DOTORONOME
1 Yanga ndi mazu ngo Mozesi wangukambiya Ayisirayeli wosi muchigaŵa cha Yorodani muchipululu, muvidika,* mwakulereskana ndi Sufi, pakati pa Parani, Tofeli, Labani, Hazeroti ndi Dizahabu. 2 Kutuliya ku Horebu kufika ku Kadeshi-baniya,+ pe mtunda wakwenda mazuŵa 11 kuziya nthowa ya ku Phiri la Seiri. 3 Mu chaka cha 40,+ mu mwezi wa 11, pa zuŵa lakwamba la mwezi wo, Mozesi wangulongoro ndi Ayisirayeli* mwakukoliyana ndi vosi vo Yehova wangumulamula kuti waŵakambiyi. 4 Venivi vinguchitika wati wathereska Sihoni,+ fumu ya Aamori, yo wajanga ku Heshiboni, ndipuso Ogi,+ fumu ya ku Bashani, yo wajanga ku Ashitaroti, ku Edireyi.+ 5 Muchigaŵa cha Yorodani mucharu cha Mowabu, Mozesi wangwamba kukonkhoska Dangu lenili,+ ndipu wanguti:
6 “Pa nyengu yo tajanga ku Horebu, Yehova Chiuta widu wangutikambiya kuti, ‘Mwajaliska muchigaŵa chamapiri ichi.+ 7 Sokani, lutani kuchigaŵa chamapiri cha Aamori+ ndipu lazgiyani kuvigaŵa vo ve pafupi ndi yiwu, chigaŵa cha Araba,+ chigaŵa chamapiri, Shefela, Negebu ndipuso mumphepeti mwa nyanja,+ mucharu cha Akanani kweniso Lebanoni,*+ mpaka kumsinji ukulu, msinji wa Yufureti.+ 8 Awonani, ndakupaskani charu ichi. Sereni mucharu cho ndipu mukachito kuti chije chinu. Charu cho Yehova wangulapizga kwa awusemwi, kwaku Abrahamu, Isaki+ ndi Yakobe,+ kuti wachiperekengi kwaku yiwu ndi ku mphapu* yawu.’+
9 “Pa nyengu yeniyo, ndingukukambiyani kuti, ‘Ndingafiska cha kukunyamuwani ndija.+ 10 Yehova Chiuta winu wachitiska kuti muyandani, ndipu sonu mwe anandi ukongwa nge nyenyezi zakuchanya.+ 11 Yehova, Chiuta wa apapi ŵinu, wakuyandaniseni+ maulendu 1,000 kuluska mo muliri sonu, ndipuso wakutumbikeni nge mo wakukulayizgiyani.+ 12 Kumbi ndingafiska wuli kukunyamuwani pakuti ndimwi mphingu ndipuso katundu muzitu, ndipu ndingachita wuli ndi mphindanu zinu?+ 13 Sankhani anthulumi azeru, akuwamu ndipuso akuziŵa vinthu kutuliya mu mafuku nginu ndipu ndiŵaŵikengi kuti aje alongozgi ŵinu.’+ 14 Yimwi mungundimuka kuti, ‘Vo mwatikambiya vamampha.’ 15 Mwaviyo, ndinguto alongozgi a mafuku nginu, anthulumi azeru kweniso akuziŵa vinthu, ndipu ndinguŵaŵika kuti aje alongozgi ŵinu. Ndinguŵaŵika kuti aje alongozgi a magulu nga ŵanthu 1,000, alongozgi a magulu nga ŵanthu 100, alongozgi a magulu nga ŵanthu 50, alongozgi a magulu nga ŵanthu 10 ndipuso ŵara a mafuku nginu.+
16 “Pa nyengu yeniyo, ndingukambiya akweruzga ŵinu kuti, ‘Asani muyeruzga milandu ya pakati pa abali ŵinu, muyeruzgengi mwaurunji+ pakati pa munthu ndi mubali waki pamwenga mulendu yo waja pakati pinu.+ 17 Mungayanjiyanga cha pakuyeruzga.+ Kwali munthu yo ngwakuzirwa pamwenga ngwambula kuzirwa, muyeruzgengi mwakuyanana.+ Mungawopanga ŵanthu cha+ pakuti cheruzgu ntchaku Chiuta.+ Ndipu asani mulandu wo ngwakusuzga ukongwa kwaku yimwi, muzengi nawu kwaku ini kuti ndiyeruzgi.’+ 18 Pa nyengu yeniyo, ndingukukambiyani vosi vo mutenere kuchita.
19 “Pavuli paki, tingutuwaku ku Horebu ndipu tingwenda muchipululu chikulu kweniso chakofya+ cho munguwona munthowa pakuluta kuchigaŵa chamapiri cha Aamori,+ nge mo Yehova Chiuta widu wangutilamuliya, ndipu pakumaliya tingufika ku Kadeshi-baniya.+ 20 Sonu ndingukukambiyani kuti, ‘Mwafika muchigaŵa chamapiri cha Aamori cho Yehova Chiuta widu watitipaska. 21 Awonani, Yehova Chiuta winu wakupaskani charu ichi. Lutani, mukachito kuti chije chinu, nge mo Yehova Chiuta wa apapi ŵinu wakukambiyani.+ Mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha.’
22 “Kweni mosi munguza kwaku ini ndipu mungundikambiya kuti, ‘Tiyeni titumi anthulumi kuti akafufuzi charu cho ndi kuzitikambiya nthowa yakuti tiyendi ndipuso mo matawuni nga kweniko ngaliri.’+ 23 Ndinguwona kuti sachizgu linu lenga lamampha. Mwaviyo, ndingusankha anthulumi 12 pakati pinu, munthulumi yumoza pa fuku lelosi.+ 24 Anthulumi wo, anguluta kuchigaŵa chamapiri+ ndipu angufika ku Dambu* la Eshikolo ndi kufufuza charu cho. 25 Yiwu angutoku vinyaki mwa vipasu va mucharu cho, ndipu anguza navu kwaku isi. Yiwu angutikambiya kuti, ‘Charu cho Yehova Chiuta widu wakhumba kutipaska ntchamampha.’+ 26 Kweni mungukana kuluta ndipu mungugarukiya dangu laku Yehova Chiuta winu.+ 27 Mwadinginyikanga mumahema nginu ndipu mwakambanga kuti, ‘Ntchifukwa chakuti Yehova wangutitinkha lekani wakutituzga mucharu cha Ijipiti kuti watipereki mu manja mwa Aamori kuti watimali. 28 Ntcharu cha mtundu wuli cho tilutaku? Abali ŵidu anguchitiska kuti mitima yidu yisongonoki*+ ndipu angukamba kuti, “Ŵanthu akweniko mbakuluakulu kweniso mbatali kuluska isi, ndipu matawuni ngawu ngakulu kweniso nga mipanda yakukho ndipuso yitali mpaka kufika kuchanya,*+ kweniso tinguwona Aanaki+ kweniko.”’
29 “Mwaviyo, ndingukukambiyani kuti, ‘Mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha chifukwa chaku yiwu.+ 30 Yehova Chiuta winu wakulongozgeningi ndipu wakuchitiyeningi* nkhondu+ nge mo wanguchitiya ku Ijipiti yimwi muchiwona.+ 31 Ndipu muchipululu, munguwona mo Yehova Chiuta winu wangukunyamuliyani kwekosi ko mwalutanga mpaka po mwafikiya pamalu nganu. Iyu wangukunyamuwani nge mo ada anyamuliya mwana wawu.’ 32 Chinanga kuti wangukuchitiyani vosi ivi, kweni munguvwana cha mwaku Yehova Chiuta winu,+ 33 yo wakulongozganingi munthowa kuti wakufufuziyeni malu ngakuti mujinthepu mahema. Iyu wakuwonekiyaningi muchipilala cha motu ndi usiku kweniso muchipilala cha mtambu ndi msana, kuti wakulongoni nthowa yakuti muyendemu.+
34 “Pa nyengu yosi yeniyi, Yehova wavwanga vo yimwi mwakambanga ndipu wangukwiya ndi kulapizga+ kuti, 35 ‘Palivi chinanga njumoza wa ŵanthu a mugonezi uheni uwu, yo wazamuwona charu chamampha cho ndikulapizga kwa awusemwi,+ 36 kupatuwaku Kalebe mwana waku Yefune. Iyu wakuchiwona ndipu charu cho wangwendamu ndichiperekengi kwaku iyu ndipuso ku ŵana ŵaki, chifukwa chakuti walondo Yehova ndi mtima waki wosi.+ 37 (Yehova wangundikwiyiya chifukwa chaku yimwi, ndipu wangukamba kuti, “Yiwi nawi userengi cha mucharu cho.+ 38 Yoswa mwana waku Nuni, yo watikuteŵete,+ ndiyu wamusere mucharu cho.+ Umukhwimisi,*+ pakuti iyu ndiyu walongozgengi Ayisirayeli kuti akahari charu cho.”) 39 Kweniso ŵana ŵinu wo mungukamba kuti arwani ŵinu akukuphangani+ ndipuso ŵana ŵinu wo sonu aziŵa cha chamampha pamwenga chiheni, ŵenaŵa ndiwu amusere. Ndiŵapaskengi charu chenichi kuti chije chawu.+ 40 Kweni yimwi weleriyani, ndipu seleriyani kuchipululu kuziya nthowa ya ku Nyanja Yiyera.’+
41 “Mwati mwavwa venivi mungundikambiya kuti, ‘Tabudiya Yehova. Sonu tilutengi kuti tikachiti nkhondu nge mo Yehova Chiuta widu watilamuliya!’ Mwaviyo, weyosi waku yimwi wangunyamuwa vidya vaki vankhondu ndipu mwaŵanaŵananga kuti chiŵengi chipusu kukwera phiri.+ 42 Kweni Yehova wangundikambiya kuti, ‘Uŵakambiyi kuti: “Mungakweranga cha muphiri kuti mukachiti nkhondu chifukwa ndiŵengi namwi cha.+ Asani mulutengi arwani ŵinu akukuthereskani.”’ 43 Mwaviyo, ndingukukambiyani kweni mungundivwiya cha. Mumalu mwaki, mungugarukiya dangu laku Yehova ndipu chifukwa cha kujikuzga mungwamba kukwera phiri. 44 Pavuli paki, Aamori wo ajanga muphiri lo angutuwa kuti akumani namwi ndipu angukutchimbizani nge mo njuchi zichitiya. Yiwu angukumbininiskiyani ku Seiri mpaka ku Horima. 45 Mwaviyo, munguweku ndipu mungwamba kuliriya Yehova, kweni Yehova wanguvwa cha kuliya kwinu pamwenga kukutoliyaniku kanthu. 46 Ndichu chifukwa chaki munguja nyengu yitali ku Kadeshi.
2 “Pavuli paki, tinguwelere ndipu tinguselere kuchipululu kuziya kunthowa ya ku Nyanja Yiyera, nge mo Yehova wangundikambiya,+ ndipu tingwenda kwa mazuŵa nganandi kuzunguliya Phiri la Seiri. 2 Pakumaliya, Yehova wangundikambiya kuti, 3 ‘Mwazunguliya phiri ili kwa nyengu yitali. Sonu weleriyani ndipu muselere kunkhondi.* 4 Kambiya Ayisirayeli kuti: “Mujumphengi mumphaka ya abali ŵinu, ŵana aku Esawu,+ wo aja ku Seiri.+ Yiwu akuwopeningi+ ndipu yimwi mutenere kuphwere ukongwa. 5 Mungayambananga nawu cha, pakuti ndikupaskeningi cha chigaŵa chechosi cha charu chawu, chinanga nkhachigaŵa kamanavi kakukandapu phazi linu, chifukwa Phiri la Seiri ndikulipereka kwaku Esawu kuti chije chihara chaki.+ 6 Mukaŵapaskengi ndalama pa chakurya cho mwamukurya ndipuso mukalipirengi ndalama pa maji ngo mwamukumwa.+ 7 Pakuti Yehova Chiuta winu wakutumbikani pa vosi vo mwachita. Iyu waziŵa umampha kwenda kwinu muchipululu chikulu ichi. Kwa vyaka 40 ivi, Yehova Chiuta winu wenga namwi ndipu mwasoŵanga kanthu cha.”’+ 8 Mwaviyo, tinguŵambala abali ŵidu, ŵana aku Esawu,+ wo aja ku Seiri. Tingukhwecha nthowa ya ku Araba, Elati ndi Eziyoni-geberi.+
“Pavuli paki, tinguwelere ndipu tingwenda nthowa ya kuchipululu cha Mowabu.+ 9 Sonu Yehova wangundikambiya kuti, ‘Ungayambananga nawu cha Amowabu pamwenga kuchita nawu nkhondu, pakuti ndikupaskengi cha chigaŵa chechosi cha charu chawu nge chihara, chifukwa charu cha Ari ndachipereka ku mphapu yaku Loti+ nge chihara chawu. 10 (Aemimu+ ajanga kwenuku kali, ŵanthu anthazi, anandi ndipuso atali nge Aanaki. 11 Arefayimu+ awonekanga so nge Aanaki,+ ndipu Amowabu adananga Arefayimu wo kuti Aemimu. 12 Pakwamba Ahori+ ajanga ku Seiri, kweni ŵana aku Esawu anguŵalonda charu chawu ndi kuŵamala ndipu angwamba kuja mwenimo,+ nge mo Ayisirayeli azamutole charu cho chazamuja chawu, cho Yehova waŵapaskengi.) 13 Sonu lutani ndipu yambukani Dambu* la Zeredi.’ Mwaviyo tinguyambuka Dambu la Zeredi.+ 14 Kutuwa ku Kadeshi-baniya mpaka po tinguyambukiya Dambu* la Zeredi tingwenda vyaka 38, mpaka po mugonezi wosi wa anthulumi akuti angaluta ku nkhondu ungumaliya mumsasa, nge mo Yehova wanguŵalapizgiya.+ 15 Janja laku Yehova lingulimbana nawu kuti waŵatuzgemu mumsasa mpaka po angumaliya.+
16 “Anthulumi wosi akuti angaluta ku nkhondu ŵati amala pakati pa Ayisirayeli,+ 17 Yehova wangulongoro so nani, ndipu wangukamba kuti, 18 ‘Msanawale mujumphengi muchigaŵa cha Mowabu, cho ntcharu cha Ari. 19 Asani mutuza kufupi ndi Aamoni mungaŵasuzganga cha pamwenga kuyambana nawu, pakuti ndikupaskeningi cha chigaŵa chechosi cha charu cha Aamoni nge chihara, chifukwa ndachipereka ku mphapu yaku Loti nge chihara chawu.+ 20 Charu chenichi nachu chaziŵikanga kuti ntcha Arefayimu.+ (Pakwamba Arefayimu ajanga kwenuku, ndipu Aamoni adananga Arefayimu kuti Azamuzumimu. 21 Yiwu ŵenga anthazi, anandi ndipuso atali nge Aanaki.+ Kweni Yehova wanguŵamala pa masu pa Aamoni, ndipu yiwu anguŵadikisa ndi kwamba kuja mucharu chawu. 22 Ivi ndivu wanguchitiya ŵana aku Esawu, wo sonu aja ku Seiri,+ pa nyengu yo wangumala Ahori pa masu pawu, kuti alondi charu cha Ahori+ ndipu yiwu aja mucharu cho mpaka sonu. 23 Kweni Aavimu, ajanga mumizi mpaka kuchifika ku Gaza+ mpaka po Akafitorimu+ wo angutuliya ku Kafitori* anguŵamaliya ndi kwamba kuja mucharu chawu.)
24 “‘Sokani ndipu yambukani Dambu* la Arinoni.+ Awonani, ndapereka mu manja mwinu Sihoni,+ Muamori, fumu ya ku Heshiboni. Mwaviyo, yambani kuto charu chaki ndipu chitani nayu nkhondu. 25 Msanawale ndiyambengi kuchitiska ŵanthu wosi pacharu chapasi wo avwa vaku yimwi kuti akuwopeni kweniso achiti namwi mantha. Yiwu azamutimbanyizgika ndi kumbwambwanthiya chifukwa chaku yimwi.’+
26 “Pavuli paki, ndingutuma mathenga kutuliya muchipululu cha Kedemoti+ kuluta kwaku Sihoni, fumu ya ku Heshiboni, kuti akamukambiyi mazu ngachimangu ngakuti,+ 27 ‘Ndizomerezeni kuti ndijumphi mucharu chinu. Ndiyendengi munthowa pe, ndipetukiyengi kumaryi cha pamwenga kumazge.+ 28 Ndazamukurya chakurya cho mwazakundigulisa pe, kweniso ndazamukumwa maji ngo mwazakundigulisa pe. Ndizomerezeni kuti ndijumphemu ŵaka nthowa. 29 Venivi ndivu ŵana aku Esawu, wo aja ku Seiri kweniso Amowabu wo aja ku Ari angundichitiya, mpaka po ndinguyambukiya Yorodani kuluta kucharu cho Yehova Chiuta widu watitipaska.’ 30 Kweni Sihoni, fumu ya ku Heshiboni wangutikaniza kujumpha mucharu chaki, chifukwa chakuti Yehova Chiuta winu wanguzomereza kuti wachiti mtafu*+ ndipuso kuti mtima waki unonopi, kuti wamupereki mu manja mwinu nge mo viliri sonu.+
31 “Pavuli paki, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Awona, ndayambapu kali kupereka Sihoni kweniso charu chaki mu manja mwaku. Yambapu kuto charu chaki.’+ 32 Sihoni ndi ŵanthu ŵaki wosi, ŵati aza kuzichita nasi nkhondu ku Yahazi,+ 33 Yehova Chiuta widu wangumupereka mu manja mwidu, ndipu tingumuthereska, iyu, ŵana ŵaki anthulumi kweniso ŵanthu ŵaki wosi. 34 Tingulonda matawuni ngaki ngosi pa nyengu yo, ndipuso tingubwanganduwa tawuni yeyosi. Ndipu tingubaya anthulumi, anthukazi ndi ŵana. Pengavi yo wangupona.+ 35 Tingutoku ŵaka viŵetu ndipuso vinthu vinyaki vo tingusaniya mumatawuni ngo tinguthereska. 36 Kwambiya ku Aroweri,+ tawuni yo ye mumphepeti mwa Dambu* la Arinoni (kusazgapu tawuni yo ye mudambu lo), mpaka kuchifika ku Giliyadi, palivi tawuni yo tingutondeka kufikaku. Yehova Chiuta widu wangupereka matawuni ngosi ngenanga mu manja mwidu.+ 37 Kweni mungufika cha mucharu cha Aamoni,+ cho che mu Dambu* la Yaboku+ ndipuso mungufika cha kumatawuni nga muchigaŵa chamapiri kweniso malu nganyaki ngengosi ngo Yehova Chiuta widu wangukukanizani.
3 “Pavuli paki, tinguwelere ndipu tinguselere ku Nthowa ya ku Bashani. Ndipu Ogi, fumu ya ku Bashani wanguza ndi ŵanthu ŵaki wosi kuti wazichiti nasi nkhondu ku Edireyi.+ 2 Mwaviyo, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Ungamuwopanga cha, chifukwa ndimuperekengi mu janja jaku limoza ndi ŵanthu ŵaki wosi kweniso charu chaki, ndipu uchitengi nayu nge mo unguchitiya ndi Sihoni, fumu ya Aamori, yo yajanga ku Heshiboni.’ 3 Yehova Chiuta widu wangupereka so Ogi, fumu ya ku Bashani ndi ŵanthu ŵaki wosi mu janja lidu, ndipu tinguchita nayu nkhondu mwakuti pengavi chinanga njumoza wa ŵanthu ŵaki yo wangupona. 4 Pavuli paki, tingulonda matawuni ngaki ngosi. Pengavi tawuni yo tinguleka kuŵalonda. Tingulonda matawuni 60 muchigaŵa chosi cha Arigobi, mu ufumu waku Ogi ku Bashani.+ 5 Matawuni ngosi ngenanga, ngenga ndi mipanda yitaliyitali yakukho, mageti, ndipuso akabali. Tingulonda so matawuni nganandi ngakumizi. 6 Tingubwanganduwa matawuni ngosi ngenanga+ nge mo tinguchitiya ndi Sihoni, fumu ya ku Heshiboni. Tingubwanganduwa tawuni yeyosi ndipuso tingubaya anthulumi, anthukazi ndi ŵana.+ 7 Tinguto viŵetu vosi ndipuso vinthu vinyaki vo tinguphanga mumatawuni ngo.
8 “Pa nyengu yo, tingulonda charu cha mafumu ngaŵi nga Aamori+ ngo ngajanga muchigaŵa cha Yorodani, kutuliya ku Dambu* la Arinoni mpaka ku Phiri la Herimoni.+ 9 (Ŵanthu a ku Sidoni adananga Phiri la Herimoni kuti Siriyoni, ndipu Aamori alidananga kuti Seniri). 10 Tingulonda matawuni ngosi nga pachanya pa mapiri, Giliyadi yosi ndi Bashani yosi mpaka ku Saleka ndi Edireyi,+ matawuni nga mu ufumu waku Ogi ku Bashani. 11 Pa Arefayimu wosi, Ogi, fumu ya ku Bashani ndiyu wangujaku. Bedi laki lakuŵikapu thupi* lenga lachisulu ndipu leche ku Raba, tawuni ya Aamoni. Mu utali le mamita pafufupi nganayi* ndipu mu usani le mamita pafufupi ngaŵi* mwakukoliyana ndi mwesu wakuziŵika umampha. 12 Pa nyengu yeniyo, tingulonda charu ichi: kwambiya kutawuni ya Aroweri+ yo ye mumphepeti mwa Dambu* la Arinoni ndipuso hafu ya chigaŵa chamapiri cha Giliyadi, ndipu ndapereka matawuni ngaki kwa Arubeni ndi Agadi.+ 13 Ndipu chigaŵa chinyaki cha Giliyadi ndipuso chigaŵa chosi cha Bashani cha mu ufumu waku Ogi, ndavipereka ku hafu ya fuku laku Manasi.+ Chigaŵa chosi cha Arigobi cho ntchaku Bashani chadanikanga kuti charu cha Arefayimu.
14 “Yayiri+ mwana munthulumi waku Manasi wanguto chigaŵa chosi cha Arigobi+ mpaka kufika kumphaka ya Ageshuri ndi Amayakati+ ndipu mizi ya ku Bashani yo wangulonda, wanguyidana zina laki lakuti Havoti-yairi,*+ ndipu yeche kudanika zina lenili mpaka msanawale. 15 Ndipu ndapereka chigaŵa cha Giliyadi kwaku Makiri.+ 16 Ndipu Arubeni ndi Agadi+ ndaŵapaska chigaŵa cho chitambiya ku Giliyadi mpaka ku Dambu* la Arinoni ndipu mphaka yaki mphakati pa dambu lo. Chigaŵa cho, chifika kudambu la Yaboku lo ndi mphaka ya Aamoni. 17 Ndaŵapaska so chigaŵa cha Araba kweniso Yorodani ndi mphaka yaki, kwambiya ku Kinereti mpaka ku Nyanja ya Araba yo ndi Nyanja ya Mche,* musina mwa malu ngakusendemuka nga Pisiga, chakuvuma.*+
18 “Pavuli paki, ndingukukambiyani kuti: ‘Yehova Chiuta winu wakupaskani charu ichi kuti chije chinu. Anthulumi wosi anthazi pakati pinu anyamuwi vidya ndipu ayambukiyi sirya linyaki panthazi pa abali ŵinu Ayisirayeli.+ 19 Kweni awolu ŵinu ndi ŵana ŵinu ajengi mumatawuni ngo ndakupaskani. Viŵetu vinu navu vijengi mwenimo (pakuti ndiziŵa kuti mwe ndi viŵetu vinandi), 20 mpaka po Yehova wapumuzgiya abali ŵinu nge mo wapumuzgiya yimwi ndipuso mpaka po nawu alonde charu cho Yehova Chiuta winu waŵapaskengi kusirya linyaki la Yorodani. Pavuli paki, weyosi waku yimwi wazamuwere ku chihara chaki cho ndamupaska.’+
21 “Pa nyengu yeniyo, ndingukambiya Yoswa+ kuti: ‘Wawona ndi masu ngaku vo Yehova Chiuta winu wachitiya mafumu ngaŵi yanga. Yehova wazamuchita so viyo ndi maufumu ngosi nga mucharu cho uyambukiyaku.+ 22 Mungaŵawopanga cha chifukwa Yehova Chiuta winu ndiyu watikuchitiyani nkhondu.’+
23 “Pa nyengu yeniyo, ndinguŵeyere Yehova, ndipu ndingukamba kuti, 24 ‘Yehova Ambuya Fumu Yikulu, mwayamba kulongo ini nda mteŵeti winu ukulu winu kweniso janja linu lanthazi.+ Ndi chiuta nuyu kuchanya pamwenga pacharu chapasi yo wachita ntchitu zanthazi nge zo yimwi muchita?+ 25 Chondi ndizomerezeni kuti ndiyambuki kuti nkhawoni charu chamampha cho che kusirya linyaki la Yorodani, chigaŵa chamampha chamapiri ndipuso Lebanoni.’+ 26 Kweni Yehova wenga wechekundikwiyiya chifukwa chaku yimwi,+ ndipu wanguvwa cha kuŵeyere kwangu. Mumalu mwaki, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Mbwenu sonu! Ungandikambiyanga so cha nkhani yeniyo. 27 Kwera pachanya pa Pisiga+ ndipu ulereski kuzambwi,* kunkhondi,* kumwera ndipuso kuvuma* ndipu uwoni charu cho, pakuti uyambukengi cha Yorodani uyu.+ 28 Ŵika Yoswa+ kuti waje mulongozgi, ndipu umuchiski ndi kumukhwimisa chifukwa iyu ndiyu wayambuskengi+ ŵanthu yaŵa ndipu ndiyu waŵalongozgengi kuti akahari charu cho uwonengi.’ 29 Vosi venivi vinguchitika pa nyengu yo tajanga mudambu, mwakulereskana ndi Beti-peyori.+
4 “Sonu yimwi Ayisirayeli, vwisiyani marangu ndi vyeruzgu vo nditikusambizani kuti muvisungengi, kuti muje ndi umoyu+ kweniso kuti musere ndi kuhara charu cho Yehova Chiuta wa awusemwi watikupaskani. 2 Mungasazgiyangapu chechosi cha pa mazu ngo nditikulamulani msanawale pamwenga kutuzgiyapu chechosi,+ kuti musungengi marangu ngaku Yehova Chiuta winu, ngo nditikukambiyani.
3 “Masu nginu nganguwona vo Yehova wanguchita pa nkhani yakukwaskana ndi Bala wa ku Piyori. Yehova Chiuta winu wangubaya munthu weyosi pakati pinu yo wangulondo Bala wa ku Piyori.+ 4 Kweni mosi yimwi mudemetere kwaku Yehova Chiuta winu mweche amoyu mpaka msanawale. 5 Awonani, ndakusambizani marangu ndi vyeruzgu,+ nge mo Yehova Chiuta wangu wandilamuliya, kuti mukavisungengi mucharu cho mwamuhara. 6 Mutenere kuvilondo mwakuphwere,+ chifukwa asani muchitengi viyo mulongongi kuti mwe azeru+ kweniso muvwisa vinthu+ pa masu pa ŵanthu wo amukuvwa vakukwaskana ndi marangu ngosi ngenanga, ndipu amukamba kuti, ‘Mtundu ukulu uwu, ngwa ŵanthu azeru kweniso akuvwisa vinthu nadi.’+ 7 Pakuti ndi mtundu ukulu nuwu wo we ndi achiuta wo ŵe pafupi nawu nge mo Yehova Chiuta widu waŵiya pafupi ndi isi nyengu yeyosi yo tidaniya paku iyu?+ 8 Ndipu ndi mtundu ukulu nuwu wo we ndi marangu kweniso vyeruzgu vaurunji nge Dangu losi ili lo ndiŵika pa masu pinu msanawale?+
9 “Phweriyani ukongwa ndipuso jani masu, kuti muleki kuluwa vinthu vo masu nginu ngawona kweniso kuti vileki kutuwamu mumitima yinu mazuŵa ngosi nga umoyu winu. Mutenere so kukambiya ŵana ŵinu ndi azuku ŵinu.+ 10 Pa zuŵa lo munguma pa masu paku Yehova Chiuta winu ku Horebu, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Wunganisa ŵanthu kwaku ini kuti avwi mazu ngangu,+ ndi chilatu chakuti asambiri kundiwopa+ mazuŵa ngosi ngo ajaliyengi ndi umoyu pacharu ndipuso kuti asambizengi ŵana ŵawu.’+
11 “Mwaviyo, mungundere pafupi ndipu munguma musina mwa phiri. Phiri lo lakoliyanga motu mpaka kuchanya; ndipu penga mdima, mtambu kweniso mdima ukulu.+ 12 Ndipu Yehova wangwamba kulongoro namwi kutuliya mumotu.+ Munguvwa ŵaka mazu kweni munguwonapu weyosi cha,+ penga ŵaka mazu pe.+ 13 Ndipu wangukupharazgiyani phanganu laki,+ lo wangukulamulani kuti mulisungengi, lo ndi Marangu 10.*+ Pavuli paki, wangungalemba pamya yiŵi.+ 14 Pa nyengu yeniyo, Yehova wangundilamula kuti ndikusambizeni marangu ndipuso vyeruzgu, vo mutenere kuchisunga mucharu cho mwamusere kuti mukachito kuja chinu.
15 “Mwaviyo, phweriyani ukongwa, pakuti munguwona weyosi cha pa zuŵa lo Yehova wangulongoro namwi ku Horebu kutuliya pakati pa motu, 16 kuti muleki kuchita vinthu vo vingachitiska kuti munangiki mwakujipangiya chikozgu chakusema cha chinthu chechosi, chikozgu cha munthulumi pamwenga munthukazi,+ 17 chikozgu cha nyama yeyosi pacharu chapasi, chikozgu cha chiyuni chechosi cho chiphululuka mude,+ 18 chikozgu cha chinthu chechosi cho chikwaŵa pacharu chapasi pamwenga chikozgu cha somba yeyosi ya mumaji pacharu chapasi.+ 19 Ndipu asani mwakweza masu nginu kuchanya ndi kuwona lumwi ndi nyenyezi, mizinda yosi yakuchanya, munganyengekanga cha kuti muvisindamiyi pamwenga kuviteŵete.+ Yehova Chiuta winu wavipereka ku ŵanthu wosi pacharu chapasi. 20 Kweni yimwi ndimwi Yehova wakukutoni ndi kukutuzgani mung’anju yakusongonoliyamu visulu, mucharu cha Ijipiti, kuti muje ŵanthu ŵaki,*+ nge mo muliri sonu.
21 “Yehova wangundikwiyiya chifukwa chaku yimwi,+ ndipu wangulapizga kuti ndiyambukengi cha Yorodani pamwenga kusere mucharu chamampha cho Yehova Chiuta winu watikupaskani nge chihara.+ 22 Pakuti ini ndifwiyengi mucharu chenichinu; ndiyambukengi cha Yorodani,+ kweni yimwi muyambukengi ndipu mwamuhara charu chamampha chiya. 23 Phweriyani kuti muleki kuluwa phanganu lo Yehova Chiuta winu wakuchita namwi,+ ndipuso kuti muleki kujipangiya chikozgu chakusema cha chinthu chechosi cho Yehova Chiuta winu wakukukanizani.+ 24 Pakuti Yehova Chiuta winu ndi motu wakupiriza,+ iyu ndi Chiuta yo wakhumba kuti ŵanthu ajiperekengi kwaku iyu pe.+
25 “Asani mwazibala ŵana ndi kuja ndi azuku kweniso mwazija nyengu yitali mucharu cho, ndipu mwazichita vinthu vo vingachitiska kuti munangiki ndipuso mwazipanga chikozgu chakusema+ cha mtundu wewosi, kweniso asani mwazichita vinthu viheni pa masu paku Yehova Chiuta winu kuti mumukwiyisi,+ 26 msanawale ndito kuchanya ndi charu chapasi kuja akaboni, kuti mwazamumala kwambula kutondeka kweniso mwaliŵi mucharu cho mwamuhara asani mwayambuka Yorodani. Mwamuja nyengu yitali cha mucharu cho, kweni mwamumaliya limu.+ 27 Yehova wazakukumbininiskiyani pakati pa ŵanthu amitundu yinyaki+ ndipu mbanthu amanavi ŵaka pakati pinu wo azamupona+ pakati pa mitundu yo Yehova wazakukudikisiyaniku. 28 Kweniko, mwamuteŵetiyanga achiuta avimiti ndipuso amya akupangika ndi manja nga ŵanthu,+ achiuta wo angawona cha, kuvwa, kurya pamwenga kunuska.
29 “Asani mwamufufuza Yehova Chiuta winu mwe kweniko, mwakumusaniya nadi+ asani mwakumupenja ndi mtima winu wosi kweniso ndi umoyu winu wosi.+ 30 Asani mwazija ndi chitima chikulu ndipuso asani vinthu vosi ivi vazikuchitikiyani kunthazi, mwazamuwere kwaku Yehova Chiuta winu ndipu mwazamuvwiya mazu ngaki.+ 31 Pakuti Yehova Chiuta winu ndi Chiuta walisungu.+ Iyu wazakukulekani cha pamwenga kukunangani pamwenga kuluwa phanganu lo wangulapizga kwa awusemwi.+
32 “Sonu fumbani vakukwaskana ndi mazuŵa ngakali yimwi mwechendaweku, kutuliya pa zuŵa lo Chiuta wangulenge munthu pacharu; fufuzani kwambiya kuchigoti cha kuchanya mpaka kuchigoti chinyaki cha kuchanya. Kumbi chinthu chikulu viyo chikuchitikapu kali pamwenga kumbi chinthu chikulu viyo chikuvwikapu kali?+ 33 Kumbi alipu ŵanthu anyaki wo akuvwapu mazu ngaku Chiuta wachilongoro kutuliya mumotu, nge mo yimwi munguvwiya ndi kulutirizga kuja ndi umoyu?+ 34 Pamwenga kumbi Chiuta wakutopu mtundu wa ŵanthu pakati pa mtundu unyaki mwakugwiriskiya ntchitu vyeruzgu, visimikizu, vakuziziswa,+ nkhondu,+ janja lanthazi,+ janja lakutambasuka kweniso ntchitu zakofya,+ nge mo Yehova Chiuta winu wanguchitiya namwi mucharu cha Ijipiti, yimwi muchiwona ndi masu nginu? 35 Yimwi mungulongoreka vinthu venivi kuti muziŵi kuti Yehova ndi Chiuta wauneneska,+ palivi munyaki kupatuwaku iyu.+ 36 Iyu wanguchitiska kuti muvwi mazu ngaki kutuliya kuchanya kuti wakusambizeni ndipu pacharu chapasi wanguchitiska kuti muwoni motu waki ukulu. Munguvwa mazu ngaki kutuliya mumotu.+
37 “Chifukwa chakuti wangwanja apapi ŵinu ndipu wasankha mphapu* yawu,+ wakukutuzgani mucharu cha Ijipiti ndi nthazi zaki zikulu ndipu wenga namwi. 38 Iyu wangudikisa mitundu yikulu kweniso yanthazi kuluska yimwi, kuti wakuserezeni ndi kukupaskani charu chawu kuti chije chihara chinu, nge mo viliri msanawale.+ 39 Mwaviyo, msanawale ziŵani kweniso sungani mumtima kuti Yehova ndi Chiuta wauneneska kuchanya ndipuso pacharu chapasi.+ Kulivi munyaki.+ 40 Musungengi fundu zaki ndi marangu ngaki ngo nditikukambiyani msanawale, kuti yimwi ndi ŵana ŵinu vikuyendiyeni umampha, ndipuso kuti muje kwa nyengu yitali mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani.”+
41 Pa nyengu yeniyo, Mozesi wangupatuwa matawuni ngatatu kuvuma* kwa Yorodani.+ 42 Asani munthu wabaya munyaki mwangozi, kweni wamutinkhanga cha,+ wathaŵiyengi ku yimoza mwa matawuni ngenanga, kuti waje ndi umoyu.+ 43 Matawuni ngaki ndi yanga, Bezeri+ muchipululu pachanya pa phiri kuti kuthaŵiyengi fuku laku Rubeni, Ramoti+ ku Giliyadi kuti kuthaŵiyengi fuku laku Gadi ndipuso Golani+ ku Bashani kuti kuthaŵiyengi fuku laku Manasi.+
44 Sonu ili ndi Dangu lo Mozesi+ wanguŵika pa masu pa Ayisirayeli. 45 Ivi ndi vikumbusu, marangu kweniso vyeruzgu vo Mozesi wangupaska Ayisirayeli ŵati atuwa mucharu cha Ijipiti,+ 46 muchigaŵa cha Yorodani, mudambu lo lilereskana ndi Beti-peyori,+ mucharu chaku Sihoni, fumu ya Aamori, yo wajanga ku Heshiboni,+ yo Mozesi ndi Ayisirayeli anguthereska ŵati atuwa mucharu cha Ijipiti.+ 47 Ndipu anguto charu chaki ndipuso charu chaku Ogi,+ fumu ya ku Bashani, mafumu ngaŵi nga Aamori ngo ngajanga kuchigaŵa cha kuvuma kwa Yorodani, 48 kwambiya ku Aroweri,+ tawuni yo ye mumphepeti mwa Dambu* la Arinoni, mpaka ku Phiri la Siyoni, lo ndi Phiri la Herimoni,+ 49 ndipuso Araba yosi muchigaŵa cha kuvuma kwa Yorodani, mpaka ku Nyanja ya ku Araba,* musina mwa malu ngakusendemuka nga Pisiga.+
5 Pavuli paki, Mozesi wangudana Ayisirayeli wosi, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Yimwi Ayisirayeli, vwani marangu kweniso vyeruzgu vo nditikukambiyani msanawale, ndipu muvisambirengi ndi kuvisunga mwakuphwere. 2 Yehova Chiuta widu wanguchita nasi phanganu ku Horebu.+ 3 Yehova wanguchita phanganu ili ndi apapi ŵidu cha, kweni wanguchita ndi isi, isi tosi te amoyu msanawale. 4 Yehova wangulongoro namwi masu ndi masu muphiri, kutuliya mumotu.+ 5 Pa nyengu yeniyo, ini ndinguma pakati paku Yehova ndi yimwi+ kuti ndikukambiyeni mazu ngaku Yehova, pakuti munguwopa motu ndipu mungukwera cha paphiri.+ Iyu wangukamba kuti:
6 “‘Ini ndini Yehova Chiuta waku yo wakukutuzga mucharu cha Ijipiti, munyumba ya ukapolu.+ 7 Ungajanga ndi achiuta anyaki cha kupatuwaku ini.*+
8 “‘Ungajipangiyanga chikozgu chakusema cha,+ pamwenga chikozgu cha chinthu chechosi chakuchanya, chapacharu chapasi pamwenga chamumaji nga pacharu chapasi. 9 Ungavisindamiyanga cha pamwenga kuviteŵete,+ pakuti ini Yehova Chiuta waku, ndini Chiuta yo wakhumba kuti ŵanthu ajiperekengi kwaku ini pe.+ Ndilanga ŵana chifukwa cha ubudi wa awusewu mpaka mugonezi wachitatu ndipuso mugonezi wachinayi wa ŵanthu wo atinditinkha,+ 10 kweni ndilongo chanju chambula kumala mpaka ku mugonezi wa nambala 1,000 wa ŵanthu wo atindiyanja ndi kusunga marangu ngangu.
11 “‘Ungagwiriskiyanga ntchitu zina laku Yehova Chiuta waku mu nthowa yambula kwenere cha,+ chifukwa Yehova walekengi cha kulanga munthu yo wagwiriskiya ntchitu zina laki mu nthowa yambula kwenere.+
12 “‘Usungengi zuŵa la Sabata kuti lijengi lakupaturika, nge mo Yehova Chiuta waku wakukulamuliya.+ 13 Ugwirengi ntchitu zaku zosi kwa mazuŵa 6,+ 14 kweni zuŵa la 7 ndi sabata laku Yehova Chiuta waku.+ Ungagwiranga ntchitu yeyosi cha,+ kwali ndiwi, mwana waku munthulumi, mwana waku munthukazi, kapolu waku munthulumi, kapolu waku munthukazi, ng’ombi yaku, bulu waku, chiŵetu chaku chechosi pamwenga mulendu yo waja mumatawuni* ngaku,+ kuti kapolu waku munthulumi ndi kapolu waku munthukazi apumuwengi nge mo yiwi uchitiya.+ 15 Ukumbukengi kuti wenga kapolu mucharu cha Ijipiti, ndipu Yehova Chiuta waku wakukutuzga mucharu cho ndi janja lanthazi ndipuso janja lakutambasuka.+ Ndichu chifukwa chaki Yehova Chiuta waku wakukulamula kuti usungengi zuŵa la Sabata.
16 “‘Utumbikengi awusu ndi anyoku+ nge mo Yehova Chiuta waku wakulamuliya, kuti uzije ndi umoyu utali kweniso kuti vinthu vizikuyende umampha mucharu cho Yehova Chiuta waku wakupaskengi.+
17 “‘Ungabayanga munthu cha.+
18 “‘Ungachitanga chigololu cha.+
19 “‘Ungabanga cha.+
20 “‘Ungaperekanga ukaboni waboza cha wakupusikiya munyaku.+
21 “‘Ungakhumbiranga muwolu wa munyaku cha.+ Ungakhumbiranga nyumba ya munyaku cha mwambunu, pamwenga munda waki pamwenga kapolu waki munthulumi pamwenga kapolu waki munthukazi pamwenga ng’ombi yaki pamwenga bulu waki pamwenga chinthu chechosi cha munyaku.’+
22 “Yehova wangukambiya mpingu winu wosi marangu* ngenanga paphiri, kutuliya mumotu, mumtambu ndipuso mu mdima ukulu.+ Iyu wangukamba mwakukweza ndipu wangusazgiyapu chinthu chinyaki cha. Pavuli paki, wangungalemba pamya yiŵi ndipu wangundipaska.+
23 “Kweni mwati mwavwa ŵaka mazu kutuliya mu mdima, phiri lichikore motu,+ alongozgi wosi a mafuku nginu kweniso ŵara anguza kwaku ini. 24 Pavuli paki, mungukamba kuti, ‘Yehova Chiuta widu watilongo unkhankhu waki kweniso ukulu waki ndipu tavwa mazu ngaki kutuliya mumotu.+ Msanawale tawona kuti Chiuta wangalongoro ndi munthu ndipu munthu yo wangalutirizga kuja ndi umoyu.+ 25 Sonu tifwiyenji? Pakuti motu ukulu uwu utipirizengi. Asani tilutirizgengi kuvwisiya mazu ngaku Yehova Chiuta widu, tifwengi nadi. 26 Kumbi ndi munthu nuyu pa ŵanthu wosi yo wakuvwapu mazu ngaku Chiuta wamoyu wachilongoro kutuliya mumotu, nge mo isi tinguchitiya, ndipu munthu yo wangulutirizga kuja ndi umoyu? 27 Yimwi ndimwi muluti kufupi kuti mukavwi vosi vo Yehova Chiuta widu wakambengi, ndipu yimwi ndimwi mutikambiyengi vosi vo Yehova Chiuta widu wakukambiyeningi. Isi tivwisiyengi ndi kuchita venivo.’+
28 “Sonu Yehova wanguvwa mazu ngosi ngo mungundikambiya, ndipu Yehova wangundikambiya kuti, ‘Ndavwa mazu ngo ŵanthu yaŵa akukambiya. Vosi vo akamba vamampha.+ 29 Asani nyengu zosi ajengi ndi mtima wakundiwopa+ ndi kusunga marangu ngangu ngosi,+ mbwenu yiwu pamoza ndi ŵana ŵawu vinthu viŵayendiyengi umampha mpaka muyaya!+ 30 Luta kwaku yiwu, ndipu ukaŵakambiyi kuti: “Weriyani kumahema nginu.” 31 Kweni yiwi uje penipanu ndi ini kuti ndikukambiyi marangu ngosi, fundu ndipuso vyeruzgu vo utenere kuchiŵasambiza kweniso vo atenere kuchivisunga mucharu cho ndiŵapaskengi kuti chije chawu.’ 32 Sonu mwaŵanthu yimwi muphwere ukongwa kuti muchiti nge mo Yehova Chiuta winu wakulamuliyani.+ Mungapetukiyanga kumaryi cha pamwenga kumazge.+ 33 Muyendengi mu nthowa zosi zo Yehova Chiuta winu wakulamulani,+ kuti muje ndi umoyu, vinthu vikuyendiyeni umampha kweniso kuti muje mazuŵa nganandi mucharu cho mutongi kuja chinu.+
6 “Sonu yanga ndi marangu, fundu ndipuso vyeruzgu vo Yehova Chiuta winu wandipaska kuti ndikusambizeni, ndi chilatu chakuti muzivisungengi asani mwaziyambukiya mucharu cho mwamuto kuti chije chinu, 2 kuti muwopengi Yehova Chiuta winu ndi kusunga marangu ngaki ngosi kweniso ulongozgi waki wo nditikupaskani, yimwi, ŵana ŵinu ndi azuku ŵinu,+ mu mazuŵa ngosi nga umoyu winu, kuti muje ndi umoyu utali.+ 3 Yimwi Ayisirayeli, muvwiyengi ndipuso musungengi fundu ndi marangu ngenanga mwakuphwere, kuti vinthu vizikuyendiyeni umampha kweniso kuti muziyandani ukongwa mucharu chakwenda mkaka ndi uchi, nge mo Yehova, Chiuta wa apapi ŵinu akali wakukulayizgiyani.
4 “Vwisiyani yimwi Ayisirayeli: Yehova Chiuta widu ndi Yehova yumoza.+ 5 Uyanjengi Yehova Chiuta waku ndi mtima waku wosi, umoyu waku wosi+ kweniso nthazi zaku zosi.+ 6 Mazu yanga ngo nditikulamula msanawale ngajengi pa mtima waku, 7 ndipu ungasambizengi ku ŵana ŵaku mwakuwerezawereza.*+ Ungakambengi asani waja pasi munyumba yaku, asani utenda munthowa, asani ugona ndipuso asani uyuka.+ 8 Ungamangengi pajanja laku nge chikumbusu, ndipuso ngajengi nge kamubambi* pachisku chaku.*+ 9 Ungalembengi pamafulemu nga nyumba yaku ndipuso pamageti nga tawuni yaku.
10 “Asani Yehova Chiuta waku wachikusereza mucharu cho wakulapizga kwa apapi ŵaku, Abrahamu, Isaki ndi Yakobe kuti wakupaskengi,+ charu cho che ndi matawuni ngakulu kweniso ngamampha ngo ukuzengaku cha,+ 11 nyumba zakuzaza vinthu vamampha vakupambanapambana vo ukuvigwiriya ntchitu cha, visimi vo ukukumbaku cha, minda ya mphereska kweniso vimiti va maolivi vo ukupandaku cha, ndipu asani wazirya ndi kuguta,+ 12 uziphwere ukongwa kuti uzileki kuluwa Yehova,+ yo wakukutuzga mucharu cha Ijipiti, munyumba ya ukapolu. 13 Uwopengi Yehova Chiuta waku,+ iyu ndiyu utenere kumuteŵete+ ndipu ulapizgiyengi pa zina laki.+ 14 Ungalondonga achiuta anyaki cha, achiuta a ŵanthu wo akuzunguliya,+ 15 pakuti Yehova Chiuta waku yo we pakati paku, ndi Chiuta yo wakhumba kuti ŵanthu ajiperekengi kwaku iyu pe.+ Asani ulondongi achiuta anyaki, ukali waku Yehova Chiuta waku ukoliyengi paku yiwi,+ ndipu wakubayengi kuti utuzgikepu pacharu chapasi.+
16 “Mungamuyesanga cha Yehova Chiuta winu,+ nge mo mungumuyese pa Masa.+ 17 Musungengi ndi mtima wosi marangu ngaku Yehova Chiuta winu, vikumbusu vaki ndipuso fundu zaki zo wakulamulani kuti musungengi. 18 Muchitengi vinthu vakwenere ndipuso vamampha pa masu paku Yehova, kuti vinthu vizikuyendiyeni umampha kweniso kuti muzisere ndi kuto charu chamampha cho Yehova wakulapizga kwa apapi ŵinu akali,+ 19 mwakudikisa arwani ŵinu wosi panthazi pinu, nge mo Yehova wakulayizgiya.+
20 “Kunthazi asani ŵana ŵaku azikufumba kuti, ‘Kumbi vikumbusu, fundu kweniso vyeruzgu vo Yehova Chiuta widu wakukupaskani ving’anamuwanji?’ 21 uziŵamukengi kuti, ‘Tenga akapolu aku Farawo ku Ijipiti, kweni Yehova wakutituzga mucharu cha Ijipiti ndi janja lanthazi. 22 Isi tichiwona, Yehova watumizanga visimikizu ndipuso vakuziziswa vikulu kweniso vakusakaza mucharu cha Ijipiti,+ paku Farawo ndipuso pa nyumba yaki yosi.+ 23 Ndipu wangutituzga mucharu cho ndi kuza nasi kunu kuti watipaski charu cho wangulapizga kwa apapi ŵidu akali.+ 24 Pavuli paki, Yehova wangutilamula kuti tivwiyengi fundu zosi zenizi kweniso kuti tiwopengi Yehova Chiuta widu, alinga kuti vinthu vitiyendiyengi umampha nyengu zosi,+ kuti tije ndi umoyu+ nge mo tiliri msanawale. 25 Ndipu tijengi arunji asani tivwiyengi Yehova Chiuta widu mwakusunga marangu ngosi ngenanga mwakuphwere, nge mo iyu wakutilamuliya.’+
7 “Asani Yehova Chiuta waku wazikusereza mucharu cho we pafupi kusere ndi kuchito kuja chaku,+ wazamutuzgamu mitundu yo ye ndi ŵanthu anandi pa masu paku.+ Iyu wazamutuzgamu mitundu iyi: Ahiti, Agirigasi, Aamori,+ Akanani, Aperezi, Ahivi ndi Ayebusi,+ mitundu 7 yo ye ndi ŵanthu anandi kweniso yo njanthazi kuluska yiwi.+ 2 Yehova Chiuta waku wazamupereka ŵanthu ŵenaŵa mu manja mwaku ndipu yiwi wazakuŵathereska.+ Utenere kuziŵananga kwambula kutondeka.+ Ungazichitanga nawu phanganu lelosi cha pamwenga kuŵachitiya lisungu.+ 3 Ungazichitanga nawu cha phanganu la nthengwa lelosi.* Ungaziperekanga cha ŵana ŵaku anthukazi ku ŵana ŵawu anthulumi pamwenga kuto ŵana ŵawu anthukazi kuti azije awolu ŵa ŵana ŵaku anthulumi.+ 4 Pakuti azamupatuska ŵana ŵaku anthulumi kuti azileki kundilondo ndipu azamukwamba kuteŵete achiuta anyaki;+ venivi vazamuchitiska kuti ukali waku Yehova ukole paku yiwi ndipu wazakukubaya mwaliŵi.+
5 “Mumalu mwaki, uziŵachitiyi ivi: Uzibwanganduwi maguŵa ngawu nga sembi, uziswi vipilala vawu vakupaturika,+ uziwisiyi pasi mapolu ngawu ngakupaturika*+ ndipuso uziwotchi vikozgu vawu vakujoba.+ 6 Pakuti yimwi ndimwi ŵanthu akupaturika kwaku Yehova Chiuta winu, ndipu Yehova Chiuta winu wakusankhani kuti muje ŵanthu ŵaki, chuma chaki chapade,* kutuliya mu mitundu yosi ya ŵanthu yo ye pacharu chapasi.+
7 “Yehova wangukuyanjani ndi kukusankhani+ chifukwa chakuti mwenga anandi kuluska ŵanthu anyaki wosi cha, yimwi mwenga amana ukongwa pa ŵanthu wosi.+ 8 Mumalu mwaki, Yehova wakukutuzgani ndi janja lanthazi kuti wakutaskeni munyumba ya ukapolu,+ mu janja laku* Farawo, fumu ya ku Ijipiti, chifukwa chakuti Yehova wangukuyanjani ndipuso wangusunga vo wangulapizga kwa apapi ŵinu akali.+ 9 Muziŵa umampha kuti Yehova Chiuta winu ndi Chiuta wauneneska, Chiuta wakugomezgeka, yo wasunga phanganu laki ndipuso yo walongo chanju chambula kumala ku migonezi 1,000 ya ŵanthu wo atimuyanja ndi kusunga marangu ngaki.+ 10 Kweni ŵanthu wo atimutinkha wazakuŵaweze pa masu ndi pa masu mwa kuŵananga.+ Iyu wazamuswera cha kumalana ndi ŵanthu wosi wo atimutinkha, wazakuŵaweze pa masu ndi pa masu. 11 Mwaviyo, uwonesesi kuti usunga marangu, fundu ndipuso vyeruzgu vo nditikulamula msanawale, ndipu uvilondongi.
12 “Asani mulutirizgengi kuvwiya vyeruzgu venivi ndi kuvisunga kweniso kuvilondo, Yehova Chiuta waku wasungengi phanganu kweniso wakulongongi chanju chambula kumala cho wangulapizga kwa apapi ŵaku. 13 Wazakukuyanja, wazakukutumbika ndipuso wazamuchitiska kuti uyandani. Wazakukutumbika ndi ŵana anandi*+ kweniso vipasu va mumunda waku, tirigu waku, vinyu waku wasonu, mafuta ngaku,+ ŵana a ng’ombi zaku kweniso ŵana a mbereri zaku, mucharu cho wakulapizga kwa apapi ŵaku akali kuti wakupaskengi.+ 14 Wazamutumbikika ukongwa kuluska ŵanthu wosi;+ pakati pinu pazamuŵavi munthulumi pamwenga munthukazi yo wazamuja wambula mwana, ndipuso pazamuŵavi chiŵetu chaku cho chazamuja chambula mwana.+ 15 Yehova wazamutuzgaku matenda ngosi kwaku yiwi ndipu wazakukuwisiya cha nthenda zakofya zo unguwona mucharu cha Ijipiti.+ Mumalu mwaki, wazakuziwisiya pa ŵanthu wosi wo atikutinkha. 16 Uzibayi* ŵanthu wosi wo Yehova Chiuta waku wazakuŵapereka mu manja mwaku.+ Ungaziŵachitiyanga* lisungu cha+ ndipu ungaziteŵetiyanga achiuta ŵawu cha,+ chifukwa chingazija chiŵana kwaku yiwi.+
17 “Asani mumtima mwaku wazamukamba kuti, ‘Ŵanthu yaŵa mbanandi kuluska isi. Ndingaŵadikisa wuli?’+ 18 ungaziŵawopanga cha.+ Uzikumbukengi vo Yehova Chiuta waku wanguchitiya Farawo ndipuso charu chosi cha Ijipiti,+ 19 vyeruzgu vikulu vo masu ngaku nganguwona, visimikizu ndi vakuziziswa+ kweniso janja lanthazi ndi janja lakutambasuka, lo Yehova Chiuta waku wangukutuzgiya mucharu cho.+ Venivi ndivu Yehova Chiuta waku wazamuchitiya ŵanthu wosi wo utiŵawopa.+ 20 Yehova Chiuta waku wazamuchitiska kuti mitima yawu yisongonoki* mpaka po ŵanthu wo angujaku + ndipuso wo ajibisanga amaliya pa masu paku. 21 Ungaŵawopanga cha chifukwa Yehova Chiuta waku we nawi,+ iyu ndi Chiuta mukulu ndipuso wakuchitiska mantha.+
22 “Yehova Chiuta waku wazamudikisa mitundu yeniyi pa masu paku kamanakamana.+ Wazakukuzomereza cha kuti uziyimali liŵi, kuchitiya kuti nyama zamudondu zizileki kuyandana ndi kukupweteka. 23 Yehova Chiuta waku wazakuyipereka mu manja mwaku ndipu wazakuyithereska mpaka po yamaliya limu.+ 24 Iyu wazamupereka mafumu ngawu mu manja mwaku,+ ndipu yiwi wazamusisita mazina ngawu pacharu chapasi.+ Palivi yo wazamulimbana nawi+ mpaka po waŵamaliya.+ 25 Muziwotchi vikozgu vakujoba va achiuta ŵawu pamotu.+ Ungazikhumbiranga siliva ndi golidi wa achiuta wo cha, pamwenga kuto siliva ndi golidi yo kuti waje waku,+ kuti vizileki kuja chiŵana kwaku yiwi, pakuti Yehova Chiuta waku waseruka navu vinthu venivi.+ 26 Ungaziserenga ndi vinthu vaukazuzi cha munyumba yaku kuti uzileki kunangika nge yivu. Uziviwonengi kuti vaukazuzi ndipu uzivitinkhengi ukongwa chifukwa ndi vinthu vo vitenere kunangika.
8 “Muwonesesi kuti musunga marangu ngosi ngo nditikupaskani msanawale, kuti mulutirizgi kuja ndi umoyu+ ndi kuyandana kweniso kuti musere ndi kuto charu cho Yehova wangulapizga kwa apapi ŵinu akali.+ 2 Kumbukani nthowa yitali yo Yehova Chiuta winu wakuyendesani muchipululu kwa vyaka 40 ivi,+ kuti wakusambizeni kujiyuyuwa kweniso kuti wakuyeseni+ alinga kuti waziŵi vo venga mumtima mwinu,+ asani musungengi marangu ngaki pamwenga cha. 3 Mwaviyo wangukusambizani kujiyuyuwa, wangukujalikani ndi nja+ ndipuso wangukuryisani mana+ ngo yimwi pamwenga awusemwi mwangaziŵanga cha. Wanguchita venivi kuti muziŵi kuti munthu wangaja ndi umoyu ndi chiŵandi pe cha, kweni munthu wangaja ndi umoyu ndi mazu ngosi ngakutuliya mumulomu mwaku Yehova.+ 4 Malaya ngo mwavwalanga ngangumala cha ndipuso malundi nginu ngangutupa cha vyaka 40 ivi.+ 5 Muziŵa umampha mumitima yinu kuti Yehova Chiuta winu wakulunguchizganingi,+ nge mo ada alunguchizgiya mwana wawu.
6 “Sonu musungengi marangu ngaku Yehova Chiuta winu, ndipu muyendengi mu nthowa zaki ndi kumuwopa. 7 Pakuti Yehova Chiuta winu watikuserezani mucharu chamampha,+ charu cho che ndi misinji ya maji,* visimi ndipuso akasupi a maji muvidika kweniso muchigaŵa chamapiri, 8 charu cho che ndi tirigu ndi balire, vimiti va mphereska, vimiti va mkuyu ndi pomegiraneti,*+ charu cho che ndi mafuta nga maolivi kweniso uchi,+ 9 charu cho chakurya chazamuja chambula kusoŵa ndipuso mwazamusoŵanga kanthu cha, charu cho che ndi mya yo ye ndi visulu mukati mwaki ndipuso cho mumapiri ngaki mwazamukumbangamu mkuŵa.
10 “Asani mwazirya ndi kuguta, muzithamikengi Yehova Chiuta winu chifukwa cha charu chamampha cho wakupaskani.+ 11 Mukawonesesengi kuti mutimuluwa cha Yehova Chiuta winu, mwakuleka kulondo ulongozgi waki, vyeruzgu vaki ndipuso marangu ngaki ngo nditikulamulani msanawale. 12 Asani mwazirya ndi kuguta ndipuso asani mwazizenga nyumba zamampha ndi kujamu,+ 13 asani ng’ombi ndi mbereri zinu zaziyandana, asani siliva ndi golidi winu wazija munandi ndipuso asani vinthu vinu vosi vazija vinandi, 14 mungazizomerezanga cha kuti mitima yinu yijikuzgi+ ndi kukuluwisani Yehova Chiuta winu, yo wakukutuzgani mucharu cha Ijipiti, munyumba ya ukapolu,+ 15 yo wangukuyendesani muchipululu chikulu kweniso chakofya,+ cho chenga ndi njoka zapoyizoni, vipiliri ndipuso malu ngachipalamba ngambula maji. Iyu wangutuzga maji mujalawi linononu,+ 16 ndipuso wangukuryisani mana+ muchipululu, ngo awusemwi angaziŵanga cha, kuti wakusambizeni kujiyuyuwa+ kweniso kuti wakuyeseni alinga kuti vinthu vizikuyendiyeni umampha kunthazi.+ 17 Asani mumitima yinu mwazamukamba kuti, ‘Ndasaniya chuma ichi ndi nthazi zangu kweniso nthazi za janja langu,’+ 18 muzikumbukengi kuti Yehova Chiuta winu ndiyu watikupaskani nthazi zakusaniriya chuma,+ kuti wafiski phanganu laki lo wangulapizga kwa apapi ŵinu, nge mo viliri msanawale.+
19 “Asani mwaziluwa Yehova Chiuta winu ndi kulondo achiuta anyaki, kuŵateŵete ndi kuŵasindamiya, nditikutcheŵeskani* msanawale kuti mwazamumala nadi.+ 20 Nge mitundu yo Yehova watiyinanga pa masu pinu, namwi mwazamumala chifukwa cha kuleka kuvwiya mazu ngaku Yehova Chiuta winu.+
9 “Vwani yimwi Ayisirayeli, msanawale muyambukengi Yorodani+ ndi kusere mucharu cho mwamulonda ku mitundu yikulu ndipuso yanthazi kuluska yimwi,+ matawuni ngakulu kweniso nga mipanda yakukho ndipuso yitali mpaka kufika kuchanya,*+ 2 ŵanthu anthazi ndipuso atali, ŵana anthulumi aku Anaki,+ wo yimwi mutiŵaziŵa kweniso wo mukuvwa ŵanthu achikamba vaku yiwu kuti, ‘Ndiyani yo wangamaku ku ŵana anthulumi aku Anaki?’ 3 Mwaviyo, muziŵi msanawale kuti Yehova Chiuta winu wayambukengi panthazi pinu.+ Iyu ndi motu wakupiriza+ ndipu waŵamalengi. Waŵathereskengi yimwi muchiwona kuti waŵatuzgemu* mwaliŵi ndi kuŵamala, nge mo Yehova wakulayizgiyani.+
4 “Asani Yehova Chiuta winu waŵadikisa pa masu pinu, mungazikambanga cha mumitima yinu kuti, ‘Yehova watisereza mucharu ichi kuti chije chidu chifukwa chakuti te arunji.’+ Kweni Yehova wadikisa mitundu iyi pa masu pinu chifukwa chakuti yichita vinthu viheni.+ 5 Muserengi mucharu ichi ndi kuchito kuja chinu chifukwa chakuti mwe arunji pamwenga akunyoloka mtima cha. Kweni Yehova Chiuta winu wadikisa mitundu iyi pa masu pinu chifukwa chakuti yichita vinthu viheni+ ndipuso kuti wafiski mazu ngo Yehova wangulapizga kwa apapi ŵinu akali, Abrahamu,+ Isaki+ ndi Yakobe.+ 6 Mwaviyo, ziŵani kuti Yehova Chiuta winu watikupaskani charu chamampha ichi kuti muchito kuja chinu chifukwa chakuti mwe arunji cha, pakuti yimwi ndimwi ŵanthu akumira mtima.*+
7 “Kumbukani, ndipu mungaluwanga cha mo mungukwiyisiya Yehova Chiuta winu muchipululu.+ Mwaja muchigarukiya Yehova+ kwambiya pa zuŵa lo mungutuliya mucharu cha Ijipiti mpaka po mwafikiya pamalu nganu. 8 Chinanga nkhu Horebu, mungukwiyisa Yehova, ndipu Yehova wangukukwiyiyani ukongwa mwakuti wenga pafupi kukumalani.+ 9 Ndati ndakwera kuphiri kuti nkhalonde mya,+ mya ya phanganu lo Yehova wanguchita namwi,+ ndinguja paphiri mazuŵa 40 msana ndi usiku,+ kwambula kurya chakurya ndipuso kumwa maji. 10 Pavuli paki, Yehova wangundipaska mya yiŵi yo pangulembeka mazu ndi chikumbu chaku Chiuta, ndipu pamya yo penga mazu ngosi ngo Yehova wangulongoro namwi paphiri kutuliya mumotu pa zuŵa lo munguwungana pamoza.*+ 11 Mazuŵa 40 msana ndi usiku ngati ngamala, Yehova wangundipaska mya yiŵi, mya ya phanganu, 12 ndipu Yehova wangundikambiya kuti, ‘Soka, tuwaku kunu mwaliŵi, chifukwa ŵanthu ŵaku wo ukuŵatuzga mucharu cha Ijipiti achita vinthu vo vingachitiska kuti anangiki.+ Atuwapu liŵi pa nthowa yo ndikuŵalamula kuti ayendengepu. Yiwu ajipangiya chikozgu chachisulu.’*+ 13 Pavuli paki, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Ndaŵawona ŵanthu yaŵa, ndipu awona! mbanthu akumira mtima.’*+ 14 Ndileki kuti ndiŵamali ndi kusisita mazina ngawu pacharu chapasi, ndipu ndichitiskengi kuti yiwi uje mtundu wanthazi kweniso wa ŵanthu anandi kuluska yiwu.’+
15 “Pavuli paki, ndingung’anamuka ndipu ndingusika muphiri, phiri lo lichikore motu.+ Ndingupinga mya yiŵi ya phanganu mumanja mwangu.+ 16 Pavuli paki, ndingulereska ndipu ndinguwona kuti mwabudiya Yehova Chiuta winu! Mungujipangiya tholi* lachisulu.* Mungutuwapu liŵi pa nthowa yo Yehova wangukulamulani kuti muyendengepu.+ 17 Mwaviyo, ndinguto mya yiŵi, ndinguyiponya pasi ndi manja ngangu ndipu ndinguyiswa yimwi muchiwona.+ 18 Pavuli paki, ndingujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi pa masu paku Yehova kwa mazuŵa 40 msana ndi usiku, nge mo ndinguchitiya pakwamba. Ndinguja kwambula kurya chakurya pamwenga kumwa maji+ chifukwa cha maubudi ngosi ngo munguchita, mwakuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova kweniso kumukwiyisa. 19 Pakuti ndinguchita mantha chifukwa chakuti Yehova wangukukwiyiyani ukongwa,+ mwakuti wenga pafupi kukumalani. Kweni Yehova wangundivwa so pa nyengu iyi.+
20 “Yehova wangumukwiyiya ukongwa Aroni, mwakuti wenga pafupi kumubaya,+ kweni pa nyengu iyi ndinguŵeyere so chifukwa chaku Aroni. 21 Pavuli paki, ndinguto tholi,+ chinthu cho mungupanga chenicho chingukubudisani, ndipu ndinguliwotcha pamotu. Ndinguliphwanya ndi kulisira mpaka kusilirika nge fuvu. Ndinguto fuvu lo, ndipu ndingulidira mumsinji wo usika kutuliya muphiri.+
22 “Kweniso mungukwiyisa Yehova ku Tabera,+ ku Masa+ ndipuso ku Kibiroti-hatava.+ 23 Yehova wati wakutuzganiku ku Kadeshi-baniya+ ndi kukukambiyani kuti, ‘Lutani kuti mukato charu cho ndikupaskeningi kwambula kutondeka kuti chije chinu!’ mungugarukiya so dangu laku Yehova Chiuta winu,+ ndipu mungulongo cha kuti mwe ndi chivwanu+ mwaku iyu kweniso mungumuvwiya cha. 24 Mwaja muchigarukiya Yehova kutuliya po ndikukuziŵiyani.
25 “Mwaviyo, ndingulutirizga kujikama ndi kusindama mpaka chisku pasi pa masu paku Yehova mazuŵa 40 msana ndi usiku.+ Ndinguchita viyo, chifukwa chakuti Yehova wangukamba kuti wakumaleningi. 26 Ndingwamba kuŵeyere Yehova, ndipu ndingukamba kuti, ‘Yehova, Ambuya Fumu Yikulu, mungaŵananganga cha ŵanthu ŵinu. Ŵanthu yaŵa ntchuma* chinu+ ndipu mukuŵawombo ndi nthazi zinu ndipuso mukuŵatuzga mucharu cha Ijipiti ndi janja lanthazi.+ 27 Kumbukani ateŵeti ŵinu, Abrahamu, Isaki ndi Yakobe.+ Mungaŵikanga maŵanaŵanu pa mtafu wa ŵanthu yaŵa cha, pamwenga pa uheni wawu ndipuso pa ubudi wawu.+ 28 Chifukwa asani muchitengi viyo, ŵanthu a mucharu cho mukutituzgamu akambengi kuti: “Yehova wakutondeka kuluta nawu mucharu cho wanguŵalayizga, ndipu chifukwa chakuti wanguŵatinkha, wanguŵatuzga kuti waziŵabayiyi muchipululu.”+ 29 Pakuti yiwu mbanthu ŵinu ndipuso chuma* chinu.+ Mbanthu ŵinu wo mukuŵatuzga ndi janja linu lanthazi kweniso janja linu lakutambasuka.’+
10 “Pa nyengu yeniyo, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Sema mya yiŵi ya nge yakwamba,+ ndipu uzi kwaku ini kuphiri. Kweniso upangi bokosi lamathabwa. 2 Ndipu pamya yo, ndilembengepu mazu ngo ngenga pamya yakwamba yo ukuswa, ndipu uziyiŵiki mubokosi.’ 3 Mwaviyo, ndingupanga bokosi lamathabwa nga vimiti va akeshiya kweniso ndingusema mya yiŵi nge yakwamba, ndipu ndingukwera paphiri ndi mya yiŵi mumanja mwangu.+ 4 Pavuli paki, pamya yo, wangulembapu mazu ngo wangulemba pakwamba,+ Marangu 10,*+ ngo Yehova wangukukambiyani paphiri kutuliya mumotu+ pa zuŵa lo munguwungana pamoza,*+ ndipu Yehova wanguyipereka kwaku ini. 5 Pavuli paki, ndingung’anamuka ndipu ndingusika muphiri.+ Ndinguŵika mya yo mubokosi lo ndingupanga, ndipu yeche mwenimo, nge mo Yehova wangundilamuliya.
6 “Pavuli paki, Ayisirayeli angutuwaku ku Beroti Bene-yakani, ndipu anguluta ku Mosera. Kwenuku ndiku Aroni wangufwiya ndi kuŵikika,+ ndipu mwana waki Eliyazara wangwamba kuteŵete nge wasembi mumalu mwaki.+ 7 Ŵati atuwa kwenuku, anguluta ku Gudigoda, ndipu ŵati atuwa ku Gudigoda anguluta ku Yotibata,+ charu cho che ndi misinji ya maji.*
8 “Pa nyengu yeniyo, Yehova wangupatuwa Alevi+ kuti anyamuwengi bokosi la phanganu laku Yehova,+ kuti amengi pa masu paku Yehova ndi kumuteŵete, kweniso kuti atumbikengi mu zina laki,+ nge mo achitiya mpaka msanawale. 9 Ndichu chifukwa chaki Alevi alivi chigaŵa pamwenga chihara pakati pa abali ŵawu. Yehova ndiyu chihara chawu, nge mo Yehova Chiuta winu wanguŵakambiya.+ 10 Ini ndinguja paphiri mazuŵa 40, msana ndi usiku,+ nge mo ndinguchitiya pakwamba, ndipu Yehova wangundivwa so+ pa nyengu yeniyi. Yehova wangukhumba cha kukunangani. 11 Pavuli paki, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Longozga ŵanthu yaŵa, ndipu nozgeka kuti unyamuki, kuti ŵanthu yaŵa akasere ndi kuto charu cho ndikulapizga kwa apapi ŵawu akali kuti ndiŵapaskengi.’+
12 “Sonu yimwi Ayisirayeli, kumbi Yehova Chiuta winu wakhumba kuti muchitengenji?+ Iyu wakhumba kuti muwopengi Yehova Chiuta winu,+ muyendengi mu nthowa zaki zosi,+ mumuyanjengi, muteŵetiyengi Yehova Chiuta winu ndi mtima winu wosi kweniso umoyu winu wosi,+ 13 ndipuso kuti mulondongi ulongozgi ndi marangu ngaku Yehova ngo nditikulamulani msanawale, kuti vinthu vikuyendiyeningi umampha.+ 14 Awonani, kuchanya nkhwaku Yehova Chiuta winu ndipu chinanga nkhuchanya kwa kuchanya* kweniso charu chapasi ndi vosi vo vilimu, vaki.+ 15 Kweni Yehova wangundere pafupi ndi apapi ŵinu pe kuti waŵalongo chanju chaki, ndipu wakusankha yimwi mphapu yawu kutuliya pakati pa mitundu ya ŵanthu,+ nge mo muliri msanawale. 16 Sonu mutenere kutowesa* mitima yinu+ ndipu muleki kuchita mtafu.*+ 17 Pakuti Yehova Chiuta winu ndi Chiuta wa achiuta,+ Mbuya wa ambuya, Chiuta mukulu, wanthazi kweniso wakuchitiska mantha, yo watanjiya munthu weyosi cha+ ndipuso walonde vinyeda cha. 18 Iyu wayeruzga mwaurunji mwana mulanda* kweniso choko.+ Watanja mulendu+ ndipu watimupaska chakurya kweniso vakuvwala. 19 Namwi muyanjengi alendu, chifukwa mwenga alendu mucharu cha Ijipiti.+
20 “Muwopengi Yehova Chiuta winu, mumuteŵetiyengi,+ mumudemeteriyengi kweniso mulapizgiyengi mu zina laki. 21 Iyu ndiyu mumuthamikengi.+ Iyu ndi Chiuta winu yo wakuchitiyani vinthu vikulu kweniso vakuchitiska mantha vosi ivi, vo masu nginu ngawona.+ 22 Apapi ŵinu achiluta ku Ijipiti ŵengapu ŵanthu 70,+ kweni sonu Yehova Chiuta winu wachitiska kuti muje anandi ukongwa nge nyenyezi zakuchanya.+
11 “Muyanjengi Yehova Chiuta winu,+ nyengu zosi muchitengi vo wakhumba ndipuso mulondongi marangu ngaki, vyeruzgu vaki kweniso ulongozgi waki. 2 Muziŵa kuti msanawale ndilongoro ndi yimwi, ndilongoro ndi ŵana ŵinu cha, wo akuziŵapu cha pamwenga kuwonapu chilangu chaku Yehova Chiuta winu,+ ukulu waki,+ janja laki lanthazi+ ndipuso janja laki lakutambasuka. 3 Yiwu anguviwona cha visimikizu vaki kweniso ntchitu zaki zo wanguchita mucharu cha Ijipiti kwaku Farawo, fumu ya ku Ijipiti kweniso charu chaki chosi;+ 4 pamwenga vo wanguchitiya asilikali a ku Ijipiti, mahachi ngaku Farawo ndi magaleta ngaki ngankhondu, ngo ngangubira mumaji nga mu Nyanja Yiyera pa nyengu yo akutchimbizaningi, Yehova wanguŵananga kamoza pe ndipu akumaliya limu.*+ 5 Ŵana ŵinu anguviwona cha vo wangukuchitiyani* muchipululu mpaka po mwafikiya pamalu nganu, 6 pamwenga vo wanguchitiya Datani ndi Abiramu wo ŵenga ŵana anthulumi aku Eliyabu mwana munthulumi waku Rubeni, pa nyengu yo charu chingujulika ndi kuŵameza limoza ndi mabanja ngawu, mahema ngawu kweniso chamoyu chechosi cho chinguŵalondo. Ivi vinguchitika pa masu pa Ayisirayeli wosi.+ 7 Masu nginu ngawona ntchitu zosi zikulu zo Yehova wakuchita.
8 “Musungengi marangu ngosi ngo nditikupaskani msanawale kuti muje ŵanthu anthazi, muyambukiyi mucharu cho mwakuchito kuja chinu, 9 kweniso kuti muzije ndi umoyu utali+ mucharu cho Yehova wakulapizga kuti wachiperekengi kwa apapi ŵinu akali kweniso ku mphapu* yawu,+ charu chakwenda mkaka ndi uchi.+
10 “Charu cho mwamuto kuti chije chinu chiyanana cha ndi charu cha Ijipiti cho mukutuwaku, kweniko mwapandanga mbewu kweniso kuzidiriya maji ndi maphazi nginu,* nge munda wa mphangwi. 11 Kweni charu cho mwe pafupi kuyambukiyamu ndi kuchito kuja chinu, ntcharu cho che ndi mapiri kweniso vidika.+ Charu cho chitumwa maji ngo ngatuwa kutuliya kuchanya;+ 12 ntcharu cho Yehova Chiuta winu watichiphwere. Masu ngaku Yehova Chiuta winu nge pacharu cho nyengu zosi, kutuliya kukwamba kwa chaka mpaka kukumaliya kwa chaka.
13 “Ndipu asani muvwiyengi ndi mtima wosi marangu ngangu ngo nditikulamulani msanawale, ndipuso asani muyanjengi Yehova Chiuta winu ndi kumuteŵete ndi mtima winu wosi kweniso umoyu winu wosi,+ 14 ndazakukupaskani vuwa mucharu chinu pa nyengu yaki yakuŵikika, vuwa yakwamba kweniso vuwa yakumaliya, ndipu mwazamuvuna mbewu zinu, kweniso mwazamuja ndi vinyu winu wasonu ndipuso mafuta nginu.+ 15 Ndazakukupaskani so vakume muminda yinu kuti viŵetu vinu viziryengi, ndipu yimwi mwazamukurya chakurya ndi kuguta.+ 16 Muziphwere ukongwa kuti mitima yinu yizileki kunyengeka kuti mulandi ndi kwamba kusopa achiuta anyaki kweniso kuŵasindamiya.+ 17 Asani mwazichita venivi, Yehova wazakukukwiyiyani ukongwa. Iyu wazamujala kuchanya ndipu kwazamuŵavi vuwa,+ charu chazamupasa cha vipasu vaki ndipu mwazamumala liŵi mucharu chamampha cho Yehova watikupaskani.+
18 “Musungengi mazu ngangu ngenanga mumitima yinu kweniso mumaŵanaŵanu nginu. Mungamangengi nge chikumbusu pajanja linu ndipuso ngajengi nge kamubambi* pachisku chinu.*+ 19 Mungasambizengi ku ŵana ŵinu, mungakambengi asani mwaja pasi munyumba zinu, asani mutenda munthowa, asani mugona ndipuso asani muyuka.+ 20 Mungalembengi pamafulemu nga nyumba zinu ndipuso pamageti nga tawuni yinu, 21 kuti yimwi ndi ŵana ŵinu muzije nyengu yitali+ mucharu cho Yehova wakulapizga kwa apapi ŵinu akali,+ nyengu yosi yo kuchanya kujaliyengi pachanya pa charu chapasi.
22 “Asani musungengi mwakuphwere dangu ili lo nditikupaskani ndipuso asani mulilondongi, kung’anamuwa kwanja Yehova Chiuta winu,+ kwenda mu nthowa zaki zosi kweniso kumudemetere,+ 23 Yehova wadikisengi mitundu yosi iyi pa masu pinu,+ ndipu mulondengi charu cha mitundu yikulu kweniso yo ye ndi ŵanthu anandi kuluska yimwi.+ 24 Malu ngosi ngo mwakandapu phazi linu ngazamuja nginu.+ Mphaka yinu yazamukwambiya kuchipululu mpaka ku Lebanoni kweniso kwambiya ku Msinji, wo ndi msinji wa Yufureti, mpaka kunyanja ya kuzambwi.*+ 25 Palivi yo wazamumaku kwaku yimwi.+ Yehova Chiuta winu wazamuchitiska kuti charu chosi cho mwayendaku chichiti mantha kweniso chikuwopeni,+ nge mo wakukulayizgiyani.
26 “Awonani, msanawale ndiŵika thembu ndi thumbiku pa masu pinu:+ 27 mutumbikikengi asani muvwiyengi marangu ngaku Yehova Chiuta winu, ngo nditikulamulani msanawale,+ 28 ndipu mutembekengi asani mulekengi kuvwiya marangu ngaku Yehova Chiuta winu,+ asani mulekengi kwenda pa nthowa yo nditikulamulani msanawale kuti muyendengepu ndipuso asani mulondongi achiuta anyaki wo muleka kuŵaziŵa.
29 “Asani Yehova Chiuta winu wazikuserezani mucharu cho mwamuto kuti chije chinu, muzikambiyi* ŵanthu vitumbiku pa Phiri la Gerizimu ndipuso muzikambiyi ŵanthu matembu pa Phiri la Ebala.+ 30 Asi mapiri yanga nge kusirya linyaki la Yorodani chakuzambwi,* mucharu cha Akanani wo aja ku Araba, mwakulereskana ndi Giligala, pafupi ndi vimiti vikuluvikulu va ku More?+ 31 Pakuti muyambukengi Yorodani kuti mukasere ndi kuto charu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani.+ Asani mwachito charu cho ndi kwamba kujamu, 32 muziwonesesengi kuti mulondo fundu zosi kweniso vyeruzgu vo ndiŵika pa masu pinu msanawale.+
12 “Izi ndi fundu ndipuso vyeruzgu vo mutenere kuchivilondo mwakuphwere mu mazuŵa ngosi ngo mwamujaliya ndi umoyu mucharu cho Yehova Chiuta wa apapi ŵinu akali, wakupaskeningi kuti chije chinu. 2 Mukanangiyi limu malu ngosi ngo mitundu yo mulondengi charu chawu yiteŵetiyaku achiuta ŵawu,+ kwali mphachanya pa mapiri ngatalingatali, kwali mphachanya pa mitunthu pamwenga pasi pa chimiti chechosi chakubiriŵira. 3 Mukabwanganduliyi pasi maguŵa ngawu nga sembi, mukaswi vipilala vawu vakupaturika,+ mukawotchi pamotu mapolu ngawu ngakupaturika* ndipuso mukawisiyi pasi vikozgu vakujoba va achiuta ŵawu,+ kuti mazina nga achiuta wo, ngakatuzgikepu pamalu ngo.+
4 “Mungachiteŵetiyanga Yehova Chiuta winu mu nthowa yeniyo cha.+ 5 Kweni mukapenjengi Yehova Chiuta winu pamalu ngengosi ngo wasankha kuŵikapu zina laki ndipuso pamalu ngo waja, pakati pa mafuku nginu, ndipu kweniko ndiku mukalutengi.+ 6 Kweniko ndiku mukalutengi ndi sembi zinu zakupiriza,+ sembi zinu zinyaki, vatchumi vinu,+ vakupereka vakutuliya mujanja linu,+ sembi zinu zakulapizga, sembi zo mupereka mwakukhumba mwija+ ndipuso viŵetu vakwamba kuwaku pa ng’ombi zinu kweniso pa mbereri zinu.+ 7 Yimwi ndi mabanja nginu muziryiyengi kweniko vinthu venivi pa masu paku Yehova Chiuta winu+ ndipu muzikondwengi chifukwa cha vosi vo mwachita,+ pakuti Yehova Chiuta winu wakutumbikani.
8 “Mungazichitanga nge mo tichitiya panu msanawale cha, po weyosi wachita cho wawona kuti ntchakwenere mu masu mwaki,* 9 chifukwa mwechendafiki kumalu ngakupumuliyaku+ kweniso mwechendalonde* chihara cho Yehova Chiuta winu watikupaskani. 10 Asani mwayambuka Yorodani+ ndipu mwayamba kuja mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani kuti chije chinu, iyu wazakukupumuzgani kwa arwani ŵinu wosi wo akuzunguliyani ndipu mwazamujanga mwakuvikilirika.+ 11 Mukalutengi ndi vinthu vosi vo nditikulamulani kumalu ngo Yehova Chiuta winu wasankha kuti kujengi zina laki.+ Mukalutengi ndi sembi zinu zakupiriza, sembi zinu zinyaki, vatchumi vinu,+ vakupereka vakutuliya mujanja linu ndipuso sembi zosi zakulapizga zo mwalayizga kuti muperekengi kwaku Yehova. 12 Mwazamukondwa pa masu paku Yehova Chiuta winu,+ yimwi, ŵana ŵinu anthulumi, ŵana ŵinu anthukazi, akapolu ŵinu anthulumi ndi anthukazi ndipuso Alevi mumatawuni* nginu, pakuti Alevi alivi chigaŵa pamwenga chihara pakati pinu.+ 13 Muziphwere ukongwa kuti mungaziperekanga cha sembi zinu zakupiriza pamalu ngengosi ngo mwawona.+ 14 Muziperekengi sembi zinu zakupiriza pamalu ngo Yehova wasankha pe mu chimoza mwa vigaŵa va mafuku nginu, ndipu kweniko ndiku muzichitiyengi vosi vo nditikulamulani.+
15 “Kweniso asani wakhumbira nyama, uzibayengi ndi kurya+ mwakukoliyana ndi mo Yehova Chiuta waku wakutumbikiya mumatawuni ngaku ngosi. Munthu wakufipiskika ndipuso munthu wambula kufipiskika, wangazirya nyama yo, nge mo uryiya mbaŵa pamwenga mphoyu. 16 Kweni ungaryanga cha ndopa;+ utenere kuzidira pasi nge maji.+ 17 Wazamuzomerezeka cha kuryiya mumatawuni ngaku chatchumi cha mbewu zaku, vinyu waku wasonu, mafuta ngaku, viŵetu vakwamba kuwaku pa ng’ombi zaku kweniso pa mbereri zaku,+ sembi zaku zosi zakulapizga zo walayizga pamwenga vakupereka vakutuliya mujanja laku. 18 Vinthu venivi wazakuviryiya pa masu paku Yehova Chiuta waku, pamalu ngo Yehova Chiuta waku wazamusankha,+ yiwi ndi mwana waku munthulumi, mwana waku munthukazi, mteŵeti waku munthulumi kweniso munthukazi, ndipuso Mlevi yo waja mumatawuni ngaku; ndipu wazamukondwa pa masu paku Yehova Chiuta waku chifukwa cha vosi vo wachita. 19 Ukawonesesengi kuti utimuluwa cha Mlevi+ pa nyengu yosi yo wamujaliya ndi umoyu mucharu chaku.
20 “Asani Yehova Chiuta waku wazikuzga chigaŵa chaku+ nge mo wakukulayizgiya,+ ndipu yiwi wazikamba kuti, ‘Ndikhumba nyama,’ chifukwa chakuti wakhumbira kurya nyama, ungazirya nyama nyengu yeyosi yo wayikhumbiya.+ 21 Asani malu ngo Yehova Chiuta waku wasankha kuti waŵikeku zina laki+ nge kutali ndi yiwi, uzibayengi zinyaki mwa ng’ombi zaku pamwenga mbereri zaku zo Yehova wakupaska, nge mo ndakulamuliya, ndipu uziryiyengi mutawuni yaku nyengu yeyosi yo wakhumbiya nyama. 22 Ungazirya nyama yo, nge mo uryiya mbaŵa pamwenga mphoyu;+ munthu wakufipiskika ndipuso munthu wambula kufipiskika wangazirya. 23 Usimikizi mtima kuti ungaryanga cha ndopa,+ chifukwa ndopa mbumoyu,+ ndipu ungaryanga cha umoyu limoza ndi nyama. 24 Ungaryanga cha ndopa. Uzidirengi pasi nge maji.+ 25 Ungaryanga cha ndopa kuti vinthu vikuyende umampha, yiwi ndi ŵana ŵaku, chifukwa uchita cho ntchakwenere mu masu mwaku Yehova. 26 Uchiluta kumalu ngo Yehova wazamusankha, uzilutengi ndi vinthu vakupaturika vo vaku pe, ndipuso sembi zaku zakulapizga. 27 Kweniko ndiku wamuperekiyanga sembi zaku zakupiriza, nyama kweniso ndopa,+ paguŵa la sembi laku Yehova Chiuta waku. Ndopa za sembi zaku zizipungulikengi musina mwa guŵa la sembi+ laku Yehova Chiuta waku, kweni nyama ya sembi yo uziryengi.
28 “Uziwonesesengi kuti uvwiya mazu ngosi ngo nditikulamula, kuti yiwi ndi mphapu yaku vinthu vizikuyendiyeningi umampha, chifukwa chakuti uchita vinthu vamampha kweniso vakwenere mu masu mwaku Yehova Chiuta waku.
29 “Asani Yehova Chiuta waku wananga mitundu yo ulondengi charu chawu,+ ndipu yiwi wayamba kuja mucharu cho, 30 uziphwere kuti uzileki kuwira muchiŵana asani Chiuta waziŵananga pa masu paku. Ungazifumbanga cha vakukwaskana ndi achiuta ŵawu kuti, ‘Kumbi mitundu iyi yaŵasopanga wuli achiuta ŵawu? Nani ndichitengi viyo.’+ 31 Yehova Chiuta waku ungazimuchitiyanga venivi cha, chifukwa yiwu achitiya achiuta ŵawu vinthu vosi vaukazuzi vo Yehova watinkha, yiwu atotcha ŵana ŵawu anthulumi kweniso ŵana ŵawu anthukazi pamotu kuti apereki sembi kwa achiuta ŵawu.+ 32 Uwonesesengi kuti ulondo mazu ngosi ngo ndakulamula.+ Ungasazgiyangaku cha pamwenga kutuzgiyaku.+
13 “Asani pakati pinu pabuka mchimi pamwenga munthu yo wawona vamunthazi kuziya mu malotu, ndipu wakulongoni chisimikizu pamwenga chakuziziswa chakuloske vamunthazi, 2 ndipu chisimikizu pamwenga chakuziziswa cho chafiskika, ndipu iyu wakamba kuti, ‘Tiyeni tilondo achiuta anyaki, achiuta wo mukuŵaziŵapu cha, tiyeni tiŵateŵete,’ 3 mungavwiyanga cha mazu nga mchimi yo pamwenga wakulota malotu yo,+ pakuti Yehova Chiuta winu watikuyesani+ kuti wawoni asani mutanja Yehova Chiuta winu ndi mtima winu wosi kweniso umoyu winu wosi.+ 4 Mulondongi Yehova Chiuta winu, mumuwopengi, musungengi marangu ngaki, muvwiyengi mazu ngaki; muteŵetiyengi iyu ndipuso mumumeremetiyengi.+ 5 Kweni mchimi yo pamwenga wakulota malotu yo watenere kubayika,+ chifukwa chakuti wakukambiyaningi kuti mugarukiyi Yehova Chiuta winu, yo wakukutuzgani mucharu cha Ijipiti ndi kukuwomboni munyumba ya ukapolu. Iyu wakhumbanga kukupatuskani pa nthowa yo Yehova Chiuta winu wakulamulani kuti muyendengepu. Ndipu mutenere kutuzgapu chinthu chiheni pakati pinu.+
6 “Asani mubali waku, mwana munthulumi wa anyoku, pamwenga mwana waku munthulumi, pamwenga mwana waku munthukazi, pamwenga muwolu waku wakwanjiwa, pamwenga mubwezi waku wapamtima, wakunyenga kumphepeti, ndipu wakamba kuti, ‘Tiyeni tikateŵete achiuta anyaki,’+ achiuta wo yiwi pamwenga apapi ŵaku akali mukuŵaziŵapu cha, 7 achiuta a ŵanthu wo akuzunguliya, kwali ŵanthu wo ŵe pafupi ndi yiwi pamwenga ŵe kutali, kwambiya kuchigoti cha charu cho mpaka kuchigoti chinyaki, 8 ungakoliyananga nayu cha pamwenga kumuvwiya,+ ungamuchitiyanga chitima cha pamwenga kumulenge lisungu ndipuso kumuvikiliya; 9 mumalu mwaki, utenere kumubaya kwambula kutondeka.+ Udankhi ndiwi kumuponya ndi mya kuti wafwi, pavuli paki ŵanthu wosi.+ 10 Utenere kumuponya ndi mya kuti wafwi+ chifukwa chakuti wakhumbanga kukupatuska kwaku Yehova Chiuta waku yo wakukutuzga mucharu cha Ijipiti, munyumba ya ukapolu. 11 Pavuli paki, Ayisirayeli wosi avwengi ndipu achitengi mantha. Yiwu achitengi so cha chinthu chiheni nge ichi pakati pinu.+
12 “Asani mu yimoza mwa matawuni ngo Yehova Chiuta winu watikupaskani kuti mukajengemu, mwavwa kuti, 13 ‘Pakati pinu pabuka ŵanthu abwekabweka kuti apatuski ŵanthu mumatawuni ngawu, ndipu akamba kuti, “Tiyeni tikateŵete achiuta anyaki,” achiuta wo yimwi mukuŵaziŵapu cha,’ 14 mutenere kuyiwona umampha nkhani yo, muyifufuzengi mwakuphwere ndipuso mufumbisisengi;+ ndipu asani mwasimikiza kuti chinthu chaukazuzi ichi chachitika nadi pakati pinu, 15 mutenere kubaya ŵanthu a mutawuni yo ndi lipanga kwambula kutondeka.+ Mubwanganduwengi tawuni yo ndipuso munangengi+ ndi lipanga chinthu chechosi cho che mwenimo, kusazgapu viŵetu. 16 Pavuli paki, vinthu vosi va mutawuni yo, muviwunjikengi pakati pa balaza la tawuni ndipu muwotchengi tawuni yo ndi motu. Vinthu vosi va mutawuni yo, vijengi nge sembi yamphumphu yakuperekeka kwaku Yehova Chiuta winu. Tawuni yo yijengi ndundu ya mahami ngamuyaya. Yingazengekanga so cha. 17 Mungatonga chinthu chechosi cha cho chitenere kunangika,+ kuti ukali wakukole waku Yehova utuwepu paku yimwi, kuti wakuchitiyeni lisungu ndipuso kuti wakuyandaniseni, nge mo wakulapizgiya kwa apapi ŵinu akali.+ 18 Pakuti mutenere kuvwiya* Yehova Chiuta winu mwakusunga marangu ngaki ngosi ngo nditikulamulani msanawale. Asani mwachita viyo, ndikuti muchita cho ntchakwenere mu masu mwaku Yehova Chiuta winu.+
14 “Yimwi ndimwi ŵana aku Yehova Chiuta winu. Mungajichekanga cha+ pamwenga kumeta phala chifukwa cha munthu wakufwa.+ 2 Pakuti yimwi ndimwi ŵanthu akupaturika+ kwaku Yehova Chiuta winu, ndipu Yehova wakusankhani kuti muje ŵanthu ŵaki, chuma chaki chapade,* kutuliya mu mitundu yosi ya ŵanthu yo ye pacharu chapasi.+
3 “Mungaryanga cha chinthu chechosi chaukazuzi.+ 4 Nyama zo mungarya ndi izi:+ ng’ombi, mbereri, mbuzi, 5 mphalapala, mbaŵa, nyiska, mbuzi yamudondu, mphoyu, mbereri yamudondu kweniso mbereri yamumapiri. 6 Mungarya nyama yeyosi yo ye ndi chakukandiya chakugaŵikana kweniso chamuphwaphwa pakati, ndipuso yo yitafunya so chakurya cho yameza kali. 7 Kweni pa nyama zo zitafunya so chakurya cho zameza kali ndipuso zo ze ndi chakukandiya chakugaŵikana, mungaryanga cha nyama izi: ngamila, kalulu ndipuso mbira, chifukwa chakuti zitafunya so chakurya cho zameza kali kweni zilivi chakukandiya chakugaŵikana. Nyama izi zakufipiskika kwaku yimwi.+ 8 Kweniso nkhumba chifukwa chakuti ze ndi chakukandiya chakugaŵikana kweni zitafunya so cha chakurya cho zameza kali. Nyama zenizi zakufipiskika kwaku yimwi. Mungaryanga cha nyama yaki pamwenga kuzikwaska asani zafwa.
9 “Pa vamoyu vosi va mumaji, mungarya ivi: Chamoyu chechosi cho che ndi viphyephyi kweniso mamba, mungarya.+ 10 Kweni mungaryanga cha chamoyu chechosi cho chilivi viphyephyi kweniso mamba. Vamoyu venivi vakufipiskika kwaku yimwi.
11 “Chiyuni chechosi chambula kufipiskika, mungarya. 12 Kweni mungaryanga cha viyuni ivi: nombu, nkhwazi, nyamung’ombwa mufipa,+ 13 kaŵandu muyera, kaŵandu mufipa, mtundu wewosi wa kaŵandu, 14 mtundu wewosi wa chaholi, 15 nthiŵatiŵa, mantchichi, ngandi, mtundu wewosi wa kabaŵi, 16 phululu, phululu wa makutu ngatali, chibaka cha mumaji, 17 khuya, nyamung’ombwa, muswankhonu, 18 kakoŵa, mtundu wewosi wa kataŵa, tedya, ndipuso kasuska. 19 Tividononu tosi tamapapa to titenda tinandi, natu nthakufipiskika kwaku yimwi. Mungaryanga cha tividononu teniti. 20 Tividononu tosi tambula kufipiskika to tiphululuka, mungarya.
21 “Nyama yeyosi yo yasanirika kuti yafwa yija, mungaryanga cha.+ Muyiperekengi ku mulendu yo waja mumatawuni* nginu, iyu wangarya, pamwenga mungayigulisa ku mulendu. Pakuti yimwi ndimwi ŵanthu akupaturika kwaku Yehova Chiuta winu.
“Mungabikanga cha mwana wa mbuzi mumkaka wa nyina.+
22 “Mungatondekanga cha kupereka chatchumi cha mbewu zinu zo muvuna muminda yinu chaka chechosi.+ 23 Muziryengi chatchumi cha mbewu zinu, vinyu winu wasonu, mafuta nginu, ŵana akwamba a ng’ombi zinu ndi ŵana akwamba a mbereri zinu, pa masu paku Yehova Chiuta winu, pamalu ngo wasankha kuti pajengi zina laki,+ alinga kuti musambiri kuwopa Yehova Chiuta winu nyengu zosi.+
24 “Kweni asani ulendu ngutali ukongwa kwaku yimwi ndipu mungafiska cha kupingiya vinthu vo kumalu ngo Yehova Chiuta winu wasankha kuti kujengi zina laki,+ chifukwa chakuti nkhutali ukongwa ndi ko muja (pakuti Yehova Chiuta winu wazakukutumbikani), 25 mbwenu mugulisengi vinthu vo, ndipu mupingengi ndalama zo mujanja linu ndi kuluta nazu kumalu ngo Yehova Chiuta winu wazamusankha. 26 Ndalama zo mungaguliya chechosi cho mwakhumba, kwali ndi ng’ombi, mbereri, mbuzi, vinyu ndi vakumwa vinyaki vakuloŵeresa kweniso chinthu chechosi cho mwakhumba; ndipu mwazamukurya vinthu vo pa masu paku Yehova Chiuta winu ndi kukondwa, yimwi ndi mabanja nginu.+ 27 Ndipu Alevi wo aja mumatawuni nginu mungaŵaluwanga cha,+ pakuti alivi chigaŵa pamwenga chihara pakati pinu.+
28 “Kukumaliya kwa vyaka vitatu vevosi, muzitongi vatchumi vosi va vinthu vo mwavuna mu chaka cho, ndipu muzivisungengi mumatawuni nginu.+ 29 Alevi, wo alivi chigaŵa pamwenga chihara pakati pinu, alendu, ŵana alanda,* ndipuso vyoko vo ve mutawuni yinu vazamuzanga ndipu vazamuryanga ndi kuguta,+ kuti Yehova Chiuta winu wazikutumbikeningi pa vosi vo mwazamuchitanga.+
15 “Kukumaliya kwa vyaka 7 vevosi, ŵanthu azifwatulikengi.+ 2 Ŵanthu azifwatulikengi mu nthowa iyi: Munthu weyosi wazifwatuwengi munyaki yo we nayu ndi ngongoli. Watenere cha kuzichichizga munthu yo waja nayu pafupi pamwenga mubali waki kuti wawezi ngongoli yaki, pakuti wazamupharazga pa masu paku Yehova kuti munthu yo wafwatulika.+ 3 Mulendu ungazimuchichizga kuti wakuweze ngongoli yaku,+ kweni mubali waku uzimufwatuwengi ku ngongoli yeyosi yo wangaŵa nayu kwaku yiwi. 4 Pakati pinu pangazisanirikanga munthu mukavu cha, pakuti Yehova wazakukutumbika+ mucharu cho Yehova Chiuta waku watikupaska kuti chije chaku nge chihara, 5 kweni venivi vazamuchitika pijapija asani wazamuvwiya mwakuphwere mazu ngaku Yehova Chiuta waku ndi kusunga marangu ngosi ngo nditikupaska msanawale.+ 6 Pakuti Yehova Chiuta waku wazakukutumbika nge mo wakukulayizgiya ndipu wazamubwerekesanga vinthu* ku mitundu yinandi, kweni yiwi wazamubwerekanga vinthu cha;+ wazamuja ndi mazaza pa mitundu ya ŵanthu, kweni mitundu ya ŵanthu yazamuja ndi mazaza cha paku yiwi.+
7 “Asani yumoza mwa abali ŵaku wakavuka pakati pinu mu yimoza mwa matawuni nga mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani, ungazinonopesanga mtima waku cha pamwenga kuja mukaka ku mubali waku mukavu.+ 8 Mwemosi mo vinthu vingazijaliya, uzimujuliyengi janja laku ndi mtima wosi+ ndipu uzimubwerekesengi* chechosi cho wakhumba pamwenga cho wasoŵa. 9 Uziphwere kuti mumtima mwaku uzileki kuja ndi maŵanaŵanu ngaheni ngakuti, ‘Chaka cha 7, cho ntchaka chakufwatuliya ŵanthu, chafika,’+ mbwenu utimulereska ŵaka mubali waku kwambula kumupaska chechosi. Asani iyu wazikuliriya kwaku Yehova, yiwi wazamuja ndi ubudi.+ 10 Uzimupaskengi ndi mtima wosi,+ ungazimupaskanga mwakwesa kuchichizgika cha, pakuti venivi vazamuchitiska kuti Yehova Chiuta waku watumbiki ntchitu zaku zosi kweniso vosi vo uchita.+ 11 Pakuti mucharu cho, mwazamusanirikanga akavu nyengu zosi.+ Ndichu chifukwa chaki nditikulamula kuti, ‘Uzimujuliyengi janja laku ndi mtima wosi munthu yo wasuzgika ndipuso mubali waku yo ndi mukavu mucharu chaku.’+
12 “Asani yumoza mwa abali ŵaku, kwali ndi Mheberi munthulumi pamwenga munthukazi, wagulisika kwaku yiwi ndipu wakuteŵete kwa vyaka 6, mu chaka cha 7 uzimufwatuwengi.+ 13 Asani wamufwatuwa, ungazimuwezanga ndi manja ngaŵaka cha. 14 Uzimupaskengi zinyaki mwa mbereri zaku, mbewu zakutuliya pamalu ngaku ngakukhwemiyapu mbewu, mafuta ngakutuliya pamalu ngaku ngakukamiyapu mafuta kweniso vinyu wakutuliya pamalu ngaku ngakukandiyapu mphereska. Uzimupaskengi mwakukoliyana ndi mo Yehova Chiuta waku wakutumbikiya. 15 Ukumbukengi kuti wenga kapolu mucharu cha Ijipiti ndipuso kuti Yehova Chiuta waku wakukuwombo. Ndichu chifukwa chaki msanawale nditikulamula kuti uzichitengi venivi.
16 “Kweni asani kapolu yo watikukambiya kuti, ‘Ndituwengeku cha kwaku yimwi!’ chifukwa chakuti watikuyanja kweniso watanja banja laku, pakuti wajanga nayu umampha,+ 17 mbwenu uzilutengi nayu pakhomu ndipu uzitolongi gutu laki ndi chitungu. Iyu wazamuja kapolu waku kwa umoyu waki wosi. Venivi ndivu so uzichitiyengi kapolu waku munthukazi. 18 Ungazisuzgikanga cha kumufwatuwa kuti wakengi, chifukwa wakuteŵete kwa vyaka 6, ndipu malipiru ngaki ngatingi ngayananengi ndi malipiru nga ŵanthu ŵaŵi aganyu kweniso chifukwa chakuti Yehova Chiuta waku wakutumbika pa vosi vo wachita.
19 “Uzitowesengi mwana wakwamba munthulumi wa ng’ombi zaku ndipuso wa mbereri zaku, kuti waje waku Yehova Chiuta waku.+ Mwana wakwamba wa ng’ombi zaku, ungazimugwiriskanga ntchitu yeyosi cha, ndipu mwana wakwamba wa mbereri zaku ungazimumetanga cha weya. 20 Yiwi ndi a munyumba yaku muziryiyengi nyama yaki pa masu paku Yehova Chiuta waku chaka ndi chaka, pamalu ngo Yehova wazamusankha.+ 21 Kweni asani nyama yo ye ndi kalema, kwali njakupunduka, njachibulumutiya pamwenga ye ndi chilema chinyaki chechosi, utenere cha kuziyipereka nge sembi kwaku Yehova Chiuta waku.+ 22 Uziyiryiyengi mutawuni yinu,* munthu wakufipiskika ndipuso wambula kufipiskika aziryengi, nge mo muryiya mbaŵa pamwenga mphoyu.+ 23 Kweni ungaryanga cha ndopa zaki;+ utenere kuzidira pasi nge maji.+
16 “Musungengi mwezi wa Abibu,* ndipu muchitiyengi Yehova Chiuta winu phwandu la Pasika,+ pakuti mu mwezi wa Abibu, Yehova Chiuta winu wangukutuzgani mucharu cha Ijipiti ndi usiku.+ 2 Ndipu mutenere kupereka sembi ya Pasika kwaku Yehova Chiuta winu,+ kutuliya pa mbereri zinu, mbuzi zinu kweniso ng’ombi zinu.+ Sembi yeniyi mutenere kuyipereke kumalu ngo Yehova wasankha kuti kujengi zina laki.+ 3 Mutenere cha kurya sembi yeniyi limoza ndi chinthu chechosi chakusazgaku chakutupisa.+ Kwa mazuŵa 7 muryengi viŵandi vambula chakutupisa, viŵandi va suzgu, chifukwa mungutuwa mucharu cha Ijipiti mwaliŵiliŵi.+ Muchitengi venivi kuti mukumbukengi zuŵa lo mungutuliya mucharu cha Ijipiti nyengu yosi yo mujaliyengi ndi umoyu.+ 4 Kwa mazuŵa 7, muchigaŵa chinu chosi mungasanirikanga fulawu wakukasa wakusazgaku chakutupisa cha,+ kweniso nyama yeyosi yo mwayipereka sembi ndi mazulu pa zuŵa lakwamba, mungayisunganga cha usiku wosi mpaka kufika ndi mlenji.+ 5 Muzomerezeka cha kupereka sembi ya Pasika mutawuni ŵaka yeyosi, pa matawuni ngo Yehova Chiuta winu watikupaskani. 6 Kweni muyiperekiyengi kumalu ngo Yehova Chiuta winu wasankha kuti kujengi zina laki. Mutenere kupereka sembi ya Pasika ndi mazulu asani lumwi lasere ŵaka,+ pa nyengu yakuŵikika yo mungutuliya mucharu cha Ijipiti. 7 Mutenere kuyibikiya ndipuso kuyiryiya+ kumalu ngo Yehova Chiuta winu wasankha,+ ndipu ndi mlenji mungawere kumahema nginu. 8 Kwa mazuŵa 6, muryengi viŵandi vambula chakutupisa, ndipu pa zuŵa la 7, muchitiyengi Yehova Chiuta winu unganu wapade. Mungagwiranga ntchitu yeyosi cha.+
9 “Muŵerengengi masabata 7. Muyambengi kuŵerenga masabata 7 ngenanga pa zuŵa lo mwayambiya kuvuna mbewu zinu.*+ 10 Pavuli paki, muchitiyengi Yehova Chiuta winu Phwandu la Masabata,+ ndipu muzengi ndi vinthu vo mupereka mwakukhumba mwija vakutuliya mu janja linu, mwakukoliyana ndi mo Yehova Chiuta winu wakutumbikiyani.+ 11 Ndipu mukondwengi pa masu paku Yehova Chiuta winu, yimwi, ŵana ŵinu anthulumi, ŵana ŵinu anthukazi, akapolu ŵinu anthulumi, akapolu ŵinu anthukazi, Alevi wo aja mumatawuni* nginu, alendu, ŵana alanda* ndipuso vyoko vo vija pakati pinu, kumalu ngo Yehova Chiuta winu wasankha kuti kujengi zina laki.+ 12 Mukumbukengi kuti mwenga akapolu ku Ijipiti,+ ndipu musungengi ndi kulondo fundu zenizi.
13 “Muchitengi Phwandu la Misasa+ kwa mazuŵa 7 pa nyengu yo muwunjika mbewu kutuliya pamalu nginu ngakukhwemiyapu mbewu, ndipuso asani muto mafuta kutuliya pamalu nginu ngakukamiyapu mafuta kweniso vinyu kutuliya pamalu nginu ngakukandiyapu mphereska. 14 Mukondwengi pa nyengu yo muchita phwandu linu,+ yimwi, ŵana ŵinu anthulumi, ŵana ŵinu anthukazi, akapolu ŵinu anthulumi, akapolu ŵinu anthukazi, Alevi, alendu, ŵana alanda ndipuso vyoko vo vija mumatawuni nginu. 15 Kwa mazuŵa 7, muchitiyengi Yehova Chiuta winu phwandu+ kumalu ngo Yehova wasankha, pakuti Yehova Chiuta winu watumbika vinthu vosi vo mwavuna kweniso vosi vo mwachita,+ ndipu mukondwengi ukongwa.+
16 “Katatu pa chaka, anthulumi wosi pakati pinu awonekiyengi pa masu paku Yehova Chiuta winu kumalu ngo wasankha: pa Phwandu la Viŵandi Vambula Chakutupisa,+ pa Phwandu la Masabata,+ kweniso pa Phwandu la Misasa.+ Ndipu palivi yo watenere kuwoneke pa masu paku Yehova ndi manja ngaŵaka. 17 Mphasu yo munthu weyosi watenere kupereka yikoliyanengi ndi mo Yehova Chiuta winu wamutumbikiya.+
18 “Mutenere kusankha akweruzga+ ndipuso ŵara ŵa fuku lelosi mumatawuni ngosi ngo Yehova Chiuta winu watikupaskani, ndipu atenere kuyeruzga ŵanthu mwaurunji. 19 Mungabendezganga urunji cha,+ kwanjiya+ pamwenga kulonde vinyeda, pakuti vinyeda vijala masu munthu wazeru+ ndipuso vitimbanyizga mazu nga munthu murunji. 20 Urunji, urunji pe ndiwu mulondongi,+ kuti mulutirizgi kuja ndi umoyu kweniso kuti muto charu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani.
21 “Mungapandanga chimiti chechosi cha kuti chije polu lakupaturika*+ pafupi ndi guŵa la sembi laku Yehova Chiuta winu lo mwapanga.
22 “Kweniso mungajimikiyanga chipilala chakupaturika cha,+ chinthu cho Yehova Chiuta winu watinkha.
17 “Ungaperekanga cha kwaku Yehova Chiuta waku ng’ombi pamwenga mbereri yo ye ndi kalema pamwenga yo ye ndi suzgu yinyaki, pakuti Yehova Chiuta waku waseruka nayu.+
2 “Asani mutawuni yeyosi, pa matawuni ngo Yehova Chiuta waku watikupaska, mwasanirika munthulumi pamwenga munthukazi yo wachita vinthu viheni pa masu paku Yehova Chiuta waku ndipuso watuswa phanganu laki,+ 3 ndipu walanda, wasopa achiuta anyaki ndi kuŵasindamiya, pamwenga wasindamiya lumwi, mwezi pamwenga mizinda yosi yakuchanya,+ chinthu cho ndikulamula cha,+ 4 ndipu munthu munyaki wakukambiya nkhani yo pamwenga wayivwa wija, utenere kuyifufuza mwakuphwere nkhani yo. Asani mbuneneska+ kuti chinthu chaukazuzi cho chachitika nadi mu Isirayeli, 5 munthulumi pamwenga munthukazi yo wachita chinthu chiheni cho ulutengi nayu ku geti la tawuni, ndipu munthulumi pamwenga munthukazi yo waponyeki mya kuti wafwi.+ 6 Munthu wakwenere nyifwa wabayiki asani wasimikizika ndi* akaboni ŵaŵi pamwenga atatu.+ Iyu wangabayikanga cha asani wasimikizika ndi kaboni yumoza pe.+ 7 Akaboni wo ndiwu adankhengi kumuponya ndi mya kuti wafwi, pavuli paki ŵanthu wosi. Mutenere kutuzgapu chinthu chiheni pakati pinu.+
8 “Asani mu yimoza mwa matawuni nginu mwabuka nkhani yakusuzga kuyeruzga, kwali ndi nkhani yakukwaskana ndi kubaya munthu,+ ŵanthu amangalana, kwachitika viwawa pamwenga asani ŵanthu apindana, ulutengi ndi nkhani yo kumalu ngo Yehova Chiuta waku wasankha.+ 9 Ulutengi ndi nkhani yo kwa asembi wo Mbalevi kweniso kwa wakweruzga+ yo wateŵete mu nyengu yo, uŵakonkhoskiyengi nkhani yo, ndipu yiwu akukambiyengi cheruzgu chawu.+ 10 Pavuli paki, uchitengi mwakukoliyana ndi cheruzgu cho akukambiya kumalu ngo Yehova wasankha. Uwonesesi kuti wachita vosi vo akukambiya. 11 Utenere kuchita mwakukoliyana ndi dangu lo akulongo kweniso mwakukoliyana ndi cheruzgu cho akukambiya.+ Ungatuwangaku cha ku cheruzgu cho akupaska, kwali nkhuluta kumaryi pamwenga kumazge.+ 12 Munthu yo wajikuzga mwakuleka kuvwiya wasembi yo wateŵete Yehova Chiuta waku pamwenga wakweruzga, watenere kubayika.+ Mutenere kutuzgapu chinthu chiheni pakati pa Ayisirayeli.+ 13 Asani ŵanthu wosi azivwa, azamuchita mantha ndipu azakujikuzga so cha.+
14 “Asani mwazisere mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani ndipu mwachito kuja chinu kweniso mwayamba kujamu, ndipu mukamba kuti, ‘Tiyeni tisankhi fumu kuti yitilamuliyengi nge mo viliri ndi mitundu yo yatizunguliya,’+ 15 asani vaziŵa viyo, mungazitondekanga cha kuŵika fumu yo Yehova Chiuta winu wasankha.+ Muzisankhengi fumu pakati pa abali ŵinu. Muzomerezeka cha kusankha mulendu yo ndi mubali winu cha kuti waje fumu yinu. 16 Kweni fumu yo, yingazijiwunjikiyanga mahachi nganandi cha+ pamwenga kuchitiska ŵanthu kuti awere ku Ijipiti kuti akasaniyi mahachi+ nganandi, pakuti Yehova wangukukambiyani kuti, ‘Mungaweriyanga ku nthowa iyi cha.’ 17 Fumu yo yingazitonga anthukazi anandi cha, kuti mtima waki uzileki kulanda;+ ndipuso yingazijiwunjikiyanga siliva ndi golidi munandi cha.+ 18 Asani fumu yayamba kulamuliya mu ufumu waki, yizikopiyengi buku la Dangu ili kutuliya mubuku lo asembi wo Mbalevi asunga.+
19 “Buku lo lizijengi ndi iyu, ndipu waziliŵerengengi mu mazuŵa ngosi nga umoyu waki,+ kuti wazisambiri kopa Yehova Chiuta waki ndi kusunga mazu ngosi nga mu Dangu ili ndipuso kulondo fundu zaki.+ 20 Wazichitengi venivi kuti mtima waki uzileki kujikuzga pakati pa abali ŵaki, ndipuso kuti wazileki kutuwapu pa dangu ili, kuluta kumaryi pamwenga kumazge, kuti iyu ndi ŵana ŵaki anthulumi azilamuliyi kwa nyengu yitali mu ufumu waki, pakati pa Ayisirayeli.
18 “Asembi wo Mbalevi, kung’anamuwa fuku losi laku Levi, aŵengevi chigaŵa pamwenga chihara pakati pa Ayisirayeli. Yiwu aryengi vinthu vakutuliya pa sembi zakotcha ndi motu zakuperekeka kwaku Yehova, zo ntchihara chaki.+ 2 Mwaviyo, yiwu angajanga ndi chihara cha pakati pa abali ŵawu. Yehova ndiyu chihara chawu, nge mo iyu wakuŵakambiya.
3 “Sonu vinthu vo asembi atenere kulonde kutuliya ku ŵanthu ndi ivi: Munthu weyosi yo wapereka sembi, kwali ndi ng’ombi pamwenga mbereri, wapaskengi wasembi chiŵa chakunthazi, njegheyu* ndipuso chifu. 4 Mumupaskengi so vipasu vakwamba va mbewu zinu, vinyu winu wasonu, mafuta nginu ndipuso weya wakwamba wo mwameta mbereri zinu.+ 5 Yehova Chiuta winu wasankha iyu ndi ŵana ŵaki anthulumi kutuliya pakati pa mafuku nginu ngosi, kuti ateŵetiyengi mu zina laku Yehova nyengu zosi.+
6 “Kweni asani Mlevi watuwamu mu yimoza mwa matawuni nga Ayisirayeli mo waja,+ ndipu waluta kumalu ngo Yehova wasankha,*+ 7 iyu wangateŵete kweniko mu zina laku Yehova Chiuta waki, nge mo achitiya abali ŵaki wosi Alevi, wo ateŵete kweniko pa masu paku Yehova.+ 8 Iyu walondiyengi chakurya chakuyanana ndi cho Alevi anyaki alonde,+ kusazgiyapu pa vinthu vo wasaniya pavuli pakuti wagulisa katundu yo wakulonde kwa apapi ŵaki.
9 “Asani mwazisere mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani, mungazitoliyangaku cha vinthu vaukazuzi vo mitundu yo ye mwenimo yichita.+ 10 Pakati pinu pangasanirikanga cha munthu weyosi yo wajumphisa mwana waki munthulumi pamwenga mwana waki munthukazi pamotu,+ yo waloska vinthu vo vichitikengi kunthazi,+ yo wachita vamasenga,+ yo wawombeza,+ mufwiti,+ 11 yo walowa ŵanthu, yo waluta ku munthu yo walongoro ndi mizimu+ pamwenga ku munthu yo wakamba vo vichitikengi kunthazi,+ ndipuso yo wakambiskana ndi ŵanthu akufwa.+ 12 Pakuti munthu weyosi yo wachita vinthu venivi Yehova waseruka nayu, ndipu chifukwa chakuti ŵanthu amitundu yinyaki achita vinthu vaukazuzi venivi, Yehova Chiuta winu watiŵadikisa pa masu pinu. 13 Mujengi ambula kafukwa pa masu paku Yehova Chiuta winu.+
14 “Pakuti mitundu yo muyilondengi charu chawu, yivwiya ŵanthu wo achita vamasenga+ ndipuso wo aloska vinthu vo vichitikengi kunthazi,+ kweni Yehova Chiuta winu watikuzomerezani cha kuchita vinthu venivi. 15 Yehova Chiuta winu wazakukuyuskiyani mchimi nge ini kutuliya pakati pa abali ŵinu. Muzimuvwiyengi.+ 16 Wachitengi venivi kuti wamuki vo mungupempha Yehova Chiuta winu ku Horebu pa zuŵa lo munguwungana pamoza,*+ po mungukamba kuti: ‘Mungazomerezanga cha kuti tivwi so mazu ngaku Yehova Chiuta widu pamwenga kuwona motu ukulu uwu, kuti tileki kufwa.’+ 17 Pavuli paki, Yehova wangundikambiya kuti, ‘Vo akamba vamampha. 18 Ndazakuŵayuskiya mchimi nge yiwi kutuliya pakati pa abali ŵawu,+ ndipu ndazamuŵika mazu ngangu mumulomu mwaki.+ Iyu wazakuŵakambiya vosi vo ndamulamula.+ 19 Ndazamukumba mulandu munthu weyosi yo wazamuleka kuvwiya mazu ngangu, ngo mchimi yo wazamulongoro mu zina langu.+
20 “‘Asani mchimi weyosi wajikuzga ndipu walongoro mu zina langu mazu ngo ndikumulamula cha pamwenga walongoro mu zina la achiuta anyaki, mchimi yo watenere kufwa.+ 21 Kweni asani mumtima mwinu mungakamba kuti: “Tazamuziŵa wuli kuti ndi Yehova cha yo walongoro mazu ngo?” 22 Asani mchimi yo, walongoro mu zina laku Yehova ndipu mazu ngo wakamba ngachitika cha pamwenga kufiskika, ndikuti ndi Yehova cha yo wangulongoro mazu ngo. Mchimi yo wangulongoro mazu ngo chifukwa cha kujikuzga. Mungazimuwopanga cha.’
19 “Asani Yehova Chiuta winu wazinanga mitundu yo Yehova Chiuta winu watikupaskani charu chawu, ndipu mwazilonda charu cho ndi kwamba kuja mumatawuni ngawu kweniso munyumba zawu,+ 2 muzipatuwi matawuni ngatatu mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani kuti chije chinu.+ 3 Charu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani muzichigaŵi patatu, ndipu muzinozgi nthowa kuti munthu yo wabaya munyaki, wazithaŵiyengi ku yimoza mwa matawuni ngenanga.
4 “Asani munthu yo wabaya munyaki wathaŵiya kumatawuni ngenanga kuti waje ndi umoyu, muchitengi ivi: Asani wabaya munyaki mwangozi, kweni wamutinkhanga cha,+ 5 panyaki waluta kudondu ndi munyaki kuchideŵa nkhuni, ndipu wasoske mbavi muchanya kuti wacheketi chimiti, mbwenu mbavi yo yakhweruka ndi kupweteka munyaki ndipu wafwa, yo wabaya munyaki wathaŵiyengi ku yimoza mwa matawuni ngenanga kuti waje ndi umoyu.+ 6 Asani wangaleka, wakuweze ndopa,+ chifukwa cha ukali wo we nawu,* wangatchimbiza munthu yo wabaya munyaki ndipu asani wamusaniya wangamubaya, chifukwa chakuti tawuni yakuthaŵiyaku yenga kutali ukongwa. Kweni munthu yo wabaya munyaki mwangozi wenga wakwenere cha kufwa chifukwa chakuti wamutinkhanga cha munyaki.+ 7 Ndichu chifukwa chaki nditikulamulani kuti: ‘Mukapatuwi matawuni ngatatu.’
8 “Asani Yehova Chiuta winu wazikuzga chigaŵa chinu nge mo wakulapizgiya kwa apapi ŵinu akali,+ ndipu wakupaskani charu chosi cho wangulayizga kuti wachiperekengi kwa apapi ŵinu akali,+ 9 mbwenu pa matawuni ngatatu ngenanga muzisazgiyepu nganyaki ngatatu,+ chikulu musunga mwakugomezgeka marangu ngosi ngo nditikupaskani msanawale, kung’anamuwa kwanja Yehova Chiuta winu ndi kwenda mu nthowa zaki nyengu zosi.+ 10 Asani mwazichita venivi, mwazamubaya cha munthu wambula kunanga*+ mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani nge chihara, ndipu mwazamuŵavi mulandu wa ndopa.+
11 “Kweni asani munthu watinkhanga munyaki+ ndipu wangumukhaza panthowa kuti wamuyukiyi, wamupweteka ukongwa mpaka kufwa, ndipu munthu yo wabaya munyaki wathaŵiya ku yimoza mwa matawuni ngenanga, 12 ŵara a mutawuni yaki amudanisi kutuliya kutawuni yo wathaŵiya ndipu amupereki mu manja mwa wakuweze ndopa kuti wamubayi.+ 13 Mungamuchitiyanga* lisungu cha ndipu mutenere kutuzgapu mulandu wakubaya munthu wambula kunanga* pakati pa Ayisirayeli,+ kuti vinthu vikuyendiyeningi umampha.
14 “Asani mwazilonde chihara chinu mucharu cho Yehova Chiuta winu wakupaskeningi kuti chije chinu, mungazinderezanga cha mphaka ya munyinu+ pamalu po apapi ŵinu anguyiŵika.
15 “Ukaboni wa munthu yumoza ngwakukwana cha kusimikiziya kuti munthu wananga pamwenga wabuda.+ Nkhani yisimikizikengi asani pe ukaboni* wa ŵanthu ŵaŵi pamwenga atatu.+ 16 Asani munthu yo wakhumba kunanga mbiri ya munyaki wapereka ukaboni waboza wakuti munyaki yo wabuda,+ 17 ŵanthu ŵaŵi wo ayambana amengi pa masu paku Yehova ndipuso pa masu pa asembi ndi akweruzga wo ateŵete pa nyengu yo.+ 18 Akweruzga afufuzengi mwakuphwere nkhani yo,+ ndipu asani asaniya kuti munthu yo, wapereka ukaboni waboza kweniso kuti wamumba mulandu waboza mubali waki, 19 mumuchitiyi vo iyu wangunozga kuti vichitikiyi mubali waki,+ ndipu mutenere kutuzgapu chinthu chiheni pakati pinu.+ 20 Ŵanthu anyaki wosi avwengi ndi kuchita mantha ndipu achitengi so cha chinthu chechosi chiheni cha nge chenichi pakati pinu.+ 21 Mungamuchitiyanga* lisungu cha.+ Kweni vo vichitikengi ndi ivi: Umoyu kulipa umoyu, jisu kulipa jisu, jinu kulipa jinu, janja kulipa janja, kweniso phazi kulipa phazi.+
20 “Asani mwaluta kuchichita nkhondu ndi arwani ŵinu ndipu mwawona mahachi ngawu, magaleta ngawu ndipuso asilikali ŵawu wo mbanandi kuluska yimwi, mungaŵawopanga cha, pakuti Yehova Chiuta winu yo wakukutuzgani mucharu cha Ijipiti we namwi.+ 2 Asani mwe pafupi kuluta ku nkhondu, wasembi wazengi pafupi ndi ŵanthu ndipu wakambiskanengi nawu.+ 3 Iyu waŵakambiyengi kuti, ‘Vwani yimwi Ayisirayeli, mwe pafupi kuchichita nkhondu ndi arwani ŵinu. Mungatenthemanga cha. Mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha, pamwenga kumbwambwanthiya chifukwa chaku yiwu, 4 pakuti Yehova Chiuta winu waluta namwi kuti wakachiti nkhondu ndi arwani ŵinu kweniso kuti wakakutaskeni.’+
5 “Ŵara ŵa asilikali nawu akambiyengi ŵanthu kuti, ‘Kumbi ndiyani yo wazenga nyumba yaki ndipu wechendayijuliyi? Wawere kunyumba yaki kuchitiya kuti wangachifwa ku nkhondu ndipu munthu munyaki wangazijuliya nyumba yo. 6 Ndipuso ndiyani yo walima munda wa mphereska ndipu wechendayambi kurya vipasu vaki? Wawere kunyumba yaki kuchitiya kuti wangachifwa ku nkhondu ndipu munthu munyaki wangaziyamba kurya vipasu va mumunda wo. 7 Nanga ndiyani yo wakukole munthukazi ndipu wechendamuto? Wawere kunyumba yaki+ kuchitiya kuti wangachifwa ku nkhondu ndipu munthulumi munyaki wangazito munthukazi yo.’ 8 Ŵara ŵa asilikali afumbengi so ŵanthu wo kuti, ‘Ndiyani yo watopa ndipuso kuchita mantha?+ Wawere kunyumba yaki kuti wangachichitiska kuti abali ŵaki aje ndi mantha nge iyu.’*+ 9 Asani ŵara ŵa asilikali amaliza kulongoro ndi ŵanthu, asankhengi alongozgi ŵa asilikali kuti alongozgi ŵanthu.
10 “Asani mwafika pafupi ndi tawuni yo mukhumba kuchita nayu nkhondu, muŵakambiyengi dankha fundu zakuti paje chimangu.+ 11 Asani akumukani mwachimangu ndi kukujuliyani mageti ngawu, ŵanthu wosi wo musaniyengi mwenimo ajengi ŵinu kuti akugwiriyeningi ntchitu ya ukapolu ndi kukuteŵetiyani.+ 12 Kweni asani akana kuja namwi pa chimangu ndipu akhumba kuchita namwi nkhondu, muzingilizengi tawuni yo, 13 Yehova Chiuta winu wayiperekengi mu manja mwinu, ndipu mutenere kubaya ndi lipanga munthulumi weyosi yo musaniyengi mwenimo. 14 Kweni anthukazi, ŵana, viŵetu ndipuso vinthu vosi vo ve mutawuni yo, vosi vo mwaphanga, muvitongi kuti vije vinu+ ndipu muryengi vinthu vo mwaphanga arwani ŵinu, venivo Yehova Chiuta winu wakupaskani.+
15 “Venivi ndivu muchitengi ndi matawuni ngosi ngo nge kutali ukongwa ndi yimwi, matawuni nga mitundu yo ye kufupi ndi yimwi cha. 16 Kweni mumatawuni nga ŵanthu yaŵa, ngo Yehova Chiuta winu watikupaskani nge chihara, mungazomerezanga cha kuti muje chinthu chechosi chamoyu.+ 17 Mumalu mwaki, munangi chinthu chechosi. Munangi Ahiti, Aamori, Akanani, Aperezi, Ahivi ndipuso Ayebusi+ nge mo Yehova Chiuta winu wakulamuliyani; 18 kuti aleki kukusambizani kuchita vinthu vosi vaukazuzi vo achitiya achiuta ŵawu, ndi kukuchitiskani kuti mubudiyi Yehova Chiuta winu.+
19 “Asani mwazingiliza tawuni ndi kuyito pavuli pakuti mwachita nayu nkhondu kwa mazuŵa nganandi, mungawisiyanga pasi cha vimiti vo ve mwenimo. Muryengi vipasu vaki, kweni mungavidumuwanga cha.+ Kumbi mutenere kuyukiya chimiti cha mumunda nge mo muyukiya munthu? 20 Mungadumuliya pasi vimiti vo muziŵa kuti vipasu vaki vakurya cha. Mungavidumuliya pasi ndi kupangiya vakukwerapu pakulimbana ndi tawuni yo muchita nayu nkhondu, mpaka po tawuni yo yabwangandulikiya.
21 “Asani munthu wasanirika kuti wafwa kudondu, mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani kuti chije chinu ndipu munthu yo wamubaya waziŵika cha, 2 ŵara ndi akweruzga+ ŵinu atenere kuluta ndi kuchipima mtunda wo ulipu kutuliya po pe thupi la munthu yo, kuchifika kumatawuni ngo nge kufupi ndi malu ngo pe munthu yo wafwa. 3 Pavuli paki, ŵara a mutawuni yo ye pafupi ukongwa ndi malu ngo pe munthu yo wafwa, atongi tholi* linthukazi kutuliya pa ng’ombi zawu. Tholi lo lijengi lakuti lechendagwirepu ntchitu, lo ŵechendalimangiriyepu goli. 4 Ŵara a mutawuni yo, aluti ndi ntholi lo mudambu* lo litenda maji, lo ŵechendalimemu pamwenga kupandamu mbewu, ndipu tholi linthukazi lo alifyole khosi mudambu mwenimo.+
5 “Ndipu asembi wo Mbalevi, azengi kuti atumbiki ŵanthu mu zina laku Yehova,+ chifukwa chakuti Yehova Chiuta winu wakuŵasankha kuti amuteŵetiyengi.+ Yiwu akambengi mo mphindanu yeyosi yakukwaskana ndi viwawa yitenere kumaliya.+ 6 Pavuli paki, ŵara wosi a mutawuni yo ye pafupi ukongwa ndi malu ngo pe munthu yo wafwa, atenere kusambiya mumanja+ pachanya pa tholi linthukazi lo alifyole khosi mudambu, 7 ndipu atenere kukamba kuti, ‘Ndi manja ngidu cha ngo ngadira ndopa izi ndipu masu ngidu nganguwona cha ndopa izi zichidirika. 8 Yimwi Yehova, mungaŵambanga mulandu cha ŵanthu ŵinu Ayisirayeli wo mukuŵawombo,+ ndipu mungazomerezanga cha kuti mulandu wakudira ndopa zambula kunanga uje pakati pa ŵanthu ŵinu Ayisirayeli.’+ Pavuli paki, Ayisirayeli aŵengevi mulandu wa ndopa. 9 Asani mwachita venivi, mutuzgengepu mulandu wakudira ndopa zambula kunanga pakati pinu ndipu muchitengi cho ntchamampha mu masu mwaku Yehova.
10 “Asani waluta kuchichita nkhondu ndi arwani ŵaku, ndipu Yehova Chiuta waku wakuthereske arwani ŵaku kweniso yiwi waŵako kuti aje akapolu ŵaku,+ 11 ndipu pakati pa akapolu wo, wawonapu munthukazi wakutowa yo wamukhumbira ndipu ukhumba kumuto kuti waje muwolu waku, 12 ungaluta nayu kunyumba yaku. Munthukazi yo wameti sisi laki, wacheketi njoŵi zaki, 13 wazuwi vakuvwala vo wanguvwala pa nyengu yo wakolekanga ndipu waje munyumba yaku. Iyu waliyi nyifwa ya awisi kweniso anyina kwa mwezi wamphumphu,+ pavuli paki ungagonana nayu ndipu ujengi mulumu waki ndipu iyu wajengi muwolu waku. 14 Kweni asani wakukondwesa cha, umuleki kuti wakengi+ kwekosi ko wakhumba. Kweni ungamugulisanga cha pamwenga kumuchitiya nkhaza, pakuti wamuyuyuwa.
15 “Asani munthulumi we ndi anthukazi ŵaŵi ndipu watanja ukongwa yumoza kuluska munyaki* ndipu wosi ŵaŵi amubaliya ŵana anthulumi ndipu mwana wakwamba ngwa munthukazi yo watimutinkha,+ 16 pa zuŵa lakupereke chihara ku ŵana ŵaki, wazomerezeka cha kuto mwana wa munthukazi yo watanja kuti ndiyu mwana wakwamba mumalu mwa mwana wa munthukazi yo watimutinkha, yo ndi mwana wakwamba nadi. 17 Iyu watenere kuzomereza kuti mwana wa munthukazi yo watimutinkha ndiyu mwana wakwamba ndipu watenere kumupaska vigaŵa viŵi pa chinthu chechosi cho we nachu, pakuti iyu ndiyu chiyambi cha nthazi zaki zakubara. Wanangwa wakuja mwana wakwamba ngwaki.+
18 “Asani munthu we ndi mwana wamtafu kweniso wakugaruka ndipu watiŵavwiya cha awisi ndi anyina,+ ndipu ayesesa kumulunguchizga kweni wakana kuŵavwiya,+ 19 awisi ndi anyina amukongi pajanja ndi kuluta nayu kwa ŵara pageti la tawuni yaki, 20 ndipu akambiyengi ŵara a tawuni yaki kuti, ‘Mwana widu ngwamtafu kweniso ngwakugaruka. Iyu wakana kutivwiya. Ndi munkharyi+ ndipuso muloŵevu.’+ 21 Pavuli paki, anthulumi wosi a mutawuni yaki amuponyengi ndi mya kuti wafwi. Mwaviyo, mutenere kutuzgapu chinthu chiheni pakati pinu ndipu Ayisirayeli wosi avwengi ndi kuchita mantha.+
22 “Asani munthu wachita ubudi wo chilangu chaki ndi nyifwa ndipu wabayika+ ndi kupayikika pachimiti,+ 23 thupi laki lingajanga pachimiti usiku wosi cha.+ Mumalu mwaki, mutenere kumuŵika zuŵa lenilo, chifukwa munthu yo wapayikika pachimiti ngwakutembeka ndi Chiuta,+ ndipu mutenere cha kufipiska charu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani kuti chije chihara chinu.+
22 “Asani wawona kuti ng’ombi pamwenga mbereri ya mubali waku yalanda, ungayilereskanga ŵaka cha.+ Uyikhwemiyengi kwa mubali waku kwambula kutondeka. 2 Kweni asani mubali waku waja kutali ndi yiwi pamwenga asani utimuziŵa cha, nyama yo ulutengi nayu kunyumba yaku, ndipu yije ndi yiwi mpaka po mubali waku wayambiyengi kuyipenjapenja. Pavuli paki, uyiweze kwaku iyu.+ 3 Venivi ndivu utenere kuchita ndi bulu waki, chakuvwala chaki, ndipuso chinthu chechosi cho mubali waku wataya ndipu yiwi wachisaniya. Ungachilereskanga ŵaka cha.
4 “Asani wawona kuti bulu pamwenga ng’ombi ya mubali waku yawa pa msewu, ungayilereskanga ŵaka cha. Umuwovyengi kusoska nyama yo kwambula kutondeka.+
5 “Munthukazi wangavwalanga cha chakuvwala cha munthulumi, ndipu munthulumi wangavwalanga cha chakuvwala cha munthukazi. Pakuti weyosi yo wachita viyo Yehova Chiuta waku waseruka nayu.
6 “Asani wawona chizimbu cha chiyuni mumphepeti mwa msewu ndipu mwe tana pamwenga mazira, kwali che muchimiti pamwenga che pasi, ndipu nyina wafungatiya tana to pamwenga wagona pamazira, ungatonga nyina pamoza ndi tana taki cha.+ 7 Uwonesesi kuti wato tana pe ndipu nyina umuleki kuti wakengi. Uchitengi venivi kuti vinthu vikuyende umampha kweniso kuti uje ndi umoyu utali.
8 “Asani wazenga nyumba yifya, uzengengi so kampanda pachanya pa denga+ kuchitiya kuti uleki kuŵika mulandu wa ndopa pa nyumba yaku asani munthu wawa pasi kutuliya pachanya.
9 “Mumunda waku wa mphereska ungapandangamu so mbewu ya mtundu unyaki cha.+ Asani wachita viyo, vosi vo wavuna kutuliya ku mbewu yo ndipuso vipasu va mphereska uviperekengi kumalu ngakupaturika.
10 “Asani ulima, ungamangiriyanga ng’ombi ndi bulu mugoli limoza cha.+
11 “Ungavwalanga cha chakuvwala cho chikupangika mwakusazga weya ndi salu.+
12 “Uŵikengi mphonji mumakona nganayi nga chakuvwala chaku.+
13 “Asani munthulumi wato munthukazi ndipu wagonana nayu kweni pavuli paki wayamba kumutinkha,* 14 ndipu watimumba mulandu wakuti wangwenda uheni ndipuso watimunangiya mbiri yaki mwakukamba kuti: ‘Ndato munthukazi uyu, kweni ndati ndagonana nayu, ndawusaniya cha ukaboni wakuti wenga mwali,’ 15 awisi ndi anyina a msungwana yo azengi kwa ŵara pageti la tawuni yo ndi ukaboni wakuti msungwana yo wenga mwali. 16 Awisi a msungwana yo akambiyengi ŵara kuti, ‘Ndingupereka mwana wangu munthukazi kwa munthulumi uyu kweni wamutinkha,* 17 ndipu watimumba mulandu wakuti wangwenda uheni, mwakukamba kuti: “Ndawusaniya cha ukaboni wakuti mwana winu wenga mwali.” Sonu ukaboni wakuti mwana wangu wenga mwali ndi uwu.’ Pavuli paki, atambasuwengi salu pa masu pa ŵara a mutawuni yo. 18 Ŵara+ a mutawuni yo atongi munthulumi yo ndi kumulanga.+ 19 Yiwu amulipirisengi masekeli* 100 nga siliva ndipu angaperekengi kwa awisi a msungwana yo chifukwa chakuti munthulumi yo wananga mbiri ya mwali wa mu Isirayeli,+ ndipu walutirizgengi kuja muwolu waki. Iyu wazomerezekengi cha kumupata pa nyengu yosi yo wajaliyengi ndi umoyu.
20 “Kweni asani munthulumi yo waneneskanga, ndipu palivi ukaboni wakuti msungwana yo wenga mwali, 21 msungwana yo amutuzgiyengi pakhomu la nyumba ya awisi, ndipu anthulumi a mutawuni yaki amuponyengi ndi mya kuti wafwi, chifukwa chakuti wachita chinthu chakulengesa+ mu Isirayeli, iyu wachita ureŵi* munyumba ya awisi.+ Mwaviyo, mutuzgengepu chinthu chiheni pakati pinu.+
22 “Asani munthulumi amusaniya kuti wagona ndi muwolu wamweni, wosi ŵaŵi atenere kubayika, munthulumi yo wagonana ndi muwolu wamweni kweniso munthukazi yo.+ Mwaviyo, mutuzgengemu chinthu chiheni mu Isirayeli.
23 “Asani mwali wakulayizgika nthengwa ndi munthulumi, ndipu munthulumi munyaki wakumana nayu mutawuni ndi kugonana nayu, 24 wosi ŵaŵi mulutengi nawu pageti la tawuni yo ndi kuŵaponya mya kuti afwi. Msungwana yo waponyeki mya chifukwa chakuti wangudaniriza cha mutawuni yo ndipu munthulumi yo waponyeki mya chifukwa chakuti walengesa muwolu wa munyaki.+ Mwaviyo, mutuzgengepu chinthu chiheni pakati pinu.
25 “Asani munthulumi yo wangukumana ndi msungwana yo kudondu, ndipu wangumuluska nthazi ndi kumukolere, munthulumi yo wamukolere ndiyu watenere kubayika. 26 Msungwana yo mungachitanga nayu chechosi cha. Iyu wachita ubudi wakwenere nyifwa cha. Mulandu uwu uyanana ŵaka ndi mulandu wa munthu yo wayukiya munyaki ndi kumubaya.+ 27 Pakuti wangukumana nayu kudondu, ndipu msungwana yo wangudaniriza kweni pengavi wakuti wamutaski.
28 “Asani munthulumi wakumana ndi msungwana yo ndi mwali, ndipuso yo wakulayizgika nthengwa cha ndipu wamuko ndi kugona nayu ndipu aŵasaniya,+ 29 munthulumi yo wagona nayu watenere kupereka masekeli 50 nga siliva kwa awisi a msungwana yo, ndipu wajengi muwolu waki.+ Chifukwa chakuti wamulengesa, munthulumi yo wazomerezekengi cha kumupata pa nyengu yosi yo wajaliyengi ndi umoyu.
30 “Munthulumi wangatonga muwolu wa awisi cha, kuti waleki kulengesa awisi.*+
23 “Munthulumi weyosi yo akumuthena mwakuphwanya matongu ngaki pamwenga yo akumudumuwa nkhuli, wangaserenga cha mu mpingu waku Yehova.+
2 “Mwana wapadondu wangaserenga cha mu mpingu waku Yehova.+ Ŵana ŵaki angaserenga cha mu mpingu waku Yehova, mpaka mugonezi wa 10.
3 “Aamoni ndipuso Amowabu angaserenga cha mu mpingu waku Yehova.+ Ŵana ŵawu angaserenga cha mu mpingu waku Yehova, mpaka mugonezi wa 10, 4 chifukwa chakuti angukupaskani cha chakurya ndipuso maji muchituwa ku Ijipiti,+ kweniso chifukwa chakuti angulembera Balamu mwana waku Beyori wa ku Petori ku Mesopotamiya kuti wakutembeni.+ 5 Kweni Yehova Chiuta winu wangukana kuvwiya Balamu.+ Ndipu Yehova Chiuta winu wangukutumbikani mumalu mwakukutembani,+ chifukwa chakuti Yehova Chiuta winu wangukuyanjani.+ 6 Pa nyengu yosi yo mujaliyengi ndi umoyu, mungachitanga cha chechosi cho chingawovya kuti ajengi mwachimangu kweniso kuti vinthu viŵayendiyengi umampha.+
7 “Aedomu mungaŵatinkhanga cha chifukwa mbabali ŵinu.+
“Ayijipiti mungaŵatinkhanga cha chifukwa mwenga alendu mucharu chawu.+ 8 Mugonezi wachitatu wa ŵana ŵawu ungasere mu mpingu waku Yehova.
9 “Asani mwajintha mahema kuti muchiti nkhondu ndi arwani ŵinu, mungachitanga cha chinthu chechosi chiheni.*+ 10 Asani munthulumi wafipiskika chifukwa chakuti watuzga unthulumi ndi usiku,+ watuliyengi kubwalu kwa msasa ndipu wangaserenga dankha cha. 11 Ndi mazulu wasambengi ndipu waweriyengi mumsasa asani lumwi lasere.+ 12 Mujengi ndi malu* kubwalu kwa msasa ndipu kweniko ndiku mulutengi. 13 Pa vidya vo mwe navu, paŵengi so chakukumbiya. Asani mwaluta kubwalu kwa msasa kuchijiwovya, mukumbengi zenji ndi chakukumbiya ndipu asani mwamala kujiwovya, muwundengepu. 14 Pakuti Yehova Chiuta winu watenda mumsasa winu+ kuti wakutaskeni kweniso kuti wapereki arwani ŵinu mumanja mwinu, ndipu msasa winu ujengi utuŵa+ alinga kuti Chiuta waleki kuwona chinthu chechosi chiheni pakati pinu ndi kuleka kwenda namwi.
15 “Asani kapolu wathaŵa kwa ambuyaki ndi kuza kwaku yiwi, ungachimuperekanga cha kwa ambuyaki. 16 Wangaja pakati pinu, peposi po wasankha mu yimoza mwa matawuni nginu, kwekosi ko wakhumba. Mungamuchitiyanga nkhaza cha.+
17 “Mwana munthukazi weyosi wa Ayisirayeli wangajanga cha huli la panyumba yakusopiyamu,+ ndipuso mwana munthulumi weyosi wa Ayisirayeli wangajanga cha huli la panyumba yakusopiyamu.+ 18 Ndalama zo huli linthukazi pamwenga zo huli linthulumi lalipirika,* ungazanga nazu cha kunyumba yaku Yehova Chiuta waku kuti ufiski vo ukulapizga, chifukwa chakuti wosi ŵaŵi Yehova Chiuta waku waseruka nawu.
19 “Asani mubali waku wamubwereka ndalama, chakurya pamwenga chinthu chinyaki chechosi, ungamukambiyanga cha kuti wakusazgiyepu+ asani watikuweze. 20 Mulendu ungamukambiya kuti wakusazgiyepu,+ kweni mubali waku ungamukambiyanga cha kuti wakusazgiyepu,+ kuti Yehova Chiuta waku wakutumbiki pa vinthu vosi vo uchita mucharu cho wakuchito kuti chije chaku.+
21 “Asani walapizga kwaku Yehova Chiuta waku,+ ungasweranga cha kufiska.+ Pakuti Yehova Chiuta waku wakhumbengi kuti ufiski vo walapizga; asani ulekengi kufiska, mbwenu ubudengi.+ 22 Kweni asani waleka kulapizga, ubudengi cha.+ 23 Usungengi mazu ngapamulomu waku+ ndipu ufiskengi vo walayizga ndi mulomu waku, nge sembi yo upereka mwakukhumba wija kwaku Yehova Chiuta waku.+
24 “Asani wasere mumunda wa mphereska wa munyaku, ungarya vipasu va mphereska mpaka kuguta, kweni vinyaki ungaviŵikanga muchiyaŵi chaku cha.+
25 “Asani wasere mumunda wa tirigu wa munyaku, ungapuluwa tirigu ndi manja ngaku, kweni ungasenganga cha tirigu wa munyaku ndi chisenga.+
24 “Asani munthulumi wato munthukazi kweni wakondwa nayu cha chifukwa chakuti wasaniya kaheni mwaku iyu, wamulembe kalata yachipata,+ wamupaski ndipu wamudikisi pa nyumba yaki.+ 2 Asani munthukazi yo watuwapu pa nyumba yo, wangaluta ndipu wangachitorana ndi munthulumi munyaki.+ 3 Asani munthulumi wachiŵi nayu wamutinkha,* ndipu wamulembe kalata yachipata, wamupaska ndi kumudikisa pa nyumba yaki, pamwenga asani munthulumi wachiŵi yo wangutorana nayu wafwa, 4 mulumu waki wakwamba yo wangumudikisa, wazomerezekengi cha kumuto so kuti waje muwolu waki pavuli pakuti munthukazi yo wafipiskika, pakuti Yehova waseruka navu. Mungaserezanga ubudi cha mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani nge chihara.
5 “Asani munthulumi wato ŵaka sonu, wangalutanga cha ku nkhondu ndipuso wangapaskikanga cha ntchitu yinyaki yeyosi. Iyu wajengi panyumba kwambula kugwiraku ntchitu zenizi kwa chaka chimoza kuti wakondwesengi muwolu waki.+
6 “Munthu wangatonga cha chakuperiyapu pamwenga mwa wakupere nge chikoli cha ngongoli,+ pakuti kuchita viyo kungaŵa kuto umoyu wa munthu yo nge chikoli.
7 “Asani munthu munyaki wasanirika kuti waba mubali ŵaki Myisirayeli ndipu wamuchitiya nkhaza kweniso wamugulisa,+ yo waba munthu watenere kubayika.+ Mutuzgengepu chinthu chiheni pakati pinu.+
8 “Asani kwabuka nthenda ya makhati,* muwonesesengi kuti muchita mwakukoliyana ndi vosi vo asembi wo Mbalevi atikukambiyani.+ Muwonesesengi kuti muchita vosi vo ndaŵalamula. 9 Kumbukani vo Yehova Chiuta winu wanguchitiya Miriyamu munthowa muchituwa mucharu cha Ijipiti.+
10 “Asani munyaku we nawi ndi ngongoli yeyosi,+ ungaserenga cha munyumba yaki kuti ukato chinthu cho wakamba kuti chijengi chikoli. 11 Yiwi umengi ŵaka pabwalu, munthu yo we ndi ngongoli yaku ndiyu wazengi pabwalu ndi chikoli kwaku yiwi. 12 Asani munthu yo ngwakusuzgika, ungagonanga cha wechendamupaski chinthu cho wakupaska nge chikoli.+ 13 Mwemosi mo vingaŵiya, umuweziyengi chinthu cho wakupaska nge chikoli lumwi lichisere. Iyu wamugona we ndi chakuvwala chaki+ ndipu wakutumbikengi. Yiwi ujengi murunji pa masu paku Yehova Chiuta waku.
14 “Ungamuryiyanga cha munthu waganyu yo ngwakusuzgika kweniso mukavu, kwali munthu yo njumoza wa abali ŵaku pamwenga ndi mulendu yo waja mucharu chinu, mumatawuni* nginu.+ 15 Umupaskengi malipiru ngaki zuŵa lenilo,+ lumwi lechendasere chifukwa chakuti ngwakusuzgika ndipu umoyu waki uthemba pa malipiru ngaki. Asani waleka kumupaska, wakuliriyengi kwaku Yehova ndipu ubudengi.+
16 “Ada angabayikanga cha chifukwa cha vo ŵana ŵawu achita ndipu ŵana angabayikanga cha chifukwa cha vo awusewu achita.+ Munthu weyosi watenere kubayika chifukwa cha ubudi waki.+
17 “Asani uyeruzga mulandu wa mulendu pamwenga mwana mulanda,*+ ungabendezganga cha cheruzgu, ndipu ungatonga cha chakuvwala cha choko kuti chije chikoli cha ngongoli.+ 18 Ukumbukengi kuti wenga kapolu ku Ijipiti ndipu Yehova Chiuta waku wakukuwombo mucharu cho.+ Ndichu chifukwa chaki nditikulamula kuti uchitengi venivi.
19 “Asani uvuna mbewu zaku mumunda waku ndipu waluwa ntchinda mwenimo, ungaweriyangaku cha kuchiyito. Ulekiyengi mulendu, mwana mulanda ndipuso choko,+ kuti Yehova Chiuta waku wakutumbiki pa vosi vo uchita.+
20 “Asani wavwapuwa chimiti cha maolivi pakuvuna, ungawerezanga cha kuvwapuwa mphanda zaki. Vo vajamu ulekiyengi mulendu, mwana mulanda ndipuso choko.+
21 “Asani uwunjika mphereska mumunda waku, ungaweriyangamu cha kuchiwunjika zo zajaku. Ulekiyengi mulendu, mwana mulanda ndipuso choko. 22 Ukumbukengi kuti wenga kapolu mucharu cha Ijipiti. Ndichu chifukwa chaki nditikulamula kuti uchitengi venivi.
25 “Asani ŵanthu ayambana, alutengi kwa akweruzga,+ ndipu akweruzga ayeruzgengi nkhani yo. Murunji amukambiyengi kuti walivi mulandu ndipu wakunanga amukambiyengi kuti we ndi mulandu.+ 2 Asani wakunanga watenere kudupulika vikoti,+ wakweruzga wamukambiyengi kuti wagoni pasi ndipu wadupuliki vikoti wakweruzga we penipo. Unandi wa vikoti ukoliyanengi ndi vo wachita. 3 Amudupuwi vikoti 40,+ kweni vingajumphanga cha. Asani amudupuwa vikoti vakujumpha yapa, mbwenu mubali waku walengesekengi pa masu paku.
4 “Asani ng’ombi yikhwema mbewu, ungayimanganga kumulomu cha.+
5 “Asani anthulumi ŵaŵi a banja limoza aja pamoza ndipu yumoza waku yiwu wafwa kwambula mwana, muwolu wa munthu yo wafwa wangatorananga ndi munthu wa banja linyaki cha. Mulamu waki walutengi kwaku iyu ndipu wamutongi kuja muwolu waki. Iyu waharengi choko.+ 6 Mwana wakwamba yo munthukazi yo wabalengi, wajengi ndi zina la mubali waki yo wakutayika,+ kuti zina laki lileki kumala mu Isirayeli.+
7 “Sonu asani munthulumi yo wakhumba cha kutorana ndi muwolu wa mubali waki yo wakufwa, munthukazi yo walutengi kwa ŵara pageti la tawuni, ndipu wakaŵakambiyengi kuti, ‘Mubali wa mulumu wangu wakana kusunga zina la mubali waki mu Isirayeli. Iyu wakana kundihara.’ 8 Ŵara a tawuni yaki atenere kumudana ndi kumukambisa. Asani wakana mbwenu ndipu wakamba kuti, ‘Ndakhumba cha kumuto,’ 9 muwolu wa mubali waki yo wakufwa walutengi pafupi ndi iyu pa masu pa ŵara, wamuzuwengi sapatu zaki,+ wamufunyiyengi mata kumasu ndi kukamba kuti, ‘Ivi ndivu vitenere kuchitikiya munthu yo wakana kuzenga nyumba ya mubali waki.’ 10 Pavuli paki, zina la nyumba yaki* mu Isirayeli lijengi lakuti, ‘Nyumba ya munthu yo wakuzulika sapatu.’
11 “Asani anthulumi ŵaŵi apumana ndipu muwolu wa munthulumi yumoza waseleriyapu kuti wavikiliyi mulumu waki ku munthu yo watimupuma, ndipu watambasuwa janja laki ndi kuko viŵalu vakubisika va munthulumi yo, 12 mutenere kudumuwa janja la munthukazi yo. Mungamuchitiyanga* lisungu cha.
13 “Muthumba linu mungaŵikangamu cha mya yiŵi yakupimiya yakupambana,+ ukulu ndi umana. 14 Munyumba mwinu mungajanga cha ndi viyaŵi viŵi vakupimiya vakupambana,+ chikulu ndi chimana. 15 Mujengi ndi mwesu waurunji kweniso wauneneska wakupimiya uzitu wa vinthu, ndipuso mujengi ndi mwesu wa efa* waurunji kweniso wauneneska, kuti muje ndi umoyu utali mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani.+ 16 Pakuti munthu wambula urunji weyosi yo wachita vinthu venivi Yehova Chiuta winu waseruka nayu.+
17 “Kumbukani vo Aamaleki angukuchitiyani muchituwa mucharu cha Ijipiti.+ 18 Yiwu angukumana namwi munthowa ndipu anguyukiya ŵanthu wosi wo asuzgikanga kwenda kuvuli kwinu chifukwa cha kuvuka kweniso kuŵavi nthazi. Yiwu anguwopa Chiuta cha. 19 Asani Yehova Chiuta winu wazikupumuzgani kwa arwani ŵinu wosi wo azakukuzunguliyani mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani kuti muchito kuja chihara chinu,+ muzisisiti zina la Aamaleki pacharu chapasi.+ Mungaziluwanga cha.
26 “Asani wazisere mucharu cho Yehova Chiuta waku watikupaska kuti chije chihara chaku ndipu wazichito ndi kwamba kujamu, 2 uzito vinyaki mwa vipasu vakwamba va vinthu vosi vo wavuna, vo wawunjika kutuliya mucharu cho Yehova Chiuta waku watikupaska, ndipu uziviŵiki musokola ndi kuluta navu kumalu ngo Yehova Chiuta winu wasankha kuti kujengi zina laki.+ 3 Uziluti kwa wasembi yo wazamuteŵetiyanga mu nyengu yeniyo ndi kumukambiya kuti, ‘Msanawale ndikambiya Yehova Chiuta winu kuti ndasere mucharu cho Yehova wangulapizga kwa apapi ŵidu akali kuti watipaskengi.’+
4 “Pavuli paki, wasembi wazito sokola yo mumanja mwaku ndi kuyiŵika panthazi pa guŵa la sembi laku Yehova Chiuta waku. 5 Pavuli paki, uzikambi pa masu paku Yehova Chiuta waku kuti, ‘Ada ŵenga Muaramu+ wakuyingayinga, anguluta ku Ijipiti+ ndi kwamba kuja kweniko nge mulendu. Pa nyengu yo, ŵenga amanavi mu banja lawu.+ Kweni ŵe kweniko, angusambuka mtundu ukulu, wanthazi ndipuso anguyandana.+ 6 Ndipu Ayijipiti angutichitiya nkhaza, angutikandirizga ndipuso angutigwiriska ntchitu yakufyo ya ukapolu.+ 7 Mwaviyo, tingwamba kuliriya Yehova Chiuta wa apapi ŵidu akali, ndipu Yehova wanguvwa kuliya kwidu. Iyu wanguwona kutombozgeka kwidu, kusuzgika kwidu ndipuso kukandirizgika kwidu.+ 8 Pakumaliya, Yehova wangutituzga mucharu cha Ijipiti mwakugwiriskiya ntchitu janja lanthazi, janja lakutambasuka,+ ntchitu zakofya, visimikizu ndipuso vakuziziswa.+ 9 Pavuli paki, wanguza nasi kunu ndi kutipaska charu ichi, charu chakwenda mkaka ndi uchi.+ 10 Sonu ndaza ndi vipasu vakwamba va vinthu vo ndavuna mucharu cho Yehova wandipaska.’+
“Uviŵiki pa masu paku Yehova Chiuta waku ndipu usindami pa masu paku Yehova Chiuta waku. 11 Pavuli paki, yiwi, Mlevi ndipuso mulendu yo waja pakati pinu, mukondwengi ndi vinthu vosi vamampha vo Yehova Chiuta waku wapereka kwaku yiwi ndi banja laku.+
12 “Asani wazimaliza kupereka+ chatchumi chosi cha vinthu vo wavuna mu chaka chachitatu, chaka chakupereke chatchumi, uziperekengi chatchumi cho ku Mlevi, mulendu, mwana mulanda* kweniso choko, ndipu yiwu azamukurya ndi kuguta mumatawuni* nginu.+ 13 Pavuli paki, wazamukamba pa masu paku Yehova Chiuta waku kuti, ‘Munyumba mwangu ndatuzgamu chigaŵa chakupaturika ndipu ndachipereka kwa Mlevi, mulendu, mwana mulanda ndipuso choko,+ nge mo mwandilamuliya. Ndaswa cha marangu nginu pamwenga kungaleka. 14 Ndaryapu cha vinyaki mwa vinthu venivi pa nyengu yo ndaliyanga, ndavituzgapu cha pa nyengu yo ndenga wakufipiskika pamwenga kupereka vinyaki mwaku ivu chifukwa cha ŵanthu akufwa. Ndavwiya mazu ngaku Yehova Chiuta wangu ndipu ndachita vosi vo mukundilamula. 15 Sonu lereskani pasi kutuliya kuchanya, malu nginu ngakujaku ngakupaturika, ndipu tumbikani ŵanthu ŵinu Ayisirayeli ndipuso charu cho mwatipaska+ nge mo mungulapizgiya kwa apapi ŵidu akali,+ charu chakwenda mkaka ndi uchi.’+
16 “Msanawale, Yehova Chiuta winu watikulamulani kuti mulondongi fundu zenizi kweniso vyeruzgu venivi. Muvisungengi ndi kuvigwiriskiya ntchitu ndi mtima winu wosi+ kweniso umoyu winu wosi. 17 Msanawale, Yehova wakukambiyani kuti wajengi Chiuta winu asani muyendengi mu nthowa zaki, asani mulondongi fundu zaki,+ marangu ngaki+ ndi vyeruzgu vaki+ kweniso asani muvwiyengi mazu ngaki. 18 Ndipu msanawale mwakambiya Yehova kuti mujengi ŵanthu ŵaki, chuma chaki chapade,*+ nge mo wakukulayizgiyani, kweniso kuti musungengi marangu ngaki ngosi, 19 ndipu iyu wakukwezeningi kuluska mitundu yinyaki yosi yo wakupanga,+ wachitiskengi kuti mutumbikiki, muziŵiki kweniso kuti mukankhuskiki asani mulutirizgengi kuja ŵanthu atuŵa kwaku Yehova Chiuta winu,+ nge mo wakulayizgiya.”
27 Pavuli paki, Mozesi limoza ndi ŵara ŵa Ayisirayeli angulamula ŵanthu kuti: “Muvwiyengi marangu ngosi ngo nditikupaskani msanawale. 2 Pa zuŵa lo mwazamuyambukiya Yorodani kuti musere mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani, muzimiki mya yikuluyikulu ndipu muziyipangi pulasitala.*+ 3 Asani mwaziyambuka, muzilembi pamya yo mazu ngosi nga mu Dangu ili, kuti muzisere mucharu cho Yehova Chiuta winu watikupaskani, charu chakwenda mkaka ndi uchi, nge mo Yehova, Chiuta wa apapi ŵinu akali wakukulayizgiyani.+ 4 Asani mwaziyambuka Yorodani, muzimiki mya yeniyi pa Phiri la Ebala,+ ndipu muziyipangi pulasitala, nge mo nditikulamuliyani msanawale. 5 Ndipuso mukazenge Yehova Chiuta winu guŵa la sembi la mya pamalu ngeningo. Mya yo, mungaziyisemanga cha ndi vidya vachisulu.+ 6 Pakuzenge Yehova Chiuta winu guŵa la sembi, muzigwiriskiyi ntchitu mya yamphumphu ndipu muziperekiyepu sembi zakupiriza kwaku Yehova Chiuta winu. 7 Muzipereki sembi za chimangu+ ndi kuziryiya kweniko,+ ndipu muzikondwi pa masu paku Yehova Chiuta winu.+ 8 Mukalembi mazu ngosi nga mu Dangu ili pamya yo, ndipu ngakawonekengi umampha.”+
9 Pavuli paki, Mozesi ndi asembi wo Mbalevi, angukambiya Ayisirayeli wosi kuti: “Yimwi Ayisirayeli jani cheti ndipu vwisiyani. Msanawale mwaja ŵanthu aku Yehova Chiuta winu.+ 10 Muvwiyengi mazu ngaku Yehova Chiuta winu ndipu mulondongi marangu ngaki+ ndi fundu zaki, zo nditikulamulani msanawale.”
11 Pa zuŵa lenili Mozesi wangulamula ŵanthu kuti: 12 “Asani mwaziyambuka Yorodani, mafuku ngo ngazamukuma pa Phiri la Gerizimu+ ndi kutumbika ŵanthu ndi yanga: fuku laku Simiyoni, laku Levi, laku Yuda, laku Isakara, laku Yosefi ndipuso fuku laku Benjamini. 13 Ndipu mafuku ngo ngazamukuma pa Phiri la Ebala+ kuti ngazikambi matembu ndi yanga: fuku laku Rubeni, laku Gadi, laku Ashere, laku Zebuloni, laku Dani ndipuso fuku laku Nafutali. 14 Ndipu Alevi azamukambiya Ayisirayeli wosi mwakudaniriza kuti:+
15 “‘Ngwakutembeka munthu yo wapanga chikozgu chakusema+ pamwenga chikozgu chachisulu*+ ndi kuchibisa, chinthu cho Yehova waseruka nachu,+ cho chapangika ndi munthu walusu.’ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’*)
16 “‘Ngwakutembeka munthu yo wayuyuwa awisi pamwenga anyina.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
17 “‘Ngwakutembeka munthu yo wandereza mphaka ya munyaki.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
18 “‘Ngwakutembeka munthu yo walandizga nthowa munthu wachibulumutiya.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
19 “‘Ngwakutembeka munthu yo wabendezga cheruzgu+ asani wayeruzga mulandu wa mulendu, mwana mulanda* pamwenga choko.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
20 “‘Ngwakutembeka munthu yo wagonana ndi muwolu wa awisi, chifukwa chakuti wayuyuwa awisi.’*+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
21 “‘Ngwakutembeka munthu yo wagona ndi nyama yeyosi.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
22 “‘Ngwakutembeka munthu yo wagonana ndi mzichi waki, yo ndi mwana munthukazi wa awisi pamwenga mwana munthukazi wa anyina.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
23 “‘Ngwakutembeka munthu yo wagonana ndi apongozi ŵaki.’*+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
24 “‘Ngwakutembeka munthu yo wakhaza munyaki ndi kumubaya.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
25 “‘Ngwakutembeka munthu yo walonde vinyeda kuti wabayi munthu wambula kunanga.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
26 “‘Ngwakutembeka munthu yo walekengi kuvwiya mazu nga mu Dangu ili ndi kungachita.’+ (Ŵanthu wosi azamumuka kuti, ‘Ame!’)
28 “Ndipu asani uvwiyengi mazu ngaku Yehova Chiuta waku kwambula kutondeka, mwakuwonesesa kuti ulondo marangu ngosi ngo nditikulamula msanawale, Yehova Chiuta waku wakukwezengi kuluska mitundu yinyaki yosi yo ye pacharu chapasi.+ 2 Asani uvwiyengi mazu ngaku Yehova Chiuta waku, vitumbiku vosi ivi vikulondongi ndi kukusaniya:+
3 “Utumbikikengi mutawuni yaku ndipuso utumbikikengi mumunda waku.+
4 “Atumbikikengi ŵana ŵaku,*+ vipasu va mumunda waku, ŵana a viŵetu vaku, ŵana a ng’ombi zaku ndi ŵana a mbereri zaku.+
5 “Yitumbikikengi sokola yaku+ kweniso mbali yaku yakukasiyamu fulawu.+
6 “Utumbikikengi asani usere ndipuso utumbikikengi asani utuwa.
7 “Yehova wachitiskengi arwani ŵaku wo atikuyukiya kuti athereskeki pa masu paku.+ Yiwu ayendengi munthowa yimoza pakuzikuyukiya kweni aseleriyengi nthowa 7 achikuthaŵa.+ 8 Yehova walamulengi kuti nkhokwi zaku+ kweniso vosi vo uchita vitumbikiki, ndipu iyu wakutumbikengi kwambula kutondeka mucharu cho Yehova Chiuta waku watikupaska. 9 Yehova wakuŵikeningi kuti muje ŵanthu ŵaki akupaturika+ nge mo wakulapizgiya kwaku yimwi,+ chifukwa chakuti mulutirizga kusunga marangu ngaku Yehova Chiuta winu ndi kwenda mu nthowa zaki. 10 Ŵanthu wosi pacharu chapasi azamuwona kuti muziŵika ndi zina laku Yehova,+ ndipu azakukuwopani.+
11 “Yehova wakuchitiskengi kuti uje ndi ŵana anandi ukongwa, viŵetu vinandi ndipuso vipasu vinandi+ mucharu cho Yehova wakulapizga kwa apapi ŵaku akali kuti wakupaskengi.+ 12 Yehova wakujuliyengi nkhokwi yaki yamampha, kuchanya, kuti wapereki vuwa mucharu chaku pa nyengu yaki,+ kweniso kuti watumbiki vosi vo uchita. Yiwi wazamubwerekesanga vinthu ku mitundu yinandi kweni wazamubwerekanga vinthu cha kwaku yiwu.+ 13 Asani ulutirizgengi kuvwiya marangu ngaku Yehova Chiuta waku ngo nditikulamula msanawale, Yehova wakuchitiskengi kuti uje mutu, muchiya cha; uŵengi pachanya,+ pasi cha. 14 Ungatuwangapu cha pa mazu ngosi ngo nditikulamula msanawale, kwali nkhuluta kumaryi pamwenga kumazge,+ kuti ulondo achiuta anyaki ndi kuŵateŵete.+
15 “Kweni asani uvwiyengi cha mazu ngaku Yehova Chiuta waku ndipuso asani ulekengi kulondo ulongozgi waki wosi kweniso marangu ngaki ngo nditikupaska msanawale, matembu ngosi yanga ngakulondongi ndi kukusaniya:+
16 “Utembekengi mutawuni yaku ndipuso utembekengi mumunda waku.+
17 “Yitembekengi sokola yaku+ kweniso mbali yaku yakukasiyamu fulawu.+
18 “Atembekengi ŵana ŵaku,*+ vipasu va mumunda waku, ŵana a ng’ombi zaku ndi ŵana a mbereri zaku.+
19 “Utembekengi asani usere ndipuso utembekengi asani utuwa.
20 “Yehova wakutumiyeningi thembu, chimtimbaheka kweniso chilangu pa vinthu vosi vo muchita mpaka po mutuzgikiyengepu ndi kumaliya limu mwaliŵi, chifukwa cha vinthu viheni vo muchita ndipuso chifukwa chakuti mwandijowo.+ 21 Yehova wachitiskengi kuti nthenda yijaliliyi paku yimwi mpaka po wakutuzgiyanimu limu mucharu cho muluta kuchichito kuti chije chinu.+ 22 Yehova wakulangeningi ndi chifuŵa chikulu, kufunda muliŵavu,+ vakutupa, kotcha ukongwa muliŵavu, lipanga,+ chifundizi chikulu ndipuso kodikodi,+ ndipu vinthu venivi vikulondoningi mpaka po mwamaliya. 23 Kuchanya kwazamuja nge mkuŵa ndipu pacharu chapasi pazamuja nge chisulu.+ 24 Yehova wazakukuwisiyani mchenga ndi fuvu mucharu chinu kutuliya kuchanya nge vuwa mpaka po mwazimaliya. 25 Yehova wazamuchitiska kuti mutheri pa masu pa arwani ŵinu.+ Mwazamukwenda munthowa yimoza pakuchiyukiya arwani ŵinu, kweni mwazamuselere nthowa 7 muchiŵathaŵa; ndipu mwazamuja chinthu chakuchitiska mantha ku maufumu ngosi nga pacharu chapasi.+ 26 Ndipu mathupi nginu ngazamuja chakurya cha viyuni vosi vakuchanya ndipuso nga vinyama vosi va pacharu chapasi, ndipu palivi munthu yo wazakuvidikisa.+
27 “Yehova wazakukulanga ndi vitufya va ku Ijipiti, nthenda ya chizuluŵa,* viŵawu ndipuso vakutupa vo wazamuchira navu cha. 28 Yehova wazakukufunthisa, wazamuchitiska kuti uje wachibulumutiya+ ndipuso wazamuchitiska kuti pakati pinu paje chimtimbaheka. 29 Wazamupapaskapapaska ndi msana, nge mo munthu wachibulumutiya wapapaskiya ndi usiku,+ ndipu vosi vo wazamuchita vazakukuyende umampha cha; ŵanthu azamulutirizga kukuryiya masuku pamutu kweniso kukubiya, ndipu palivi yo wazakukutaska.+ 30 Wazamulayizga munthukazi kuti utoranengi nayu kweni munthulumi munyaki wazakumukolere. Wazamuzenga nyumba kweni wazamujamu cha.+ Wazamupanda munda wa mphereska kweni wazamukurya cha vipasu vaki.+ 31 Ng’ombi yaku yazamubayika uchilereska kweni wazamuryaku cha. Ŵanthu azamukuba bulu waku uchilereska kweni wazamuwere cha kwaku yiwi. Mbereri zaku zazamuperekeka kwa arwani ŵaku kweni palivi yo wazakukutaska. 32 Ŵana ŵaku anthulumi kweniso ŵana ŵaku anthukazi azamuperekeka ku ŵanthu anyaki+ uchilereska. Yiwi wazakuŵakhumbiranga, kweni manja ngaku ngazamuŵavi nthazi. 33 Vipasu va mumunda waku kweniso vinthu vosi vo wazamuvuna vazamuryika ndi munthu wambula kumuziŵa,+ ndipu nyengu zosi ŵanthu azakukuryiyanga masuku pamutu ndi kukupweteka. 34 Wazamufuntha ndi vo masu ngaku ngazamuwona.
35 “Yehova wazakukulanga ndi vitufya vakupweteka kweniso vambula kuchizgika mumakongonu ndi mumalundi ngaku, vitufya vo vazamukwambiya kuphazi mpaka paliwombu. 36 Yimwi ndi fumu yo mwazakujiŵikiya, Yehova wazakukudikisiyani kucharu cho yimwi ndi apapi ŵinu mukuchiziŵapu cha,+ ndipu kweniko mwamuteŵete achiuta anyaki, achiuta avimiti kweniso amya.+ 37 Ndipu kwekosi ko Yehova wazakukudikisiyani, mwazamuja chinthu chakuchitiska mantha, chinthu cho ŵanthu amitundu yosi azakuchinena ndipuso cho azakuchinyoza.+
38 “Wazamupandanga mbewu yinandi mumunda waku kweni wazamuvunanga vimanavi+ chifukwa azombi azamukurya mbewu zaku. 39 Wazamulima ndi kupanda mphereska kweni wazamukumwa cha vinyu waki ndipu wazamuvuna chechosi cha+ chifukwa chakuti vibungu vazamukurya mphereska zaku. 40 Wazamukuŵa ndi vimiti va maolivi muchigaŵa chaku chosi kweni wazamupaka mafuta cha chifukwa chakuti vipasu vaku va maolivi vazamuyoyoka. 41 Wazamubala ŵana anthulumi ndi ŵana anthukazi kweni azamulutirizga cha kuja ŵaku chifukwa chakuti azamuluta ku ukapolu.+ 42 Vidononu vinandi* vazamutaka vimiti vaku vosi kweniso vipasu va mucharu chaku. 43 Mulendu yo waja pakati paku wazamukweriyangakweriyanga kweni yiwi wazamusikiyangasikiyanga. 44 Iyu wazakukubwerekesa vinthu kweni yiwi wazakumubwereka chechosi cha.+ Iyu wazamuja mutu kweni yiwi wazamuja muchiya.+
45 “Matembu ngosi+ ngenanga ngazengi paku yiwi, ngakulondongi ndipu ngakusaniyengi mpaka po wamaliya limu+ chifukwa cha kuleka kuvwiya mazu ngaku Yehova Chiuta waku kweniso chifukwa chakuleka kulondo ulongozgi waki ndipuso marangu ngaki ngo wakukupaska.+ 46 Matembu yanga ngajengi paku yiwi ndi pa ŵana ŵaku nge chisimikizu chambula kumala kweniso nge chakuziziswa,+ 47 chifukwa chakuti Yehova Chiuta waku ungumuteŵete mwakukondwa cha kweniso ndi mtima walikondwa pa nyengu yo wenga ndi vinthu vinandi.+ 48 Yehova wazakukutumiya arwani ŵaku kuti akuyukiyi ndipu wazakuŵateŵete+ we ndi nja+ kweniso nyota, wavwala malizwazwa ndipuso ulivi chechosi. Iyu wazamuŵika goli lachisulu mukhosi mwaku mpaka po wakumaliya limu.
49 “Yehova wazakukuyuskiya mtundu wakutali kuti ukuyukiyi,+ mtundu wo wazamutuliya kukumaliya kwa charu chapasi, ndipu chineneru chaki wazakuchivwanga cha.+ Mtundu wo wazakukuvwandamiya nge nombu,+ 50 mtundu wakuwoneka mwakofya, wo wazamuphweriyaku cha munthu wakukota pamwenga kwanjiya mwana.+ 51 Yiwu azamukurya ŵana a viŵetu vinu ndipuso vipasu va mucharu chinu mpaka po mwamaliya limu. Azakukusiliyaniku mbewu yeyosi cha, vinyu wasonu pamwenga mafuta ndipuso ŵana a ng’ombi pamwenga ŵana a mbereri mpaka po akumaliyani.+ 52 Yiwu azakukuzingilizani, azakukujaliyani mumatawuni* nginu mucharu chinu chosi mpaka po mipanda yinu yitali kweniso yakukho yo muthemba yawiya. Azakukuzingilizani ndi kukujaliyani mumatawuni nginu mucharu chinu chosi cho Yehova Chiuta winu wakupaskani.+ 53 Pavuli paki, mwazamukurya ŵana ŵinu,* mwazamukurya mnofu wa ŵana ŵinu anthulumi ndi ŵana ŵinu anthukazi+ wo Yehova Chiuta winu wakupaskani, pakuti mwazamusuzgika ukongwa chifukwa chakuzingilizika ndi arwani.
54 “Chinanga ndi munthu wakulombotoka ukongwa kweniso yo akumuleremeka pakati pinu wazamuchitiya chitima mubali waki cha, pamwenga muwolu waki wakwanjiwa, pamwenga mwana waki munthulumi yo wajaku, 55 ndipu wazakuŵagaŵiyaku cha nyama ya ŵana ŵaki yo wazamukurya, chifukwa chakuti wazamuŵavi chechosi, pakuti mwazamusuzgika ukongwa mumatawuni nginu chifukwa chakuzingilizika ndi arwani.+ 56 Ndipu munthukazi wakulombotoka kweniso yo akumuleremeka pakati pinu yo wakuŵanaŵanapu cha kuti wangakanda lundi laki pasi chifukwa chakuti akumuleremeka,+ wazakumuchitiya chitima cha mulumu waki wakwanjiwa, mwana waki munthulumi pamwenga mwana waki munthukazi. 57 Iyu wazakuvichitiya chitima cha vinthu vakumaliya vo vituwa pakati pa malundi ngaki asani wabala ndipuso wazakuŵachitiya chitima cha ŵana ŵaki wo wabala, chifukwa chakuti wazamukurya vinthu vo kweniso ŵana ŵaki mwachisisi, pakuti mwazamusuzgika ukongwa mumatawuni nginu chifukwa chakuzingilizika ndi arwani.
58 “Asani wazamuleka kusunga mwakuphwere mazu ngosi nga mu Dangu ili ngo ngakulembeka mubuku ili+ ndipuso asani wazamuleka kopa zina launkhankhu kweniso lakuchitiska mantha+ laku Yehova+ Chiuta waku, 59 Yehova wazakukulanga limoza ndi mphapu yaku, wazakukutumiya milili yakofya, yikulu kweniso yambula kumala,+ ndi nthenda zakofya ndipuso zambula kumala. 60 Wazakukutumiya nthenda zosi za ku Ijipiti zo wawopanga, ndipu zazamujaliriya paku yiwi. 61 Kweniso Yehova wazakukutumiya nthenda yeyosi pamwenga mulili wewosi wo ukulembeka cha mubuku la Dangu ili mpaka po yiwi wazamumaliya limu. 62 Chinanga kuti mwe anandi ukongwa nge nyenyezi zakuchanya,+ amanavi ŵaka aku yimwi ndiwu azamujaku+ chifukwa cha kuleka kuvwiya mazu ngaku Yehova Chiuta winu.
63 “Nge mo Yehova wangukondwe kukuwovyani kuti vinthu vikuyendiyeningi umampha kweniso kuti muyandani, ndimu so Yehova wakondwiyengi kukunangani ndi kukumaliyani limu. Ndipu mwazamutuzgikamu mucharu cho mwe pafupi kuchito kuja chinu.
64 “Yehova wazakukumbininiskiyani mu mitundu yosi ya ŵanthu, kutuliya kuchigoti cha charu chapasi mpaka kuchigoti chinyaki,+ ndipu kweniko mwamuteŵete achiuta avimiti kweniso amya wo yimwi ndi apapi ŵinu akali mukuŵaziŵapu cha.+ 65 Mwazamuŵavi chimangu pakati pa mitundu yeniyi+ kweniso mwazamuŵavi malu ngakuti phazi linu likandepu kuti mupumuwi. Mumalu mwaki, Yehova wazamuchitiska kuti mufipengi mtima,+ wazamubaya masu nginu ndipuso mwazamusoŵanga chakuchita.+ 66 Umoyu winu wazamuja pa ngozi ukongwa, mwazamujanga mwamantha usiku ndi msana; ndipu mwazamukayikiyanga kuti mulutirizgengi kuja ndi umoyu. 67 Ndi mlenji mwazamukambanga kuti, ‘Mphanyi kwenga mazulu!’ ndipu ndi mazulu mwazamukambanga kuti, ‘Mphanyi kwenga mlenji!’ chifukwa cha mantha ngo mwazamuja nangu mumtima mwinu kweniso chifukwa cha vo masu nginu ngazamuwona. 68 Yehova wazakukuweziyani ku Ijipiti pa sitima, ndipu mwazamukwenda munthowa yo ndingukukambiyani kuti, ‘Mwazakuyiwona so cha,’ ndipu kweniko mwazakujigulisa kwa arwani ŵinu kuti muje akapolu ŵawu anthulumi ndi akapolu ŵawu anthukazi, kweni kwazamuŵavi yo wazakukugulani.”
29 Yanga ndi mazu nga phanganu lo Yehova wangulamula Mozesi kuti wachiti ndi Ayisirayeli mucharu cha Mowabu, kusazgiyapu pa phanganu lo wanguchita nawu ku Horebu.+
2 Sonu Mozesi wanguwunganisa Ayisirayeli wosi ndipu wanguŵakambiya kuti: “Munguwona ndi masu nginu vinthu vosi vo Yehova wanguchita mucharu cha Ijipiti, vo wanguchitiya Farawo, ateŵeti ŵaki wosi kweniso charu chaki chosi.+ 3 Munguwona so vyeruzgu vikulu, visimikizu vikulu ndipuso vakuziziswa.+ 4 Kweni Yehova wakupaskani cha mtima wakuwamu, masu kuti muwoni ndi makutu kuti muvwi mpaka kufika msanawale.+ 5 ‘Pa nyengu yo ndakulongozganingi kwa vyaka 40 muchipululu,+ vakuvwala vinu vingumala cha paliŵavu linu ndipuso sapatu zinu zingumala cha kumaphazi nginu.+ 6 Mungurya cha chiŵandi ndipuso mungumwa cha vinyu pamwenga chakumwa chechosi chakuloŵeresa, alinga kuti muziŵi kuti ini ndini Yehova Chiuta winu.’ 7 Pavuli paki, mungufika pamalu nganu ndipu Sihoni, fumu ya ku Heshiboni+ kweniso Ogi, fumu ya ku Bashani,+ anguza kuzichita nasi nkhondu kweni tinguŵathereska.+ 8 Pavuli paki, tinguto charu chawu ndipu tinguchipereka ku fuku laku Rubeni, fuku laku Gadi ndipuso ku hafu ya fuku laku Manasi kuti chije chihara chawu.+ 9 Mwaviyo, musungengi mazu nga mu phanganu ili, kweniso mungavwiyengi kuti vinthu vosi vo muchita vikuyendiyeningi umampha.+
10 “Mosi mwama panu msanawale pa masu paku Yehova Chiuta winu, alongozgi a mafuku nginu, ŵara ŵinu, alongozgi ŵinu, munthulumi weyosi wa mu Isirayeli, 11 ŵana ŵinu, awolu ŵinu,+ alendu+ wo aja mumsasa winu, kwambiya munthu yo watikudeŵiyani nkhuni mpaka munthu yo watikuneŵiyani maji. 12 Mwe panu kuti muchiti phanganu ndi Yehova Chiuta winu mwakuchita kulapizga, phanganu lo Yehova Chiuta winu wachita namwi msanawale,+ 13 kuti msanawale wakuŵikeni kuja ŵanthu ŵaki+ ndipuso kuti iyu waje Chiuta winu,+ nge mo wakukulayizgiyani kweniso nge mo wakulapizgiya kwa apapi ŵinu akali, Abrahamu,+ Isaki+ ndi Yakobe.+
14 “Sonu ndichita ndi yimwi pe cha phanganu ili lo nditilisimikiza mwakuchita kulapizga, 15 kweni ndichita phanganu ili msanawale ndi ŵanthu wo ŵama nasi panu pa masu paku Yehova Chiuta widu, kweniso ndi wo ŵe nasi cha panu msanawale. 16 (Pakuti muziŵa umampha mo tingujaliya mucharu cha Ijipiti ndipuso mo tingujumphiya pakati pa mitundu yakupambanapambana pa ulendu widu.+ 17 Ndipu mwawonanga vinthu vawu vaukazuzi ndipuso angoza ŵawu akuseruska*+ avimiti, amya, asiliva kweniso agolidi, wo ŵenga pakati pawu.) 18 Phweriyani kuti pakati pinu paleki kuŵa munthulumi pamwenga munthukazi, banja pamwenga fuku lo mtima waki watuwaku kwaku Yehova Chiuta widu ndi kwamba kuteŵete achiuta a mitundu yinyaki,+ kuti pakati pinu paleki kuŵa msisi wakutuzga chakume* chapoyizoni kweniso kamiti kakuŵaŵa.+
19 “Kweni asani munthu munyaki watuvwa mazu ngakulayizga yanga ndipu watamba kujikuzga mumtima mwaki, mwakukamba kuti, ‘Ndijengi mwachimangu, chinanga kuti ndilutirizga kwenda mu nthowa ya mtima wangu,’ uku wananga chechosi* mu nthowa yaki, 20 Yehova wamugowokiyengi cha munthu yo.+ Mumalu mwaki, ukali ukulu waku Yehova ukoliyengi paku iyu, matembu ngosi ngo ngakulembeka mubuku ili ngazengi paku iyu+ ndipu Yehova wasisitengi zina laki pacharu chapasi. 21 Pavuli paki, Yehova wamupatuwengi pakati pa mafuku nga Ayisirayeli kuti wamulangi mwakukoliyana ndi matembu ngosi nga phanganu ngo ngakulembeka mubuku ili la Dangu.
22 “Migonezi yakunthazi ya ŵana ŵinu, kweniso alendu akutuliya kucharu chakutali azamuwona milili ya mucharu chinu ndipuso masoka ngo Yehova wapereka mucharu cho, 23 sulufule, mche kweniso kotcha, mwakuti mucharu cho mwazamumijika pamwenga kubuka mbewu cha, ndipuso mwazamubuka chakume chechosi cha, nge mo Sodomu ndi Gomora+ kweniso Adima ndi Zeboyimu,+ vingubwangandulikiya, matawuni ngo Yehova wangubwanganduwa chifukwa cha kufya mtima ndipuso ukali waki, 24 yiwu kweniso mitundu yinyaki yosi azamukamba kuti, ‘Ntchifukwa wuli Yehova wanguchita venivi ndi charu ichi?+ Ntchinthu wuli cho chingumuchitiska kuti wakwiyi ukongwa?’ 25 Pavuli paki, azamukamba kuti, ‘Ntchifukwa chakuti angujowo phanganu laku Yehova,+ Chiuta wa apapi ŵawu akali, phanganu lo wanguchita nawu wati waŵatuzga mucharu cha Ijipiti.+ 26 Kweni anguluta ndi kuchiteŵete kweniso kusindamiya achiuta anyaki, achiuta wo aŵaziŵanga cha kweniso wo wanguŵazomereza cha kuti aŵasopengi.+ 27 Pavuli paki, ukali waku Yehova ungukole pacharu cho ndipu wanguchilanga ndi matembu ngosi ngo ngakulembeka mubuku ili.+ 28 Mwaviyo, Yehova wakuŵachesuwa mucharu chawu chifukwa cha kufya mtima,+ kukwiya kweniso ukali ukulu wo wenga nawu ndipu wakuŵatumiza kucharu chinyaki, ko ŵali msanawale.’+
29 “Vinthu vakubisika, vaku Yehova Chiuta widu,+ kweni vinthu vo vavumbulika vidu ndipuso va ŵana ŵidu kwamuyaya, kuti tilondongi mazu ngosi nga mu Dangu ili.+
30 “Asani mazu ngosi yanga ngazifiskika paku yiwi, vitumbiku ndipuso matembu ngo ndaŵika pa masu paku,+ kweniso asani wazingakumbuka+ we pakati pa mitundu yosi yo Yehova Chiuta waku wazakukumbininiskiyaku,+ 2 ndipu asani waziwere kwaku Yehova Chiuta waku+ ndi kuvwiya mazu ngaki ndi mtima waku wosi kweniso umoyu waku wosi,+ mwakukoliyana ndi vinthu vosi vo nditikulamula msanawale, yiwi ndi ŵana ŵinu, 3 Yehova Chiuta waku wazakukutuzgaku ku ukapolu+ ndipu wazakukulongo lisungu+ ndi kukuwunganisa kutuliya ku mitundu yosi yo Yehova Chiuta waku wakumbininiskiyaku.+ 4 Chinanga kuti ŵanthu ŵaku angambininiskikiya kuvigoti va kuchanya, Yehova Chiuta waku wazakukuwunganisa kutuliya kweniko ndi kukuweze ku charu chaku.+ 5 Yehova Chiuta waku wazakukusereza mucharu cho awusu anguchito kuja chawu, ndipu chazamuja chaku. Iyu wazakukuwovya kuti vinthu vizikuyendiyengi umampha ndi kukuyandanisa ukongwa kuluska awusu.+ 6 Yehova Chiuta waku wazamutowesa* mtima waku ndipuso mtima wa mphapu yaku,+ kuti uziyanjengi Yehova Chiuta waku ndi mtima waku wosi kweniso umoyu waku wosi ndi kuja ndi umoyu.+ 7 Pavuli paki, Yehova Chiuta waku wazamuŵika matembu ngosi yanga pa arwani ŵaku, wo akutinkhanga ndi kukutombozga.+
8 “Pavuli paki, wazamuwere kwaku Yehova ndi kuvwiya mazu ngaki ndipuso wazamusunga marangu ngaki ngosi ngo nditikulamula msanawale. 9 Yehova Chiuta waku wazakukutumbika ukongwa pa ntchitu zosi za manja ngaku,+ wazamuyandanisa ŵana ŵaku, viŵetu vaku ndi vipasu va muminda yaku, pakuti Yehova wazamukondwa so kukuwovya kuti vinthu vizikuyendiyengi umampha, nge mo wangukondwe ndi apapi ŵaku akali.+ 10 Mwaviyo, wazamuvwiya mazu ngaku Yehova Chiuta waku ndi kulondo ulongozgi waki kweniso marangu ngaki ngo ngakulembeka mubuku ili la Dangu, ndipu wazamuwere kwaku Yehova Chiuta waku ndi mtima waku wosi kweniso umoyu waku wosi.+
11 “Sonu dangu ili lo nditikulamula msanawale ndinononu cha kwaku yiwi, kweniso le kumalu ngakuti ungatondeka cha kufikaku.*+ 12 Le kuchanya cha, kuti ukambi kuti, ‘Ndiyani yo wakwerengi kuchanya kuti wakatitole, alinga kuti tilivwi ndi kulisunga?’+ 13 Ndipu le kusirya linyaki la nyanja cha, kuti ukambi kuti, ‘Ndiyani yo wayambukiyengi kusirya linyaki la nyanja kuti wakatitole, alinga kuti tilivwi ndi kulisunga?’ 14 Pakuti mazu ngo, nge pafupi ukongwa ndi yiwi, nge mumulomu mwaku ndipuso mumtima mwaku,+ kuti ungalondongi.+
15 “Awona, msanawale ndiŵika umoyu ndi vinthu vamampha, kweniso nyifwa ndi vinthu viheni pa masu paku.+ 16 Asani uvwiyengi marangu ngaku Yehova Chiuta waku ngo nditikulamula msanawale, mwa kwanja Yehova Chiuta waku,+ kwenda mu nthowa zaki ndi kulondo ulongozgi waki, marangu ngaki ndipuso vyeruzgu vaki, mbwenu wazamuja ndi umoyu+ kweniso wazamuyandana, ndipu Yehova Chiuta waku wazakukutumbika mucharu cho uchitongi kuja chaku.+
17 “Kweni asani mtima waku watuwaku kwaku Chiuta+ ndipu waleka kuvwiya ndipuso wanyengeka ndi kwamba kusindamiya achiuta anyaki ndi kuŵateŵete,+ 18 nditikukambiyani msanawale kuti mwazamumala kwambula kutondeka.+ Mwazamuja ndi umoyu utali cha mucharu cho muyambuka Yorodani kuti mukachito kuja chinu. 19 Msanawale ndito kuchanya ndi charu chapasi kuja akaboni kuti ndaŵika umoyu ndi nyifwa pa masu paku, thumbiku ndi thembu;+ ndipu sankha umoyu kuti uje ndi umoyu,+ yiwi ndi ŵana ŵaku,+ 20 mwa kwanja Yehova Chiuta waku,+ kuvwiya mazu ngaki ndi kumudemetere,+ pakuti iyu ndiyu umoyu waku ndipuso ndiyu wakuwovyengi kuti uje ndi umoyu utali mucharu cho Yehova wakulapizga kuti wachiperekengi kwa apapi ŵaku akali, Abrahamu, Isaki ndi Yakobe.”+
31 Pavuli paki, Mozesi wangutuwa ndipu wangulongoro ndi Ayisirayeli wosi mazu yanga, 2 iyu wanguŵakambiya kuti: “Sonu nde ndi vyaka 120.+ Ndingakulongozgani so cha chifukwa Yehova wandikambiya kuti, ‘Uyambukengi cha Yorodani uyu.’+ 3 Yehova Chiuta winu ndiyu wayambukengi panthazi pinu, ndipu iyu wanangengi mitundu iyi pa masu pinu ndipu yimwi muyidikisiyengi kutali.+ Yoswa ndiyu wakulongozgeningi kuti muyambuki,+ nge mo Yehova wakambiya. 4 Yehova wachitengi ndi mitundu yeniyi nge mo wanguchitiya ndi Sihoni+ kweniso Ogi,+ mafumu nga Aamori ndipuso charu chawu, pa nyengu yo wanguŵananga.+ 5 Yehova wakuthereskiyeningi mitundu yeniyi ndipu yimwi muzichiti nayu mwakukoliyana ndi dangu lo ndakupaskani.+ 6 Muje ndi chiganga kweniso muje ndi nthazi.+ Mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha pa masu pawu,+ pakuti Yehova Chiuta winu ndiyu watenda namwi. Iyu wakulekeningi cha pamwenga kukujowoni.”+
7 Pavuli paki, Mozesi wangudana Yoswa ndipu wangulongoro nayu pa masu pa Ayisirayeli wosi. Iyu wangumukambiya kuti: “Uje ndi chiganga kweniso uje ndi nthazi+ pakuti yiwi ndiwi userezengi ŵanthu yaŵa mucharu cho Yehova wakulapizga kwa apapi ŵawu akali kuti waŵapaskengi, ndipu uchiperekengi kwaku yiwu nge chihara.+ 8 Yehova ndiyu watenda panthazi pinu ndipu waŵengi namwi.+ Iyu wakulekeningi cha pamwenga kukujowoni. Mwaviyo, mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha.”+
9 Pavuli paki, Mozesi wangulemba Dangu ili+ ndipu wangulipereka kwa asembi, Alevi, wo anyamuwa bokosi la phanganu laku Yehova ndipuso wangulipereka kwa ŵara wosi ŵa Ayisirayeli. 10 Mozesi wanguŵalamula kuti: “Kukumaliya kwa vyaka 7 vevosi, pa nyengu yakuŵikika mu chaka chakufwatuliya ŵanthu,+ pa nyengu ya Phwandu la Misasa,+ 11 asani Ayisirayeli wosi awoneke pa masu paku Yehova+ Chiuta winu pa malu ngo wasankhengi, Dangu ili muliŵerengengi kuti Ayisirayeli wosi alivwi.+ 12 Wunganisani ŵanthu,+ anthulumi, anthukazi, ŵana* kweniso mulendu winu yo we mumatawuni* nginu, kuti avwi ndi kusambira vaku Yehova Chiuta winu kweniso kumuwopa, ndi kuwonesesa kuti alondo mazu ngosi ngo nge mu Dangu ili. 13 Pavuli paki, ŵana ŵawu wo atiliziŵa cha Dangu ili avwengi+ ndipu asambirengi kopa Yehova Chiuta winu mu mazuŵa ngosi ngo mujaliyengi ndi umoyu, mucharu cho muyambuka Yorodani kuti mukachito kuja chinu.”+
14 Pavuli paki, Yehova wangukambiya Mozesi kuti: “Awona! Nyengu yakuti ufwiyi ye pafupi.+ Dana Yoswa ndipu mukawoneke pa chihema chakukumanaku, kuti ndimuŵiki kuja mulongozgi.”+ Mwaviyo, Mozesi ndi Yoswa anguluta ndipu anguchiwoneke pa chihema chakukumanaku. 15 Pavuli paki, Yehova wanguwoneke pachihema, muchipilala cha mtambu, ndipu chipilala cha mtambu chinguma pafupi ndi khomu la chihema.+
16 Sonu Yehova wangukambiya Mozesi kuti: “Awona! Yiwi we pafupi kufwa, ndipu ŵanthu yaŵa ayambengi kuchita ureŵi ndi achiuta achilendu wo aŵazunguliya mucharu cho alutaku.+ Yiwu andilekengi+ ndipu aswengi phanganu langu lo ndikuchita nawu.+ 17 Pa nyengu yo, ukali wangu wazamukore paku yiwu.+ Ndipu ndazakuŵaleka+ ndi kuŵabisa chisku changu+ mpaka po azimaliya. Pavuli paki, masoka ndi masuzgu nganandi vazakuŵawiya.+ Yiwu azamukamba kuti, ‘Asi masoka yanga ngatiwiya chifukwa chakuti Chiuta widu we pakati pidu cha?’+ 18 Kweni pa zuŵa lo, ndazamubisa chisku changu chifukwa cha vinthu vosi viheni vo achita pakung’anamukiya kwa achiuta anyaki.+
19 “Sonu mujilembe sumu iyi+ ndi kusambiza Ayisirayeli.+ Asambiri sumu yo* kuti yije kaboni wangu kwa Ayisirayeli.+ 20 Asani ndaziŵasereza mucharu cho ndikulapizga kwa apapi ŵawu akali,+ charu chakwenda mkaka ndi uchi,+ ndipuso asani azirya ndi kuguta kweniso asani vinthu vaziyamba kuŵayende umampha,*+ azamung’anamukiya kwa achiuta anyaki ndi kwamba kuŵateŵete. Yiwu azamukwamba kundiyuyuwa ndi kuswa phanganu langu.+ 21 Asani masoka ndi masuzgu nganandi vaziŵawiya,+ sumu iyi yazamuja kaboni kwaku yiwu (kuti mphapu yawu yingaluwanga cha), pakuti ndiziŵa kali maŵanaŵanu ngo ŵe nangu+ chinanga kuti ndechendaŵaserezi mucharu cho ndikulapizga kwaku yiwu.”
22 Mwaviyo, Mozesi wangulemba sumu yeniyi pa zuŵa lo, ndipu wangusambiza Ayisirayeli.
23 Pavuli paki, iyu* wanguŵika Yoswa+ mwana munthulumi waku Nuni kuja mulongozgi, ndipu wangukamba kuti: “Uje ndi chiganga kweniso uje ndi nthazi,+ pakuti yiwi ndiwi userezengi Ayisirayeli mucharu cho ndikulapizga kwaku yiwu+ ndipu ndiŵengi nawi.”
24 Mozesi wati wamaliza kulemba mazu nga Dangu ili mubuku,+ 25 wangulamula Alevi wo anyamuwa bokosi la phanganu laku Yehova, kuti: 26 “Toni buku ili la Dangu+ ndipu muliŵiki pafupi ndi bokosi+ la phanganu laku Yehova Chiuta winu kuti lizije kaboni. 27 Pakuti ndiziŵa umampha kuti ndimwi ŵanthu akugaruka+ kweniso amtafu.+ Asani mugarukiya Yehova ini ndeche wamoyu, kwe wuli asani ndafwa! 28 Mundiwunganisiyi ŵara wosi a mafuku nginu kweniso alongozgi ŵinu, kuti ndilongoro mazu yanga mumakutu mwawu ndipuso kuti ndito kuchanya ndi charu chapasi kuja akaboni.+ 29 Pakuti ndiziŵa umampha kuti asani ndafwa mwazamuchita vinthu viheni+ ndipuso mwazamutuwapu pa nthowa yo ndakulamulani kuti muyendengepu. Ndipu masoka ngazakukuwiyani+ kunthazi* chifukwa chakuti mwazamuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova ndipuso mwazakumukwiyisa ndi ntchitu za manja nginu.”
30 Pavuli paki, Mozesi wangukamba mazu nga sumu iyi kutuliya kukwamba mpaka kukumaliya, mpingu wosi wa Ayisirayeli uchivwa:+
32 “Vwani, yimwi machanya ndipu ndilongorongi,
Charu chapasi chivwi mazu nga mumulomu mwangu.
2 Ulongozgi wangu uwengi nge vuwa;
Mazu ngangu nganthonyengi nge dungwi,
Nge vuwa yamuswera pa uteka
Kweniso nge vuwa yikulu pa vakume.
3 Pakuti ndipharazgengi zina laku Yehova.+
Ndikambengi va ukulu waku Chiuta widu!+
5 Yiwu ndiwu achita vinthu vo vingachitiska kuti anangiki.+
Yiwu mbana ŵaki cha, chilema ntchawu.+
Yiwu ndi mugonezi wakugombete kweniso wakunyongoroka! +
Asi iyu ndiyu Wusemwi yo wakuchitiska kuti muŵeku,+
Yo wakukupangani ndi kukujalikiskani mwanthazi?
7 Kumbukani mazuŵa ngamwaka;
Ŵanaŵaniyani vyaka va migonezi yakali.
Fumbani awusemwi ndipu akukambiyeningi;+
Fumbani ŵara ŵinu ndipu akuziŵiseningi.
8 Wapachanya Limu wati wapereka chihara ku mitundu,+
Wati wapatuwa ŵana aku Adamu* yumoza ku munyaki,+
Wanguŵika mphaka za mitundu ya ŵanthu+
Mwakukoliyana ndi unandi wa ŵana anthulumi aku Isirayeli.+
11 Nge mo nombu yisukunyisiya chizimbu chaki,
Mo yiphululukiya pachanya pa ŵana ŵaki,
Kutambaluwa mapapa ngaki, kuŵato,
Ndi kuŵapinga pachanya pa mapapa ngaki,+
12 Yehova yija wangulutirizga kumulongozga;*+
Pengavi chiuta wachilendu weyosi yo wenga nayu.+
Wangumuryisa uchi wamujalawi
Ndipuso mafuta ngakutuliya mujalawi linononu,
14 Wangumuryisa mkaka wakukhoma wa* ng’ombi ndipuso mkaka wa mbereri,
Limoza ndi mbereri zakututuŵa,*
Mbereri zinthulumi zaku Bashani, ndipuso aphongu,
Limoza ndi tirigu wamampha ukongwa;+
Ndipu ungumwa vinyu wakutuliya ku* mphereska.
15 Yeshuruni* wati watutuŵa wangugaruka.
Watutuŵa, waja mukhomi, wajintcha.+
Mwaviyo wangukana Chiuta yo wakumupanga,+
Ndipuso wanguyuyuwa Jalawi la utaski waki.
17 Aperekanga sembi kwaku Chiuta cha kweni ku viŵanda,+
Kwa achiuta wo aŵaziŵanga cha,
Achiuta ŵafya wo aza sonu,
Kwa achiuta wo apapi ŵinu akali aŵaziŵanga cha.
19 Yehova wati wawona viyo, wanguŵakana+
Chifukwa chakuti ŵana ŵaki anthulumi ndi ŵana ŵaki anthukazi angumukwiyisa.
20 Mwaviyo, wangukamba kuti, ‘Ndibisengi chisku changu kwaku yiwu;+
Ndiwonengi vo viŵachitikiyengi.
Mwaviyo, nani ndazakuŵachitiska sanji ndi ŵanthu akuti ndi mtundu cha;+
Ndazakuŵakwiyisa ndi mtundu uzereza.+
22 Pakuti ukali wangu wabuska motu+
Wo ukoliyengi mpaka kusi kwa Dindi,*+
Motu wo unangengi charu chapasi ndi vipasu vaki
Ndipu uwotchengi mafawundeshoni nga mapiri.
23 Ndisazgiyengeku masoka ngawu;
Ndipu mivi yangu ndiyigwiriskiyengi ntchitu paku yiwu.
24 Azamulefuka chifukwa cha nja+
Azamupwetekeka ndi nthenda ya kufunda muliŵavu kweniso pharanyiku lakuŵaŵa.+
Ndiŵatumiyengi minyu nga vinyama vakofya kuti ngaŵalumi+
Ndipuso ndiŵatumiyengi mata ngakali nga vamoyu vakukwaŵa pasi.
26 Ndatingi ndikambengi kuti: “Ndiŵambininiskengi;
Ndichitiskengi kuti aleki kukumbukika pakati pa ŵanthu,”
Yiwu atingi akambengi kuti: “Nthazi zidu ndizu zapunda;+
Ndi Yehova cha yo wachita vosi ivi.”
29 Mphanyi ŵenga azeru!+ Atingi alungurukengi vinthu venivi.+
Atingi aŵanaŵaniyengi vo viŵachitikiyengi.+
30 Munthu yumoza wangatchimbiza wuli ŵanthu 1,000,
Ndipu ŵanthu ŵaŵi angatchimbiza wuli ŵanthu 10,000?+
Vingachitika pijapija asani Jalawi laŵagulisa+
Ndipuso asani Yehova waŵapereka.
32 Pakuti chimiti chawu cha mphereska chikutuliya kuchimiti cha mphereska cha ku Sodomu
Kweniso chikutuliya muminda ya ku Gomora.+
Mphereska zawu ze ndi poyizoni,
Makhoroza ngawu ngakuŵaŵa.+
33 Vinyu wawu ndi mata ngakali nga njoka,
Ndi poyizoni wakubaya wa khakhu.
34 Asi ini ndini ndikusunga venivi,
Ndikuvijaliya munkhokwi yangu?+
35 Kuweze nduzga nkhwangu kweniso kupereka chilangu nkhwangu,+
Pa nyengu yakuŵikika asani malundi ngawu ngazitelemuka,+
Pakuti zuŵa la soka lawu le pafupi,
Ndipu vinthu vo vitiŵalindizga vizengi mwaliŵi.’
36 Pakuti Yehova wazamuyeruzga ŵanthu ŵaki,+
Ndipu wazamuchitiya chitima ateŵeti ŵaki+
Asani waziwona kuti nthazi zawu zamala,
Kweniso kuti paja ŵaka ŵanthu wo akhumbika chovyu ndipuso ambula nthazi.
37 Pavuli paki, wazamukamba kuti, ‘Ŵe pani achiuta ŵawu,+
Jalawi lo athaŵiyangaku,
38 Wo aryanga mafuta nga sembi zawu,*
Ndi kumwa vinyu wa sembi zawu za chakumwa?+
Asoki ndipu akuwovyi.
Yiwu aje malu ngaku ngakuthaŵiyaku.
Ndibaya kweniso ndipereka umoyu.+
40 Pakuti ndisoske janja langu kuchanya,
Ndipu ndilapizga kuti: “Nge mo ini ndiliri wamoyu muyaya,”+
41 Asani ndanora lipanga langu lakung’anima
Ndipuso asani ndanozga janja langu kuti ndiyeruzgi,+
Ndazamuweze arwani ŵangu+
Ndipu ndazamulanga wo atinditinkha.
42 Ndazamuchitiska kuti mivi yangu yiloŵe ndi ndopa,
Ndipu lipanga langu lazamukurya nyama,
Limoza ndi ndopa za ŵanthu wo abayika kweniso akapolu,
Limoza ndi mitu ya alongozgi a murwani.’
43 Kondwani yimwi mitundu limoza ndi ŵanthu ŵaki,+
Pakuti wazamuweze ndopa za ateŵeti ŵaki,+
Ndipu wazamuweze nduzga pa arwani ŵaki+
Kweniso wazamutowesa* charu cha ŵanthu ŵaki.”
44 Sonu Mozesi wanguza ndi kukamba mazu ngosi nga sumu iyi ŵanthu wo achivwa,+ iyu limoza ndi Hosheya*+ mwana waku Nuni. 45 Mozesi wati wamaliza kulongoro mazu ngosi yanga kwa Ayisirayeli wosi, 46 wanguŵakambiya kuti: “Musungi mazu ngosi ngakutcheŵeska ngo ndakukambiyani msanawale,+ kuti muzikambiyengi ŵana ŵinu alinga kuti aziwonesesengi kuti asunga mazu ngosi nga Dangu ili.+ 47 Pakuti mazu yanga ngambula fundu cha kwaku yimwi, kweni ngangakuwovyani kuti muje ndi umoyu,+ ndipu asani muvwiyengi mazu yanga mwamuja ndi umoyu utali mucharu cho muyambuka Yorodani kuti mukachito kuja chinu.”
48 Yehova wangulongoro ndi Mozesi pa zuŵa lenili, ndipu wangukamba kuti: 49 “Kwera paphiri ili la Abarimu,+ Phiri la Nebo+ lo le mucharu cha Mowabu, mwakulereskana ndi Yeriko, kuti uwoni charu cha Kanani cho nditichipereka kwa Ayisirayeli kuti chije chawu.+ 50 Pavuli paki, wamukufwa paphiri lo we pafupi kukwera, ndipu wamuwunganisikiya ku ŵanthu ŵaku,* nge mo Aroni mku waku wakufwiya pa Phiri la Horo+ ndi kuwunganisikiya ku ŵanthu ŵaki,* 51 chifukwa chakuti mosi mwaŵaŵi mungugomezgeka cha kwaku ini pakati pa Ayisirayeli pa maji nga ku Meriba+ ku Kadeshi, muchipululu cha Zini, pakuti mungunditowesa cha pa masu pa Ayisirayeli.+ 52 Charu cho uchiwoniyengi patali, kweni userengi cha mucharu cho ndipaska Ayisirayeli.”+
33 Sonu ivi ndi vitumbiku vo Mozesi munthu waku Chiuta wauneneska wangupaska Ayisirayeli wechendafwi.+ 2 Iyu wangukamba kuti:
“Yehova wanguza kutuliya ku Sinayi,+
Iyu wanguŵaŵaliya kutuliya ku Seiri.
Wanguŵala mu unkhankhu kutuliya kuchigaŵa chamapiri cha Parani,+
Ndipu wenga ndi masawuzandi nganandi nga akupaturika,+
Kujanja laki lamaryi kwenga asilikali ŵaki.+
5 Ndipu Chiuta wanguja fumu mu Yeshuruni,*+
Pa nyengu yo alongozgi a ŵanthu anguwungana pamoza,+
Limoza ndi mafuku ngosi ngaku Isirayeli.+
7 Ndipu wangupereka vitumbiku ivi kwaku Yuda:+
“Yimwi Yehova, vwani mazu ngaku Yuda,+
Ndipu mumuweze ku ŵanthu ŵaki.
Manja ngaki ngavikiliya vinthu vaki,
Ndipu mumuwovyi kulimbana ndi arwani ŵaki.”+
8 Kwaku Levi wangukamba kuti:+
Mungwamba kulimbana nayu pafupi ndi maji nga ku Meriba,+
9 Munthu yo wangukamba va awisi ndi anyina kuti, ‘Ndilivi nawu ntchitu.’
Chinanga mbabali ŵaki nawu wengavi nawu ntchitu,+
Ndipu wangujowo ŵana ŵaki.
Pakuti asunganga mazu nginu,
Ndipuso asunganga phanganu linu.+
Yiwu apereki sembi ya vakununkhira nge kafungu kamampha kwaku yimwi*+
Ndipuso apereki sembi yamphumphu paguŵa linu la sembi.+
11 Yimwi Yehova, tumbikani nthazi zaki,
Ndipuso longoni kuti mukondwa ndi ntchitu za manja ngaki.
Vikitani malundi nga* ŵanthu wo atimuyukiya,
Kuti ŵanthu wo atimutinkha angamuyukiyanga so cha.”
12 Kwaku Benjamini wangukamba kuti:+
“Wakwanjiwa waku Yehova waje wakuvikilirika pafupi ndi iyu;
Uku watimuvikiliya zuŵa losi,
Iyu wajengi pakati pa mapewa ngaki.”
13 Kwaku Yosefi wangukamba kuti:+
“Yehova watumbiki charu chaki+
Ndi vinthu vamampha vakuchanya,
Ndi dungwi kweniso maji ngakutuliya mu akasupi apasi,+
14 Wachitumbiki ndi vinthu vamampha vakupangika ndi lumwi
Ndipuso vakukolola vamampha mwezi wewosi,+
15 Wachitumbiki ndi vinthu vamampha ukongwa vakutuliya mumapiri ngakali*+
Ndipuso vinthu vamampha va mumapiri ngamuyaya,
16 Wachitumbiki ndi vinthu vamampha va pacharu chapasi kweniso vinthu vo ve mwenimo,+
Ndipuso chiyanjiki ndi Yo waja muchivwati cha minga.+
Vinthu venivi vizi pamutu waku Yosefi,
Ndipuso paliwombu la munthu yo wakusankhika pakati pa abali ŵaki.+
17 Unkhankhu waki we nge unkhankhu wa ng’ombi yinthulumi yakwamba kuwaku,
Ndipu masengwi ngaki nge nge masengwi nga ng’ombi yamudondu.*
Ndi masengwi ngenanga watutuzgengi* ŵanthu
Wosi waŵatutuzgiyengi kuvigoti va charu chapasi.
Yiwu ndi masawuzandi nganandi ngaku Efurayemu,+
Ndipuso yiwu ndi masawuzandi ngaku Manasi.”
18 Kwaku Zebuloni wangukamba kuti:+
“Yiwi Zebuloni, kondwa uchituwa,
Ndipu yiwi Isakara, kondwa mumahema ngaku.+
19 Azamudaniya ŵanthu kumapiri.
Kweniko, azamupereka sembi zaurunji.
Pakuti azamuto* chuma chinandi cha munyanja
Ndipuso chuma chakubisika cha mumchenga.”
20 Kwaku Gadi wangukamba kuti:+
“Ngwakutumbikika yo wasanuzga mphaka zaku Gadi.+
Iyu wagona nge nkharamu,
Ndipu ngwakunozgeka kupaluwa manja kweniso paliwombu.
21 Iyu wazakujisankhiya chigaŵa chakwamba,+
Pakuti chigaŵa cha wakupereka marangu chikusungika kweniko.+
Alongozgi a ŵanthu azamuwungana pamoza.
Iyu wazamuchita urunji waku Yehova,
Ndipuso wazamupereka vyeruzgu paku Isirayeli.”
22 Kwaku Dani wangukamba kuti:+
“Dani ndi mwana wa nkharamu.+
Iyu wazamundwika kutuliya ku Bashani.”+
23 Kwaku Nafutali wangukamba kuti:+
“Nafutali wakhorwa ndi kuyanjika
Kweniso watumbikika ukongwa ndi Yehova.
Uto chigaŵa cha kuzambwi* kweniso cha kumwera.”
24 Kwaku Ashere wangukamba kuti:+
“Ashere watumbikika ndi ŵana anthulumi.
Iyu wayanjiki ndi abali ŵaki,
Ndipu wabizgi* maphazi ngaki mumafuta.
25 Mageti ngaku nge ndi maloku ngachisulu kweniso ngamkuŵa,+
Ndipu ujengi wakuvikilirika mu mazuŵa ngaku ngosi.*
26 Palivi yo wayanana ndi Chiuta wauneneska+ waku Yeshuruni,+
Yo watenda mude kuti wakuwovyi
Kweniso yo watenda pachanya pa mitambu mu unkhankhu waki.+
27 Chiuta ndi malu ngakubisamaku kwamba kali,+
Manja ngaki ngamuyaya nge pasi paku.+
28 Isirayeli wazamujanga mwakuvikilirika,
Ndipu visimi vaku Yakobe vazamuvikilirika
Mucharu cha chakurya kweniso vinyu wasonu,+
Cho mitambu yaki yazamunthonya dungwi.+
29 Ndiwi wakukondwa Isirayeli!+
Ndiyani yo wayanana ndi yiwi,+
Mtundu wo ukondwa ndi utaski waku Yehova,+
Chishangu chaku cho chitikuvikiliya+
Kweniso lipanga laku launkhankhu?
34 Pavuli paki, Mozesi wangutuwamu muvidika* va Mowabu ndipu wangukwera pa Phiri la Nebo,+ pachanya pa Pisiga,+ yo walereskana ndi Yeriko.+ Ndipu Yehova wangumulongo charu chosi kutuwa ku Giliyadi mpaka ku Dani,+ 2 Nafutali yosi, charu cha Efurayemu ndi Manasi, charu chosi cha Yuda mpaka kunyanja ya kuzambwi,*+ 3 chigaŵa cha Negebu+ kweniso Chigaŵa cha Yorodani+ ndi chidika cha Yeriko, tawuni ya vimiti va kantchindi, mpaka ku Zowari.+
4 Pavuli paki, Yehova wangumukambiya kuti: “Ichi ntcharu cho ndingulapizga kwaku Abrahamu, Isaki ndi Yakobe kuti, ‘Ndichiperekengi ku mphapu* yaku.’+ Ndakuzomereza kuti uchiwoni ndi masu ngaku, kweni yiwi uyambukiyengeku cha.”+
5 Pavuli paki, Mozesi mteŵeti waku Yehova wangufwiya penipo mucharu cha Mowabu nge mo Yehova wangukambiya.+ 6 Wangumuŵika mudambu mucharu cha Mowabu, mwakulereskana ndi Beti-peyori, ndipu palivi yo waziŵa po pe muwunda waki mpaka msanawale.+ 7 Mozesi wenga ndi vyaka 120 pa nyengu yo wafwiyanga.+ Pa nyengu iyi, masu ngaki ngenga ngeche kuwona umampha kweniso wenga weche ndi nthazi. 8 Ayisirayeli anguliya nyifwa yaku Mozesi muvidika va Mowabu kwa mazuŵa 30.+ Pavuli paki, mazuŵa ngakuliriya ndi kutenjere Mozesi ngangumala.
9 Yoswa mwana waku Nuni wanguzazika ndi mzimu wa zeru, chifukwa Mozesi wanguŵika janja laki paku iyu+ ndipu Ayisirayeli angwamba kumuvwiya. Yiwu anguchita nge mo Yehova wangulamuliya Mozesi.+ 10 Kweni mu Isirayeli mukuyukapu so mchimi munyaki cha wa nge Mozesi,+ yo Yehova wamuziŵanga masu ndi masu.+ 11 Iyu wanguchita visimikizu vosi kweniso vakuziziswa vo Yehova wangumutuma kuti wakachiti mucharu cha Ijipiti kwaku Farawo, ateŵeti ŵaki wosi kweniso charu chaki chosi,+ 12 limoza ndi janja lanthazi ndipuso nthazi zakuziziswa zo Mozesi wangulongo pa masu pa Ayisirayeli wosi.+
Mazu ngaki chayingu, “muvidika vachipalamba.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵana aku Isirayeli.”
Viwoneka kuti akamba mapiri nga ku Lebanoni.
Mazu ngaki chayingu, “mbewu.”
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Pamwenga kuti, “kuti tichiti mantha.”
Kung’anamuwa mipanda yakuthopoka.
Pamwenga kuti, “wakurwiyeningi.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Chiuta wamukhwimisa.”
Anyaki akamba kuti, “kumpotu.”
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Kung’anamuwa Kirete.
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Mazu ngaki chayingu, “wanguzomereza kuti mzimu waki unonopi.”
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Pamwenga kuti, “Bokosi laki.”
Mazu ngaki chayingu, “manja 9.” Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mazu ngaki chayingu, “manja nganayi.” Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Kung’anamuwa kuti, “Mizi ya Mahema Yaku Yayiri.”
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Kung’anamuwa Nyanja Yakufwa.
Pamwenga kuti, “cha ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “ko kuselere lumwi.”
Anyaki akamba kuti, “kumpotu.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Mazu ngaki chayingu, “Mazu 10.”
Pamwenga kuti, “kuti muje chihara chaki.”
Mazu ngaki chayingu, “mbewu.”
Pamwenga kuti, “kwakutuliya lumwi.”
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Kung’anamuwa Nyanja ya Mche, pamwenga kuti Nyanja Yakufwa.
Mazu ngaki chayingu, “achiuta anyaki cha akulimbana ndi chisku changu.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Mazu ngaki chayingu, “mazu.”
Pamwenga kuti, “ndipu ungadidimizgengi mu ŵana ŵaku.” Mazu ngaki chayingu, “ndipu ungasindiyengi mu ŵana ŵaku.”
Kasalu kakumanga mumutu.
Mazu ngaki chayingu, “pakati pa masu nginu.”
Pamwenga kuti, “Ungazichitanga nawu cha chitolerana chechosi.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “chuma chaki chakuzirwa.”
Pamwenga kuti, “mu nthazi zaku.”
Mazu ngaki chayingu, “Wazamutumbika chipasu cha nthumbu yaku.”
Mazu ngaki chayingu, “Uzimezi.”
Mazu ngaki chayingu, “Jisu laku lingaziŵachitiyanga.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “wazamuchitiska kuti achiti mantha.”
Pamwenga kuti, “cho che ndi madambu nga maji.” Yanga ndi madambu ngo ngaja ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Anyaki atividana kuti vingoma vachizungu, chifukwa chakuti nje zaki ziwoneka nge vingoma.
Mazu ngaki chayingu, “ndijaliya ukaboni wakususkana namwi.”
Kung’anamuwa mipanda yakuthopoka.
Pamwenga kuti, “kuti waŵalondi charu chawu.”
Mazu ngaki chayingu, “akumira khosi.”
Pamwenga kuti, “pa zuŵa lo mpingu unguwungana pamoza.”
Pamwenga kuti, “chikozgu chachisulu chakusongono.”
Mazu ngaki chayingu, “akumira khosi.”
Tholi ndi mwana wa ng’ombi.
Pamwenga kuti, “tholi lachisulu chakusongono.”
Pamwenga kuti, “ntchihara.”
Pamwenga kuti, “chihara.”
Mazu ngaki chayingu, “Mazu 10.”
Pamwenga kuti, “pa zuŵa lo mpingu unguwungana pamoza.”
Pamwenga kuti, “cho che ndi madambu nga maji.” Yanga ndi madambu ngo ngaja ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Pamwenga kuti, “chinanga nkhuchanya ukongwa.”
Mazu ngaki chayingu, “kudumuwa khungu la.”
Mazu ngaki chayingu, “muleki kumizga makhosi nginu.”
Mazu ngaki chayingu, “mwana wambula awisi.”
Pamwenga kuti, “kamoza pe mpaka msanawale.”
Pamwenga kuti, “vo wanguchita kwaku yimwi.”
Mazu ngaki chayingu, “mbewu.”
Kung’amuwa kugwiriskiya ntchitu maphazi pakudiriya mbewu, kwali nkhutchova chipangizu chakuneŵe maji pamwenga kupanga ndi kujula migelu yakwendamu maji mwakugwiriskiya ntchitu maphazi.
Kasalu kakumanga mumutu.
Mazu ngaki chayingu, “pakati pa masu nginu.”
Kung’anamuwa Nyanja Yikulu, Nyanja ya Meditereniyani.
Pamwenga kuti, “muzipaski.”
Pamwenga kuti, “cha ko kuselere lumwi.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “cho waŵanaŵana kuti ntchakwenere.”
Mazu ngaki chayingu, “mwechendafiki ku.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Pamwenga kuti, “kuvwiya mazu ngaku.”
Pamwenga kuti, “chuma chaki chakuzirwa.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵana ambula awusewu.”
Pamwenga kuti, “wazamubwerekesanga vinthu pa chikoli.”
Pamwenga kuti, “uzimubwerekesengi pa chikoli.”
Mazu ngaki chayingu, “mugeti linu.”
Wonani Fundu Zakukumaliya B15.
Mazu ngaki chayingu, “pa zuŵa lo mwayambiya kuŵika chisenga pa mbewu zinu.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵana ambula awusewu.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “wabayiki pa mulomu wa.”
Nyama yamumatakama.
Kung’anamuwa malu ngo Yehova wasankha kuti ngaje malu ngakusopiyaku.
Pamwenga kuti, “pa zuŵa lo mpingu unguwungana pamoza.”
Mazu ngaki chayingu, “chifukwa chakuti wafya mtima.”
Mazu ngaki chayingu, “mwazamudira cha ndopa zambula kunanga.”
Mazu ngaki chayingu, “Jisu linu lingamuchitiyanga.”
Mazu ngaki chayingu, “mulandu wakudira ndopa zambula kunanga.”
Mazu ngaki chayingu, “yisimikizikengi pa mulomu.”
Mazu ngaki chayingu, “Jisu linu lingamuchitiyanga.”
Mazu ngaki chayingu, “wangachichitiska kuti mitima ya abali ŵaki yisongonoki nge mtima waki.”
Tholi ndi mwana wa ng’ombi.
Ili ndi dambu lo lija ndi maji mu nyengu ya vuwa pe.
Mazu ngaki chayingu, “we ndi anthukazi ŵaŵi, yo watimuyanja ndi yo watimutinkha.”
Pamwenga kuti, “wayamba kumukana.”
Pamwenga kuti, “kweni wamukana.”
Sekeli yimoza yayanananga ndi magilamu 11.4. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “uhuli.”
Mazu ngaki chayingu, “waleki kubenuwa siketi ya awisi.”
Pamwenga kuti, “chinthu chechosi chakufipiska.”
Kung’anamuwa chimbuzi.
Mazu ngaki chayingu, “pamwenga zo galu walipirika.”
Pamwenga kuti, “wamukana.”
Mazu nga Chiheberi ngo akungafwatuliya kuti “makhati” ngang’anamuwa vinandi. Ngangang’anamuwa nthenda zakupambanapambana zapakhungu zo zingayambukiya ŵanthu anyaki ndipuso nthenda zinyaki zo zisanirika pavakuvwala kweniso munyumba.
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Mazu ngaki chayingu, “mwana wambula awisi.”
Pamwenga kuti, “zina la banja laki.” Mazu ngaki chayingu, “zina laki.”
Mazu ngaki chayingu, “Jisu linu lingamuchitiyanga.”
Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mazu ngaki chayingu, “mwana wambula awisi.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Pamwenga kuti, “chuma chaki chakuzirwa.”
Pamwenga kuti, “muziyipaki layimu.”
Pamwenga kuti, “chachisulu chakusongono.”
Pamwenga kuti, “Vije viyo!”
Mazu ngaki chayingu, “mwana wambula awisi.”
Mazu ngaki chayingu, “wabenuwa siketi ya awisi.”
Kung’anamuwa anyina a muwolu waki.
Mazu ngaki chayingu, “Vitumbikikengi vipasu va mumoyu mwaku.”
Mazu ngaki chayingu, “Vitembekengi vipasu va mumoyu mwaku.”
Iyi ndi nthenda yo munthu watupa kwakuchitiya chimbuzi pamwenga watuwa thumbu.
Pamwenga kuti, “Vidononu vakupoma.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Mazu ngaki chayingu, “vipasu va mumoyu mwinu.”
Mazu yanga ngakutuliya ku mazu nga Chiheberi ngo ngayanana ndi mazu ngakuti “mavi nga viŵetu” ndipu ngagwiriskikiya ntchitu pakuyuyuwa chinthu.
Mazu ngaki chayingu, “wakupasa chipasu.”
Mazu ngaki chayingu, “chimiti chakudirika umampha limoza ndi chakumira.”
Mazu ngaki chayingu, “wazamudumuwa.”
Mazu ngaki chayingu, “le kutali cha.”
Mazu ngaki chayingu, “malitema.”
Mazu ngaki chayingu, “mumageti.”
Mazu ngaki chayingu, “Sumu yo uyiŵiki mumulomu mwawu.”
Mazu ngaki chayingu, “asani azitutuŵa.”
Watenere kuti ndi Chiuta.
Mazu ngaki chayingu, “kukumaliya kwa mazuŵa.”
Panyaki, “mtundu wa ŵanthu.”
Kung’anamuwa kulongozga Yakobe.
Pamwenga kuti, “masa nga.”
Mazu ngaki chayingu, “ndi mafuta nga mbereri.”
Mazu ngaki chayingu, “wakutuliya ku ndopa za.”
Kung’anamuwa kuti, “Wakunyoloka,” zina laulemu laku Isirayeli.
Pamwenga kuti, “Andichitiska sanji.”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Anyaki akamba kuti, “wambuha.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “mtundu wambula kuvwiya ulongozgi.”
Pamwenga kuti, “Wo aryanga sembi zawu zamampha ukongwa,”
Mazu ngaki chayingu, “wazamubenekere.”
Zina lakwamba laku Yoswa. Zina lakuti Hosheya likutuliya ku zina lakuti Hoshaya ndipu ling’anamuwa kuti, “Kutaskika ndi Ya; Ya Wataska.”
Yanga ndi mazu ngandakatulu ngo ngang’anamuwa kuti wafwengi.
Yanga ndi mazu ngandakatulu ngo ngang’anamuwa kufwa.
Kung’anamuwa kuti, “Wakunyoloka,” zina laulemu laku Isirayeli.
Kung’anamuwa Chiuta.
Mazu ngaki chayingu, “kafungu kamampha mumphunu zinu.”
Pamwenga kuti, “viwunu va.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “mumapiri nga kuvuma.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “wafwimbuwengi.”
Mazu ngaki chayingu, “azamuwonkha.”
Pamwenga kuti, “cha ko kuselere lumwi.”
Pamwenga kuti, “wasambisi.”
Mazu ngaki chayingu, “Ndipu nthazi zaku ziŵengi nge mazuŵa ngaku.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “wazamukanda pamalu ngawu ngapachanya.”
Mazu ngaki chayingu, “muvidika vachipalamba.”
Pamwenga kuti, “ya ko kuselere lumwi”; kung’anamuwa Nyanja Yikulu, Nyanja ya Meditereniyani.
Mazu ngaki chayingu. “mbewu.”