Kumbi ‘Mungayambukiya ku Makedonia’?

¹Pa dowoku la msumba wa Troa mu charu cha Asia Minor, wakutumika Paulo wangulonde chiwona. Munthu munyaki wa ku Makedonia wangumuŵeyere kuti: ‘Yambukiyani kunu ku Makedonia, muzitiwovyi.’ Paulo wati walonde chiona, iyu ndi anyaki wo wangwenda nawu angukamba kuti “Chiuta watidaniyaku kwachiŵatawuliya evangeli” ŵanthu a ku Makedonia. Kumbi vakutuwapu vaki venga vakuti wuli? Ludia ndi a munyumba yaki wo ajanga ku Filipi, msumba ukulu wa Makedonia anguja Akhristu. Anyaki a m’chigaŵa chenichi cha Roma cha Makedonia nawu so anguja Akhristu.​—Machi. 16:9-15.

² Mtima waphamphu wenuwu ndiwu so Akaboni aku Yehova ŵenawu mazuŵa nganu. Anandi ajipereka kugwiriskiya nchitu ndalama zawu kuluta ku vigaŵa vo kukhumbika ukongwa apharazgi a Ufumu. Mwakuyeruzgiyapu, Lisa wakhumbanga kuti uteŵeti uje chinthu chakwamba pa umoyu waki. Wangutuwa ku Canada kuluta ku Kenya. Trevor ndi Emily, a ku Canada, nawu anguza kunu ku Malawi ndi chilatu chakuti azikuzgi uteŵeti wawu. Paul ndi Maggie a ku England, anguwona kuti nyengu yawu yakupumuliya pa nchitu wenga mwaŵi ukulu ukongwa wakuti achiti vinandi mu uteŵeti waku Yehova, ndipu anguluta kumwera kwa Africa. Kumbi imwi mwe ndi mtima wakujipereka? Kumbi mwaŵanaŵanapu va kuluta kuchigaŵa chinyaki? Asani veviyo, kumbi ndi fundu nizi za m’Bayibolo ndipuso masachizgu ngo ngangakuwovyani kuti vinthu vikuyendiyeni umampha?

³ Jisandeni: Chinthu chinyaki cho mutenere kuchiŵanaŵaniya ndichu, vilatu vinu. Dangu likulu lo Yesu wangukamba ndakuti: ‘Uyanjengi Yehova Chiuta waku ndi umoyu waku wosi ndi zeru zaku zosi.’ Vifukwa va kuchiŵete ku vigaŵa vo kukhumbika apharazgi anandi vitenere kuja vakuti, titanja Chiuta ndipuso tikhumbisiska kufiska nchitu yakupanga akusambira. Yesu wangulutirizga kukamba kuti: “Ndipu lachiŵi lakukozgana nalu ndi ili, ‘Uyanjengi munyaku nge ndiwi wamweni.’” Chanju chiwoneka ukongwa asani tikhumbisiska mwakutuliya pasi pa mtima kovya anyidu. (Mate. 22:​36-39; 28:​19, 20) Kuti munthu wakateŵete ku chigaŵa chinyaki wakhumbika kuchita vinandi ndipuso kuja ndi mtima wakujipereka. Kuti nkhuchitembera waka cha. Chanju ndichu chitenere kukuchiskani kuti muchiti venivi. Remco ndi Suzanne, a ku Netherlands, wo sonu ateŵete ku Namibia akamba kuti, “Chanju ndichu chititiwovya kuti tilutirizgi kuja kunu.”

⁴ Willie, yo ngwakuwonere dera ku Namibia, wakamba kuti: “Ŵanthu wo ateŵete kuchigaŵa chinyaki akuza ndi maŵanaŵanu ngakuti abali a ku chigaŵa cho ndiwu aŵawovyengi cha. Yiwu akuza ndi maŵanaŵanu ngakuti aziteŵete limoza ndi abali a kuchigaŵa cho, kuwovyana nawu pa nchitu yakupharazga.”

⁵ Asani mwasanda umampha vilatu vinu, jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndi vinthu nivi vo ndiziŵapu vo vingachindiwovya kuchigawa chasonu? Kumbi nde muteŵeti walusu? Kumbi ndilongoro vineneru nivi? Kumbi ndikhumba kusambira so chineneru chinyaki? Kambiskanani nkhani iyi ndi banja linu. Kambiskanani ndi ŵara a mpingu winu. Yiwoneni nkhani iyi kuti yikhumbika kuromba dankha kwaku Yehova. Kujisanada mwakutuliya pasi pa mtima kwaviyo uku kukuwovyeningi kuti muwoni asani mungafiska ndipuso kusimikizga asani mungachiteŵete kuchigaŵa chinyaki.​—Wonani bokosi lakuti “Jiziŵeni”ndipuso nkhani zaki zo zatuliya mu Nsanja ya Olonda.

⁶ Ko Mungachiteŵete: Paulo wangudanikiya ku Makedonia mu chiwona. Mazuŵa nganu Yehova wagwiriskiya nchitu vakuziziswa cha kuti watilongozgi. Kweni ŵanthu aku Chiuta aziŵa vigaŵa vinandi vo vikhumbika chovyu kuziya m’magazini nga Nsanja ya Olonda ndi mabuku nganyaki. Mwaviyo, yambani kulemba malu ngo ngakhumbika chovyu. Asani mwechendanozgeki kusambira chineneru chinyaki, pamwenga asani mwamujaliska cha ku chigaŵa chinyaki, ŵanaŵaniyani za kuchiteŵete kuchigaŵa cho alongoro chineneru cho imwi mutichiziŵa ndipuso cho chikambika ndi ŵanthu anandi mu charu cho. Pavuli paki, fufuzani vinthu nge menderu, chivikiliru, vinthu vakhumbika ndalama ndipuso nyengu ya kumalu ko. Kukambiskana ndi ŵanthu wo akupangapu chakusankha chenichi kungakuwovyani. Murombengi dankha asani muchita ivi. Kumbukani kuti ‘mzimu utuŵa unguzomerezga cha’ kuti Paulo ndi anyaki wo wayendanga nawu, akapharazgi ku Asia.’ Chinanga kuti akhumbanga kuti aluti ku Bithunia, “mzimu waku Yesu wengavi kuŵazomerezga.” Mwakuyana waka, vingakutoliyani nyengu yitali kuti musankhi ko mungachiteŵete.​—Machi. 16:6-10.

⁷ Kufika yapa sonu, mutenere kuti mwaziŵapu vinyaki vo mungachita. Asani muŵanaŵana kuchiteŵete ku chigaŵa chinyaki, lembiyani ku ofesi ya nthambi. (Wonani mipingu yo yikhumbika chovyu) Lembani mbiri yinu yauzimu ndipuso mafumbu ngosi ngo mungaŵa nangu pa vinthu nge unandi wa ndalama zo mungachigwiriskiya nchitu, nyumba yo mungachifiska kulipira renti, chipatala chapafupi ndipuso mwaŵi wa timaganyu. Asani mwamala vosi, perekani kalata yinu ku komiti ya uteŵeti ya mpingu winu. Nawu alembengi kalata yawu yakukuzomerezgani ndi kutumizgiya limoza ku ofesi ya nthambi. Vo ofesi yimukengi vikuwovyeningi kusankha malu ngo mungachiteŵetiyaku umampha.

⁸ Willie yo tamuzumbuwa kukwamba kwa nkhani iyi, wanguti: “Ŵanthu wo aluta dankha ku charu cho akhumba kuchiteŵete ndi kwendere vigaŵa vakupambanapambana ndiwu aja ndi likondwa. Banja linyaki linguwona kuti lingafiska cha kuchija ku chigaŵa chakutali. Mwaviyo, yiwu angusankha kuja pa katawuni kamana po pakhumbikanga chovyu kweniso po atingi ajengi ndi umoyu walikondwa.”

⁹ Kukumana ndi Masuzgu Ngachilendu: Nchachiziŵikiyevi kuti patuŵa pakusuzga kutuwa panyumba ndi kuluta ku malu ngo wechendajeku kali. Lisa yo tamuzumbuwapu kali wanguti, “Usuzgika ukongwa ndi phukwa.” Kumbi nchinthu wuli cho chitimuwovya? Iyu waja kufupi ndi mpingu wa ku malu ko. Wangupanga chilatu chakuti waziŵi zina la munthu weyosi mu mpingu. Kuti wachiti umampha ivi, wafikanga mwaliŵi pa maunganu ndipu watuwangapu liŵi cha ndi chilatu chakuti wakambiskanengi ndi abali ndi azichi. Lisa wayendanga ndi anyaki mu uteŵeti, wadaniyanga ŵanthu anandi ku nyumba kwaki ndipu wangusaniya mabwezi. Iyu watiti: “Ndidandawula navu cha vinthu vo ndikusiya. Yehova wanditumbika ukongwa.”

¹⁰ Paul ndi Maggie angusiya nyumba yawu yo angujamu kwa vyaka 30 ŵana ŵawu ati akuwa. Paul wakamba kuti: “Kusiya katundu kwenga kwakusuzga. Chenga chinthu chakusuzga ukongwa kuti tisiyi banja lidu kuvuli kuruska po taŵanaŵaniyanga. Tati takwera ndegi tenga ndi chitima ukongwa. Nkhwambula kusuzga kuŵanaŵana kuti, ‘Tingafiska cha kuchita ivi.’ Kweni tinguthemba Yehova. Kusaniya mabwezi nganyaki kutikuwovya kuti ulutirizgi.”

¹¹ Greg ndi Crystal angusankha kutuwa ku Canada kuluta ku Namibia chifukwa alongoro chingelezi cho chikambika so ku Namibia. Kweni pavuli paki, anguwona so kuti mbumampha kuti asambiri chineneru cha ŵanthu a ku kuchigaŵa cho. “Nyengu zinyaki tagongowanga. Kweni, tati tasambira chineneru cha kumalu ko ndipu tingwamba kuvwisa umampha jalidu la ŵanthu ku chigaŵa cho. Kucheza ukongwa ndi abali akweniko kungutiwovya kuti tiziŵiliyi malu ngidu ngasonu.” Kuja wakujiyuyuwa ndipuso wakujipere kungawovya ukongwa abali.

¹² Vitumbiku Vaku Yehova “Visakatiska”: Vo Paulo wangukumana navu ku Makedonia venga vakukondweska ukongwa. Pati pajumpha vyaka 10, wangulembe abali a ku Filipi kuti: “Ndiwonga Chiuta wangu pakukumbuka kwangu kosi kwa paku imwi.”​—Ŵafi. 1:3.

¹³ Trevor ndi Emily wo ateŵetiyanga ku Malawi ŵechendadaniki Kusukulu ya Giliyadi nawu atijivwa so viyo. “Nyengu zinyaki takayikanga kuti tichita nadi vinthu vamampha, kweni takondwanga. Tayanjananga ukongwa ndipu tawonanga kuti Yehova watititumbika.”

¹⁴ Mbuneneska nadi kuti ndi weyosi cha yo wangafiska kuchiteŵete kuchigaŵa chinyaki. Anyaki angachita umampha asani angaluta ku chigaŵa chinyaki cha mu dera lawu ko kukhumbika ukongwa chovyu. Anyaki angayesesa kuja ndi vilatu vakuti ateŵete mu mipingu ya kufupi ndi ko aja. (Ŵako. 3:23) Mwaviyo, mazu nga mu lemba ili ngakhoza kufiskika paku imwi: ‘Chitumbiku chaku Yehova chisakatiska, ndipu wasazgiyaku chitima cha.’​—Ntha. 10:22.

¹⁵ Kuti muziŵi asani mungaja akwenere kuchiteŵete ku chigaŵa chinyaki, ŵanaŵaniyani mafumbu yanga mwakutuliya pasi pamtima ndipuso mwarombu ndipu wonani asani mwe akwenere nadi. Nkhani za m’magazini ngakali nga Nsanja ya Olonda zingakuwovyani kuti muchiti venivi.