KALATA YAKWAMBA YAKULUTA KWA AKORINTO
1 Ini Paulo wakudanika kuti ndije wakutumika+ waku Khristu Yesu mwa khumbu laku Chiuta, limoza ndi Sositeni mubali widu, 2 ndilembe mpingu waku Chiuta wa ku Korinto,+ yimwi mukutoweseka mwakukoliyana ndi Khristu Yesu+ kweniso mukudanika kuti muje akupaturika, limoza ndi wo ŵe kwekosi wo adaniya pa zina la Ambuya Yesu Khristu,+ Ambuyawu kweniso Ambuyafwi kuti:
3 Wezi ukulu kweniso chimangu vakutuliya kwaku Chiuta Awusefwi, kweniso kwa Ambuya Yesu Khristu, viŵi namwi.
4 Ndiwonga Chiuta nyengu zosi chifukwa chaku yimwi, pakuti wakukulongoni wezi ukulu mwaku Khristu Yesu. 5 Chifukwa mu vinthu vosi mwe akukhupuka kuporote mwaku iyu, pakuti mufiska kulongoro ndipuso muziŵa vinthu ukongwa,+ 6 nge mo ukaboni wakukwaskana ndi Khristu+ wakhole pakati pinu. 7 Ve viyo kuti muleki kusoŵa mphasu yeyosi muchilindizga kuvumbulika kwa Ambuyafwi Yesu Khristu.+ 8 Namwi so wazakukuwovyani kuti muje akukho mpaka pakumaliya kuti muzileki kuja ndi mulandu mu zuŵa la Ambuyafwi Yesu Khristu.+ 9 Chiuta mweniyo wakukudanani kuti muje akukoliyana* ndi Mwana waki Yesu Khristu, Ambuyafwi, ngwakugomezgeka.+
10 Sonu nditikupemphani abali mu zina la Ambuyafwi Yesu Khristu, kuti mulongorongi mwakukoliyana ndipuso pakati pinu paŵevi kugaŵikana.+ Kweni mukoliyanengi ukongwa mwakuja ndi mtima umoza ndipuso maŵanaŵanu ngamoza.+ 11 Pakuti ŵanthu anyaki a mu banja laku Kulowe andikambiya vakukwaskana ndi yimwi abali ŵangu kuti pakati pinu pe mphindanu. 12 Vo nding’anamuwa vakuti, weyosi waku yimwi wakamba kuti: “Ini nde waku Paulo,” ndipu anyaki atiti, “Kweni ini nde waku Apolo,”+ anyaki so atiti, “Kweni ini nde waku Kefa,”* penipo anyaki akamba kuti, “Kweni ini nde waku Khristu.” 13 Kumbi Khristu wagaŵikana? Kumbi Paulo ndiyu wakubayikiya pachimiti chifukwa chaku yimwi? Pamwenga kumbi mukubatizika mu zina laku Paulo? 14 Ndiwonga Chiuta kuti ndikubatizapu munthu weyosi cha pakati pinu kupatuwapu Khrisipu+ ndi Gayo,+ 15 kuti paŵevi munthu wakukamba kuti mukubatizika mu zina langu. 16 Mbuneneska kuti ndikubatiza a munyumba yaku Stefana.+ Kweni ndiziŵa cha asani pe munyaki so yo ndikubatizapu pakati paku yimwi mosi. 17 Pakuti Khristu wakundituma kuti ndibatizengi cha, kweni kuti ndipharazgengi uthenga wamampha;+ mwambula kujilongo kuti ndilongoro mwazeru, kuti chimiti chakutombozgekiyapu* chaku Khristu chileki kuja chambula ntchitu.
18 Pakuti ŵanthu wo amala awona kuti kukamba vakukwaskana ndi chimiti chakutombozgekiyapu* nkhupusa,+ kweni kwaku isi titaskika, tiwona kuti ndi nthazi yaku Chiuta.+ 19 Pakuti kukulembeka kuti: “Ndazamuchitiska kuti zeru za ŵanthu azeru zimali, ndipu ndazamukana* zeru za ŵanthu akusambira.”+ 20 Kumbi munthu wazeru we pani? Kumbi mlembi* we pani? Kumbi wakususka wa mu nyengu yinu* we pani? Asi Chiuta wachitiska zeru za charu ichi kuŵa zakupusa? 21 Pakuti mu zeru zaku Chiuta, charu chingumuziŵa cha Chiuta+ kuporote mu zeru za charu,+ ndipu Chiuta wanguwona kuti nkhwamampha kuti kuporote mu kupusa+ kwa vo vipharazgika, wataski ŵanthu wo agomezga.
22 Pakuti Ayuda akhumba visimikizu+ ndipu Agiriki apenja zeru, 23 kweni isi tipharazga Khristu yo wakubayikiya pachimiti, ndipu venivi vakuguŵiska kwa Ayuda, ndipu ku ŵanthu amitundu yinyaki nkhupusa.+ 24 Kweni ku ŵanthu wo akudanika, Ayuda ndi Agiriki viyo, Khristu ndi nthazi yaku Chiuta kweniso zeru zaku Chiuta.+ 25 Pakuti chinthu chakupusa chaku Chiuta ntchazeru kuluska ŵanthu, ndipu chinthu chakulopwa chaku Chiuta ntchanthazi kuluska ŵanthu.+
26 Pakuti muwona abali mo iyu wakukudaniyani, kuti pe anandi cha azeru mwakuliŵavu,+ mbanandi cha anthazi, ndipuso mbanandi cha akutuliya mu mabanja ngakuzirwa.+ 27 Kweni Chiuta wakusankha vinthu vakupusa va mucharu kuti walengesi ŵanthu azeru ndipu wakusankha vinthu vakulopwa va mucharu kuti walengesi vinthu vanthazi.+ 28 Ndipu Chiuta wakusankha vinthu vambula kuzirwa va charu ndipuso vinthu vakumaliyapu, vinthu vakuti kulivi, kuti vinthu vo viliku paŵevi,+ 29 kuti paŵevi munthu wakumalika pa masu paku Chiuta. 30 Kweni chifukwa chaku Chiuta, mwe akukoliyana ndi Khristu Yesu, yo wativumbuliya zeru zakutuliya kwaku Chiuta kweniso urunji.+ Ndipu tatoweseka+ kweniso tafwatulika chifukwa cha sembi yaki yakuwombole,+ 31 kuti vije nge mo vikulembeke kuti: “Yo wamalika, wamalikiyi mwaku Yehova.”*+
2 Mwaviyo abali, po ndinguza kwaku yimwi kuzikupharazgiyani chisisi chakupaturika+ chaku Chiuta, ndingulongoro namwi mwakuchita kugozga+ cha pamwenga mwakulongo kuti nde ndi zeru. 2 Chifukwa ndingusankha kuleka kuziŵa chechosi pakati pinu kupatuwaku Yesu Khristu mweniyo wangubayikiya pachimiti.+ 3 Ndipu ndinguza kwaku yimwi mwakulopwa, nde ndi mantha ndipuso ndichimbwambwanthiya ukongwa. 4 Ndipu ndingulongoro kweniso kupharazga ndi mazu ngakukopa cha pamwenga ngazeru, kweni ngakulongo mzimu ndipuso nthazi,+ 5 kuti chivwanu chinu chileki kuja pa zeru za ŵanthu, kweni pa nthazi zaku Chiuta.
6 Sonu tilongoro vakukwaskana ndi zeru pakati pa ŵanthu wo mbakukhwima+ kweni ndi zeru za mu nyengu yinu* cha pamwenga zeru za akulamuliya a mu nyengu yinu cha wo amalengi.+ 7 Kweni tilongoro zeru zaku Chiuta zo zalongoreka mu chisisi chakupaturika,+ zeru zakubisika, zo Chiuta wangusankhiya limu nyengu zechendaŵeku, kuti tije ndi unkhankhu. 8 Zeru zenizi ndizu akulamuliya a mu nyengu yinu* atiziziŵa cha,+ chifukwa asani aziziŵanga, atingi aŵabayengi cha* Ambuya a unkhankhu. 9 Kweni nge mo kukulembeke kuti: “Jisu lawona cha, ndipu gutu lavwa cha, ndipuso palivi mtima wa munthu wo waŵanaŵanapu vinthu vo Chiuta wanozge ŵanthu wo atimuyanja.”+ 10 Pakuti Chiuta wativumbuliya venivi+ kuporote mu mzimu waki,+ chifukwa mzimu ufufuza vinthu vosi, chinanga ndi vinthu vandimba vaku Chiuta.+
11 Pakuti ndiyani pakati pa ŵanthu yo waziŵa va munthu kupatuwaku mzimu wo we mu munthu yo? Mwakuyanana ŵaka, palivi munthu yo waziŵa vinthu vaku Chiuta kupatuwapu mzimu waku Chiuta. 12 Sonu tikulonde mzimu wa charu cha, kweni mzimu wakutuliya kwaku Chiuta,+ kuti tiziŵi vinthu vo Chiuta watipaska mwachanju. 13 Vinthu venivi ndivu so tilongoro. Tilongoro ndi mazu ngakusambizika ndi zeru za ŵanthu cha,+ kweni ndi mazu ngakusambizika ndi zeru za mzimu,+ tichikonkhoska* vinthu vauzimu kweniso mazu ngauzimu.
14 Kweni munthu yo walongozgeka ndi makhumbiru nga liŵavu wativizomera* cha vinthu va mzimu waku Chiuta, chifukwa iyu wativiwona kuti vakupusa, ndipu wangaviziŵa cha, pakuti vikhumbika kuvifufuza mwauzimu. 15 Munthu wauzimu wafufuza vinthu vosi,+ kweni iyu mweneku wafufuzika ndi munthu weyosi cha. 16 Pakuti “ndiyani yo waziŵa maŵanaŵanu ngaku Yehova* kuti wamulunguchizgi?”+ Kweni isi te ndi maŵanaŵanu ngaku Khristu.+
3 Mwaviyo abali, ndingutondeka kulongoro namwi nge ŵanthu auzimu,+ kweni ndingulongoro namwi nge ŵanthu akucharu* ndipuso nge malitema+ mwaku Khristu. 2 Ndingukupaskani chakurya chakukhoma cha, kweni ndingukupaskani mkaka, pakuti mwenga mwechendakhwimi, ndipu chinanga ndi sonu mwechendakhwimi mbwenu,+ 3 chifukwa chakuti mweche akucharu.+ Pakuti asani pakati pinu pe sanji ndi mphindanu, asi ndikuti ndimwi akucharu+ ndipuso mutenda nge mo ŵanthu atende? 4 Asani munyaki wakamba kuti, “Ini nde waku Paulo,” kweni munyaki wakamba kuti, “Ini nde waku Apolo,”+ asi ndikuti muchita vinthu nge ŵanthu bweka?
5 Sonu Apolo ndiyani? Ndipu Paulo ndiyani? Yiwu mbateŵeti ŵaka,+ wo akuwovyani kuti muje akugomezga, mwakukoliyana ndi mo Ambuya akupereke kwaku weyosi. 6 Ini ndingupanda,+ Apolo wangudiriya,+ kweni Chiuta ndiyu wakuzganga, 7 kuti yo wapanda pamwenga yo wadiriya aleki kuja kanthu, kweni Chiuta yo wakuzga.+ 8 Mwaviyo, yo wapanda ndi yo wadiriya wosi mbamoza,* kweni munthu weyosi wazamulonde mphotu yaki mwakukoliyana ndi ntchitu yaki.+ 9 Pakuti tigwira ntchitu limoza ndi Chiuta. Ndipu yimwi ndimwi munda waku Chiuta wo ulimika, nyumba yaku Chiuta.+
10 Mwakukoliyana ndi wezi ukulu waku Chiuta wo ndikupaskika, ndikuzenga fawundeshoni+ nge wakuzenga walusu,* kweni munthu munyaki ndiyu wazengapu. Weyosi waku yimwi walutirizgi kuwonesesa mo wazengiyapu. 11 Pakuti palivi yo wangazenga fawundeshoni yinyaki yeyosi kupatuwaku yo yikuzengeka kali, yo ndi Yesu Khristu.+ 12 Sonu asani munthu munyaki wazenga pafawundeshoni yeniyi mwakugwiriskiya ntchitu golidi, siliva, mya yakuzirwa, vimiti, uteka, pamwenga viswaswa, 13 ntchitu ya munthu weyosi yazamuziŵika kuti njamtundu wuli,* pakuti zuŵa lazakuyilongo, chifukwa yazamuvumbulika ndi motu+ ndipu motu wazamulongo kuti ndi ntchitu yamtundu wuli yo munthu weyosi wazenga. 14 Asani ntchitu yo munthu wazengapu yazamulutirizga kuŵapu, wazamulonde mphotu. 15 Asani ntchitu ya munthu yazifya, mbwenu wataya, kweni iyu mweneku wazamutaskika. Kweni asani vaŵa viyo, ndikuti wazamuja nge kuti wapona pamotu.
16 Kumbi muziŵa cha kuti yimwi ndimwi nyumba yakusopiyamu yaku Chiuta+ ndipuso kuti mzimu waku Chiuta uja mwinu?+ 17 Asani munthu munyaki wabwanganduwa nyumba yakusopiyamu yaku Chiuta, Chiuta wazakumubwanganduwa; chifukwa nyumba yakusopiyamu yaku Chiuta njakupaturika ndipu nyumba yakusopiyamu yo, ndimwi.+
18 Munthu weyosi wangajipusikanga cha: Asani munthu munyaki pakati pinu waŵanaŵana kuti ngwazeru mu nyengu yinu,* waje wakupusa kuti waŵi wazeru. 19 Pakuti zeru za charu ichi zakupusa kwaku Chiuta, chifukwa kukulembeka kuti: “Iyu wawonja ŵanthu azeru mu uryarya wawu.”+ 20 Ndipuso kuti: “Yehova* waziŵa kuti maŵanaŵanu nga ŵanthu azeru, pe kanthu cha.”+ 21 Mwaviyo, munthu weyosi waleki kujiŵikamu chifukwa cha ŵanthu; pakuti vinthu vosi vinu, 22 kwali ndi Paulo, Apolo, Kefa,*+ charu, umoyu, nyifwa, vinthu vo vilipu sonu pamwenga vinthu vo vituza, vosi vinu. 23 Ndipu yimwi mwe aku Khristu,+ Khristu nayu ngwaku Chiuta.
4 Munthu watiwonengi kuti te ateŵeti aku* Khristu kweniso akuwonere visisi vakupaturika vaku Chiuta.+ 2 Sonu chakukhumbika kwa akuwonere ntchakuti aje akugomezgeka. 3 Kwaku ini kufufuzika ndi yimwi pamwenga ndi khoti la ŵanthu,* kwe ndi phindu ukongwa cha. Ndipu chinanga ndini ndamweni nditijifufuzapu cha. 4 Pakuti palivi kanthu kekosi kakususkana nani ko ndiziŵa. Kweni venivi vilongo kuti nde murunji cha; pakuti Yehova* ndiyu watindifufuza.+ 5 Mwaviyo, mungayeruzganga chinthu chechosi cha+ nyengu yaki yechendakwani, mpaka po Ambuya aziyengi. Vinthu vachisisi va mu mdima azakuvilongo pakweru, azamuchitiska kuti maŵanaŵanu nga mumtima ngaziŵiki ndipu pavuli paki weyosi pakuyija wazamulumbika ndi Chiuta.+
6 Sonu abali, ndakamba vinthu venivi mwakuzumbuwa ini ndamweni kweniso Apolo+ nge vakuwoniyapu, kuti vikuŵiyeni umampha, kuchitiya kuti kuporote mwaku isi, muziŵi dangu lakuti: “Mungachitanga vinthu mwakujumpha vo vikulembeka cha,” ndi chilatu chakuti muleki kuja akujikuzga+ kweniso muleki kwanjiya munthu munyaki ndi kutinkha munyaki. 7 Ndiyani yo watikuchitiska kuti uje wakupambana ndi munyaku? Ndipu ntchinthu wuli cho we nachu chenicho ukuleka kulonde?+ Sonu asani ukuchita kulonde, ntchifukwa wuli utijikuzga nge kuti ukuleka kuchita kulonde?
8 Kumbi mwakhorwa kali, anthu? Kumbi mwakhupuka kali? Kumbi mwayamba kali kulamuliya nge mafumu+ kwambula isi? Ndikhumbisiska kuti mphanyi mungwamba kulamuliya nge mafumu, kuti nasi so tilamuliyengi nge mafumu.+ 9 Pakuti viwoneka kuti Chiuta waŵika isi akutumika kuja akumaliya pa chiwoneseru nge ŵanthu wo ayeruzgika kuti abayiki,+ chifukwa taja chinthu chakuwoneseka mubwalu lamasaza kucharu,+ kwa angelu, kweniso ku ŵanthu. 10 Te azereza+ chifukwa chaku Khristu, kweni yimwi mwe azeru mwaku Khristu. Isi te akulopwa, kweni yimwi mwe anthazi. Yimwi mwe akutumbikika, kweni isi te akuyuyulika. 11 Mpaka sonu panu, tilutirizga kuja anja,+ anyota,+ tivwala malizwazwa,* tipumika,+ tilivi pakuja 12 kweniso tifyoka ndi ntchitu, tigwira ntchitu ndi manja ngidu.+ Asani atitinyoza, titumbika.+ Asani titombozgeka, tikunthiyapu mwakuzikira.+ 13 Asani atitipusikiya, timuka mwakuzika.*+ Mpaka sonu taja vinthu vaunyakazi* va charu, vinthu vaunyakazi vakutuliya ku vinthu vosi.
14 Nditikulembiyani vinthu venivi kuti ndikuchitiskeni soni cha, kweni kuti ndikulunguchizgeni nge ŵana ŵangu akwanjiwa. 15 Pakuti chinanga kuti mungaŵa ndi asambizi* 10,000 mwaku Khristu, uneneska ngwakuti mwe ndi awusemwi anandi cha; pakuti mwaku Khristu Yesu ini ndaja wusemwi kuporote mu uthenga wamampha.+ 16 Mwaviyo, nditikupemphani kuti muyezgengi ini.+ 17 Ndichu chifukwa chaki ndakutumiziyani Timote, pakuti iyu ndi mwana wangu wakwanjiwa ndipuso wakugomezgeka mwa Ambuya. Iyu wakukumbuseningi nthowa zangu mwakukoliyana ndi Khristu Yesu+ nge mo ndisambiziya kwekosi mu mpingu wewosi.
18 Anyaki atijikuzga nge kuti ndilekengi kuza kweniko. 19 Kweni ndizengi kweniko pambula kuswera yapa asani Yehova* wakhumba. Asani ndaza ndazamuziŵa mazu nga ŵanthu akujikuzga cha, kweni ndazamuziŵa nthazi zawu. 20 Pakuti Ufumu waku Chiuta ndi nkhani ya mazu cha, kweni nthazi. 21 Mungasankhanji? Ndizi kwaku yimwi ndi likhwechu+ pamwenga ndizi ndi chanju ndipuso mzimu wakuzika?
5 Kwavwika kuti pakati pinu pe ureŵi*+ ndipu ureŵi waki ngwakuti uchitika cha ndi ŵanthu amitundu. Ndavwa kuti munthu munyaki waja ndi* muwolu wa awisi.+ 2 Kumbi mumalika chifukwa cha venivi? Asi mungwenere kuchita chitima,+ kuti munthu yo wachita venivi watuzgikepu pakati pinu?+ 3 Chinanga kuti mwakuliŵavu nde kweniko cha, kweni mu mzimu nde kweniko, ndipu ndamuyeruzga kali munthu yo wachita venivi nge kuti nde namwi kweniko. 4 Asani muwungana pamoza mu zina la Ambuya Yesu, ndipu muziŵa kuti mu mzimu nde namwi limoza ndi nthazi ya Ambuya Yesu, 5 muperekeni kwaku Satana+ munthu waviyo kuti liŵavu laki linangiki, ndi chilatu chakuti mzimu uzitaskiki mu zuŵa la Ambuya.+
6 Kumalika kwinu nkhwamampha cha. Kumbi muziŵa cha kuti chakutupisa chimanavi, chitupisa bulunga losi la fulawu wakukasa?+ 7 Tuzganipu chakutupisa chakali kuti muje chiŵandi chasonu, ndi chilatu chakuti muleki kutupisika. Pakuti kukamba uneneska, Khristu mbereri yidu ya Pasika,+ waperekeka kuŵa sembi.+ 8 Mwaviyo tiyeni tichiti phwandu lenili+ kwambula chakutupisa chakali pamwenga kwambula chakutupisa chauheni ndipuso chaubudi, kweni tichiti ndi chiŵandi chambula chakutupisa, chiŵandi chamampha ndipuso chauneneska.
9 Mukalata yangu ndingukulembiyani kuti muleki kwanjana* ndi ŵanthu wo achita ureŵi.* 10 Ndang’anamuwanga kuti muŵakhwechiyengi limu cha ŵanthu a mucharu ichi+ wo achita ureŵi* pamwenga ambunu, pamwenga akuphanga, pamwenga wo asopa angoza. Chifukwa asani vingaŵa viyo, ndikuti mwatingi mukhumbikengi kutuwamu mucharu ichi.+ 11 Kweni sonu nditikulembiyani kuti muleki kwanjana*+ ndi munthu weyosi yo wadanika kuti mubali mweniyo wachita ureŵi* pamwenga wambunu+ pamwenga wasopa angoza pamwenga wakutuka* pamwenga wakuloŵe+ pamwenga wakuphanga.+ Muleki chinanga nkhurya nayu munthu waviyo. 12 Kumbi kuyeruzga ŵanthu akubwalu ndi ntchitu yangu? Asi muyeruzga ŵanthu amukati, 13 penipo Chiuta wayeruzga akubwalu?+ “Mumumiki dankha mu mpingu munthu muheni yo.”*+
6 Kumbi walipu pakati pinu yo asani we ndi mulandu ndi munyaki+ wachita chiganga kumutole kukhoti ku ŵanthu ambula urunji, mumalu mwakuluta nayu kwa akupaturika? 2 Pamwenga kumbi muziŵa cha kuti akupaturika azamuyeruzga charu?+ Ndipu asani yimwi mwazamuyeruzga charu, kumbi mungatondeka kuyeruzga tinkhani timanatimana? 3 Kumbi muziŵa cha kuti tazamuyeruzga angelu?+ Sonu tingatondekiyanji kuyeruzga nkhani za mu umoyu wunu? 4 Sonu asani mwe ndi nkhani za mu umoyu wunu zakuti ziyeruzgiki,+ kumbi ŵanthu wo mpingu utiŵawona kuti nkhanthu cha ndiwu musankha kuti aje akweruzga? 5 Ndilongoro kuti ndikuchitiskeni soni. Kumbi pakati pinu palivi munthu wazeru yo wangayeruzga abali ŵaki? 6 Mumalu mwaki mubali watole mubali waki kukhoti, ku ŵanthu ambula kugomezga!
7 Kukamba uneneska, asani mutoliyana kukhoti, ndikuti mwatondeke limu. Mwalekiyanji kuzomereza ŵaka kuti munyinu wakunangiyeni?+ Mwalekiyanji kuzomereza kuti yimwi ndimwi mufwepu ŵaka? 8 Mumalu mwaki yimwi ndimwi munanga kweniso mutuba, ndipu abali ŵinu ndiwu mutiŵachitiya venivi!
9 Pamwenga kumbi muziŵa cha kuti ŵanthu ambula urunji azamuhara cha Ufumu waku Chiuta?+ Mungalandizgikanga* cha. Ŵanthu wosi wo achita ureŵi,*+ wo asopa angoza,+ achigololu,+ anthulumi wo atijipereka kuti anthulumi anyawu agonanengi nawu,+ anthulumi wo agonana ndi anthulumi anyawu,+ 10 ankhungu, ambunu,+ aloŵevu,+ akutuka* ndipuso akuphanga azamuhara cha Ufumu waku Chiuta.+ 11 Ndipu mwanyaki aku yimwi mwenga aviyo. Kweni mwatoweseka;+ mwapaturika;+ mwadanika kuti ndimwi arunji+ mu zina la Ambuya Yesu Khristu, kweniso ndi mzimu waku Chiuta widu.
12 Vinthu vosi vakuzomerezeka kwaku ini, kweni ndi vosi cha vaphindu.+ Vinthu vosi vakuzomerezeka kwaku ini, kweni ndizomerezengi cha kuti chinthu chechosi chindilamulengi. 13 Chakurya ntcha lufu, ndipu lufu nda chakurya, kweni Chiuta wazamutuzgapu vosi.+ Liŵavu ndakuchitiya ureŵi* cha, kweni nda Ambuya+ ndipu Ambuya ndiwu ŵeneku a liŵavu. 14 Kweni Chiuta wakuyuska Ambuya,+ ndipu nasi wazakutiyuska ku nyifwa+ kuporote mu nthazi zaki.+
15 Kumbi muziŵa cha kuti maliŵavu nginu ndi viŵalu vaku Khristu?+ Sonu kumbi ndingato viŵalu vaku Khristu ndi kuvibatika ku huli? Ndingachita cha venivo! 16 Kumbi muziŵa cha kuti weyosi yo wajibatika ku huli ndi liŵavu limoza ndi huli lo? Pakuti Chiuta watiti: “Wosi ŵaŵi azamuja liŵavu limoza.”+ 17 Kweni weyosi yo wabatikika kwa Ambuya, njumoza ndi yiwu mu mzimu.+ 18 Thaŵani ureŵi!*+ Ubudi wewosi wo munthu wangachita, ngwakubwalu kwa liŵavu laki, kweni weyosi yo wachita ureŵi, wanangiya liŵavu laki.+ 19 Kumbi muziŵa cha kuti liŵavu linu ndi nyumba yakusopiyamu+ ya mzimu wakupaturika wo we mwinu, weniwo Chiuta wakupaskani?+ Kweniso mwe aku mwaŵeni cha,+ 20 pakuti mukugulika ndi mtengu.+ Yesesani kukankhuska Chiuta+ mwakugwiriskiya ntchitu maliŵavu nginu.+
7 Sonu pa nkhani yakukwaskana ndi vinthu vo mungulemba, nkhwamampha kuti munthulumi waleki kukwaska* munthukazi. 2 Kweni chifukwa cha kuwanda kwa ureŵi,* munthulumi weyosi waje ndi muwolu waki+ ndipu munthukazi weyosi waje ndi mulumu waki.+ 3 Munthulumi wapereki ku muwolu waki cho ntchakumuyenere, ndipu munthukazi nayu wamuchitiyi venivi mulumu waki.+ 4 Munthukazi wakuyirwa walivi mazaza pa liŵavu laki, kweni mulumu waki ndiyu. Munthulumi wakuto nayu walivi mazaza paliŵavu laki, kweni muwolu waki ndiyu. 5 Munganolananga cha kupatuwaku asani mosi mwavwanana kuti muleki dankha kwa nyengu yakuŵikika, kuti mujipereki pa kupemphera. Pavuli paki, muwere so pamoza kuti Satana waleki kulutirizga kukuyesani chifukwa cha kutondeka kujiko. 6 Nditikuzomerezani kuti mungachita vo ndakamba, kweni nditikulamulani cha. 7 Ndatingi ndikondwengi asani anthulumi wosi ŵenga nge mo ini ndiliri. Kweni munthu weyosi we ndi mphasu yaki+ yakutuliya kwaku Chiuta, munyaki mu nthowa iyi, munyaki mu nthowa yiya.
8 Sonu ndikambiya wo mbambula kuto pamwenga kuyirwa kweniso vyoko kuti mbumampha kwaku yiwu asani angalutirizga kuja nge mo ini ndiliri.+ 9 Kweni asani angatondeka kujiko, ato pamwenga ayirwi, chifukwa mbumampha kuto pamwenga kuyirwa kuluska kusuzgika ndi khumbiru lakugonana.+
10 Ku ŵanthu akuto pamwenga akuyirwa ndipereka ulongozgi uwu, ini cha kweni Ambuya, kuti munthukazi waleki kupatukaku ku mulumu waki.+ 11 Kweni asani wapatukaku ku mulumu waki, walutirizgi kuja wambula kuyirwa, pamwenga waweriyani so ndi mulumu waki. Ndipu munthulumi wangamulekanga cha muwolu waki.+
12 Ambuya cha+ kweni ini, ndikambiya ŵanthu anyaki kuti: Asani mubali we ndi munthukazi wambula kugomezga ndipu munthukazi yo wazomera kuti wajengi nayu, wangamulekanga cha. 13 Ndipuso asani munthukazi we ndi munthulumi wambula kugomezga, ndipu munthulumi yo wazomera kuti wajengi nayu, munthukazi yo wangamulekanga cha mulumu waki. 14 Pakuti munthulumi wambula kugomezga watoweseka chifukwa cha muwolu waki, ndipu munthukazi wambula kugomezga watoweseka chifukwa cha mubali. Asani venga viyo cha, ŵana ŵinu atingi ajengi akufipiskika, kweni sonu mbakupaturika. 15 Kweni asani munthu wambula kugomezga wasankha kutuwaku,* watuweku ndipu mubali pamwenga mzichi ngwakumangika cha asani vaŵa viyo. Kweni Chiuta wakukudaniyani ku chimangu.+ 16 Pakuti yiwi wamunthukazi, uziŵa wuli panyaki yiwi ndiwi utaskengi mulumu waku?+ Pamwenga yiwi wamunthulumi, uziŵa wuli panyaki yiwi ndiwi utaskengi muwolu waku?
17 Kweni nge mo Yehova* wapereke chigaŵa ku munthu weyosi, munthu weyosi wayendengi mwakukoliyana ndi mo Chiuta wakumudaniya.+ Ndipu nani so ndipereka ulongozgi wenuwu kumipingu yosi. 18 Kumbi walipu munthu yo wenga wakudumulika wachidanika?+ Waje viyo ndi kudumulika kwaki. Kumbi walipu munthu yo wakudanika wambula kudumulika? Waje viyo kwambula kudumulika.+ 19 Kudumulika nkhanthu cha, kuleka kudumulika naku nkhanthu cha.+ Chakukhumbika nkhusunga marangu ngaku Chiuta.+ 20 Kwali munthu wenga wuli po wadanikanga, walutirizgi kuja viyo.+ 21 Kumbi ungudanika we kapolu? Ungafipanga mtima cha;+ kweni asani ungafiska kufwatuka, saniriyapu mwaŵi. 22 Pakuti munthu yo wangudanika ndi Ambuya po wenga kapolu, ngwakufwatulika ndipu ngwa Ambuya.+ Mwakuyanana ŵaka, munthu yo wangudanika po wenga mwanangwa, ndi kapolu waku Khristu. 23 Mukugulika ndi mtengu;+ lekani kuja akapolu a ŵanthu. 24 Abali, kwali munthu wenga wuli po wadanikanga, walutirizgi kuja viyo pa masu paku Chiuta.
25 Sonu vakukwaskana ndi ŵanthu ambula kuto pamwenga kuyirwa,* ndilivi dangu lakutuliya kwa Ambuya, kweni ndipereka maŵanaŵanu ngangu+ nge munthu yo wakulongoreka lisungu ndi Ambuya kuti ndije wakugomezgeka. 26 Mwaviyo, ndiwona kuti vingaŵa umampha kuti munthulumi walutirizgi kuja nge mo waliri, chifukwa cha masuzgu ngo ngalipu. 27 Kumbi ukumangika ku muwolu waku? Leka kukhumba kufwatuka.+ Kumbi ukufwatuka ku muwolu waku? Leka kukhumba munthukazi. 28 Kweni asani ungato, ndikuti wachita ubudi cha, ndipu asani munthu wambula kuto pamwenga kuyirwa wato pamwenga wayirwa, wachita ubudi cha. Kweni ŵanthu wo achita viyo azamuja ndi suzgu muliŵavu lawu. Ndipu ini nditikuvikiliyani.
29 Kweniso ndikamba ivi abali, nyengu yo yajaku yafupikiskika.+ Kutuliya sonu, wo ŵe ndi anthukazi, ajengi nge alivi, 30 wo aliya, ajengi nge wo aleka kuliya, wo akondwa ajengi nge wo aleka kukondwa, wo agula, ajengi nge wo alivi kanthu, 31 wo agwiriskiya ntchitu charu, ajengi nge wo aleka kuchigwiriskiya ntchitu mwakukwana. Pakuti vakuchitika va pacharu ichi visintha. 32 Kukamba uneneska, ndikhumba kuti muleki kufipa mtima. Munthulumi wambula kuto wafipiya mtima vinthu va Ambuya, mo wangakondwese Ambuya. 33 Kweni munthulumi wakuto, wafipiya mtima vinthu va charu,+ mo wangakondwese muwolu waki, 34 ndipuso ngwakugaŵikana. Ndipu munthukazi wambula kuyirwa kweniso mwali, afipiya mtima vinthu va Ambuya,+ kuti aje akutowa muliŵavu lawu ndi mu mzimu wawu. Kweni munthukazi wakuyirwa, wafipiya mtima vinthu va charu, mo wangakondwese mulumu waki. 35 Ndikamba venivi kuti vikuwovyeni. Kuti nditikumangani* cha, kweni nditikuchiskani kuti muchiti cho ntchakwenere, kweniso kuti mulutirizgi kujipereka kwa Ambuya kwambula chakutimbanyizga.
36 Kweni asani munthu munyaki wawona kuti wangatondeka kujiko asani wangaleka kuto pamwenga kuyirwa,* ndipu wajumpha pa unamana, vo wangachita ndi ivi: Wachiti cho wakhumba, wachita ubudi cha. Ato pamwenga ayirwi.+ 37 Kweni asani munthu munyaki ngwakujalikiskika mumtima mwaki, wasuzgika cha, we ndi mazaza pa khumbiru laki, kweniso wasankha mumtima mwaki kuti walutirizgengi kuja wambula kuto pamwenga kuyirwa,* wachitengi umampha.+ 38 Ndipuso yo wato pamwenga kuyirwa* wachita umampha kweni yo waleka kuto pamwenga kuyirwa wachita umampha ukongwa.+
39 Munthukazi ngwakumangika asani mulumu waki ngwamoyu,+ kweni asani mulumu waki wagona tulu ta nyifwa, ngwakufwatuka kuyirwa ku munthulumi weyosi yo wakhumba, kweni mwa Ambuya pe.+ 40 Kweni ini ndiŵanaŵana kuti munthukazi yo wangakondwa asani walutirizga kuja nge mo waliri, ndipu ndigomezga kuti nani so nde ndi mzimu waku Chiuta.
8 Sonu pa nkhani yakukwaskana ndi chakurya chakuperekeka kwa angoza:+ Tiziŵa kuti tosi tiziŵa vinthu.+ Kuziŵa vinthu kuchitiska munthu kujikuzga kweni chanju chizenga.+ 2 Asani munthu munyaki waŵanaŵana kuti waziŵa chinthu chinyaki, ndikuti wechendafikepu pakuchiziŵa nge mo wakhumbikiya. 3 Kweni asani munthu munyaki watanja Chiuta, munthu mwenuyu waziŵika ndi iyu.
4 Sonu pa nkhani ya kurya chakurya chakuperekeka kwa angoza, tiziŵa kuti ngoza nkhanthu cha+ mucharu, ndipuso kuti kulivi so Chiuta munyaki kweni yumoza pe.+ 5 Pakuti chinanga kuti kwe anandi wo adanika kuti achiuta, kwali nkhuchanya pamwenga pacharu+ nge mo viliri kuti kwe “achiuta” anandi ndipuso “ambuya” anandi, 6 kweni kwaku isi kwe Chiuta yumoza,+ Ada,+ mweniyo chifukwa chaku iyu, vinthu vosi vilipu ndipuso isi te ŵaki.+ Kweniso kwe Mbuya yumoza Yesu Khristu, mweniyo kuporote mwaku iyu vinthu vosi vilipu,+ ndipu isi so kuporote mwaku iyu.
7 Kweni ndi wosi cha wo aziŵa venivi.+ Anyaki chifukwa chakuti anguziŵiliya angoza, aturya chakurya chenichi nge kuti ntchakuperekeka kwa angoza,+ ndipu pakuti njuŵi yawu njambula nthazi, yifipiskika.+ 8 Kweni chakurya chingatiwovya cha kuti tindere kufupi ndi Chiuta.+ Asani tileka kurya te aheni cha, ndipu asani titurya te amampha ukongwa cha.+ 9 Kweni lutirizgani kuphwere, kuti wanangwa winu wa kusankha ungaja chinthu chakuguŵiska ku ŵanthu ambula nthazi.+ 10 Pakuti asani munthu munyaki watikuwona yiwi wakuziŵa vinthu uturya munyumba yakusopiyamu ngoza, kumbi njuŵi ya munthu uyu, mweniyo ngwambula nthazi yingamuchitiska cha kuja ndi chiganga mpaka kurya chakurya chakuperekeka kwa angoza? 11 Mwaviyo, chifukwa cha kuziŵa vinthu kwaku, munthu wakulopwa wanangika, mubali waku, mweniyo Khristu wakumufwiya.+ 12 Asani munangiya abali ŵinu mu nthowa yeniyi, ndipu mupweteka njuŵi zawu zambula nthazi,+ munangiya Khristu. 13 Ndichu chifukwa chaki asani chakurya chiguŵiska mubali wangu, ndazamuryapu so cha nyama, kuti ndileki kuguŵiska mubali wangu.+
9 Kumbi nde mwanangwa cha? Kumbi nde wakutumika cha? Kumbi ndikuŵawona cha Ambuya Yesu?+ Kumbi yimwi mwe ntchitu yangu cha mwa Ambuya? 2 Chinanga kuti ku ŵanthu anyaki nde wakutumika cha, kweni kwaku yimwi pe ndisimikiza kuti nde wakutumika! Pakuti yimwi ndimwi chidindu chakusimikiziya kuti nde wakutumika mwa Ambuya.
3 Vo ndingakamba pakujivikiliya ku ŵanthu wo atindifufuza vakuti: 4 Asi te ndi wanangwa wakurya* ndi kumwa? 5 Asi te ndi wanangwa wakwende limoza ndi awolu ŵidu wo Mbakhristu,*+ nge mo viliri ndi akutumika wosi ndipuso abali ŵa Ambuya+ kweniso Kefa?*+ 6 Pamwenga ini pe ndi Baranaba+ ndisi tilivi wanangwa wakuleka kugwira ntchitu yakuti yitiwovyi pa umoyu widu? 7 Kumbi ndi msilikali nuyu yo wachiteŵete watijilipira yija? Ndiyani yo walima munda wa mphereska kwambula kuryaku vipasu vaki?+ Pamwenga ndiyani yo waliska mskambu wa viŵetu kweni wamwaku cha mkaka waki?
8 Kumbi ndilongoro vinthu venivi nge mo ŵanthu awone? Pamwenga kumbi Dangu* likambapu cha vinthu venivi? 9 Pakuti mu Dangu* laku Mozesi mukulembeka kuti: “Asani ng’ombi yikhwema mbewu, ungayimanganga kumulomu cha.”+ Kumbi Chiuta wafipiya mtima ng’ombi? 10 Pamwenga kumbi wangukamba venivi chifukwa chaku isi? Vikulembeka nadi chifukwa chaku isi, pakuti munthu yo walima ndi pulawu kweniso munthu yo wakhwema, watenere kuchita viyo ndi chilindizga chakuti nayu wasaniyengepu kanthu.
11 Sonu asani pakati pinu tikupandapu vinthu vauzimu, kumbi nkhunanga kuti kwaku yimwi tikololeku vinthu vakuliŵavu vakuti vitiwovyi?+ 12 Sonu asani ŵanthu anyaki ŵe ndi wanangwa wenuwu wakuti muŵawovyengi, asi ndikuti nasi te ndi wanangwa ukulu wakuchita venivi? Kweni isi tikuwugwiriskiyapu ntchitu cha wanangwa wenuwu,*+ mumalu mwaki, tikunthiyapu vinthu vosi kuti mu nthowa yeyosi tileki kujaliza uthenga wamampha wakukwaskana ndi Khristu.+ 13 Kumbi muziŵa cha kuti ŵanthu wo agwira ntchitu zakupaturika aturya vinthu va munyumba yakusopiyamu, ndipuso wo nyengu zosi ateŵete paguŵa la sembi alondiyaku vinthu va paguŵa la sembi?+ 14 Mwakuyanana ŵaka, Ambuya akulamula kuti wo apharazga uthenga wamampha awovyekengi kuporote mu uthenga wamampha.+
15 Kweni ini ndikuzigwiriskiyapu ntchitu cha nthowa zenizi.+ Ndipu kukamba uneneska, ndalemba vinthu venivi ndi chilatu chakuti vichitikiyi ini cha, pakuti vingaŵa umampha kuti ndifwi kuluska . . . palivi munthu yo wangandilonda vifukwa vakumalikiya!+ 16 Sonu asani ndipharazga uthenga wamampha palivi chifukwa chakumalikiya, pakuti ndivu ndikulamulika kuti ndichiti. Nadi panu, soka ini asani ndileka kupharazga uthenga wamampha!+ 17 Asani ndichita venivi mwakukhumbisiska, nde ndi mphotu, kweni chinanga ndingachita mwambula kukhumba napu, uteŵeti wakuwonere wo ndikupaskika ndeche nawu mbwenu.+ 18 Sonu mphotu yangu ntchinthu wuli? Kuti asani ndipharazga uthenga wamampha, ndipharazgengi kwawezi, kuti ndileki kuwugwiriskiya ntchitu uheni wanangwa wangu pa nkhani yakupharazga uthenga wamampha.
19 Pakuti chinanga kuti nde mwanangwa ku ŵanthu wosi, ndajisambusa ndija kapolu kuti ndiyanduwi ŵanthu anandi ukongwa. 20 Kwa Ayuda ndinguja nge Myuda kuti ndiyanduwi Ayuda.+ Ku ŵanthu akwende dangu, ndinguja nge wakwende dangu, chinanga kuti ini ndamweni nditende dangu cha, kuti ndiyanduwi ŵanthu wo atende dangu.+ 21 Ku ŵanthu ambula dangu, ndinguja nge wambula dangu, kuti ndiyanduwi ŵanthu ambula dangu, chinanga kuti nde munthu wambula dangu cha kwaku Chiuta kweni nditende dangu laku Khristu.+ 22 Ku ŵanthu ambula nthazi ndinguja nge wambula nthazi kuti ndiyanduwi ŵanthu ambula nthazi.+ Ndaja vinthu vosi ku ŵanthu amitundu yosi, kuti ndiyesesi kutaskaku ŵanthu anyaki. 23 Kweni ndichita vinthu vosi chifukwa cha uthenga wamampha, kuti ndigaŵiyeku ŵanthu anyaki.+
24 Kumbi muziŵa cha kuti pa maphara, ŵanthu wosi atchimbiya, kweni njumoza pe yo walonde mphotu? Tchimbiyani mwakuti mukalonde mphotu.+ 25 Sonu ŵanthu wosi wo achitaku maphara atijiko mu vinthu vosi. Ndipu achita venivi kuti alonde nkhata* yo yinangika,+ kweni isi tazamulonde yo yinangika cha.+ 26 Mwaviyo nditchimbiya chipuramutu cha.+ Mo ndiponye mafayiti ngangu ndipuma mphepu cha. 27 Ndipuma* liŵavu langu+ ndipu nditililongozga nge kapolu, kuti pavuli pakuti ndapharazgiya anyaki ini ndamweni ndileki kuja wambula kuzomerezeka.*
10 Sonu abali, ndikhumba kuti muziŵi kuti apapi ŵidu wosi akali ŵenga pasi pa mtambu+ ndipu wosi anguporota panyanja.+ 2 Kweniso wosi angubatizika mwaku Mozesi mwakugwiriskiya ntchitu mtambu ndipuso nyanja. 3 Ndipu wosi angurya chakurya chauzimu chimoza,+ 4 wosi angumwa so chakumwa chauzimu chimoza,+ chifukwa amwanga kutuliya pa mwa wauzimu wo waŵalondonga, ndipu mwa wo wang’anamuwanga* Khristu.+ 5 Chinanga kuti venga viyo, Chiuta wangukondwa nawu cha anyaki mwaku yiwu, ndipu angubayikiya muchipululu.+
6 Sonu vinthu venivi vinguja vakuwoniyapu kwaku isi, kuti tileki kukhumbira vinthu viheni nge mo yiwu anguvikhumbiriya.+ 7 Tingasopanga angoza cha nge mo anyaki aku yiwu anguchitiya. Anguchita nge mo vikulembeke kuti: “Anguja pasi, angurya ndi kumwa. Ndipu angusoka ndi kwamba kukondwa.”+ 8 Tingachitanga ureŵi,* cha nge mo anyaki mwaku yiwu anguchitiya ureŵi,* mwakuti anyaki mwaku yiwu akukwana 23,000, angufwa zuŵa limoza.+ 9 Tingamuyesanga cha Yehova* nge mo anyaki mwaku yiwu angumuyese,+ mwakuti angulumika ndi njoka ndipu angufwa.+ 10 Kweniso tingaŵanga akudinginyika cha nge mo anyaki mwaku yiwu angudinginyikiya,+ ndipu wakubaya wanguŵamala.+ 11 Sonu vinthu venivi vinguŵachitikiya kuti vije vakuwoniyapu ndipu vikulembeka kuti vititcheŵeski,+ isi umaliru wa nyengu watifikiya.
12 Sonu yo waŵanaŵana kuti wama, waphwere kuti wangawa.+ 13 Palivi mayeseru ngo ngakuwiyani ngakuluska ngo ngawiya ŵanthu wosi.+ Kweni Chiuta ngwakugomezgeka ndipu wazomerezengi cha kuti muyeseki kujumpha po mungakunthiyapu.+ Ndipu asani muyeseka iyu wanozgengi nthowa yakuti mufiski kukunthiyapu.+
14 Mwaviyo abali ŵangu akwanjiwa, thaŵani kusopa angoza.+ 15 Ndilongoro nge kuti ndikamba ndi ŵanthu akuwamu. Yeruzgani mwija vo ndikamba, asani vauneneska pamwenga vaboza. 16 Asi kapu ya vitumbiku yo titumbika nkhusangana ndopa zaku Khristu?+ Asi chiŵandi cho timenya nkhusangana liŵavu laku Khristu?+ 17 Chifukwa chakuti pe chiŵandi chimoza, isi chinanga kuti te anandi, te liŵavu limoza+ pakuti tosi tiryaku chiŵandi cho.
18 Ŵanaŵaniyani vakuchitika va Ayisirayeli akuliŵavu: Asi wo aturya sembi, asangana ndi guŵa la sembi?+ 19 Kumbi ndikhumba kukambanji? Kumbi sembi zakuperekeka kwa angoza nkhanthu, pamwenga ngoza nkhanthu? 20 Awa; kweni ndikamba kuti sembi zo ŵanthu amitundu yinyaki apereka, atizipereka kwaku Chiuta cha,+ kweni ku viŵanda. Ndikhumba cha kuti yimwi muje akusangana ndi viŵanda.+ 21 Vingachitika cha kuti mumwi kapu yaku Yehova* ndi kapu ya viŵanda. Vingachitika cha kuti muryi “va pathebulu laku Yehova”*+ ndi va pathebulu la viŵanda. 22 Pamwenga ‘kumbi tikhumba kuchitiska sanji Yehova’?*+ Kumbi isi te ndi nthazi kuluska iyu?
23 Vinthu vosi vakuzomerezeka,* kweni ndi vinthu vosi cha vakovya. Vinthu vosi vakuzomerezeka,* kweni ndi vinthu vosi cha vakuzenga.+ 24 Munthu weyosi wangapenjanga vakukhumba vaki pe cha, kweni walutirizgi kupenja vakukhumba va munyaki.+
25 Muryengi chechosi cho chigulisika pamsika wa nyama, mungafumbanga cha kuchitiya njuŵi yinu. 26 Pakuti “charu ndi vinthu vosi vo ve mwenimo vaku Yehova.”*+ 27 Asani munthu wambula kugomezga wakudanani ndipu mukhumba kuluta, karyeni chechosi cho wakukupaskani, mungachifumbanga cha chifukwa cha njuŵi yinu. 28 Kweni asani munthu munyaki wakukambiyani kuti, “Ivi vakuperekeka sembi kwa angoza,” kurya cha chifukwa cha munthu yo wakukambiyani kweniso chifukwa cha njuŵi.+ 29 Ndikamba njuŵi yinu cha, kweni ndikamba njuŵi ya munthu munyaki. Ntchifukwa wuli wanangwa wangu ungayeruzgika ndi njuŵi ya munthu munyaki?+ 30 Asani nditurya pavuli pakuti ndawonga kwaku Chiuta, ntchifukwa wuli ndinyozeka pa vinthu vo ndawonga kwaku Chiuta?+
31 Mwaviyo, kwali muturya, kwali mutumwa pamwenga muchita chinthu chinyaki chechosi, chitani vinthu vosi kuti mukankhuski Chiuta.+ 32 Lekani kuja chakuguŵiska kwa Ayuda, kwa Agiriki ndipuso ku mpingu wosi waku Chiuta.+ 33 Kweni ini ndikondwesa ŵanthu wosi mu vinthu vosi, kwambula kupenja vakukhumba vangu pe,+ kweni va ŵanthu anandi kuti ataskiki.+
11 Muyezgengi ini nge mo nani ndiyezge Khristu.+
2 Nditikulumbani chifukwa chakuti mu vinthu vosi mutindikumbuka ndipu mutesesa kusunga midawuku nge mo ndikukupaskiyani. 3 Kweni ndikhumba kuti muziŵi kuti mutu wa munthulumi weyosi ndi Khristu,+ ndipu mutu wa munthukazi ndi munthulumi,+ kweniso mutu waku Khristu ndi Chiuta.+ 4 Munthulumi weyosi yo wavwala chinthu kumutu wachipemphera pamwenga wachikamba mauchimi, walengesa mutu waki. 5 Kweni munthukazi weyosi yo wapemphera pamwenga wakamba mauchimi+ kwambula kuvwala chinthu kumutu walengesa mutu waki, pakuti wayanana ndi munthukazi yo wakumeta phala. 6 Pakuti asani munthukazi waleka kuvwala chinthu kumutu, mbwenu wasengi sisi laki. Kweni asani ntchakuchitiska soni kuti munthukazi wasengi pamwenga wameti phala, watenere kuvwala chinthu kumutu.
7 Ndipu munthulumi watenere cha kuvwala chinthu kumutu kwaki, pakuti iyu ntchikozgu+ ndipuso unkhankhu waku Chiuta, kweni munthukazi mbunkhankhu wa munthulumi. 8 Pakuti munthulumi wakutuliya ku munthukazi cha, kweni munthukazi ndiyu wakutuliya ku munthulumi.+ 9 Ndipuso munthulumi wakulengeke munthukazi cha, kweni munthukazi ndiyu wakulengeke munthulumi.+ 10 Ndichu chifukwa chaki munthukazi watenere kuja ndi chisimikizu pamutu waki chakulongo kuti watijithereska, chifukwa cha angelu.+
11 Kweniso mwa Ambuya, munthukazi waŵaku cha kwambula munthulumi pamwenga munthulumi waŵaku cha kwambula munthukazi. 12 Pakuti nge mo munthukazi watuliya ku munthulumi,+ munthulumi nayu waŵaku kuporote mu munthukazi, kweni vinthu vosi vituliya kwaku Chiuta.+ 13 Yeruzgani mwija: Kumbi nkhwakwenere kuti munthukazi wapempheri kwaku Chiuta kwambula kuvwala chinthu kumutu kwaki? 14 Kumbi tisambirapu cha pa umunthu widu kuti ntchakuchitiska soni asani munthulumi we ndi sisi litali, 15 kweni asani munthukazi we ndi sisi litali mbunkhankhu kwaku iyu? Chifukwa wakupaskika sisi mumalu mwa chinthu chakuvwala kumutu. 16 Kweni asani munthu munyaki wasuska venivi chifukwa chakuti watanja midawuku yinyaki, isi tilivi midawuku yinyaki, ndipu mipingu yaku Chiuta nayu so yilivi.
17 Kweni ndichipereka ulongozgi uwu, nditikulumbani cha, pakuti muwungana kuti muchiti vinthu vamampha cha, kweni kuti muchiti vinthu viheni. 18 Pakuti chakwamba ndavwa kuti asani mwawungana pamoza, pakati pinu patuŵa kugaŵikana, ndipu ndigomezga kuti ivi vingaŵa nadi vauneneska. 19 Pakuti pakati pinu paŵengi timagulu takugaruka,+ kuti wo mbakuzomerezeka aziŵiki.
20 Asani mwawungana pamoza, muwungana kuti muryi nadi Chakurya Chamazulu cha Ambuya cha.+ 21 Chifukwa pakurya chakurya chenichi, weyosi waryiya limu chakurya chaki chamazulu. Mwaviyo munyaki watuŵa ndi nja, penipo munyaki watuŵa kuti waloŵe. 22 Kumbi mulivi nyumba zakuryiyaku ndi kumwiyaku? Pamwenga muyuyuwa mpingu waku Chiuta ndi kulengesa ŵanthu wo alivi kekosi? Kumbi ndikukambiyeninji? Kumbi ndikulumbeni? Yapa pe ndingakulumbani cha.
23 Pakuti vo ndikulonde kwa Ambuya ndivu ndikukupaskani, kuti Ambuya Yesu pa usiku+ wo anguperekeke, anguto chiŵandi, 24 ndipu ŵati awonga kwaku Chiuta, angumenya ndi kukamba kuti: “Chiŵandi ichi chimiya liŵavu langu+ lo liperekekengi chifukwa chaku yimwi. Lutirizgani kuchita venivi pakundikumbuka.”+ 25 Anguchita so venivi ndi kapu+ ŵati arya chakurya chamazulu ndipu angukamba kuti: “Kapu iyi yimiya phanganu lifya+ lo lifiskikengi chifukwa cha ndopa zangu.+ Lutirizgani kuchita venivi muchimwa, pakundikumbuka.”+ 26 Pakuti nyengu zosi muchirya chiŵandi chenichi ndi kumwa kapu yeniyi, mupharazga nyifwa ya Ambuya mpaka po aziyengi.
27 Mwaviyo weyosi yo waryiyamu bweka chiŵandi pamwenga wamwiyamu bweka kapu ya Ambuya, wazamuja ndi mulandu wakunangiya liŵavu kweniso ndopa za Ambuya. 28 Munthu weyosi wajifufuzi dankha kuti wawoni asani ngwakwenere,+ ndipu pavuli paki wangarya chiŵandi ndi kumwa va mukapu. 29 Chifukwa munthu mweniyo waturya ndi kumwa kwambula kuliziŵa umampha liŵavu lo, waturya ndi kumwa cheruzgu chaku iyu mweneku. 30 Ndichu chifukwa chaki anandi aku yimwi mbakulopwa, anyaki atama ndipu anandiku agona tulu ta nyifwa.*+ 31 Kweni asani tingajiziŵa mo tiliri, tingayeruzgika cha. 32 Kweni asani tiyeruzgika, ndikuti tilunguchizgika ndi Yehova,*+ kuti tileki kuyeruzgika kuti te aheni limoza ndi charu.+ 33 Mwaviyo abali, asani mwawungana pamoza kuti muryi Chakurya Chamazulu cha Ambuya, mulindizganengi. 34 Asani munthu munyaki we ndi nja waryiyi limu kunyumba kwaki, kuti asani mwawungana pamoza muleki kuyeruzgika.+ Kweni pa nkhani zo zajaku, ndazamunozga po ndiziyengi kweniko.
12 Abali, pa nkhani yakukwaskana ndi mphasu zauzimu,+ ndikhumba cha kuti muje ambula kuziŵa. 2 Muziŵa kuti po mwenga ŵanthu amitundu,* mwalongozgekiyanga ndipuso mwalandizgikiyanga kwa angoza wo alongoro cha+ ndipu mwaŵalondonga kwekosi ko akulongozgiyaningi. 3 Sonu ndikhumba kuti muziŵi kuti palivi munthu yo mwa mzimu waku Chiuta wangakamba kuti: “Yesu ngwakutembeka!” ndipuso kwambula mzimu wakupaturika palivi yo wangakamba kuti: “Yesu ndi Mbuya!”+
4 Sonu pe mphasu zakupambanapambana, kweni pe mzimu umoza.+ 5 Ndipuso pe mauteŵeti ngakupambanapambana,+ kweni pe Mbuya yumoza. 6 Pe so ntchitu zakupambanapambana* kweni ndi Chiuta yumoza mweniyo wachita ntchitu zosi mwaku weyosi.+ 7 Kweni ntchitu za mzimu ziwoneke mwaku weyosi kuti ŵanthu ayanduwi.+ 8 Pakuti munthu munyaki wapaskika mphasu ya mazu ngazeru* kuziya mu mzimu, munyaki mphasu ya mazu ngakuziŵa vinthu mwakukoliyana ndi mzimu weniwo umoza, 9 munyaki mphasu ya chivwanu+ mwa mzimu weniwo umoza, munyaki mphasu ya kuchizga+ mwa mzimu weniwo pe, 10 munyaki so mphasu yakuchita ntchitu zanthazi,+ munyaki mphasu ya kulongoro mauchimi, munyaki mphasu ya kuziŵa mazu ngakukambirika ndi Chiuta,+ munyaki mphasu ya kulongoro malilimi ngakupambanapambana,*+ ndipuso munyaki mphasu ya kufwatuliya malilimi.+ 11 Kweni vinthu vosi venivi vichitika kuporote mwa mzimu weniwo umoza ndipu ugaŵiya munthu weyosi mphasu, nge mo mzimu wo wakhumbiya.
12 Pakuti nge mo liŵavu limoza liliri ndi viŵalu vinandi ndipu viŵalu vosi vipanga liŵavu limoza, chinanga kuti viŵalu venivi vilipu vinandi kweni ndi liŵavu limoza,+ ndimu so Khristu nayu waliri. 13 Pakuti ndi mzimu umoza, tosi tikubatizika mu liŵavu limoza, kwali te Ayuda pamwenga te Agiriki, kwali te akapolu pamwenga te anangwa, tosi tikumweseka mzimu umoza.
14 Pakuti kukamba uneneska, liŵavu lipangika ndi chiŵalu chimoza cha, kweni vinandi.+ 15 Asani phazi lingakamba kuti, “Chifukwa chakuti nde janja cha, ndikuti nde chiŵalu cha liŵavu cha,” venivi vitilichitiska kuti lileki kuja chiŵalu chaliŵavu cha. 16 Ndipu asani gutu lingakamba kuti, “Chifukwa chakuti nde jisu cha, ndikuti nde chiŵalu cha liŵavu cha,” venivi vitilichitiska kuti lileki kuja chiŵalu cha liŵavu cha. 17 Asani liŵavu losi lenga jisu, mphanyi nthazi ya kuvwa ye pani? Asani liŵavu losi lenga gutu, mphanyi nthazi ya kunusa ye pani? 18 Kweni Chiuta wakuŵika chiŵalu chechosi cha liŵavu pamalu ngaki nge mo wangukhumbiya.
19 Asani viŵalu vosi venga chiŵalu chimoza, mphanyi liŵavu le pani? 20 Mumalu mwaki, pe viŵalu vinandi kweni liŵavu ndimoza. 21 Jisu lingakambiya cha janja kuti, “Nditikukhumba cha,” ndipuso mutu ungakambiya cha phazi kuti, “Nditikukhumba cha.” 22 Kweni viŵalu va liŵavu vo viwoneka kuti vambula nthazi, navu vakukhumbika. 23 Ndipu viŵalu va liŵavu vo tiŵanaŵana kuti vambula kuzirwa, navu titivitumbika ukongwa.+ Mwaviyo viŵalu vidu vo vileka kuwoneka umampha, titiviwona mwakwenere, 24 penipo viŵalu vidu vakutowa vikhumbika chechosi cha. Kweni chinanga kuti ve viyo, Chiuta wakulumikiza liŵavu ndipu wakupereka ulemu ukulu ku viŵalu vo vilivi ulemu, 25 kuti liŵavu lileki kugaŵikana kweni viŵalu vaki viphweriyanengi mwakuyanana.+ 26 Asani chiŵalu chinyaki chisuzgika, viŵalu vinyaki vosi visuzgikiya nachu limoza;+ pamwenga asani chiŵalu chinyaki chitumbikika, viŵalu vinyaki vosi vikondwe nachu limoza.+
27 Sonu yimwi ndimwi liŵavu laku Khristu+ ndipu weyosi waku yimwi pakuyija, ntchiŵalu.+ 28 Ndipu Chiuta waŵika viŵalu vakupambanapambana mu mpingu: chakwamba, akutumika;+ chachiŵi, achimi;+ chachitatu, asambizi;+ pavuli paki, wo achita ntchitu zanthazi;+ kutuwa po, wo ŵe ndi mphasu za kuchizga;+ wo achita ntchitu zakovya; alusu la kulongozga+ ndipuso wo alongoro malilimi ngakupambanapambana.+ 29 Ndi wosi cha wo mbakutumika, asi viyo? Ndi wosi cha wo mbachimi, asi viyo? Ndi wosi cha wo mbasambizi, asi viyo? Ndi wosi cha wo achita ntchitu zanthazi, asi viyo? 30 Ndi wosi cha wo ŵe ndi mphasu za kuchizga, asi viyo? Ndi wosi cha wo alongoro malilimi, asi viyo?+ Ndi wosi cha wo afwatuliya, asi viyo?+ 31 Kweni lutirizgani kupenjapenja* mphasu zikuluzikulu.+ Ndipu ndazakukulongoni nthowa yamampha ukongwa.+
13 Asani ndilongoro mu malilimi nga ŵanthu ndipuso mu malilimi nga angelu kweni ndilivi chanju, ndikuti ndaja nge belu lo litumbatumba ŵaka pamwenga chibeketi cho chichita chiwawa. 2 Ndipu asani nde ndi mphasu yakukamba mauchimi, mphasu yakuvwisa visisi vosi vakupaturika, mphasu yakuziŵa vinthu vosi+ ndipuso nde ndi chivwanu chosi mwakuti ndinganderezga mapiri,* kweni ndilivi chanju, mbwenu nde kanthu cha.*+ 3 Asani ndipereka vinthu vangu vosi kuti ndiryisi ŵanthu anyaki,+ ndipuso asani ndipereka liŵavu langu kuti ndijiŵikemu, kweni ndilivi chanju,+ mbwenu palivi cho ndiyanduwa.
4 Chanju+ chizikira*+ ndipuso ntchalisungu.+ Chanju chichita sanji cha.+ Chanju chitijilumba cha, chitijikuzga cha,+ 5 chichita vinthu vambula kwenere cha,*+ chikhumba vakuchija pe cha+ ndipuso chikwiya cha.+ Chisunga vifukwa cha.*+ 6 Chikondwa cha ndi vinthu vambula urunji,+ kweni chikondwa ndi uneneska. 7 Chiwundiya vinthu vosi,+ chigomezga vinthu vosi,+ chilindizga vinthu vosi+ ndipuso chikunthiyapu vinthu vosi.+
8 Chanju chimala cha. Kweni asani kwe mphasu zakukamba mauchimi, zazamumala; asani kwe malilimi, ngazamumala;* asani kwe kuziŵa vinthu kwazamumala. 9 Pakuti tiziŵa vinthu mwakupeleŵere+ ndipuso tikamba mauchimi mwakupeleŵere, 10 kweni po chakukwana chiziyengi, chakupeleŵere chazamumala. 11 Pa nyengu yo ndenga mwana, ndalongoronga nge mwana, ndaŵanaŵananga nge mwana ndipuso ndawonanga vinthu nge mwana; kweni sonu pakuti ndakuwa, ndaleka kuchita vinthu nge mwana. 12 Pa nyengu yinu, tiwona ŵaka vulumutiyi mwakugwiriskiya ntchitu gilasi lachisulu, kweni pa nyengu yo, tazamuwona masu ndi masu. Pa nyengu yinu, ndiziŵa vinthu mwakupeleŵere, kweni pavuli paki ndazamuziŵa mwakukwana,* nge mo ndiziŵikiya umampha. 13 Kweni sonu paja vinthu vitatu ivi: chivwanu, chilindizga ndipuso chanju; kweni chikulu ukongwa pa venivi, ntchanju.+
14 Yesesani kulongo chanju ndipuso lutirizgani kupenjapenja* mphasu zauzimu, kweni ukongwa mphasu ya kukamba mauchimi.+ 2 Chifukwa yo walongoro malilimi, walongoro ndi ŵanthu cha, kweni ndi Chiuta, pakuti palivi munthu yo watuvwa.+ Iyu walongoro visisi vakupaturika mwakuwovyeka+ ndi mzimu. 3 Kweni yo wakamba mauchimi wazenga, wachiska ndipuso wapembuzga ŵanthu ndi mazu ngaki. 4 Munthu yo walongoro malilimi watijizenga yija, kweni yo wakamba mauchimi wazenga mpingu. 5 Ndingayanja kuti mosi mulongorongi malilimi,+ kweni ndiwona kuti vingaŵa umampha ukongwa kuti mukambengi mauchimi.+ Kukamba uneneska, yo wakamba mauchimi waluska yo wakamba malilimi, asani waleka kufwatuliya malilimi ngo kuti mpingu uzengeki. 6 Kweni pa nyengu iyi abali, asani ndingaza ndi kulongoro namwi malilimi, ndingakuwovyaninji asani ndingaleka kukamba namwi vo vavumbulika kwaku ini,+ pamwenga vinthu vo ndiziŵa,+ pamwenga mauchimi pamwenga chisambizu?
7 Ivi viyanana ŵaka ndi vinthu vambula umoyu vo vituzga mazu, kwali ndi fyoliru pamwenga bangu.* Asani kambiru kaki kasinthasintha cha, kumbi cho chimbika pa fyoliru pamwenga pa bangu chingaziŵika? 8 Pakuti asani mbata* yitumba mwambula kuvwika umampha, ndiyani yo wanganozgeke nkhondu? 9 Mwakuyanana ŵaka, asani yimwi mwakugwiriskiya ntchitu lilimi linu mulongoro vinthu vakusuzga kuvivwa, kumbi munthu wangaziŵa wuli cho chikambika? Kukamba uneneska, mujengi kuti mulongoro mumphepu. 10 Pacharu pangaŵa mitundu yinandi ya mazu, kweni palivi mtundu wa mazu wo ulivi cho ung’anamuwa. 11 Chifukwa asani ndileka kuziŵa vo mazu ngang’anamuwa ndikuti ndiŵengi mulendu kwaku yo walongoro, ndipuso yo walongoro waŵengi mulendu kwaku ini. 12 Ndimu so viliri ndi yimwi, pakuti mukhumbisiska mphasu zauzimu, yesesani kuja ndi mphasu zinandi kuti mpingu uzengeki.+
13 Mwaviyo, yo walongoro malilimi wapempheri kuti wafwatuliyengi.+ 14 Pakuti asani ndipemphera mu malilimi, mphasu yangu yauzimu ndiyu yipemphera, kweni maŵanaŵanu ngangu ngalivi phindu. 15 Sonu chichitiki ntchinthu wuli? Ndipempherengi ndi mphasu yauzimu, kweni ndipempherengi so ndi maŵanaŵanu ngangu. Ndimbiyengi Chiuta sumu zakumuthamika ndi mphasu yauzimu, kweni ndimbiyengi so Chiuta sumu zakumuthamika ndi maŵanaŵanu ngangu. 16 Kweni asani muthamika Chiuta ndi mphasu yauzimu, kumbi munthu wambula kuziŵa, yo we pakati pinu wakambengi wuli kuti “Ame” pa pempheru linu lakuwonga, pakuti iyu waziŵa cha vo mulongoro? 17 Mbuneneska kuti muwonga mu nthowa yakwenere, kweni munthu munyaki wazengeka cha. 18 Ndiwonga Chiuta kuti ndilongoro malilimi nganandi kuluska mo mosi muchitiya. 19 Kweni mu mpingu ndingasankha kulongoro ŵaka mazu ngankhondi pe ndi maŵanaŵanu ngangu,* kuti ndisambizi so* anyaki, kuluska kuti ndikambi mazu 10,000 mu malilimi.+
20 Abali, mungaŵanga anamana cha pa kuvwisa vinthu,+ kweni muŵi anamana pa vinthu viheni.+ Ndipu muje ŵara ukongwa pa kuvwisa vinthu.+ 21 Mu Dangu* mukulembeka kuti: “Yehova* watiti, ‘Ndazamulongoro ndi ŵanthu yaŵa ndi malilimi nga alendu ndipuso milomu ya alendu, ndipu chinanga vingaziŵa viyo, azamukana kundivwiya.’”+ 22 Mwaviyo, ku ŵanthu akugomezga, malilimi ntchisimikizu cha, kweni ku ŵanthu ambula kugomezga ntchisimikizu,+ penipo uchimi ngwa ŵanthu ambula kugomezga cha, kweni akugomezga. 23 Sonu asani mpingu wosi wawungana pamalu ngamoza ndipu wosi alongoro malilimi, kweni ŵanthu ambula kuziŵa pamwenga ambula kugomezga asere, asi aŵanaŵanengi kuti mosi mwazunguliya mitu? 24 Kweni asani mosi mukamba mauchimi ndipu wambula kugomezga pamwenga munthu wambula kuziŵa wasere, wachenyekengi kweniso wafufuzikengi ukongwa ndi wosi. 25 Visisi va mumtima waki viziŵikengi, kuti wajikami mpaka chisku chaki pasi ndi kusopa Chiuta, mwakukamba kuti: “Chiuta we pakati pinu nadi.”+
26 Sonu kumbi vinthu vichitikengi wuli abali? Asani mwawungana pamoza, munyaki waja ndi salimo, munyaki wasambiza, munyaki waja ndi vinthu vakuvumbulika ndi Chiuta, munyaki waja ndi malilimi, ndipu munyaki wafwatuliya.+ Muchitengi vinthu vosi kuti muzengani. 27 Ndipu asani munyaki walongoro malilimi, paŵi ŵanthu ŵaŵi pamwenga atatu pe, asinthanengi ndipu paŵengi wakufwatuliya.+ 28 Kweni asani palivi wakufwatuliya, waje cheti mu mpingu ndipu wajilongoroliyengi yija ndipuso walongorongi kwaku Chiuta. 29 Achimi ŵaŵi pamwenga atatu+ ndiwu atenere kulongoro, ndipu anyaki wosi aziŵi vo vikambika. 30 Kweni asani munyaki yo waja pasi mwenimo Chiuta wamuvumbuliya vinthu, yo walongoronga pakwamba waje cheti. 31 Mosi mungakamba mauchimi, kweni weyosi pa nyengu yaki, kuti mosi musambiri ndi kuchiskika.+ 32 Ndipu mphasu zauzimu za achimi zitenere kugwiriskikiya ntchitu mwakwenere ndi achimi. 33 Pakuti Chiuta, ndi Chiuta wachimtimbaheka cha, kweni wachimangu.+
Nge mo viliri mu mipingu yosi ya akupaturika, 34 anthukazi aje cheti mu mipingu, pakuti azomerezeka cha kulongoro.+ Mumalu mwaki aje akuthera+ nge mo Dangu* nalu likambiya. 35 Asani akhumba kuziŵa vinthu vinyaki akafumbengi alumu ŵawu kunyumba, pakuti ntchakulengesa kuti anthukazi alongorongi mu mpingu.
36 Kumbi mazu ngaku Chiuta ngakutuliya kwaku yimwi, pamwenga kumbi ngangufikiya yimwi pe?
37 Asani munthu munyaki waŵanaŵana kuti ndi mchimi pamwenga wakupaskika mphasu ya mzimu, watenere kuziŵa kuti vinthu vo nditikulembiyani, ndi marangu nga Ambuya. 38 Kweni asani munyaki wayuyuwa venivi, nayu wazamuyuyulika.* 39 Mwaviyo abali ŵangu, yesesani kukamba mauchimi,+ kweni mungakanizanga cha kulongoro malilimi.+ 40 Kweni vinthu vosi vichitikengi mwakwenere kweniso mwandondomeku.+
15 Sonu abali, nditikukumbusani vakukwaskana ndi uthenga wamampha wo ndingukupharazgiyani,+ weniwo munguwulonde, kweniso weniwo mutiwutaya cha. 2 Ndipuso mutaskika kuziya mu uthenga wamampha wenuwu wo ndingukupharazgiyani, asani mutiwukolesa. Asani po cha, mbwenu kuja kwinu akugomezga nkhwaŵaka.
3 Pakuti pa vinthu vakwamba vo ndingukupaskani penga so vo ndingulonde, vakuti Khristu wangufwa chifukwa cha maubudi ngidu mwakukoliyana ndi Malemba.+ 4 Ndipuso kuti wanguŵikika mumasanu,+ wanguyuskika+ pa zuŵa lachitatu+ mwakukoliyana ndi Malemba.+ 5 Kweniso kuti wanguwoneke kwaku Kefa,*+ pavuli paki kwa akutumika 12.+ 6 Pavuli paki so wanguwoneke kwa abali akujumpha 500 pa nyengu yimoza,+ ndipu anandi mwaku yiwu teche nawu, chinanga kuti anyaki akugona tulu ta nyifwa. 7 Pavuli paki wanguwoneke kwaku Yakobe,+ ndipu pavuli paki kwa akutumika wosi.+ 8 Kweni pakumaliya paki wanguwoneke+ kwaku ini nge ku mwana wakuwa muteta.
9 Pakuti ini nde mumana ukongwa pa akutumika wosi, ndipu nde wakwenere cha kudanika kuti wakutumika, chifukwa ndatombozganga mpingu waku Chiuta.+ 10 Kweni chifukwa cha wezi ukulu waku Chiuta nde wakutumika. Ndipu wezi waki ukulu ukuluta paŵaka cha mwaku ini, pakuti ndagwira ukongwa ntchitu kuluska wosi. Kweni ndini cha, mumalu mwaki wezi ukulu waku Chiuta wo we nani ndiwu wagwira ntchitu. 11 Sonu kwali ndini, kwali ndiwu, nthowa yeniyi ndiyu tipharazgiya ndipu nthowa yeniyi ndiyu mungugomezge.
12 Sonu asani tipharazga kuti Khristu wakuyuskika,+ ntchifukwa wuli anyaki mwaku yimwi akamba kuti akufwa azamuyuka cha? 13 Ndipu asani akufwa azamuyuka nadi cha, ndikuti Khristu wakuyuskika cha ku nyifwa. 14 Sonu asani Khristu wakuyuskika cha ku nyifwa, ndikuti kupharazga kwidu nkhwaŵaka ndipu chivwanu chinu nachu ntchaŵaka. 15 Kweniso asani akufwa azamuyuka nadi cha, ndikuti te akaboni aboza aku Chiuta,+ pakuti tipereka ukaboni wakususkana ndi Chiuta mwakukamba kuti wakuyuska Khristu ku nyifwa+ penipo iyu wakumuyuska cha. 16 Pakuti asani akufwa azamuyuka cha, ndikuti Khristu nayu wakuyuskika cha. 17 Ndipuso asani Khristu wakuyuskika cha, mbwenu chivwanu chinu ntchaŵaka kweniso mweche mu maubudi nginu.+ 18 Nawu so wo akugona tulu ta nyifwa mwakukoliyana ndi Khristu, ndikuti kukumala.+ 19 Asani tigomezga Khristu mu umoyu wunu pe, mbwenu te akuvwisa lisungu ukongwa kuluska munthu weyosi.
20 Kweni Khristu wakuyuskika ku nyifwa. Iyu ntchipasu chakwamba cha ŵanthu wo akugona tulu ta nyifwa.+ 21 Pakuti nyifwa yikuza kuporote mu munthu,+ chiyuka nachu chituza kuporote mu munthu.+ 22 Nge mo viliri kuti mwaku Adamu ŵanthu wosi atufwa,+ ndimu so viliri kuti mwaku Khristu ŵanthu wosi azamuja amoyu.+ 23 Kweni weyosi pamalu ngaki: Khristu chipasu chakwamba,+ pavuli paki aku Khristu, mu nyengu ya kuŵapu kwaki.+ 24 Ndipu pakumaliya, wazamupereka Ufumu kwaku Chiuta waki kweniso Awisi, asani wazituzgapu maboma ngosi, mazaza ngosi kweniso nthazi.+ 25 Pakuti watenere kulamuliya nge fumu mpaka po Chiuta waŵikiya arwani wosi kusi kwa maphazi ngaki.+ 26 Ndipu nyifwa, yo ndi murwani wakumaliya, yazamutuzgikapu.+ 27 Pakuti Chiuta “wakuthereske vinthu vosi kusi kwa maphazi ngaki.”+ Kweni pakukamba kuti ‘vinthu vosi vikuthereskeka,’+ viwoneke limu kuti visazgapu Chiuta cha, yo wakuthereske vinthu vosi kwaku iyu.+ 28 Kweni asani vinthu vosi vazithereskeke kwaku iyu, Mwana nayu wazakujithereske yija kwaku Mweniyo wakuthereske vinthu vosi kwaku iyu,+ kuti Chiuta waje vinthu vosi kwaku weyosi.+
29 Asani vingaŵa viyo cha, kumbi wo abatizika kuti aje akufwa azamuchitanji?+ Asani akufwa azamuyuskika cha, ntchifukwa wuli yiwu nawu abatizika kuti aje akufwa? 30 Ntchifukwa wuli tituŵa pa ngozi ora lelosi?*+ 31 Zuŵa lelosi ndituŵa pa ngozi yakuti ndingafwa. Nditikusimikiziyani abali kuti ndikondwa chifukwa chaku yimwi, likondwa lenili ndilu so nde nalu mwaku Khristu Yesu, Ambuyafwi. 32 Asani ndingulimbana ndi vinyama vamudondu ku Efeso+ nge mo ŵanthu anyaki achitiya,* pe phindu wuli kwaku ini? Asani akufwa azamuyuskika cha, “tiyeni tiryi ndi kumwa, pakuti mawa tifwengi.”+ 33 Mungalandizgikanga cha. Kwanjana ndi ŵanthu aheni kunanga nkharu yamampha.*+ 34 Jani azeru mu nthowa yaurunji ndipuso mungachitanga ubudi cha, pakuti anyaki atimuziŵa cha Chiuta. Ndikamba venivi kuti muchiti soni.
35 Chinanga vingaŵa viyo, munyaki wakambengi kuti: “Akufwa azamuyuskika wuli? Ndipu azamuyuka ndi liŵavu lamtundu wuli?”+ 36 Wamunthu wambula zeru yiwi! Cho umija chingaja cha ndi umoyu kwambula kuti chafwa dankha. 37 Kweni pa nkhani ya cho umija, umija liŵavu lo limengi cha, kweni nje chayiyu, kwali yingaŵa ya tirigu pamwenga nje yinyaki yeyosi. 38 Kweni Chiuta watiyipaska liŵavu nge mo wakhumbiya, ndipu nje yeyosi watiyipaska liŵavu lakilaki. 39 Minofu yosi yiyanana cha, kweni pe mnofu wa munthu, pe mnofu wa ng’ombi, pe mnofu wa tiyuni ndipuso unyaki ngwa somba. 40 Ndipuso pe maliŵavu nga kuchanya+ ndi nga pacharu chapasi,+ kweni unkhankhu wa maliŵavu nga kuchanya ngunyaki, unkhankhu wa maliŵavu nga pacharu chapasi nawu ngunyaki. 41 Unkhankhu wa lumwi ngunyaki, unkhankhu wa mwezi ngunyaki,+ unkhankhu wa nyenyezi ngunyaki ndipu unkhankhu wa nyenyezi zakupambanapambana ngwakupambanapambana so.
42 Ndimu so viŵiya pa nkhani ya kuyuka ku nyifwa. Liŵavu lo limijika ndakuti linganangika; ndipu lo liyuskika ndakuti linganangika cha.+ 43 Lo limijika liyuyulika; lo liyuskika lija ndi unkhankhu.+ Lo limijika lija lambula nthazi; lo liyuskika lija lanthazi.+ 44 Lo limijika ndi liŵavu chayilu; lo liyuskika ndi liŵavu lauzimu. Asani pe liŵavu chayilu, pe so liŵavu lauzimu. 45 Ndimu vikulembeke kuti: “Munthu wakwamba Adamu wanguja munthu wamoyu.”+ Adamu wakumaliya, wanguja mzimu wakupaska umoyu.+ 46 Kweni cho chitamba, ntchauzimu cha. Chakuliŵavu ndichu chitamba, pavuli paki chauzimu. 47 Munthu wakwamba ngwakutuliya pacharu kweniso ngwakupangika ndi dongu.+ Ndipu munthu wachiŵi ngwakutuliya kuchanya.+ 48 Nge mo waliri yo wakupangika ndi dongu, ndimu so aliri wo akupangika ndi dongu; ndipu mo waliri wakuchanya ndimu so aliri akuchanya.+ 49 Nge mo tikutoliyaku chikozgu chaku yo wakupangika ndi dongu,+ tazamutoliyaku so chikozgu chaku yo wakutuliya kuchanya.+
50 Kweni nditikukambiyani abali kuti mnofu ndi ndopa, vingahara cha Ufumu waku Chiuta, kweniso cho chinganangika, chingahara cha chinthu cho chingaleka kunangika. 51 Awonani! nditikukambiyani chisisi chakupaturika kuti: Ndi tosi cha tazamugona tulu ta nyifwa, kweni tosi tazamusambusika+ 52 mu kanyengu kamanavi, mu kumphone* ŵaka kwa jisu, mu nyengu ya mbata yakumaliya. Pakuti mbata yazamuliya,+ akufwa azamuyuskika ndi liŵavu lakuti linganangika so cha ndipu tazamusambusika. 53 Pakuti liŵavu ili lo linganangika, litenere kuvwala lo linganangika cha,+ ndipu ili lo lingafwa, litenere kuvwala lo lingafwa cha.+ 54 Kweni asani ili lo linangika lazivwala lo linganangika cha, ndipu ili lo litufwa lazivwala lo lingafwa cha, penipo ndipu ngazamufiskika mazu ngo ngakulembeka ngakuti: “Nyifwa yamezeka kwamuyaya.”+ 55 “Yiwi nyifwa, kuthereska kwaku kwe pani? Yiwi nyifwa, liwozga laku le pani?”+ 56 Ubudi ndiwu liwozga lo libala nyifwa,+ ndipu nthazi ya ubudi yituliya mu Dangu.*+ 57 Kweni wawongeki Chiuta pakuti watitiwovya kuthereska nyifwa kuporote mwa Ambuyafwi, Yesu Khristu!+
58 Mwaviyo abali ŵangu akwanjiwa, mani gwa,+ mungasukunyikanga cha, jani ndi vakuchita vinandi+ mu ntchitu ya Ambuya, pakuziŵa kuti ntchitu yinu yosi mwa Ambuya, yituwa paŵaka cha.+
16 Sonu pa nkhani yakukwaskana ndi vakupereka vakuluta kwa akupaturika,+ mungagwiriskiya ntchitu ulongozgi wo ndikupereka ku mipingu ya ku Galatiya. 2 Pa zuŵa lakwamba la sabata yeyosi, weyosi waku yimwi waŵikengi pamphepeti kanthu kanyaki mwakukoliyana ndi mo wasaniriya, kuti vakupereka vileki kuziperekeka asani ini ndaza. 3 Kweni asani ndaza kweniko, ndazamutuma ŵanthu wo mwaŵazomereza mumakalata nginu,+ kuti mphasu zo mwapereka chifukwa cha chanju, aziluti nazu ku Yerusalemu. 4 Kweni asani mphakwenere kuti nani ndiziluti kweniko, mbwenu ndazamulutiya nawu limoza.
5 Kweni ndizengi kwaku yimwi ndichituwa ku Makedoniya, pakuti ndiluta ku Makedoniya.+ 6 Panyaki ndazamujaku namwi kwa kanyengu pamwenga chipwepwi chosi, kuti muzindiperekezi panthowa ndichiluta ko nditiya. 7 Ndakhumba cha kuti ndikuwoneni sonu ndichijumpha ŵaka nthowa, kweni ndikhumba kuti ndizije namwi kwa nyengu yitaliku+ asani Yehova* wazomereza. 8 Ndijengi ku Efeso+ mpaka pa Phwandu la Pentekositi, 9 chifukwa khomu likulu lakulongozge ku uteŵeti landijulikiya,+ kweni wo atindisuska mbanandi.
10 Sonu asani Timote+ waza, muwonesesi kuti wangajanga mwamantha cha pakati pinu, chifukwa wagwira ntchitu yaku Yehova*+ nge mo ini ndigwiriya. 11 Mwaviyo, paŵevi munthu wakumudelera. Muzimuperekezi mwachimangu kuti wazi kwaku ini, chifukwa ini ndi abali, titimulindizga.
12 Pa nkhani yakukwaskana ndi mubali widu Apolo,+ ndingumuŵeyere ukongwa kuti wazi kwaku yimwi limoza ndi abali. Iyu wakhumba cha kuza sonu, kweni wazengi asani wasaniya mpata.
13 Jani masu,+ khwimani mu chivwanu,+ longoni kuti mwe anthulumi,*+ jani anthazi.+ 14 Vosi vo muchita, muvichitengi mwachanju.+
15 Sonu nditikuŵeyeriyani abali: Muziŵa kuti a munyumba yaku Stefana ndiwu vipasu vakwamba va mu Akaya ndipuso kuti akujipereka kuteŵete akupaturika, 16 sonu yimwi namwi lutirizgani kujithereska ku ŵanthu aviyo ndipuso kwaku weyosi yo wachita vinthu mwakukoliyana kweniso wagwira ntchitu mwaphamphu.+ 17 Kweni ndakondwa ukongwa kuti Stefana,+ Fotunata ndi Akayiku ŵe nani kunu, chifukwa yiwu aza mumalu mwaku yimwi. 18 Pakuti yiwu achiska ini kweniso yimwi. Mwaviyo, muŵatumbikengi ŵanthu aviyo.
19 Mipingu ya ku Asia yitikutawuzgani. Akula ndi Purisika limoza ndi mpingu wo uwungana munyumba yawu,+ atikutawuzgani ndi mtima wosi mwa Ambuya. 20 Abali wosi atikutawuzgani. Tawuzganani ndi kufyofyonthana mwakupaturika.
21 Londiyani moni wangu wo ndalemba ndija, ini Paulo.
22 Asani munthu munyaki waleka kwanja Ambuya, watembeki. Ambuya, zaningi! 23 Wezi ukulu wa Ambuya Yesu, uŵi namwi. 24 Chanju changu mwakukoliyana ndi Khristu Yesu, chiŵi namwi mosi.
Pamwenga kuti, “kuti muchitiyengi vinthu limoza.”
Wadanika so kuti Peturo.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “ndazamututuzgiya pamphepeti.”
Kung’anamuwa, wakuziŵa Dangu.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “aŵabayiyengi cha pachimiti.”
Pamwenga kuti, “tichibanya.”
Pamwenga kuti, “walonde.”
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Mazu ngaki chayingu, “ŵanthu a liŵavu.”
Pamwenga kuti, “wosi ŵe ndi chilatu chimoza.”
Pamwenga kuti, “nge kapitawu wazeru.”
Mazu ngaki chayingu, “yazamuwoneke.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wadanika so kuti Peturo.
Pamwenga kuti, “te akovya.”
Pamwenga kuti, “ndi mphara ya milandu.”
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Mazu ngaki chayingu, “te nkhuli.”
Mazu ngaki chayingu, “tiŵeyere.”
Pamwenga kuti, “vakunkhandu.”
Pamwenga kuti, “alezi.”
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “wato.”
Pamwenga kuti, “kuchitiya limoza vinthu.”
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “kuchitiya limoza vinthu.”
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “wakutondowo.”
Mazu ngaki chayingu, “Mutuzgenipu munthu muheni yo pakati pinu.“
Pamwenga kuti, “Mungapusikikanga.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “akutondowo.”
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Kung’anamuwa kuleka kugonana ndi.
Mu Chigiriki, por·nei′a. Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “kupatukaku.”
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Mazu ngaki chayingu, “amwali”; Pamwenga kuti, “munthu yo wakutopu cha pamwenga kuyirwapu.”
Mazu ngaki chayingu, “nditikuwonjani ndi kakhululiya.”
Pamwenga kuti, “asani wangalutirizga kuja mwali.”
Pamwenga kuti, “walutirizgengi kusunga umwali waki.”
Pamwenga kuti, “pamwenga watondeka kusunga umwali waki chifukwa cha nthengwa.”
Mazu ngaki chayingu, “mazaza ngakurya.”
Pamwenga kuti, “ndi azichi wo mbawolu ŵidu.”
Wadanika so kuti Peturo.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “mazaza ngenanga.”
Nkhata iyi, ndi mphotu yo ŵanthu alonde pa maphara.
Pamwenga kuti, “Ndilanga; Ndichenya mwanthazi.”
Pamwenga kuti, “wambula kwenere.”
Pamwenga kuti, “wenga.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Pamwenga kuti, “Dangu lizomereza vinthu vosi.”
Pamwenga kuti, “Dangu lizomereza vinthu vosi.”
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Mazu yanga ngatenere kuti ngang’anamuwa kufwa mwauzimu.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Kung’anamuwa kuti, ambula kugomezga.
Pamwenga kuti, “vakuchita vakupambanapambana.”
Pamwenga kuti, “ya uthenga wazeru.”
Pamwenga kuti, “vineneru vakupambanapambana.”
Pamwenga kuti, “kupenjapenja mwaphamphu.”
Pamwenga kuti, “mwakuti ndinganyamuwa mapiri ndi kuchingajalika panyaki.”
Pamwenga kuti, “nde wabwekabweka.”
Pamwenga kuti, “chizizipizga.”
Pamwenga kuti, “chichita mtafu cha.”
Pamwenga kuti, “Chiweze viheni cha.”
Kung’anamuwa kulongoro vineneru vinyaki mwakuziziswa.
Pamwenga kuti, “umampha.”
Pamwenga kuti, “kupenjapenja mwaphamphu.”
Anyaki akamba kuti, “bangwi.”
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Pamwenga kuti, “mo ndiziŵiya.”
Pamwenga kuti, “ndisambizi so mwapamulomu.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “asani munyaki waleka kuziŵa, walutirizgengi kuja wambula kuziŵa.”
Wadanika so kuti Peturo.
Pamwenga kuti, “nyengu zosi?”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “nge mo ŵanthu awone.”
Pamwenga kuti, “kunanga mijalidu yamampha.”
Pamwenga kuti, “kuphayiya.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Wonani Fundu Zakukumaliya A5.
Pamwenga kuti, “jani ndi chiganga.”