Kumbi Tendi Chilindizga Wuli cha Ŵakwanjiwa Ŵidu Wo Ŵakufwa?
Jobu wangufumba kuti: ‘Asani munthu wafwa, kumbi wakaŵanga so wamoyu?’ (Jobu 14:14) Panyaki namwi mukujifumbapu fumbu ili. Kumbi asani mungaziŵa kuti mwazamukumanaso ndi ŵakwanjiwa ŵinu wo ŵakufwa, penipanu pa charu chapasi kwambula suzgu yeyosi, mungajivwa wuli?
Bayibolo lititisimikizgiya kuti: ‘Ŵakufwa ŵinu ŵakaŵanga ŵamoyu, . . . ŵakayukanga.’ Likambaso kuti: “Ŵakurunjika ŵaharenge charu ndipu ŵakajanga paku cho muyaya.”—Yesaya 26:19; Sumu 37:29.
Kuti tiŵi ndi chigomezgu mu mapanganu yanga, titenele kumuka mafumbu yanga: Nchifukwa wuli ŵanthu ŵatufwa? Kumbi ŵakufwa ŵepani? Kumbi tingasimikizga wuli kuti ŵazamukuŵaso ŵamoyu?
Nyifwa, ndi Cho Chichitika Asani Tafwa
Bayibolo lilongoso mwakuvwika umampha kuti lenga khumbu laku Chiuta cha kuti ŵanthu ŵafwengi. Iyu wangulenga ŵanthu ŵakwamba Adamu ndi Eva. Wanguŵaŵika mu munda wa Edene, ndi kuŵakambiya kuti ŵabalani ndi kuzaza charu chosi chapasi. Wanguŵakambiya kuti asani ŵalekengi kuvwiya, ŵafwengi.—Chiyambo 1:28; 2:15-17.
Chifukwa chakuleka kulumba lisungu laku Chiuta, Adamu ndi Eva ŵangubuda, ndipu ŵangulonde chilangu cho Chiuta wangukamba. Chiuta wangukambiya Adamu kuti, “Uweriyenge kunyata. Pakuti ungutoleka mwenimo; ndiwe fuvu, ndipu ukaweriyanga ku fuvu.” (Chiyambo 3:19) Wechendalengeki Adamu kwengavi, wenga fuvu. Ndipu chifukwa chakuleka kuvwiya kwaki, Adamu wanguyeruzika kuti waweriyengi ku fuvu, kung’anamuwa kuti waŵengekuso cha.
Mwaviyo, nyifwa nkhuŵavi umoyu. Pakupambanisa umoyu ndi nyifwa, Bayibolo lititi: ‘Mphotu ya ulakwi ndi nyifwa; kweni chawezi chaku Chiuta mbumoyu wamuyaya.’ (Ŵaroma 6:23) Bayibolo likamba kuti ŵakufwa ŵaziŵa kanthu kekosi cha. Lititi: “Chifukwa ŵamoyo ŵaziŵa kuti ŵakafwanga, kweni ŵakufwa kuti ŵaziŵa kanthu cha.” (Wakutaula 9:5) Asani munthu wafwa, Bayibolo likonkhoska kuti: ‘Mvuchi [waki] utuwa wawere ku dongu; pa zuŵa leniliya maŵanaŵanu ngaki ngosi ngagota.’—Sumu 146:3, 4.
Pakuti Adamu ndi Eva pe ndiwu ŵangubuda, nanga nchifukwa wuli tosi titufwa? Nchifukwa chakuti tosi tikuwaku pavuli pakuti Adamu wabuda, lekani tikwambuwaku ubudi ndi nyifwa. Bayibolo likonkhoska kuti: “Viyo, wuli ndimo mwa munthu yumoza [Adamu] ulakwi unguserere mu charu, ndi nyifwa pa chifukwa cha ulakwi wo, ndi viyo nyifwa yambukiya pa ŵanthu wose.”—Ŵaroma 5:12; Jobu 14:4.
Kweni panyaki mungafumba kuti: ‘Kumbi ŵanthu ŵendi mzimu wo upozomoka asani ŵafwa?’ Ndivu ŵanthu ŵanandi ŵasambiza. Ŵakambaso kuti nyifwa ndi mtanthu wakuyambukiya ku umoyu unyaki. Kweni chisambizu ichi ncha mu Bayibolo cha. Mu Bayibolo mulivi po pakamba kuti munthu wendi mzimu wo upozomoka pa wafwa.
Mwenimo Ŵanthu Ŵangaŵiyaso ndi Umoyu
Nyifwa ndi ulakwi vyati vyasere mu charu, Chiuta wangukamba kuti khumbu laki ndakuti ŵakufwa ŵaziŵiso ŵamoyu mwa kuŵayuska. Lekani Bayibolo likamba kuti: “Abrahamu . . . wangupima kuti Chiuta wenga wanthazi kumyuska [mwana waki Yisaki] chinanga nkhu ŵakufwa.” (Ŵahebere 11:17-19) Abrahamu wagomezganga vinthu vyaboza cha, pakuti Bayibolo lititi Chiuta Wanthazi zosi “ndi Chiuta wa ŵakufwa cha kweni wa ŵamoyo; chifukwa wose [“mbamoyu kwaku iyu, NW”].”—Luka 20:37, 38.
Chiuta ngwanthazi, kweniso ngwakukhumbisiska kuyuska ŵanthu wo iyu wakhumba. Yesu Kristu wanguti: “Mungarwitanga pakuchenichi cha pakuti lituza ora lenilo wose ŵamu miunda ŵakavwanga liu lake. Ndipo ŵakatuwangamu.”—Yohane 5:28, 29; Machitidu 24:15.
Pati pajumpha nyengu yimanavi wati wakamba mazu yanga, Yesu wangukumana ndi ŵanthu wo ŵatuwanga ndi munthu wakufwa mu muzi wa Naini. Yo wangutayika wenga mwana yumoza pe wa choko. Pakuwona chitima cho chenga ndi choko ichi, Yesu wanguchilenge lisungu. Mwaviyo, wangunene chiŵanda kuti: ‘Jaha we, nditikunene yuka.’ Wakufwa yo wanguja uja, ndipu Yesu wangumupereka kwa anyina.—Luka 7:11-17.
Ngemo vyenge ndi choko ichi, ŵanthu ŵanguzizwaso ukongwa Yesu wati waza ku nyumba yaku Yairo, mura wa sinagoge. Mwana waki munthukazi wa vyaka 12 wangutayika. Kweni Yesu wati wafika ku nyumba yaku Yairo, wanguluta ko kwenga chiŵanda ndipu wanguti: “Msungwana, yuka!” Ndipu wanguyuka.—Luka 8:40-56.
Pavuli paki, Lazaro mubwezi waku Yesu wangufwa. Yesu wati wafika ku nyumba yaku Lazaro, wangusaniya kuti pajumpha mazuŵa nganayi kutuliya po wangufwiya. Chinanga wuli mzichi waki Marita wenga ndi chitima ukongwa, kweni wenga ndi chigomezgu kuti wazamuyuka. Wanguti: “Ndiziŵa kuti wayukenge so mu chiyuka cho cha mu zuŵa lakumariya.” Yesu wati wafika ku masanu, wangukambiya ŵanthu kuti ŵatuzgepu mwa, ndipu wangukambulizga: “Lazaro, tuliya kunu kubwaro!” Ndipu wangutuwa.—Yohane 11:11-44.
Sonu aŵanaŵaniyani ichi: Kumbi Lazaro wenga mu mujalidu wuli kwa mazuŵa nganayi wati wafwa? Wati wayuka, Lazaro wangukambapu cha kuti wenga kuchanya pamwenga kuti wasuzgikanga ku helu. Iyu watingi wakambengi asani ndiku wenga. Lazaro waziŵanga kanthu kekosi cha wati wafwa. Ndipu watingi wajengi viyo mpaka pa ‘chiyuka cha mu zuŵa lakumariya’ asani Yesu wanguleka kumuyuska.
Mbuneneska kuti minthondwi yaku Yesu yenga yakanyengu kamanavi waka, chifukwa wo wanguyuska ŵakufwaso. Ndipuwuli, vyaka vyakujumpha 1,900 vyo vyaluta, Yesu wangupereka ukaboni wakuti, ndi nthazi yaku Chiuta, ŵakufwa ŵangaŵaso ndi umoyu. Minthondwi yo Yesu wachitanga yingulongo vyo vyazamuchitika pa charu chapasi mu Ufumu waku Chiuta.
Asani Wakwanjiwa Widu Wafwa
Chinanga wuli mwendi chigomezgu kuti abali ŵinu ŵazamuyuka, kweni mutuŵa ndi chitima asani ŵafwa. Abrahamu wenga ndi chigomezgu kuti muwoli waki wazamuyuka. Ndipuwuli, tiŵerenga kuti “wanguseremo kwachitenjere Sara ndi kumuliya.” (Chiyambo 23:2) Wuli pakukamba zaku Yesu? Lazaro wati wafwa, Yesu “wangukoreka chitima mu mzimu, wangudagha.” Pavuli paki “wanguliya.” (Yohane 11:33, 35) Pachifukwa ichi, asani wakwanjiwa winu wafwa, mbuheni cha kuliya.
Asani mwana wafwa, anyina ndiwu asuzgika ukongwa. Lekani Bayibolo likamba za chitima cho ama atuŵa nachu. (2 Ŵakaronga 4:27) Awisi nawu atuŵa ndi chitima. Mwana waki Absalomu wati wafwa, Davidi wanguliya kuti: ‘Owe mphanyi ndingufwa ine mu malo mwaku iwe.’—2 Samuele 18:33.
Chifukwa chakuti mwendi chigomezgu kuti ŵakufwa ŵazamuyuka, mungajikwinthanga ndi chitima cha. Nge ndi mo Bayibolo likambiya, ‘mukaliyanga nge mbanyaki wo ŵalivi chigomezgu’ cha. (1 Ŵatesalonika 4:13) Mu malu mwaki, mupempherengi kwaku Chiuta, ndipu Bayibolo lititi ‘wakuchirikizgeningi.’—Sumu 55:22.
Malemba nga mu kapepala yaka ngatuwa mu Bayibolo la Mazu Ghaku Chiuta, kupatuwaku asani talongo linyaki. Po talemba kuti NW, ndikuti lemba lo latuwa mu Bayibolo la New World Translation of the Holy Scriptures.