Munthukazi wazeru wagwirisiya ntchitu umampha njuŵi yaki
VO BAYIBOLU LIKAMBA
Kutuzga Nthumbu
Chaka chechosi ŵana mamiliyoni nganandi wo ŵechendaweku atufwa chifukwa chakuti anthukazi atuzga nthumbu mwadala. Chiŵerengeru ichi chijumpha viŵerengeru va ŵanthu muvyaru vinandi.
Kumbi kutuza nthumbu ntchakusankha cha munthu pamwenga nkhuleka kulondo fundu za m’Bayibolu?
VO ŴANTHU AKAMBA
Anthukazi wo atuzga nthumbu, achita venivi pa vifukwa vakupambanapambana. Anyaki achita ivi chifukwa cha kusoŵa ndalama, asani munthurumi pamwenga achibali aŵakana, akhumba kulutiriza sukulu pamwenga kufiska vinthu vinyaki pa umoyu wawu ndipuso akhumba cha kulera ŵija ŵana. Kweni anyaki awona kuti kutuzga nthumbu nkhunanga chifukwa awona kuti munthu yo watuzga nthumbu walongo kuti watumbika cha udindu wo Chiuta wamupasa.
VO BAYIBOLU LIKAMBA
Chiuta wawona kuti umoyu ngwakupaturika. Ndipu wawona kuti umoyu wa munthu ngwakupaturika ukongwa. (Chiyambo 9:6; Sumu 36:9) Fundu iyi yigwira so ntchitu kwa mwana yo we mumoyu. Ngenanga ndi malu ngamampha ndipuso ngakuvikilirika ngo Chiuta wakungapanga kuti mwana yo wechendawi wakuliyengenu. Munthu munyaki yo wakulembaku Bayibolu wangukamba kuti: “Mungundivikiliya mumoyu mwa ama.” Iyu wangukamba so kuti: “Masu nginu ngangundiwona pa nyengu yo ndayambanga waka kupangika, viŵaru vangu vosi vingulembeka mubuku linu mwakukoliyana ndi mazuŵa ngo vingupangikiya.”—Sumu 139:13, 16.
Marangu ngo Chiuta wangupasa Ayisraele kweniso njuŵi yo wakutipasa, vilongo kuti iyu wawona kuti umoyu wa mwana yo wechendaweku ngwakuzirwa. Pa Marangu ngenganga penga dangu lo lakambanga kuti munthu yo wapweteka munthukazi yo we ndi nthumbu mpaka mwana yo wechendawi wafwa, wakhumbikanga kubayika. Ivi venga viyo kuti iyu walipiyepu umoyu wo wabaya. (Chituwa 21:22, 23) Kweni wo ayeruzganga akhumbikanga kuwona dankha vo vachitika ŵechendayeruzgi kuti munthu yo wabayiki.—Maŵerengedu 35:22-24, 31.
Taŵanthu tikupasika so njuŵi. Munthukazi wangayanduwa asani wavwiya njuŵi yaki yo yitimulongozga kuchita vinthu vo vilongo kuti watumbika umoyu wa mwana yo wechendaweku.a Kweni asani wangaleka kuyigwirisiya ntchitu umampha, njuŵi yaki yingamusuzga ukongwa pamwenga kumuyeruzga kuti wachita vinthu viheni. (Ŵaroma 2:14, 15) Kafukufuku walongo kuti anthukazi wo atuza nthumbu afipa mtima ukongwa ndipuso asuzgika maŵanaŵanu.
Wuli asani muwona kuti mungafiska cha kulera mwana yo nthumbu yaki munguyinozgeke cha? Wonani vinthu vakuchiska vo Chiuta walayizga ŵanthu wo alondo marangu ngaki mwakugomezeka: ‘Ku munthu wakugomezeka ndijengi wakugomezeka. Munthurumi [pamwenga munthukazi] wambula kalema ndichita nayu vinthu mwambula kalema.’ (Sumu 18:25) Bayibolu likamba so kuti: “Yehova watanja urunji, wazakuŵaleka cha ŵanthu ŵaki akugomezeka.”—Sumu 37:28.
“Njuŵi yawu yitiŵachitiya ukaboni, ndipu maŵanaŵanu ngawu ngatiŵasuska pamwenga kuŵazomereza.”—Ŵaroma 2:15.
Wuli asani mukutuzgapu nthumbu?
VO ŴANTHU AKAMBA
Ruth,b yo walera yija ŵana wangukamba kuti: “Ndenga kali ndi ŵana atatu ndipu ndawonanga kuti ndingafiska cha kuphwere ŵana anayi. Kweni ndati ndatuzga nthumbu, ndinguwona kuti ndachita chinthu chiheni ukongwa.” Kweni kumbi wanguchita chinthu cho Chiuta wangatondeka kugowoka?
VO BAYIBOLU LIKAMBA
Yesu Khristu wangulongo maŵanaŵanu ngaku Chiuta pa nkhani yakugowoka po wangukamba kuti: “Ndikuziya kuzidana ŵanthu arunji cha, kweni akubuda kuti alapi.” (Luka 5:32) Asani talapa kutuliya pasi pa mtima ndi kupempha Chiuta kuti watigowoke, iyu watitigowoke ndi mtima wosi chinanga kuti tinguchita ubudi ukulu ukongwa. (Yesaya 1:18) Lemba la Sumu 51:17 likamba kuti: “Mtima wakusweka ndi wakutekenyeka, muwukanengi cha imwi A Chiuta.”
Chiuta watovya munthu kuti waje ndi njuŵi yamampha kweniso chimangu mumtima asani wapemphera kwaku iyu mwakujiyuyuwa kuti wamugowoke. Lemba la Ŵafilipi 4:6, 7 likamba kuti: “Mu pempheru ndi kuŵeyere limoza ndi kuwonga, vakupempha vinu viziŵiki kwaku Chiuta ndipu chimangu chaku Chiuta cho chiluska kuwamu kosi chivikiliyengi mitima yinu ndi maŵanaŵanu nginu.”c Wati wasambira Bayibolu ndipuso kukambiya Chiuta vinthu vo venga mumtima waki, Ruth wangusaniya chimangu cha mumtima. Iyu wangusambira kuti Chiuta ‘wagowoka nadi.’—Sumu 130:4.
“[Chiuta] wachita nasi vinthu mwakukoliyana ndi maubudi ngidu cha, pamwenga kutilanga mwakukoliyana ndi vo tinangisa.”—Sumu 103:10.
a Nyengu zinyaki achipatala angakamba kuti umoyu wa ma yo we ndi nthumbu pamwenga wa mwana we pa ngozi, kweni ichi ntchifukwa chakuvwika cha chakutuziya nthumbu. Asani ivi vachitika pa nyengu yo munthukazi wachila mwana, wo akutolana atenere kusankha pakati pa umoyu wa ma ndi umoyu wa mwana. Viwoneka kuti mu vyaru vinandi vakukhupuka, madokotala ngatesesa kuti ivi vileki kuchitika.
b Zina lasinthika.
c Kuziŵa kuti akufwa azamuyuka kungawovya so munthu kuja ndi chimangu mumtima. Wonani Chigongwi cha Alinda cha Chichewa cha April 15, 2009 pa mutu wakuti, “Mafunso Ochokera kwa Owerenga” cho chikonkhosa fundu za m’Bayibolu zo zilongo kuti ŵana wo akufwa ŵechendaweku nawu angaziyusika.