma chosi cho Chiuta wato kwa ada, ntchidu kweniso ntcha ŵana ŵidu.+ Mwaviyo, chitani chechosi cho Chiuta wakukambiyani.”+

17 Sonu Yakobe wangusoka ndipu wangukweza ŵana ŵaki kweniso awolu ŵaki pangamila.+ 18 Iyu wangwamba kukhwema viŵetu vaki vosi ndipuso wanguto katundu yosi yo wangusaniya.+ Wangwamba ulendu wakuluta kwa awisi a Isaki, kucharu cha Kanani+ limoza ndi viŵetu vosi vo wangusaniya ku Padani-aramu.

19 Labani wanguluta kuchisenga mbereri zaki, ndipu Rakelu wanguba vikozgu va aterafi+ va* awisi.+ 20 Kweniso Yakobe wangumugwentha Labani Muaramu chifukwa wangumukambiya cha kuti waluta. 21 Iyu wanguthaŵa ndipu wanguyambuka Msinji,*+ limoza ndi vinthu vosi vo wenga navu. Wati wayambuka Msinji,* wangulazgiya kuchigaŵa chamapiri cha Giliyadi.+ 22 Pa zuŵa lachitatu, Labani wanguvwa kuti Yakobe wathaŵa. 23 Mwaviyo, Labani wanguto abali ŵaki, ndipu iyu limoza ndi yiwu anguŵalondo. Angwenda ulendu wa mazuŵa 7 ndipu anguŵasaniya muchigaŵa chamapiri cha Giliyadi. 24 Sonu Chiuta wanguza kwaku Labani Muaramu+ mu malotu ndi usiku,+ ndipu wangumukambiya kuti: “Ungachikambanga chechosi cha cho chingachitimbanyizga Yakobe.”+

25 Sonu Labani wangusaniya Yakobe. Pa nyengu iyi Yakobe wangujintha mahema ngaki muchigaŵa chamapiri cha Giliyadi ndipu Labani nayu limoza ndi abali ŵaki angujintha mahema ngawu muchigaŵa chenichi. 26 Labani wangufumba Yakobe kuti: “Ndi vinthu wuli vo wachita? Ntchifukwa wuli wachita kundigwentha ndi kuto ŵana ŵangu anthukazi nge akapolu wo akoleka ku nkhondu? 27 Ntchifukwa wuli wachita kundithaŵa mwachisisi kweniso kwambula kundikambiya? Asani ungundikambiya, ndatingi ndilayiranengi nawi mwalikondwa, kukumbiya sumu, ting’oma ndipuso bangu. 28 Kweni wandizomereza cha kuti ndifyofyonthi azuku ŵangu* kweniso ŵana ŵangu anthukazi. Mbuzereza na wo wachita yapa! 29 Nde ndi nthazi zakukupweteke, kweni ndi usiku Chiuta wa awusu wandikambiya kuti, ‘Ungachikambanga chechosi cha cho chingachitimbanyizga Yakobe.’+ 30 Sonu wathaŵa chifukwa chakuti wakhumbisiskanga kuwere kunyumba ya awusu, kweni ntchifukwa wuli waba achiuta ŵangu?”+

31 Yakobe wangumuka Labani kuti: “Ndingusoka mwachisisi chifukwa chakuti ndawopanga. Ndaŵanaŵananga kuti mundiphangengi ŵana ŵinu anthukazi. 32 Weyosi yo mumusaniyengi kuti we ndi achiuta ŵinu wabayikengi. Ndipu pa masu pa abali ŵidu, fufuzani mu vinthu vo nde navu ndipu toni cho ntchinu.” Kweni Yakobe wanguziŵa cha kuti Rakelu ndiyu wanguba. 33 Mwaviyo, Labani wangusere muhema waku Yakobe, muhema waku Leya kweniso mumahema nga akapolu ŵaŵi anthukazi,+ kweni wanguŵasaniya cha achiuta wo. Pavuli paki, wangutuwa muhema waku Leya ndipu wangusere muhema waku Rakelu. 34 Ivi vichichitika, Rakelu wanguto vikozgu va aterafi* ndipu wanguviŵika mukati mwa chakujapu cha pangamila* cha anthukazi ndi kuja pachanya paki. Labani wangupenja muhema losi, kweni wanguŵasaniya cha. 35 Sonu Rakelu wangukambiya awisi kuti: “Ambuya, mungandikwiyiyanga cha, chifukwa ndingafiska cha kuma wima pa masu pinu pakuti vo vichitikiya anthukazi vandiwiya.”*+ Mwaviyo, wangulutirizga kupenjapenja vikozgu va aterafi*+ kweni wanguvisaniya cha.

36 Mwaviyo, Yakobe wangukwiya ukongwa ndipu wangwamba kukalipiya Labani. Yakobe wangukambiya Labani kuti: “Ndananganji, ndipu ndakubudiyaninji kuti muchiti kundindondoloska mwaukali viyo? 37 Sonu pakuti mwapenjapenja mu vinthu vangu vosi, ntchinthu wuli chinu cho mwasaniyamu? Chiŵikeni yapa, pa masu pa abali ŵangu ndipuso abali ŵinu ndipu yiwu ayeruzgi pakati paku yimwi ndi ini. 38 Mu vyaka 20 vo ndaja namwi, palivi mbereri pamwenga mbuzi yinu yo yikupholozgapu+ ndipu ndikuryapu cha mbereri yinthulumi ya mumskambu winu. 39 Ndikuzapu cha kwaku yimwi ndi chiŵetu chakuzwatulika ndi vinyama vamudondu.+ Ini ndatonga changu ndi kuweziyapu. Kwali chiŵetu chabika ndi msana pamwenga chabika ndi usiku, mwandilipisanga. 40 Ndi msana, lumwi landiwotchanga, ndi usiku mphepu yandipwetekanga ndipu ndafuŵizanga tulu.*+ 41 Ndaja namwi kwa vyaka 20. Ndakuteŵetiyani kwa vyaka 14 kuti mundipaski ŵana ŵinu anthukazi ŵaŵi, kweniso kwa vyaka 6 kuti mundipaski viŵetu, kweni mungusintha malipiru ngangu maulendu 10.+ 42 Asani Chiuta wa ada,+ Chiuta waku Abrahamu ndipuso Chiuta yo Isaki watopa,+ wenga nani cha, mwatingi mundiweziyengi kwidu ndi manja ngaŵaka. Chiuta wawona masuzgu ngangu kweniso ntchitu yo ndagwira mwaphamphu, ndichu chifukwa chaki wakuchenyani zana ndi usiku.”+

43 Pavuli paki, Labani wangumuka Yakobe kuti: “Anthukazi yaŵa, mbana ŵangu, ŵana yaŵa mbazuku ŵangu, mskambu uwu ndi viŵetu vangu ndipu chechosi cho uwona ntchangu kweniso ntcha ŵana ŵangu anthukazi. Sonu msanawale ndingaŵachitiya wuli chiheni ŵana ŵangu anthukazi ndipuso ŵana wo yiwu akubala? 44 Sonu ayiza, tiyi tichiti phanganu, yiwi ndi ini, ndipu phanganu lenili lijengi nge kaboni pakati paku yiwi ndi ini.” 45 Mwaviyo, Yakobe wanguto mwa ndipu wanguwumika kuti uje mwa wakukumbukiyapu.+ 46 Pavuli paki, Yakobe wangukambiya abali ŵaki kuti: “Toni mya!” Yiwu anguto mya yo ndipu angupanga mulu. Pavuli paki, anguryiya chakurya pamulu wo. 47 Sonu Labani wangudana mulu wo kuti Yegara-sahaduta* kweni Yakobe wanguwudana kuti Galiyedi.*

48 Pavuli paki, Labani wangukamba kuti: “Mulu wa mya uwu, mbukaboni pakati paku yiwi ndi ini msanawale.” Ndichu chifukwa chaki ungudanika kuti Galiyedi,+ 49 ndipuso kuti Malu Ngakuthopoka nga Mulonda,* pakuti wangukamba kuti: “Yehova wawonengi yiwi ndi ini asani tapatukana. 50 Asani wamusuzga ŵana ŵangu yaŵa, ndipuso asani wamuto anthukazi anyaki kusazgiyapu pa ŵana ŵangu, chinanga kuti palivi munthu yo we nasi, kumbuka kuti Chiuta wazamuja kaboni pakati paku yiwi ndi ini.” 51 Labani wangulutirizga kukambiya Yakobe kuti: “Wona mulu wa mya uwu ndipuso mwa wakukumbukiyapu wo ndamika pakati paku yiwi ndi ini. 52 Mulu wa mya uwu mbukaboni ndipu mwa wakukumbukiyapu uwu uchitiya ukaboni+ kuti ndazamujumpha cha mulu wa mya uwu, kuti ndikupweteki ndipu nawi wazamujumpha cha mulu wa mya uwu, kweniso mwa wakukumbukiyapu uwu kuti undipweteki. 53 Chiuta waku Abrahamu+ ndi Chiuta waku Nahori, Chiuta wa awusewu, watiyeruzgi.” Ndipu Yakobe wangulapizga mu zina laku Chiuta yo awisi a Isaki atopa.+

54 Pavuli paki, Yakobe wangupereka sembi paphiri lo, ndipu wangudana abali ŵaki kuti aryi chiŵandi. Mwaviyo angurya ndipu angugona kuphiri kweniko. 55 Kweni Labani wanguyuka mlenjilenji, wangufyofyontha azuku ŵaki*+ kweniso ŵana ŵaki anthukazi ndipu wanguŵatumbika.+ Pavuli paki, Labani wangusoka ndipu wanguwere kwaki.+

32 Pavuli paki, Yakobe wangulutirizga ulendu waki ndipu angelu aku Chiuta angukumana nayu. 2 Wati waŵawona ŵaka angelu wo, Yakobe wangukamba kuti: “Uwu ndi msasa waku Chiuta!” Mwaviyo, wangudana malu ngo kuti Mahanayimu.*

3 Pavuli paki, Yakobe wangutuma ŵanthu kuti adanjiyepu kuchikumana ndi mku waki Esawu, mucharu cha Seiri,+ muchigaŵa cha Edomu.+ 4 Iyu wanguŵalamula kuti: “Mukamukambiyi Esawu mbuyangu kuti, ‘Mteŵeti winu Yakobe wakamba kuti: “Ndaja* ndi Labani kwa nyengu yitali mpaka sonu.+ 5 Ndasaniya ng’ombi zinthulumi, abulu, mbereri kweniso ateŵeti anthulumi ndi ateŵeti anthukazi,+ ndipu ndatuma uthenga uwu kwaku yimwi ambuya, kuti ndisaniyi wezi pa masu pinu.”’”

6 Pati pajumpha nyengu, ŵanthu wo angutumika anguwere kwaku Yakobe ndipu angumukambiya kuti: “Takumana nawu aku ŵinu a Esawu ndipu sonu ŵe munthowa kuzikumana namwi. Yiwu atuza ndi anthulumi 400.”+ 7 Ndipu Yakobe wangutenthema ukongwa kweniso wangufipa mtima.+ Mwaviyo, wangugaŵa ŵanthu wo wenga nawu ndipuso mbereri, mbuzi, ng’ombi ndi ngamila, mu magulu ngaŵi.* 8 Iyu wangukamba kuti: “Asani Esawu wangayukiya gulu limoza, ndikuti gulu linyaki lithaŵengi.”

9 Pavuli paki, Yakobe wangukamba kuti: “Chiuta wa ambuya a Abrahamu ndipuso Chiuta wa ada ŵangu a Isaki, Yimwi Yehova, mungundikambiya kuti: ‘Were kucharu chaku kweniso cha abali ŵaku ndipu ndazakukuchitiya vamampha.’+ 10 Ini nde wambula kwenere kulongoreka chanju chosi chambula kumala ndipuso kugomezgeka kosi ko mwalongo ini ndamteŵeti winu,+ pakuti ndenga ndi nthonga pe ndichiyambuka msinji uwu wa Yorodani, kweni sonu ndasambuka magulu ngaŵi.+ 11 Nditikupemphani+ kuti munditaski mu manja mwa mku wangu Esawu, pakuti nditopa kuti wangaza kuziyukiya ini+ kweniso anthukazi yaŵa limoza ndi ŵana ŵawu. 12 Ndipu mungukamba so kuti: ‘Ndazakukuchitiya vamampha ndipu ndazamuyandanisa mphapu* yaku ndipu yazamuja yinandi nge mchenga wa kunyanja, wo ungaŵerengeka cha.’”+

13 Ndipu wangugona penapa usiku weniwo. Pavuli paki, wanguto vinyaki mwa vinthu vaki kuti wavipereki nge mphasu kwa mku waki Esawu:+ 14 Mbuzi zinthukazi 200, aphongu 20, mbereri zinthukazi 200, mbereri zinthulumi 20, 15 ngamila zakonkhesa 30, ng’ombi zinthukazi 40, ng’ombi zinthulumi 10, abulu anthukazi 20 ndipuso abulu anthulumi 10.+

16 Wanguvipereka kwa ateŵeti ŵaki, mteŵeti weyosi wangumupaska mskambu waki ndipu wanguŵakambiya kuti: “Danjiyanipu ndipu yambukani msinji. Muwonesesi kuti kutuwa pa mskambu unyaki mpaka pa unyaki, paŵi mpata.” 17 Yakobe wangukambiya mteŵeti wakwamba kuti: “Asani mku wangu Esawu wachikumana nawi, ndipu wachikufumba kuti, ‘Kumbi ndiwi mteŵeti waku yani, ndipu uluta pani, kweniso kumbi viŵetu vo ve panthazi paku vaku yani?’ 18 ukamuki kuti: ‘Nde mteŵeti waku Yakobe. Viŵetu ivi ndi mphasu yo watumiya ambuya a Esawu,+ ndipu awonani! iyu nayu watuza kuvuli kwidu.’” 19 Yakobe wangulamula so mteŵeti waki wachiŵi, wachitatu ndipuso wosi wo akhwemanga miskambu kuti: “Asani mwachikumana ndi Esawu, mukamukambiyi mazu ngenanga. 20 Ndipu mukakambi so kuti, ‘Mteŵeti winu Yakobe watuza kuvuli kwidu.’” Pakuti Yakobe waŵanaŵananga kuti: ‘Asani ndingamutumiziya limu mphasu, ndingagowozga mtima waki,+ ndipu asani ndachikumana nayu, panyaki wakundilonde umampha.’ 21 Mwaviyo anguyambuka msinji ndipu angudanjiyapu ndi mphasu kweni iyu wangugona mumsasa.

22 Usiku weniwo, Yakobe wanguyuka, wanguto awolu ŵaki ŵaŵi,+ ateŵeti ŵaki anthukazi ŵaŵi,+ ndipuso ŵana ŵaki anthulumi 11, ndipu anguyambuka msinji wa Yaboku, pamalu ngambula maji nganandi.+ 23 Mwaviyo, wanguŵato ndipu wanguŵayambuska msinji,* kweniso wanguyambusa vinthu vosi vo wenga navu.

24 Pakumaliya, Yakobe wanguja yija. Ndipu munthu munyaki wangulimbana nayu usiku wosi mpaka kumatandakucha.+ 25 Munthu yo wati wawona kuti watondeka kuthereska Yakobe, wangumuko pamalu po palungana chiŵa ndi chiwunu, ndipu chiŵa chaku Yakobe chingugweduka wachilimbana ndi munthu yo.+ 26 Pavuli paki, munthu yo wangukamba kuti: “Ndileki kuti ndikengi pakuti kwe pafupi kucha.” Yakobe wangumuka kuti: “Ndikulekengi cha mpaka po wanditumbikiya.”+ 27 Sonu munthu yo wangufumba Yakobe kuti: “Zina laku ndiwi yani?” Iyu wangumuka kuti: “Ndini Yakobe.” 28 Pavuli paki wangumukambiya kuti: “Kwamba msanawale udanikengi so kuti Yakobe cha kweni udanikengi kuti Isirayeli,*+ chifukwa chakuti walimbana ndi Chiuta+ kweniso ŵanthu ndipu pakumaliya paki wapunda.” 29 Yakobe wangukamba kuti: “Chondi, ndikambiyeni zina linu.” Kweni munthu yo wanguti: “Ntchifukwa wuli ufumba zina langu?”+ Wati wakamba viyo, wangumutumbika. 30 Mwaviyo, Yakobe wangudana malu ngo kuti Peniyeli,*+ pakuti wangukamba kuti: “Ndawonana ndi Chiuta masu ndi masu, kweni ndeche wamoyu.”+

31 Wati wajumpha ŵaka pa Penuwelu,* lumwi lingutuwa kweni waganthiyanga chifukwa cha chiŵa chaki.+ 32 Ndichu chifukwa chaki, mpaka msanawale, ŵana aku Isirayeli aturya cha msipi wa muchiŵa, wo we po palungana chiŵa ndi chiwunu chifukwa munthu yo, wanguko Yakobe pamalu po palungana chiŵa ndi chiwunu.

33 Sonu Yakobe wanguyunuska chisku chaki, ndipu wanguwona Esawu wachiza limoza ndi anthulumi 400.+ Mwaviyo, wangugaŵa ŵana ŵaki ndi kuŵapereka kwaku Leya, kwaku Rakelu ndi kwa ateŵeti ŵaki ŵaŵi anthukazi.+ 2 Ateŵeti ŵaki anthukazi ndi ŵana ŵawu wanguŵaŵika panthazi,+ pavuli pawu penga Leya ndi ŵana ŵaki,+ ndipu pakumaliya paku wosi, penga Yosefi ndi Rakelu.+ 3 Pavuli paki, iyu wanguluta panthazi pawu ndipu wangujikama ndi kusindama mpaka chisku chaki pasi maulendu 7 wachifika kufupi ndi mku waki.

4 Kweni Esawu wangutchimbiya kuchikumana nayu, wangumuvumbatiya ndi kumufyofyontha, ndipu wosi anguliya. 5 Esawu wati wayunuska chisku chaki ndi kuwona anthukazi ndi ŵana, wangufumba kuti: “Mbayani yaŵa we nawu?” Yakobe wangumuka kuti: “Yaŵa mbana wo Chiuta wapaska mteŵeti winu.”+ 6 Ndipu ateŵeti anthukazi ndi ŵana ŵawu anguza pafupi ndipu angujikama, 7 Leya nayu ndi ŵana ŵaki anguza pafupi ndipu angujikama. Pavuli paki Yosefi ndi Rakelu anguza pafupi ndipu nawu angujikama.+

8 Esawu wangufumba kuti: “Ntchifukwa wuli watumiza gulu losi lo ndakumana nalu?”+ Yakobe wangumuka kuti: “Ndachita viyo kuti ndisaniyi wezi pa masu pinu ambuya.”+ 9 Pavuli paki Esawu wangukamba kuti: “Mvurwa wangu, ini nde ndi vinthu vinandi.+ Sunga vinthu vaku.” 10 Kweni Yakobe wangukamba kuti: “Awa chondi. Asani ndasaniya wezi pa masu pinu, londiyani mphasu yakutuliya mujanja langu, chifukwa ndaza nayu kuti ndiwoni chisku chinu. Po ndawone chisku chinu, vaja nge kuti ndawona chisku chaku Chiuta, pakuti mwandilonde umampha.+ 11 Chondi, londiyani mphasu yangu yakulongo kuti nditikukhumbiyani vamampha,+ pakuti Chiuta wandilongo wezi ndipu ndisoŵa kanthu cha.”+ Wangumuchichizga ndipu wangulonde.

12 Pavuli paki Esawu wangukamba kuti: “Tiyeni tilutengi, ndipu ini ndijengi panthazi.” 13 Kweni Yakobe wangumukambiya kuti: “Ambuya, muziŵa kuti ŵana yaŵa mbanamana+ ndipuso ndiphwere mbereri ndi ng’ombi zakonkhesa. Asani ndizikhwemengi mwakuthaŵiriya kwa zuŵa limoza, mbwenu viŵetu vosi vifwengi. 14 Ambuya, chondi danjiyanipu, ini ndiyendengi kamanakamana mwakukoliyana ndi mo viŵetu vangu vitende kweniso mwakukoliyana ndi mo ŵana ŵangu atende, mpaka po ndamufikiya kwaku yimwi ambuya ku Seiri.”+ 15 Sonu Esawu wangukamba kuti: “Mbwenu ndikusiliyi anyaki mwa ŵanthu ŵangu.” Iyu wangumuka kuti: “Awa, palivi chifukwa chakuchitiya viyo. Ambuya, ndilongoni ŵaka wezi mbwenu.” 16 Mwaviyo, pa zuŵa lenili Esawu wanguwere ku Seiri.

17 Ndipu Yakobe wanguluta ku Sukoti,+ wanguzenga nyumba yaki ndipuso makhola nga viŵetu vaki. Ndichu chifukwa chaki malu ngo wangungadana kuti Sukoti.*

18 Yakobe wangufika umampha kutawuni ya Sekemu+ mucharu cha Kanani,+ pa ulendu waki wakutuwa ku Padani-aramu.+ Iyu wangujintha mahema ngaki pafupi ndi tawuni yeniyi. 19 Pavuli paki, wangugula malu ngo wangujinthapu hema laki. Malu yanga wangungagula ku ŵana aku Hamori, awisi aku Sekemu, pa mtengu wa ndalama zakukwana 100.+ 20 Penapa wanguzengapu guŵa la sembi ndipu wangulidana kuti Chiuta, Chiuta waku Isirayeli.+

34 Dina mwana waku Yakobe yo wangubaliya paku Leya,+ wayanjanga kuchicheza ndi* asungwana a mucharu cho.+ 2 Sekemu mwana waku Hamori Mhivi,+ mulongozgi wa charu cho, wati wamuwona, wangumuto, wangugona nayu ndipu wangumukazuzga. 3 Mtima waku Sekemu wenga paku Dina mwana waku Yakobe, wangumuyanja ukongwa msungwana yo ndipu wamunyengeriyanga. 4 Pakumaliya paki, Sekemu wangukambiya awisi a Hamori+ kuti: “Nditoliyeni msungwana uyu kuti waje muwolu wangu.”

5 Yakobe wachivwa kuti Sekemu wakazuzga mwana waki munthukazi Dina, ŵana ŵaki anthulumi ndipu ŵe kudondu ko aliskanga viŵetu vaki. Mwaviyo, Yakobe wanguja ŵaka cheti mpaka po ŵana wo anguziya. 6 Pavuli paki, awisi aku Sekemu a Hamori, anguluta kwaku Yakobe kuti akakambiskani nayu. 7 Kweni ŵana anthulumi aku Yakobe ŵati ŵavwa nkhani yeniyi, anguweku kudondu nyengu yeniyo. Yiwu angupwetekeka mtima ndipuso angukwiya ukongwa chifukwa chakuti Sekemu wanguyuyuwa Isirayeli mwakugona ndi mwana munthukazi waku Yakobe.+ Iyu wanguchita chinthu chambula kwenere.+

8 Hamori wangukambiskana nawu ndipu wanguti: “Mwana wangu Sekemu watimukhumba ukongwa mwana winu munthukazi. Chondi mupaskeni kuti waje muwolu waki, 9 ndipu tichiti phanganu la nthengwa.* Titongi ŵana ŵinu anthukazi ndipu namwi mutongi ŵana ŵidu anthukazi.+ 10 Mujengi ndi isi ndipu charu ichi chiŵengi chinu. Jalikiskikani mwenimunu ndipuso muchitengi malonda.” 11 Pavuli paki, Sekemu wangukambiya awisi aku Dina ndi azichi ŵaki kuti: “Ndilongoni wezi ndipu ndikupaskeningi chechosi cho mungapempha kwaku ini. 12 Chinanga mungakhumba malowolu nganandi wuli ndipuso mphasu,+ nde wakunozgeka kupereka chechosi cho mungandikambiya. Ndipaskeni ŵaka msungwana uyu kuti waje muwolu wangu.”

13 Ŵana aku Yakobe angumuka Sekemu ndi awisi a Hamori mwauryarya, chifukwa chakuti Sekemu wangukazuzga mzichi wawu Dina. 14 Yiwu anguŵakambiya kuti: “Tingachita cha venivo. Tingapereka cha mzichi widu ku munthu wambula kudumulika,*+ chifukwa ntchinthu chakulengesa kwaku isi. 15 Tingazomereza venivi pijapija asani mungaja nge isi, munthulumi weyosi pakati pinu wadumuliki.+ 16 Asani mwachita viyo, tikupaskeningi ŵana ŵidu anthukazi ndipu nasi titongi ŵana ŵinu anthukazi ndipu tijengi namwi ndi kuja ŵanthu amoza. 17 Kweni asani mutivwiyengi cha ndipu mukanengi kudumulika, mbwenu takumuto mwana widu ndi kuza nayu.”

18 Hamori+ ndi mwana waki Sekemu+ angukondwa ndi vo ŵana aku Yakobe angukamba. 19 Mnyamata yo, wanguswera cha kuchita vo angumukambiya,+ chifukwa chakuti wangumuyanja ukongwa mwana waku Yakobe, kweniso Sekemu wenga munthu wakuzirwa ukongwa munyumba yosi ya awisi.

20 Mwaviyo, Hamori ndi mwana waki Sekemu anguluta pageti la tawuni yawu kuti akakambiskani ndi ŵanthu a mutawuni yo,+ yiwu angukamba kuti: 21 “Ŵanthu yaŵa akhumba kuja nasi mwachimangu. Tiyeni tiŵazomerezi kuti ajengi nasi mucharu ichi, ndipuso kuti achitengi malonda mwenimunu pakuti charu ichi ntchikulu ndipu angatondeka cha kujamu. Isi tingato ŵana ŵawu anthukazi kuti aje awolu ŵidu ndipu tingaŵapaska ŵana ŵidu anthukazi kuti aje awolu ŵawu.+ 22 Kweni ŵanthu ŵenaŵa angazomera kuja nasi, kuti tije ŵanthu amoza pijapija asani munthulumi weyosi pakati pidu wangadumulika nge mo yiwu aliri.+ 23 Asani tachita viyo, katundu wawu, chuma chawu ndipuso viŵetu vawu vosi viŵengi vidu. Mwaviyo, tiyeni tichiti vo akamba, kuti ajengi nasi.” 24 Ŵanthu wosi wo atuwanga pageti la tawuni yeniyi, anguvwa vo Hamori ndi mwana waki Sekemu angukamba, ndipu anthulumi wosi a mutawuni yo angudumulika.

25 Kweni pa zuŵa lachitatu, ŵeche kuvwa urwirwi, ŵana ŵaŵi anthulumi aku Yakobe, Simiyoni ndi Levi, azichi aku Dina,+ weyosi wanguto lipanga laki ndipu anguluta mutawuni yo mwamabuchibuchi ndipu angubaya munthulumi weyosi.+ 26 Yiwu angubaya Hamori ndi mwana waki Sekemu ndi lipanga ndipu anguto Dina munyumba yaku Sekemu ndi kuluta nayu. 27 Ŵana anyaki aku Yakobe anguza ku ŵanthu wo angubayika ndipu anguto katundu yosi wa mutawuni yo chifukwa chakuti angukazuzga mzichi wawu.+ 28 Anguto mbereri zawu, mbuzi zawu, abulu ŵawu ndipuso chechosi cho chenga mutawuni yo kweniso kubwalu. 29 Anguto so katundu wawu yosi, anguko ŵana ŵawu wosi anamana, awolu ŵawu wosi ndipuso anguto chechosi cho chenga munyumba zawu.

30 Sonu Yakobe wangukambiya Simiyoni ndi Levi+ kuti: “Mwandidaniya masuzgu ngakulu ndipuso mwachitiska kuti ndinunkhi ku ŵanthu a mucharu ichi, kwa Akanani ndi Aperezi. Ini nde ndi ŵanthu amana ndipu yiwu awunganengi ndi kundiyukiya ndipu andibayengi, ini ndi a munyumba yangu.” 31 Kweni angumuka kuti: “Yiwu achitiyanji viyo ndi mzichi widu nge kuti ndi huli?”

35 Ivi vati vajumphapu, Chiuta wangukambiya Yakobe kuti: “Soka, luta* ku Beteli+ ndipu ukajengi kweniko. Ukamuzenge guŵa la sembi Chiuta wauneneska, yo wangukuwoneke pa nyengu yo wathaŵanga mku waku Esawu.”+

2 Pavuli paki, Yakobe wangukambiya a munyumba yaki ndipuso ŵanthu wosi wo wenga nawu kuti: “Tuzganipu achiuta achilendu pakati pinu,+ jitoweseni ndipu sinthani vakuvwala vinu. 3 Tiyeni tisoki, tiluti* ku Beteli. Kweniko, ndakumuzenge guŵa la sembi Chiuta wauneneska, yo wangundimuka pa nyengu yo ndenga mu masuzgu ndipuso yo waŵanga nani kwekosi ko ndalutanga.”+ 4 Mwaviyo, angupereka kwaku Yakobe achiuta achilendu wosi wo ŵenga nawu. Yiwu angupereka so ndeŵereŵi zo zenga mumakutu ngawu. Ndipu Yakobe wanguviwundiya* pasi pa chimiti chikulu kufupi ndi Sekemu.

5 Ŵe pa ulendu wawu, Chiuta wangutenthemesa ŵanthu a mumatawuni ngo nganguŵazunguliya, mwaviyo anguŵalondo cha ŵana aku Yakobe. 6 Pavuli paki, Yakobe ndi ŵanthu wosi wo wenga nawu angufika ku Luzi,+ ko kudanika so kuti ku Beteli, mucharu cha Kanani. 7 Kwenuku wanguzenga guŵa la sembi. Ndipu po wanguzenga guŵa la sembi, wangupadana kuti Eli-beteli,* chifukwa chakuti kwenuku ndiku Chiuta wauneneska wangujivumbuwa kwaku iyu, pa nyengu yo wathaŵanga mku waki.+ 8 Pati pajumpha nyengu, Debora+ yo wenga mlezi waku Rabeka wangufwa, ndipu wanguŵikika musina mwa phiri ku Beteli, pasi pa chimiti chikulu.* Mwaviyo, Yakobe wangudana chimiti cho, kuti Aloni-bakuti.*

9 Yakobe wachituwa ku Padani-aramu, Chiuta wangumuwoneke so ndipu wangumutumbika. 10 Chiuta wangumukambiya kuti: “Ndiwi Yakobe.+ Kwamba msanawale udanikengi so kuti Yakobe cha kweni udanikengi kuti Isirayeli.” Ndipu wangwamba kumudana kuti Isirayeli.+ 11 Chiuta wangumukambiya so kuti: “Ndini Chiuta Wanthazizosi.+ Mubalani ndipuso muyandani. Mwaku yiwi mutuliyengi mitundu yinandi ndipuso mpingu wa ŵanthu,+ ndipu mafumu ngatuwengi mwaku yiwi.*+ 12 Charu cho ndikupereka kwaku Abrahamu ndipuso kwaku Isaki, ndazakuchipereka kwaku yiwi kweniso ku mphapu* yaku.”+ 13 Pavuli paki, Chiuta wangutuwaku* kwaku iyu pamalu po wangulongoro nayu.

14 Mwaviyo, wangumika mwa wakukumbukiyapu pamalu po Chiuta wangulongoro nayu, ndipu pa mwa wo, wangupunguliyapu sembi ya chakumwa kweniso mafuta.+ 15 Ndipu Yakobe wangulutirizga kudana malu ngo Chiuta wangulongoroliyapu nayu kuti Beteli.+

16 Pavuli paki angutuwaku ku Beteli. Ndipu ŵeche pataliku ndi Efurati, nthumbu yaku Rakelu yinguyuka, ndipu wangusuzgika ukongwa pakubala. 17 Kweni wachisuzgika kuti wabali mwana, muzamba wangumukambiya kuti: “Ungawopanga cha chifukwa ubalengi so mwana munthulumi.”+ 18 Rakelu wachimalizika (pakuti wafwanga), wangupaska mwana yo zina lakuti Beni-oni,* kweni awisi angumupaska zina lakuti Benjamini.*+ 19 Mwaviyo, Rakelu wangufwa ndipu wanguŵikika mumphepeti mwa msewu wakuluta ku Efurati, ko kudanika so kuti ku Betelehemu.+ 20 Yakobe wangumika mwa wakukumbukiyapu pamuwunda waki. Mwa wo ungumikika pamuwunda waku Rakelu ulipu mpaka msanawale.

21 Pavuli paki, Isirayeli wangusoka ndipu wanguchijintha hema laki panthaziku kujumpha kanyumba kakuthopoka ka* Ederi. 22 Nyengu yinyaki Isirayeli wachija mucharu cho, Rubeni wanguchigona ndi Biliha, mbilika* ya awisi, ndipu Isirayeli wanguvwa nkhani yeniyi.+

Sonu Yakobe wenga ndi ŵana anthulumi 12. 23 Ŵana anthulumi wo Leya wangubaliya Yakobe ŵenga, Rubeni+ mwana wakwamba, pavuli paki Simiyoni, Levi, Yuda, Isakara ndi Zebuloni. 24 Ŵana anthulumi wo Rakelu wangubaliya Yakobe ŵenga Yosefi ndi Benjamini. 25 Ndipu ŵana anthulumi wo Biliha, mteŵeti waku Rakelu wangubaliya Yakobe ŵenga Dani ndi Nafutali. 26 Ndipu ŵana anthulumi wo Zilipa mteŵeti waku Leya wangubaliya Yakobe ŵenga Gadi ndi Ashere. Ŵenaŵa ndiwu ŵana anthulumi aku Yakobe wo wangubaliya ku Padani-aramu.

27 Pakumaliya paki, Yakobe wangufika ko kwenga awisi a Isaki ku Mamure,+ ku Kiriyati-ariba, ko kudanika so kuti ku Heburoni, kweniko Abrahamu ndipuso Isaki ajanga nge alendu.+ 28 Isaki wanguja ndi umoyu vyaka 180.+ 29 Pavuli paki, Isaki wangututa kakumaliya, wangufwa ndipu wanguwunganisikiya ku ŵanthu ŵaki.* Ŵana ŵaki Esawu ndi Yakobe angumuŵika mumuwunda. Isaki wanguja umoyu utali kweniso wakukhorwesa.*+

36 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Esawu, yo wadanika so kuti Edomu.+

2 Esawu wanguto anthukazi kutuliya pa ŵanthu anthukazi a ku Kanani: Ada+ mwana munthukazi waku Eloni Mhiti,+ Oholibama+ mwana munthukazi waku Ana, mzuku waku Zibiyoni Mhivi; 3 ndipuso Basemati+ mwana munthukazi waku Ishimayeli, mzichi waku Nebayoti.+

Ŵenaŵa ndiwu ŵana anthulumi aku Esawu, wo wangubaliya ku Kanani. 6 Pavuli paki, Esawu wanguto awolu ŵaki, ŵana ŵaki anthulumi ndi anthukazi, ŵanthu wosi a munyumba yaki, mskambu waki ndi vinyama vinyaki vosi kweniso vinthu vosi vo wangusaniya+ mucharu cha Kanani ndipu wanguluta kucharu chinyaki kutali ndi Yakobe mvurwa waki.+ 7 Iyu wangutuwaku chifukwa chakuti ŵenga ndi vinthu vinandi ndipu venga vakusuzga kuti aje limoza ndipuso malu ngo ajangapu* ngenga ngamana chifukwa ŵenga ndi viŵetu vinandi. 8 Mwaviyo, Esawu wangwamba kuja muchigaŵa chamapiri cha Seiri.+ Esawu wadanika so kuti Edomu.+

9 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Esawu, wusewu wa Aedomu, wo ajanga muchigaŵa chamapiri cha Seiri.+

10 Mazina nga ŵana anthulumi aku Esawu ndi yanga: Elifazi mwana munthulumi waku Ada, muwolu waku Esawu kweniso Rewuweli mwana munthulumi waku Basemati, muwolu waku Esawu.+

11 Ŵana anthulumi aku Elifazi ŵenga Temani,+ Omari, Zefo, Gatamu ndi Kenazi.+ 12 Elifazi mwana waku Esawu wanguto mbilika* zina laki Timuna. Pati pajumpha nyengu, Timuna wangubaliya Elifazi mwana munthulumi zina laki Amaleki.+ Yaŵa mbana anthulumi aku Ada, muwolu waku Esawu.

13 Ŵana anthulumi aku Rewuweli ndi yaŵa: Nahati, Zera, Shama ndi Miza. Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana anthulumi aku Basemati,+ muwolu waku Esawu.

14 Ŵana anthulumi aku Oholibama, mwana munthukazi waku Ana, mzuku waku Zibiyoni, muwolu waku Esawu, wo wangubaliya Esawu ŵenga yaŵa: Yewushi, Yalamu ndi Kora.

15 Mafumu* ngakutuliya mu ŵana anthulumi aku Esawu+ ndi yanga: Ŵana aku Elifazi, mwana wakwamba waku Esawu: Fumu Temani, Fumu Omari, Fumu Zefo, Fumu Kenazi,+ 16 Fumu Kora, Fumu Gatamu ndi Fumu Amaleki. Yanga ndi mafumu ngo ngangutuliya mwaku Elifazi+ mucharu cha Edomu. Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana anthulumi* aku Ada muwolu waku Esawu.

17 Ŵana anthulumi aku Rewuweli, mwana munthulumi waku Esawu ndi yaŵa: Fumu Nahati, Fumu Zera, Fumu Shama ndi Fumu Miza. Yanga ndi mafumu ngakutuliya mwaku Rewuweli mucharu cha Edomu.+ Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana anthulumi* aku Basemati, muwolu waku Esawu.

18 Ndipu pakumaliya, ŵana anthulumi aku Oholibama, muwolu waku Esawu ndi yaŵa: Fumu Yewushi, Fumu Yalamu ndi Fumu Kora. Yanga ndi mafumu ngakutuliya mwaku Oholibama, mwana munthukazi waku Ana, muwolu waku Esawu.

19 Yaŵa mbana anthulumi aku Esawu ndipu ngenanga ndingu mafumu ngawu. Esawu wadanika so kuti Edomu.+

20 Ŵana anthulumi aku Seiri Mhori, ŵeneku a charu cho ndi yaŵa:+ Lotani, Shobali, Zibiyoni, Ana,+ 21 Dishoni, Ezeri ndi Dishani.+ Yanga ndi mafumu nga Ahori, ŵana anthulumi aku Seiri, mucharu cha Edomu.

22 Ŵana anthulumi aku Lotani ŵenga Hori ndi Hemamu, ndipu mzichi waku Lotani wenga Timuna.+

23 Ŵana anthulumi aku Shobali ndi yaŵa: Alivani, Manahati, Ebala, Shefo ndi Onamu.

24 Ŵana anthulumi aku Zibiyoni ndi yaŵa:+ Aya ndi Ana. Uyu ndi Ana yo wangubowozga akasupi a maji ngakotcha muchipululu pa nyengu yo waliskanga abulu ŵa awisi a Zibiyoni.

25 Ŵana aku Ana ndi yaŵa: Dishoni ndi Oholibama mwana munthukazi waku Ana.

26 Ŵana anthulumi aku Dishoni ndi yaŵa: Hemudani, Eshibani, Itirani ndi Kerani.+

27 Ŵana anthulumi aku Ezeri ndi yaŵa: Bilihani, Zavani ndi Ekani.

28 Ŵana anthulumi aku Dishani ndi yaŵa: Uzi ndi Arani.+

29 Mafumu nga Ahori ndi yanga: Fumu Lotani, Fumu Shobali, Fumu Zibiyoni ndi Fumu Ana, 30 Fumu Dishoni, Fumu Ezeri ndi Fumu Dishani.+ Yanga ndi mafumu nga Ahori mwakukoliyana ndi mafumu ngawu mucharu cha Seiri.

31 Sonu mafumu ngo ngalamuliyanga mucharu cha Edomu,+ Ayisirayeli* ŵechendayambi kuja ndi mafumu+ ndi yanga: 32 Bela mwana waku Beyori wangulamuliya charu cha Edomu, ndipu tawuni yaki yadanikanga kuti Dinihaba. 33 Bela wati wafwa, Yobabu mwana munthulumi waku Zera wakutuliya ku Bozira wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. 34 Yobabu wati wafwa, Hushamu wa mucharu cha Atemani wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. 35 Hushamu wati wafwa, Hadadi mwana waku Bedadi, yo wanguthereska Amidiyani+ muchigaŵa cha Mowabu wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. Ndipu tawuni yaki yadanikanga kuti Aviti. 36 Hadadi wati wafwa, Samula wa ku Masireka wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. 37 Samula wati wafwa, Shawuli wa ku Rehoboti mumphepeti mwa Msinji, wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. 38 Shawuli wati wafwa, Bala-hanani mwana waku Akibori wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. 39 Bala-hanani mwana waku Akibori wati wafwa, Hada wangwamba kulamuliya mumalu mwaku iyu. Tawuni yaki yadanikanga kuti Pawu, ndipu zina la muwolu waki lenga Mehetabeli mwana munthukazi waku Matiredi, mwana munthukazi waku Mezahabu.

40 Mazina nga mafumu ngo ngangutuliya mwaku Esawu mwakukoliyana ndi mabanja ngawu, mazina ngawu kweniso malu ngawu, ndi yanga: Fumu Timuna, Fumu Aliva, Fumu Yeteti,+ 41 Fumu Oholibama, Fumu Ela, Fumu Pinoni, 42 Fumu Kenazi, Fumu Temani, Fumu Mibiza, 43 Fumu Magidiyeli ndi Fumu Iramu. Yanga ndi mafumu nga ku Edomu mwakukoliyana ndi malu ngo ajangamu mucharu chawu.+ Ŵenaŵa ndiwu ŵana aku Esawu, wusewu wa Aedomu.+

37 Yakobe wangulutirizga kuja mucharu cha Kanani, ko awisi ajanga nge mulendu.+

2 Iyi ndi nkhani yakukonkhoska mbiri yaku Yakobe.

Pa nyengu yo Yosefi+ wenga ndi vyaka 17, waliskanga viŵetu+ ndi ŵana aku Biliha+ kweniso ŵana aku Zilipa,+ awolu ŵa awisi. Zuŵa linyaki, Yosefi wanguchikamba kwa awisi vinthu viheni vo aku ŵaki achitanga. 3 Isirayeli wayanjanga ukongwa Yosefi kuluska ŵana ŵaki anyaki wosi,+ chifukwa wangumubala pa nyengu yo wenga wakukota, ndipu wangumupangiya mkhanju wapade.* 4 Aku ŵaki ŵati awona kuti awusewu atimuyanja ukongwa kuluska yiwu, angwamba kumutinkha ndipu alongoronga nayu umampha cha.

5 Pavuli paki, Yosefi wangulota malotu ndipu wangukambiya abali ŵaki.+ Mwaviyo, yiwu angusaniya chifukwa chinyaki chakumutinkhiya. 6 Iyu wanguŵakambiya kuti: “Vwani malotu ngo ndalota. 7 Tamanganga ntchinda za tirigu pakati pa munda, ntchinda yangu yinguma jo, ndipu ntchinda zinu zinguyizunguliya ndi kwamba kuyisindamiya.”+ 8 Aku ŵaki angumukambiya kuti: “Ung’anamuwa kuti wazamukuŵa fumu yidu ndi kwamba kutilamuliya?”+ Mwaviyo angusaniya chifukwa chinyaki chakumutinkhiya chifukwa cha malotu ngaki kweniso vo wangukamba.

9 Pavuli paki, wangulota so malotu nganyaki ndipu wangukambiya abali ŵaki kuti: “Ndalota so malotu nganyaki. Mu malotu yanga, lumwi, mwezi ndi nyenyezi 11 vandisindamiyanga.”+ 10 Iyu wangukonkhoske so awisi pa masu pa aku ŵaki, ndipu awisi angumuchenya. Yiwu angumukambiya kuti: “Kumbi malotu ngaku ngang’anamuwanji? Ung’anamuwa kuti ini, anyoku ndi aku ŵaku tazamujikama ndi kukusindamiya mpaka visku vidu pasi?” 11 Ndipu aku ŵaki angwamba kumuchitiya sanji,+ kweni awisi angusunga mazu ngo.

12 Zuŵa linyaki, abali ŵaki anguluta kuchiliska viŵetu va awusewu kufupi ndi Sekemu.+ 13 Sonu Isirayeli wangukambiya Yosefi kuti: “Asi aku ŵaku aliska viŵetu kufupi ndi Sekemu? Iza kunu kuti ndikutumi kwaku yiwu.” Iyu wangumuka kuti: “Nde wakunozgeka kuluta!” 14 Isirayeli wangumukambiya kuti: “Luta, ukawoni abali ŵaku kuti ŵe wuli. Ukawoni so mo viŵetu viliri ndipu uzindikambiyi.” Mwaviyo wangumutuma kutuwa kudambu la Heburoni+ ndipu Yosefi wanguselere ku Sekemu. 15 Pavuli paki, munthu munyaki wangusaniya Yosefi wawulawula mudondu. Munthu yo wangumufumba kuti: “Upenjanji?” 16 Iyu wangumuka kuti: “Ndipenja aku ŵangu. Chondi ndikambiyeni ko aliska viŵetu.” 17 Munthu yo wangumukambiya kuti: “Atuwaku kunu, pakuti ndaŵavwa achikamba kuti, ‘Tiyeni tiluti ku Dotani.’” Mwaviyo, Yosefi wangulondo aku ŵaki ndipu wanguŵasaniya ku Dotani.

18 Sonu aku ŵaki angumuwona wachituwa chapataliku, ndipu wechendafiki po ŵenga, angwamba kupangana kuti amubayi. 19 Mwaviyo angukambiskana kuti: “Wonani! Wakulota malotu yo watuwa ko.+ 20 Tiyeni timubayi ndi kumuponya muzenji,* ndipu tamukamba kuti waliwa ndi chinyama chakofya chamudondu. Tiwoni mo malotu ngaki ngafiskikiyengi.” 21 Rubeni+ wati wavwa venivi, wanguyesa kumutaska kwaku yiwu. Iyu wangukamba kuti: “Tingamubayanga cha.”*+ 22 Rubeni wanguŵakambiya kuti: “Mungadiranga ndopa cha.+ Muponyeni muzenji ili, mwenimunu muchipululu, kweni kumupweteka cha.”*+ Iyu wakhumbanga kumutaska kwaku yiwu kuti wamuweze kwa awisi.

23 Sonu Yosefi wati wafika ŵaka kwa aku ŵaki, angumuzuwa mkhanju waki, mkhanju wapade wo wanguvwala.+ 24 Ndipu angumuto ndi kumuponya muzenji. Pa nyengu iyi muzenji lenili mwenga kanthu cha, mwengavi maji.

25 Pavuli paki anguja pasi kuti aryi. Ŵati ayunuka, anguwona gulu la Ayishimayeli+ wo atuwanga ku Giliyadi. Ndipu ngamila zawu zingupinga mamphiza nga labidanamu, basamu ndi makungwa nga mamphiza.+ Yiwu alutanga ku Ijipiti. 26 Mwaviyo, Yuda wangukambiya abali ŵaki kuti: “Kumbi tipinduwengenji asani tingabaya mvurwa widu ndi kubisa mo wafwiya?*+ 27 Tiyeni timugulisi ŵaka+ kwa Ayishimayeli, tingamubayanga cha,* pakuti ndi mubali widu, ndi mnofu widu.” Mwaviyo angumuvwiya mubali wawu. 28 Amalonda Achimidiyani+ achijumpha, aku ŵaki angutuzga Yosefi muzenji ndipu angumugulisa kwa Ayishimayeli pa mtengu wa ndalama 20 zasiliva.+ Ŵanthu ŵenaŵa angumuto ndi kuluta nayu ku Ijipiti.

29 Pavuli paki, Rubeni wati wawere kuzenji, wangusaniya kuti Yosefi mulivi. Rubeni wati wawona venivi, wangukeruwa vakuvwala vaki. 30 Ndipu wati wawere kwa abali ŵaki wangudaniriza kuti: “Mulivi mwana! Sonu ndichitengi wuli?”

31 Sonu anguto mkhanju waku Yosefi, angubaya phongu ndipu angubizga mkhanju wo mundopa. 32 Pavuli paki, angutumiza mkhanju wapade wo kwa awusewu, ndipu angukamba kuti: “Tasaniya ichi. Chiwoneseseni asani ndi mkhanju wa mwana winu pamwenga cha.”+ 33 Sonu yiwu anguwuwonesesa ndipu angudaniriza kuti: “Ndi mkhanju wa mwana wangu! Watenere kuti waliwa ndi chinyama chakofya chamudondu! Yosefi wapalurika nadi!” 34 Mwaviyo, Yakobe wangukeruwa vakuvwala vaki, wanguvwala chigudulu muchiwunu mwaki ndipu wanguliya nyifwa ya mwana waki kwa mazuŵa nganandi. 35 Ndipu ŵana ŵaki wosi, anthulumi ndi anthukazi angulutirizga kumupembuzga kweni wakananga kupembuzgika. Iyu wakambanga kuti: “Ndisikiyengi ku Dindi*+ ndichiliya nyifwa ya mwana wangu!” Ndipu awisi angulutirizga kumuliya.

36 Sonu Amidiyani angumugulisa ku Ijipiti kwaku Potifara, nduna yaku Farawo+ kweniso mura wa asilikali akuvikiliya fumu.+

38 Mu nyengu yeniyi, Yuda wangutuwaku kwa abali ŵaki ndipu wanguchijintha hema laki pafupi ndi munthu munyaki wa ku Adulamu zina laki Hira. 2 We kwenuku, Yuda wanguwona mwana munthukazi wa munthu munyaki wa ku Kanani,+ ndipu wangumuto ndi kugonana nayu. Munthu wa ku Kanani yo, zina laki wenga Shuwa. 3 Munthukazi yo wangume nthumbu. Pavuli paki, wangubala mwana munthulumi ndipu Yuda wangudana mwana yo kuti Ere.+ 4 Wangume so nthumbu yinyaki, wangubala so mwana munthulumi ndipu wangumudana kuti Onani. 5 Munthukazi yo, wangubala so mwana munthulumi munyaki, ndipu wangumudana kuti Shela. Yuda wenga ku Akizibu,+ munthukazi yo wachibala mwana mwenuyu.

6 Pati pajumpha nyengu, Yuda wangumutole munthukazi mwana waki wakwamba, Ere. Zina la munthukazi yo, lenga Tamara.+ 7 Kweni Ere, yo wenga mwana wakwamba waku Yuda, wachitanga vinthu viheni pa masu paku Yehova, ndipu Yehova wangumubaya. 8 Mwaviyo, Yuda wangukambiya Onani kuti: “Gona ndi muwolu wa mku waku ndipu umuhari kuti umuyuskiyi mphapu mku waku.”+ 9 Kweni Onani wanguziŵa kuti ŵana wo wabalengi aŵengi ŵaki cha.*+ Mwaviyo, asani wagona ndi muwolu wa mku waki, wadiranga pasi unthulumi waki kuti waleki kumuyuskiya mphapu mku waki.+ 10 Vo wachitanga venga viheni pa masu paku Yehova. Mwaviyo, nayu wangumubaya.+ 11 Yuda wangukambiya Tamara mkumwana waki kuti: “Ukajengi kunyumba ya awusu nge choko mpaka po mwana wangu munthulumi Shela wakuliya,” pakuti Yuda wanguŵanaŵana kuti: ‘Nayu wangafwa nge mo akufwiya aku ŵaki.’+ Mwaviyo, Tamara wanguluta kuchija kunyumba kwa awisi.

12 Pati pajumpha nyengu, muwolu waku Yuda, mwana munthukazi waku Shuwa,+ wangufwa. Yuda wati wamaliza kuliya nyifwa ya muwolu waki, wanguluta kwa antchitu ŵaki wo asenganga mbereri zaki ku Timuna.+ Iyu wanguluta ndi mubwezi waki zina laki Hira, wa ku Adulamu.+ 13 Sonu munthu munyaki wangukambiya Tamara kuti: “Asibweni ŵaku aluta ku Timuna kuchisenga mbereri zawu.” 14 Mwaviyo, wanguzuwa vakuvwala vaki va uvyokolu, ndipu wangudika salu. Iyu wangudika so salu yinyaki kumutu, ndipu wanguja pasi, pageti la tawuni ya Enayimu, mumphepeti mwa msewu wakuluta ku Timuna. Tamara wanguchita venivi chifukwa wanguwona kuti Shela wakuwa kweni iyu atimupereka cha kwaku Shela kuti waje muwolu waki.+

15 Yuda wati wamuwona ŵaka, wanguŵanaŵana kuti ndi huli, chifukwa chakuti wangudika salu kumutu. 16 Mwaviyo, wangupetukiya po wenga mumphepeti mwa msewu ndipu wangumukambiya kuti: “Chondi, ndizomerezi kuti nkhagoni nawi,” chifukwa wanguziŵa cha kuti wenga mkumwana waki.+ Kweni Tamara wangukamba kuti: “Mundipaskengenji asani mwagona nani?” 17 Yuda wangumuka kuti: “Ndakukutumiziya mwana wa mbuzi kutuliya pa mskambu wangu.” Kweni Tamara wangufumba kuti: “Kumbi mundipaskengi chinthu chakuti ndikole mpaka po mwakunditumiziya mwana wa mbuzi?” 18 Yuda wangumufumba kuti: “Ndikupaskenji?” Iyu wangumuka kuti: “Mundipaski mpheti yinu yakudindiya,+ chingwi chaki kweniso nthonga yo ye kujanja linu.” Pavuli paki, wangumupaska vinthu vo, wangugonana nayu ndipu wangume nthumbu. 19 Wati wagonana nayu, Tamara wangusoka ndipu wanguluta kwawu. Iyu wangutuzgaku salu yo wangudika ndipu wanguvwala so vakuvwala vaki va uvyokolu.

20 Yuda wangutuma mubwezi waki wa ku Adulamu+ kuti wakapereki mwana wa mbuzi ndi chilatu chakuti wakalondi vinthu vo munthukazi yo wangukole kweni wangumusaniya cha. 21 Iyu wangufumba ŵanthu a kweniko kuti: “Le pani huli la panyumba yakusopiyamu* lo lituma mumphepeti mwa msewu kunu ku Enayimu?” Kweni ŵanthu wo angukamba kuti: “Kunu kukujapu huli la panyumba yakusopiyamu cha.” 22 Pakumaliya paki, munthu yo wanguwere kwaku Yuda ndipu wangukamba kuti: “Ndamusaniya cha ndipu ŵanthu a kweniko andikambiya kuti: ‘Kunu kukujapu huli la panyumba yakusopiyamu cha.’” 23 Sonu Yuda wangukamba kuti: “Mbwenu mulekeni ŵaka wato vinthu vo, kuti tileki kulengeseka. Ini ndingutumiza mbuzi kweni yiwi wamusaniya cha.”

24 Kweni pati pajumpha pafufupi myezi yitatu, Yuda wangulonde uthenga wakuti: “Mkumwana waku Tamara wachita uhuli ndipu wame nthumbu chifukwa cha uhuli waki.” Mwaviyo, Yuda wangukamba kuti: “Kamutoni kuti waziwotcheki.”+ 25 Achimuto, wangutumiza uthenga kwa asibweni ŵaki wakuti: “Mweneku wa vinthu ivi ndiyu wandipaska nthumbu.” Ndipu wangukamba so kuti: “Viwoneseseni vinthu ivi kuti muziŵi mweneku, mpheti yakudindiya iyi, chingwi chaki kweniso nthonga.”+ 26 Pavuli paki, Yuda wanguviwona vinthu vo, ndipu wangukamba kuti: “Munthukazi uyu ndi murunji kuluska ini, chifukwa ndingumupereka cha kwaku Shela mwana wangu munthulumi.”+ Ndipu Yuda wangugonana nayu so cha Tamara.

27 Nyengu yakuti wabali yati yakwana, mumoyu mwaki mwenga ŵana amuwoli. 28 Wachibala, mwana yumoza wangutuzga janja laki. Nyengu yeniyo, muzamba wanguto kachingwi kayera, wangukamanga pajanja la mwana yo ndipu wangukamba kuti: “Uyu ndiyu wayamba kutuwa.” 29 Kweni wati waweze janja laki mukati, mwana munyaki wangutuwa, ndipu muzamba yo wangudaniriza kuti: “Wajipangiya nthowa!” Mwaviyo, mwana yo wangudanika kuti Perezi.*+ 30 Pavuli paki, mubali waki yo wangumangika kachingwi kayera pajanja laki, wangutuwa. Ndipu wangudanika kuti Zera.+

39 Sonu Yosefi wangutoleke ku Ijipiti+ ndipu Potifara Myijipiti,+ nduna yaku Farawo ndipuso mura wa asilikali akuvikiliya fumu, wangumugula kwa Ayishimayeli+ wo anguza nayu kwenuku. 2 Kweni Yehova wenga ndi Yosefi.+ Mwaviyo, vinthu vamuyendiyanga umampha ndipu mbuyaki wa ku Ijipiti wangumuŵika kuja wakuwonere nyumba yaki. 3 Ndipu mbuyaki wanguwona kuti Yehova we ndi Yosefi ndipuso kuti Yehova watimutumbika pa chechosi cho wachita.

4 Potifara wangulutirizga kumuyanja Yosefi ndipu wangumuŵika kuja mteŵeti waki. Mwaviyo, wangumusankha kuti wawoneriyengi nyumba yaki ndipu vinthu vaki vosi wanguviŵika mu manja mwaku Yosefi. 5 Kutuliya pa nyengu yo wangumuŵikiya kuja wakuwonere nyumba yaki kweniso kutuliya po wanguŵikiya vinthu vaki vosi mu manja mwaki, Yehova wangulutirizga kutumbika nyumba yaku Potifara Myijipiti chifukwa chaku Yosefi. Yehova wangutumbika vinthu vosi vo venga munyumba yaku Potifara kweniso mumunda waki.+ 6 Pakumaliya paki, Potifara wanguŵika vinthu vaki vosi mu manja mwaku Yosefi ndipu wafipanga mtima cha ndi kanthu kekosi, kupatuwaku chakurya pe cho waryanga. Yosefi wenga wakuma umampha kweniso wakutowa.

7 Pati pajumpha nyengu, muwolu waku Potifara wangwamba kumulereska mwakumukhumbira Yosefi, ndipu wangumukambiya kuti: “Gona nani.” 8 Kweni iyu wangukana ndipu wangukambiya munthukazi yo kuti: “Ambuya afipa mtima cha ndi kanthu kekosi ko ke mu manja mwangu munyumba yinu, ndipu vinthu vosi vo ŵe navu, aviŵika mu manja mwangu. 9 Palivi yo we ndi mazaza kuluska ini munyumba iyi, ndipu ambuya akundipaska mazaza pa chechosi kupatuwaku yimwi, chifukwa ndimwi muwolu wawu. Sonu ndichitiyenji uheni ukulu viyo ndi kubudiya Chiuta?”+

10 Mwaviyo, zuŵa lelosi wakambanga ndi Yosefi, kweni iyu wazomeranga cha kuti wagoni nayu pamwenga kuja nayu nyengu yitali ŵe ŵaŵi. 11 Zuŵa linyaki Yosefi wangusere munyumba kuti wakagwiri ntchitu ndipu munyumba mo mwengavi mteŵeti munyaki weyosi. 12 Sonu muwolu waku Potifara wanguko chakuvwala chaku Yosefi ndipu wangumukambiya kuti: “Gona nani!” Kweni iyu wanguleka chakuvwala chaki mumanja nga munthukazi yo ndipu wanguthaŵiya kubwalu. 13 Wati wawona kuti Yosefi waleka chakuvwala chaki mumanja ngaki ndipu wathaŵiya kubwalu, 14 munthukazi yo wangwamba kudaniriza kwa ateŵeti a munyumba yaki, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Awonani! Mheberi yo Potifara wakuza nayu kwaku isi wakhumba kutilengesa. Iyu wanguza kwaku ini kuti wagoni nani, kweni ndingwamba kudaniriza ukongwa. 15 Wati wavwa kuti ndayamba kudaniriza kweniso kuliya, waleka chakuvwala chaki ndi kuthaŵiya kubwalu.” 16 Pavuli paki, munthukazi yo, wanguŵika chakuvwala cho pafupi ndi iyu mpaka po Potifara, mbuya waku Yosefi wanguziya kunyumba yaki.

17 Pavuli paki, wangukambiya Potifara nkhani yeniyi. Iyu wangukamba kuti: “Mteŵeti wachiheberi yo mukuza nayu kwaku isi, wanguza kwaku ini kuti wandilengesi. 18 Kweni ndati ndayamba ŵaka kudaniriza ndi kuliya, wandileke chakuvwala chaki ndi kuthaŵiya kubwalu.” 19 Mbuyaki wati wavwa ŵaka vo muwolu waki wangukamba vakuti: “Ivi ndivu mteŵeti winu wandichitiya,” wangukwiya ukongwa. 20 Mwaviyo, Potifara mbuyaki waku Yosefi wangumuto ndi kumuponya mujeri, kumalu ko asungiyangaku akayidi a fumu, ndipu wanguja mwenimo mujeri.+

21 Kweni Yehova wangulutirizga kuŵa ndi Yosefi ndipuso kumulongo chanju chambula kumala, ndipu wanguchitiska kuti msilikali wakuwonere jeri wamuyanjengi ukongwa.+ 22 Mwaviyo, msilikali wakuwonere jeri, wanguŵika Yosefi kuti wawoneriyengi akayidi wosi mujeri, ndipu iyu ndiyu walongozganga chechosi cho akayidi achitanga.+ 23 Msilikali wakuwonere jeri wafipanga mtima cha chinanga nkhamanavi ndi chechosi cho chenga mu manja mwaku Yosefi, chifukwa Yehova wenga ndi Yosefi, ndipu Yehova wangutumbika chechosi cho wachitanga.+

40 Pati pajumpha nyengu, mura wa akupereka vakumwa+ wa fumu ya ku Ijipiti ndipuso mura wa akubika,* angubudiya mbuyawu, fumu ya ku Ijipiti. 2 Mwaviyo, Farawo wanguŵakwiyiya ateŵeti ŵaki ŵaŵi ŵenaŵa, mura wa akupereka vakumwa ndipuso mura wa akubika.+ 3 Ndipu wanguŵaŵika mujeri, munyumba ya mura wa asilikali akuvikiliya fumu,+ mo Yosefi wanguŵikika.+ 4 Sonu mura wa asilikali akuvikiliya fumu, wangusankha Yosefi kuti wajengi nawu kweniso kuti waŵawoneriyengi,+ ndipu anguja mujeri lo kwa nyengu yitaliku.*

5 Mura wa akupereka vakumwa wa fumu ya ku Ijipiti ndipuso mura wa akubika, wo anguŵikika mujeri, zuŵa linyaki ndi usiku, weyosi wangulota malotu, ndipu lotu lelosi lenga ndi vo lang’anamuwanga. 6 Ndi mlenji Yosefi wati wasere wanguwona kuti ŵe ndi chitima. 7 Mwaviyo, wangufumba ateŵeti aku Farawo wo wenga nawu limoza mujeri munyumba ya ambuyaki kuti: “Visku vinu vawiyanji msanawale?” 8 Yiwu angumuka kuti: “Tosi taŵaŵi talota malotu, kweni tilivi wakufwatuliya.” Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Asi Chiuta ndiyu wafwatuliya?+ Ndikambiyeni malotu nginu.”

9 Mwaviyo, mura wa akupereka vakumwa wangukonkhoske Yosefi malotu ngaki. Iyu wangukamba kuti: “Mu malotu ngangu, ndinguwona chimiti cha mphereska panthazi pangu. 10 Chimiti cho, chenga ndi mphanda zitatu. Chichiphuka, chinguchita maluŵa, mphereska zingukhoma ndipu zingufya. 11 Kapu yaku Farawo yenga mujanja langu, ndinguto mphereska ndipu ndinguzikamiya mukapu yaku Farawo. Pavuli paki ndingupereka kapu yo kwaku Farawo.” 12 Sonu Yosefi wangumukambiya kuti: “Malotu ngo, ngang’anamuwa ivi: Mphanda zitatu zimiya mazuŵa ngatatu. 13 Asani mazuŵa ngatatu ngajumphapu, Farawo wazakukutuzga munu ndi kukuweze pa ntchitu yaku,+ ndipu wamuperekanga kapu ya vakumwa kwaku Farawo nge mo wachitiyanga kali pa nyengu yo wenga wakupereka vakumwa.+ 14 Kweni uzindikumbuki asani vinthu vachikuyende umampha. Uzindilongo chanju chambula kumala ndipu ukakambi vakukwaskana ndi ini kwaku Farawo, kuti wazindituzgemu munu. 15 Pakuti angundiba mucharu cha Aheberi,+ ndipu palivi cho ndikunangapu kunu kuti andiŵiki mujeri.”*+

16 Mura wa akubika wati wawona kuti Yosefi wafwatuliya vinthu vamampha, wangukambiya Yosefi kuti: “Nani ndalota malotu. Ndalota malipalu ngatatu ngo ngenga pamutu pangu, ndipu mukati mwa malipalu ngo, mwenga viŵandi vituŵa. 17 Mulipalu lo lenga pachanya, mwenga viŵandi vakupambanapambana vaku Farawo, ndipu viyuni varyanga viŵandi vo venga mulipalu lo, pachanya pa mutu wangu.” 18 Sonu Yosefi wangumuka kuti, “Malotu ngo, ngang’anamuwa ivi: Malipalu ngatatu ngamiya mazuŵa ngatatu. 19 Asani mazuŵa ngatatu ngajumphapu, Farawo wazamudumuwa mutu waku ndi kukupayika pachimiti, ndipu viyuni vazamukurya liŵavu laku.”+

20 Sonu zuŵa lachitatu lingufika, lenga zuŵa lakukondwere kuwa kwaku Farawo.+ Iyu wangunozge phwandu ateŵeti ŵaki wosi. Ndipu wangudanisa mura wa akupereka vakumwa kweniso mura wa akubika pa masu pa ateŵeti ŵaki. 21 Farawo wanguweze mura wa akupereka vakumwa pa ntchitu yaki, ndipu wangulutirizga kupereka vakumwa kwaku Farawo. 22 Kweni wangupayika mura wa akubika, nge mo Yosefi wangufwatuliya malotu ngawu.+ 23 Kweni mura wa akupereka vakumwa wangumukumbuka cha Yosefi; wangumuluwa.+

41 Vyaka viŵi vamphumphu vati vajumphapu, Farawo wangulota+ kuti wama mumphepeti mwa Msinji wa Nayelu. 2 Iyu wanguwona ng’ombi zinthukazi 7 zakuwoneka umampha kweniso zakututuŵa zichituwa mumsinji, ndipu zaryanga uteka mumphepeti mwa Msinji wa Nayelu.+ 3 Wanguwona so ng’ombi zinyaki zinthukazi 7 zambula kuwoneka umampha kweniso zakonda zichituwa mumsinji wa Nayelu pavuli pa zakwamba. Ndipu zinguma pafupi ndi ng’ombi zakututuŵa mumphepeti mwa Msinji wa Nayelu. 4 Pavuli paki, ng’ombi zambula kuwoneka umampha kweniso zakonda zingwamba kurya ng’ombi 7 zakuwoneka umampha ndipuso zakututuŵa. Mwaviyo Farawo wanguyuka.

5 Pavuli paki wangugona so ndipu wangulota malotu nganyaki. Wanguwona masanja 7 nga tirigu* ngakukhoma kweniso ngakuwoneka umampha ngachilapuka paphesi limoza.+ 6 Pavuli pa masanja ngenanga, wanguwona masanja 7 nga tirigu ngakuphapha kweniso ngakuŵawuka ndi mphepu ya kuvuma* ngachilapuka. 7 Masanja ngakuphapha ngangwamba kumeza masanja 7 ngakukhoma kweniso ngakuwoneka umampha. Sonu Farawo wanguyuka ndipu wanguziŵa kuti walotanga.

8 Ndipu kwati kwacha, Farawo wangusuzgika maŵanaŵanu. Mwaviyo wangudanisa asembi akuchita masenga a ku Ijipiti ndi anthulumi wosi azeru. Iyu wanguŵakonkhoske malotu ngo wangulota, kweni pengavi yo wangukonkhoske Farawo vo malotu ngo ngang’anamuwanga.

9 Vati vaŵa viyo, mura wa akupereka vakumwa wangukambiya Farawo kuti: “Msanawale ndisumuwi maubudi ngangu. 10 Farawo wangukwiyiya ateŵeti ŵaki. Mwaviyo, ini ndi mura wa akubika+ wangutiponya mujeri, munyumba ya mura wa asilikali akuvikiliya fumu. 11 Pavuli paki, zuŵa linyaki ndi usiku, tosi taŵaŵi tingulota malotu. Weyosi wangulota malotu ngo ngang’anamuwanga vinthu vakupambana.+ 12 Ndipu mwenumu mujeri tenga ndi mnyamata wachiheberi, yo wenga mteŵeti wa mura wa asilikali akuvikiliya fumu.+ Tati tamukambiya,+ wangutikonkhoske vo lotu lelosi lang’anamuwanga. 13 Ndipu vinthu vinguchitika mwakukoliyana ndi mo iyu wangukambiya. Ini ndinguwere pa ntchitu yangu kweni munyangu wangupayikika.”+

14 Mwaviyo Farawo wangudanisa Yosefi+ ndipu anguchimuto mujeri* mwaliŵi.+ Wangusenga sisi laki, wangusintha vakuvwala vaki ndipu wanguluta pa masu paku Farawo. 15 Pavuli paki Farawo wangukambiya Yosefi kuti: “Ndingulota malotu kweni palivi yo wafiska kufwatuliya. Sonu ndavwa kuti asani yiwi wavwa malotu, ufwatuliya.”+ 16 Yosefi wangumuka Farawo kuti: “Ndini cha ndifwatuliyengi! Kweni Chiuta ndiyu wakambengi vakukwaskana ndi umoyu winu.”+

17 Farawo wangulutirizga kukambiya Yosefi kuti: “Ndalota kuti ndama mumphepeti mwa Msinji wa Nayelu. 18 Ndinguwona ng’ombi zinthukazi 7 zakuwoneka umampha kweniso zakututuŵa zichituwa mumsinji, ndipu zingwamba kurya uteka mumphepeti mwa Msinji wa Nayelu.+ 19 Ndinguwona so ng’ombi zinyaki zinthukazi 7 zambula kuwoneka umampha kweniso zakonda zichituwa mumsinji pavuli pa zakwamba. Ndechendawonepu ng’ombi ziheni viyo mucharu chosi cha Ijipiti. 20 Ndipu ng’ombi zinthukazi zakonda kweniso zambula kuwoneka umampha zingwamba kurya ng’ombi zinthukazi 7 zakututuŵa. 21 Kweni zati zarya ng’ombi zakuwoneka umampha ndipuso zakututuŵa, zaziŵikanga cha kuti zarya ng’ombi zinyaki, pakuti zawonekanga mbwenu ziheni nge mo zenge pakwamba. Mwaviyo ndinguyuka.

22 “Pavuli paki ndingulota so malotu nganyaki. Ndinguwona masanja 7 nga tirigu ngakukhoma kweniso ngakuwoneka umampha ngachilapuka paphesi limoza.+ 23 Pavuli pa masanja ngenanga, ndinguwona masanja 7 nga tirigu ngakufota, ngakuphapha kweniso ngakuŵawuka ndi mphepu ya kuvuma* ngachilapuka. 24 Ndipu masanja ngakuphapha ngangwamba kumeza masanja 7 ngakukhoma kweniso ngakuwoneka umampha. Sonu ndingukambiya asembi akuchita masenga+ kweni palivi yo wangundikonkhoske vo ngang’anamuwa.”+

25 Ndipu Yosefi wangukambiya Farawo kuti: “Malotu nginu ngamoza ndipu ngang’anamuwa chinthu chimoza. Chiuta wauneneska wakukambiyani vo wachitengi.+ 26 Ng’ombi zinthukazi 7 zamampha zimiya vyaka 7. Kweniso masanja 7 nga tirigu ngamampha ngamiya vyaka 7. Malotu nginu ngamoza ndipu ngang’anamuwa chinthu chimoza. 27 Ng’ombi 7 zakonda kweniso zambula kuwoneka umampha zo zinguza pavuli paki, zimiya vyaka 7, ndipuso masanja 7 ngambula kanthu kweniso ngakuŵawuka ndi mphepu ya kuvuma,* ngamiya vyaka 7 va nja. 28 Nge mo ndakukambiyani, Chiuta wauneneska wachitiska kuti yimwi muwoni vo wachitengi.

29 “Kuzengi vyaka 7 vo mucharu chosi cha Ijipiti mwazamukuŵa vakurya vinandi. 30 Kweni vyaka 7 va nja vizengi pavuli paki. Vakurya vinandi vo venga mucharu chosi cha Ijipiti vazamuluwika, ndipu nja yo yazamutambuzga charu.+ 31 Palivi yo wazamukumbuka kuti mucharu cho mwenga vakurya vinandi chifukwa cha nja yo yizengi pavuli paki, pakuti yazamukuŵa yikulu ukongwa. 32 Mwalota malotu ngaŵi chifukwa chakuti Chiuta wauneneska wasimikiza kuti ndivu wachitengi, ndipu wavichitengi pambula kuswera.

33 “Sonu yimwi mupenji munthu wakuwamu kweniso wazeru kuti wawoneriyengi charu cha Ijipiti. 34 Muchitepu kanthu, muŵiki akuwonere mucharu. Yiwu atongi chigaŵa chimoza pa vigaŵa vinkhondi va chakurya cho chavunika mucharu cha Ijipiti, mu vyaka 7 va vakurya vinandi.+ 35 Ndipu atongi vakurya* vosi mu nyengu ya vyaka vamampha vo vituza, avisungengi mumatawuni ndi kuviphwere+ ndipu viŵengi mu manja mwinu. 36 Vakurya venivi vazamugwira ntchitu mucharu mu vyaka 7 va nja yo yazamukuwa mucharu cha Ijipiti, kuti ŵanthu azileki kufwa ndi nja.”+

37 Sachizgu lenili linguwoneka kuti ndamampha kwaku Farawo ndipuso kwa ateŵeti ŵaki. 38 Sonu Farawo wangukambiya ateŵeti ŵaki kuti: “Kumbi pangasanirika munthu munyaki wakuyanana ndi uyu, yo we ndi mzimu waku Chiuta?” 39 Farawo wangukambiya Yosefi kuti: “Pakuti Chiuta wachitiska kuti yiwi uziŵi vinthu vosi venivi, palivi munthu munyaki wakuwamu kweniso wazeru nge yiwi. 40 Ujengi ndi mazaza panyumba yangu ndipu ŵanthu ŵangu wosi akuvwiyengi pa chechosi.+ Pa ufumu wangu pe ndipu ini ndiŵengi mura kuluska yiwi.” 41 Ndipu Farawo wangukambiya so Yosefi kuti: “Nditikupaska mazaza mucharu chosi cha Ijipiti.”+ 42 Sonu Farawo wanguzuwa mpheti yaki yakudindiya kujanja laki ndipu wanguyivwalika kujanja laku Yosefi. Wangumuvwalika so vakuvwala va salu yamampha ndipuso nekelesi yagolidi mukhosi mwaki. 43 Kweniso wangumuyendesa mugaleta lachiŵi laulemu lo wenga nalu, ndipu ŵanthu adanirizanga panthazi paki kuti, “Avirekhi!”* Mwaviyo wangumupaska mazaza mucharu chosi cha Ijipiti.

44 Farawo wangukambiya so Yosefi kuti: “Ini ndini Farawo, kweni palivi munthu yo wachitengi kanthu kekosi* mucharu chosi cha Ijipiti kwambula kuzomerezeka ndi yiwi.”+ 45 Pavuli paki, Farawo wangupaska Yosefi zina lakuti Zafenati-paneya ndipuso wangumupaska munthukazi zina laki Asenati+ kuti waje muwolu waki. Munthukazi yo wenga mwana waku Potifera, wasembi wa ku Oni.* Ndipu Yosefi wangwamba kwendere* charu cha Ijipiti.+ 46 Yosefi wachiyamba kuteŵete Farawo, fumu ya ku Ijipiti ndipu we ndi vyaka 30.+

Pavuli paki, Yosefi wangutuwapu pa masu paku Farawo ndipu wangwendere charu chosi cha Ijipiti. 47 Ndipu mu vyaka 7 va vakurya vinandi, charu cha Ijipiti chinguvuna vakurya vinandi ukongwa. 48 Iyu wangulutirizga kuwunjika vakurya vosi mu vyaka 7 mucharu cha Ijipiti, ndipu wavisunganga mumatawuni. Mutawuni yeyosi wasungangamu vakurya vakutuliya muminda ya kweniko. 49 Yosefi wangulutirizga kusunga vakurya vinandi ukongwa nge mchenga wa kunyanja ndipu pakumaliya paki anguleka kuvipima chifukwa venga vinandi ukongwa.

50 Chaka chakwamba cha nyengu ya nja chechendafiki, Yosefi wangubala ŵana anthulumi ŵaŵi,+ iyu wangubaliya ŵana ŵenaŵa paku Asenati, mwana munthukazi waku Potifera, wasembi wa ku Oni.* 51 Yosefi wangudana mwana waki wakwamba kuti Manasi*+ pakuti wangukamba kuti, “Chiuta wachitiska kuti ndiluwi masuzgu ngangu ngosi kweniso nyumba yosi ya ada.” 52 Mwana waki wachiŵi wangumudana kuti Efurayemu,*+ pakuti wangukamba kuti, “Chiuta wachitiska kuti ndiyandani mucharu cha masuzgu ngangu.”+

53 Pavuli paki, vyaka 7 va vakurya vinandi mucharu cha Ijipiti vingumala,+ 54 ndipu vyaka 7 va nja vingwamba, nge mo Yosefi wangukambiya.+ Muvyaru vosi mwenga nja kweni mucharu chosi cha Ijipiti mwenga chakurya.*+ 55 Pakumaliya paki, mucharu chosi cha Ijipiti namu munguwa nja ndipu ŵanthu angwamba kuliriya Farawo kuti waŵapaski chakurya.+ Farawo wangukambiya ŵanthu wosi a ku Ijipiti kuti: “Lutani kwaku Yosefi ndipu mukachiti chechosi cho wakukukambiyani.”+ 56 Nja yingulutirizga kukuwa pacharu chosi chapasi.+ Sonu Yosefi wangwamba kujula nkhokwi zosi zo zenga pakati pawu, ndi kugulisa vakurya ku ŵanthu a ku Ijipiti,+ chifukwa nja yenga yikulu ukongwa mucharu cha Ijipiti. 57 Kweniso ŵanthu pacharu chosi chapasi azanga ku Ijipiti kuzigula chakurya kwaku Yosefi, chifukwa nja yenga yikulu ukongwa pacharu chosi chapasi.+

42 Yakobe wati wavwa kuti ku Ijipiti kwe tirigu,+ wangukambiya ŵana ŵaki kuti: “Ntchifukwa wuli mulereskana ŵaka?” 2 Wangukamba so kuti: “Ndavwa kuti ku Ijipiti kwe tirigu. Lutani kweniko ndipu mukatiguliyeku kuti tileki kufwa ndi nja.”+ 3 Mwaviyo, aku ŵaki aku Yosefi wosi 10+ anguluta ku Ijipiti kuchigula chakurya.* 4 Kweni Yakobe wanguzomereza cha kuti Benjamini,+ mvurwa waku Yosefi waluti ndi aku ŵaki, pakuti wangukamba kuti: “Panyaki wangachichita ngozi kweniso wangachifwa.”+

5 Mwaviyo, ŵana aku Isirayeli angulongozgana ndi ŵanthu anyaki wo alutanga ku Ijipiti kuchigula tirigu, chifukwa nja yingufika so kucharu cha Kanani.+ 6 Yosefi wenga ndi mazaza mucharu cha Ijipiti,+ ndipu iyu ndiyu wagulisanga tirigu ku ŵanthu wosi pacharu chapasi.+ Sonu aku ŵaki aku Yosefi anguza ndipu angujikama ndi kumusindamiya mpaka visku vawu pasi.+ 7 Yosefi wati wawona aku ŵaki, nyengu yeniyo wanguŵaziŵa, kweni wangujibisa kwaku yiwu.+ Mwaviyo wangulongoro nawu mwaukali ndipu wanguŵafumba kuti: “Mwatuliya pani?” Yiwu angumuka kuti: “Tatuwa ku Kanani ndipu tazamugula chakurya.”+

8 Mwaviyo, Yosefi wanguŵaziŵa aku ŵaki, kweni yiwu angumuziŵa cha. 9 Nyengu yeniyo, Yosefi wangukumbuka malotu ngo wangulota ngakukwaskana ndi aku ŵaki.+ Ndipu wanguŵakambiya kuti: “Ndimwi akufufuza charu!* Mwaza kuziwona vigaŵa vambula kuvikilirika va charu chidu!” 10 Yiwu angumumuka kuti: “Awa, ambuya, kweni tateŵeti ŵinu taza kuzigula chakurya. 11 Tosi te ŵana a munthu yumoza. Te arunji. Tateŵeti ŵinu te akufufuza charu cha.”* 12 Kweni wanguŵakambiya kuti: “Awa! Mwaza kuziwona vigaŵa vambula kuvikilirika va charu chidu!” 13 Yiwu angumuka kuti: “Tateŵeti ŵinu tilipu 12.+ Te ŵana a munthu yumoza+ mucharu cha Kanani, ndipu mumana ukongwa we ndi ada,+ kweni munyaki palivi.”+

14 Kweni Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Ndakamba kali kuti, ‘Ndimwi akufufuza charu!’* 15 Pa chifukwa chenichi muyesekengi. Ndilapizga mu zina laku Farawo, mutuwengeku cha kunu mpaka po mvurwa winu mumana ukongwa waziya.+ 16 Tumani yumoza waku yimwi kuti wakato mvurwa winu, ndipu mwanyaki mosi mumangikengi. Asani mwachiza nayu, ndazamuziŵa kuti vo mukamba vauneneska. Asani po cha, ndilapizga mu zina laku Farawo, ndimwi akufufuza charu.”* 17 Mwaviyo, wosi wanguŵajaliya mujeri kwa mazuŵa ngatatu.

18 Pa zuŵa lachitatu Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Nditopa Chiuta wauneneska. Mwaviyo chitani vo nditikukambiyani kuti muje ndi umoyu. 19 Asani mwe arunji, mbwenu yumoza waku yimwi waje mujeri munyumba mwenimunu, kweni mwanyaki mosi mulutengi ndipu muto tirigu kuti mabanja nginu ngaleki kufwa chifukwa cha nja.+ 20 Sonu mukazi ndi mvurwa winu kwaku ini kuti ndizisimikizi kuti mwaneneskanga ndipu mwazamubayika cha.” Ndipu ndivu anguchita.

21 Sonu yiwu angukambiskana kuti: “Tilangika chifukwa cha mvurwa widu,+ pakuti tinguwona wachisuzgika kutipempha kuti timuchitiyi lisungu, kweni tinguvwa cha. Ndichu chifukwa chaki masuzgu yanga ngatiwiya.” 22 Sonu Rubeni wanguŵamuka kuti: “Asi ndingukukambiyani ini kuti, ‘Lekani kumupweteka mwana,’ kweni munguvwa cha.+ Sonu ndopa zaki zikhumbika kwaku isi.”+ 23 Kweni yiwu anguziŵa cha kuti Yosefi watuvwa, chifukwa wachikambiskana nawu wagwiriskiyanga ntchitu wakufwatuliya. 24 Sonu Yosefi wangutuwapu ndipu wangwamba kuliya.+ Wati waweku, wangulongoro so nawu, wangutopu Simiyoni+ ndipu wangumumanga yiwu achilereska.+ 25 Pavuli paki, Yosefi wangulamula kuti aŵaŵikiyemu chakurya mumathumba ngawu ndipuso kuti ndalama za munthu weyosi aziweze muthumba laki. Wangukamba so kuti aŵapaski chakurya chakuti akaryengi munthowa. Ndipu anguŵachitiya venivi.

26 Mwaviyo, angukweza mathumba ngawu nga tirigu pa abulu ŵawu ndipu angusoka. 27 Pamalu po angugona, yumoza waku yiwu wati wajula thumba laki kuti wapaski bulu waki chakurya, wangusaniya kuti pachanya pa thumba laki pe ndalama zaki. 28 Mwaviyo, wangukambiya abali ŵaki kuti: “Andiweze ndalama zangu, eyizi ze muthumba langu umu!” Yiwu anguderuka nthazi ndipu angumbwambwanthiya. Sonu angufumbana kuti: “Ntchinthu wuli cho Chiuta watichitiya?”

29 Ŵati afika kwa awusewu a Yakobe mucharu cha Kanani, anguŵakambiya vosi vo vinguŵachitikiya. Yiwu angukamba kuti: 30 “Mulongozgi wa charu cho wangutitchingiya+ ndipu wangukamba kuti te akufufuza charu.* 31 Kweni isi tingumukambiya kuti: ‘Te arunji. Te akufufuza charu cha.*+ 32 Tilipu 12,+ te ŵana a munthu yumoza. Munyaki palivi,+ ndipu mumana ukongwa we ndi ada mucharu cha Kanani.’+ 33 Kweni mulongozgi wa charu cho wangutikambiya kuti, ‘Ndiziŵengi kuti mwe arunji asani yumoza waku yimwi mumulekengi ndi ini.+ Muto tirigu kuti mabanja nginu ngaleki kufwa chifukwa cha nja ndipu mulutengi.+ 34 Ndipu mukazi kunu ndi mvurwa winu mumana ukongwa, ndizisimikizi kuti ndimwi akufufuza charu cha* kweni mwe arunji. Pavuli paki ndazakukuweziyani mubali winu, ndipu mwazamulutirizga kuchita malonda mucharu ichi.’”

35 Achituzgamu tirigu mumathumba ngawu, muthumba la munthu weyosi mwenga ndalama. Yiwu ndi awusewu ŵati awona timathumba tawu ta ndalama, anguchita mantha. 36 Awusewu a Yakobe angukamba kuti: “Mwachitiska kuti nditayi ŵana ŵangu!+ Yosefi kulivi,+ Simiyoni nayu kulivi,+ mukhumba so kuto Benjamini! Vinthu vosi ivi vawiya ini!” 37 Kweni Rubeni wangukambiya awisi kuti: “Muzibayi ŵana ŵangu anthulumi ŵaŵi asani ndazamuleka kuza nayu kwaku yimwi.+ Mumupereki mu manja mwangu, ndipu ndazakumuweze kwaku yimwi.”+ 38 Kweni iyu wangukamba kuti: “Mwana wangu walutengi namwi cha, chifukwa mku waki wakufwa ndipu waja yija.+ Asani wachichita ngozi ndi kufwa pa ulendu wenuwu, mbwenu mwazamusisiya nyivu* zangu ku Dindi*+ ndi chitima.”+

43 Sonu nja yingukuwa ukongwa mucharu cha Kanani.+ 2 Mwaviyo, ŵati amaliza kurya tirigu yo angutuwa nayu ku Ijipiti,+ awusewu anguŵakambiya kuti: “Weriyaniku ndipu mukatiguliyi chakurya.” 3 Yuda wangukambiya awisi kuti: “Munthu yo, wangutitcheŵeska kuti, ‘Mungaziwonanga so chisku changu cha asani mwazamuleka kuza ndi mvurwa winu.’+ 4 Asani mutizomerezengi kuti tiluti ndi mvurwa widu, mbwenu tilutengi ndipu takukuguliyani chakurya. 5 Kweni asani mutizomerezengi cha kuti tiluti nayu, mbwenu tilutengi cha chifukwa munthu yo wangutikambiya kuti, ‘Mungaziwonanga so chisku changu cha asani mwazamuleka kuza ndi mvurwa winu.’”+ 6 Isirayeli+ wanguŵafumba kuti: “Ntchifukwa wuli mwandidaniya masuzgu? Ntchifukwa wuli mungumukambiya kuti mwe ndi mvurwa winu munyaki?” 7 Yiwu angumuka kuti: “Munthu yo wangufumba vakukwaskana ndi isi ndipuso abali ŵidu, kuti: ‘Kumbi awusemwi mbamoyu? Kumbi mwe ndi mvurwa winu munyaki?’ Ndipu isi tingumukambiya uneneska.+ Sonu tatingi tiziŵengi wuli kuti wakambengi kuti, ‘Mukazi ndi mvurwa winu’?”+

8 Pavuli paki, Yuda wangupempha awisi a Isirayeli kuti: “Ndizomerezeni kuti ndiluti ndi mwana yo,+ ndipu tilutengi kuti tileki kufwa,+ isi, yimwi kweniso ŵana ŵidu.+ 9 Ndamuyesesa kumuvikiliya.+ Ini ndini ndazamuja ndi mulandu. Asani ndazitondeka kuza nayu kweniso kumuweze kwaku yimwi, ndazamuja wakubuda kwaku yimwi mpaka muyaya. 10 Asani tinguleka kuswera, mphanyi taluta ndi kuweku maulendu ngaŵi sonu.”

11 Mwaviyo, awusewu a Isirayeli anguŵakambiya kuti: “Pakuti palivi nthowa yinyaki, chitani ivi: Toni vinthu vamampha ukongwa va mucharu ichi ndi kuviŵika mumathumba nginu ndipu mumupingiyi munthu yo nge mphasu:+ Basamu+ mumanavi, uchi umanavi, labidanamu, makungwa nga mamphiza,+ mbalala za pisitakiyo ndi alimondi. 12 Muto ndalama kusazga kaŵi za ulendu wakwamba ndipuso mupingi ndalama zo angukuŵikiyani mumathumba nginu, ndipu mukaziwezi.+ Panyaki angunangisa ŵaka. 13 Toni mvurwa winu, lutaningi ndipu muwere ku munthu yo. 14 Chiuta Wanthazizosi wakachitiski kuti munthu yo wakakuchitiyeni lisungu, alinga kuti wakakufwatuliyeni mubali winu ndipuso Benjamini. Kweni ini, asani nkhutaya ŵana ŵangu, mbwenu nditayi ŵaka!”+

15 Sonu aku ŵaki aku Yosefi anguto mphasu yiya, ndipuso anguto Benjamini ndi ndalama kusazga kaŵi za ulendu wakwamba. Angusoka, anguluta ku Ijipiti ndipu anguchima so pa masu paku Yosefi.+ 16 Yosefi wati wawona kuti ŵaza ndi Benjamini, nyengu yeniyo wangukambiya wakuwonere nyumba yaki kuti: “To ŵanthu yaŵa luta nawu kunyumba, ukabayi nyama ndipu ukanozgi chakurya, pakuti msana wunu ndiryengi ndi ŵanthu ŵenaŵa.” 17 Nyengu yeniyo munthu yo wanguchita nge mo Yosefi wangukambiya+ ndipu wangutole ŵanthu wo kunyumba yaku Yosefi. 18 Kweni yiwu ŵati atoleke kunyumba yaku Yosefi anguchita mantha. Ndipu angwamba kukamba kuti: “Atitole kunu chifukwa cha ndalama zo angutiweze mumathumba ngidu ulendu wakwamba. Sonu atiyukiyengi, atisambusengi akapolu ndi kutitole abulu ŵidu!”+

19 Sonu anguluta ku munthu yo wawoneriyanga nyumba yaku Yosefi ndipu angukambiskana nayu pakhomu la nyumba yo. 20 Yiwu angukamba kuti: “Pepani ambuya! Tinguza ulendu wakwamba kuzigula chakurya.+ 21 Kweni tati tafika pamalu ngakuti tigonepu, tingwamba kujula mathumba ngidu ndipu tingusaniya kuti pachanya pa thumba laku weyosi waku isi penga ndalama zosi.+ Sonu tikhumba kuti tikuweziyeni ndalama zenizi. 22 Ndipu taza ndi ndalama zinyaki kuti tiziguli chakurya. Tiziŵa cha kuti ndiyani yo wanguŵikamu ndalama zidu mumathumba ngidu.”+ 23 Wakuwonere nyumba yaku Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Kudandawula cha. Kopa cha. Chiuta winu kweniso Chiuta wa awusemwi ndiyu wanguŵikamu ndalama mumathumba nginu. Ndalama zinu zingufikiya kwaku ini.” Pavuli paki wanguŵatuzgiya Simiyoni.+

24 Pavuli paki, wakuwonere nyumba wanguluta nawu kunyumba yaku Yosefi ndipu wanguŵapaska maji kuti asambisi maphazi ngawu ndipu wangupaska chakurya abulu ŵawu. 25 Ndipu angunozga mphasu+ kuti azipaski Yosefi asani waza ndi msana, pakuti anguvwa kuti aryengi chakurya kwenuku.+ 26 Yosefi wati wasere munyumba yo, angumupaska mphasu yawu ndipu angujikama ndi kumusindamiya mpaka visku vawu pasi.+ 27 Wati waŵafumba va umoyu wawu, wanguŵafumba so kuti: “Kumbi awusemwi akukota wo mungukamba, ŵe wuli? Kumbi ŵeche amoyu?”+ 28 Yiwu angumuka kuti: “Mteŵeti winu, awusefwi ŵe umampha. Ŵeche amoyu.” Pavuli paki, angujikama ndi kumusindamiya mpaka visku vawu pasi.+

29 Wati wayunuka ndi kuwona Benjamini mvurwa waki, mwana wa anyina,+ wangufumba kuti: “Kumbi uyu ndiyu mvurwa winu mumana ukongwa yuwa mwakambanga?”+ Ndipu wangukamba kuti: “Chiuta wakutumbiki mwana wangu.” 30 Pavuli paki, Yosefi wangutuwamu munyumba mwaliŵiliŵi pakuti wangutondeka kujikhwimisa chifukwa cha mvurwa waki, ndipu wangupenja malu ngakuti wakaliriyeku. Iyu wanguluta muchipinda chakuyija ndipu wangwamba kuliya mwenimo.+ 31 Pavuli paki, wangusamba kumasu ndipu wanguza so. Yapa sonu wangujikhwimisa ndipu wangukamba kuti: “Tigaŵiyeni chakurya.” 32 Yosefi angumuŵikiya chakurya pakuyija, aku ŵaki pakuŵija, ndipu ŵanthu a ku Ijipiti wo ŵenga munyumba mo aryiyanga pakuŵija. Venga viyo chifukwa chakuti ŵanthu a ku Ijipiti aryanga cha chakurya limoza ndi Aheberi, pakuti kuchita viyo chenga chinthu chaukazuzi ku ŵanthu a ku Ijipiti.+

33 Aku ŵaki aku Yosefi anguja pasi pa masu paki, mwakukoliyana ndi mo anguwiya, kwambiya mura ukongwa+ mpaka mumana ukongwa, ndipu alereskananga mwakuzizwa. 34 Iyu waŵatumiziyanga chakurya kutuliya pathebulu laki kuluta pathebulu lawu, kweni wangusazgiyapu chakurya chaku Benjamini ndipu chenga chinandi maulendu ngankhondi kuluska chakurya cha anyaki wosi.+ Mwaviyo angurya ndi kumwa mpaka po angugutiya.

44 Pavuli paki, Yosefi wangulamula munthu yo wawoneriyanga nyumba yaki kuti: “Mumathumba nga ŵanthu yaŵa, ŵikamu vakurya vo angafiska kupinga ndipuso uŵiki ndalama zaku weyosi pachanya pa thumba laki.+ 2 Kweni muthumba la mwana mumana ukongwa uŵikemu kapu yangu yasiliva limoza ndi ndalama zaki zakuguliya tirigu.” Mwaviyo, munthu yo wanguchita vo Yosefi wangumukambiya.

3 Ndi mlenji kwati kwacha, ŵanthu wo anguŵakambiya kuti akengi limoza ndi abulu ŵawu. 4 Ŵechendaluti patali ukongwa kutuliya mutawuni ya ku Ijipiti, Yosefi wangukambiya munthu yo wawoneriyanga nyumba yaki kuti: “Soka! Tchimbiriya ŵanthu ŵa! Asani wachiŵasaniya ukaŵakambiyi kuti: ‘Ntchifukwa wuli mwaweze chiheni pa chamampha? 5 Asi ambuya amwiya kapu yeniyi ndipuso ndiyu agwiriskiya ntchitu pakuwombeza? Mwachita chinthu chiheni ukongwa.’”

6 Mwaviyo wanguŵasaniya ndipu wanguŵakambiya vo Yosefi wangumutuma. 7 Kweni yiwu angumukambiya kuti: “Ntchifukwa wuli ambuya akamba viyo? Tateŵeti ŵinu tingachita cha venivo. 8 Ndalama zo tinguzisaniya mumathumba ngidu tinguza nazu kwaku yimwi kutuliya mucharu cha Kanani.+ Sonu tingaba wuli siliva pamwenga golidi munyumba ya ambuyamwi? 9 Asani kapu yo yasanirika ndi yumoza waku isi, wabayiki, ndipuso tanyaki tosi tijengi akapolu ŵa ambuya.” 10 Mwaviyo, iyu wangukamba kuti: “Vije nge mo mwakambiya: Mweniyo wasanirikengi ndi kapu wajengi kapolu wangu, kweni mwanyaki mosi muŵengevi mulandu.” 11 Sonu weyosi wangusisiya pasi thumba laki mwaliŵi ndipu wangulijula. 12 Munthu yo wangupenjeseska mumathumba ngo, kwambiya thumba la mura ukongwa kumaliya thumba la mumana ukongwa. Pakumaliya paki, kapu yo yingusanirika muthumba laku Benjamini.+

13 Sonu yiwu angukeruwa vakuvwala vawu ndipu weyosi wangunyamuliya thumba laki pabulu waki, pavuli paki anguwere kutawuni ya ku Ijipiti. 14 Yuda+ ndi abali ŵaki ŵati asere munyumba yaku Yosefi angumusaniya wechemwenimo, ndipu anguwa pasi pa masu paki.+ 15 Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Ntchinthu wuli cho mwachita? Kumbi mwaziŵanga cha kuti ini ndikuziŵa kuwombeza?”+ 16 Yuda wangumuka kuti: “Kumbi tingakambanji kwaku yimwi ambuya? Tingalongoronji? Kumbi tingakusimikiziyani wuli kuti te arunji? Chiuta wauneneska wavumbuwa ubudi widu.+ Sonu isi kweniso yo wasanirika ndi kapu, tosi te akapolu ŵinu ambuya!” 17 Kweni wangukamba kuti: “Ndingachita cha venivo! Mweniyo wasanirika ndi kapu ndiyu wajengi kapolu wangu.+ Mwanyaki mosi lutani mu chimangu kwa awusemwi.”

18 Sonu Yuda wanguza pafupi ndi iyu, ndipu wanguti: “Nditikupemphani ambuya, chondi ambuya zomerezani kuti ini kapolu winu ndilongoro namwi ndipu mungandikwiyiyanga cha pakuti yimwi mwe nge Farawo chayiyu.+ 19 Yimwi ambuya mungufumba isi akapolu ŵinu kuti: ‘Kumbi mwe ndi awusemwi pamwenga mvurwa winu?’ 20 Sonu tingukumukani kuti, ‘Te ndi ada wo mbakukota kweniso mwana wawu mumana ukongwa yo angumubala pa nyengu ya ukoti wawu.+ Kweni mku waki wakutayika.+ Mwaviyo ndiyu pe wakujaku pa anyina,+ ndipu awisi atimuyanja ukongwa. 21 Pavuli paki yimwi mungutikambiya kuti, ‘Mukazi nayu kwaku ini kuti ndizimuwoni.’+ 22 Kweni isi tingukukambiyani kuti, ‘Mwana yo wangaŵaleka cha awisi. Asani wangaŵaleka, mbwenu awisi afwengi.’+ 23 Pavuli paki, yimwi mungutikambiya kuti, ‘Mungaziwonanga so chisku changu cha asani mwazamuleka kuza ndi mvurwa winu mumana ukongwa.’+

24 “Sonu tinguluta kwa ada, kapolu winu, ndipu tinguŵakambiya mazu nginu. 25 Pavuli paki, ada angutikambiya kuti, ‘Weriyaniku kuti mukatiguliyi chakurya.’+ 26 Kweni isi tinguŵakambiya kuti, ‘Tingaluta cha. Asani mvurwa widu wakengi nasi mbwenu tikengi, chifukwa tingachichiwona cha chisku cha munthu yo asani tingaluta tija kwambula mvurwa widu.’+ 27 Pavuli paki ada angutikambiya kuti, ‘Muziŵa umampha kuti muwolu wangu wakundibaliya ŵana anthulumi ŵaŵi pe.+ 28 Kweni yumoza wakundileka, ndipu ndingukamba kuti: “Watenere kuti wapalurika ndi chinyama chamudondu!”+ Ndipu ndechendamuwoni mpaka msanawale. 29 Asani mutongi so mwana wangu uyu ndipu wachichita ngozi ndi kufwa, musisiyengi nyivu* zangu ku Dindi*+ ndichivwa kuŵaŵa.’+

30 “Sonu asani ndiweriyengi kwa ada kwambula mwana uyu, pakuti atimuyanja ukongwa,* 31 asani achiwona ŵaka kuti mwana yo te nayu cha, amukufwa ndipu isi akapolu ŵinu tamusisiya nadi nyivu za ada ku Dindi* ndi chitima. 32 Ini ndingusimikiziya ada kuti ndakumuvikiliya mwana uyu. Ndinguŵakambiya kuti: ‘Asani ndazitondeka kuza nayu kweniso kuza nayu kwaku yimwi, ndazamuja wakubuda kwa ada umoyu wangu wosi.’+ 33 Sonu chondi, zomerezani kuti ini ndini ndije kunu mumalu mwa mwana uyu, kuti iyu wawere kwa ada limoza ndi aku ŵaki. 34 Ndingawere wuli kwa ada kwambula mwana uyu? Ndingachikunthiyapu cha kuwona ada achisuzgika!”

45 Sonu Yosefi wangutondeka kujikhwimisa pa masu pa ateŵeti ŵaki wosi.+ Mwaviyo wangudaniriza kuti: “Mosi tuwanimu munu!” Yosefi wenga yija pa nyengu yo wajivumbuwanga kwa abali ŵaki.+

2 Pavuli paki, wangwamba kuliya ukongwa mwakuti Ayijipiti kweniso ŵanthu a munyumba yaku Farawo anguvwa. 3 Pakumaliya paki, Yosefi wangukambiya abali ŵaki kuti: “Ndini Yosefi. Kumbi ada ŵeche amoyu?” Kweni abali ŵaki angutondeka kumumuka, chifukwa chakuti anguzizwa ukongwa. 4 Yosefi wangukambiya abali ŵaki kuti: “Ndereni pafupi ndi ini.” Mwaviyo, yiwu angundere pafupi ndi iyu.

Pavuli paki wanguŵakambiya kuti: “Ndini Yosefi mubali winu yo mungumugulisa ku Ijipiti.+ 5 Kweni mungafipanga mtima cha ndipuso mungakutirananga cha chifukwa chakuti mungundigulisa kunu. Chiuta ndiyu wangundituma panthazi pinu kuti ndizitaski umoyu winu.+ 6 Ichi ntchaka chachiŵi cha nja mucharu chinu+ ndipu kwaja so vyaka vinkhondi vo ŵanthu alimengi cha pamwenga kuvuna. 7 Chiuta wangundituma panthazi pinu kuti wakusungiyeni akujaku+ pacharu chapasi kweniso kuti musungiki amoyu kuporote mu utaski ukulu. 8 Mwaviyo, ndimwi cha mungundituma kunu kweni Chiuta wauneneska ndiyu wangundituma, kuti wazindisankhi kuja wakulunguchizga mura* waku Farawo ndi mbuya wa nyumba yaki yosi kweniso mulongozgi wa charu chosi cha Ijipiti.+

9 “Weriyani kwa ada mwaliŵi ndipu mukaŵakambiyi kuti: ‘Mwana winu Yosefi wakamba kuti: “Chiuta wandisankha kuja mbuya wa charu chosi cha Ijipiti.+ Zani kwaku ini. Mungasweranga cha.+ 10 Muzijengi ku Gosheni+ kufupi ndi ini, yimwi, ŵana ŵinu, azuku ŵinu, mbereri zinu, ng’ombi zinu ndipuso vinthu vosi vo mwe navu. 11 Ndazakukupaskaningi chakurya kweniko, pakuti kwaja so vyaka vinkhondi va nja.+ Asani po cha, yimwi ndi ŵanthu a munyumba yinu mwazamusuzgika ndi nja ndipu vinthu vosi vo mwe navu vazamumala.”’ 12 Yimwi kweniso mvurwa wangu Benjamini muwona ndi masu nginu kuti ndini nadi ndilongoro namwi.+ 13 Mwaviyo, mukakambiyi ada va unkhankhu wosi wo nde nawu mucharu cha Ijipiti ndipuso vinthu vosi vo mwawona. Sonu yendesani kuti mukato ada, mukazi nawu kunu.”

14 Pavuli paki, Yosefi wanguvumbatiya* mvurwa waki Benjamini ndipu wanguliya. Benjamini nayu wanguliya wavumbatiyana ndi mku waki.+ 15 Yosefi wangufyofyontha abali ŵaki ndipu wanguliya uku waŵavumbatiya. Pavuli paki, abali ŵaki angukambiskana nayu.

16 Nkhani iyi yinguvwika kunyumba yaku Farawo kuti: “Abali aku Yosefi ŵaza!” Farawo ndi ateŵeti ŵaki angukondwa ŵati avwa nkhani yeniyi. 17 Sonu Farawo wangukambiya Yosefi kuti: “Kambiya abali ŵaku kuti: ‘Chitani ivi: Kwezani katundu panyama zinu zakunyamuwa katundu ndipu lutani kucharu cha Kanani. 18 Mukato awusemwi ndipuso ŵanthu a munyumba yinu ndipu mukazi nawu kunu kwaku ini. Ndazakukupaskani vinthu vamampha va mucharu cha Ijipiti kweniso mwazamukurya vakurya vamampha ukongwa va charu ichi.’+ 19 Nditikulamula kuti ukambiyi aku ŵaku kuti:+ ‘Chitani ivi: Toni ngolu+ mucharu cha Ijipiti kuti ŵana ŵinu ndi awolu ŵinu akakweremu. Ngolu yinyaki akakweremu awusemwi ndipu akazi kunu.+ 20 Mungafipanga mtima cha ndi vinthu vinu,+ chifukwa vinthu vamampha ukongwa va mucharu chosi cha Ijipiti vinu.’”

21 Ŵana aku Isirayeli anguchita vo Yosefi wanguŵakambiya. Yosefi wanguŵapaska ngolu, nge mo Farawo wangumulamuliya ndipu wanguŵapaska so chakurya chakuti akaryengi munthowa. 22 Yosefi wangupaska weyosi laya limoza, kweni Benjamini wangumupaska ndalama 300 zasiliva ndipuso malaya ngankhondi.+ 23 Ndipu awisi wanguŵatumiziya vinthu ivi: Abulu 10 anthulumi wo angupinga vinthu vamampha va ku Ijipiti ndipuso abulu 10 anthukazi wo angupinga tirigu,* viŵandi ndi vakurya vinyaki vakuti awisi aziryengi munthowa. 24 Sonu Yosefi wangukambiya abali ŵaki kuti akengi ndipu achisoka wanguŵakambiya kuti: “Mungachiyambananga cha munthowa.”+

25 Sonu angutuwaku ku Ijipiti ndipu angufika mucharu cha Kanani kwa awusewu a Yakobe. 26 Pavuli paki angukambiya awusewu kuti: “Yosefi weche wamoyu, ndipu ndi mulongozgi wa charu chosi cha Ijipiti!”+ Kweni awusewu anguŵamuka cha* chifukwa chakuti anguŵagomezga cha.+ 27 Ŵati aŵakonkhoske vosi vo Yosefi wanguŵakambiya kweniso ŵati awona ngolu zo Yosefi wangutumiza kuti azikweremu, awusewu a Yakobe angwamba kukondwa.* 28 Isirayeli wangudaniriza kuti: “Ndavwana sonu! Mwana wangu Yosefi weche wamoyu! Ndiluti kuti nkhamuwoni ndechendafwi!”+

46 Sonu Isirayeli wanguto vosi vo wenga navu* ndipu wangwamba ulendu waki. Wati wafika ku Beresheba,+ wangupereka sembi kwaku Chiuta wa awisi a Isaki.+ 2 Pavuli paki, Chiuta wangulongoro ndi Isirayeli mu chiwona ndi usiku, ndipu wangumukambiya kuti: “Yakobe, Yakobe!” Iyu wangumuka kuti: “Nde panu!” 3 Chiuta wangukamba kuti: “Ndini Chiuta wauneneska, Chiuta wa awusu.+ Kopa cha kuluta ku Ijipiti chifukwa chakuti ndakukuchitiska kuti uje mtundu ukulu kweniko.+ 4 Ini ndamweni ndikengi nawi ku Ijipiti, ndipu ndazakukuweze so mucharu chinu,+ Yosefi ndiyu wazakukusinda masu.”*+

5 Pavuli paki, Yakobe wangusoka ku Beresheba, ndipu ŵana aku Isirayeli anguto awusewu, ŵana ŵawu ndipuso awolu ŵawu ndipu anguŵapinga mungolu zo Farawo wangutumiza kuti akakweremu. 6 Yiwu anguto so viŵetu vawu ndi katundu wawu yo angusaniya mucharu cha Kanani. Ndipu Yakobe ndi mphapu yaki yosi anguza ku Ijipiti. 7 Iyu wanguza ku Ijipiti ndi ŵana ŵaki anthulumi, azuku ŵaki anthulumi, ŵana ŵaki anthukazi ndi azuku ŵaki anthukazi, mphapu yaki yosi.

8 Sonu yanga ndi mazina nga ŵana anthulumi aku Isirayeli wo anguza ku Ijipiti,+ Yakobe ndi ŵana ŵaki anthulumi: Mwana wakwamba waku Yakobe wenga Rubeni.+

9 Ŵana anthulumi aku Rubeni ŵenga Hanoki, Palu, Hezironi ndi Karimi.+

10 Ŵana anthulumi aku Simiyoni+ ŵenga Yemuweli, Yamini, Ohadi, Yakini, Zohari ndi Shawuli+ yo wangubalika ndi munthukazi wa ku Kanani.

11 Ŵana anthulumi aku Levi+ ŵenga Gerisoni, Kohati ndi Merari.+

12 Ŵana anthulumi aku Yuda+ ŵenga Ere, Onani, Shela,+ Perezi+ ndi Zera.+ Kweni Ere ndi Onani angufwiya mucharu cha Kanani.+

Ŵana anthulumi aku Perezi ŵenga Hezironi ndi Hamuli.+

13 Ŵana anthulumi aku Isakara ŵenga Tola, Puva, Iyobu ndi Shimuroni.+

14 Ŵana anthulumi aku Zebuloni+ ŵenga Seredi, Eloni ndi Yahaleli.+

15 Ŵenaŵa ndiwu ŵana anthulumi aku Leya wo wangubaliya Yakobe ku Padani-aramu, limoza ndi mwana waki munthukazi Dina.+ Ŵana ŵaki wosi anthulumi ndi anthukazi angukwana 33.

16 Ŵana anthulumi aku Gadi+ ŵenga Zifiyoni, Hagi, Shuni, Eziboni, Eri, Arodi ndi Areli.+

17 Ŵana anthulumi aku Ashere+ ŵenga Imuna, Ishiva, Ishivayi ndi Beriya, ndipu mzichi wawu wenga Sera.

Ŵana anthulumi aku Beriya ŵenga Heba ndi Malikiyeli.+

18 Ŵenaŵa ndiwu ŵana anthulumi aku Zilipa+ yo Labani wangupereka ku mwana waki munthukazi Leya. Zilipa wangubaliya Yakobe ŵana ŵenaŵa: Wosi pamoza ŵengapu ŵanthu 16.

19 Ŵana anthulumi aku Rakelu muwolu waku Yakobe ŵenga Yosefi+ ndi Benjamini.+

20 Ŵana wo Yosefi wangubaliya mucharu cha Ijipiti ŵenga Manasi+ ndi Efurayemu,+ ndipu wangubaliya paku Asenati+ mwana waku Potifera wasembi wa ku Oni.*

21 Ŵana anthulumi aku Benjamini+ ŵenga Bela, Bekeri, Ashibeli, Gera,+ Namani, Ehayi, Roshi, Mupimu, Hupimu+ ndi Aridi.+

22 Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana aku Rakelu wo wangubaliya Yakobe: Wosi pamoza ŵengapu ŵanthu 14.

23 Mwana munthulumi waku Dani+ wenga* Hushimu.+

24 Ŵana anthulumi aku Nafutali+ ŵenga Yahazeli, Guni, Yeza ndi Shilemu.+

25 Ŵenaŵa ndiwu ŵenga ŵana anthulumi aku Biliha, yo Labani wangupereka kwaku Rakelu. Biliha wangubaliya Yakobe ŵana ŵenaŵa. Wosi pamoza ŵengapu ŵanthu 7.

26 Ŵanthu wosi a mphapu yaku Yakobe wo anguluta ku Ijipiti limoza ndi iyu, ŵengapu 66, kwambula kuŵerengesiyaku akumwana aku Yakobe.+ 27 Ŵana anthulumi aku Yosefi wo wangubaliya ku Ijipiti ŵenga ŵaŵi. Ŵanthu wosi a munyumba yaku Yakobe wo anguza ku Ijipiti ŵenga 70.+

28 Yakobe wangutuma Yuda+ kuti wadanjiyepu kuchikambiya Yosefi kuti awusewu ŵe munthowa atuza ku Gosheni. Ŵati afika ku Gosheni,+ 29 Yosefi wangunozgekeresa Galeta laki ndipu wanguluta ku Gosheni kuchikumana ndi awisi a Isirayeli. Wati wakumana nawu, wanguŵavumbatiya* ndipu wanguliya kwa kanyengu.* 30 Pavuli paki, Isirayeli wangukambiya Yosefi kuti: “Sonu nde wakunozgeka kufwa; Ndawona chisku chaku ndipu ndaziŵa kuti weche wamoyu.”

31 Pavuli paki, Yosefi wangukambiya abali ŵaki kweniso ŵanthu a munyumba ya awisi kuti: “Agani ndiluti kwaku Farawo+ kuti nkhamukambiyi kuti, ‘Abali ŵangu kweniso ŵanthu a munyumba ya ada, wo ŵenga mucharu cha Kanani aza kunu kwaku ini.+ 32 Yiwu mbaliska,+ aŵeta viŵetu,+ ndipu aza ndi mbereri zawu kweniso ng’ombi zawu ndi vosi vo ŵe navu.’+ 33 Asani Farawo wakudanani ndi kukufumbani kuti, ‘Mugwira ntchitu wuli?’ 34 mukamumuki kuti, ‘Isi tateŵeti ŵinu taja tichiŵeta viŵetu kutuliya pa unamana widu mpaka sonu, isi ndi apapi ŵidu.’+ Asani mwachimuka viyo, wakukuzomerezani kuti mujengi ku Gosheni,+ pakuti ŵanthu a ku Ijipiti awona kuti ŵanthu wo aliska mbereri mbakazuzi.”+

47 Sonu Yosefi wanguluta kwaku Farawo ndipu wangumukambiya kuti:+ “Ada, abali ŵangu, mbereri zawu, ng’ombi zawu, ndi vinthu vosi vo ŵe navu, aza kunu kutuliya mucharu cha Kanani ndipu ŵe ku Gosheni.”+ 2 Iyu wanguto abali ŵaki ankhondi ndi kuluta nawu kwaku Farawo ndipu wanguŵalongo kwaku iyu.+

3 Farawo wangufumba abali aku Yosefi kuti: “Mugwira ntchitu wuli?” Yiwu angumumuka kuti: “Tateŵeti ŵinu te aliska a mbereri, isi ndi apapi ŵidu.”+ 4 Pavuli paki, angukambiya Farawo kuti: “Taza kunu kuzija nge alendu+ chifukwa mucharu cha Kanani+ mulivi uteka wakuti tateŵeti ŵinu tiliski viŵetu vidu, pakuti nja yakuwa ukongwa kweniko. Mwaviyo, chondi zomerezani kuti tateŵeti ŵinu tijengi ku Gosheni.”+ 5 Sonu Farawo wangukambiya Yosefi kuti: “Awusu ndi abali ŵaku aza kunu kwaku yiwi. 6 Charu cha Ijipiti che mu manja mwaku. Awusu ndi abali ŵaku, uŵapaski malu ngamampha ukongwa kuti akajengeku.+ Azomerezi kuti ajengi ku Gosheni, ndipu asani pakati pawu pe ŵanthu wo akuziŵa kuliska viŵetu, uŵaŵiki kuti awoneriyengi viŵetu vangu.”

7 Pavuli paki, Yosefi wanguza ndi awisi a Yakobe kwaku Farawo, wanguŵalongo kwaku iyu, ndipu Yakobe wangutumbika Farawo. 8 Farawo wangufumba Yakobe kuti: “Mwe ndi vyaka vilinga?” 9 Yakobe wangumuka Farawo kuti: “Nde ndi vyaka 130 ndipu ndajaliya kusamasama* umoyu wangu wosi. Ndaja vyaka vimanavi ŵaka ndipuso vakusuzga ukongwa+ ndipu vafika cha pa vyaka vo apapi ŵangu anguja achisamasama.”*+ 10 Pavuli paki, Yakobe wangutumbika Farawo ndipu wangutuwapu pa masu paki.

11 Sonu Yosefi wangupaska awisi ndi abali ŵaki malu ngakuti ajengepu mucharu cha Ijipiti. Wanguŵapaska malu ngamampha ukongwa ku Ramesesi,+ nge mo Farawo wangulamuliya. 12 Ndipu Yosefi waperekanga chakurya* kwa awisi, abali ŵaki ndipuso ku nyumba yosi ya awisi mwakukoliyana ndi unandi wa ŵana ŵawu.

13 Sonu mucharu chosi mwengavi chakurya* chifukwa nja yingukuwa ukongwa ndipu ŵanthu mucharu cha Ijipiti ndipuso mucharu cha Kanani angulengenduka ndi nja.+ 14 Yosefi wawunjikanga ndalama zosi za ŵanthu a ku Ijipiti ndipuso a ku Kanani zo aguliyanga tirigu+ ndipu wachiziperekanga kunyumba yaku Farawo. 15 Pati pajumpha nyengu, ndalama za ŵanthu a ku Ijipiti ndipuso a ku Kanani zingumala. Mwaviyo, ŵanthu wosi a ku Ijipiti angwamba kuza kwaku Yosefi ndipu amukambiyanga kuti: “Tipaski chakurya! Kumbi tifwi uchilereska chifukwa chakuti ndalama zidu zamala?” 16 Pavuli paki, Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Asani ndalama zinu zamala, mbwenu ndipaskeni viŵetu vinu ndipu ini ndikupaskeningi chakurya kusinthana ndi viŵetu vinu.” 17 Mwaviyo, yiwu angwamba kuza ndi viŵetu vawu kwaku Yosefi ndipu Yosefi waŵapaskanga chakurya kusinthana ndi mahachi ngawu, mbereri zawu, ng’ombi zawu ndi abulu ŵawu. Iyu waŵapaskanga chakurya kusinthana ndi viŵetu vawu vosi mu chaka chenichi.

18 Chaka cho chati chamala, chaka chinyaki ŵanthu angwamba kuza kwaku iyu, ndipu akambanga kuti: “Tingakubisani cha ambuya, takupaskani ndalama zidu zosi ndi viŵetu vidu vosi. Tilivi chechosi kweni taja ŵaka ndi maliŵavu ngidu kweniso malu ngidu pe. 19 Tifwiyenji muchilereska kweniso malu ngidu nganangikiyenji? Gulani isi kweniso malu ngidu kuti tisinthani ndi chakurya. Isi tijengi akapolu aku Farawo ndipu malu ngidu ngajengi ngaki. Tipaskeni tirigu kuti tileki kufwa ndipuso kuti malu ngidu ngaleki kuja mahami.” 20 Mwaviyo, Yosefi wanguguliya Farawo malu ngosi nga ŵanthu a ku Ijipiti chifukwa munthu weyosi wa mucharu cho wangugulisa munda waki, pakuti nja yingukuwa ukongwa ndipu malu nga ŵanthu nganguja ngaku Farawo.

21 Pavuli paki, Yosefi wangusamisa ŵanthu kuti akajengi mumatawuni, kwamba ko charu cha Ijipiti chitambiya mpaka ko chimaliya.+ 22 Kweni wangugula cha malu nga asembi+ chifukwa chakurya chawu chatuliyanga kwaku Farawo. Yiwu aryanga chakurya cho Farawo waŵapaskanga. Ndichu chifukwa chaki asembi angugulisa cha malu ngawu. 23 Sonu Yosefi wangukambiya ŵanthu kuti: “Awonani, msanawale ndagula yimwi ndi malu nginu kuti vije vaku Farawo. Nditikupaskani tirigu uyu kuti mukapandi muminda. 24 Pa vigaŵa vinkhondi va chakurya cho mwavuna, chigaŵa chimoza muchiperekengi kwaku Farawo+ kweni vigaŵa vinayi viŵengi vinu ndipu vijengi mbewu ya muminda kweniso chakurya chinu limoza ndi ŵanthu a munyumba zinu ndipuso ŵana ŵinu.” 25 Sonu ŵanthu wo angumukambiya kuti: “Mwataska maumoyu ngidu.+ Tilongoni wezi ambuya ndipu tijengi akapolu aku Farawo.”+ 26 Sonu Yosefi wangujalikiska dangu lo leche kugwira ntchitu mpaka msanawale mucharu cha Ijipiti. Dangu lo likamba kuti: Pa vigaŵa vinkhondi va vakurya vo avuna mu Ijipiti, chigaŵa chimoza ntchaku Farawo. Malu nga asembi pe ndingu nganguleka kuja ngaku Farawo.+

27 Ayisirayeli angulutirizga kuja mucharu cha Ijipiti, ku Gosheni.+ Yiwu angujalikiskika mucharu cho ndipu angubalana ndi kuyandana ukongwa.+ 28 Ndipu Yakobe wanguja mucharu cha Ijipiti vyaka 17, mwaviyo iyu wanguja ndi umoyu vyaka 147.+

29 Isirayeli wati waziŵa kuti we pafupi kufwa,+ wangudana mwana waki Yosefi ndipu wangumukambiya kuti: “Asani ndasaniya wezi pa masu paku, ŵika janja laku kusi kwa chiŵa changu, ndipu undilongo chanju chambula kumala kweniso ulongo kuti we wakugomezgeka kwaku ini. Chondi, ungazindiŵikanga mucharu cha Ijipiti cha.+ 30 Asani ndazifwa,* uzindinyamuwi kutuwa kunu ku Ijipiti ndipu ukandiŵiki mumasanu nga apapi ŵangu.”+ Yosefi wangumuka kuti: “Ndazamuchita nge mo mwakambiya.” 31 Pavuli paki, Yakobe wangukamba kuti: “Lapizga kwaku ini.” Sonu Yosefi wangulapizga kwaku Yakobe.+ Pavuli paki, Isirayeli wangusindama pamutu wa bedi laki.+

48 Pavuli paki, Yosefi angumukambiya kuti: “Awona, awusu ŵe umampha cha.” Mwaviyo, Yosefi wanguluta kwa awisi limoza ndi ŵana ŵaki anthulumi ŵaŵi, Manasi ndi Efurayemu.+ 2 Sonu Yakobe angumukambiya kuti: “Kwaza mwana winu Yosefi.” Sonu Isirayeli wangujikhomesa ndipu wanguja uja pabedi laki. 3 Yakobe wangukambiya Yosefi kuti:

“Chiuta Wanthazizosi wangundiwoneke ku Luzi mucharu cha Kanani ndipu wangunditumbika.+ 4 Iyu wangundikambiya kuti: ‘Ndikupaskengi ŵana anandi, ndazakukuyandanisa ndipu ndazakukusambusa mpingu wa ŵanthu.+ Charu ichi ndazakuchipereka ku mphapu* yaku kuti chizije chawu mpaka muyaya.’+ 5 Ŵana ŵaku anthulumi ŵaŵi wo ukubaliya kunu ku Ijipiti ini ndechendazi, mbangu.+ Efurayemu ndi Manasi azamuja ŵana ŵangu nge mo waliri Rubeni ndi Simiyoni.+ 6 Kweni ŵana wo wazamubala pavuli paki ndiwu azamuja ŵaku. Yiwu azamuziŵika ndi mazina nga aku ŵawu ndipu azamulonde chihara kutuliya pa chihara cha aku ŵawu.+ 7 Pa nyengu yo ndatuwanga ku Padani, Rakelu wangundifwiya+ mucharu cha Kanani, kweche mtunda utaliku kuti ndifiki ku Efurati.+ Mwaviyo, ndingumuŵika kwenuku mumphepeti mwa msewu wakuluta ku Efurati, ko kudanika so kuti ku Betelehemu.”+

8 Isirayeli wati wawona ŵana aku Yosefi wangufumba kuti: “Mbayani yaŵa?” 9 Yosefi wangumuka awisi kuti: “Mbana ŵangu wo Chiuta wandipaska mucharu ichi.”+ Isirayeli wangukamba kuti: “Iza nawu kunu kuti ndiŵatumbiki.”+ 10 Sonu masu ngaku Isirayeli ngangufwa chifukwa cha kukota, ndipu wawonanga cha. Mwaviyo, Yosefi wanguza ndi ŵana wo kufupi ndi awisi ndipu anguŵafyofyontha ndi kuŵavumbatiya. 11 Isirayeli wangukambiya Yosefi kuti: “Ndaŵanaŵanangaku cha kuti ndazamuwona chisku chaku,+ kweni Chiuta wandizomereza so kuwona mphapu* yaku.” 12 Sonu Yosefi wangutuzgapu ŵana ŵaki pafupi ndi makongonu nga awisi, ndipu wangujikama ndi kusindama mpaka chisku chaki pasi.

13 Yosefi wanguko Efurayemu+ ndi janja laki lamaryi ndipu wanguko Manasi+ ndi janja laki lamazge. Pavuli paki, wanguza nawu pafupi ndi Isirayeli. Efurayemu wangumuŵika kujanja lamazge laku Isirayeli ndipu Manasi wangumuŵika kujanja lamaryi. 14 Kweni Isirayeli wangutambasuwa janja laki lamaryi ndipu wanguliŵika pamutu waku Efurayemu chinanga kuti wenga mumana, ndipu janja laki lamazge wanguliŵika pamutu waku Manasi. Iyu wanguŵikiya dala viyo manja ngaki, chifukwa chakuti Manasi ndiyu wenga mwana wakwamba.+ 15 Pavuli paki, wangutumbika Yosefi ndipu wangukamba kuti:+

17 Yosefi wati wawona kuti awisi ayika janja lawu lamaryi pa mutu waku Efurayemu, wangukondwa cha. Mwaviyo, wanguko janja la awisi kuti walituzgepu pamutu waku Efurayemu kuti waliŵiki pamutu waku Manasi. 18 Yosefi wangukambiya awisi kuti: “Kuchita viyo cha ada, chifukwa uyu ndiyu mwana wakwamba.+ Ŵikani janja linu lamaryi pamutu waki.” 19 Kweni awisi angulutirizga kukana ndipu angukamba kuti: “Ndaziŵa, mwana wangu, ndaziŵa. Iyu nayu wazamuja mtundu wa ŵanthu, ndipu nayu wazamuja mukulu. Kweni mvurwa waki wazamuja mukulu kuluska iyu,+ mphapu* yaki yazamuja yinandi ndipu yazamupanga mitundu.”+ 20 Mwaviyo, pa zuŵa lo wangulutirizga kuŵatumbika.+ Iyu wangukamba kuti:

Mwaviyo, Isirayeli wangulutirizga kuŵika Efurayemu panthazi paku Manasi.

21 Pavuli paki, Isirayeli wangukambiya Yosefi kuti: “Awona, ini ndifwengi,+ kweni Chiuta walutirizgengi kuŵa namwi ndipu wazakukuweziyani kucharu cha apapi ŵinu.+ 22 Kweni yiwi nditikusazgiyaku chigaŵa chimoza cha* charu kuluska abali ŵaku, cho ndikulonda mu manja mwa Aamori ndi lipanga langu kweniso uta wangu.”

49 Sonu Yakobe wangudana ŵana ŵaki anthulumi ndipu wanguŵakambiya kuti: “Wunganani pamoza kuti ndikukambiyeni vo vazakukuchitikiyani mu mazuŵa ngakunthazi. 2 Zani pamoza ndipu vwani, yimwi ŵana aku Yakobe, vwisiyani kwa awusemwi a Isirayeli.

3 “Rubeni,+ ndiwi mwana wangu wakwamba,+ nthazi yangu ndipuso chiyambi cha nthazi zangu zakubala, wenga wakutumbikika ukongwa ndipuso wenga wanthazi ukongwa. 4 Chifukwa chakuti ungujiko cha nge maji ngamweza, uŵaluskengi cha abali ŵaku, pakuti ungukwera pabedi la awusu.+ Pa nyengu yeniyo, ungufipiska bedi langu. Wangukwerapu nadi pabedi langu!

5 “Simiyoni ndi Levi mpha uvurwa ndi pa ukulu.+ Malipanga ngawu ndi vidya vakuchitiya viwawa.+ 6 Umoyu wangu ungajanga nawu cha. Mtima wangu ungakoliyananga nawu cha pakuti angubaya ŵanthu chifukwa cha ukali wawu,+ ndipu angupunduwa ng’ombi zinthulumi chifukwa awonanga kuti vakukondwesa. 7 Utembeki ukali wawu chifukwa ngwankhaza, ndipu kufya mtima kwawu naku kutembeki chifukwa nkhwakofya.+ Ndiŵambininiskiyengi mwaku Yakobe ndipu ndiŵaparanyiyengi mwaku Isirayeli.+

8 “Kweni yiwi Yuda,+ abali ŵaku azakukuthamika,+ janja laku lazamukuŵa pakhosi la arwani ŵaku.+ Ŵana ŵa awusu azamujikama ndi kukusindamiya mpaka visku vawu pasi.+ 9 Yuda ndi mwana wa nkharamu.+ Mwana wangu wazamukurya nyama yo wabaya ndi kutuwapu. Iyu wajikama pasi ndi kujinyolo nge nkharamu, ndipu pakuti we nge nkharamu, ndiyani wangamuyambiya dala? 10 Nthonga ya ufumu yazamutuwaku cha kwaku Yuda,+ ndipu nthonga ya mulongozgi yazamutuwapu cha pakati pa malundi ngaki mpaka po waziyengi Shilo,*+ ndipu iyu ndiyu ŵanthu amitundu yosi azakumuvwiya.+ 11 Yuda wazamumanga bulu waki kuchimiti cha mphereska ndipuso wazamumanga mwana wa bulu waki kuchimiti chamampha cha mphereska. Wazamuchapa malaya ngaki muvinyu, ndipu vakuvwala vaki wazakuvichapa mundopa za mphereska. 12 Masu ngaki ngatchesama chifukwa cha vinyu, ndipu minyu ngaki ngatuŵa chifukwa cha mkaka.

13 “Zebuloni+ wazamujanga mumphepeti mwa nyanja, wazamujanga mumphepeti mwa nyanja mo sitima zikochezeka.+ Ndipu mphaka ya chigaŵa chaki yazamufika kufupi ndi Sidoni.+

14 “Isakara+ ndi bulu wa viwanga vakukho, yo wagona pasi mathumba ngaŵi ngakatundu nge pamsana, uku ndi uku. 15 Wazamuwona kuti malu ngakupumuliyapu ngamampha kweniso kuti charu cho ntchakukondwesa. Wazamupereka phewa laki kuti wanyamuwi katundu ndipu wazakujipereka kuti wagwiri ntchitu mwakuchichizgika nge kapolu.

16 “Dani,+ yo njumoza wa mafuku ngaku Isirayeli,+ wazamuyeruzga ŵanthu ŵaki wosi. 17 Dani waje njoka ya mumphepeti mwa msewu, waje njoka yamasengwi ya mumphepeti mwa nthowa, yo yiluma viphundulu va hachi, kuti yo wakwerapu wawiyi msana.+ 18 Ndilindizgengi utaski wakutuliya kwaku yimwi, Yehova.

19 “Gadi,+ gulu la vigaŵenga lazakumuyukiya, kweni vichithaŵa wazakuviskera ndi kuviyukiya.+

20 “Chiŵandi* chaku Ashere+ chazamuja chinandi ndipu wazamuperekanga chakurya chakwenere fumu.+

21 “Nafutali+ ndi mbaŵa yinthukazi yipepu. Iyu walongoro mazu ngamampha.+

22 “Yosefi+ ndi mphanda yo yabuka pachimiti chakupasa vipasu, chimiti chakupasa vipasu cho che mumphepeti mwa kasupi, cho mphanda zaki zithaziya pachanya pa mpanda. 23 Kweni akuponya mivi mwakugwiriskiya ntchitu uta amusuzganga, angumuhoma ndi uta kweniso angulutirizga kumufinga.+ 24 Kweni uta waki ungusukunyika cha,+ ndipu manja ngaki ngangulutirizga kuja nganthazi kweniso ngapusu.+ Ivi venga viyo chifukwa cha manja nga wanthazi waku Yakobe, mliska, ndipuso mwa waku Isirayeli. 25 Iyu* ngwakutuliya kwaku Chiuta wa awusu, mweniyo wakuwovyengi. Iyu we ndi Wanthazizosi, yo wakutumbikengi ndi vitumbiku vakutuwa kuchanya, wakutumbikengi ndi vitumbiku va ndimba za maji ngapasi+ kweniso wakutumbikengi ndi vitumbiku va maŵe ndi nthumbu. 26 Vitumbiku va awusu vipharengi vitumbiku va mapiri ngambula kumala, vipharengi vinthu vakuzirwa va mitunthu yambula kumala.+ Vitumbiku vo vilutiriyengi kuja pamutu waku Yosefi, vilutiriyengi kuja paliwombu laku yo wakusankhika pakati pa abali ŵaki.+

27 “Benjamini+ walutirizgengi kupaluwa nge mphumphi.+ Ndi mlenji wazamukurya nyama yo wabaya, ndipu ndi mazulu wazamugaŵa vinthu vo waphanga.”+

28 Ngenanga ndingu mafuku ngosi 12 ngaku Isirayeli, ndipu venivi ndivu awusewu anguŵakambiya pa nyengu yo aŵatumbikanga. Yiwu angupereka vitumbiku vakwenere kwaku weyosi.+

29 Pavuli paki, Yakobe wangukambiya ŵana ŵaki kuti: “Ini ndiwunganisikiyengi ku ŵanthu ŵangu.*+ Mukandiŵiki ko kukuŵikika apapi ŵangu, mumphanji yo ye mumunda waku Efuroni, Mhiti,+ 30 mphanji yo ye mumunda wa ku Makipela, kunthazi kwa Mamure mucharu cha Kanani. Abrahamu wangugula munda wenuwu kwaku Efuroni, Mhiti kuti uje masanu ngaki. 31 Kweniko ndiku anguŵika Abrahamu ndi muwolu waki Sara.+ Ndiku so anguŵika Isaki+ ndi muwolu waki Rabeka kweniso ndiku ini ndinguŵika Leya. 32 Munda wo, ndi mphanji yo ye mwenimo vingugulika ku ŵana aku Heti.”+

33 Mwaviyo Yakobe wangumaliza kukambiya ŵana ŵaki vinthu venivi. Pavuli paki wangukweze malundi ngaki pabedi, wangututa kakumaliya ndipu wanguwunganisikiya ku ŵanthu ŵaki.*+

50 Sonu Yosefi wangujiponya pa thupi la awisi,+ wanguliya ndipu wanguŵafyofyontha. 2 Pavuli paki, Yosefi wangulamula ateŵeti ŵaki wo ŵenga madokotala kuti anozgi thupi la awisi ndi munkhwala kuti lileki kuvunda liŵi.+ Mwaviyo, madokotala ngo, ngangunozga thupi laku Isirayeli. 3 Anguto mazuŵa 40 kuti anozgi thupi laku Isirayeli, chifukwa kunozga thupi kwatonga mazuŵa ngenanga. Ndipu ŵanthu a ku Ijipiti anguliya nyifwa yaku Isirayeli mazuŵa 70.

4 Mazuŵa ngakuliya nyifwa ya awisi ngati ngamala, Yosefi wangukambiya nduna zaku* Farawo kuti: “Asani mungandizomereza, mukakambiyi Farawo kuti: 5 ‘Ada angundichitiska kuti ndilapizgi.+ Ndipu angukamba kuti: “Awona, ini ndifwengi.+ Ukandiŵiki mumasanu+ ngo ndikupanga mucharu cha Kanani.”+ Chondi ndizomerezeni kuti ndiluti kuchiŵika ada ndipu pavuli paki ndamuweku.’” 6 Farawo wangumuka kuti: “Luta kuchiŵika awusu nge mo ungulapizgiya kwaku yiwu.”+

7 Mwaviyo, Yosefi wanguluta kuchiŵika awisi. Iyu wanguluta ndi ateŵeti wosi aku Farawo, ŵaraŵara+ a munyumba yaku Farawo, ŵaraŵara wosi a charu cha Ijipiti, 8 wosi a munyumba yaku Yosefi, abali ŵaki ndi a munyumba ya awisi.+ Ku Gosheni kunguja ŵana ŵawu amanaamana pe, mbereri zawu, mbuzi zawu ndipuso ng’ombi zawu. 9 Yosefi wanguluta so ndi magaleta+ kweniso ŵanthu akukwera pamahachi, ndipu wenga mzinda ukulu. 10 Pavuli paki, angufika ku Atadi, pamalu ngakukhwemiyapu mbewu ngo nge kuchigaŵa cha Yorodani. Ŵati afika kwenuku angwamba kuliya ukongwa, ndipu Yosefi wanguliya nyifwa ya awisi kwa mazuŵa 7. 11 Ŵanthu a ku Kanani ŵati avwa kuliya pamalu ngakukhwemiyapu mbewu ku Atadi angudaniriza kuti: “Uku nkhuliya kukulu kwa ŵanthu a ku Ijipiti!” Ndichu chifukwa chaki malu ngenanga ngangudanika kuti Abelu-mizirayimu.* Malu yanga nge muchigaŵa cha Yorodani.

12 Mwaviyo, ŵana ŵaki angumuchitiya vosi vo wanguŵakambiya.+ 13 Yiwu angumunyamuliya ku Kanani ndipu angumuŵika mumphanji ya mumunda wa Makipela, munda wo we kunthazi kwa Mamure, wo Abrahamu wangugula kwaku Efuroni, Mhiti kuti uje masanu.+ 14 Yosefi wati waŵika nyifwa ya awisi wanguwere ku Ijipiti limoza ndi abali ŵaki ndipuso ŵanthu wosi wo anguluta nayu kuchiŵika nyifwa ya awisi.

15 Abali aku Yosefi ŵati awona kuti awusewu afwa, angukamba kuti: “Yosefi watenere kuti watifinga ndipu watiweziyengi viheni vosi vo tingumuchitiya.”+ 16 Mwaviyo, angutuma uthenga kwaku Yosefi kuti: “Awusu ŵechendafwi angutikambiya kuti: 17 ‘Muzikambiyi Yosefi kuti: “Chondi nditikupempha kuti ugowoke ubudi kweniso nkhaza zo abali ŵaku angukuchitiya.”’ Sonu chondi ugowoke ubudi wa ateŵeti aku Chiuta wa awusu.” Ndipu ŵati amukambiya venivi, Yosefi wanguliya. 18 Pavuli paki, abali ŵaki anguza kwaku iyu ndipu anguwa pa masu paki. Yiwu angukamba kuti: “Tajipereka kuti tije akapolu ŵaku!”+ 19 Yosefi wanguŵakambiya kuti: “Mungawopanga cha. Kumbi ini ndato malu ngaku Chiuta? 20 Chinanga kuti mwakhumbanga kundipweteka,+ Chiuta wangusintha vinthu kuti vije umampha, kuti umoyu wa ŵanthu anandi utaskiki, nge mo wachitiya sonu.+ 21 Sonu mungawopanga cha, ndilutirizengi kupereka chakurya kwaku yimwi kweniso ku ŵana ŵinu.”+ Mwaviyo, wanguŵachiska ndi kuŵasimikiziya.

22 Yosefi limoza ndi a munyumba ya awisi angulutirizga kuja mucharu cha Ijipiti, ndipu Yosefi wanguja ndi umoyu vyaka 110. 23 Yosefi wanguwona mugonezi wachitatu wa ŵana aku Efurayemu,+ ndipuso ŵana aku Makiri,+ mwana waku Manasi. Ŵana ŵenaŵa ŵenga nge ŵana aku Yosefi chayiwu.* 24 Pati pajumpha nyengu, Yosefi wangukambiya abali ŵaki kuti: “Ini ndifwengi, kweni Chiuta wazamutondeka cha kukukumbukani+ ndipu wazakukutuzganimu mucharu ichi ndi kuluta namwi kucharu cho wangulapizga kwaku Abrahamu, kwaku Isaki ndi kwaku Yakobe.”+ 25 Mwaviyo, Yosefi wangukambiya ŵana aku Isirayeli kuti alapizgi. Iyu wanguŵakambiya kuti: “Chiuta wazamutondeka cha kukukumbukani. Ndipu muchituwa mucharu chinu, muzipingi viwanga vangu.”+ 26 Sonu Yosefi wangufwa we ndi vyaka 110, ndipu angunozga thupi laki ndi munkhwala kuti lileki kuvunda liŵi.+ Pavuli paki anguliŵika mubokosi ku Ijipiti.