Chigaŵa 2 Vo Akhristu Atenere Kuchita

Muchisambira Bayibolu, mukuziŵa vo Yehova wakhumba kuti muchitengi ndipuso vo mungachita kuti mulondongi fundu zaki za urunji. Kulondo vo mukusambira, kwakuwovyani kuti musinthi mijalidu yinu yinyaki ndipuso kuti muwonengi umoyu mwakwenere. Chifukwa chakuti sonu mwasimikizga kulondo fundu za urunji zaku Yehova, ndimwi akuzomerezeka kuteŵete nge mupharazgi wa uthenga wamampha.

Kuweriyamu mu mafumbu ngo nge mumphata umu, kukuwovyeningi kuti muleki kuluwa fundu za urunji zaku Yehova ndipuso kukukumbuseningi vinthu vinyaki vo mukhumbika kuchita kuti muje muteŵeti waki wakuzomerezeka. Fundu izi, zikuwovyeningi kuti muziŵi kukhumbika kwa kuchita vinthu vosi ndi njuŵi yamampha ndipuso kuti Yehova watumbikiki.—2 Akori. 1:12; 1 Timo. 1:19; 1 Petu. 3:16, 21.

Chifukwa chakuti mwasambira vinandi, mwambula kukayika mukhumbisiska kujithereska ku ulamuliru waku Yehova kweniso kusere mugulu laki. Mafumbu ndi Malemba ngo nge mumphata umu, ngakuwovyeningi kuziŵa chifukwa cho mutenere kujithereske kwaku Yehova kaya mumpingu, mu banja kweniso pa nkhani zakukwaskana ndi ndali za mucharu ichi. Mwambula kukayika muziŵengi chifukwa cho Yehova wakunozge kuti wasambizengi ŵanthu ŵaki ndipuso waŵawovyengi kuti aje nayu pa ubwezi wakukho. Iyu wachita vinthu venivi kuporote mu maunganu nga mpingu ngo yimwi mungasanirikapu ndi kutomu chigaŵa asani mungafiska.

Chigaŵa ichi chikonkhoskengi so kukhumbika kwa kugwiraku ntchitu yakupharazga Ufumu, yo yitovya ŵanthu kuti aziŵi Yehova ndi vinthu vo waŵachitiya. (Mate. 24:14; 28:19, 20) Pakumaliya, muziŵengi kuti kujipatuliya kwaku Yehova Chiuta kweniso kubatizika, nkhwakukhumbika ukongwa. Muziŵengi so kuti Yehova wawonga chifukwa chakuti mutimuteŵete ndi mtima wosi.

1. Kumbi Akhristu atende fundu niyi pa nkhani ya nthengwa? Kumbi Malemba ngazomereza kupatana pa chifukwa chimoza nichi?

• “Kumbi mukuŵerenga cha kuti yo wanguŵalenga kutuliya pakwamba, wangulenga munthulumi ndi munthukazi, ndipu wangukamba kuti: ‘Pa chifukwa chenichi, munthulumi wazamuleka awisi ndi anyina ndipu wazakujibatika ku muwolu waki, ndipu wosi ŵaŵi azamuja liŵavu limoza’? Yiwu mbaŵi so cha, kweni liŵavu limoza. Mwaviyo, cho Chiuta wamanga pamoza, munthu wangapatuwanga cha. . . . Munthu weyosi yo wapata muwolu waki kwambula kuti wachita ureŵi, ndipu wato munthukazi munyaki, wachita chigololu.”—Mate. 19:4-6, 9.

2. Ntchifukwa wuli munthulumi ndi munthukazi wo ajaliya limoza nge banja, atenere kutorana mwakulondo marangu? Asani mukuto pamwenga kuyirwa, kumbi nthengwa yinu njakuzomerezeka ndipuso yiziŵika ndi boma?

• “Lutirizga kuŵakumbusa kuti ajithereskengi ndipuso avwiyengi maboma kweniso amazaza, kuti so ajengi akunozgeka kuchita ntchitu yeyosi yamampha.”—Tito 3:1.

• “Nthengwa yiŵi yakutumbikika ku ŵanthu wosi, ndipuso pakugona ŵanthu akutorana paŵi pambula kufipiskika, pakuti Chiuta wazamuyeruzga areŵi kweniso achigololu.”—Ahe. 13:4.

3. Kumbi yimwi mwe ndi udindu wuli mu banja?

• “Wamwana wangu, vwiya ulongozgi wa awusu, ndipu ungawujowonga cha ulongozgi wa anyoku.”—Nthanthi 1:8.

• “Munthulumi ndiyu mutu wa muwolu waki nge mo Khristu waliri mutu wa mpingu . . . Mwaŵanthulumi, lutirizgani kwanja awolu ŵinu nge mo Khristu nayu wakwanjiya mpingu.”—Aefe. 5:23, 25.

• “Ada, mungakwiyisanga ŵana ŵinu cha, kweni lutirizgani kuŵalera mwakuŵasambiza ndi kuŵalunguchizga nge mo Yehova wakhumbiya.”—Aefe. 6:4.

• “Mwaŵana, muvwiyengi apapi ŵinu mu vinthu vosi, pakuti venivi vikondwesa Ambuya.”—Ako. 3:20.

• “Yimwi anthukazi akuyirwa, mujithereskengi kwa alumu ŵinu.”—1 Petu. 3:1.

4. Ntchifukwa wuli tikhumbika kutumbika umoyu?

• “[Chiuta] wapaska ŵanthu wosi umoyu, mvuchi ndi vinthu vosi. . . . Chifukwa chaku iyu te ndi umoyu, titenda kweniso tilipu.”—Machi. 17:25, 28.

5. Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kutuzga nthumbu pamwenga kubaya munthu?

• “Asani anthulumi apumana ndipu apweteka munthukazi wanthumbu, ndipu . . . asani pafwa munthu, wapereki umoyu kulipa umoyu.”—Eki. 21:22, 23.

• “Masu nginu ngangundiwona ndichiyamba ŵaka kupangika; ndipu viŵalu vangu vosi vingulembeka mubuku linu mwakukoliyana ndi mazuŵa ngo vatingi vipangikiyengi. Ivi vinguchitika chiŵalu chechosi chechendapangiki.”—Sali. 139:16.

• “Yehova [watinkha] . . . manja ngo ngadira ndopa zambula mulandu.”—Nthanthi 6:16, 17.

6. Kumbi Chiuta wakupereka dangu wuli lakukwaskana ndi ndopa?

• “Mulutirizgi kukana . . . ndopa [kweniso] nyama zo azinyongoro.”—Machi. 15:29.

7. Ntchifukwa wuli titenere kwanja Akhristu anyidu?

• “Nditikupaskani dangu lasonu, kuti muyanjanengi. Nge mo ini ndakuyanjiyani, yimwi namwi muyanjanengi. Pa chifukwa chenichi, ŵanthu wosi azamuziŵa kuti ndimwi akusambira ŵangu, asani mwaŵeni mutanjana.”—Yoha. 13:34, 35.

8. Kuti munthu waleki kuyambuzgaku anyaki matenda ngakofya: (a) Ntchifukwa wuli munthu yo we ndi matenda ngo watenere cha kuvumbatiya ndi kufyofyontha anyaki? (b) Ntchifukwa wuli watenere cha kuguŵa asani anyaki aleka kumudaniya ku nyumba zawu? (c) Ntchifukwa wuli munthu yo waŵanaŵana kuti panyaki we ndi matenda ngakuti ngangayambukiya anyaki, wakhumbika dankha kuchipimisa ndopa kuchipatala wechendayambi chibwezi ndi munthu? (d) Ntchifukwa wuli munthu yo we ndi matenda ngakuyambuzgana, watenere kukambiya wakukumaniska ntchitu za wupu wa ŵara, wechendabatiziki?

• “Mungajanga ndi ngongoli cha ku munthu weyosi. Kweni muyanjanengi. . . . ‘Uyanjengi munyaku nge mo utijiyanjiya wamweni.’ Chanju chichitiya munyaki vinthu viheni cha.”—Aro. 13:8-10.

• “Mungaŵanaŵaniyanga vakukhumba vinu pe cha, kweni va ŵanthu anyaki so.”—Afi. 2:4.

9. Ntchifukwa wuli Yehova wakhumba kuti tigowokiyengi anyidu?

• “Lutirizgani kuzizipizgiyana kweniso kugowokiyana ndi mtima wosi chinanga munyaki wangaŵa ndi chifukwa chakudandawuliya vakukwaskana ndi munyaki. Nge mo Yehova wakukugowokiyani ndi mtima wosi, namwi so muchitengi viyo.”—Ako. 3:13.

10. Kumbi mutenere kuchitanji asani Mkhristu munyinu wakubiyani pamwenga wakupusikiyani?

• “Kweniso asani mubali waku wakunangiya, luta kuti ukamukambiyi cho iyu wanangisa mwe ŵaŵi, yiwi ndi iyu. Ndipu asani iyu wakuvwiya ndikuti wamuweza mubali waku. Kweni asani watikuvwiya cha, to yumoza pamwenga ŵaŵi kuti nkhani yosi yisimikiziki pa ukaboni wa ŵanthu ŵaŵi pamwenga atatu. Asani watiŵavwiya cha, kakambi ku mpingu. Asani mpingu nawu watiwuvwiya cha, umuwonengi nge munthu wamitundu ndipuso wakusonkhesa msonkhu.”—Mate. 18:15-17.

11. Kumbi Yehova watingawona wuli maubudi yanga?

▪ Ureŵi

▪ Kusopa angoza

▪ Kugonana anthulumi pamwenga anthukazi pe

▪ Kuba

▪ Kutchova juga

▪ Uloŵevu

• “Mungalandizgikanga cha. Ŵanthu wosi wo achita ureŵi, wo asopa angoza, achigololu, anthulumi wo atijipereka kuti anthulumi anyawu agonanengi nawu, anthulumi wo agonana ndi anthulumi anyawu, ankhungu, ambunu, aloŵevu, akutuka ndipuso akuphanga azamuhara cha Ufumu waku Chiuta.”—1 Akori. 6:9, 10.

12. Kumbi mwasimikiza mtima kuchitanji pa nkhani ya ureŵi wo usazgapu malusu ngaheni ngakupambanapambana nga kugonana?

• “Thaŵani ureŵi!”—1 Akori. 6:18.

13. Ntchifukwa wuli titenere cha kugwiriskiya ntchitu mtundu wewosi wa munkhwala wakutimbanyiza wongu?

• “Mupereki maliŵavu nginu nge sembi yamoyu, yakupaturika kweniso yakuzomerezeka kwaku Chiuta, yeniyo mbuteŵeti wakupaturika limoza ndi lusu linu lakuŵanaŵana. Ndipu lekani kuwumbika ndi vakuchitika va mu nyengu yinu, kweni sambukani mwakusintha maŵanaŵanu nginu, kuti muziŵi khumbu laku Chiuta lamampha, lakuzomerezeka kweniso lakufikapu.”—Aro. 12:1, 2.

14. Kumbi ndi vakuchitika vinyaki nivi vakukwaskana ndi viŵanda vo Chiuta wakaniza?

• “Pakati pinu pangasanirikanga cha munthu weyosi yo . . . waloska vinthu vo vichitikengi kunthazi, yo wachita vamasenga, yo wawombeza, mufwiti, yo walowa ŵanthu, yo waluta ku munthu yo walongoro ndi mizimu pamwenga ku munthu yo wakamba vo vichitikengi kunthazi, ndipuso yo wakambiskana ndi ŵanthu akufwa.”—Doto. 18:10, 11

15. Kumbi munthu wakhumbika kuchitanji mwaliŵiliŵi asani wachita ubudi ukulu ndipu wakhumba kuti Yehova wamuyanji so?

• “Ndingukusumuliyani ubudi wangu; ndingubisa cha vo ndingunanga. Ndingukamba kuti: ‘Ndisumuliyengi Yehova mphulupulu zangu.’”—Sali. 32:5.

• “Kumbi walipu pakati pinu yo watama? Wajidaniyi ŵara a mpingu ndipu amupemphere, amupaki mafuta mu zina laku Yehova. Pempheru la munthu wachivwanu lazamuchizga munthu yo watama, ndipu Yehova wazakumuyuska. Kweniso asani wakuchita maubudi, wazamugowokereka.”—Yako. 5:14, 15.

16. Kumbi mutenere kuchitanji asani mwaziŵa kuti Mkhristu munyinu wachita ubudi ukulu?

• “Asani munthu wawona munthu munyaki wachichita ubudi pamwenga wavwa kuti wachita ubudi, ndipu wavwa chipharazgu kuti wakachitiyi ukaboni, kweni waluta cha kuchikamba, mbwenu wabuda ndipu watenere kulangika chifukwa cha kunanga kwaki.”—Levi. 5:1.

17. Kumbi tikhumbika kuchita wuli ndi munthu yo amupharazga kuti ndi Kaboni waku Yehova so cha?

• “Muleki kwanjana ndi munthu weyosi yo wadanika kuti mubali mweniyo wachita ureŵi pamwenga wambunu pamwenga wasopa angoza pamwenga wakutuka pamwenga wakuloŵe pamwenga wakuphanga. Muleki chinanga nkhurya nayu munthu waviyo.”—1 Akori. 5:11.

• “Asani munthu munyaki waza kwaku yimwi ndipu waza ndi chisambizu ichi cha, mungamulondiyanga cha munyumba zinu pamwenga kumutawuzga.”—2 Yoha. 10.

18. Ntchifukwa wuli mutenere kwanjana ukongwa ndi ŵanthu wo atanja Yehova?

• “Munthu yo watenda ndi ŵanthu azeru wajengi wazeru, Kweni yo wachitiya limoza vinthu ndi ŵanthu akupusa wapwetekekengi.”—Nthanthi 13:20.

• “Mungalandizgikanga cha. Kwanjana ndi ŵanthu aheni kunanga nkharu yamampha.”—1 Akori. 15:33.

19. Ntchifukwa wuli Akaboni aku Yehova achitaku cha vandali?

• “Yiwu mbacharu cha, nge mo ini ndiliri wacharu cha.”—Yoha. 17:16.

20. Ntchifukwa wuli mutenere kuvwiya ŵaraŵara a boma?

• “Munthu weyosi wajithereskengi ku ŵaraŵara amazaza, pakuti palivi wamazaza yo walipu kwambula kuzomerezeka ndi Chiuta. Amazaza wosi ŵe mumalu mwawu chifukwa akuzomerezeka ndi Chiuta.”—Aro. 13:1.

21. Kumbi mungachita wuli asani marangu nga ŵanthu ngasuskana ndi marangu ngaku Chiuta?

• “Titenere kuvwiya Chiuta nge wakulamuliya kuluska ŵanthu.”—Machi. 5:29.

22. Kumbi ndi malemba nanga ngo ngangakuwovyani kuti muleki kuja kuchigaŵa cha charu asani musankha ntchitu?

• “Mtundu wazamunyamuwa lipanga cha kuti uyukiyi mtundu unyaki, ndipu ŵanthu azamusambira so nkhondu cha.”—Mika 4:3.

• “Tuwaniku kwaku iyu [Babiloni Mukulu], mwaŵanthu ŵangu, asani mukhumba cha kusangana nayu maubudi ngaki, ndipuso asani mukhumba cha kulondiyaku yinyaki mwa milili yaki.”—Chivu. 18:4.

23. Kumbi ndi masaza kweniso vakukondwesa wuli vo mungachitaku, nanga ndi nivi vo mungakana?

• “Yehova . . . watinkha munthu weyosi yo watanja chiwawa.”—Sali. 11:5.

• “Tinkhani chinthu chiheni, kolesani chinthu chamampha.”—Aro. 12:9.

• “Pakumaliya abali, vinthu vevosi vauneneska, vevosi vakukhumbika ukongwa, vevosi vaurunji, vevosi vakutowa, vevosi vakwanjika, vevosi vakulumbika, vevosi vamampha, vevosi vakuthamikika, lutirizgani kuŵanaŵaniya vinthu venivi.”—Afi. 4:8.

24. Ntchifukwa wuli Akaboni aku Yehova asope limoza cha ndi matchalitchi nganyaki?

• “Vingachitika cha kuti muryi ‘va pathebulu laku Yehova’ ndi va pathebulu la viŵanda.”—1 Akori. 10:21.

• “Yehova watiti, ‘. . . mujipatuwi, kweniso lekani kukwaska chinthu chakufipiskika’; ‘ndipu ndazakukulonderiyani.’”—2 Akori. 6:17.

25. Kumbi ndi fundu nizi za m’Malemba zo zingakuwovyani kusankha asani mphakwenere kuchitaku holidi, chikondweleru pamwenga maphwandu nganyaki?

• “Angusazgikana ndi ŵanthu amitundu ndipu angutoliyaku nthowa zawu. Angulutirizga kusopa angoza ŵawu, ndipu venivi vinguja nge chiŵana kwaku yiwu.”—Sali. 106:35, 36.

• “Akufwa aziŵa chechosi cha.”—Waku. 9:5.

• “Yiwu mbacharu cha, nge mo ini ndiliri wacharu cha.”—Yoha. 17:16.

• “Nyengu yo yajumpha yenga yakukwana kwaku yimwi kuti muchiti khumbu la ŵanthu amitundu, penipo mwachitanga mijalidu yiheni mwambula soni, mwenga ambula kujiko pa vinthu viheni, mwamwanga mwakujumpha mwesu, mwachitanga maphwandu nga viwawa, mwamwanga mwamaphara ndipuso mwasopanga angoza lo ndi jalidu laukazuzi kwaku Chiuta.”—1 Petu. 4:3.

26. Kumbi nkhani zo ze m’Bayibolu zitikuwovyani wuli kusankha asani mutenere kukondwere zuŵa lakuwiya?

• “Zuŵa lachitatu lingufika, lenga zuŵa lakukondwere kuwa kwaku Farawo. Iyu wangunozge phwandu ateŵeti ŵaki wosi. Ndipu wangudanisa mura wa akupereka vakumwa kweniso mura wa akubika pa masu pa ateŵeti ŵaki. Farawo wanguweze mura wa akupereka vakumwa pa ntchitu yaki, . . . Kweni wangupayika mura wa akubika.”—Gene. 40:20-22.

• “Achikondwere zuŵa la kuwa kwaku Herodi, mwana munthukazi waku Herodiya wanguvina pa phwandu lo, ndipu wangumukondwesa ukongwa Herodi mwakuti wangumulayizga mwakulapizga kuti wamupaskengi chechosi cho wangapempha. Wati wapangizgika ndi anyina, mwana yo wangukamba kuti: ‘Ndipaskeni mutu waku Yohane Mubatizi mumbali.’ Sonu yingutuma munthu kuti wakadumuwi mutu waku Yohane mujeri.”—Mate. 14:6-8, 10.

27. Ntchifukwa wuli mutenere kulondo ulongozgi wa ŵara?

• “Muvwiyengi ŵanthu wo alongozga pakati pinu ndipuso mujithereskengi kwaku yiwu, pakuti yiwu awonere maumoyu nginu nge ŵanthu wo azamumuka mulandu. Muchitengi venivi kuti agwiri ntchitu yawu mwalikondwa kweniso mwambula kudandawula, chifukwa asani angadandawula mbwenu mupwetekekengi.”—Ahe. 13:17.

28. Ntchifukwa wuli yimwi ndi banja linu mutenere kupatuwa nyengu kuti muŵerengengi ndi kusambira Bayibolu nyengu zosi?

• “Wakondwa ndi dangu laku Yehova, ndipu waŵerenga ndi kulunguruka dangu Laki msana ndi usiku. Iyu wajengi nge chimiti cho chikupandika mumphepeti mwa timisinji tamaji, chimiti cho chipasa vipasu mu nyengu yaki, cho mani ngaki ngafota cha. Ndipu vosi vo wachita vimuyendiyengi umampha.”—Sali. 1:2, 3.

29. Ntchifukwa wuli mutanja kuwungana kweniso kumukapu pa mawunganu?

• “Ndipharazgengi zina linu kwa abali ŵangu; pakati pa mpingu, ndikuthamikeningi.”—Sali. 22:22.

• “Tiyeni tiŵanaŵaniyanengi kuti tichiskiyani ku chanju ndi ku ntchitu zamampha, ndipu tingalekanga cha kuwungana pamoza, nge nkhalusu ka ŵanthu anyaki, kweni tichiskanengi, ukongwa po muwona kuti zuŵa lo le pafupi.”—Ahe. 10:24, 25.

30. Kumbi ndi ntchitu yakukhumbika ukongwa niyi yo Yesu wakutipaska kuti tichiti?

• “Mwaviyo, lutani mukasambizengi ŵanthu amitundu yosi kuti aje akusambira ŵangu, mukaŵabatizengi . . . . mukaŵasambizengi kuti asungengi vinthu vosi vo ndikukulamulani.”—Mate. 28:19, 20.

31. Asani tipereka ndalama pamwenga vinthu vinyaki kuti viwovyi pa ntchitu ya Ufumu, kumbi tingachita wuli kuti Yehova wakondwengi nasi?

• “Utumbikengi Yehova ndi vinthu vaku vakuzirwa.”—Nthanthi 3:9.

• “Weyosi wachiti nge mo wasimikiziya mumtima mwaki, mwakudinginyika cha pamwenga mwakuchichizgika, pakuti Chiuta watanja munthu yo wapereka mwakukondwa.”—2 Akori. 9:7.

32. Kumbi ndi masuzgu wuli ngo Akhristu aziŵa kuti akumanengi nangu?

• “Mbakukondwa wo atombozgeka chifukwa cha urunji, pakuti Ufumu wakuchanya ngwawu. Ndimwi akukondwa asani ŵanthu atikunyozani, atikutombozgani ndipuso atikupusikiyani vinthu viheni vamtundu wewosi chifukwa chaku ini. Kondwani ndi kusekere ukongwa chifukwa mphotu yinu njikulu kuchanya, pakuti ndimu so angutombozge achimi wo ŵengaku yimwi mwechendaŵeku.”—Mate. 5:10-12.

33. Ntchifukwa wuli ndi mwaŵi wapade kubatizika ndi kuja Kaboni waku Yehova?

• “Mazu nginu nganguja chinthu chakuzayiya ndipuso chakukondwesa mumtima mwangu, chifukwa ndadanika ndi zina linu, yimwi Yehova, Chiuta.”—Yere. 15:16.