YOBU
1 Mucharu cha Uzi mwenga munthu yo wadanikanga kuti Yobu.*+ Iyu wenga munthu wakunyoloka ndipuso wakugomezgeka;*+ wawopanga Chiuta kweniso wakhwechanga vinthu viheni.+ 2 Iyu wangubala ŵana anthulumi 7 kweniso ŵana anthukazi atatu. 3 Viŵetu vaki venga mbereri 7,000, ngamila 3,000, ng’ombi 1,000* ndipuso abulu* 500. Wenga so ndi ateŵeti anandi, mwakuti wenga munthu wakuzirwa ukongwa pa ŵanthu wosi a Kuvuma.*
4 Ŵana ŵaki wosi anthulumi achitanga phwandu, ndipu weyosi wachitiyanga kunyumba yaki pa zuŵa laki.* Yiwu adananga azichi ŵawu atatu kuti aziryi ndi kumwiya nawu limoza. 5 Asani mazuŵa nga maphwandu ngamala, Yobu waŵadanisanga kuti waŵatowesi. Pavuli paki, iyu wayukanga ndi mlenjilenji kuti wapereke weyosi waku yiwu sembi zakupiriza.+ Yobu wachitanga venivi chifukwa wakambanga kuti: “Panyaki ŵana ŵangu abuda kweniso atuka Chiuta mumitima yawu.” Venivi ndivu Yobu wachitanga nyengu zosi.+
6 Sonu zuŵa lingukwana lakuti ŵana aku Chiuta wauneneska*+ asere ndi kuma pa masu paku Yehova,+ ndipu Satana+ nayu wangusere.+
7 Yehova wangufumba Satana kuti: “Kumbi watuliya pani?” Satana wangumuka Yehova kuti: “Ndachiyingangayinganga kweniso kwendakwenda mucharu.”+ 8 Sonu Yehova wangukambiya Satana kuti: “Kumbi wamuwona* mteŵeti wangu Yobu? Pacharu chapasi, palivi munthu munyaki wakuyanana ndi iyu. Iyu ndi munthu wakunyoloka ndipuso wakugomezgeka,*+ watopa Chiuta kweniso wakhwecha vinthu viheni.” 9 Satana wangumuka Yehova kuti: “Kumbi muwona kuti Yobu watimuwopa ŵaka Chiuta?+ 10 Asi yimwi mwamuzingiliza ndi mpanda kuti mumuvikiliyi,+ kweniso kuti muvikiliyi nyumba yaki ndi chechosi cho we nachu? Yimwi mwatumbika ntchitu za manja ngaki,+ ndipuso viŵetu vaki vayandana ukongwa mucharu. 11 Kweni tambasuwani janja linu ndi kunanga chechosi cho we nachu, nadi panu, namwi mumuwonengi wachikutukani.” 12 Sonu Yehova wangukambiya Satana kuti: “Awona! Vosi vo iyu we navu ve mu manja mwaku. Kweni paku iyu pe, ungaŵikangapu janja laku cha!” Mwaviyo, Satana wangutuwapu pa masu paku* Yehova.+
13 Sonu pa zuŵa lo ŵana anthulumi ndipuso ŵana anthukazi aku Yobu aryanga ndi kumwa vinyu munyumba ya mku wawu,+ 14 kwaku iyu kunguza munthu yo wangupinga uthenga wakuti: “Ng’ombi zalimanga ndipu abulu aryanga pafupi ndi ng’ombi zo. 15 Sonu kunguza Asabiya wo anguyukiya ndi kuphanga viŵetu vo, kweniso abaya ateŵeti ŵinu ndi lipanga. Ini pe ndija ndini ndapona kuti ndizikukambiyeni.”
16 Iyu weche kulongoro, kunguza munyaki yo wangukamba kuti: “Motu wakutuwa kwaku Chiuta unguwa* kutuwa kuchanya ndi kotcha mbereri kweniso ateŵeti ŵinu, ndipu vosi vamaliya penipo! Ini pe ndija ndini ndapona kuti ndizikukambiyeni.”
17 Iyu weche kulongoro, kunguza munyaki yo wangukamba kuti: “Akadiya+ angupanga magulu ngatatu, ndipu aphanga ngamila ndi kuluta nazu, kweniso abaya ateŵeti ŵinu ndi lipanga. Ini pe ndija ndini ndapona kuti ndizikukambiyeni.”
18 Iyu weche kulongoro, kunguza so munyaki yo wangukamba kuti: “Ŵana ŵinu anthulumi kweniso ŵana ŵinu anthukazi aryanga ndi kumwa vinyu munyumba ya mku wawu. 19 Mwamabuchibuchi, kunguza chimphepu kutuliya kuchipululu, ndipu chapuma makona nganayi nga nyumba yo, mwakuti yawiya ŵana ŵinu ndi kuŵabaya. Ini pe ndija ndini ndapona kuti ndizikukambiyeni.”
20 Yobu wati wavwa venivi, wangusoka ndi kukeruwa vakuvwala vaki, kweniso wangumeta sisi kumutu kwaki. Pavuli paki, wanguwa pasi ndi kujikama, 21 ndipu wangukamba kuti:
“Ndingutuwa mumoyu mwa ama nde nkhuli,
Ndipu ndiweleriyengi nde nkhuli.+
Yehova wapereka,+ ndipu Yehova walonda.
Zina laku Yehova lilutirizgi kutumbikika.”
22 Pa vosi venivi, Yobu wangubuda cha, pamwenga kumba mulandu Chiuta kuti wachita chinthu chiheni.*
2 Pavuli paki, zuŵa lingukwana lakuti ŵana aku Chiuta wauneneska*+ asere ndi kuma pa masu paku Yehova,+ ndipu Satana nayu wangusere kuti wazimi pa masu paku Yehova.+
2 Sonu Yehova wangufumba Satana kuti: “Kumbi watuliya pani?” Satana wangumuka Yehova kuti: “Ndachiyingangayinganga kweniso kwendakwenda mucharu.”+ 3 Yehova wangukambiya Satana kuti: “Kumbi wamuwona* mteŵeti wangu Yobu? Pacharu chapasi, palivi munthu munyaki wakuyanana ndi iyu. Iyu ndi munthu wakunyoloka ndipuso wakugomezgeka,*+ watopa Chiuta kweniso wakhwecha vinthu viheni. Iyu weche wakugomezgeka+ chinanga kuti yiwi utindichichizga kuti ndimunangi*+ kwambula chifukwa.” 4 Kweni Satana wangumuka Yehova kuti: “Khungu kusinthisa ndi khungu. Munthu wangapereka chechosi cho we nachu kuti wataski umoyu waki. 5 Kweni tambasuwani janja linu ndi kunanga viwanga vaki ndi mnofu waki, nadi panu, namwi mumuwonengi wachikutukani.”+
6 Sonu Yehova wangukambiya Satana kuti: “Awona! Iyu we mu manja mwaku! Kweni umoyu waki pe uwuleki!” 7 Mwaviyo, Satana wangutuwapu pa masu paku* Yehova, ndipu wangunanga Yobu ndi vilonda* vakuŵaŵa,+ kutuwa kuphazi mpaka paliwombu. 8 Yobu wanguto dinga kuti wakwanthiyengi kweniso wajanga pavyotu.+
9 Pakumaliya, muwolu waki wangumukambiya kuti: “Kumbi mulutirizga mbwenu kuja akugomezgeka? Tukani Chiuta kuti mufwi!” 10 Kweni Yobu wangumuka muwolu waki kuti: “Ulongoro nge anthukazi ambula zeru. Kumbi titenere kulonde vinthu vamampha pe kutuliya kwaku Chiuta wauneneska? Asi titenere so kulonde vinthu viheni?”+ Pa vosi venivi, Yobu wangubuda cha ndi mulomu waki.+
11 Mabwezi ngatatu ngaku Yobu nganguvwa masoka ngosi ngo ngangumuwiya. Sonu weyosi wanguza kutuliya kumalu ngaki, ndipu penga Elifazi+ wa ku Temani, Bilidadi+ wa mu banja laku Shuwa+ kweniso Zofari+ Mnamati. Yiwu angukoliyana kuti akumani kuti aluti kuchipepesa Yobu ndipuso kuchimupembuzga. 12 Sonu ŵati amuwone patali, angumuziŵa cha. Yiwu angwamba kuliya mwakudaniriza, kukeruwa vakuvwala vawu ndipuso kuwaza fuvu muchanya ndi pamitu yawu.+ 13 Pavuli paki, yiwu anguja pasi limoza ndi iyu kwa mazuŵa 7, msana ndi usiku. Palivi yo wangulongoro nayu chinanga ndi mazu ngamoza, pakuti anguwona kuti urwirwi waki wenga ukulu ukongwa.+
3 Ivi vati vachitika, Yobu wangwamba kulongoro, ndipu wangutemba zuŵa lo wanguwiya.*+ 2 Yobu wangukamba kuti:
3 “Linangiki zuŵa lo ndinguwiya,+
Kweniso usiku wo munthu munyaki wangukamba kuti: ‘Munthulumi wapangika mumoyu!’
4 Zuŵa lenili liŵi mdima.
Chiuta wakuchanya wangaliŵanaŵaniyanga cha;
Ndipu ukweru ungaliŵaliyanga cha.
5 Mdima ukulu* ulito.
Mtambu wa vuwa uje paku ilu.
Kweniso chinthu chechosi cho chichitiska kuti zuŵa lije la mdima, chiliwofyezi.
6 Usiku weniwo, ukoleki ndi mdima;+
Ungakondwiyanga limoza cha ndi mazuŵa nga mu chaka,
Kweniso ungasazgikiyangapu cha pa chiŵerengeru cha myezi.
7 Hinya! Usiku weniwo uje chumba;
Ndipuso mungavwikanga kudaniriza kwekosi cha kwa likondwa.
9 Nyenyezi zaki za ku matandakucha zileki kuŵala;
Usiku wo, ulindizgi ukweru kweni ungawuwonanga cha,
Kweniso ungangawonanga cha malazi nga ukweru wa ku matandakucha.
10 Pakuti ungujala cha visasa va nthumbu ya ama;+
Ndipuso ungungabisa cha masuzgu kuti ndileki kungawona.
11 Ndingulekiyanji kufwa pa nyengu yo ndawiyangaku?
Ndingulekiyanji kufwa ndati ndatuwa ŵaka mumoyu?+
12 Ntchifukwa wuli penga makongonu kuti ngandilondere
Kweniso maŵe kuti ndiwonkhi?
13 Chifukwa mphanyi sonu ndigona kwambula kutimbanyizgika;+
Mphanyi ndigona kweniso ndipumuwa+
14 Limoza ndi mafumu nga pacharu kweniso akuŵalunguchizga,
Wo angujizenge malu ngo sonu ndi mahami,*
15 Pamwenga limoza ndi alongozgi wo ŵenga ndi golidi,
Wo munyumba zawu munguzaza siliva.
16 Pamwenga ntchifukwa wuli ndinguleka kuja nge nthumbu yo yalutiriya kwambula kuziŵika,
Nge ŵana wo akuwuwona cha ukweru?
17 Kweniko, chinanga mbanthu aheni asuzgika cha;
Ndipu kweniko, ŵanthu ambula nthazi apumuwa.+
18 Kweniko, akayidi aja pamoza mwachimangu;
Yiwu atingavwa so cha mazu nga munthu yo watiŵachichizga kuti agwiri ntchitu.
19 Mwana ndipuso mura ayanana ŵaka kweniko,+
Ndipu kapolu wafwatulika kwa ambuyaki.
20 Ntchifukwa wuli iyu wapereka ukweru ku munthu yo wasuzgika
Ndipuso umoyu ku ŵanthu wo apwetekeka mtima?+
21 Ntchifukwa wuli yiwu akhumbisiska nyifwa, kweni yituza cha?+
Atiyipenjapenja ukongwa kuluska mo akumbiya chuma chakubisika,
22 Ŵanthu ŵenaŵa akondwa ukongwa,
Akondwa ukongwa asani asaniya dindi.
23 Ntchifukwa wuli iyu wapereka ukweru ku munthu yo wasoŵa nthowa yaki,
Munthu yo Chiuta wamujaliza?+
24 Pakuti mumalu mwa chakurya changu, kuŵaŵika mtima ndiku kutuza,+
Ndipu kutamantha kwangu+ kupunguka nge maji.
25 Pakuti chinthu cho ndachitenthemanga chaza paku ini,
Ndipu chinthu cho ndachiwopanga chandiwiya.
26 Ndechendajepu mwachimangu, mwakufwasa pamwenga kupumuwa,
Kweni masuzgu ngalutirizga kuza.”
4 Sonu Elifazi+ wa ku Temani wangumuka kuti:
2 “Asani munthu wangayesa kulongoro nawi, asi uwukongi cha mtima?
Pakuti ndiyani yo wangajiko kuti waleki kulongoro?
3 Mbuneneska, yiwi wanyoloska ŵanthu anandi,
Ndipu manja ngakulopwa, wangapaskanga nthazi.
4 Mazu ngaku ngayuskanga weyosi yo waguŵa,
Kweniso wapaskanga nthazi ŵanthu wo makongonu ngawu ngalombotoka.
5 Kweni sonu vachitikiya yiwi, ndipu waderuka nthazi;*
Vakwaska yiwi, ndipu watimbanyizgika.
6 Asi utopa Chiuta, sonu walekiyanji kukhwima mtima?
Kumbi kugomezgeka kwaku+ kutikupaska chilindizga cha?
7 Chondi kumbuka: Kumbi ndi munthu nuyu wambula mulandu yo wakunangikapu?
Ndi zuŵanji po munthu wakunyoloka wakuparanyikapu?
8 Vo ini ndawona vakuti, ŵanthu wo alima* vinthu viheni
Ndipuso wo apanda masuzgu, avuna venivo.
9 Yiwu anangika ndi mvuchi waku Chiuta,
Ndipuso amala chifukwa cha kukoroma kwa ukali waki.
10 Nkharamu yikoroma, ndipu nkharamu yimana yiwuluma,
Kweni chinanga ndi minyu nga nkharamu zanthazi* ngafyoka.
11 Nkharamu yitufwa chifukwa chakusoŵa nyama yakuti yiryi,
Ndipu ŵana a nkharamu ambininika.
12 Sonu mazu nganguza kwaku ini mwachisisi,
Kutokotoska kungufika mugutu langu.
13 Pa nyengu yo ndasuzgikanga maŵanaŵanu mu viwona va usiku,
Po tulu tikulu tiko ŵanthu,
14 Kumbwambwanthiya kwa kofya kunguza paku ini,
Ndipu kunguzaza viwanga vangu vosi ndi mantha.
15 Mzimu ungujumpha pa chisku changu;
Cheya cha liŵavu langu chinguma.
16 Pavuli paki, mzimu wo unguma jo,
Kweni ini ndinguwuŵanika cha mo wawonekiyanga.
Chinthu chinyaki chinguma kumasu kwangu;
Kwenga yii, ndipu pavuli paki ndinguvwa mazu ngakuti:
17 ‘Kumbi munthu wangaŵa murunji ukongwa kuluska Chiuta?
Kumbi munthu wangaŵa wakutowa kuluska Yo wakumupanga?’
18 Awona! Iyu watiŵagomezga cha ateŵeti ŵaki,
Ndipu angelu ŵaki* watiŵasaniriya vifukwa.
19 Sonu kwe wuli ŵanthu wo aja munyumba za dongu,
Wo fawundeshoni yawu ye mufuvu,+
Ŵeniwo aswera cha kutimbinyulika nge bulawufwa!
20 Avikitikiya limu kutuwa mlenji mpaka mazulu;
Amaliya limu, ndipu palivi yo watoliyaku kanthu.
21 Asi ŵe nge hema lo chingwi chaki chakhwetukamu?
Yiwu atufwa chifukwa cha kuŵavi zeru.
5 “Sonu dana! Kumbi walipu yo watikumuka?
Kumbi ung’anamukiyengi ku wakupaturika nuyu?
2 Pakuti chigwinini chibayengi muzereza,
Ndipu sanji yibayengi munthu wakupusa.
3 Ini ndawona munthu muzereza wachime msisi,
Kweni mwamabuchibuchi, malu ngaki ngakujamu ngatembeka.
4 Ŵana ŵaki mbambula kuvikilirika chinanga nkhamanavi,
Atimbinyulika pageti la tawuni,+ ndipu palivi munthu weyosi wakuti waŵataski.
5 Munthu wa nja, waturya vo wavuna,
Wativito chinanga nkhutuliya paminga.
Ndipu chiŵana chiphanga vinthu vawu.
6 Pakuti vinthu viheni vituliya kufuvu cha,
Ndipu suzgu yituliya pasi cha.
7 Pakuti munthu wakuwiya suzgu,
Nge mo mbaliŵali* ziputiya muchanya.
8 Kweni ini ndingafumba Chiuta,
Ndipu mulandu wangu ndingawupereka kwaku Chiuta,
9 Kwaku Yo wachita vinthu vikulu ndipuso vambula kufufuzika,
Vinthu vakuziziswa vambula kuŵerengeka.
10 Wapereka vuwa pacharu chapasi
Ndipuso watumiza maji pacharu.
11 Munthu wakusika watimukweze muchanya,
Ndipu munthu yo waguŵa watimusoska kuti wamutaski.
12 Watimbanyizga mauryarya nga ŵanthu akuchenje,
Kuti ntchitu za manja ngawu zileki kufiskika.
13 Iyu wawonja ŵanthu azeru mu uryarya wawu,+
Kuti vo ŵanthu akuchenje akhumba vitimbanyizgiki.
14 Ndi msana, yiwu akumana ndi mdima,
Ndi msana pakati, yiwu apapaska nge kuti mbusiku.
15 Iyu wataska munthu ku lipanga la mulomu wawu,
Wataska mukavu kujanja la munthu wanthazi,
16 Kuti munthu wakusika waje ndi chilindizga,
Kweni mulomu wa munthu wambula urunji ujalika.
17 Awona! Ngwakukondwa munthu yo Chiuta watimuchenya;
Sonu ungakananga cha kulangika ndi Wanthazizosi!
18 Pakuti iyu wachitiska urwirwi, kweni wamanga vilonda;
Wafyo, kweni wachizga ndi manja ngaki.
19 Iyu wakutaskengi ku masoka 6,
Ndipu chinanga ndi soka la 7 likupwetekengi cha.
20 Pa nyengu ya nja wakuwombongi ku nyifwa,
Ndipu pa nyengu ya nkhondu, wakutaskengi ku nthazi ya lipanga.
21 Uvikilirikengi ku urwirwi wa lilimi lo liŵaŵa nge chikoti,+
Kweniso uwopengi cha pharanyiku asani lituza.
22 Pharanyiku kweniso nja uvisekengi,
Ndipu vinyama vamudondu va pacharu chapasi uviwopengi cha.
23 Mya yamudondu yikupwetekengi cha,*
Ndipu vinyama vamudondu vijengi mwachimangu ndi yiwi.
24 Uziŵengi kuti hema laku ndakuvikilirika,*
Ndipu asani uyendere viŵetu vaku, uwonengi kuti palivi cho chisoŵapu.
25 Ukondwengi ndi ŵana anandi,
Ndipu mphapu yaku iyandanengi nge vakume va pacharu chapasi.
26 Usikiyengi mudindi weche ndi nthazi,
Nge ntchinda za mbewu zo azimanga pamoza mu nyengu yaki.
27 Awona! Isi tafufuza venivi, ndipu ndimu viliri nadi.
Vwisiya ndipu uzomerezi.”
6 Sonu Yobu wangumuka kuti:
2 “Mphanyi urwirwi wangu+ ungupimika umamphaumampha
Ndipuso unguŵikika pamasikelu limoza ndi masoka ngangu!
3 Pakuti sonu nguzitu kuluska mchenga wa munyanja.
Ndichu chifukwa chaki ndilongoro bweka.*+
4 Pakuti mivi ya Wanthazizosi yandihoma,
Ndipu ini nditumwa ukali waki;+
Vinthu vakofya vakutuliya kwaku Chiuta vandanda kuti vilimbani nani.
5 Kumbi bulu wamudondu+ wangaliya asani uteka ulipu,
Pamwenga kumbi ng’ombi yinthulumi yingaliya asani ye ndi chakurya?
6 Kumbi chakurya chambula kunowa chingaryika chambula mche,
Pamwenga kumbi maji nga vipasu vambula kunowa ngangamwika?
7 Ndakana kuko vinthu va viyo.
Pakuti ve nge poyizoni muchakurya changu.
8 Mphanyi cho ndapempha chinguvwika
Kweniso mphanyi Chiuta wangundipaska cho ndikhumba!
9 Mphanyi Chiuta wangundiphwanya ŵaka,
Kweniso mphanyi wangutambasuwa ŵaka janja laki kuti wandibayi!+
10 Pakuti venivi vatingi vindipembuzgengi;
Ndatingi ndikondwengi ukongwa chinanga kuti nde ndi urwirwi wambula kumala,
Pakuti mazu nga Mtuŵa ndangakana cha.+
11 Kumbi nde ndi nthazi zakulutirizgiya kulindizga?+
Kumbi ntchinthu wuli cho ndilindizga, kuti ndilutirizgi kuja ndi umoyu?*
12 Kumbi nthazi zangu ziyanana ndi za mwa?
Pamwenga kumbi mnofu wangu ngwamkuŵa?
13 Kumbi yilipu nthowa yo ndingasaniriya chovyu
Penipo vinthu vosi vakuti vingandiwovya vatuwaku kwaku ini?
15 Abali ŵangu chayiwu asambuka aryarya+ nge msinji wa mu chipwepwi,
Nge mo maji nga msinji wa mu chipwepwi ngamiriya.
16 Misinji yeniyi yifipa chifukwa cha ayisi,
Ndipu mwaku iyu mubisama sinoo* wakusongonoka.
17 Asani pajumpha nyengu, yiŵavi maji ndipu yimala;
Asani kufunda, yimira.
18 Yitenda mwakunyongorokanyongoroka;
Yisere muchipululu ndipu yimaliya mwenimo.
19 Ŵanthu akupinga katundu a ku Tema+ atiyipenjapenja;
20 Yiwu achita soni chifukwa chakuti angugomezga vaŵaka;
Ndipu asani aluta kumalu ngo, aguŵa.
22 Kumbi ndakambapu kuti, ‘Ndipaskeniku chinthu,’
Pamwenga ndapemphapu kuti mundipaski mphasu kutuliya pa chuma chinu?
23 Kumbi ndapemphapu kuti nditaskiki ku janja la murwani
Pamwenga kuti nditaskiki* ku ŵanthu akukandirizga?
24 Ndisambizeni, ndipu ndijengi cheti;+
Ndiwovyeni kuti ndivwisi cho ndananga.
25 Mazu ngauneneska ngaŵaŵa cha!+
Kweni kumbi munthu wangayanduwanji ndi kuchenya kwinu?+
26 Kumbi mupangana kuti muchenyi mazu ngangu,
Mazu nga munthu wambula chilindizga,+ ngo mphepu yitingaputisa?
28 Sonu ng’anamukani ndipu ndilereskeni,
Pakuti ndingapusika cha pa masu pinu.
29 Chondi, ŵanaŵanani umampha, mungandiyeruzganga uheni cha,
Nadi panu, ŵanaŵanani umampha, pakuti urunji wangu weche wosi.
30 Kumbi lilimi langu lilongoro mwambula urunji?
Kumbi mulomu wangu uziŵa cha kuti chinthu chinyaki ntchiheni?
7 “Asi umoyu wa munthu pacharu chapasi we nge ntchitu yakuchichizga,
Ndipu mazuŵa ngaki nge nge nga munthu waganyu?+
2 Nge kapolu, munthu wakhumbisiska mduzi,
Nge waganyu, iyu walindizga malipiru ngaki.+
3 Mwaviyo, ndapaskika myezi yaŵakaŵaka
Kweniso ndaŵerengeke mausiku ngakuŵaŵa.+
4 Asani ndagona nditijifumba kuti, ‘Ndiyukengi nyengu wuli?’+
Kweni usiku uchilutiriya, nding’anamukang’anamuka usiku wosi mpaka ku matandakucha.*
6 Mazuŵa ngangu ngatenda liŵi ukongwa kuphara chitungu cha munthu wakuluka salu,+
Ndipu ngamala kwambula chilindizga.+
7 Kumbukani kuti umoyu wangu we nge mphepu,+
Kweniso kuti masu ngangu ngaliwonengepu so cha likondwa.*
8 Jisu lo litindiwona sonu panu, lindiwonengi so cha;
Masu nginu ngandipenjengipenjengi, kweni ndiŵengi kuti ndaluta.+
10 Iyu waweriyengi so kunyumba yaki cha,
Ndipu malu ngo wajangapu ngamuziŵengi so cha.+
11 Mwaviyo, ini ndiwukongi cha mulomu wangu.
Ndilongorongi chifukwa cha urwirwi wa mumtima mwangu;*
Ndidandawulengi chifukwa cha masuzgu ngangu ngakuŵaŵa!+
12 Kumbi ini nde nge nyanja pamwenga chinyama chakofya cha munyanja,
Kuti mpaka mundiŵikiyi mulonda?
13 Asani ndikamba kuti, ‘Pakugona pangu pandipembuzgengi;
Bedi langu lipepuskengeku masuzgu ngangu,’
14 Yimwi mutindiwofya ndi malotu
Kweniso mutindichitiska mantha ndi viwona,
15 Kuti ini ndisankhi kuphanika,
16 Ndawutinkha umoyu wangu,+ ndikhumba cha kulutirizga kuja ndi umoyu.
Ndilekeni, pakuti mazuŵa ngangu nge nge mvuchi.+
18 Ntchifukwa wuli mutimuyendere mlenji wewosi
Kweniso mutimuyesa nyengu zosi?+
19 Kumbi mutuzgengepu cha jisu pa ku ini
Kweniso kundisiya kwa nyengu yitaliku kuti ndimezi mata?+
20 Asani ndananga, kumbi ndingakupwetekani yimwi muwona vosi vo ŵanthu achita?+
Ntchifukwa wuli mulimbana ndi ini pe?
Kumbi ndaja mphingu kwaku yimwi?
21 Ntchifukwa wuli muleka kundigowoke maubudi ngangu
Kweniso kundigowoke mphulupulu zangu?
Pakuti pambula kuswera yapa ndigonengi mufuvu,+
Ndipu mundipenjengipenjengi, kweni ndiŵengi kuti ndaluta.”
8 Sonu Bilidadi+ wa mu banja laku Shuwa+ wangumuka kuti:
2 “Kumbi ulutirizgengi kulongoro viyo mpaka zuŵanji?+
Mazu ngakutuliya mumulomu mwaku nge nge chimphepu chanthazi!
3 Kumbi Chiuta wangakhotesa cheruzgu,
Pamwenga Wanthazizosi wangakhotesa urunji?
4 Asani ŵana ŵaku angumubudiya,
Iyu wanguŵaleka kuti alangiki chifukwa cha kugaruka kwawu;*
5 Kweni asani ungalindizga ŵaka Chiuta+
Ndi kupempha Wanthazizosi kuti wakuchitiyi lisungu,
6 Kweniso asani wenga nadi mtuŵa ndipuso wakunyoloka,+
Iyu watingi wakuvwengi*
Ndi kukuweze pamalu ngaku ngakwenere.
7 Ndipu chinanga kuti chiyambi chaku chenga chimana,
Umaliru waku watingi uŵengi ukulu.+
8 Chondi, fumba mugonezi wakali,
Ndipu vwisiya vinthu vo awusewu akusaniya.+
9 Pakuti isi tawaku ŵaka zana, ndipu tiziŵa chechosi cha,
Chifukwa mazuŵa ngidu pacharu chapasi nge nge mduzi.
10 Asi yiwu akusambizengi
Ndipuso akukambiyengi vo yiwu aziŵa?*
11 Kumbi gumbwa lingakuwa pamalu ngo palivi dambu?
Nanga kumbi deti lingakuwa kwambula maji?
12 Mphunga yaki yechendafwatuwi, ndipuso lechendadumuliki,
Limirengi vakume vinyaki vosi vechendamiri.
13 Venivi ndivu vichitikiya* ŵanthu wosi wo aluwa Chiuta,
Pakuti chilindizga cha munthu yo waleka kopa Chiuta* chimalengi,
14 Munthu mwenuyu vo wagomezga vaŵaka
Ndipu vo wathemba vambula kukho nge mtatavu wa* duŵiyuŵi.
15 Wazamunyekeza kunyumba yaki, kweni yazamulutirizga cha kuma;
Wazakuyikolesa, kweni yazamukho cha.
16 Iyu ntchakume chiŵisi cho che pa lumwi,
Ndipu mphanda zaki zithaza mumunda.+
17 Misisi yaki yipiringizanapiringizana mundundu ya mya;
Ndipu wapenja nyumba pakati pa mya.*
18 Kweni asani wachesulika* pamalu ngaki,
Malu ngenanga ngamukanengi ndi kukamba kuti, ‘Ndechendakuwonepu.’+
20 Chiuta waŵakanengi cha wo alutirizga kuja akugomezgeka;*
Kweniso iyu waŵawovyengi* cha ŵanthu wo achita vinthu viheni.
21 Pakuti iyu wazazisengi so mumulomu mwaku ndi kuseka
Ndipuso milomu yaku wayizazengi ndi kudaniriza mwa likondwa.
22 Wo atikutinkha avwalikikengi soni,
Ndipu hema la ŵanthu aheni liŵengeku so cha.”
9 Yobu wangumuka kuti:
2 “Ndiziŵa umampha kuti ndimu viliri nadi.
Kweni kumbi munthu wangaŵa wuli murunji asani we pa mulandu ndi Chiuta?+
3 Asani munthu wangakhumba kususkana Nayu,*+
Munthu mweniyo wangamuka cha fumbu chinanga ndimoza pa mafumbu Ngaki 1,000.
4 Iyu we ndi mtima wazeru ndipuso we ndi nthazi ukongwa.+
Ndiyani yo wangalimbana nayu ndi kuwepu kwambula kupwetekeka?+
5 Iyu wandereza* mapiri kwambula munthu weyosi kuziŵa;
Watingagadabuwa chifukwa cha ukali waki.
6 Wasukunyisa charu chapasi ndi kuchituzgapu pamalu ngaki,
Kuti vipilala vaki visukunyiki.+
7 Iyu walamula lumwi kuti lileki kuŵala
Kweniso wabisa ukweru wa nyenyezi;+
8 Iyu wafiska kutambasuwa kuchanya yija,+
Kweniso watenda pa mayiŵa ngakulu nga panyanja.+
9 Wakupanga magulu nga nyenyezi nga Ashi, Kesili ndi Kima,*+
Wakupanga so magulu nga nyenyezi ngo nge kuchanya kumwera;*
10 Iyu wachita vinthu vikulu ndipuso vambula kufufuzika,+
Wachita vinthu vakuziziswa vo vingaŵerengeka cha.+
11 Wajumpha pafupi ndi ini, kweni ndingamuwona cha;
Watindijumpha, kweni nditimuziŵa cha.
12 Asani waphanga chinthu, kumbi walipu yo wangamukaniza?
Ndiyani yo wangamufumba kuti, ‘Kumbi muchitanji?’+
14 Sonu kwe wuli asani nditimumuka,
Asi nditenere kusankha umampha mazu kuti ndisuskani nayu?
15 Chinanga ndingaŵa kuti ndineneska, ndingamumuka cha.+
Ndingapempha ŵaka yo watindiyeruzga* kuti wandichitiyi lisungu.
16 Asani ndingamudana, kumbi wangandimuka?
Ini ndigomezga cha kuti wangavwa mazu ngangu,
17 Pakuti watindipweteka ndi chivuwa chachimphepu.
Ndipuso wasazgiyaku vilonda vangu kwambula chifukwa.+
18 Watindizomereza cha kuti ndituti;
Walutirizga kundikhutuliya vinthu vakupweteka.
19 Asani ndi nkhani ya nthazi, iyu ngwanthazi ukongwa.+
Asani ndi nkhani ya urunji, iyu wakamba kuti: ‘Ndiyani yo wangandimba mulandu?’*
20 Nkhaŵengi kuti ndineneska, mulomu wangu watingi undisuskengi;
Chinanga ndingalutirizga kuja wakugomezgeka,* iyu wandikambengi kuti nde ndi mulandu.*
22 Palivi mphambanu. Ndichu chifukwa chaki ndititi,
‘Iyu wananga ŵanthu ambula mulandu* limoza ndi aheni.’
23 Asani maji ngakusapaliya ngangabaya ŵanthu mwamabuchibuchi,
Iyu wangaŵaseka ŵanthu ambula mulandu pa masuzgu ngo akumana nangu.
Asani ndiyu cha, sonu kumbi ndiyani?
25 Mazuŵa ngangu ngatenda liŵi sonu kuluska munthu yo watchimbiya;+
Ngathaŵa kwambula kuwona vamampha.
26 Ngatenda liŵi ndipuso kwambula chiwawa nge maboti ngamateti,
Ndipuso nge nombu zo zisikiya mwaliŵi pa nyama zo zikhumba kuko.
27 Asani ndingakamba kuti, ‘Ndiluwengeku madandawulu ngangu,
Ndisinthengi chisku changu ndi kwamba kukondwa,’
28 Ndingachita mbwenu mantha chifukwa cha maurwirwi ngangu ngosi,+
Ndipu ndiziŵa kuti mundisaniyengepu cha kwambula mulandu.
29 Nadi panu, ndisanirikengi ndi mulandu.*
Sonu ndifyokiyenji paŵaka?+
30 Asani ndingasamba manja ngangu mumaji ngakutuliya ku ayisi yo wasongonoka,
Ndipuso ndingatowesa manja ngangu ndi sopu,*+
31 Yimwi mungandiponya muchizenji,
Kuti chinanga ndi vakuvwala vangu viseruki nani.
32 Pakuti iyu ndi munthu nge ini cha kuti ndimumuki,
Kweniso kuti tiluti limoza kukhoti.+
35 Mbwenu ndingalongoro nayu mwambula mantha,
Pakuti ini nditanja cha kulongoro asani nde ndi mantha.
10 “Nditiwutinkha umoyu wangu.+
Ndilongorongi mwanthazi vakukwaskana ndi madandawulu ngangu.
Ndilongorongi chifukwa cha urwirwi wangu!*
2 Chiuta ndimukambiyengi kuti: ‘Mungandikambanga kuti nde ndi mulandu cha.
Ndikambiyeni, ntchifukwa wuli mulimbana nani?
3 Kumbi muyanduwanji asani mutindikandirizga,
Asani muyuyuwa ntchitu ya manja nginu+
Ndi kutumbika ulongozgi wa ŵanthu aheni?
4 Kumbi mwe ndi masu nge nga ŵanthu,
Pamwenga kumbi mulereska nge mo munthu wachitiya?
5 Kumbi mazuŵa nginu ngayanana ndi nga ŵanthu,
Pamwenga kumbi vyaka vinu viyanana ndi va munthu,+
6 Kuti mufufuzi vo ndinangisa
Kweniso kuti mulutirizgi kupenjapenja ubudi wangu?+
8 Manja nginu ndingu ngakundiwumba ndi kundipanga,+
Kweni sonu mukhumba kundinangiya limu.
10 Asi yimwi mungundipunguwa nge mkaka
Kweniso mungundipanga nge mkaka wakukhoma?*
11 Yimwi mungundivwalika khungu ndipuso mnofu,
Ndipu mungundiluka pamoza mwakugwiriskiya ntchitu viwanga kweniso misipi.+
12 Mwandipaska umoyu kweniso mwandilongo chanju chambula kumala;
13 Kweni mwachisisi mwaŵanaŵana kuti mupangi venivi.*
Ndiziŵa kuti vinthu ivi vatuliya kwaku yimwi.
14 Asani ndingubuda mwatingi mundiwonengi,+
Ndipu mwatingi mundifwatuwengi cha ku ubudi wangu.
15 Asani nde ndi mulandu, soka kwaku ini!
Ndipu chinanga kuti ndilivi mulandu, ndingayunuska cha mutu wangu,+
Pakuti ndazazika ndi soni kweniso masuzgu.+
16 Asani ndayunuska mutu wangu, yimwi mutindiŵinga nge nkharamu+
Ndi kulongo nthazi zinu pakulimbana nani.
17 Yimwi mutuza ndi akaboni asonu kuti andisuski
Kweniso musazgiyaku ukali winu paku ini,
Ndipu masuzgu ngatindiwiya mwakundondolosana.
18 Sonu ntchifukwa wuli mukundituzga mumoyu?+
Mphanyi ndingufwa jisu lelosi lechendandiwoni.
19 Vatingi vijengi nge kuti ndikuŵaku cha;
Ndatingi ndituwengi ŵaka mumoyu ndi kulutiriya kumasanu.’
20 Asi mazuŵa ngangu ngamana?+ Wuli kuti wandileki;
22 Charu cha mdima wakuti bii,
Charu cha mduzi ukulu ndi chimtimbaheka,
Kucharu chenichi, chinanga mbukweru uwoneka nge mdima.”
11 Zofari+ Mnamati wangumuka kuti:
2 “Kumbi mazu ngosi yanga ngamukikengi cha,
Pamwenga kumbi kulongoro ukongwa ndiku kungachitiska kuti munthu* waje wambula mulandu?
3 Kumbi ŵanthu ajengi cheti chifukwa cha mazu ngaku ngambula zeru?
Kumbi palivi munthu yo wakuchenyengi chifukwa cha mazu ngaku ngakunyoza?+
5 Asani Chiuta wangulongoro
Ndi kukujuliya mulomu waki,+
6 Watingi wakusumuliyengi chisisi cha zeru,
Pakuti zeru zakovya ze ndi vigaŵa vinandi.
Ndipu watingi uziŵengi kuti Chiuta wazomereza kuti maubudi ngaku nganyaki ngaluwiki.
7 Kumbi ungaviziŵa vinthu vandimba vaku Chiuta,
Pamwenga kumbi ungaziŵa chechosi chakukwaskana ndi* Wanthazizosi?
8 Pakuti vitali kuluska kuchanya. Kumbi yiwi ungafiskanji?
Vandimba kuluska Dindi.* Kumbi yiwi ungaziŵanji?
9 Vitali kuluska charu chapasi
Ndipuso visani kuluska nyanja.
10 Asani iyu wajumpha ndipu wako munthu munyaki ndi kumumba mulandu,
Ndiyani yo wangamukaniza?
11 Pakuti iyu waziŵa asani ŵanthu ayamba uryarya.
Asani wawona vinthu viheni, kumbi wangachitapu kanthu cha?
12 Kweni munthu wambula zeru wangavwisa
Pijapija asani bulu wamudondu wangabala munthu.*
13 Asani unganozga mtima waku
Ndi kutambasuliya manja ngaku kwaku iyu.
14 Asani janja laku lichita vinthu viheni, uviŵiki kutali,
Ndipu ungazomerezanga cha kuti vinthu vambula urunji vije muhema laku.
15 Asani wachita venivi, ungayunuska chisku chaku kwambula kalema;
Uŵengi wakukho ndipuso wambula mantha.
16 Kweniso ungaluwengi masuzgu ngaku;
Ungakumbukengi nge maji ngo ngakujumpha kali.
17 Umoyu waku uŵalengi kuluska msana pakati;
Ndipu chinanga ndi mdima waki, ujengi nge mlenji.
18 Ujengi ndi chigomezgu pakuti uŵengi ndi chilindizga,
Ndipu ulereskengi uku ndi uku kweniso ugonengi mwambula mantha.
19 Ugonengi pasi, ndipu paŵengevi weyosi wakuti wakuwofyi,
Ndipu ŵanthu anandi azakukupempha kuti uŵachitiyi lisungu.
20 Kweni masu nga ŵanthu aheni ngafwengi;
Yiwu asaniyengi malu cha ngakuti athaŵiyeku,
12 Sonu Yobu wangumuka kuti:
2 “Nadi, mwaŵanthu yimwi muziŵa vinthu,*
Ndipu zeru zifwiyengi namwi limoza!
3 Kweni nani ndivwisa vinthu.*
Ndipu nde munamana cha kwaku yimwi.
Kumbi ndiyani yo waleka kuziŵa vinthu venivi?
Munthu murunji kweniso wambula kafukwa waja chinthu chakusekesa.
5 Munthu yo we pa suzgu cha wayuyuwa soka,
Waŵanaŵana kuti liwiya ŵanthu ŵija wo malundi ngawu ngambula kukho.*
6 Mahema nga ankhungu nge pa chimangu,+
Ndipu ŵanthu wo akwiyisa Chiuta mbakuvikilirika,+
Ŵanthu wo ŵe ndi chiuta wawu mu manja mwawu.
7 Kweni chondi, fumba vinyama ndipu vikusambizengi;
Kweniso fumba viyuni vamude ndipu vikukambiyengi.
8 Pamwenga ŵanaŵaniya* charu ndipu chikusambizengi;
Kweniso somba za munyanja ndipu zikupharazgiyengi.
9 Kumbi ndiyani pakati pa vinthu venivi yo waleka kuziŵa
Kuti janja laku Yehova ndilu lachita venivi?
12 Asi zeru zisanirika ndi ŵanthu akukota,+
Ndipuso asi kuvwisa vinthu kutuza chifukwa cha umoyu utali?
14 Asani wabwanganduwa chinthu chinyaki, chingazengeka so cha;+
Asani wajala, palivi munthu yo wangajula.
16 Iyu we ndi nthazi kweniso zeru zakovya;+
Ŵanthu wo alanda kweniso wo alandizga anyawu, wosi mbaki;
17 Wachitiska kuti wo apereka ulongozgi ayendi nyawu,*
Kweniso akweruzga watiŵasambusa azereza.+
18 Wafwatuwa vingwi vo mafumu ngamanga,+
Ndipuso wamanga lamba muviwunu vawu.
19 Iyu wachitiska kuti asembi ayendi nyawu,+
Ndipuso wawisa ŵanthu wo akujalikiskika mwanthazi;+
20 Ŵanthu akugomezgeka wo apereka ulongozgi watiŵajalika cheti
Ndipu ŵanthu akukota* watiŵalonda zeru;
21 Iyu wachitiska kuti ŵanthu akuzirwa ayuyuliki,+
Ndipu ŵanthu anthazi watiŵachitiska kuti aje akulopwa;*
22 Iyu wavumbuwa vinthu vandimba kutuwa ku mdima,+
Ndipu wachitiska kuti mdima ukulu uzi pa ukweru;
23 Wachitiska kuti mitundu yije yanthazi ndi chilatu chakuti wayinangi;
Wakuzga mitundu, kuti wayitumizi ku ukapolu.
24 Alongozgi a ŵanthu watiŵachitiska kuti aje ambula kuvwisa vinthu*
Ndipu watiŵachitiska kuti ayendengiyendengi muchipululu chambula nthowa.+
25 Apapasa mu mdima,+ mo mulivi ukweru;
Iyu watiŵachitiska kuti ayendengiyendengi nge ŵanthu wo aloŵe moŵa.+
13 “Hinya, jisu langu laviwona vosi ivi,
Ndipu gutu langu lavwa ndi kuvivwisa.
2 Vo yimwi muziŵa, nani so nditiviziŵa;
Nde munamana cha kwaku yimwi.
3 Kwaku ini, nkhanthu ndilongoro ndi Wanthazizosi;
Beteli kuti nkhani yangu ndisuskani ndi Chiuta.+
4 Kweni mutindikuluŵa ndi maboza;
Mosi yimwi ndimwi madokotala ngaŵakaŵaka.+
5 Asani munguja ŵaka cheti,
Mwatingi mulongongi kuti mwe ndi zeru.+
6 Chondi, vwisiyani madandawulu ngangu,
Ndipuso vwisiyani kuŵeyere kwa milomu yangu.
7 Kumbi mulongorongi vinthu vambula urunji mumalu mwaku Chiuta,
Ndipuso mulongorongi mwauryarya mumalu mwaku iyu?
8 Kumbi mujengi kuchigaŵa chaki?*
Ndipuso kumbi yimwi ndimwi mumiyengi Chiuta wauneneska pa mulandu waki?
9 Kumbi vingakuyendiyani umampha asani iyu wangakufufuzani?+
Kumbi mungamupusisa nge mo mungapusisiya munthu?
10 Iyu wakuchenyeningi nadi
Asani mulongo kwanjiya mwachisisi.+
11 Kumbi ukulu waki utikuwofyani cha
Ndipuso muchita mantha cha chifukwa chaku iyu?
12 Mazu nginu ngazeru* nge nge nthanthi za vyotu;
Mazu nginu ngakujivikiliya ngambula kukho* nge vishangu vadongu.
13 Jani cheti pa masu pangu, kuti ndilongoro.
Pavuli paki, chechosi cho chingaza paku ini, chizi ŵaka!
14 Ntchifukwa wuli nditijiŵika pangozi*
Ndipuso ndipinga umoyu wangu mu manja mwangu?
15 Chinanga kuti wangandibaya, ndilindizgengi mbwenu;+
Ndikambiskanengi nayu mulandu wangu pa masu ndi pa masu.*
16 Pavuli paki, iyu wajengi mtaski wangu;+
Pakuti munthu wambula kopa Chiuta* wangaza cha pa masu paki.+
17 Vwisiyani mwakuphwere mazu ngangu;
Ŵikanipu maŵanaŵanu nginu pa vo ndikamba.
18 Sonu wonani, ndanozgeke mulandu wangu;
Ndiziŵa kuti nde wakunanga cha.
19 Ndiyani yo wasuskanengi nani?
Ndifwengi asani ndingaja ŵaka cheti!*
20 Chiuta wangu, nditikupemphani ŵaka vinthu viŵi,*
Kuti ndileki kujibisa pa masu pinu:
21 Tuzganipu janja linu lizitu ndipu muliŵiki kutali ndi ini,
Kweniso mungazomerezanga cha kuti kofya kwinu kundichitiski mantha.+
22 Danani ndipu ndikumukeningi,
Pamwenga ndizomerezeni kuti ndilongoro, ndipu yimwi mundimuki.
23 Kumbi ndi vinthu wuli vo ndananga ndipuso vo ndabuda?
Ndivumbuliyeni mphulupulu yangu kweniso ubudi wangu.
25 Kumbi mukhumba kuwofyeza jani lo liputa ndi mphepu
Pamwenga mutchimbiza phesi lakumira?
26 Pakuti mulutirizga kulemba vinthu vakuŵaŵa vakulimbana ndi ini,
Ndipu mutindichitiska kuti ndisuzgiki chifukwa cha maubudi ngo ndinguchita ndeche mnyamata.
27 Mwaŵika maphazi ngangu mumatangaza,
Mulereseska nthowa zangu zosi,
Ndipu muwonesesa mosi mo ndikanda.
4 Ndiyani wangapanga munthu wakutowa kutuliya ku munthu wakufipiskika?+
Palivi!
5 Mazuŵa nga munthu ngaziŵika,
Ndipu chiŵerengeru cha myezi yaki che ndi yimwi;
Yimwi mwamuŵikiya mphaka kuti waleki kujumpha.+
6 Lekani kumulereseska kuti wapumuwi,
Mpaka po wamaliziya zuŵa laki nge mo wachitiya waganyu.+
7 Pakuti chinanga ntchimiti chija ndi chilindizga.
Asani chadumulika, chibuka so,
Ndipu vivwati vaki vilutirizga kukuwa.
8 Asani misisi yaki yakota pasi
Kweniso asani chisina chaki chafwiya mudongu,
9 Asani chavwa ŵaka fungu la maji, chibuka;
Ndipuso chipanga mphanda nge chimiti chasonu.
10 Kweni munthu watufwa ndipu wagona kweniso waŵavi nthazi;
Munthu wamala. Kumbi we pani?+
11 Maji ngatuphwa munyanja,
Ndipu msinji ukamuka ndi kumira.
12 Munthu nayu wagona, kweni wayuka so cha.+
Yiwu ayukengi cha, mpaka po kuchanya kwamaliya.
Kweniso ayuskikengi cha ku tulu tawu.+
13 Mphanyi mungundibisa mu Dindi,*+
Mphanyi mungundibisa mpaka po ukali winu wajumphiyapu,
Mphanyi mungundiŵikiya nyengu ndi kuzindikumbuka!+
14 Asani munthu wafwa, kumbi wangaja so ndi umoyu?+
Ndilindizgengi mazuŵa ngosi nga ntchitu yangu ya ukapolu
Mpaka po ndifwatulikiyengi.+
15 Yimwi mwazamudana, ndipu ini ndazakukumukani.+
Mwazamukhumbisiska* ntchitu ya manja nginu.
16 Kweni sonu panu, mulutirizga kuŵerenga posi po ndakanda;
Mulereska ŵaka ubudi wangu pe.
17 Mphulupulu yangu mwayijaliya muchikwama,
Ndipu ubudi wangu mwawumata ndi vakumatiya.
18 Nge mo phiri liwiya ndi kuphwanyika
Kweniso nge mo mwa utuzgikiyapu pamalu ngaki,
19 Nge mo maji ngasusunthuliya mya
Ndipuso nge mo mweza waki upeye dongu la pacharu,
Ndimu so namwi mwabwanganduliya chilindizga cha munthu.
20 Mulutirizga kumuthereska mpaka po wamaliya;+
Mutimusintha mo wawoneke, ndipuso mutimudikisa.
21 Ŵana ŵaki atumbikika, kweni iyu waziŵaku cha;
Ŵana ŵaki ayuyulika, kweni iyu wativiwona cha venivi.+
22 Iyu watuvwa urwirwi, kweni pa nyengu yo weche ndi liŵavu pe;
Iyu waliya, kweni pa nyengu yo we ndi umoyu pe.”
15 Elifazi+ wa ku Temani wangumuka kuti:
2 “Kumbi munthu wazeru wangamuka ndi mazu ngambula fundu,
Pamwenga kumbi wangazazisa lufu laki ndi mphepu ya kuvuma?*
3 Kuchenya ndi mazu pe nkhwambula kovya,
Kulongoro ŵaka naku kulivi phindu.
4 Pakuti yiwi uyuyuwa kopa Chiuta,
Kweniso upepuwa chechosi chakukwaskana ndi Chiuta.
5 Pakuti ubudi waku ndiwu utikukambiya vakuti ulongoro,*
Kweniso yiwi usankha mazu ngauryarya.
6 Mulomu waku ndiwu utikususka, ndini cha;
Milomu yaku yipereka ukaboni wakususkana nawi.+
7 Kumbi yiwi ndiwi wenga munthu wakwamba kuwaku,
Pamwenga unguwaku mapiri ngechendaweku?
8 Kumbi uvwisiya nkhani zachisisi zaku Chiuta,
Pamwenga kumbi uwona kuti yiwi pe ndiwi we ndi zeru?
9 Kumbi uziŵanji vo isi tileka kuviziŵa?+
Kumbi uvwisa vinthu wuli vo isi tileka kuvivwisa?
11 Kumbi kupembuzga kwaku Chiuta kwakukwana cha,
Pamwenga mazu ngakuzika ngakukwana cha?
12 Ntchifukwa wuli mtima waku utikutole kutali,
Ndipuso ntchifukwa wuli masu ngaku ngang’anima ndi ukali?
13 Pakuti mzimu waku wawung’anamuwa kuti uyukiyi Chiuta,
Kweniso uzomereza mazu nga mtundu uwu kuti ngatuwi pamulomu paku.
14 Kumbi munthu ndiyani kuti waje wakutowa,
Pamwenga munthu wakubalika ndi munthukazi, kuti waje murunji?+
15 Awona! Iyu watiŵagomezga cha akupaturika ŵaki,
Ndipu chinanga nkhuchanya, iyu watikuwona kuti nkhwakutowa cha.+
16 Sonu kwe wuli asani munthu ndi mukazuzi kweniso wachita vinthu viheni,+
Munthu yo watumwa vinthu vambula urunji nge mo wamwiya maji?
17 Ndikukambiyengi, ndipu vwisiya!
Ndikukonkhoskiyengi vo ndawona,
18 Vinthu vo ŵanthu azeru akukamba vakutuliya kwa awusewu,+
Vinthu vo yiwu angubisa cha.
19 Charu chinguperekeka kwaku yiwu pe,
Ndipu pengavi mulendu yo wajumphanga pakati pawu.
20 Munthu muheni wasuzgika ndi urwirwi mu mazuŵa ngaki ngosi,
Mu vyaka vosi vo vasungikiya munthu wankhaza.
21 Iyu watuvwa chiwawa chakofya mumakutu mwaki;+
Pa nyengu ya chimangu, magulu nga vigeŵenga ngatimuyukiya.
22 Iyu wagomezga cha kuti wathaŵengemu mu mdima;+
Ndipu wasungikiya lipanga.
23 Wayingayinga pakupenja chakurya.* Kumbi che pani?
Iyu waziŵa umampha ukongwa kuti zuŵa la mdima le pafupi.
24 Masuzgu ndi urwirwi vilutirizga kumuwofyeza;
Vitimuthereska nge fumu yo yanozgeka kuchita nkhondu.
25 Pakuti wasoska janja laki kuti wayukiyi Chiuta
Ndipuso watesesa kulimbana ndi* Wanthazizosi;
26 Watchimbiya mwaliŵi kuti Wamuyukiyi mwamtafu,
Ndi chishangu chaki chikhomi kweniso chakulama;
27 Chisku chaki chabulumutizgika ndi mafuta,
Ndipu mataku ngaki ngakuwa chifukwa cha mafuta;
28 Iyu waja mumatawuni ngo ngabwangandulikengi,
Munyumba zo mujengi weyosi cha,
Zo zisambukengi ndundu za mya.
29 Iyu wakhupukengi cha, ndipu chuma chaki nachu chiwunjikanengi cha,
Kweniso vinthu vaki navu visapaliyengi cha mucharu.
30 Iyu wawuthaŵengi cha mdima;
Motu uwotchengi chivwati chaki,*
Kweniso wafwengi ndi mvuchi wakutuliya mumulomu waku Chiuta.*+
31 Wangalandanga cha ndi kugomezga vinthu vaŵakaŵaka,
Pakuti vo wasaniyengi pakumaliya, viŵengi vaŵakaŵaka;
32 Venivi vichitikengi zuŵa laki lechendafiki,
Ndipu mphanda zaki zibiriŵirengi so cha.+
33 Wajengi nge chimiti cha mphereska cho chiyoyosa mphereska zambula kufya,
Kweniso nge chimiti cha maolivi cho chiyoyosa maluŵa ngaki.
34 Pakuti unganu wa ŵanthu ambula kopa Chiuta* ngwambula phindu,+
Ndipu motu uwotchengi mahema nga ŵanthu wo achita vinyeda.
35 Yiwu ame nthumbu ya suzgu ndipu abala uheni,
Kweniso chibaliru chawu chituzga uryarya.
16 Yobu wangumuka kuti:
2 “Ndavwa kali vinthu vinandi va nge venivi.
Mosi ndimwi akupembuzga akusuzga!+
3 Kumbi mazu ngaŵakaŵaka* ngamalengi?
Kumbi ntchinthu wuli cho chakukwiyisa kuti umuki viyo?
4 Nani ndatingi ndilongorongi nge mo yimwi muchitiya.
Asani vo vachitikiya ini ndivu vinguchitikiya yimwi,
Kumbi ndatingi ndikambengi mazu nganandi ngakususkana namwi
Pamwenga kukupukunyiyani mutu?+
5 Kweni ndatingi ndikuchiskeningi ndi mazu ngakutuliya mumulomu mwangu,
Ndipu mazu ngakupembuzga nga pamulomu wangu ngatingi ngakusisipuweningi.+
6 Asani ndilongoro, urwirwi wangu uzika cha,+
Ndipu asani ndaleka kulongoro, kumbi urwirwi wangu umalaku?
8 Mutindiko so, ndipu venivi vaja kaboni,
Ndawonda ukongwa, ndipu konda kwangu kupereka ukaboni wakususkana nani.
9 Ukali waki wanditwazuwatwazuwa, ndipuso wandisungiya kandundu.+
Watindikukutiya minyu ngaki kuti wandiyukiyi.
Murwani wangu watindilasa ndi masu ngaki.+
10 Apambawuwa milomu yawu kuti alimbani ndi ini,+
Andipuma mumatakama mwakunyoza;
Awunjikana anandi ukongwa kuti alimbani nani.+
11 Chiuta wandipereka kwa anyamata amanaamana,
Ndipuso wanditutuzgiya mu manja mwa muheni.+
12 Ndenga phee, kweni iyu wandivikita;+
Wandiko pakhosi chakumsana ndi kunditekenyuwa;
Ndipu iyu watindilasa ndi mivi yaki.
13 Akuponya mivi ŵaki andizunguliya;+
Iyu wagwaza sana zangu+ ndipu walivi lisungu;
Wapunguliya ndulu yangu pacharu chapasi.
14 Nde nge mpanda wo watiwugumuwa mwakuwerezawereza;
Watinditchimbiriya nge msilikali.
16 Chisku changu chatchesama chifukwa cha kuliya,+
Ndipu vikolongu vangu vachita mdima ukulu,*
17 Chinanga kuti manja ngangu ngachitapu cha vinthu vevosi vankhaza
Ndipuso pempheru langu ndakutowa.
18 Yiwi charu, ungaziwundiyanga cha ndopa zangu!+
Ungazomerezanga cha kuti kuliya kwangu kusaniyi malu ngakupumuliyapu!
19 Chinanga mphanyengu yinu yasonu, kaboni wangu we kuchanya;
Yo wangandichitiya ukaboni we kuchanya.
21 Munthu munyaki wayeruzgi mulandu wa pakati pa munthu ndi Chiuta,
Nge mo wangachitiya pakuyeruzga mulandu wa pakati pa munthu ndi munthu.+
22 Pakuti vyaka vo vituza vimana,
Ndipu ndilutengi kutali munthowa yambula kuweku.+
17 “Mzimu wangu wasweka, mazuŵa ngangu ngazimwisika;
Ndipu masanu ngatindilindizga.+
3 Chondi, londiyani chikoli changu, ndipu muchisungi.
Ndiyani munyaki yo wakolanengi nani janja ndi kuŵeyere mumalu mwaku ini?+
4 Pakuti yimwi mwachitiska kuti mitima yawu yije yambula kuziŵa vinthu;+
Ndichu chifukwa chaki mutiŵakweza cha.
5 Iyu wangakhumba kugaŵana ndi mabwezi ngaki,
Penipo masu nga ŵana ŵaki ngatufwa.
6 Iyu wandichitiska kuti ndije chinthu cho ŵanthu atichinena,*+
Mwakuti ndaja munthu yo ŵanthu atimufunyiya mata kumasu.+
7 Masu ngangu ngachita mdima chifukwa cha urwirwi,+
Manja ngangu kweniso malundi ngangu nge nge chithuthuzi.
8 Ŵanthu akunyoloka alereska venivi mwakuzizwa,
Ndipu munthu wambula mulandu watimbanyizgika chifukwa cha munthu wambula kopa Chiuta.*
9 Munthu murunji walutirizga kukolesa nthowa zaki,+
Ndipu yo we ndi manja ngakutowa, nthazi zaki zikuliyakuliya.+
10 Chinanga kuti ve viyo, mosi mungaza kuti muziyambi so kundisuska,
Pakuti pakati pinu ndasaniyapu weyosi cha wazeru.+
12 Yiwu alutirizga kusambusa usiku kuti uje msana,
Akamba kuti, ‘Ukweru utenere kuti we pafupi chifukwa kwe mdima.’
14 Ndazamudana zenji*+ kuti, ‘Ndimwi ada ŵangu!’
Mphorozi ndazakuzidana kuti, ‘Ama ŵangu ndi azichi ŵangu!’
15 Sonu kumbi chilindizga changu che pani?+
Kumbi ndiyani yo wangandiwoniyaku chilindizga changu?
18 Bilidadi+ wa mu banja laku Shuwa wangumuka kuti:
2 “Kumbi mulutirizgengi kulongoro viyo mpaka zuŵanji?
Longoni dankha kuti muvwisa vinthu, ndipu pavuli paki tilongoro.
4 Chinanga ungajipaluwa chifukwa cha ukali waku,
Kumbi uwona kuti charu chijowolekengi chifukwa chaku yiwi,
Pamwenga kumbi mwa underengi ndi kutuwapu pamalu ngaki?
5 Hinya, ukweru wa munthu muheni uzimwisikengi,
Ndipu mulipu waki wa motu uŵalengi cha.+
6 Ukweru wo we muhema laki, utondekengi cha kuchita mdima,
Ndipu nyali yaki yizimwisikengi.
7 Iyu walekengi kwenda mwaliŵiliŵi kweniso mwanthazi,
Ndipu ulongozgi waki ndiwu umuwisengi.+
8 Pakuti maphazi ngaki ngamulongozgiyengi muchilepa,
Ndipu wayingengiyingengi muchilepa.
9 Chiphundulu chaki chiwirengi muchisali;
Ndipu iyu wakolekengi pachiŵana.+
10 Chingwi chabisika padongu kuti iyu waleki kuchiwona,
Ndipu chisali chaŵikika munthowa yaki.
11 Vinthu vakofya vitimuwofyeza kutuwa muvigaŵa vosi+
Kweniso vitimutchimbiza ndipu ve pafupi ndi malundi ngaki.
13 Khungu laki laryika;
Nthenda yakofya ukongwa yarya* manja ndi malundi ngaki.
14 Wanyimphulika ndi kutuzgikaku kuhema laki kuti waleki kuvikilirika+
Ndipu waperekeka kwa fumu ya vinthu vakofya.*
16 Misisi yaki yimirengi pasi paki,
Ndipu mphanda zaki zimirengi kuchanya.
17 Ŵanthu pacharu chapasi amukumbukengi so cha,
Ndipu mumsewu, zina laki liziŵikengi so cha.*
18 Watuzgikengi ku ukweru kuluta ku mdima
Kweniso wadikisikengi pacharu chapasi.
19 Iyu waŵengevi mphapu kweniso ŵana pakati pa ŵanthu ŵaki,
Ndipuso waŵengevi munthu wakupona kuti waje pamalu ngo iyu waja.*
20 Asani zuŵa laki lafika, ŵanthu a Kuzambwi* azamuzizwa
Ndipuso ŵanthu a Kuvuma* azamukoleka ndi mantha.
21 Venivi ndivu vichitikiya mahema nga munthu yo wachita vinthu viheni
Kweniso malu nga munthu yo waleka kuziŵa Chiuta.”
19 Yobu wangumuka kuti:
4 Ndipu asani ndikunangisa nadi,
Ubudi wangu ujengi ndi ini.
5 Asani mwaŵanthu yimwi mukhumba mbwenu kujikuzga pakususkana nani,
Ndi kukamba kuti nde wakwenere nadi kulengeseka,
6 Mbwenu ziŵani kuti Chiuta ndiyu wandilandizga,
Ndipu wandiwonja muchilepa chaki chakuŵingiya.
7 Awonani! Ini ndidaniriza kuti, ‘Nkhaza!’ kweni palivi yo watindimuka;+
Ndilutirizga kudaniriza kuti ndisaniyi chovyu, kweni palivi urunji.+
8 Iyu wajala nthowa yangu ndi mpanda wa mya, ndipu nditondeka kujumpha;
Wabenekere nthowa zangu ndi mdima.+
9 Iyu wandizuwa unkhankhu wangu;
Kweniso wandizuwa chisoti kumutu kwangu.
10 Iyu watindifyole pasi muvigaŵa vosi mpaka po ndamaliya;
Ndipu chilindizga changu wachichesuwa nge chimiti.
11 Ukali waki ukole paku ini,
Ndipu watindiwona nge murwani waki.+
12 Magulu ngaki nga asilikali ngawungana pamoza ndi kundizingiliza,
Ndipu yiwu ajintha msasa mwakuzunguliya hema langu.
13 Abali ŵangu chayiwu waŵadikisiya kutali ndi ini,
Ndipu wo atindiziŵa andichangandukiya.+
15 Alendu munyumba yangu+ kweniso ateŵeti ŵangu anthukazi, atindiwona nge mulendu;
Ini ndaja nge mulendu mumasu mwawu.
16 Ndidana mteŵeti wangu, kweni watindimuka cha;
Ndi mulomu wangu, nditimupempha kuti wandichitiyi lisungu.
17 Mvuchi wangu chayiwu waja chinthu chakutinkhika ukongwa ku muwolu wangu,+
Ndipu ndaja chinthu chakununkha kwa abali ŵangu.*
18 Chinanga mbana anamana atindiyuyuwa;
Asani ndasoka, atamba kundihoya.
20 Viwanga vangu vikaniriya kukhungu langu ndipuso kumnofu wangu,+
Ndipu ndapona ndi khungu la minyu ngangu.
21 Ndichitiyeni lisungu yimwi abwezi ŵangu, ndichitiyeni lisungu,
Pakuti janja laku Chiuta ndilu landikwaska.+
22 Ntchifukwa wuli mulutirizga kunditambuzga nge mo Chiuta wachitiya,+
23 Mphanyi mazu ngangu ngangulembeka,
Mphanyi ngangulembeka mubuku!
24 Mphanyi ngangujobeka kwamuyaya pamwa,
Mwakugwiriskiya ntchitu chakulembe chachisulu ndipuso mthovu!
25 Pakuti ndiziŵa umampha kuti yo wandiwombongi+ ngwamoyu;
Iyu wazengi asani pajumpha nyengu, ndipu wamengi pachanya pa charu.*
26 Pavuli pakuti khungu langu lamala,
Ndimuwonengi mbwenu Chiuta, kweni ndeche ndi mnofu.
27 Ini ndimuwonengi ndamweni,
Masu ngangu ndingu ngamuwonengi, nga munthu munyaki cha.+
Kweni mukati mwangu ndamaliya limu!*
28 Chifukwa yimwi mutiti, ‘Kumbi titikutambuzga mu nthowa wuli?’+
Pakuti msisi wa masuzgu we ndi ini.
29 Yimwi mwaŵeni muwopi lipanga,+
Pakuti lipanga lituza ndi chilangu pa ŵanthu akubuda;
Ndipu ziŵani kuti kwe wakweruzga.”+
20 Zofari+ Mnamati wangumuka kuti:
2 “Ndichu chifukwa chaki maŵanaŵanu ngangu ngo ngatindisuzga ngatindichiska kuti ndimuki
Chifukwa cha ukali wa mumtima mwangu.
3 Ndavwa kuchenya mwakundinyoza,
Ndipu kuvwisa vinthu kwangu,* kwandichitiska kuti ndimuki.
4 Ndikayika cha kuti utenere kuti utiviziŵa venivi kwamba kali,
Pakuti vaja vichichitika viyo kutuliya po munthu* wakuŵikikiya pacharu chapasi,+
5 Kuti kudaniriza mwakukondwa kwa munthu muheni kulutiriya cha
Ndipu likondwa la munthu wambula kopa Chiuta* nda kanyengu kamanavi.+
6 Chinanga kuti unkhankhu waki ufika kuchanya
Ndipu mutu waki ufika kumitambu,
7 Wamalengi kwamuyaya nge mavi nga mweneku;
Wo amuwonanga afumbengi kuti, ‘We pani?’
8 Waphululukengi nge malotu, ndipu yiwu amusaniyengi cha;
Wadikisikiyengi kutali nge chiwona cha usiku.
9 Jisu lo lingumuwonapu limuwonengi so cha,
Ndipu malu ngaki ngamuwonengi so cha.+
10 Ŵana ŵaki apemphengi ŵanthu akavu kuti aŵachitiyi lisungu,
Janja laki chayilu liwezengi chuma chaki.+
11 Viwanga vaki venga vakuzaza ndi nthazi nge za mnyamata,
Kweni zigonengi* limoza ndi iyu mufuvu chayimu.
12 Asani chinthu chiheni chinowa mumulomu mwaki,
Asani watichibisa kusi kwa lilimi laki,
13 Asani watichirya ndipu watichitaya cha
Kweniso asani watichisunga mumulomu mwaki,
14 Chakurya chaki chiŵaŵengi mukati mwaki;
Chijengi nge poyizoni wa* khakhu mwaku iyu.
15 Iyu wameza chuma, kweni wachiwukuwengi;
Chiuta wachituzgengemu mulufu laki.
16 Iyu wawonkhengi poyizoni wa khakhu;
Ndipu minyu nga* chipi ndingu ngamubayengi.
17 Iyu watiwonengi so cha timisinji ta maji,
Misinji ya uchi ndi mafuta ngakutuliya ku mkaka.
18 Wawezengi katundu waki kwambula kuryapu;*
Wakondwengi nachu cha chuma chakutuliya ku malonda ngaki.+
19 Pakuti akavu waŵavikita ndi kuŵajowo;
Waphanga nyumba yo wanguzenga ndiyu cha.
20 Kweni wasaniyengi chimangu cha mumtima mwaki;
Ndipu chuma chaki chimuwovyengi cha kuti wathaŵi.
21 Palivi cho chajaku kuti iyu wamezi;
Ndichu chifukwa chaki chuma chaki chijalisengi cha.
22 Asani chuma chaki chaŵa chinandi, vinthu vakufipiska mtima vimuluskengi nthazi;
Soka limuyukiyengi ndi nthazi zosi.
23 Po wazazisa lufu laki,
Chiuta* watumizengi ukali waki wakukole kwaku iyu,
Uwiyengi paku iyu mpaka kufika mumatumbu
ngaki.
24 Asani wathaŵa vidya vachisulu,
Mivi yakuponyeka ndi uta wamkuŵa yimulasengi.
25 Wakhwetuwa mivi kumsana kwaki,
Kweniso chidya chakung’anima ku ndulu yaki,
Ndipu mantha ngatimuko.+
26 Mdima ukulu ulindizga chuma chaki;
Motu wo palivi munthu weyosi yo watiwuphutiriya umuwotchengi;
Ndipu soka lilindizga munthu weyosi yo waponengi muhema laki.
27 Kuchanya kubenuwengi ubudi waki;
Ndipu charu chimuyukiyengi.
28 Maji ngakusapaliya ngapeyengi nyumba yaki;
Maji ngenanga ngazamuja nganandi ukongwa pa zuŵa la ukali waku Chiuta.*
29 Chenichi ndichu chigaŵa cho Chiuta wapaska munthu muheni,
Chihara cho Chiuta walamula kuti wamupaskengi.”
21 Yobu wangumuka kuti:
2 “Vwisiyani mwakuphwere vo ndikambengi;
Ndipu asani mungachita venivi mbwenu mundipembuzgengi.
3 Zizipizgani kuti nani ndilongoro;
Asani ndamala kulongoro, mungayambapu kundinyoza.+
4 Kumbi ndidandawuliya munthu?
Nkhaŵengi kuti ndidandawuliya munthu, kumbi ndatingi ndiwukongi mtima?*
5 Andiwoneni, ndipu ndilereseskeni mwakuzizwa;
Koni janja linu pamulomu.
6 Asani ndaviŵanaŵaniya, nditimbanyizgika,
Ndipu liŵavu langu losi linjekeme.
8 Ŵana ŵawu aja pa masu pawu nyengu zosi,
Kweniso awona mphapu yawu.
9 Nyumba zawu zakuvikilirika, ndipu zitopa chechosi cha,+
Kweniso Chiuta watiŵalanga cha ndi nthonga yaki.
10 Ng’ombi zawu zinthulumi zimithisa kwambula kutondeka;
Ndipu ng’ombi zawu zinthukazi zibala kwambula kuphorozga.
11 Ŵana ŵawu anthulumi atchimbiya kubwalu nge mskambu,
Ndipu ŵana ŵawu andwikandwika.
12 Yiwu atumba mwakugwiriskiya ntchitu kang’oma kweniso bangu,*
Ndipu asekere chifukwa cha kuliya kwa fyoliru.+
14 Kweni Chiuta wauneneska atimukambiya kuti, ‘Tilekeni!
Isi tikhumba cha kuziŵa nthowa zinu.+
15 Kumbi Wanthazizosi ndi yani kuti isi timuteŵete?+
Kumbi tingasaniya phindu wuli asani tingaja abwezi ŵaki?’+
16 Kweni ini ndiziŵa kuti vinthu vitiŵayende umampha chifukwa cha nthazi zawu cha.+
Ndipu maŵanaŵanu nga* ŵanthu aheni nge kutali ndi ini.+
17 Kumbi nkhalinga po nyali ya munthu muheni yizimwisika?+
Kumbi nkhalinga po soka litiŵawiya?
Ndipu nkhalinga po Chiuta watiŵawisiya soka chifukwa cha ukali waki?
18 Kumbi yiwu akujapu nge uteka wo uputa ndi mphepu
Kweniso nge mwere wo utoleke kutali ndi chimphepu?
19 Chiuta wasunga chilangu cha munthu, ndipu watichipereka ku ŵana ŵaki.
Kweni mphanyi Chiuta wanguweze munthu mwenuyu kuti wachiziŵi chilangu chaki.+
20 Kuti masu ngaki ngawoni kuparanyika kwaki,
Ndipu iyu ndiyu wamwi ukali wa Wanthazizosi.+
21 Chifukwa kumbi munthu watoliyaku kanthu vo vichitikiya nyumba yaki asani iyu waluta,
22 Kumbi walipu yo wangasambiza Chiuta kuziŵa vinthu,*+
Penipo Iyu ndiyu wayeruzga chinanga mbanthu apachanya?+
23 Munthu munyaki watufwa weche ndi nthazi+
Weche pa chimangu ndipuso wachija mwa phee,+
24 Viŵa vaki veche vakuzaza ndi mafuta
Kweniso viwanga vaki veche ndi nthazi.*
25 Penipo munthu munyaki watufwa we ndi masuzgu nganandi,*
Ndipuso wechendaviyesepu vinthu vamampha.
28 Pakuti yimwi mukamba kuti, ‘Kumbi ye pani nyumba ya munthu wakutchuka,
Ndipu le pani hema lo mwajanga munthu muheni?’+
29 Kumbi mukuŵafumba cha ŵanthu wo atenda maulendu?
Kumbi mutivisambira cha vo yiwu akuwona,*
30 Kuti ŵanthu aheni apona pa zuŵa la soka
Ndipuso kuti ataskika pa zuŵa la ukali?
31 Ndiyani yo wamufumbengi vakukwaskana ndi nthowa yaki,
Ndipu ndiyani yo wamuweziyengi pa vo wachita?
32 Asani amunyamuliya kumasanu,
Ŵanthu acherezengi pamuwunda waki.
33 Mabuma nga dongu la mudambu ngajengi ngakunowa kwaku iyu,+
Ndipu ŵanthu wosi amulondongi muvuli*+
Nge ŵanthu ambula kuŵerengeka wo akuluta iyu wechendaluti.
34 Sonu ntchifukwa wuli mutindipembuzga ndi mazu ngambula fundu?+
Pa vo mutindimuka, palivi chinyaki kweni boza pe!”
22 Elifazi+ wa ku Temani wangumuka kuti:
2 “Kumbi munthu we ndi ntchitu wuli kwaku Chiuta?
Kumbi Chiuta wangasaniya phindu kutuliya ku munthu weyosi wazeru?+
3 Kumbi Wanthazizosi watoliyaku kanthu* kuti we murunji?
Pamwenga kumbi iyu wasaniya phindu chifukwa chakuti yiwi ndiwi wakugomezgeka?+
4 Kumbi wakulangengi
Kweniso kukutole ku cheruzgu chifukwa chakuti utimuwopa?
5 Asi iyu wachitengi venivi chifukwa chakuti vinthu viheni vo uchita vinandi ukongwa
Kweniso chifukwa chakuti maubudi ngaku ngamala cha?+
6 Pakuti abali ŵaku utiŵaphanga chikoli kwambula chifukwa,
Kweniso uzuwa ŵanthu vakuvwala vawu ndipu utiŵasiya nkhuli.*+
7 Munthu yo wavuka utimupaska cha maji ngakumwa,
Ndipu munthu yo we ndi nja utimunola chakurya.+
8 Charu ntcha munthu yo we ndi nthazi,+
Ndipu munthu wakwanjika ndiyu wajamu.
9 Kweni vyoko utiviweza kwambula kanthu,
Ndipu uphwanya manja nga ŵana ambula awusewu.*
10 Ndichu chifukwa chaki viŵana* vakuzunguliya,+
Ndipu vinthu vakuchitiska mantha vakuwiya mwamabuchibuchi;
11 Ndichu chifukwa chaki kwe mdima ukulu mwakuti utondeka kulereska,
Ndipu maji ngakusapaliya ngakubenekere.
12 Asi Chiuta we pachanya kuchanya?
Ndipu wona utali ko kwe nyenyezi zosi.
13 Kweni yiwi wakamba kuti: ‘Kumbi Chiuta waziŵanji?
Kumbi iyu wangayeruzga mu mdima wakuti bii?
14 Mitambu yitimujaliza, mwakuti wawona cha
Wachiyendayenda mumkomberu wa kuchanya.’
15 Kumbi uyendengi mu nthowa yakali
Mu nthowa yo mungwenda ŵanthu aheni,
16 Ŵanthu wo akukwamphulika* nyengu yawu yechendakwani,
17 Yiwu akambiyanga Chiuta wauneneska kuti: ‘Tilekeni!’
Kweniso kuti, ‘Kumbi Wanthazizosi wangachitanji nasi?’
18 Kweni iyu Ndiyu wanguzazisa nyumba zawu ndi vinthu vamampha.
(Maŵanaŵanu ngaheni ngenanga nge kutali ndi ini.)
19 Ŵanthu arunji awonengi venivi ndipu akondwengi,
Ŵanthu ambula mulandu aŵasekengi ndi kukamba kuti:
20 ‘Arwani ŵidu abwangandulika,
Ndipu motu uwotchengi vinthu vawu vo vajaku.’
21 Umuziŵi umampha ndipu ujengi pa chimangu;
Ndipu vinthu vamampha vizengi paku yiwi.
22 Zomereza dangu lakutuwa mumulomu mwaki,
Ndipu mazu ngaki ungasungi mumtima mwaku.+
23 Asani ungang’anamukiya kwa Wanthazizosi, vinthu viyambengi so kukuyende umampha;+
Kweniso asani ungatuzgamu vinthu vambula urunji muhema laku,
24 Asani ungataya golidi* waku mu fuvu
Kweniso golidi wa ku Ofiri+ muvinkhwawu va mya,
25 Mbwenu Wanthazizosi ndiyu wajengi golidi* waku,
Ndipuso iyu ndiyu wajengi siliva waku wamampha ukongwa.
26 Pakuti asani vaŵa viyo, ukondwengi chifukwa cha Wanthazizosi,
Ndipu uyunuskiyengi chisku chaku kwaku Chiuta.
27 Umuŵeyeriyengi ndipu iyu wakuvwengi,
Ndipu ufiskengi vo walapizga.
28 Chechosi cho ungasankha kuchita, chikuyendiyengi umampha,
Ndipu ukweru uŵalengi panthowa yaku.
29 Pakuti ulengesekengi asani ulongoro mwakujikuzga,
Kweni iyu wataskengi wakujiyuyuwa.
30 Ŵanthu ambula kunanga waŵataskengi;
Sonu asani manja ngaku ngakutowa, nadi panu, nawi utaskikengi.”
23 Yobu wangumuka kuti:
3 Asani ndaziŵanga ko ndingasaniya Chiuta!+
Ndatingi ndilutengi kumalu ngaki ko waja.+
4 Ndatingi ndikambengi mulandu wangu pa masu paki,
Ndipu mumulomu mwangu ndatingi ndizazengemu fundu zakujivikiliya;
5 Ndatingi ndivwengi vo iyu watingi wandimukengi,
Kweniso ndatingi ndivwengi vo watingi wandikambiyengi.
6 Kumbi iyu watingi walimbanengi nani ndi nthazi zaki zikulu?
Awa, nadi panu, iyu watingi wandivwisiyengi.+
7 Kweniko, munthu wakunyoloka watingi wakambiskanengi nayu nkhani yaki,
Ndipu wakweruzga wangu watingi wandisaniyengi kuti ndilivi mulandu mpaka muyaya.
8 Kweni asani ndaluta kuvuma,* ndisaniya kuti iyu kulivi;
Ndipu asani ndaweku nditimusaniya cha.
9 Asani wagwira ntchitu kumazge, ini nditimuwonaku cha;
Pavuli paki waluta kumaryi, kweni ini nditimuwona mbwenu cha.
10 Kweni iyu waziŵa nthowa yo ndapitiya.+
Pavuli pakuti wandiyesa, ndijengi nge golidi chayiyu.+
11 Maphazi ngangu ngalondo mosi mo iyu wakanda;
Ndalutirizga kulondo nthowa yaki kwambula kupetuka.+
12 Ndaleka cha kulondo dangu lakutuwa pamilomu yaki.
Ndasunga mazu ngaki mwakuphwere,+ kuluska mo iyu wakhumbiyanga kuti ndichitiyi.*
13 Asani wasimikiza mtima, ndiyani wangamukaniza?+
Asani wakhumba kuchita chinthu chinyaki, watichichita nadi.+
14 Pakuti iyu wafiskengi kuchita vosi vo wasimikiza kundichitiya,*
Ndipu wasunga vinthu vinandi va viyo.
15 Ndichu chifukwa chaki watindifipiska mtima;
Asani ndamuŵanaŵaniya, ndichita mantha ukongwa.
16 Chiuta wachitiska kuti mtima wangu uchitengi mantha,
Ndipu Wanthazizosi wachitiska kuti ndiwopengi.
17 Kweni ndalekapu cha kulongoro chifukwa cha mdima
Pamwenga chifukwa cha mdima ukulu wo wajala chisku changu.
24 “Ntchifukwa wuli Wanthazizosi waleka kuŵikiya limu nyengu?+
Ntchifukwa wuli ŵanthu wo atimuziŵa atiliwona cha zuŵa laki?*
2 Ŵanthu andereza mphaka;+
Ndipu atuba mbereri ndi kuzikhweme kumalu ngawu ngakuliskaku viŵetu.
3 Atchimbiza bulu wa ŵana ambula awusewu
Ndipu alonda choko ng’ombi yaki yinthulumi kuti yije chikoli.+
4 Atutuzga ŵanthu akavu kuti atuwemu mumsewu
Ŵanthu akusuzgika a pacharu abisama asani aŵawona.+
5 Akavu apenjapenja chakurya nge mo achitiya abulu a mudondu+ muchipululu;
Yiwu apenja chakurya cha ŵana ŵawu muchipululu.
6 Yiwu akolola mumunda wa munthu munyaki*
Ndipu atondo vo vajaliya mumunda wa mphereska wa munthu muheni.
7 Yiwu aja nkhuli usiku wosi kwambula kuvwala;+
Alivi chakuvwala chakuti chiŵavikiliyi ku mphepu.
8 Azumbwa ndi vuwa ya mumapiri;
Akaniriya ku mya chifukwa chakusoŵa pakubisama.
9 Mwana wambula awisi atimukwamphuwaku ku be;+
Ndipu ato vakuvwala va munthu mukavu kuti vije chikoli,+
10 Atiŵachichizga kuti ayendengi nkhuli kwambula kuvwala,
Kweniso ndi nja, uku apinga ntchinda za mbewu.
11 Yiwu avuka mumizeri yakusendemuka uku lumwi litotcha ndi msana;*
Akanda mphereska kweni aja ndi nyota.+
12 Ŵanthu wo atufwa alutirizga kutamantha mutawuni;
Wo apwetekeka ukongwa adaniriza kuti awovyeki,+
Kweni vosi ivi Chiuta wativiwona kuti vakwenere.*
14 Munthu yo wabaya ŵanthu wayuka usikusiku;
Iyu wabaya munthu wakusuzgika kweniso mukavu,+
Ndipu ndi usiku watuba.
15 Jisu la munthu wachigololu lilindizga kuti kufipi,+
Ndipu wakamba kuti, ‘Palivi yo wandiwonengi!’+
Iyu wabenekere chisku chaki.
16 Ndi mdima yiwu asere* munyumba za ŵanthu;
Ndi msana atijijaliya munyumba.
Yiwu mbalendu ku ukweru.+
17 Pakuti kwaku yiwu, mlenji uyanana ŵaka ndi mdima ukulu;
Yiwu akuviziŵiliya vinthu vakofya va mu mdima ukulu.
18 Kweni yiwu atoleka mwaliŵiliŵi ndi maji.*
Chigaŵa chawu cha charu chiŵengi chakutembeka.+
Yiwu aweriyengeku so cha kuminda yawu ya mphereska.
19 Nge mo chilala kweniso chifundizi vituzgiyapu maji nga sinoo,*
Ndipu vinthu vambula urunji vazamufyoka nge chimiti.
21 Chumba watichitombozga,
Ndipu choko watichichitiya nkhaza.
22 Chiuta* wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki kuti watuzgepu ŵanthu anthazi;
Chinanga angasoka, kweni akayikiya kuti angaja ndi umoyu.
24 Yiwu akwezeka kwa kanyengu kamanavi, pavuli paki, aŵaku so cha.+
Asisika+ ndipuso awunganisika nge munthu weyosi;
Yiwu adumulika nge songu za mbewu.
25 Sonu ndiyani yo wangakamba kuti ndipusika?
Pamwenga yo wangasuska vo ndakamba?”
25 Bilidadi+ wa mu banja laku Shuwa wangumuka kuti:
2 “Mazaza ngaki, kweniso iyu we ndi nthazi zakuwopeka;
Iyu wajalikiska chimangu kuchanya.
3 Kumbi magulu ngaki nga asilikali ngangaŵerengeka?
Ndiyani yo ukweru waki uleka kumuŵaliya?
4 Sonu munthu wangaja wuli murunji pa masu paku Chiuta,+
Pamwenga munthu wakubalika ndi munthukazi wangaja wuli wambula mulandu?*+
5 Chinanga ndi mwezi, uŵala cha kwaku iyu,
Ndipuso nyenyezi, zakutowa cha mu masu mwaki.
6 Sonu kwe wuli munthu yo ndi mphorozi,
Kweniso mwana wa munthu yo ndi nyongu!”
26 Yobu wangumuka kuti:
2 “Ndipu wamuwovya munthu yo walivi nthazi!
Janja lakulombotoka nalu, ndipu walitaska!+
3 Munthu yo walivi zeru wamupaska ulongozgi wamampha ukongwa!+
Wavumbuwa zeru zaku zinandi zakovya!
4 Kumbi ukhumba kukambiya yani,
Ndipu ndiyani wakutuma kuti ukambi vinthu va viyo?*
5 Ŵanthu akufwa alivi nthazi ndipu anjekeme;
Yiwu ŵe pasi ukongwa kuluska maji ndi vinthu vo vija mwenimo.
7 Iyu watambasuwa kunkhondi* mude* pachanya pa malu ngambula kanthu,+
Waning’ina charu chapasi mude;
8 Iyu wafiska kuvunga maji mumitambu,+
Mwakuti mitambu yiphumuka cha chifukwa cha uzitu waki;
9 Iyu wajaliza mpandu waki waufumu,
Ndipu watambasuliyapu mtambu waki.+
10 Iyu wakuŵika mphaka kuzunguliya pachanya pa maji;+
Ndipu wakuŵika mphaka pakati pa ukweru ndi mdima.
11 Vipilala vakuchanya visukunyika;
Vizizwa chifukwa cha kuchenya kwaki.
12 Iyu wavunduwa nyanja ndi nthazi zaki,+
Ndipu ndi kuvwisa vinthu kwaki, wavikita chinyama chakofya cha munyanja.*+
13 Iyu wapuputa kuchanya ndi mvuchi waki;*
Ndipu janja laki ligwaza njoka yo yikwaŵa.
14 Awonani! Iti nthivigaŵa ŵaka ta nthowa zaki;+
Ndipu isi tavwa ŵaka kutokotoska kwa mazu ngaki!
Sonu ndiyani yo wangavwisa malimphezi ngaki nganthazi?”+
27 Yobu wangulutirizga* kukamba kuti:
2 Ndilapizga mu zina laku Chiuta wamoyu, yo wandinola urunji,+
Ndilapizga mu zina la Wanthazizosi, yo wachitiska kuti umoyu wangu uje wakuŵaŵa,+
3 Pa nyengu yosi yo mvuchi weche mwaku ini
Kweniso mzimu wakutuliya kwaku Chiuta weche mumphunu mwangu,+
4 Milomu yangu yilongorongepu cha vinthu vambula urunji;
Ndipu lilimi langu likambengepu cha vinthu vachinyengu!
5 Ini ndingachita cha kukamba kuti mwaŵanthu yimwi mwe arunji!
Ndipu mpaka po ndifwiyengi, ndilekengi cha* kuja wakugomezgeka!+
6 Ndiwukolesengi urunji wangu; ndiwutayengi cha;+
Pa nyengu yosi yo ndijaliyengi ndi umoyu,* mtima wangu undisuskengepu* cha.
7 Murwani wangu, waje nge munthu muheni,
Ndipu ŵanthu wo atindiyukiya aje nge ŵanthu ambula urunji.
8 Kumbi munthu wambula kopa Chiuta* waja ndi chilindizga wuli asani wabayika,+
Asani Chiuta watuzgapu umoyu waki?
9 Kumbi Chiuta wavwengi kuliya kwaki
Asani iyu wakumana ndi masuzgu?+
10 Pamwenga kumbi Wanthazizosi wakondwengi nayu?
Kumbi wadanengi Chiuta nyengu zosi?
11 Ndikusambizeningi vakukwaskana ndi nthazi zaku* Chiuta;
Ndibisengepu chechosi cha chakukwaskana ndi Wanthazizosi.
12 Awonani! Asani mosi mwawona viwona,
Ntchifukwa wuli mulongoro vinthu vambula fundu?
13 Ichi ndichu chigaŵa cha munthu muheni chakutuliya kwaku Chiuta,+
Chihara cho alongozgi ankhaza alonde kutuliya kwa Wanthazizosi.
14 Asani ŵana ŵaki aŵa anandi, azamubayika ndi lipanga,+
Ndipu mphapu yaki yazamuŵavi chakurya chakukwana.
15 Ŵanthu ŵaki wo azamupona, azamubayika ndi mulili,
Ndipu vyoko vawu vazakuŵaliya cha.
16 Chinanga wangawunjika siliva munandi nge fuvu
Kweniso wangasunga vakuvwala vamampha vinandi nge dongu,
17 Chinanga wangaviwunjika,
Munthu murunji ndiyu wazamuvwala,+
Ndipu ŵanthu wo alivi mulandu ndiwu azamugaŵana siliva waki.
18 Nyumba yo wazenga njambula kulama nge nyumba ya bulawufwa,
Kweniso nge chisakasa+ cho chapangika ndi mulonda.
19 Iyu wagonengi we ndi chuma kweni wawunganisengi chechosi cha;
Wachibenuwa masu ngaki, paŵengevi chechosi.
20 Mantha ngatimuko nge maji ngakusapaliya;
Chimphepu chitimutole kutali ndi usiku.+
28 “Pe malu ngo akumbaku siliva
Kweniso malu ngo akumbaku golidi yo atimuyengetuwa;+
2 Chisulu chitoleka ku dongu,
3 Munthu wathereska mdima;
Wapenjapenja mpaka kukumaliya kwa mdima ukulu,
Wachifufuza mya yakuzirwa.
4 Iyu wakumba mgodi kutali ndi ko ŵanthu aja,
Kumalu ngakuluwika, kutali ndi ko ŵanthu atenda;
Ŵanthu anyaki asikiya pasi ndipu aning’ina mude.
5 Chakurya chime pachanya pa charu;
Kweni kusi, charu chanangika nge kuti chafya ndi motu.*
6 Mumya yaki musanirika safiro,
Ndipu mufuvu musanirika golidi.
7 Viyuni vamude vo viturya nyama vitiyiziŵa cha nthowa yaki;
Ndipu jisu la kaŵandu mufipa lechendayiwonepu.
8 Palivi chinyama chanthazi cho chikukandapu;
Ndipu nkharamu yimana nayu yechendayendepu.
9 Munthu watuswa jalawi lakulama ndi janja laki;
Wagadabuwa mapiri kwambiya pamafawundeshoni ngaki.
10 Wajula nthowa za maji+ pamwa;
Masu ngaki ngawona chinthu chechosi chakuzirwa.
11 Wajaliya maji ko misinji yitambiya
Ndipu chinthu cho chingubisika watuza nachu pakweru.
13 Palivi munthu yo waziŵa kuzirwa kwaki,+
Ndipu zingasanirika cha mucharu cha ŵanthu amoyu.
14 Maji ngandimba ngakamba kuti, ‘Ze mwaku ini cha!’
Ndipu nyanja yikamba kuti, ‘Ze ndi ini cha!’+
15 Zeru zingagulika cha, chinanga ndi golidi chayiyu;
Siliva nayu wangapimika cha kuti waje mtengu waki.+
16 Zingagulika cha ndi golidi wa ku Ofiri+
Pamwenga ndi mya ya onekisi yo yisanirika bweka cha kweniso ya safiro.
17 Golidi kweniso gilasi vingayanana nazu cha.
Kweniso chiyaŵi chakuzaza ndi golidi chayiyu* chingaperekeka cha kuti chije mtengu waki.+
18 Tingaziyeruzgiya cha ndi mya ya korali kweniso ya kulusitalo,+
Pakuti thumba lakuzaza ndi zeru ndakuzirwa ukongwa kuluska lakuzaza ndi ngali.
19 Mya ya topazi+ ya ku Kushi yingayanana nazu cha;
Zeru zingagulika cha, chinanga ndi golidi chayiyu.
20 Kweni kumbi zeru zituliya pani,
Ndipu chisimi chakuvwisa vinthu che pani?+
21 Zabisika kuti jisu la chamoyu chechosi lileki kuziwona+
Ndipuso zabisika ku viyuni vamude.
22 Pharanyiku ndi nyifwa vikamba kuti,
‘Makutu ngidu ngavwa ŵaka nkhani yakukwaskana ndi zeru.’
23 Chiuta watiyiziŵa nthowa yakuzisaniriya;
Iyu yija ndiyu waziŵa ko zija,+
24 Pakuti iyu walereska kuvigoti va charu chapasi,
Ndipu wawona chechosi pacharu chapasi.+
25 Pa nyengu yo waŵikanga nthazi ya* mphepu+
Kweniso kupima maji,+
26 Pa nyengu yo vuwa wayiŵikiyanga dangu+
Kweniso pa nyengu yo wapanganga nthowa ya chivuwa cha malimphezi,+
27 Wanguwona zeru ndipu wanguzikonkhoska;
Wanguzijalikiska kweniso kuziyesa.
28 Ndipu wangukambiya munthu kuti:
29 Yobu wangulutirizga* kukamba kuti:
2 “Mphanyi ndenga nge mo ndajaliyanga mu myezi yo yajumpha,
Mu mazuŵa ngo Chiuta wenga mulonda wangu,
3 Pa nyengu yo wanguchitiska kuti nyali yaki yimbulikengi pamutu wangu,
Po ndajumphanga mu mdima chifukwa cha ukweru waki,+
4 Pa nyengu yo* ndenga ndeche mnyamata,
Pa nyengu yo ubwezi wangu ndi Chiuta wavwikanga muhema langu,+
5 Pa nyengu yo Wanthazizosi wenga weche nani,
Po ŵana* ŵangu wosi angundizunguliya,
6 Pa nyengu yo maphazi ngangu ngasambanga mumafuta ngakutuliya ku mkaka,
Kweniso po mya yandipunguliyanga mafuta.+
7 Pa nyengu yo ndayanjanga kuluta pageti la tawuni+
Ndipu ndajanga mubalaza la tawuni.+
8 Asani anyamata andiwona, apetukiyanga kumphepeti,*
Ndipu chinanga mbanthu akukota asokanga, kweniso alutirizganga kuma wima.+
9 Alongozgi awopanga kulongoro nani,
Yiwu akonga pa milomu yawu.
10 Mazu nga ŵanthu akutchuka ngavwikanga cha;
Lilimi lawu lakaniriyanga kuchanya kwa milomu yawu.
11 Weyosi yo wandivwanga wakambanga vinthu vamampha vakukwaskana ndi ini,
Ndipu wo angundiwonapu andichitiyanga ukaboni.
12 Pakuti ndataskanga munthu mukavu yo wapemphanga chovyu,+
Kweniso mwana wambula awisi ndipuso weyosi yo wengavi wakumuwovya.+
13 Munthu yo waja kamanavi kunangika wanditumbikanga,+
Ndipu ndachitiskanga kuti mtima wa choko ukondwi.+
14 Ndavwalanga urunji nge chakuvwala changu;
Ndipu urunji wangu wenga nge mkhanju* kweniso mphumphu.
15 Ndenga nge masu ku ŵanthu ambula kuwona
Kweniso nge malundi ku ŵanthu akupunduka.
17 Ndaphwanyanga chavu cha munthu wakunanga+
Ndipu ndamutayisanga nyama yo wako kuti yituweku ku jinu laki.
18 Ndayanjanga kukamba kuti, ‘Ndazamufwiya munyumba yangu,*+
Ndipu mazuŵa ngangu ngajengi nganandi nge mchenga.
19 Misisi yangu yithazengi mumaji,
Ndipu dungwi lijengi pamphanda zangu usiku wosi.
20 Unkhankhu wangu uweriyapu kamanakamana,
Ndipu uta wo we mujanja langu ulutirizgengi kuponya mivi.’
21 Ŵanthu avwisiyanga mwakuphwere,
Ajanga phee, achilindizga ulongozgi wangu.+
22 Asani ndalongoro, aŵangavi so mazu;
Mazu ngangu ngaserenga umamphaumampha* mumakutu ngawu.
23 Andilindizganga nge mo alindizgiya vuwa;
Ayasamanga milomu yawu nge kuti ayasamiya vuwa yakumaliya.+
24 Asani ndaŵamwetuliya, yiwu agomezganga cha;
Ukweru wa chisku changu waŵachiskanga.*
25 Ndaŵapaskanga ulongozgi nge mutu wawu,
Ndipu ndajanga nge fumu pakati pa magulu ngaki nga asilikali,+
Kweniso nge munthu yo wapembuzga wo aliya.+
30 “Kweni sonu ndisekeka+
Ndi ŵanthu wo mbanamana kwaku ini,
Ŵanthu wo awusewu ndatingi ndikanengi
Kuŵaŵika limoza ndi agalu wo avikiliyanga mbereri ndi mbuzi zangu.
2 Kumbi nthazi za mujanja lawu zenga ndi ntchitu wuli kwaku ini?
Nthazi zawu zamala.
3 Yiwu awonda chifukwa chakusoŵa vinthu
ndipuso nja;
Akukuta charu chakumira
Cho chikunangika kali ndi kuja mahami.
4 Awunjika vivwati va mche kutuliya mudondu;
Misisi ya tivimiti* ndiyu chakurya chawu.
5 Yiwu adikisika mumuzi;+
Ndipu ŵanthu atiŵahoya nge mo ahoye munkhungu.
6 Yiwu aja mumalu ngakusendemuka nga vinkhwawu,
Kweniso mumazenji nga pacharu ndi mumajalawi.
7 Yiwu aliya kutuliya mudondu
Ndipu awunjikana pamoza pavakume vakunyenye.
8 Nge ŵana a ŵanthu ambula zeru kweniso ambula mazina,
Yiwu adikisika* kuti atuwemu mucharu.
12 Andiyukiya kumaryi kwangu nge chigulu cha ŵanthu a viwawa;
Andichitiska mantha
Kweniso andiŵikiya vinthu mu nthowa yangu kuti vindipweteki.
13 Yiwu ananga nthowa zangu
Kweniso asazgiyaku soka langu.+
Ndipu palivi munthu weyosi wakuti waŵakanizi.*
14 Yiwu atuza nge kuti aporota pa chizenji chisani cho chapankhulika pampanda;
Ndipu yiwu asere chinanga kuti vinthu vanangika.
15 Vinthu vakofya vandiwiya;
Ulemu wangu wadikisikiya kutali nge mphepu,
Ndipu utaski wangu usoŵa kamanakamana nge mtambu.
18 Nthazi yikulu yinanga chakuvwala changu;*
Chitindifyeka kukhosi nge kolala la chakuvwala changu.
19 Chiuta wandiponya pasi mumawulambwi;
Ndayuyulika, ndipu ndaja nge fuvu kweniso vyotu.
20 Nditikuliriyani kuti mundiwovyi kweni mutindimuka cha;+
Ndituma wima kweni mutindilereska ŵaka.
21 Mwandiyukiya mwankhaza;+
Mutindipuma ndi nthazi zosi za janja linu.
22 Mutindinyamuliya muchanya ndipu mutinditole kutali ndi mphepu;
Pavuli paki mutindiputiskiya uku ndi uku mu chimphepu.*
23 Pakuti ndiziŵa kuti mundisisiyengi ku nyifwa,
Kumalu ngo ŵanthu wosi amoyu amukumana.
24 Kweni palivi munthu yo wangapuma munthu yo wafyoka*+
Wachiliya ndi kupempha chovyu pa nyengu yaki ya suzgu.
25 Kumbi ndinguŵaliriya cha ŵanthu wo vinthu valekanga kuŵayende?
Kumbi ndinguŵaliriya cha ŵanthu akavu?+
26 Chinanga kuti ndalindizganga vinthu vamampha, vinthu viheni ndivu vinguza;
Ndalindizganga ukweru, kweni mdima ndiwu unguza.
27 Mukati mwangu munguleka cha kubwata;
Mazuŵa nga suzgu ngangundiwiya.
28 Nditendatenda nde ndi chitima,+ ndipu kulivi lumwi.
Mu unganu, ndisoka ndipu ndiliya ndi kupempha chovyu.
29 Ini ndaja mubali wa akambwi
Kweniso mubwezi wa ŵana anthukazi a nthiŵatiŵa.+
31 Bangu* langu limbika pakuliya pe,
Ndipu fyoliru wangu nayu wambika pakuliya.
31 “Ndachita phanganu ndi masu ngangu.+
Sonu kumbi ndilereskiyenji mwali ndi maŵanaŵanu ngaheni?+
2 Kumbi chigaŵa changu chakutuliya kwaku Chiuta kuchanya chiŵengi nichi,
Ndipu chihara changu chakutuliya kwa Wanthazizosi kuchanya chiŵengi nichi?
3 Asi soka lilindizga yo wananga
Ndipu asi suzgu yilindizga ŵanthu wo achita vinthu viheni?+
4 Asi iyu wawona nthowa zangu+
Kweniso waŵerenga mosi mo ndakanda?
5 Kumbi ndikwendapu mu boza?*
Kumbi maphazi ngangu ngakutchimbiriyapu kuchichita vinthu vachinyengu?+
7 Asani malundi ngangu ngakupetukapu panthowa+
Pamwenga asani mtima wangu ukulondopu masu ngangu+
Pamwenga asani manja ngangu ngakufipiskikapu,
8 Mbwenu mbewu zo ndipandengi ziryiki ndi munthu munyaki,+
Ndipu vo ndapanda vichesuliki.*
9 Asani mtima wangu ukukopekapu ndi munthukazi+
Ndipu ndikubisamapu+ pakhomu la munyangu,
10 Mbwenu muwolu wangu wapuliyi ufwa munthulumi munyaki
11 Pakuti lenili lingaŵa jalidu lakuchitiska soni,
Kweniso lingaŵa ubudi wakwenere chilangu chakutuliya kwa akweruzga.+
12 Lingaŵa nge motu wakunanga kweniso wakuphwasuwa,*+
Wakupiriza chinanga ndi misisi ya* mbewu zangu zosi.
13 Asani ndingutondeka kuchitiya urunji ateŵeti ŵangu anthulumi pamwenga anthukazi
Yiwu ŵati adandawula vakukwaskana* ndi ini,
14 Kumbi ndingachitanji asani Chiuta wangandifumba?*
Kumbi ndingamukanji asani iyu wangandikambiya kuti ndikonkhoski?+
15 Asi Yo wangupanga ini munthumbu ndiyu wakupanga so yiwu?+
Asi Iyu ndiyu wangupanga tosi techendaweku?*+
16 Asani ndingukana kupaska akavu vo akhumbanga+
Pamwenga asani ndinguchitiska chitima masu nga choko;*+
17 Asani chakurya changu ndaryanga ndija
Kwambula kupaskaku ŵana alanda;+
18 (Pakuti kutuliya ndeche mnyamata, ndaleranga mwana mulanda* nge kuti nde wisi,
19 Asani ndinguwona munthu munyaki wachisuzgika chifukwa cha kusoŵa chakuvwala
Pamwenga munthu mukavu wambula chakudika chechosi;+
20 Asani iyu wangunditumbika cha*+
Wachivwa kufunda muchakudika chaweya wa mbereri zangu;
21 Asani ndikupumapu mwana mulanda ndi janja langu+
Pa nyengu yo iyu wakhumbanga kuti ndimuwovyi pageti la tawuni;*+
22 Mbwenu janja langu libonthokeku* kuphewa langu,
Ndipu janja langu lifyoki pakasukusuku.
23 Pakuti ini ndawopanga soka lakutuliya kwaku Chiuta,
Ndipu ndatingi ndimengi cha pa masu pa unkhankhu waki.
24 Asani ndinguthembapu golidi
Pamwenga ndingukambiyapu golidi wamampha kuti, ‘Yiwi ndiwi undivikiliyengi!’+
25 Asani ndakondwanga chifukwa cha chuma changu chinandi+
Kweniso chifukwa cha vinthu vinandi vo ndingusaniya;+
26 Asani ndinguwona lumwi* lichiŵala
Pamwenga mwezi uchiyenda mu unkhankhu waki,+
27 Ndipu mtima wangu ungukopeka mwachisisi,
Kweniso mulomu wangu ungufyofyontha janja langu pakuvisopa;+
28 Mbwenu wenuwu ungaŵa ubudi wakwenere chilangu chakutuliya kwa akweruzga,
Pakuti mbwenu ndingukana Chiuta wauneneska yo we kuchanya.
29 Kumbi ndikukondwapu ndati ndawona kuti murwani wangu wakumana ndi soka+
Pamwenga kusekere chifukwa chakuti vinthu viheni vamuwiya?
30 Ndikuzomerezapu cha kuti mulomu wangu ubudi
Mwa kumutemba kuti wafwi.+
31 Asi anthulumi a muhema langu akambanga kuti,
‘Ndiyani yo wangasaniya munthu yo wechendagutepu chakurya chaki?’*+
33 Kumbi ndikubisapu mphulupulu zangu nge mo ŵanthu anyaki achitiya,+
Mwa kubisa maubudi ngangu muthumba la chakuvwala changu?
34 Kumbi ndikuwopapu vo chigulu cha ŵanthu chingachita,
Pamwenga ndikuchitapu mantha kuti mabanja nganyaki ngangandinyoza,
Ndi kundichitiska kuti ndije cheti kweniso kuti ndiwopengi kutuliya kubwalu?
35 Mphanyi munthu munyaki wangundivwa!+
Ndatingi ndisayinengi zina langu pa vo ndakamba.
Wanthazizosi wandimuki!+
Mphanyi munthu yo watindimba mulandu wangulemba milandu yangu.
36 Ndatingi ndiwupingengi paphewa,
Kweniso ndatingi ndiwukulungengi kumutu kwangu nge chisoti chaufumu.
37 Ndatingi ndimukonkhoskiyengi mosi mo ndayende;
Ndatingi ndifikengi kwaku iyu mwachiganga, nge mulongozgi.
38 Asani charu changu chinguliya mwakususkana nani
Ndipu asani mizeri yaki yinguliriya pamoza;
39 Asani ndikuryapu chipasu chaki kwambula kulipira,+
Pamwenga asani ndikuchitiskapu kuti ŵeneku adandawuli;+
40 Mbwenu mumalu mwa tirigu, viminga ndivu vindimere
Kweniso vimadondu vakununkha uheni, ndivu vime mumalu mwa balire.”
Mazu ngaku Yobu ngamaliya penapa.
32 Mwaviyo, anthulumi atatu yaŵa anguleka kumumuka Yobu, chifukwa iyu wangukhorwa kuti ndi murunji.*+ 2 Kweni Elihu mwana waku Barakeli wa mu fuku laku Bazi+ wa mu banja laku Ramu, wangukwiya ukongwa. Iyu wangumukwiyiya ukongwa Yobu pakuti wakambanga kuti ndi murunji kuluska Chiuta.+ 3 Iyu wangukwiyiya so ukongwa abwezi atatu aku Yobu chifukwa angutondeka kumuka, mumalu mwaki akambanga kuti Chiuta ndi muheni.+ 4 Elihu wangulindizga kuti wamumuki Yobu, chifukwa anyaki wosi ŵenga arara kuluska iyu.+ 5 Elihu wati wawona kuti anthulumi atatu ŵenaŵa alivi chakumuka, wangukwiya ukongwa. 6 Sonu Elihu mwana waku Barakeli wa mu fuku laku Bazi, wangwamba kukamba kuti:
Mwaviyo, ndinguwuko dankha mtima mwaulemu,+
Ndipu ndinguja cheti kwambula kukukambiyani vo ndiziŵa.
7 Ndinguŵanaŵana kuti, ‘Vyaka vilongoro* dankha,
Ndipu vyaka vinandi vikonkhoski zeru.’
8 Kweni mzimu wo we mu ŵanthu,
Mvuchi wa Wanthazizosi, ndiwu utiŵawovya kuti aje akuvwisa vinthu.+
9 Ndi vyaka pe cha vo vichitiska* kuti munthu waje ndi zeru,
Kweniso mbakukota pe cha wo aziŵa cho ntchakwenere.+
10 Sonu ndititi, ‘Vwisiyani,
Ndipu nani ndikukambiyeningi vo ndiziŵa.’
11 Awonani! Ini ndangalindizga mazu nginu;
Ndipuso ndavwisiyanga fundu zinu+
Muchifufuza vakuti mukambi.+
12 Ndakuvwisiyaningi mwakuphwere,
Kweni palivi yo wamususkapu Yobu kuti ngwakunanga*
Pamwenga kumumuka vo wakambanga.
13 Sonu mungakambanga cha kuti, ‘Tasaniya zeru;
Pakuti Chiuta ndiyu watimususka, munthu cha.’
14 Vo wakambanga vazanga kwaku ini cha,
Sonu nani ndimumukengi mwakukoliyana ndi mazu nginu cha.
15 Yiwu achita mantha, ndipu alivi so mazu;
Alivi chechosi chakuti angakamba.
16 Ini ndalindizga, kweni aleka kulongoro;
Yiwu ama ŵaka jo, ndipu alivi chakumuka.
17 Sonu nani ndimukengi;
Nani ndikambengi vo ndiziŵa,
18 Pakuti nde ndi mazu nganandi;
Mzimu wo we mwaku ini utindichichizga.
19 Mukati mwangu, mwe nge vinyu yo walivi pakutuliya,
Nge mathumba ngafya nga vinyu ngo ngaja kamanavi kuphumuka.+
20 Sonu ndilekeni ndilongoro kuti mtima wangu utuni!
Ndijulengi milomu yangu ndipu ndimukengi.
21 Ndiyanjiyengi munthu weyosi cha;+
Pamwenga kuŵikamu* munthu munyaki,
22 Pakuti ndikuziŵa cha kuŵikamu munthu;
Nkhaŵengi kuti ndiŵikamu munthu, yo Wakundipanga watingi wandituzgengepu liŵiliŵi.
33 “Kweni sonu yimwi a Yobu, chondi vwisiyani mazu ngangu;
Vwisiyani chechosi cho ndikambengi.
2 Chondi, awonani! Nditenere kujula mulomu wangu;
Lilimi langu litenere* kulongoro.
3 Mazu ngangu ngapharazga kunyoloka kwa mtima wangu,+
Milomu yangu yikamba mwauneneska vo ndiziŵa.
5 Mundimuki asani mungafiska;
Ndikambiyeni fundu zinu; ndipu mani pamalu nginu.
6 Awonani! Ini nde nge yimwi pa masu paku Chiuta wauneneska;
Nani ndikupangika kutuliya ku dongu.+
7 Mwaviyo, yimwi mungatenthemanga cha chifukwa cha kopa ini,
Kweniso mungatimbanyizgikanga maŵanaŵanu cha chifukwa chaku ini.
8 Kweni yimwi mwakamba mazu ini ndichivwa,
Hinya, ini ndavwisiyanga yimwi muchikamba kuti,
9 ‘Ini nde wakutowa ndipu ndilivi mphulupulu;+
Ini nde wakutowa, ndilivi ubudi.+
10 Kweni Chiuta wasaniya vifukwa vakundisuskiya;
Ndipu ini watindiwona nge murwani waki.+
11 Maphazi ngangu wangaŵika mumatangaza;
Walereseska nthowa zangu zosi.’+
12 Kweni muneneska cha pakukamba venivi, sonu ndikumukeningi:
Chiuta ndi mukulu ukongwa kuluska munthu.+
13 Ntchifukwa wuli mutumba mulandu Chiuta?+
Kumbi ntchifukwa chakuti wakumukani cha?+
14 Pakuti Chiuta walongoro kamoza pamwenga kaŵi,
Kweni palivi yo watimuvwisiya,
15 Mu malotu, mu chiwona cha usiku,+
Asani ŵanthu akoleka ndi tulu tikulu,
Yiwu achigona pamabedi ngawu.
16 Iyu wabenuwa makutu ngawu+
Ndipu wadidimizga* ulongozgi waki paku yiwu.
17 Kuti wawezi munthu ku vinthu viheni+
Kweniso kuti wavikiliyi munthu ndi chilatu chakuti waleki kujikuzga.+
18 Chiuta wataska umoyu waki kuti uleki kuwona zenji,*+
Wataska umoyu waki kuti uleki kunangika ndi lipanga.*
19 Munthu wachenyeka so ndi urwirwi pabedi laki
Kweniso kuŵaŵa kwa viwanga vaki,
20 Mwakuti umoyu waki utichitinkha chiŵandi,
Ndipu wakana chinanga ntchakurya chamampha.+
21 Mnofu waki umala ndipu uwoneka so cha,
Viwanga vaki vo kali vabisikanga, sonu vitumphuka.*
22 Umoyu waki undere kufupi ndi zenji;*
Umoyu waki undere kufupi ndi ŵanthu akubaya.
23 Asani iyu we ndi munthu yo watimupingiya uthenga,*
Munthu yumoza yo watimulongolore pa ŵanthu 1,000,
Kuti wamukambiyi cho ntchakunyoloka,
24 Mbwenu Chiuta wamuchitiyengi lisungu ndi kukamba kuti,
Pakuti ini ndasaniya chakumuwombole!+
25 Liŵavu laki lisiliriki ukongwa* kuluska po wenga mnyamata;+
Iyu wawere ku mazuŵa nga unyamata waki po wenga ndi nthazi.’+
26 Waŵeyeriyengi Chiuta+ ndipu wamuvwisiyengi,
Iyu wawonengi chisku Chaki ndi likondwa likulu,
Kweniso Iyu waweziyengi urunji Waki ku munthu.
27 Munthu mwenuyu wakambiyengi* ŵanthu kuti,
‘Ndabuda+ ndi kugombetesa cho ntchakunyoloka,
Kweni ndalonde cha vo ndakhumbikanga kupaskika.*
29 Hinya, Chiuta wachita nadi vinthu vosi ivi,
Wachitiya munthu kaŵi pamwenga katatu,
30 Kuti wamuwezeku kuzenji,*
Kuti waŵali ndi ukweru wa umoyu.+
31 Vwisiyani yimwi a Yobu! Andivweni!
Jani cheti, ini ndilutirizgengi kulongoro.
32 Asani mwe ndi mazu, ndimukeni.
Longoroni, pakuti ndikhumba kukulongoni kuti mwe arunji.
33 Asani mulivi chakukamba, mbwenu muvwi vo ndikambengi;
Jani cheti, ndipu ini ndikusambizeningi zeru.”
34 Elihu wangulutirizga kukamba kuti:
2 “Vwisiyani mazu ngangu, yimwi ŵanthu azeru;
Andivweni, yimwi ŵanthu akuziŵa vinandi.
3 Pakuti gutu liyesa mazu
Nge mo lilimi liyese* chakurya.
4 Tiyeni tisandi tija cho ntchakwenere;
Tiyeni tisankhi tija cho ntchamampha.
6 Kumbi ini ndingapusika pa nkhani ya cheruzgu cho nditenere kulonde?
Chilonda changu ntchakuti chingapo cha, chinanga kuti ndilivi mphulupulu.’+
7 Kumbi ndi munthu munyaki nuyu yo wangayanana ndi Yobu,
Yo watumwa kuyuyuwa nge mo wamwiya maji?
8 Iyu watenda ndi ŵanthu wo achita vinthu viheni
Ndipu wacheza ndi ŵanthu aheni.+
9 Pakuti iyu wakamba kuti, ‘Munthu wayanduwa chechosi cha
Asani wachita vinthu vakukondwesa Chiuta.’+
10 Sonu andivweni yimwi anthulumi akuvwisa vinthu:*
11 Pakuti iyu wapereka mphotu ku munthu mwakukoliyana ndi vo wachita,+
Ndipu watimuweze mwakukoliyana ndi nthowa zaki.
13 Ndiyani yo wakumuŵika kuti walamuliyengi charu,
Ndipu ndiyani yo wakumusankha kuti walamuliyengi charu chosi chapasi.
14 Asani wangaŵika maŵanaŵanu ngaki ngosi* paku yiwu,
Asani wangawunganisa mzimu wawu kweniso mvuchi wawu kwaku iyu,+
15 Ŵanthu wosi angamaliya limu,*
Ndipu mtundu wosi wa ŵanthu ungawere kufuvu.+
16 Sonu asani yimwi muvwisa vinthu, vwisiyani ivi;
Vwisiyani mwakuphwere vo ndikamba.
17 Kumbi munthu yo watinkhana ndi urunji wangalamuliya,
Pamwenga kumbi mungasuska munthu wanthazi yo ndi murunji?
18 Kumbi fumu mungayikambiya kuti, ‘Mwe aŵakaŵaka,’
Pamwenga ŵanthu akuzirwa kuti, ‘Mwe aheni’?+
19 Pe Yumoza yo waleka kwanjiya alongozgi
Kweniso yo waleka kwanjiya akukhupuka ndi kutinkha akavu,*+
Pakuti wosi ndi ntchitu za manja ngaki.+
20 Yiwu angafwa mwamabuchibuchi,+ pakati pa usiku;+
Yiwu asukunyika ukongwa ndipu atufwa;
Chinanga mbanthu anthazi atuzgikapu, kweni ndi manja nga munthu cha.+
21 Pakuti masu ngaku Chiuta nge pa nthowa za munthu,+
Ndipu Iyu wawona mosi mo wakanda.
23 Pakuti Chiuta wakumuŵikiya limu cha nyengu munthu weyosi
Yakuti wawoneke pa masu paki ndi kulonde cheruzgu.
24 Wafyo ŵanthu anthazi ndipu wakhumbika kufufuza cha
Kweniso waŵika ŵanthu anyaki kuti aje mumalu mwawu.+
26 Iyu watiŵapuma chifukwa cha uheni wawu,
Pamalu ngo weyosi wangawona,+
27 Pakuti aleka kumulondo+
Ndipu nthowa zaki atizitoliyaku kanthu cha;+
28 Yiwu achitiska kuti akavu amuliriyengi,
Mwakuti watuvwa kuliya kwa ŵanthu ambula wakuŵawovya.+
29 Asani Chiuta waja cheti, ndiyani wangamususka?
Asani wabisa chisku chaki, ndiyani wangamuwona?
Kwali wabisiyi mtundu pamwenga munthu yumoza, posi viyanana ŵaka,
31 Kumbi walipu munthu yo wangakambiya Chiuta kuti,
‘Ndalonde chilangu, kweni palivi cho ndananga;+
32 Ndisambizeni vo ndatondeka kuviwona;
Asani chilipu cho ndananga, ndiwerezengepu so cha’?
33 Kumbi wakupaskeni mphotu mwakukoliyana ndi mazu nginu, penipo mukana cheruzgu chaki?
Musankhi mwija, ini cha.
Sonu andikambiyeni vo mutiviziŵa umampha ukongwa.
34 Munthu weyosi yo wavwisa vinthu,*
Munthu weyosi wazeru yo watindivwa, wandikambiyengi kuti,
35 ‘Yobu walongoro mwambula zeru,+
Ndipu mazu ngaki ngalongo kuti waziŵa vinthu cha.’
36 A Yobu ayeseki* mwakukwana
Pakuti vo amuka viyanana ŵaka ndi va ŵanthu aheni!
37 Pa ubudi wawu asazgiyapu kugaruka;+
Yiwu atumba manja mwachipongu pa masu pidu
Kweniso akamba vinthu vinandi vakususkana ndi Chiuta wauneneska!”+
35 Elihu wangulutirizga kukamba kuti:
2 “Kumbi mukhorwa nadi ndi mtima wosi kuti mwe arunji, ndipu mungakamba kuti,
‘Ini nde murunji ukongwa kuluska Chiuta’?+
3 Pakuti mwakamba kuti, ‘Kumbi ve ndi ntchitu wuli kwaku yimwi?*
Kubuda pamwenga kuleka kubuda, kumbi kwe ndi phindu wuli?’+
4 Ini ndikumukeningi
Ndikumukeningi limoza ndi abwezi ŵinu+ wo mwe nawu.
5 Lereskani kuchanya ndipu muwoni,
Wonani mitambu+ yo ye pachanya kuluska yimwi.
6 Asani mwabuda, kumbi mutimupweteka?+
Asani mphulupulu zinu zaŵa zinandi, kumbi mutimuchitiyanji?+
8 Vinthu viheni vo muchita, vikwaska ŵaka munthu nge yimwi,
Ndipu urunji winu, ukwaska mwana wa munthu.
9 Ŵanthu aliya asani akandirizgika ukongwa;
Yiwu aliya kuti afwatuliki ku janja la ŵanthu anthazi.+
10 Kweni palivi yo wakamba kuti, ‘We pani Chiuta, Mlengi wangu Mura,*+
Yo wachitiska kuti sumu zimbikengi ndi usiku?’+
11 Watitisambiza+ vinandi kuluska vinyama vakofya va pacharu chapasi,+
Ndipu watitichitiska kuti tije ndi zeru zinandi kuluska viyuni vamude.
13 Mbuneneska, Chiuta watuvwa cha kuliya kwaŵakaŵaka;*+
Wanthazizosi waŵikaku maŵanaŵanu cha ku kuliya kwaviyo.
14 Sonu kwe wuli asani mudandawula kuti mutimuwona cha?+
Mulandu winu we pa masu paki, sonu mumulindizgi mwalinweka.+
15 Pakuti iyu watikumbani mulandu mwa ukali cha;
Pamwenga kuwonesesa kupupuluma kwinu.+
16 A Yobu ajula mulomu wawu paŵaka;
Yiwu alongoro vinthu vinandi vambula zeru.”+
36 Elihu wangulutirizga kukamba kuti:
2 “Lutirizgani kuzizipizga ini ndichikonkhoska,
Pakuti ndeche ndi mazu ngakuti ndilongoro mumalu mwaku Chiuta.
3 Ndilongorongi vosi vo ndiziŵa,
Ndipu ndikambengi kuti yo wakundipanga ndi murunji.+
4 Nadi panu, mazu ngangu ngaboza cha,
Yo waziŵa umampha vinthu vosi+ we panu pa masu pinu.
5 Mbuneneska, Chiuta ngwanthazi+ ndipu wakana weyosi cha;
Iyu ndi mukulu pa nkhani yakuvwisa vinthu.*
7 Masu ngaki watingatuzgapu cha pa ŵanthu arunji,+
Watiŵajalika pamipandu limoza ndi mafumu,*+ ndipu akwezeka kwamuyaya.
8 Kweni asani amangika ndi simbi
Kweniso akoleka mu vingwi va masuzgu,
9 Iyu watiŵavumbuliya vo achita,
Watiŵavumbuliya mphulupulu zo achita chifukwa cha kujikuzga kwawu.
10 Wajula makutu ngawu kuti avwisiyi ulongozgi
Ndipu watiŵakambiya kuti aleki kuchita viheni.+
11 Asani amuvwiya ndi kumuteŵete,
Amalizengi mazuŵa ngawu ndipu vinthu viŵayendiyengi umampha,
Vyaka vawu vijengi vakukondwesa.+
13 Ŵanthu wo mtima wawu uleka kopa Chiuta,* ajengi ndi chigwinini.
Yiwu apempha chovyu cha, chinanga wangaŵamanga.
15 Kweni Chiuta* wafwatuwa wo asuzgika pa nyengu yo akumana ndi masuzgu,
Iyu wajula makutu ngawu asani akandirizgika.
16 Iyu watikutaskani ku masuzgu+
Watikuŵikani kumalu ngasani, ngambula vakufinyikizga,+
Ndipu watikupembuzgani ndi chakurya chamampha pathebulu linu.+
17 Pavuli paki, mukhorwengi ndi cheruzgu cho wapereka ku ŵanthu aheni,+
Asani cheruzgu chaperekeka kweniso urunji wawoneka.
18 Kweni phweriyani kuti ukali uleki kukuchitiskani vinthu viheni,*+
Kweniso mungazomerezanga cha kuti chinyeda chikulu chikulandizgeni.
19 Kumbi kuliya kwinu kwakupempha chovyu
Pamwenga phamphu linu vikutaskeningi ku masuzgu?+
20 Mungakhumbiranga usiku cha,
Nyengu yo ŵanthu asoŵe mumalu ngawu.
21 Phweriyani kuti muleki kuchita so vinthu viheni,
Pakuti mwasankha venivi mumalu mwa masuzgu.+
22 Awonani! Chiuta wakwezeka chifukwa cha nthazi zaki;
Kumbi ndi msambizi nuyu yo wangayanana nayu?
25 Ŵanthu wosi ayiwona,
Munthu watiyiwona we patali.
26 Hinya, Chiuta ndi mukulu ukongwa kuluska mo isi tiziŵiya;+
27 Iyu waguziya muchanya madonthu nga maji;+
Ngasongonoka kutuwa ku nyankhuŵinda waki ndi kupanga vuwa;
32 Iyu wabenekere limphezi ndi manja ngaki,
Ndipu watililamula po litenere kupuma.+
33 Kugululusa kwaki kukamba vakukwaskana ndi iyu,
Chinanga ndi viŵetu vikamba yo watuza.*
37 “Chifukwa cha venivi, mtima wangu ugung’uska
Ndipu undwika kutuwa mumalu ngaki.
2 Vwisiyani mwakuphwere kupoma kwa mazu ngaki
Kweniso kugululusa ko kutuwa mumulomu mwaki.
3 Watikutumiza kuti kuluti pasi posi pa kuchanya
Kweniso watumiza limphezi laki+ kuvigoti va charu.
4 Pavuli paki, pavwika chiwawa chakukoroma;
Wagululusa ndi mazu nga unkhankhu,+
Ndipu limphezi watililekesa cha asani mazu ngaki ngavwika.
5 Chiuta wagululusa ndi mazu ngaki mu nthowa yakuziziswa;+
Iyu wachita vinthu vikulu vo isi tingavivwisa cha.+
6 Pakuti iyu wakambiya sinoo* kuti, ‘Wiya pacharu chapasi,’+
Kweniso wakambiya chivuwa chikulu kuti, ‘Punguka ukongwa.’+
7 Chiuta walekesa ntchitu zosi za munthu*
Kuti munthu weyosi waziŵi ntchitu Zaki.
8 Nyama zamudondu ziluta kunyumba zawu
Ndipu zilutirizga kuja mumalu ngaki ngakubisamamu.
9 Chimphepu chikulu chiputa kutuliya muchipinda chaki,+
11 Hinya, mitambu watiyizitiska ndi maji;
Ndipu wambininiska limphezi laki mumitambu;+
12 Vizunguliya kwekosi ko iyu wavituma
Ndipu vichita chechosi cho wavilamula+ pacharu chapasi;
13 Kwali nkhukhumba kupereka chilangu*+ pamwenga chifukwa cha charu
Pamwenga chifukwa cha chanju chambula kumala, iyu wachitiska kuti venivi vichitiki.+
14 Vwisiyani ivi yimwi a Yobu;
Jani cheti ndi kuŵanaŵaniya mwakuphwere ntchitu zakuziziswa zaku Chiuta.+
15 Kumbi muziŵa mo Chiuta walongozge* mitambu
Kweniso mo wachitiskiya kuti limphezi ling’animi kutuwa mumtambu waki?
16 Kumbi muziŵa vo vichitika kuti mitambu yiyanjamengi?+
Zenizi ndi ntchitu zakuziziswa zaku Yo waziŵa umampha vinthu vosi.+
17 Ntchifukwa wuli vakuvwala vinu vifunda
Pa nyengu yo charu che bata chifukwa cha mphepu ya kumwera?+
18 Kumbi yimwi limoza ndi iyu, mungatambasuwa mitambu+
Yo njakulama nge gilasi lachisulu?
19 Tikambiyeni vakuti timukambiyi;
Tingamumuka cha pakuti te mu mdima.
20 Kumbi tingamukambiya kuti ndikhumba kulongoro?
Pamwenga kumbi walipu yo wakukambapu chinthu chakuti timukambiyi?+
21 Yiwu angawuwona cha ukweru,*
Chinanga kuti uŵala ukongwa mumitambu,
Mpaka po mphepu yajumphiya ndi kuputisiya kutali mitambu.
24 Mwaviyo, ŵanthu atenere kumuwopa.+
Pakuti iyu watanjiya weyosi cha yo watijiwona kuti we ndi zeru.”*+
38 Pavuli paki, Yehova wangumuka Yobu kutuliya mu chimphepu kuti:+
2 “Kumbi ndiyani mwenuyu yo wajaliza ulongozgi wangu
Ndi kulongoro mwambula zeru?+
3 Nozgeka nge munthulumi;
Ndikufumbengi mafumbu, ndipu yiwi undimuki.
4 Kumbi wenga pani ndichiŵika fawundeshoni ya charu chapasi?+
Ndikambiyi asani uŵanaŵana kuti uziŵa.
5 Kumbi ndiyani yo wakuchipima, panyaki yiwi uziŵa,
Pamwenga ndiyani yo wanguchipima ndi chingwi chakupimiya?
6 Kumbi ntchindamilu zaki zikujinthika pa vinthu wuli,
Pamwenga ndiyani yo wanguŵika mwa waki wa pakona,+
7 Pa nyengu yo nyenyezi za mlenji+ zingudaniriziya pamoza mwalikondwa,
Kweniso po ŵana wosi aku Chiuta*+ angwamba kudaniriza mwalikondwa?
8 Ndipu kumbi ndiyani yo wakujaliya nyanja ndi visasa+ kweniso akabali
Pa nyengu yo yatuwanga munthumbu,
9 Kweniso po ndinguyivwalika mitambu
Ndi kuyikulunga* mu mdima ukulu,
10 Pa nyengu yo ndinguyiŵikiya mphaka yangu
Ndi kuŵika akabali ndi visasa pamalu ngaki,+
11 Ndipu ndingukamba kuti, ‘Ungafika yapa, kweni ungajumphanga cha;
Penapa ndipu mayiŵa ngaku ngakujikuzga ngamaliyengi’?+
12 Kumbi* mlenji ukuwulamulapu
Pamwenga kuchitiska kuti matandakucha ngaziŵi malu ngaki,+
13 Kuti ukweru waki uko vigoti va charu
Ndi kukung’unthamu ŵanthu aheni?+
14 Charu chisintha nge dongu lo le kusi kwa chidindu,
Ndipu vinthu vaki viwoneke pakweru nge va pamalaya.
15 Kweni ukweru wa ŵanthu aheni utuzgikaku kwaku yiwu,
Ndipu janja lawu lakukwezeka lifyoleka
16 Kumbi ukusikiyaku ko nyanja yituliya
Pamwenga kumbi maji ngandimba ukungafufuzapu?+
17 Kumbi mageti nga nyifwa+ ngakukuvumbulikiyapu,
18 Kumbi utiwuziŵa usani wa charu?+
Ndikambiyi asani utiviziŵa vosi ivi.
19 Kumbi ukweru uja kuchiri nunkhu?+
Nanga kumbi malu ngamdima nge pani,
20 Kuti yiwi uwutole kumalu ngaki
Ndi kuvwisa nthowa zakuluta kunyumba yaki?
21 Kumbi utiviziŵa venivi, pakuti yiwi ndipu wawaku kali
Ndipuso chifukwa chakuti vyaka vaku vinandi* ukongwa?
22 Kumbi ukuseremu munkhokwi za sinoo,*+
Pamwenga kumbi ukuziwonapu nkhokwi za matalala,+
23 Ngo ndangasungiya nyengu ya suzgu,
Kuti ngazigwiri ntchitu pa zuŵa la ndewu kweniso nkhondu?+
24 Kumbi ukweru uŵala* kutuliya nunkhu,
Nanga kumbi mphepu ya kuvuma* yo yiputiya pacharu, yituliya nunkhu?+
25 Ndiyani yo wangangajuliya nthowa maji ngakusapaliya
Kweniso yo wapangiya nthowa vuwa yamalimphezi ndi chimphepu,+
26 Kuti yiwiyi pamalu po paja munthu cha,
Kweniso muchipululu mo muja munthu weyosi cha,+
27 Kuti yikhorwesi malu ngakunangika
Kweniso kuti uteka ubuki?+
29 Kumbi maji ngakukhoma ngakutuliya munthumbu yaku yani,
Ndipu ndiyani yo wakubala nyankhuŵinda wakukhoma wa kuchanya+
30 Pa nyengu yo maji ngajalika nge kuti ngajalika ndi mwa,
Ndipu pachanya pa maji ngandimba pamira gwa?+
31 Kumbi ungamanga vingwi va gulu la nyenyezi la Kima
Pamwenga ungafwatuwa vingwi va gulu la nyenyezi la Kesili?+
32 Kumbi ungalongozga gulu la nyenyezi* kuti lituwi mu nyengu yaki
Pamwenga ungalongozga gulu la nyenyezi la Ashi pamoza ndi ŵana ŵaki?
33 Kumbi utingaziŵa marangu ngo ngalongozga vinthu vakuchanya,+
Pamwenga kumbi ungaŵika mazaza ngaki* pacharu chapasi?
34 Kumbi mitambu ungayidanirizgiya ndi mazu ngaku
Kuti uchitiski kuti maji ngakusapaliya ngakubenekere?+
35 Kumbi ungatuma malimphezi?
Kumbi ngangaza kwaku yiwi ndi kukamba kuti, ‘Taza!’
36 Ndiyani yo waŵika zeru mumitambu*+
Pamwenga yo wakuchitiska kuti vinthu vakuchanya vije vakuvwisa* vinthu?+
37 Ndiyani yo we ndi zeru zinandi ndipu wangafiska kuŵerenga mitambu,
Pamwenga ndiyani yo wangasendeka misuku ya maji yo ye kuchanya+
38 Asani fuvu lasambuka mawulambwi
Ndipu mabuma nga pacharu chapasi ngakolana pamoza?
39 Kumbi nkharamu ungayiŵingiya nyama kuti yiryi
Pamwenga kumbi ungagutisa nkharamu zimanazimana+
40 Asani zagona mumalu ngaki ngakubisamamu
Pamwenga asani zabisamiya nyama munyumba zawu?
41 Kumbi ndiyani yo wanozge chakurya chaholi+
Asani ŵana ŵaki aliriya Chiuta kuti waŵawovyi
Ndi kuyingayinga chifukwa chakuti palivi chakurya?
39 “Kumbi utiyiziŵa nyengu yo mbuzi za mumapiri zibaliya?+
Pamwenga kumbi ukuyiwoneriyapu mphoyu yichibala?+
2 Kumbi uŵerenga myezi yo zimala?
Kumbi uziŵa nyengu yo zibaliya?
3 Zijikama asani zibala ŵana ŵawu,
Ndipu urwirwi wawu wa pakubala umala.
4 Ŵana ŵawu aja anthazi ndipu akuliya mudondu;
Aluta ndipu awere so kwaku yiwu cha.
5 Kumbi ndiyani yo wakufwatuwa bulu wamudondu,+
Nanga ndiyani yo wakufwatuwa vingwi va bulu wamudondu?
6 Ini ndachitiska kuti chidika* chije nyumba yaki
Kweniso kuti charu chamche chije malu ngaki ngakujamu.
7 Wayuyuwa chiwawa cha mutawuni;
Kweniso watuvwa cha kudaniriza kwa munthu yo watimukhwema.
8 Watendatenda mumapiri pakupenja uteka,
Wapenjapenja chakume chechosi chakubiriŵira.
9 Kumbi ng’ombi yamudondu* njakunozgeka kukuteŵete?+
Kumbi yingagona mukhola laku* ndi usiku?
10 Kumbi ungamangiriya ng’ombi yamudondu* kuti yikulimiyi mizeri,
Pamwenga kumbi yingakulondo kuti yikakulimiyi* mudambu?
11 Kumbi ungagomezga nthazi zaki zikulu
Ndipu ungayileka kuti yikugwiriyi ntchitu yakusuzga?
12 Kumbi ungayithemba kuti yizengi ndi vinthu vo wakolola,*
Ndipu kumbi yingaviwunganisa pamoza pamalu ngakukhwemiyapu mbewu?
13 Mapapa nga nthiŵatiŵa ngakhupizga mwalikondwa,
Kweni kumbi mapapa ngaki ndi mavungwa ngaki ngangayanana ndi nga kakoŵa?+
14 Ichu chisiya mazira ngaki mudongu,
Ndipu chitingafundisa mufuvu.
15 Chiluwa kuti phazi linyaki lingangaphwanya
Pamwenga kuti nyama yinyaki yamudondu yingakandapu.
16 Ŵana ŵaki chitiŵachitiya nkhaza, nge kuti mbaki cha;+
Ichu chitoliyaku kanthu cha kuti chinguvwa urwirwi pakubala.
17 Pakuti Chiuta wakuchinola* zeru
Kweniso wakuchipaskaku cha kuvwisa vinthu.
18 Kweni asani chasoka ndi kukhupizga mapapa ngaki,
Chiseka hachi ndi yo wakwerapu.
19 Kumbi ndiwi utiyipaska nthazi hachi?+
Kumbi ndiwi utiyivwalika weya wamawenjeleri mukhosi?
20 Kumbi ungayichitiska kuti yiduki nge zombi?
Kufwenkhuwa kwaki kwamazaza nkhwakofya.+
22 Mantha yitingaseka ndipu yitopa chechosi cha.+
Yiwere vuli cha chifukwa cha lipanga.
23 Kachikwama ka mivi kachita chiwawa asani kayikwaska,
Mkondu ndi kamkondu ving’anima.
24 Yinjekeme mwalikondwa ndipu yiluta kunthazi mwaliŵiliŵi,*
25 Asani mbata yaliya yikamba kuti, ‘Eya!’
Yinuska nkhondu ye kutali
Kweniso yituvwa kudaniriza kwa ŵara ŵa asilikali ndipuso chiwawa cha nkhondu.+
26 Kumbi zeru zaku ndizu zichitiska kuti kabaŵi waphululukengi,
Ndi kutambasuliya mapapa ngaki kumwera?
27 Pamwenga kumbi ndiwi ulamula nombu kuti yiphululukengi muchanya ukongwa+
Ndipuso kuti yizengi chizimbu chaki pachanya ukongwa,+
28 Kweniso kuti ndi usiku yigoni pamalu ngakusendemuka,
Ndi kuja mumalu ngaki ngakuvikilirika pajalawi?*
30 Ŵana ŵaki afyontha ndopa;
Ndipu iyu yisanirika kwekosi ko kwe vinthu vo vabayika.”+
40 Yehova wangulutirizga kumuka Yobu kuti:
2 “Kumbi munthu yo wapenja vifukwa wangalimbana ndi Wanthazizosi?+
Yo wapenja kuchenya Chiuta wamuki.”+
3 Yobu wangumuka Yehova kuti:
4 “Awonani! Ini nde wambula kwenere.+
Kumbi ndingakumukaninji?
Ini ndaŵika janja langu pamulomu.+
5 Ndingulongoro kamoza, kweni ndimukengi so cha;
Ndingulongoro kaŵi, kweni ndilongorongi so cha.”
6 Sonu Yehova wangumuka Yobu kutuliya mu chimphepu kuti:+
7 “Nozgeka nge munthulumi;
Ndikufumbengi mafumbu, ndipu yiwi undimuki.+
8 Kumbi yiwi ukayikiyengi urunji wangu?*
Kumbi ukambengi kuti ini nde muheni ndipu yiwi we murunji?+
9 Kumbi we ndi janja lanthazi nge laku Chiuta wauneneska,+
Pamwenga kumbi mazu ngaku ngangagululusa nge mazu ngaki?+
10 Ujitowesi ndi ukulu kweniso nthazi;
Ujivwaliki ulemu kweniso unkhankhu.
11 Tuzga kukoroma kwa ukali waku;
Lereska weyosi yo ngwakujikuzga ndipu umusiskiyi pasi.
12 Lereska weyosi yo ngwakujikuzga ndipu umuyuyuwi,
Kweniso ŵanthu aheni uŵakandikandi pamalu po ŵama.
13 Wosi uŵabisi mufuvu;
Uŵamangi* ndi kuŵaŵika mumalu ngakubisika.
14 Pavuli paki, chinanga ndini ndizomerezengi
Kuti janja laku lamaryi lingakutaska.
15 Sonu wona Behemoti* uyu, yo ini ndikupanga nge mo ndikupangiya yiwi.
Iyu waturya uteka nge ng’ombi.
16 Wona nthazi zo ze muchiwunu mwaki
Kweniso nthazi zo ze muminofu ya mulufu mwaki!
17 Walamisa muchiya waki nge chimiti cha sidara;*
Misipi ya muviŵa vaki njakulukana pamoza.
18 Viwanga vaki ndi mapayipi ngamkuŵa;
Malundi ngaki nge nge nthonga za chisulu.
19 Iyu ndiyu we pakwamba pa* ntchitu zaku Chiuta;
Yo wakumupanga pe ndiyu wangaza ndi lipanga kufupi ndi iyu.
20 Pakuti mapiri ndingu ngatimutuzgiya chakurya.
Kumalu ko nyama zosi zamudondu ziseŵe.
21 Wagona pasi, musina mwa timiti ta minga,
Mumateti nga mudambu.
22 Tivimiti ta minga titimupaska mduzi,
Ndipu vimiti va arava va mudambu vitimuzunguliya.
23 Asani msinji wakalipa, iyu watopa cha.
Chinanga Yorodani+ wangamupuma kumulomu, iyu waja mbwenu ndi chiganga.
24 Kumbi walipu yo wangamuko iyu wachilereska,
Pamwenga kutolo mphunu yaki ndi mbeja?*
41 “Kumbi ungako Leviyatani*+ ndi mbeja yakuŵeje somba
Pamwenga ungakole pasi lilimi laki ndi chingwi?
2 Kumbi ungasereza chingwi mumphunu zaki
Pamwenga kutolo chibwanyu chaki ndi mbeja?*
3 Kumbi wangakuŵeyere kananandi ŵaka,
Pamwenga kulongoro nawi mwakuzika?
4 Kumbi wangachita nawi phanganu,
Kuti waje kapolu waku mpaka muyaya?
5 Kumbi ungaseŵe nayu nge mo uchitiya ndi kayuni
Pamwenga kumbi ungamumangiriya kuti ŵana ŵaku anthukazi aseŵengi nayu?
6 Kumbi amalonda angamugula mwakusinthisana ndi vinthu?
Kumbi amalonda angagaŵana?
7 Kumbi ungazaza chikumba chaki ndi mikondu+
Pamwenga mutu waki ndi mikondu yakulasiya somba?
8 Yesa kuŵika janja laku paku iyu;
Wazamukumbuka nkhondu, ndipu wazamuwerezapu so cha!
9 Maŵanaŵanu ngosi ngakuti ungamuthereska, ngaŵaka.
Kumuwona ŵaka, nthazi zaku zosi zimaliya penipo.*
10 Palivi yo wangayese dala kumuvundumuwa.
Sonu ndiyani yo wangamaku kwaku ini?+
11 Ndiyani yo wakundipaskapu dankha chinthu kuti ini ndimuweze?+
Chechosi cho che pasi pa mitambu ntchangu.+
12 Ndijengi cheti cha kwambula kukonkhoska vakukwaskana ndi malundi ngaki,
Kweniso vakukwaskana ndi nthazi zaki ndipuso liŵavu laki lo likupangika umampha.
13 Ndiyani yo wakumuzuwapu chakuvwala chaki chakubwalu?
Asani wayasama, kumbi ndiyani yo wangasere mumulomu mwaki?
14 Ndiyani wangajula visasa va mulomu waki?*
Minyu ngaki ngosi ngakofya.
15 Msana waki we ndi mizeri ya mamba*
Ngo ngakumatana pamoza.
16 Ngosi ngakumatana ukongwa
Mwakuti mphepu yingaporota cha pakati paki.
17 Ngosi ngakuseleriyana;
Ndipu ngakumatiliyana mwakuti ngangapaturika cha.
18 Asani wafwenkhuwa, pawoneka ukweru,
Ndipu masu ngaki nge nge marazi nga matandakucha.
19 Mumulomu mwaki mutuwa kung’anima kwa malimphezi;
Mbaliŵali* zituwa mwaku iyu.
20 Mumphunu mwaki mutoloroka josi,
Nge ng’anju yo yabuskika ndi uteka.
21 Mvuchi waki upemba maka,
Ndipu motu ulipuka kutuwa mumulomu mwaki.
22 Mukhosi mwaki mwe nthazi zinandi,
Ndipu mantha ngathaŵa pa masu paki.
23 Minofu ya kulufu kwaki njakulukanalukana;
Njakukho nge kuti akuchita kuwumbiya penipo ndipu yindere cha.
24 Mtima waki ngwakulama nge mwa,
Hinya, ngwakulama nge mwa wakuperiyapu.
25 Asani wasoka, chinanga mbanthu anthazi achita mantha;
Kuvundumuka kwaki kutenthemeska.
26 Lipanga lelosi lo lingamufikiya, palivi cho lingachita;
Chinanga ndi mkondu, ngumba pamwenga muvu.+
27 Chisulu watichiwona nge uteka,
Ndipu mkuŵa nge chimiti chakuvunda.
28 Muvu watiwuthaŵa cha;
Ndipu mwa wakutuwa muchakuponye, watiwuwona nge phesi.
29 Nduku watiyiwona nge phesi,
Waseka asani wavwa kuliya kwa kamkondu.
30 Kusi kwaki kwenge madinga ngakuthwa;
Watijitandika mumawulambwi nge chakukhweme mbewu.+
31 Maji ngandimba watingabwatusa nge mumphika;
Wavunduwa nyanja nge mafuta ngakununkhira mumumphika.
32 Munthowa yo watendamu wasiyamu mzeri wakung’anima.
Munthu wangaŵanaŵana kuti maji ngandimba nge ndi sisi lituŵa.
33 Pacharu chapasi, palivi chinyaki chakuyanana nayu,
Iyu wakulengeka kuti wangajanga ndi mantha cha.
34 Walereska mwaukali chechosi cho chitijikuzga.
Iyu ndi fumu ya vinyama vosi vamudondu.”
42 Sonu Yobu wangumuka Yehova kuti:
2 “Sonu ndaziŵa kuti mungafiska kuchita chechosi
Ndipuso kuti palivi chinthu cho yimwi mwaŵanaŵana kuti muchitengi, cho chingakutondani.+
3 Yimwi mungukamba kuti. ‘Kumbi ndiyani mwenuyu yo wajaliza ulongozgi wangu mwambula zeru?’+
Mwaviyo, ndingulongoro kweni kwambula kuvwisa vinthu
Ndingulongoro vakukwaskana ndi vinthu vakuziziswa ukongwa kwaku ini, vo ndaviziŵanga cha.+
4 Yimwi mungukamba kuti, ‘Vwisiya, ndipu ini ndilongorongi.
Ndikufumbengi mafumbu, ndipu yiwi undimuki.’+
5 Makutu ngangu ngavwanga vakukwaskana ndi yimwi,
Kweni sonu ndakuwonani ndi masu ngangu.
7 Yehova wati wamaliza kukambiya Yobu mazu yanga, Yehova wangukambiya Elifazi wa ku Temani kuti:
“Ukali wangu wakole paku yiwi ndi anyaku ŵaŵi,+ pakuti yimwi mwalongoro uneneska cha wakukwaskana ndi ini+ nge mo wachitiya mteŵeti wangu Yobu. 8 Sonu muto ng’ombi zinthulumi 7 kweniso mbereri zinthulumi 7 ndi kuluta kwa mteŵeti wangu Yobu, ndipu mukajipereke sembi zakupiriza. Mteŵeti wangu Yobu wakukupempheriyani.+ Nadi panu, ini ndivwengi pemphu laki* lakuti ndileki kukuchitiyani mwakukoliyana ndi uzereza winu, pakuti mwakamba uneneska cha wakukwaskana ndi ini nge mo wachitiya mteŵeti wangu Yobu.”
9 Mwaviyo, Elifazi wa ku Temani, Bilidadi wa mu banja laku Shuwa kweniso Zofari Mnamati anguluta kuchichita vo Yehova wanguŵakambiya kuti achiti. Ndipu Yehova wangumuka pempheru laku Yobu.
10 Yobu wati wapemphere abwezi ŵaki,+ Yehova wangutuzgapu masoka ngaki+ ndipu wanguweziyapu chuma chaki.* Vinthu vo Yehova wanguweze Yobu venga vinandi maulendu ngaŵi kuluska vo wenga navu pakwamba.+ 11 Abali ŵaki wosi ndi azichi ŵaki kweniso abwezi ŵaki akali+ anguza kwaku iyu ndipu angurya nayu chakurya munyumba yaki. Yiwu angumupepesa kweniso kumupembuzga chifukwa cha masoka ngosi ngo Yehova wanguzomereza kuti ngamuwiyi. Weyosi wangupaska Yobu ndalama kweniso mpheti yagolidi.
12 Mwaviyo, Yehova wangutumbika vyaka vakumaliya va umoyu waku Yobu, kuluska vyaka vaki vakwamba.+ Yobu wangusaniya mbereri 14,000, ngamila 6,000, ng’ombi 2,000* kweniso abulu anthukazi 1,000.+ 13 Iyu wangubala so ŵana anthulumi anyaki 7 kweniso ŵana anthukazi atatu.+ 14 Mwana waki munthukazi wakwamba wangumupaska zina lakuti Jemima, wachiŵi Keziya ndipu wachitatu Kereni-hapuki. 15 Mucharu chosi mwengavi anthukazi anyaki akutowa kuluska ŵana anthukazi aku Yobu. Ndipu awusewu anguŵapaska chihara limoza ndi azichi ŵawu.
16 Vosi ivi vati vachitika, Yobu wanguja ndi umoyu vyaka 140. Iyu wanguwona ŵana ŵaki ndipuso azuku ŵaki mpaka mugonezi wachinayi. 17 Pakumaliya, Yobu wangufwa wati waja ndi umoyu utali ndipuso wakukhorwesa.*
Panyaki zina ili ling’anamuwa kuti “Chinthu cho Atichichitiya Nkhaza.”
Pamwenga kuti, “munthu wambula kafukwa ndipuso wakunyoloka.”
Mazu ngaki chayingu, “magulu 500 nga ng’ombi ziŵiziŵi.”
Mazu ngaki chayingu, “abulu anthukazi.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “ndipu achitiyanga kunyumba yaku weyosi mwakusinthanasinthana.”
Pamwenga kuti, “angelu.”
Mazu ngaki chayingu, “Kumbi waŵika mtima waku pa.”
Pamwenga kuti, “munthu wambula kafukwa ndipuso wakunyoloka.”
Mazu ngaki chayingu, “pa chisku chaku.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Limphezi linguwa.”
Pamwenga kuti, “kukambiya Chiuta chinthu chechosi chiheni.”
Pamwenga kuti, “angelu.”
Mazu ngaki chayingu, “Kumbi waŵika mtima waku pa.”
Pamwenga kuti, “munthu wambula kafukwa ndipuso wakunyoloka.”
Mazu ngaki chayingu, “ndimumezi.”
Mazu ngaki chayingu, “pa chisku chaku.”
Pamwenga kuti, “vimapumba.”
Mazu ngaki chayingu, “zuŵa laki.”
Pamwenga kuti, “Mdima ndipuso mduzi wa nyifwa.”
Mazu yanga ngangang’anamuwa mung’ona pamwenga chinyama chinyaki cha mumaji, chikulu ndipuso chanthazi.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Wo angujizenge mahami.”
Mazu ngaki chayingu, “walopwa.”
Pamwenga kuti, “anozga.”
Pamwenga kuti, “nkharamu zimanazimana zanthazi.”
Pamwenga kuti, “wo atimupingiya uthenga.”
Mbaliŵali ndi motu wo uphwalaphwatuka pamwenga kuŵalika.
Pamwenga kuti, “yichitengi phanganu ndi yiwi.”
Mazu ngaki chayingu, “ndachimangu.”
Pamwenga kuti, “ndilongolore mu liŵi, ndilongoro mwambula kuphwere.”
Pamwenga kuti, “kuti ndisazgiyeku umoyu wangu.”
Sinoo ndi maji ngakukhoma ngo ngawoneka tuu nge mche wakusilirika ndipu ngatuwa kutuliya kuchanya.
Pamwenga kuti, “Asabiya wo ŵe pa ulendu.”
Mazu ngaki chayingu, “ndiwomboleki.”
Pamwenga kuti, “mungasinthisa chinthu chinyaki ndi.”
Pamwenga kuti, “mpaka nyenyezi za ku matandakucha.”
Mazu ngaki chayingu, “ngachiwonengepu cha chinthu chamampha.”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “urwirwi wa mzimu wangu.”
Mazu ngaki chayingu, “kuluska viwanga vangu.”
Mazu ngaki chayingu, “kuti muŵikengepu mtima winu.”
Mazu ngaki chayingu, “Iyu waŵatuma mu janja la kugaruka kwawu.”
Pamwenga kuti, “watingi wakusokiyengi.”
Mazu ngaki chayingu, “Ndipuso atuzgengi mazu mumitima yawu.”
Mazu ngaki chayingu, “Yeniyi ndiyu nthowa ya.”
Pamwenga kuti, “wampatuku.”
Mazu ngaki chayingu, “nyumba ya.”
Pamwenga kuti, “Ndipu walereska nyumba ya mya.”
Pamwenga kuti, “wamezeka.”
Pamwenga kuti, “viyo ndimu nthowa yaki yimaliyengi.”
Pamwenga kuti, “ŵanthu ambula kafukwa.”
Mazu ngaki chayingu, “wangaŵako pajanja cha.”
Pamwenga kuti, “kumutole kukhoti.”
Pamwenga kuti, “watuzgapu.”
Yanga ndi mazina nga magulu nga nyenyezi, zo asani mwaziwone patali, zosi pamoza ziwoneka nge nyama yinyaki pamwenga chinthu chinyaki.
Mazu ngaki chayingu, “muvipinda vamukati va kumwera.”
Panyaki akamba chinyama chakofya chamunyanja.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “yo ndimukana nayu mulandu.”
Mazu ngaki chayingu, “wanganditole mumphara.”
Pamwenga kuti, “Chinanga ndingaŵavi mulandu.”
Mazu ngaki chayingu, “nde muryarya.”
Pamwenga kuti, “Chinanga ndingaŵavi mulandu.”
Pamwenga kuti, “nditiwuziŵa cha umoyu wangu.”
Pamwenga kuti, “Nditiwutinkha.”
Pamwenga kuti, “akugomezgeka.”
Mazu ngaki chayingu, “visku va.”
Mazu ngaki chayingu, “kuti nde muheni.”
Pamwenga kuti, “vyotu.”
Pamwenga kuti, “wangaja mwendapakati widu.”
Mazu ngaki chayingu, “wangaŵika manja ngaki paku isi.”
Mazu ngaki chayingu, “wangatuzgapu likhwechu laki paku ini.”
Pamwenga kuti, “urwirwi wa umoyu wangu!”
Pamwenga kuti, “masa.”
Pamwenga kuti, “mvuchi; umoyu.”
Mazu ngaki chayingu, “Ndipu vinthu venivi mwavibisa mumtima mwinu.”
Pamwenga kuti, “ndikondweku kamanavi.”
Pamwenga kuti, “cha mdima ndipuso mduzi wa nyifwa.”
Pamwenga kuti, “kuti munthu wakujikuzga.”
Pamwenga kuti, “ungaziŵa mphaka ya.”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “asani bulu wamudondu wangabalika nge munthu.”
Pamwenga kuti, “kumala kwa umoyu wawu ndichu.”
Mazu ngaki chayingu, “anganya yimwi ndimwi ŵanthu.”
Mazu ngaki chayingu, “nani nde ndi mtima.”
Pamwenga kuti, “ngatelemuka.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “longoro ndi.”
Pamwenga kuti, “umoyu wa munthu weyosi wamoyu.”
Pamwenga kuti, “mvuchi.”
Mazu ngaki chayingu, “wa liŵavu losi la munthu.”
Mazu ngaki chayingu, “chavu chiyese.”
Pamwenga kuti, “azuliki chechosi.”
Pamwenga kuti, “ŵara.”
Mazu ngaki chayingu, “wafwatuwa lamba wa ŵanthu anthazi.”
Mazu ngaki chayingu, “ambula mtima.”
Pamwenga kuti, “Kumbi mumuyanjiyengi?”
Pamwenga kuti, “ngambula kuluwika.”
Mazu ngaki chayingu, “Vishangu vinu vambula kukho.”
Mazu ngaki chayingu, “Ntchifukwa wuli ndipinga mnofu wangu muminyu ngangu?”
Pamwenga kuti, “Ndivikiliyengi nthowa zangu pa masu paki.”
Pamwenga kuti, “munthu wampatuku.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Asani munyaki wangachita viyo, ndijengi cheti kweniso ndifwengi.”
Mazu ngaki chayingu, “Vinthu viŵi pe vo mungandichitiyanga cha.”
Mazu ngaki chayingu, “iyu,” panyaki kung’anamuwa Yobu.
Mazu ngo ngafwatulikiya kuti nyenji ngang’anamuwa kachidononu kakuphululuka ko katurya vakuvwala.
Pamwenga kuti, “ngwakuzaza ndi ukali.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “wadumulikapu.”
Mazu ngaki chayingu, “mutindito.”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “mwazamunweka.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “ubudi waku ndiwu usambiza mulomu waku.”
Anyaki akamba kuti, “ambuha.”
Mazu ngaki chayingu, “chiŵandi.”
Pamwenga kuti, “watesesa kuti wathereski.”
Kung’anamuwa chilindizga chechosi chakulongo kuti vinthu vimuyendiyengi so umampha.
Mazu ngaki chayingu, “waki.”
Pamwenga kuti, “ŵanthu ampatuku.”
Pamwenga kuti, “mazu ngange chivuwa champhepu.”
Pamwenga kuti, “Ndipu wo awungana nani waŵananga.”
Pamwenga kuti, “nthazi yangu ndayiwundiya.” Mazu ngaki chayingu, “sengwi langu ndaliwundiya.”
Pamwenga kuti, “mduzi wa nyifwa.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “ngalereska kwaku Chiuta kwambula kugona.”
Pamwenga kuti, “ngatenere kuja.”
Mazu ngaki chayingu, “ndije nthanthi pakati pa ŵanthu.”
Pamwenga kuti, “wampatuku.”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “dindi.”
Kung’anamuwa, chilindizga changu.
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “te akufipiskika.”
Pamwenga kuti, “kuti waganthiyi.”
Mazu ngaki chayingu, “Mwana wakwamba wa nyifwa warya.”
Pamwenga kuti, “nyifwa yakuŵaŵa.”
Mazu ngaki chayingu, “Chinthu cho ntchaki cha ndichu chijengi.”
Mazu ngaki chayingu, “waŵengevi zina.”
Pamwenga kuti, “pamalu ngo wajapu nge mulendu.”
Pamwenga kuti, “ko kuselere lumwi.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “kundikwiyisa.”
Pamwenga kuti, “mwandinena.”
Pamwenga kuti, “Abali.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵana a chibaliru changu,” kung’anamuwa chibaliru cho chikubala ini (chibaliru cha ama).
Mazu ngaki chayingu, “Ndipu mukhorwa cha ndi mnofu wangu.”
Mazu ngaki chayingu, “pachanya pa fuvu.”
Pamwenga kuti, “Sana zangu zaleka kugwira ntchitu mukati mwangu.”
Mazu ngaki chayingu, “mzimu wakutuliya mukuvwisa vinthu kwangu wandichitiska.”
Pamwenga kuti, “mtundu wa ŵanthu; Adamu.”
Pamwenga kuti, “wampatuku.”
Kung’anamuwa nthazi zaki.
Pamwenga kuti, “ndulu ya.”
Mazu ngaki chayingu, “lilimi la.”
Mazu ngaki chayingu, “kwambula kumezapu.”
Mazu ngaki chayingu, “Iyu.”
Mazu ngaki chayingu, “ukali waki.”
Mazu ngaki chayingu, “kumbi mzimu wangu watingi uzikirengi?”
Pamwenga kuti, “aja ndi nthazi.”
Anyaki akamba kuti, “bangwi.”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “mu kanyengu kamanavi,” kung’anamuwa kuti mwaliŵi ndipuso kwambula kuvwa urwirwi.
Pamwenga kuti, “ulongozgi wa; uryarya wa.”
Pamwenga kuti, “chadumulika paŵi.”
Pamwenga kuti, “yo wangasambiza Chiuta kanthu kekosi.”
Mazu ngaki chayingu, “nyama ya mukati mwa viwanga vaki yeche yiŵisi.”
Pamwenga kuti, “watufwa wachikwininika.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “kuti mundichitiyi mwankhaza.”
Mazu ngaki chayingu, “visimikizu vawu.”
Mazu ngaki chayingu, “waguguzengi ŵanthu wosi kuti amulondo.”
Pamwenga kuti, “wakondwa.”
Mazu ngaki chayingu, “uzuwa vakuvwala va ŵanthu wo ŵe nkhuli.”
Pamwenga kuti, “ŵana alanda.”
Mazu ngaki chayingu, “viŵana va tiyuni.”
Pamwenga kuti, “wo umoyu wawu ukudumulika.”
Mazu ngaki chayingu, “ndi msinji.”
Pamwenga kuti, “mabulunga nga golidi.”
Pamwenga kuti, “mabulunga nga golidi.”
Pamwenga kuti, “mwakugaruka.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “mo wakundikambiya.”
Pamwenga kuti, “vo wakamba kuti wandichitiyengi.”
Kung’anamuwa zuŵa laki la cheruzgu.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “akolola vakurya va viŵetu mumunda.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Yiwu akama mafuta mumizeri yakusendemuka.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Chiuta wayeruzga munthu weyosi cha kuti ngwakunanga.”
Mazu ngaki chayingu, “atuswa ndi kusere.”
Mazu ngaki chayingu, “Iyu watoleka mwaliŵiliŵi pachanya pa maji.”
Sinoo ndi maji ngakukhoma ngo ngawoneka tuu nge mche wakusilirika ndipu ngatuwa kutuliya kuchanya.
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “Chibaliru chimuluwengi.”
Mazu ngaki chayingu, “Iyu.”
Mazu ngaki chayingu, “Iyu.”
Mazu ngaki chayingu, “pa nthowa zawu.”
Pamwenga kuti, “wakutowa.”
Mazu ngaki chayingu, “Ndipu ndi mvuchi (mzimu) waku yani wo watuwa mwaku yiwi?”
Pamwenga kuti, “Shelo.” Mazu yanga ngang’anamuwa masanu nga ŵanthu wosi. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “iyu.”
Pamwenga kuti, “Ndipu Abadoni ngwakubenuka.”
Anyaki akamba kuti, “kumpotu.”
Mazu ngaki chayingu, “watambasuwa kunkhondi.”
Mazu ngaki chayingu, “wavikita Rahabi.”
Pamwenga kuti, “ndi mphepu yaki.”
Mazu ngaki chayingu, “wangulutirizga nthanthi yaki ndipu wangukamba kuti.”
Pamwenga kuti, “ndilutirizgengi.”
Pamwenga kuti, “Mu mazuŵa ngosi nga umoyu wangu.”
Pamwenga kuti, “undisuzgengepu.”
Pamwenga kuti, “wampatuku.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Ndikusambizeningi mwakugwiriskiya ntchitu janja laku.”
Pamwenga kuti, “ya ko kutuliya lumwi.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Atimumbiya manja ndipuso atimumbiya kayuzi ŵe pamalu ngawu.”
Mazu ngaki chayingu, “upungulika.”
Kung’anamuwa vo vichitika pakukumba mumigodi.
Pamwenga kuti, “wakuyengetulika.”
Mazu ngaki chayingu, “uzitu wa.”
Mazu ngaki chayingu, “wangulutirizga nthanthi yaki ndipu wangukamba kuti.”
Mazu ngaki chayingu, “Mu mazuŵa ngo.”
Pamwenga kuti, “ateŵeti.”
Mazu ngaki chayingu, “abisamanga.”
Pamwenga kuti, “ mkhanju wapanthuwa.”
Mazu ngaki chayingu, “muchizimbu changu.”
Mazu ngaki chayingu, “nganthonyiyanga.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Ukweru wa chisku changu awufipiskanga cha.”
Kung’anamuwa tivivwati ta muchipululu
Mazu ngaki chayingu, “akhwechulika.”
Mazu ngaki chayingu, “ndaja nthanthi kwaku yiwu.”
Mazu ngaki chayingu, “wafwatuwa chingwi cha uta wangu.”
Pamwenga kuti, “Yiwu afwatuwa vingwi va kumulomu kwa hachi.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Kwambula munthu weyosi wakuŵawovya.”
Mazu ngaki chayingu, “Viwanga vangu vitoloka.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Ndinangika chifukwa cha unandi wa masoka ngangu.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “mutindiphwanya ndi kundisongono.”
Mazu ngaki chayingu, “ndundu ya mahami.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “kufunda liŵavu.”
Anyaki akamba kuti, “bangwi.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “ndi ŵanthu aboza?”
Pamwenga kuti, “mphapu yangu yichesuliki.”
Mazu ngaki chayingu, “anthulumi anyaki ajikami pachanya paki.”
Mazu ngaki chayingu, “wakurya mpaka kumaliza.”
Pamwenga kuti, “Wakuchesuwa.”
Pamwenga kuti, “ŵati aŵa ndi mulandu wakususkana.”
Mazu ngaki chayingu, “wangasoka?”
Mazu ngaki chayingu, “wangupanga tosi mumoyu.”
Mazu ngaki chayingu, “ndinguchitiska kuti masu nga choko ngatondeki.”
Mazu ngaki chayingu, “ndamulera.”
Mazu ngaki chayingu, “waki.”
Mazu ngaki chayingu, “kutuliya mumoyu mwa ama.”
Mazu ngaki chayingu, “Asani chiwunu chaki chingunditumbika cha.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Ndati ndawona kuti pageti la tawuni pe ŵanthu wo angandiwovya.”
Pamwenga kuti, “chiwanga changu cha paphewa chibonthokeku.”
Mazu ngaki chayingu, “ukweru.”
Mazu ngaki chayingu, “nyama yaki.”
Pamwenga kuti, “munthu wa kucharu chinyaki.”
Pamwenga kuti, “chifukwa iyu wajiwonanga kuti ndi murunji.”
Mazu ngaki chayingu, “nde munamana mu mazuŵa.”
Mazu ngaki chayingu, “Mazuŵa ngalongoro.”
Pamwenga kuti, “Ndi mazuŵa nganandi pe cha ngo ngachitiska.”
Pamwenga kuti, “yo wamuchenyapu Yobu.”
Pamwenga kuti, “kupereka zina laulemu ku.”
Mazu ngaki chayingu, “Lilimi langu limoza ndi chavu changu vitenere.”
Mazu ngaki chayingu, “wadinda chidindu pa.”
Pamwenga kuti, “dindi.”
Pamwenga kuti, “chidya cha nkhondu.”
Pamwenga kuti, “viwoneke pakweru.”
Pamwenga kuti, “dindi.”
Pamwenga kuti, “we ndi mungelu.”
Pamwenga kuti, “dindi.”
Pamwenga kuti, “uŵi wamampha ukongwa.”
Mazu ngaki chayingu, “wambiyengi.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Ndipu palivi cho ndayanduwapu.”
Pamwenga kuti, “dindi.”
Pamwenga kuti, “dindi.”
Mazu ngaki chayingu, “chavu chiyese.”
Mazu ngaki chayingu, “anthulumi a mtima.”
Mazu ngaki chayingu, “mtima waki wosi.”
Mazu ngaki chayingu, “Mnofu wosi ungamaliya limu.”
Pamwenga kuti, “kwanjiya ŵanthu audindu ndi kutinkha akusika.”
Pamwenga kuti, “wampatuku.”
Mazu ngaki chayingu, “yo we ndi mtima.”
Pamwenga kuti, “Ada, zomerezani kuti a Yobu ayeseki.”
Watenere kuti wakambanga Chiuta.
Pamwenga kuti, “Wakundipanga wangu Mura.”
Pamwenga kuti, “kuliya kwaboza.”
Mazu ngaki chayingu, “ya mtima.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Wasankha mafumu.”
Pamwenga kuti, “chidya.”
Pamwenga kuti, “ampatuku.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Yiwu amaliya.”
Mazu ngaki chayingu, “Iyu.”
Pamwenga kuti, “kukuchitiskani kumba mumanja chifukwa cha kutinkha munthu.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “yo wamususka; yo wamufumba kuti wakonkhoski.”
Pamwenga kuti, “vingafufuzika cha.”
Mazu ngaki chayingu, “mumsasa waki.”
Mazu ngaki chayingu, “ukweru.”
Mazu ngaki chayingu, “misisi.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “walongolore.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “cho chituza.”
Sinoo ndi maji ngakukhoma ngo ngawoneka tuu nge mche wakusilirika ndipu ngatuwa kutuliya kuchanya.
Mazu ngaki chayingu, “wajala janja la munthu weyosi.”
Anyaki akamba kuti, “kumpotu.”
Mazu ngaki chayingu, “likhwechu.”
Pamwenga kuti, “walamuliya.”
Kung’anamuwa ukweru wa lumwi.
Anyaki akamba kuti, “kumpotu.”
Mazu ngaki chayingu, “we ndi mtima wazeru.”
Pamwenga kuti, “angelu.”
Pamwenga kuti, “kuyivunga.”
Mazu ngaki chayingu, “Kumbi mu mazuŵa ngaku.”
Pamwenga kuti, “mduzi wa nyifwa ukuwuwonapu.”
Mazu ngaki chayingu, “mazuŵa ngaku nganandi.”
Sinoo ndi maji ngakukhoma ngo ngawoneka tuu nge mche wakusilirika ndipu ngatuwa kutuliya kuchanya.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “limphezi ling’anima.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Mazu ngaki chayingu, “Mazaroti.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Ngaki.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “mwa munthu.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “wongu uje wakuvwisa.”
Mazu ngaki chayingu, “chidika chachipalamba.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “muchakuliskiyamu viŵetu.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “yikakupopote.”
Mazu ngaki chayingu, “mbewu zaku.”
Mazu ngaki chayingu, “wakuchiluwisa.”
Mazu ngaki chayingu, “yiluta kuchikumana ndi vidya vankhondu.”
Mazu ngaki chayingu, “yimeza dongu (charu).”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Yitikugomezga cha.”
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Mazu ngaki chayingu, “pajinu la jalawi.”
Pamwenga kuti, “ukambengi kuti urunji wangu ngwambula ntchitu.”
Mazu ngaki chayingu, “Umangi visku vawu.”
Panyaki wangaŵa boku.
Vimiti ivi viyananaku ndi vimiti va payina ndipu kali vasanirikanga ukongwa ku Lebanoni.
Mazu ngaki chayingu, “Iyu ndiyu chiyambi cha.”
Mazu ngaki chayingu, “chiŵana.”
Panyaki wangaŵa mung’ona.
Mazu ngaki chayingu, “minga.”
Pamwenga kuti, “utwesulikengi pasi.”
Mazu ngaki chayingu, “va chisku chaki.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Iyu watijikuzga chifukwa cha mizeri yaki ya mamba.”
Mbaliŵali ndi motu wo uphwalaphwatuka pamwenga kuŵalika.
Mazu ngaki chayingu, “Nadi panu, ndazamukweza chisku chaki.”
Mazu ngaki chayingu, “Yehova wangufwatuwa Yobu mu ukapolu.”
Mazu ngaki chayingu, “magulu 1,000 nga ng’ombi ziŵiziŵi.”
Mazu ngaki chayingu, “wati wakota ndipuso we ndi mazuŵa nganandi.”