Yesu Wangusambiza Munthukazi wa ku Samariya

Ŵati atuwa ku Yudeya, Yesu ndi akusambira ŵaki anguluta ku Galileya ndipu angujumpha muchigaŵa cha Samariya. Yiwu anguvuka ukongwa ndi ulendu wenuwu. Nyengu yati yafika cha m’ma 12 koloku msana, yiwu anguma pachisimi cho chenga pafupi ndi tawuni ya Sukari kuti apumuwi. Yakobe watenere kuti ndiyu wangukumba chisimi chenichi pamwenga kulembera aganyu kuti amukumbiyi. Mazuŵa nganu, chisimi chenichi che pafupi ndi tawuni ya Nablus.

Pa nyengu yo Yesu wapumuwanga pafupi ndi chisimi, akusambira ŵaki anguluta mutawuni yo yenga pafupi kuti akaguli chakurya. Yiwu ŵati aluta, pachisimi panguza munthukazi wa ku Samariya kuzineŵa maji. Yesu wangukambiya munthukazi yo kuti: “Ndipaskeku maji ngakumwa.”—Yohane 4:7.

Pa nyengu iyi, Ayuda ndi Asamariya amwiyananga maji cha. Mwaviyo, munthukazi mwenuyu wanguzizwa ukongwa ndipu wangufumba kuti: “Ntchifukwa wuli mutindipempha maji ngakumwa po yimwi ndimwi Myuda ndipu ini nde munthukazi wa ku Samariya?” Yesu wangumumuka kuti: “Asani unguziŵa mphasu yawezi yaku Chiuta kweniso munthu yo watikukambiya kuti, ‘Ndipaskeku maji ngakumwa,’ mphanyi ungumupempha, ndipu watingi wakupaskengi maji ngaumoyu.” Iyu wangumukambiya kuti: “Ada, mulivi chinanga ntchakuneŵe maji ndipuso chisimi ichi ntchitali ukongwa. Sonu mungatongi pani maji ngaumoyu? Kumbi muluska awusefwi a Yakobe ŵeniwo akutipaska chisimi ichi, cho amwangamu limoza ndi ŵana ŵawu kweniso viŵetu vawu?”—Yohane 4:9-12.

Yesu wangumumuka kuti: “Weyosi yo watumwa muchisimi ichi, wavwengi so nyota. Weyosi yo wamwengi maji ngo ndimupaskengi wazamukuvwa so nyota cha, kweni maji ngo ndimupaskengi, mwaku iyu ngazamuja kasupi wa maji ngakubwibwituka, wakupaska umoyu wamuyaya.” (Yohane 4:13, 14) Chinanga kuti Yesu wanguvuka, kweni wenga wakukhumbisiska kukambiya munthukazi wa ku Samariya uneneska wo watingi umuwovyengi kuti wazisaniyi umoyu.

Pavuli paki, munthukazi yo wangukambiya Yesu kuti: “Ada, ndipaskeni maji ngeningo kuti ndileki kuja ndi nyota kweniso kuti ndileki kulutirizga kuza kunu kuzineŵa maji.” Yesu wangusintha nkhani ndipu wangukambiya munthukazi yo kuti: “Luta, ukadani mulumu waku ndipu ukazi nayu kunu.” Munthukazi yo wangumuka kuti: “Ndilivi munthulumi.” Munthukazi uyu wanguzizwa ukongwa ndi vo Yesu wangumukambiya kuti: “Uneneska kukamba kuti, ‘Ndilivi munthulumi.’ Chifukwa wajapu ndi anthulumi ankhondi, ndipu yo wenayu sonu ndi mulumu waku cha.”—Yohane 4:15-18.

Vo Yesu wangukamba vinguchitiska munthukazi mwenuyu kuziŵa fundu yinyaki yakukhumbika ukongwa. Iyu wanguzizwa ndipu wangukamba kuti: “Ada, ndaziŵa kuti ndimwi mchimi.” Pavuli paki wangulongo kuti wakhumbisiskanga kuziŵa vinandi vakukwaskana ndi Chiuta. Kumbi wangulongo wuli venivi? Iyu wangukamba kuti: “Apapi ŵidu akali [Asamariya] asopiyanga paphiri ili [Phiri la Gerizimu, lo lenga pafupi], kweni mwaŵanthu yimwi [Ayuda] mukamba kuti ku Yerusalemu ndiku kumalu ko ŵanthu atenere kuchisope.”—Yohane 4:19, 20.

Chinanga kuti venga viyo, Yesu wangukonkhoska kuti malu ngakusopiyapu ngakukhumbika ukongwa cha. Iyu wangukamba kuti: “Nyengu yituza yeniyo Ada mwazakuŵasope paphiri ili cha pamwenga ku Yerusalemu.” Pavuli paki, wangumukambiya kuti: “Nyengu yituza ndipu sonu yilipu, yo ŵanthu akusopa mwauneneska azamusopa Ada mu mzimu ndi mu uneneska. Nadi panu, Ada akhumba ŵanthu aviyo kuti aŵasopengi.”—Yohane 4:21, 23, 24.

Mwaviyo, Ada awona kuti malu ngo ŵanthu atiŵasope ngakukhumbika ukongwa cha, kweni vo yiwu achita pakuŵasopa. Munthukazi uyu wangukondwa ukongwa ndi mazu ngenanga ndipu wangukamba kuti: “Ndiziŵa kuti Mesiya watuza mweniyo wadanika kuti Khristu. Ndipu asani waza wazamupharazga vinthu vosi pakweru.”—Yohane 4:25.

Pavuli paki, Yesu wangumuvumbuliya fundu yakhumbika ukongwa ndipu wanguti: “Munthu yo ndini, mweniyo walongoro nawi.” (Yohane 4:26) Ŵanaŵaniyani mo munthukazi uyu wanguvwiya. Iyu wangutuwa kunyumba kwaki kuzineŵa maji. Kweni Yesu wangumuchitiya chinthu chapade. Wangumukambiya vinthu vo wenga wechendakambiyepu munthu weyosi. Wangumuvumbuliya kuti iyu ndi Mesiya.

ASAMARIYA ANANDI ANGWAMBA KUMUGOMEZGA

Akusambira aku Yesu anguweku ku Sukari ŵati agula chakurya. Yiwu angusaniya Yesu we pachisimi chaku Yakobe po angumusiya, kweni wakambiskananga ndi munthukazi wa ku Samariya. Akusambira aku Yesu ŵati afika, munthukazi uyu wangusiya msuku waki wamaji ndipu wanguluta mutawuni.

Wati wafika ku Sukari, munthukazi mwenuyu wangukambiya ŵanthu vo Yesu wangumukambiya. Iyu wanguŵakambiya mwakusimikiza kuti: “Tiyeni mukawoni munthu yo wandikambiya chechosi cho ndikuchita.” Kuti waŵawovyi kuja ndi mtima wakukhumba kuziŵa vinandi, wanguŵafumba kuti: “Kumbi wangaŵa Khristu cha mwenuyu?” (Yohane 4:29) Fumbu ili lenga lakukhumbika ukongwa chifukwa ŵanthu akhumbisiskanga kuziŵa kuza kwaku Khristu kwambiya mu nyengu yaku Mozesi. (Marangu 18:18) Mwaviyo, fumbu lenili linguchitiska kuti ŵanthu a mutawuni ya Sukari aluti ko kwenga Yesu kuti akamuwoni.

Pa nyengu iyi, akusambira aku Yesu angumupempha kuti waryi chakurya cho anguza nachu. Kweni iyu wanguŵamuka kuti: “Nde nachu chakurya cho yimwi mutichiziŵa cha.” Akusambira ŵaki anguzizwa ndipu angwamba kukambiskana kuti: “Kumbi pe yo wamupaska chakurya?” Yesu wangukonkhoske akusambira ŵaki fundu yakukhumbika ukongwa yo akhumbikanga kuyilondo. Iyu wanguŵakambiya kuti: “Chakurya changu nkhuchita khumbu laku yo wakundituma ndi kumaliza ntchitu yaki.”—Yohane 4:32-34.

Ntchitu yo Yesu wakambanga yenga yakuvuna mbewu chayizu cha, yo kunguja myezi yinayi kuti yiyambiki. Kweni iyu wakambanga ntchitu yakupanga akusambira. Tikamba viyo chifukwa iyu wangulutirizga kukonkhoska kuti: “Yunukani ndipu wonani minda, pakuti yacha kali kuti yivuniki. Sonu wakuvuna walonde malipiru ngaki ndipuso wawunganiska vipasu ku umoyu wamuyaya, kuti wakumija ndi wakuvuna akondwe limoza.”—Yohane 4:35, 36.

Panyaki Yesu waziŵanga kali vo vatingi vichitikengi chifukwa chakupharazgiya munthukazi wa ku Samariya. Ŵanthu anandi a ku Sukari angwamba kugomezga Yesu chifukwa cha vo munthukazi mwenuyu wanguŵakambiya. Munthukazi uyu wanguŵakambiya kuti: “Wandikambiya vinthu vosi vo ndikuchita.” (Yohane 4:39) Mwaviyo, ŵanthu a ku Sukari ŵati afika pachisimi, angupempha Yesu kuti waje nawu kwa mazuŵa ngamanavi kuti waŵasambizi vinthu vinandi. Yesu wanguzomera ndipu wanguja ku Samariya kwa mazuŵa ngaŵi.

Asamariya anandi angumugomezga Yesu ŵati avwisiya uthenga waki. Ndipu angukambiya munthukazi yo kuti: “Tagomezga chifukwa cha mazu ngo wakamba yiwi pe cha, kweni chifukwa tajivwiya tija ndipu taziŵa kuti munthu uyu ndi mtaski wa charu nadi.” (Yohane 4:42) Kukamba uneneska, munthukazi wa ku Samariya wangulongo chakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani ya mo tingawovye ŵanthu anyaki kuziŵa Khristu. Tiyesesengi kukamba mazu ngo ngangaŵawovya kuja ndi mtima wakukhumbisiska kuziŵa vinandi.

Panyaki Yesu wangukambiskana ndi munthukazi wa ku Samariya mu mwezi wa November pamwenga December. Tikamba viyo chifukwa pa nyengu iyi ndipu kwaja myezi yinayi kuti ŵanthu ayambi kuvuna balire. Ŵanthu avunanga balire mu mwezi wa March pamwenga April. Ivi vilongo kuti Yesu ndi akusambira ŵaki ŵati atuwa ku phwandu la Pasika wa mu 30 C.E., anguja ku Yudeya kwa myezi 8 pamwenga kujumpha. Kwenuku, yiwu asambizanga ŵanthu kweniso kuŵabatiza. Pavuli paki, anguluta kwawu ku Galileya, ko kwenga kunkhondi. Kumbi kwenuku anguchikumana ndi vinthu wuli?