MUTU 17
Mukoliyanengi ndi Gulu Laku Yehova
WAKUSAMBIRA Yakobe wakulemba kuti: “Ndereni kufupi ndi Chiuta, ndipu nayu wanderengi kufupi ndi yimwi.” (Yako. 4:8) Yehova we kutali cha ndi isi kuti wangatondeka kuvwa mapempheru ngidu chinanga kuti ndisi ambula kufikapu. (Machi. 17:27) Kumbi tingachita wuli kuti tindere kufupi ndi Chiuta? Tingachita viyo mwakuja nayu paubwezi wakukho ndipuso kupemphera kutuliya pasi pa mtima. (Sali. 39:12) Tingaja so nayu pa ubwezi asani tisambira Mazu ngaki, Bayibolu. Venivi vititiwovya kuziŵa Yehova Chiuta, khumbu laki ndipuso vo wakhumba kutichitiya. (2 Timo. 3:16, 17) Mwaviyo, tisambira kumwanja ndipuso titimuwopa mu nthowa yakwenere kuti tileki kuchita vinthu vo vileka kumukondwesa.—Sali. 25:14.
2 Tingaja paubwezi ndi Yehova kuporote mwa Mwana waki pe Yesu. (Yoha. 17:3; Aro. 5:10) Palivi munthu yo watingi watiwovyengi kuziŵa vo Yehova wakhumba mwakuyanana ndi mo Yesu wakuchitiya. Iyu waŵaziŵanga umampha Awisi chifukwa chakuti wenga nawu pa ubwezi wakukho ndichu chifukwa chaki wangukamba kuti: “Palivi yo watimuziŵa Mwana kweni Ada pe. Ndipuso palivi yo watiŵaziŵa Ada kweni Mwana pe ndi munthu weyosi yo Mwana wakhumba kumuvumbuliya Awisi.” (Luka 10:22) Asani tisambira nkhani zo ze m’buku la Mateyu, Mariko, Luka ndi Yohane, kuti tiziŵi mo Yesu waŵanaŵaniyanga ndi mo wavwiyanga, zititiwovya kuziŵa mo Yehova waŵanaŵaniya kweniso mo wavwiya. Kuziŵa venivi, kutitichitiska kuti tindere kufupi ndi Chiuta widu.
3 Po tilongozgeka ndi Mwana waku Chiuta, tija pa ubwezi wakukho ndi Yehova asani tikoliyana ndi chigaŵa cha pacharu chapasi cha gulu laki cho chititiwovya kuziŵa mo tingachitiya khumbu laku Chiuta. Nge mo likukambiya lemba la Mateyu 24:45-47, Yesu Khristu yo ndi Mbuya, wasankha “kapolu wakugomezgeka ndi wazeru,” kuti waperekengi “chakurya . . . pa nyengu yakwenere” kwa ateŵeti akugomezgeka. Mazuŵa nganu kapolu wakugomezgeka watitipaska chakurya chinandi chauzimu. Kuziya mwa kapolu mwenuyu, Yehova watitikambiya kuti tiŵerengengi Mazu ngaki zuŵa lelosi, tiwunganengi nyengu zosi ndipuso tipharazgengi mwakukwana “uthenga wamampha . . . wa Ufumu.” (Mate. 24:14; 28:19, 20; Yoswa 1:8; Sali. 1:1-3) Tikhumbika cha kumuwona mwakupepuka kapolu mwenuyu. Titenere kwesesa kukoliyana nayu ndipuso kuvwiya ulongozgi waki. Kuchita venivi, kutichitiskengi kuti tindere kufupi ndi Yehova Chiuta widu, tichiskiki ndipuso tivikiliriki chinanga tingakumana ndi mayeseru.
NTCHIFUKWA WULI TIKUMANA NDI MAYESERU NGANANDI MAZUŴA NGANU?
4 Panyaki mwaja mu uneneska kwa vyaka vinandi. Asani ndi viyo, ndikuti mwakunthiyapu mayeseru kuti muje akugomezgeka. Chinanga kuti mwayamba kusambira vakukwaskana ndi Yehova pambula kuswera ndipu muwungana ndi ŵanthu ŵaki, muziŵa kuti Satana Dyaboli wasuskana ndi weyosi yo wavwiya Yehova ndi ulamuliru waki. (2 Timo. 3:12) Mwaviyo, kaya mwakunthiyapu kwa nyengu yimanavi pamwenga nyengu yitali, mutenere cha kopa pamwenga kuwere vuli. Yehova walayizga kuti wakuwovyeningi, wakutaskeningi ndipuso wazakukupaskani umoyu wamuyaya kunthazi.—Ahe. 13:5, 6; Chivu. 2:10.
5 Tosi tingakumana ndi mayeseru m’mazuŵa ngakumaliya nganu nga ulamuliru waku Satana. Kutuliya po Ufumu waku Chiuta ukujalikiskikiya kuchanya mu 1914, Satana wazomerezeka cha kuluta so kuchanya kwaku Yehova. Iyu limoza ndi angelu ŵaki akuponyeka pacharu chapasi. Pacharu chapasi pe masuzgu nganandi kweniso ateŵeti akujipatuliya kwaku Yehova atombozgeka ukongwa. Ivi ve viyo chifukwa chakuti Satana ngwakukwiya ndipuso vilongo kuti te m’mazuŵa ngakumaliya nga ulamuliru waki.—Chivu. 12:1-12.
6 Satana ngwakukwiya chifukwa chakuti wakulondeka mazaza ndipuso waziŵa kuti kamujaliya kanyengu kamanavi kuti wabayiki. Iyu ndi angelu ŵaki, atesesa kuti atimbanyizgi ntchitu yakupharazga Ufumu kweniso kuchitiska kuti ateŵeti aku Yehova aleki kukoliyana. Ivi vichitiska kuti tichitengi nawu nkhondu, ndichu chifukwa chaki Bayibolu likamba kuti, “tilimbana ndi ndopa kweniso liŵavu cha, kweni tilimbana ndi maboma, mazaza, akulamuliya charu a mdima uwu, tilimbana ndi mizimu yiheni mumalu ngakuchanya.” Kuti tipundi pa nkhondu yeniyi ndi kuja kuchigaŵa chaku Yehova, titenere kuwere vuli cha kweni tikhumbika kulutirizga kuvwala vidya vosi vakutuliya kwaku Chiuta. Tikhumbika cha “kusukunyika pakulimbana ndi mauryarya” ngaku Dyaboli. (Aefe. 6:10-17) Kuti tichiti venivi, tikhumbika kukunthiyapu.
MUKUNTHIYENGEPU
7 Kukunthiyapu kung’anamuwa “kuleka kuwere vuli asani wakumana ndi masuzgu.” Pa nkhani ya ubwezi widu ndi Yehova, kukunthiyapu kung’anamuwa kuleka kopa pakuchita chinthu chamampha asani takumana ndi masuzgu, tisuskika, titombozgeka pamwenga asani takumana ndi vinthu vinyaki vo vingachitiska kuti tileki kuja akugomezgeka kwaku Chiuta. Tikhumbika kujisambiza kuti tije ndi jalidu lenili. Kuchita venivi kukhumbika nyengu. Asani tiluta panthazi mwauzimu, titamba kukunthiyapu ukongwa. Pa nyengu yo tasambira ŵaka uneneska, tingakumana ndi mayeseru ngamanangamana ngo ngangachitiska kuti chivwanu chidu chidewezeki, kweni asani tikunthiyapu tija akukho. Venivi vingatiwovya kukunthiyapu mayeseru ngakulu ngo tiziŵa kuti tikumanengi nangu. (Luka 16:10) Tikhumbika cha kulindizga kuti tizikumani dankha ndi mayeseru ngakulu ndipu tiziyambi kukunthiyapu. Titenere kusankhiya limu vo tingachita techendakumani ndi mayeseru. Wakutumika Peturo wangulongo kuti munthu wakhumbika kuja ndi mijalidu yinyaki yamampha kuti wakunthiyepu. Iyu wanguti: “Yesesani ndi mtima wosi kuti pa chivwanu chinu musazgiyepu umampha, pa umampha musazgiyepu kuziŵa vinthu, pa kuziŵa vinthu musazgiyepu kujiko, pa kujiko musazgiyepu kukunthiyapu, pa kukunthiyapu musazgiyepu kujipereka kwaku Chiuta, pa kujipereka kwaku Chiuta musazgiyepu kwanja abali, pa kwanja abali musazgiyepu chanju.”—2 Petu. 1:5-7; 1 Timo. 6:11.
Zuŵa ndi zuŵa tikuzga jalidu lakukunthiyapu asani tikumana ndi mayeseru kweniso titingapunda
8 Vo Yakobe wakulemba mukalata yaki vititilongo kukhumbika kwa kukunthiyapu. Iyu wanguti: “Abali ŵangu, mutenere kukondwa asani mukumana ndi mayeseru ngakupambanapambana, pakuti muziŵa kuti asani chivwanu chinu chayeseka chibala kukunthiyapu. Kweni zomerezani kuti kukunthiyapu kumalizi kugwira ntchitu yaki, ndi chilatu chakuti muje akukwana ndipuso ambula kalema mu vigaŵa vosi, ambula kupeleŵere pa chechosi.” (Yako. 1:2-4) Yakobe wangukamba kuti Akhristu atenere cha kuguŵa asani akumana ndi mayeseru kweni akondwengi chifukwa ngatiŵawovya kukunthiyapu. Kumbi imwi muwona viyo? Yakobe wangulongo so kuti kukunthiyapu kutitiwovya kuja Mkhristu wakwenere ndipuso wakuzomerezeka ndi Chiuta. Zuŵa ndi zuŵa tikuzga jalidu lakukunthiyapu asani tikumana ndi mayeseru kweniso titingapunda. Kukunthiyapu kutitiwovya kuja ndi mijalidu yinyaki yamampha yo tikhumbika.
9 Yehova wakondwa asani tikunthiyapu ndipu wazakutipaska umoyu wamuyaya. Yakobe wanguti: “Ngwakukondwa munthu yo walutirizga kukunthiyapu mayeseru, chifukwa asani wazomerezeka wazamulonde chisoti cha umoyu, chenicho Yehova wakulayizga ŵanthu wo alutirizga kumwanja.” (Yako. 1:12) Mbuneneska nadi kuti asani tikunthiyengepu tazamulonde umoyu wamuyaya. Tingaja cha mu uneneska asani titondeka kukunthiyapu. Asani tizomera kuchita vinthu va charu, tiwezekiyengi so kucharu. Kwambula kukunthiyapu, tingalutirizga cha kuja ndi mzimu waku Yehova vo vingachitiska kuti tileki kuja ndi mijalidu yo mzimu waku Chiuta utitiwovya kuja nayu pa umoyu widu.
10 Kuti tilutirizgi kukunthiyapu m’mazuŵa ngakusuzga nganu, tikhumbika kungawona mwakwenere masuzgu ngo tikumana nangu. Kumbukani kuti Yakobe wanguti: “Mutenere kukondwa.” Kungaŵa kwakusuzga kuchita viyo asani mupumika ndipuso musuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha vo mukumana navu. Kweni kumbukani kuti, mukhumbika kukunthiyapu kuti muzilonde umoyu kunthazi. Vo vinguchitikiya wakutumika Paulo, vititiwovya kuziŵa vo tingachita kuti tikondwengi asani takumana ndi masuzgu. Nkhani yeniyi yisanirika m’buku la Machitidu ndipu yititi: “Yiwu . . . angudana akutumika, anguŵakhwechuwa ndi kuŵalamula kuti aleki kukamba so mu zina laku Yesu. Pavuli paki, anguŵakambiya kuti akengi. Sonu angutuwapu pa masu pa Mphara Yikulu ya Milandu ndipu angukondwa pakuti anguwona kuti ntchakwenere kuti yiwu alengeseki chifukwa cha zina laku Yesu.” (Machi. 5:40, 41) Akutumika anguziŵa kuti masuzgu ngo akumananga nangu, ngalongonga kuti avwiyanga dangu laku Yesu ndipu ŵenga akuzomerezeka ndi Yehova. Pati pajumpha vyaka, pa nyengu yo Peturo wangukambirika kulemba kalata yaki yakwamba, wangukambamu umampha wakusuzgika chifukwa cha urunji.—1 Petu. 4:12-16.
11 Pe so vinthu vinyaki vo vinguchitikiya Paulo ndi Sila. Achichita umishonale ku Filipi, anguŵamanga ndipu anguŵamba mulandu wakuti atimbanyizganga chimangu mutawuni ndipuso apharazganga midawuku yambula kuzomerezeka. Mwaviyo, anguŵapuma ukongwa ndi kuŵaŵika mujeri. Bayibolu lititikambiya kuti pa nyengu yo Paulo ndi Sila ŵenga mujeri, vilonda vawu venga vambula kupakika munkhwala. Chinanga kuti venga viyo, “chapakati pa usiku, Paulo ndi Sila apempheranga ndi kumba sumu zakuthamika Chiuta ndipu akayidi anyawu aŵavwanga.” (Machi. 16:16-25) Yiwu anguwona kuti kusuzgika kwawu chifukwa chaku Khristu kungulongo kuti Chiuta ndi ŵanthu anguŵawona kuti mbakugomezgeka. Venivi vinguwovya so kuti ŵanthu anyaki avwisiyi uthenga wamampha. Vo vinguchitika vingutaska ŵanthu anyaki. Usiku weniwo, mulonda wa jeri ndi a munyumba yaki anguvwisiya uthenga wamampha ndipu pavuli paki anguja akusambira. (Machi. 16:26-34) Paulo ndi Sila anguthemba Yehova ndipu anguziŵa kuti we ndi nthazi kweniso wenga wakunozgeka kuŵawovya pa nyengu yo asuzgikanga. Yehova wanguŵawovya nadi.
12 Mazuŵa nganu so, Yehova wakutipaska vinthu vo vingatiwovya pa nyengu yo titeseka. Iyu wakhumba kuti tikunthiyengepu. Wakutipaska Mazu ngaki ngakukambirika ngo ngatitiwovya kuziŵa uneneska wakukwaskana ndi khumbu laki. Venivi vititiwovya kuja ndi chivwanu chakukho. Te ndi mwaŵi wakuwungana ndi Akhristu anyidu ndipuso wakuchita uteŵeti wakupaturika. Te so ndi mwaŵi wakukambiskana ndi Yehova mupempheru. Iyu wavwisiya asani titimuthamika ndipuso titimupempha kuti watiwovyi kuja akutowa pamasu paki. (Afi. 4:13) Chinthu chinyaki cho tikhumbika cha kuleka kuchilunguruka, mbumoyu wamuyaya wo talayizgika.—Mate. 24:13; Ahe. 6:18; Chivu. 21:1-4.
KUKUNTHIYAPU MAYESERU NGAKUPAMBANAPAMBANA
13 Mayeseru ngo tikumana nangu mazuŵa nganu, ngayananaku ndi ngo akusambira akwambiriya aku Yesu Khristu akumananga nangu. Mazuŵa nganu, Akaboni aku Yehova anyozeka ndipuso atombozgeka ndi ŵanthu akususka wo akuvwa vinthu vaboza. Nge mo venge mu nyengu ya akutumika, kanandi alongozgi a visopa wo Mazu ngaku Chiuta ngatiŵavumbuwa kuti asambiza vinthu vaboza kweniso achita vinthu viheni, ndiwu atambisa kususka Akaboni aku Yehova. (Machi. 17:5-9, 13) Nyengu zinyaki maboma ngatovya Akaboni aku Yehova mwakuŵapaska wanangwa wakusopa. (Machi. 22:25; 25:11) Chinanga kuti ve viyo, akulamuliya anyaki atitikanizga kupharazga ndipu atesesa kuti ntchitu yidu yimali. (Sali. 2:1-3) Asani venivi vachitika, tija ndi mantha cha ndipu tilondo vo akutumika akugomezgeka anguchita. Yiwu anguti: “Titenere kuvwiya Chiuta nge wakulamuliya kuluska ŵanthu.”—Machi. 5:29.
14 Pakuti pacharu chosi chapasi ŵanthu atanja ukongwa charu chawu, vachitiska kuti yiwu achichizgengi apharazgi a uthenga wamampha kuti aleki kugwira ntchitu yo akupaskika ndi Chiuta. Ateŵeti wosi aku Chiuta, avwiya ulongozgi wakutcheŵeska wa pa Chivumbuzi 14:9-12 wakukwaskana ndi kusopa “chinyama chakofya ndi chikozgu chaki.” Mwaviyo, tiziŵa kukhumbika kwa mazu ngaku Yohane ngakuti: “Yapa ndipu akupaturika, wo asunga marangu ngaku Chiuta ndi kukolesa chivwanu chawu mwaku Yesu, akhumbika kukunthiyapu.”
15 Mungakumana ndi mayeseru asani mucharu mwe nkhondu, asani ŵanthu ayukiyana chifukwa cha ndali kweniso asani mutombozgeka, ndipu kungaŵa kwakusuzga kuluta ku maunganu asani boma lakukanizani kusopa. Mungawungana cha ndi mpingu. Kungaŵa kwakusuzga kukambiskana ndi ofesi ya nthambi. Akuwonere dera angaza cha kuzikuyendiyani ndipuso mungalonde cha mabuku ngidu. Kumbi mungachita wuli asani venivi vachitika?
16 Kwamuka nkhwakuti, muyesesengi kuchita chechosi cho mungafiska mwakukoliyana ndi mo vinthu viliri pa nyengu yo. Mukhumbika kusambiranga Bayibolu pakumwija. Mungawungananga mu timagulu, munyumba za abali. Pa mawunganu ngenanga, mungagwiriskiya ntchitu mabuku ngo tikusambirapu kali ndipuso Bayibolu. Mungadandawulanga cha pamwenga kuchita mantha. Wupu Wakulongozga uyesesengi kusaniya nthowa mwaliŵi yakuti ukambiskanengi ndi abali akwenere.
17 Chinanga kuti mungaŵa kutali ndi Akhristu anyinu, kumbukani kuti Yehova ndi Mwana waki, Yesu Khristu ŵe namwi limoza. Mungalutirizga mbwenu kuja ndi chilindizga. Yehova watuvwa mapempheru nginu ndipu wangakuchiskani ndi mzimu waki. Mupempheni kuti wakulongozgeni. Kumbukani kuti muteŵete Yehova ndipu ndimwi wakusambira waku Yesu Khristu. Mwaviyo, mupharazgengi asani mwasaniya mpata. Yehova wakutumbikeningi asani muchita viyo ndipu muwovyengi ŵanthu anyaki kwamba kusopa kwauneneska.—Machi. 4:13-31; 5:27-42; Afi. 1:27-30; 4:6, 7; 2 Timo. 4:16-18.
18 Nge mo venge ndi akutumika kweniso ŵanthu anyaki, asani atikukambiyani kuti akubayeningi, muthembengi “Chiuta yo wayuska akufwa.” (2 Akori. 1:8-10) Kugomezga Chiuta kuti wazamuyuska akufwa, kungakuwovyani kuti mukunthiyepu chinanga mungakumana ndi mayeseru ngakulu wuli. (Luka 21:19) Yesu Khristu wangulongo chakuwoniyapu chamampha, wanguziŵa kuti kugomezgeka kwaki po wayesekanga kwatingi kuchiskengi ŵanthu anyaki kuti akunthiyepu. Namwi so mungachiska Akhristu anyinu nge mo iyu wanguchitiya.—Yoha. 16:33; Ahe. 12:2, 3; 1 Petu. 2:21.
19 Kusazgiyapu pa kutombozgeka ndipuso kususkika, pe so masuzgu nganyaki ngo mungakhumbika kukunthiyapu. Mwakuyeruzgiyapu, Akhristu anyaki aguŵa chifukwa chakuti ŵanthu a muchigaŵa chawu akana kuŵapharazgiya. Anyaki akunthiyapu matenda pamwenga kusuzgika maŵanaŵanu ndipuso atondeka kuchita vinthu vinandi chifukwa cha ukoti. Wakutumika Paulo nayu wakhumbikanga kukunthiyapu suzgu yinyaki yo yatimbanyizganga uteŵeti waki ndipu nyengu zinyaki wasuzgikanga kuchita uteŵeti. (2 Akori. 12:7) Epafurodito wa ku Filipi yo wenga Mkhristu mu nyengu ya akutumika, ‘wangusuzgika maŵanaŵanu chifukwa [anyaki] anguvwa kuti wangutama.’ (Afi. 2:25-27) Kuleka kufikapu kwidu kweniso kwa anyidu kungayambisa masuzgu ngo ngangaŵa ngakusuzga kukunthiyapu. Vingachitika so kuti tapambana maŵanaŵanu ndi Mkhristu munyidu pamwenga ŵanthu a mubanja lidu. Kweni ŵanthu wo avwiya ulongozgi wa m’Mazu ngaku Yehova, angakunthiyapu masuzgu ngenanga ndi kumalana nangu.—Ezeki. 2:3-5; 1 Akori. 9:27; 13:8; Ako. 3:12-14; 1 Petu. 4:8.
LUTIRIZGANI KUJA AKUGOMEZGEKA
20 Titenere kulutirizga kulondo Yesu Khristu yo Yehova wakumusankha kuja Mutu wa mpingu. (Ako. 2:18, 19) Tikhumbika kukoliyana ndi “kapolu wakugomezgeka ndi wazeru” ndipuso wo akusankhika kuŵa akuwonere. (Ahe. 13:7, 17) Asani tivwiya ulongozgi wo Yehova wapereka kweniso tikoliyana ndi wo atitilongozga, tifiskengi kuchita khumbu laki. Tikhumbika kupempheranga nyengu zosi. Titenere kukumbuka kuti chinanga tingaŵikika mujeri pamwenga kwakutija, tingatondeka cha kukambiskana ndi Ada ŵidu akuchanya ndipuso kukoliyana ndi Akhristu anyidu.
21 Tiyeni tikunthiyepu ndipu tingazomerezanga chechosi cha kuti chitilekeski kugwira ntchitu yidu yakupharazga, yo Yesu Khristu wangupaska akusambira ŵaki wati wayuskika. Iyu wanguŵakambiya kuti: “Mwaviyo, lutani mukasambizengi ŵanthu amitundu yosi kuti aje akusambira ŵangu, mukaŵabatizengi mu zina la Ada, la Mwana, ndipuso la mzimu wakupaturika. Mukaŵasambizengi kuti asungengi vinthu vosi vo ndikukulamulani.” (Mate. 28:19, 20) Tiyeni tikunthiyengepu nge mo Yesu wanguchitiya. Tosi tilutirizgi kulindizga kuza kwa Ufumu kweniso umoyu wamuyaya wo talayizgika. (Ahe. 12:2) Nge akusambira aku Khristu akubatizika, te ndi mwaŵi wakufiska uchimi waku Yesu wakukwaskana ndi “kumala kwa nyengu yinu.” Iyu wanguti: “Uthenga wamampha uwu wa Ufumu, wazamupharazgika pacharu chosi chapasi kuti uje ukaboni ku ŵanthu amitundu yosi, ndipu pavuli paki umaliru uzengi.” (Mate. 24:3, 14) Asani tigwirengi ntchitu yeniyi ndi mtima wosi, tazamukondwa ndi umoyu wamuyaya mucharu chifya chaurunji!