Asani Ŵana Asama Panyumba

SUZGU LO LIŴAPU

Kanandi, apapi asuzgika asani ŵana ŵawu akuwa ndipu asama panyumba. Pa nyengu iyi, yiwu angajiwona kuti ŵe ŵija chifukwa panyumba paja yii. M. Gary Neuman, yo ndi mlangizi wa mabanja wangukamba kuti: “Nditovya ŵanthu anandi akutorana wo aziŵa cha vo angachita kuti ayambi so kwanjana pavuli pakuti ŵana ŵawu asama panyumba. [Apapi] asoŵa nkhani zakuti achezengi chifukwa chakuti ŵana aja kuti atuwapu panyumba.”a

Kumbi ndimu vinthu viliri mu nthengwa yinu? Asani ndi viyo, kutaya mtima cha, mungayamba so kwanjana. Chakwamba, tiyeni tiwoni dankha vinthu vo vichitisa kuti ŵanthu akutorana aleki kwanjana ukongwa asani ŵana asama.

VO VICHITISA

Kwa vyaka vinandi, apapi achita ukongwa vinthu ndi ŵana ŵawu kuphara yo akutorana nayu. Apapi anandi aŵika panthazi vakukhumba va ŵana ŵawu m’malu mwa vakukhumba va munthu yo akutorana nayu. Yiwu achita ivi kuti awovyi ŵana ŵawu. Ivi vichitisa kuti akumbukengi ukongwa kuti yiwu mbada pamwenga ama kweni aluwa kuti akuto pamwenga kuyirwa. Ivi viwoneke asani ŵana atuwapu panyumba. Munthukazi munyaki wakuyirwa yo we ndi vyaka 59 wangukamba kuti, “pa nyengu yo ŵana ŵenga panyumba, ini ndi murumu wangu, nyengu zinyaki tachitiyanga vinthu limoza.” Kweni iyu wangukamba kuti ŵana ŵati atuwapu panyumba, “weyosi wayendiyanga yaki.” Ndipu nyengu yinyaki wangukambiya murumu waki kuti: “Mutinditimbanyiza.”

Ŵanthu akutorana asuzgika kuziŵiriya kuja ŵija asani ŵana asama. Buku linyaki likamba kuti asani ŵana asama, “ŵanthu anandi akutorana awona nge kuti atolana ŵaka sonu.” (Empty Nesting) Anthurumi kweniso anthukazi anandi atamba kuchita vinthu pakuŵija chifukwa awona kuti pe vinthu vinandi vo apambana ndi munthu yo akutorana nayu. Pa nyengu iyi, yiwu aja ŵaka nge ŵanthu wo aja munyumba yimoza m’malu mwakuja nge ŵanthu wo akutorana.

Chakukondwesa ntchakuti mungamalana nangu masuzgu yanga ndipuso mungaja mwalikondwa chinanga kuti vinthu vasintha mu banja linu. Bayibolu lingakuwovyani. Tiyeni tiwoni vifukwa vo tikambiya viyo.

VO MUTENERE KUCHITA

Zomerezani kuti vinthu vasintha. Pakukamba za ŵana arara Bayibolu lititi: “Munthurumi wazamusiya awisi ndi anyina.” (Chiyambo 2:24) Nge apapi, udindu winu wenga wakusambiza ŵana ŵinu kuti aziŵi vo atenere kuchita asani akuwa. Mwaviyo, asani ŵana ŵinu asama panyumba mutenere kukondwa chifukwa mwafiska udindu wo mungupaskika.—Lemba lakovya: Marko 10:7.

Chinanga kuti ŵana ŵinu asama panyumba kweni imwi mweche apapi ŵawu. Kweni mutenere kukumbuka kuti sonu vinthu vasintha, imwi muŵasankhiyengi so cha vakuchita kweni akufumbeningi ŵaka maŵanaŵanu. Venivi viwovyengi kuti mulutirizi kwanjana ndi ŵana ŵinu kweniso kuti muŵiki panthazi vakukhumba va munthu yo mukutorana nayu.b—Lemba lakovya: Mateyu 19:6.

Mukambisanengi mwakufwatuka. Mukambiyeni munthu yo mukutorana nayu mo mwakwaskikiya chifukwa cha kusintha ko kwachitika. Kweniso namwi mujengi akunozgeka kuvwisiya mo munyinu wavwiya. Muzikirengi ndipuso mumuvwisengi munyinu. Mutenere kuyesesa kuchita vinthu vo vingakuwovyani kwamba so kwanjana nge ŵanthu akutorana, chinanga kuti kuchita viyo nkhwakusuzga.—Lemba lakovya: 1 Ŵakorinte 13:4.

Saniyani vinthu vo mungachitiya limoza. Kambisanani ndi munthu yo mukutorana nayu za vinthu vo mukhumba kufiska pamwenga vakuchita vinyaki vo mukhumba kuchitiya limoza nge banja. Pakuti mwalera ŵana kwanyengu yitali, mutenere kuti muziŵa vinthu vinandi kweniso mwe ndi malusu nganandi. Mwaviyo, mungagwirisiya ntchitu vinthu venivi kuti muwovyi anyinu.—Lemba lakovya: Jobu 12:12.

Muchitengi vinthu vo mwachitanga kali. Ŵanaŵaniyani mijalidu yamampha yo munyinu we nayu yo mungukopeka nayu pakwamba. Nge banja, ŵanaŵaniyani vinthu vakukondwesa vo mwakumana navu kweniso masuzgu ngo munguwovyana kumalana nangu. Venivi, vingakuwovyani kuti muyambi so kukondwa. Kukamba uneneska, asani mungakoliyana vingawovya kuti muyambi so kwanjana ukongwa kweniso kuti vinthu viyambi kwenda umampha munthengwa yinu.