MUTU 13
“Chitani Vinthu Vosi Kuti Mukankhuski Chiuta”
NGE ateŵeti akujipatuliya kwaku Chiuta, tikhumbika kulongo unkhankhu waku Yehova mu vinthu vosi vo tichita kweniso vo tilongoro. Wakutumika Paulo wangulemba kuti: “Kwali muturya, kwali mutumwa pamwenga muchita chinthu chinyaki chechosi, chitani vinthu vosi kuti mukankhuski Chiuta.” (1 Akori. 10:31) Kuti tichiti venivi, tikhumbika kulondo fundu za urunji zaku Yehova zo zilongo mijalidu yaki yakufikapu. (Ako. 3:10) Titenere kuyezga Chiuta, nge ŵanthu atuŵa.—Aefe. 5:1, 2.
2 Kuti wawovyi Akhristu anyaki kuti aziŵi fundu yeniyi, wakutumika Peturo wangulemba kuti: “Nge ŵana akuvwiya, lekani kuwumbika ndi makhumbiru ngo mwenga nangu kali pa nyengu yo mwenga ambula kuziŵa, kweni nge mo Mtuŵa yo wakukudanani waliri, namwi muje atuŵa mu vakuchita vinu vosi, pakuti kukulembeka kuti: ‘Muje atuŵa, chifukwa ini nde mtuŵa.’” (1 Petu. 1:14-16) Nge mo venge ndi Ayisirayeli akali, Akhristu mu mpingu akhumbika kulutirizga kuja atuŵa. Venivi ving’anamuwa kuti atenere cha kufipiskika chifukwa chakuchita ubudi kweniso vinthu viheni va mucharu. Yiwu akhumbika kuchita viyo chifukwa akusankhika kuti achiti uteŵeti wakupaturika.—Eki. 20:5.
3 Kuti tilutirizgi kuja atuŵa, tikhumbika kuvwiya marangu ngaku Yehova ndipuso fundu zaki zo ze m’Malemba Ngakupaturika. (2 Timo. 3:16) Chifukwa chakusambira Bayibolu, tikuziŵa Yehova kweniso nthowa zaki, ndipu tikuja nayu pa ubwezi. Pa nyengu yo tasambiranga, tikuziŵa kuti tikhumbika kupenja dankha Ufumu waku Chiuta ndi kuchita khumbu laki. (Mate. 6:33; Aro. 12:2) Kuti tichiti venivi, takhumbikanga dankha kuvwala umunthu wufya.—Aefe. 4:22-24.
KUJA NDI MIJALIDU YAMAMPHA
4 Nyengu zinyaki kulondo fundu za urunji zaku Yehova nkhwakusuzga. Murwani widu mura Satana Dyaboli, wakhumba kutituzgaku ku uneneska. Tingasuzgika chifukwa cha vinthu viheni va mucharu ichi kweniso mijalidu yiheni yo tituŵa nayu chifukwa chakuti te ambula kufikapu. Kuti tichitengi vinthu vakulongo kuti tikujipatuliya, tikhumbika kulimbana ndi vinthu vinandi. Malemba ngatitikambiya kuti tingazizwanga cha asani tisuskika kweniso tikumana ndi mayeseru. Tikumanengi ndi masuzgu chifukwa chakuchita urunji. (2 Timo. 3:12) Tikondwa asani tikumana ndi mayeseru chifukwa tiziŵa kuti mayeseru ngenanga, ngalongo kuti tichita khumbu laku Chiuta.—1 Petu. 3:14-16; 4:12, 14-16.
5 Chinanga kuti Yesu wenga wakufikapu, wangulongo kuti wenga wakuvwiya chifukwa cha masuzgu ngo wangukumana nangu. Pengavi nyengu yo wanguthera ku mayeseru ngaku Satana pamwenga kukhumbira vinthu va mucharu. (Mate. 4:1-11; Yoha. 6:15) Pengavi chinanga ndi zuŵa limoza lo Yesu wanguŵanaŵanapu kuti watheri. Chinanga kuti kugomezgeka kwaki kunguchitiska kuti charu chimutinkhi, iyu wangulutirizga kulondo fundu za urunji zaku Yehova. Kwati kwaja nyengu yimanavi kuti wabayiki, Yesu wangutcheŵeska akusambira ŵaki kuti nawuso azamutinkhika ndi charu. Kutuliya pa nyengu yeniyo, akusambira aku Yesu akumana ndi masuzgu, kweni atopa cha chifukwa aziŵa kuti Mwana waku Chiuta wanguthereska charu.—Yoha. 15:19; 16:33; 17:16.
6 Kuti tileki kuja a charu ichi, tikhumbika kulutirizga kulondo fundu za urunji zaku Yehova nge mo Yesu wanguchitiya. Tikhumbika cha kuchitaku ndali ndi vinthu vinyaki viheni vo vichitika ndipuso titenere cha kutoliyaku mijalidu yiheni ya charu ichi. Titiwuwona mwakupepuka cha ulongozgi wa pa Yakobe 1:21 wo utiti: “Mwaviyo tayani kutali ukazuzi wewosi kweniso uheni wewosi, ndipu zomerezani mwakuzika kuti mazu ngo ngangakutaskani ngapandiki mwaku yimwi.” Asani tisambira pakutija kweniso tiwungana, mazu nga uneneska ‘ngapandika’ mu maŵanaŵanu ndi m’mitima yidu ndipu tingayamba cha kukhumbira vinthu va mucharu. Yakobe wakulemba kuti: “Kumbi muziŵa cha kuti kuŵa pa ubwezi ndi charu nkhujiŵika pa urwani ndi Chiuta? Mwaviyo, weyosi yo wakhumba kuŵa pa ubwezi ndi charu watijipanga kuŵa murwani waku Chiuta.” (Yako. 4:4) Pa chifukwa chenichi, Bayibolu lititipaska ulongozgi wakuti tilondongi fundu za urunji zaku Yehova ndipuso kuti tingajanga a charu ichi cha.
7 Mazu ngaku Chiuta ngatititcheŵeska kuti titenere cha kuja ndi mijalidu yiheni kweniso yakuchitiska soni. Ngatitikambiya kuti: “Ureŵi kweniso mtundu wewosi wa ukazuzi pamwenga mbunu, vingazumbulikanga ndi kuzumbulika cha pakati pinu, nge mo akupaturika atenere kuchitiya.” (Aefe. 5:3) Mwaviyo, tikhumbika cha kuŵanaŵananga vinthu vaunyakazi, vakuchitiska soni pamwenga viheni, ndipu tingazomerezanga cha kuti tichikambiskana tikambengi vinthu venivi. Asani tichita cha vinthu venivi, tilongo kuti tikhumba kulondo fundu za urunji zaku Yehova zakukwaskana ndi mijalidu yamampha.
UCHANDA
8 Kusazgiyapu pakuja ndi mijalidu yamampha, Akhristu aziŵa kuti uchanda ngwakukhumbika ukongwa. Mu nyengu yakali, Chiuta yo ndi mutuŵa, wakhumbanga kuti Ayisirayeli aphweriyengi musasa wawu kuti ujengi wakutowa. Nasi titenere kuja achanda kuti Yehova “waleki kuwona chinthu chechosi chiheni” mwaku isi.—Doto. 23:14.
9 Bayibolu lilongo kuti kuja mutuŵa kukoliyana ndi kuja muchanda. Mwakuyeruziyapu, Paulo wakulemba kuti: “Akwanjiwa, . . . tiyeni tijitowesi ku chinthu chechosi chakukazuza liŵavu ndi mzimu, kuti tifiki pa kutowa chayiku tichiwopa Chiuta.” (2 Akori. 7:1) Mwaviyo, anthurumi ndi anthukazi achikhristu akhumbika kusamba muliŵavu nyengu zosi ndipuso kuchapa vakuvwala vawu. Chinanga kuti vinthu viyanana cha muvyaru vakupambanapambana, kweni tosi tingasaniya sopu ndi maji kuti tisambengi muliŵavu ndi kuchapa ndipuso kuti tiphweriyengi ŵana ŵidu kuti awonekengi akutowa.
10 Tiziŵika ukongwa m’dera lo tija chifukwa cha ntchitu yidu yakupharazga. Asani tiphwere nyumba yidu mkati ndi kubwalu kuti yiwonekengi umampha, ŵanthu wo tikuzengezgana nawu aziŵa kuti tisopa nadi Yehova yo ndi mutuŵa. Ntchitu yeniyi nja banja losi. Abali atenere kuphwere nyumba zawu ndipuso pabwalu kuti pawonekengi umampha. Yiwu aziŵa kuti asani achita venivi, ŵanthu angakamba vamampha vaku yiwu. Kuphwere panyumba kweniso kulongozga pa nkhani yakusopa, kulongo kuti mitu ya mabanja yilongozga umampha nyumba zawu. (1 Timo. 3:4, 12) Azichi nawu ŵe ndi udindu wakuphwere vinthu, ukongwa munyumba. (Tito 2:4, 5) Ŵana wo akusambizika umampha atesesa kujiphwere kweniso kuphwere vipinda vawu kuti viwonekengi vakutowa. Kuchita viyo, kungachitiska kuti banja losi liwovyanengi kuti ajengi achanda chifukwa ndivu vazamuchitika mucharu chifya, mu Ufumu waku Chiuta.
11 Mazuŵa nganu, Akaboni aku Yehova anandi atenda pa galimotu pamwenga pa njinga pakuluta ku maunganu. Muvigaŵa vinyaki, ŵanthu agwiriskiya ntchitu galimotu ndi njinga pakuluta mu uteŵeti. Mwaviyo, wo ŵe ndi vinthu venivi atenere kuviphwere ndipuso kuvinozga. Nyumba, magalimotu kweniso njinga zidu, vilongongi kuti te mugulu la ŵanthu aku Yehova wo mbachanda ndipuso mbakupaturika. Vikwama vidu va mu uteŵeti ndipuso Bayibolu, vitenere so kuja vakutowa.
12 Tivwalengi ndipuso tijitowesengi mwakukoliyana ndi fundu zaku Chiuta. Asani tingadanika ndi munthu wakuzirwa, tingakhumbika kuvwala vakuvwala vaulemu ndipuso vakwenere. Kwe wuli asani timiya Yehova mu uteŵeti kweniso papulatifomu? Mo tingajitowese kweniso masitayelu nga vakuvwala vidu, vingakwaska mo ŵanthu awone kusopa kwidu. Mwaviyo, tingavwalanga mwambula kwenere cha kweniso tiŵanaŵaniyengi anyidu. (Mika 6:8; 1 Akori. 10:31-33; 1 Timo. 2:9, 10) Asani tinozgeke kuluta mu uteŵeti pamwenga ku maunganu nga mpingu, ngadera ndipuso ngakulungakulu, tikumbukengi vo Malemba ngakamba pa nkhani ya uchanda ndi kuvwala mwakwenere. Titenere kutumbika Yehova nyengu zosi ndipuso kumukankhuska.
Nge ateŵeti akujipatuliya kwaku Chiuta, tikhumbika kulongo unkhankhu waku Yehova mu vinthu vosi vo tichita kweniso vo tilongoro
13 Tivwalengi so umampha asani tiluta kuchiwona likulu la Akaboni aku Yehova la pacharu chosi pamwenga ofesi ya nthambi. Kumbukani kuti zina lakuti Beteli ling’anamuwa “Nyumba Yaku Chiuta.” Mwaviyo, tikhumbika kuvwala kweniso kuchita vinthu nge mo tichitiya pa maunganu ku Nyumba ya Ufumu.
14 Chinanga mphanyengu yo tichita vakukondwesa, tikhumbika kuvwala kweniso kujitowesa mwakwenere. Tingajifumba kuti, ‘Kumbi ndichitengi soni kupharazga mwamwaŵi chifukwa cha mo ndavwaliya?’
MASAZA NDIPUSO VAKUKONDWESA VAMAMPHA
15 Kupumuwa kweniso kuchita masaza kutovya kuti munthu waŵanaŵanengi umampha ndipuso wajengi ndi nthazi. Nyengu yinyaki Yesu wangupempha akusambira ŵaki kuti aluti kwakuŵija kuti ‘akapumuwi kamanavi.’ (Mariko 6:31) Kupumuwa pamwenga kuchita vakukondwesa vamampha ndipuso masaza, vitovya kuti tikondwengi. Vititiwovya kuja ndi nthazi kuti tigwirengi umampha ntchitu zo tigwira nyengu zosi.
16 Chifukwa chakuti mazuŵa nganu kwe vakukondwesa vinandi, Akhristu akhumbika kusankha umampha ndipu atenere kugwiriskiya ntchitu zeru zo Chiuta watiŵapaska. Chinanga kuti vakukondwesa vitovya kweni vakukhumbika ukongwa cha pa umoyu. Titcheŵeskeka kuti “mu mazuŵa ngakumaliya” ŵanthu ajengi “akwanja vakukondwesa mumalu mwakwanja Chiuta.” (2 Timo. 3:1, 4) Vakukondwesa kweniso masaza nganandi ngo ŵanthu atanja, vija viheni kwa Akhristu wo alondo fundu za urunji zaku Yehova.
17 Akhristu a mu nyengu ya akutumika, akananga vakukondwesa viheni vo ŵanthu a mu nyengu yawu ayanjanga. Kumabwalu nga ku Roma ngakuchitiyaku masaza, ŵanthu wo alutanga kweniko awoneriyanga vinthu va nkhaza. Kumabwalu ngenanga, ŵanthu apumananga, abayananga kweniso agonananga kuti akondwesengi ŵanthu wo awonere. Akhristu a mu nyengu ya akutumika, awoneriyangaku cha vinthu venivi. Mazuŵa nganu, vakukondwesa vinandi mucharu ichi ve ndi vinthu nge venivi ndipu ndivu ŵanthu atanja. Tikhumbika kulutirizga “kuphwere ukongwa” mo titende, ndipu tingawoneriyanga cha vakukondwesa vo vingananga mijalidu yamampha. (Aefe. 5:15, 16; Sali. 11:5) Chinanga kuti vakukukondwesa vinyaki vingaŵa vamampha kweni ŵanthu ndi malu ngo achitiyaku vinthu vo, ngangaŵa ngambula kwenere.—1 Petu. 4:1-4.
18 Pe mitundu yinandi ya masaza ndi vakukondwesa vamampha vo Akhristu angachita. Akhristu anandi ayanduwa ukongwa chifukwa cha kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa m’Malemba ndipuso masachizgu ngo atingasaniya m’mabuku ngidu.
19 Nyengu zinyaki, Mkhristu wangadana mabanja nganandi kuti ngakachezi kunyumba kwaki. Panyaki abali ndi azichi angadanika kuphwandu la nthengwa pamwenga vakuchitika vinyaki. (Yoha. 2:2) Wo adana anyawu akhumbika kuziŵa kuti ŵe ndi udindu wakuwonere vo vichitika. Pa chifukwa ichi tikhumbika kuphwere ukongwa asani tadana ŵanthu anandi. Kulekere vinthu pa vakuchitika venivi, kwachitiska Akhristu anyaki kuchita vinthu vambula kwenere, anyaki asanirika kuti ŵarya ndi kumwa mwakujumpha mwesu ndipuso achita ubudi ukulu. Akhristu azeru asani aŵanaŵaniya venivi, awona kuti mbumampha kudana ŵanthu amanavi kweniso kuchita vakukondwesa venivi kwa nyengu yimanavi. Asani pe moŵa, ukhumbika kuŵa umanavi. (Afi. 4:5) Mukhumbika cha kuŵanaŵaniya ukongwa vakurya ndi vakumwa asani mukhumbisiska kuti kucheza kwinu kuzije kwamampha kweniso kwakuchiska.
20 Kulonde alendu nkhwamampha ukongwa. (1 Petu. 4:9) Asani tidaniya Akhristu anyidu kunyumba kwidu kuti aziryi nasi, tizichezi ndipuso tizichiskani, tingaŵaluwanga cha abali ŵidu akusuzgika. (Luka 14:12-14) Ndipu asani Akhristu anyidu atidana, jalidu lidu likoliyanengi ndi ulongozgi wo usanirika pa Mariko 12:31. Mwaviyo, nyengu zosi tikhumbika kuŵawonga asani atichitiya vinthu vamampha.
21 Akhristu akondwa ukongwa ndi mphasu zinandi zo Chiuta watiŵapaska ndipu aziŵa kuti ‘angarya, angamwa ndi kukondwa chifukwa cha ntchitu zosi zo agwira mwaphamphu.’ (Waku. 3:12, 13) Asani ‘achita vosi kuti akankhuski Chiuta,’ wo adana anyawu kweniso wo adanika akondwa asani akumbuka mo anguchiskikiya pa nyengu yo achezanga ndi Akhristu anyawu.
VAKUCHITIKA VA KUSUKULU
22 Ŵana ŵa Akaboni aku Yehova ayanduwa ndi vo asambira kusukulu. Asani asambira sukulu, yiwu akhumba kuziŵa kuŵerenga umampha ndi kulemba. Masambiru nganyaki ngo achinyamata asambira kusukulu ngatiŵawovya ukongwa pakuteŵete Yehova. Pa nyengu yo ŵe pa sukulu, atenere kwesesa ‘kukumbuka so Mlengi wawu’ mwakudanjizga vinthu va Ufumu.—Waku. 12:1.
23 Asani ndimwi Mkhristu wachinyamata yo wasambira sukulu, mutenere kuphwere ukongwa kuti mungayanjananga cha ndi achinyamata wo aleka kuteŵete Yehova. (2 Timo. 3:1, 2) Chifukwa chakuti Yehova watitivikiliya, pe vinthu vinandi vo mungachita kuti muleki kutoliyaku vinthu va mucharu vo achinyamata anyinu achita. (Sali. 23:4; 91:1, 2) Mwaviyo, kuti mujivikiliyi, mukhumbika kugwiriskiya ntchitu vo Yehova watitisambiza.—Sali. 23:5.
24 Kuti aleki kuja a charu pa nyengu yo ŵe kusukulu, achinyamata anandi wo Mbakaboni aku Yehova achitaku cha masaza nga kusukulu. Anyawu a mukilasi ndipuso asambizi ŵawu angavwisa cha chifukwa cho achitiya viyo. Chinanga kuti vingaŵa viyo, kukondwesa Chiuta ndichu chinthu chakukhumbika ukongwa. Kuti muchiti venivi, mutenere kugwiriskiya ntchitu njuŵi yinu yakusambizika Bayibolu ndipuso mukhumbika kukana kuchitaku masaza ngo ngalongo mzimu wa maphara pamwenga vinthu vakulongo kuti mutanja ukongwa charu chinu. (Aga. 5:19, 26) Asani muvwiya ulongozgi wa m’Malemba wo apapi ŵinu atikupaskani ndipuso mucheza ndi Akhristu a mijalidu yamampha mu mpingu, mulondongi fundu za urunji zaku Yehova.
NTCHITU ZAKULEMBEKA NDIPUSO ŴANTHU AKUCHEZA NAWU
25 Mitu ya mabanja, ye ndi udindu wakutuliya m’Malemba wakuti yiphweriyengi a munyumba yawu. (1 Timo. 5:8) Chinanga kuti ve viyo, nge ateŵeti aku Yehova, yiwu aziŵa kuti akhumbika cha kudanjizga ntchitu yakulembeka m’malu mwakudanjizga vinthu va Ufumu. (Mate. 6:33; Aro. 11:13) Asani atijipereka kwaku Chiuta, akhorwa ndi chakurya kweniso vakuvwala vo ŵe navu, afipa mtima cha ndipu aja cha ndi mtima wakukhumba vinthu vinandi vakuliŵavu.—1 Timo. 6:6-10.
26 Akhristu wosi akujipatuliya kwaku Chiuta wo agwira ntchitu zakulembeka, akhumbika kukumbuka fundu za m’Malemba. Kuti tisaniyengi vinthu mu nthowa yauneneska tikhumbika kukana vinthu vo vingatichitiska kuti tileki kuvwiya dangu laku Chiuta pamwenga la boma. (Aro. 13:1, 2; 1 Akori. 6:9, 10) Titenere kukumbuka kuti mbumampha cha kucheza ndi ŵanthu aheni. Nge asilikali aku Khristu, tichita cha mabizinesi ngo ngaleka kukoliyana ndi fundu zaku Chiuta, ngo ngangachitiska kuti tiselere mu vakuchitika va ndali kweniso ngo ngangananga ubwezi widu ndi Yehova. (Yesa. 2:4; 2 Timo. 2:4) Ndipu tikoliyana nayu cha “Babiloni mukulu,” yo ndi murwani waku Chiuta.—Chivu. 18:2, 4; 2 Akori. 6:14-17.
27 Kugwiriskiya ntchitu fundu za urunji zaku Chiuta, kutiwovyengi kuti tileki kukambiskana nkhani za malonda pa maunganu pamwenga vinthu vinyaki vambula kukwaskana ndi maunganu. Chifukwa cho tilutiya ku maunganu nga mpingu, ngadera ndipuso ngachigaŵa, nkhusopa Yehova. Asani te pa maunganu tisambizika ndi Yehova kweniso ‘tichiskana.’ (Aro. 1:11, 12; Ahe. 10:24, 25) Pa maunganu ngenanga, tikhumbika kukambiskananga vinthu vakukwaskana ndi kusopa pe.
KUJA MWAKUKOLIYANA NDI AKHRISTU ANYIDU
28 Ŵanthu aku Yehova wo agwiriskiya ntchitu fundu zaki za urunji akhumbika “kusunga umoza wa mzimu, mwakuja ndi chimangu cho chimanga pamoza.” (Aefe. 4:1-3) M’malu mwakukhumba kujikondwesa, titesesa kukondwesa anyidu. (1 Ate. 5:15) Mwambula kukayika, venivi ndivu vichitika mu mpingu winu. Mwambula kuphwere mtundu widu, charu chidu, vo titanja, vinthu vo te navu pamwenga masambiru ngidu, tichita vinthu mwakukoliyana chifukwa tosi tilongozgeka ndi fundu zakuyanana. Chinanga mbanthu wo mbakaboni cha, nawu awona kuti ŵanthu aku Yehova mbakukoliyana.—1 Petu. 2:12.
29 Pakukonkhoska chifukwa cho tichitiya vinthu mwakukoliyana, wakutumika Paulo wakulemba kuti: “Pe liŵavu limoza ndi mzimu umoza, nge mo mukudanikiya ku chilindizga chimoza cha kudanika kwinu; Mbuya yumoza, chivwanu chimoza, ubatizu umoza; Chiuta yumoza mweniyo ndi Wusewu waku wosi, yo we pachanya paku wosi, waporote mwaku wosi ndipuso we mwaku wosi.” (Aefe. 4:4-6) Mazu ngenanga ngatitiwovya kuti tikoliyanengi mo tivwiya visambizu va m’Bayibolu vo tingusambira pakwamba kweniso visambizu vikuluvikulu. Asani tichita viyo tilongo kuti tizomereza kuti Yehova ngwakwenere kulamuliya. Kukamba uneneska, Yehova wapaska ŵanthu ŵaki chineneru chituŵa pamwenga kuti uneneska, cho chitiŵawovya kumuteŵete mwakukoliyana.—Zefa. 3:9.
30 Kukoliyana kweniso chimangu cho che mu mpingu wachikhristu, vitovya kuti ŵanthu wo asopa Yehova akondwengi. Tawona kufiskika kwa layizgu laku Yehova lakuti: “Ndazakuŵaŵika pamoza, nge mbereri mukhola.” (Mika 2:12) Mwaviyo, tikhumbika kulutirizga kuja mwachimangu kweniso mwakukoliyana mwakulondo fundu za urunji zaku Yehova.
31 Mbakukondwa ŵanthu wo akuzomerezeka kuti aje mu mpingu wakutowa waku Yehova! Kuziŵika ndi zina laku Yehova kuluska vinthu vosi vo tikuleka. Po tilutirizga kuja pa ubwezi wamampha ndi Yehova, tiyesesengi kulondo fundu zaki za urunji ndipuso kukambiyaku anyidu.—2 Akori. 3:18.