NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 34
‘Lutirizgani Kwenda mu Uneneska’
“Palivi chinthu cho chitindikondwesa ukongwa kuluska kuvwa kuti ŵana ŵangu alutirizga kwenda mu uneneska.”—3 YOHA. 4.
SUMU 111 Pe Vinthu Vinandi vo Vichitisa Kuti Tikondwengi
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYIa
1. Kumbi tiyanduwa wuli asani tikambiskana mo tikusambiriya “uneneska”?
AKHUMBA mukufumbikapu kananandi ŵaka fumbu lakuti, “Kumbi mukusambira wuli uneneska?” Lenili ndimoza mwa mafumbu ngo titanja kufumba abali ndi azichi ŵidu asani tikhumba kuŵaziŵa umampha. Tikondwa kuvwa mo abali ndi azichi ŵidu akusambiriya uneneska kweniso kuŵakambiya chifukwa cho titanjiya uneneska. (Aro. 1:11) Kukambiskana kwenuku kutitiwovya kuti tiŵanaŵaniyengi kuti uneneska ngwakuzirwa ukongwa. Tikhumbisiska so ukongwa ‘kulutirizga kwenda mu uneneska,’ kung’anamuwa kuchita vinthu mu nthowa yo yingachitiska kuti Yehova watitumbiki kweniso kutiyanja.—3 Yoha. 4.
2. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?
2 Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vifukwa vinyaki vo titanjiya uneneska. Pavuli paki, tikambiskanengi mo tingalutirizgiya kulongo kuti titanja mphasu yakuzirwa yeniyi. Tikayika cha kuti venivi vitiwovyengi kumuwonga ukongwa Yehova pa vo wakuchita pa kutiguziya mu uneneska. (Yoha. 6:44) Tichiskikengi so kuti tikhumbisiskengi kusambiza ŵanthu anyaki uneneska.
CHIFUKWA CHO TITANJIYA “UNENESKA”
3. Kumbi ntchifukwa chikulu nichi cho titanjiya uneneska?
3 Pe vifukwa vinandi vo titanjiya uneneska. Chifukwa chikulu ukongwa ntchakuti titanja Yehova Chiuta Mweneku wa uneneska. Kuziya mu Mazu ngaki Bayibolu, taziŵa kuti ndi Mlengi wakuchanya ndi charu chapasi kweniso kuti Mbawusefwi achanju akuchanya wo atitiŵanaŵaniya ukongwa. (1 Petu. 5:7) Tiziŵa kuti Chiuta widu ‘ngwalisungu kweniso ngwawezi, ngwambula kukwiya liŵi ndipuso ngwakuzaza ndi chanju chambula kumala kweniso uneneska.’ (Eki. 34:6) Yehova watanja urunji. (Yesa. 61:8) Iyu vitimuŵaŵa kuwona kuti tisuzgika ndipu ngwakunozgeka kuzituzgapu masuzgu ngosi pa nyengu yaki. (Yere. 29:11) Nyengu yeniyi, yazamuja yakukondwesa ukongwa! Ndichu chifukwa chaki titimuyanja ukongwa Yehova!
Uneneska wa mu Bayibolu we Nge . . . Ndondowa
Nge mo ndondowa yitovye kuti boti limi pamalu ngamoza, chilindizga chidu chingatiwovya kuja akukho asani takumana ndi mayeseru. Uneneska wa mu Bayibolu utitichiska kuti tikambiyengeku anyaki vakukwaskana ndi chilindizga chidu (Wonani ndimi 4-7)
4-5. Ntchifukwa wuli wakutumika Paulo wanguyeruzgiya chilindizga chidu ndi ndondowa?
4 Kumbi ntchifukwa chinyaki nichi cho titanjiya uneneska? Uneneska utitiwovya ukongwa. Tiyeni tikambiskani chakuyeruzgiyapu. Uneneska wa mu Bayibolu usazgapu vo tilindizga kunthazi. Kuti wakonkhoski kukhumbika kwa chilindizga, wakutumika Paulo wangulemba kuti: “Te ndi chilindizga chenichi nge ndondowa ya umoyu widu. Ntchakusimikizika kweniso ntchakukho.” (Ahe. 6:19) Nge mo ndondowa yitovye kuti boti limi pamoza, chilindizga chidu chingatiwovya kuja akukho asani takumana ndi mayeseru.
5 Pa lemba ili, Paulo wakonkhoskanga chilindizga chakuchanya cho Akhristu akusankhika ŵenachu. Kweni vo iyu wangukamba vigwira so ntchitu kwa Akhristu wo alindizga kuzija kwamuyaya mu paradayisu pacharu chapasi. (Yoha. 3:16) Kukamba uneneska, kusambira vakukwaskana ndi chilindizga cha umoyu wamuyaya kwatiwovya kuja ndi umoyu walikondwa.
6-7. Kumbi Yvonne wayanduwa wuli chifukwa chakusambira uneneska wakukwaskana ndi vakunthazi?
6 Tiyeni tikambiskani vo vinguchitikiya mzichi Yvonne. Iyu wangukuliya mu uneneska cha ndipu weche mwana wawopanga kufwa. Iyu waluwa cha po wanguŵerenga mazu ngakuti: “Zuŵa linyaki weyosi wazamukufwa.” Iyu wangukamba kuti: “Mazu yanga ngandichitiskanga kuti ndilekengi kugona usiku chifukwa ndaŵanaŵaniyanga waka vamunthazi. Ndaŵanaŵananga kuti, ‘Patenere kuti pe chifukwa cho tikupaskikiya umoyu. Ntchifukwa wuli ini nde ndi umoyu?’ Ndakhumbanga cha kufwa!”
7 Pavuli paki, Yvonne wati wafika msinkhu wachinyamata, wangukumana ndi Akaboni aku Yehova. Iyu wanguti: “Ndingwamba kugomezga kuti ndingazija kwamuyaya m’Paradayisu pacharu chapasi.” Kumbi kusambira uneneska kungumuwovya wuli Yvonne? Iyu wangukamba so kuti: “Sonu ndigona ndi usiku chifukwa ndikuleka kufipa mtima ndi vakunthazi pamwenga kopa nyifwa.” Viwoneke limu kuti Yvonne wawona kuti uneneska ngwakuzirwa ukongwa ndipu wakondwa kukambiyaku anyaki vinthu vo walindizga kunthazi.—1 Timo. 4:16.
Uneneska wa mu Bayibolu we Nge . . . Chuma
Kuteŵete Yehova sonu kweniso kuzimuteŵete kwamuyaya mu Ufumu waki, kwe nge chuma. Kuphara chechosi cho tikuleka (Wonani ndimi 8-11)
8-9. (a) Kumbi munthu wa mu ntharika yinyaki yaku Yesu, wangulongo wuli kuti wawonanga kuti chuma cho wangusaniya ntchakuzirwa ukongwa? (b) Kumbi yimwi muwona kuti uneneska ngwakuzirwa?
8 Uneneska wa mu Bayibolu usazgapu so uthenga wamampha wa Ufumu waku Chiuta. Yesu wanguyeruzgiya uneneska wakukwaskana ndi Ufumu ndi chuma cha kubisika. Pa Mateyu 13:44, Yesu wanguti: “Ufumu wakuchanya we nge chuma chakubisika mumunda, cho munthu wanguchisaniya ndi kuchibisa, ndipu chifukwa cha likondwa lo wenga nalu, wanguluta kuchigulisa vinthu vaki vosi ndi kugula munda wo.” Wonani kuti munthu uyu wapenjanga chuma cha. Kweni wati wachisaniya, wanguleka vinthu vinandi kuti wachito. Ndipu wangugulisa chechosi cho wenga nachu. Chifukwa wuli? Wanguziŵa kuti chuma chenichi ntchakuzirwa ndipu chapharanga vinthu vosi vo wangugulisa.
9 Kumbi namwi mutiwuwona viyo uneneska? Tikayika cha kuti ndimu mutiwuwone! Tiziŵa kuti palivi chechosi cho charu ichi chingapereka cho tingachiyeruzgiya ndi likondwa lo tituŵa nalu pakuteŵete Yehova, tichilindizga umoyu wa muyaya mu Ufumu waku Chiuta. Mwaŵi wo tenawu wakuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova, uphara chechosi cho tikuleka ndipu tikhumbisiska kuti ‘timukondwesengi ukongwa’ Yehova.—Ako. 1:10.
10-11. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitiska Michael kusintha vinthu vikulu pa umoyu waki?
10 Tanandi aku isi, taleka vinthu vinandi kuti Yehova watiyanjengi. Anyaki akuleka ntchitu zapachanya mucharu ichi. Anyaki akuleka kupenjapenja chuma. Ndipu anyaki akusintha umoyu wawu ŵati asambira vakukwaskana ndi Yehova. Venivi ndivu Michael wanguchita. Iyu wangukuliya mu uneneska cha. Pa nyengu yo wenga mnyamata wangusambizika masaza nga ndewu nga kalati. Iyu wangukamba kuti: “Ndakondwanga kuchita masaza ngenanga chifukwa ngandiwovyanga kuti ndije ndi liŵavu lanthazi. Nyengu zinyaki ndawonanga kuti palivi yo wangandithereska.” Kweni Michael wati wayamba kusambira Bayibolu, wanguziŵa mo Yehova wawone chiwawa. (Salimo 11:5) Pakukamba va banja la Akaboni lo lamusambizanga, Michael wanguti: “Yiwu angundikambiyapu cha kuti ndileki kuchita kalati, mumalu mwaki angulutirizga ŵaka kundisambiza uneneska wa mu Bayibolu.”
11 Asani Michael walutirizga kusambira vakukwaskana ndi Yehova, ndipu wamuyanjanga ukongwa Yehova. Iyu wangukwaskika ukongwa ndi lisungu lo Yehova walongo ateŵeti Ŵaki. Pati pajumpha nyengu, Michael wanguziŵa kuti wakhumbikanga kusintha umoyu waki. Iyu wanguti: “Ndinguziŵa kuti kuleka kalati, kwatingi kuŵengi kwakusuzga ukongwa kuluska chinthu chechosi cho ndikulekapu. Kweni ndinguziŵa so kuti Yehova watingi wakondwengi, ndipu ndingusimikiza kuti kuteŵete Iyu ndichu chenga chinthu chakuzirwa ukongwa kuluska vo ndatingi ndilekengi.” Michael wanguziŵa kuti uneneska wo wangusaniya wenga wakuzirwa ukongwa. Ndichu chifukwa chaki wenga wakunozgeka kusintha vinthu vikulu pa umoyu waki.—Yako. 1:25
Uneneska wa mu Bayibolu we Nge . . . Nyali
Nyali yanthazi yititiwovya kuziŵa ko titenere kuluta mu mdima. Mwakuyanana ŵaka, Mazu ngaku Chiuta ngatitilongo mo tingasankhiya vinthu mwazeru mucharu chaku Satana ichi (Wonani ndimi 12-13)
12-13. Kumbi uneneska wa mu Bayibolu ungumuwovya wuli Mayli?
12 Bayibolu lilongo kuti uneneska ngwakuzirwa ndipu litiwuyeruzgiya ndi nyali yo yimbulika mu mdima. (Salimo 119:105; Aefe. 5:8) Mayli wa ku Azerbaijan, wawonga ukongwa mo Mazu ngaku Chiuta ngangumuwovye. Apapi ŵaki ŵenga mu visopa vakupambana. Awisi ŵenga Asilamu ndipu anyina ŵenga Ayuda. Iyu wangukamba kuti: “Chinanga kuti ndakayikiyanga cha kuti Chiuta waliku, kweni ndenga ndi mafumbu nganandi. Ndajifumbanga kuti: ‘Ntchifukwa wuli Chiuta wakulenga ŵanthu, ndipu ntchifukwa wuli munthu wasuzgika kwa umoyu waki wosi ndipu pavuli paki so kuchitombozgeka kwamuyaya ku helu? Chifukwa chakuti ŵanthu akamba kuti chechosi cho chichitika ndi khumbu laku Chiuta, ndajifumbanga kuti, Kumbi Chiuta wachita vinthu ndi ŵanthu nge vidoli ndipu wakondwa kuŵawona asuzgika?’”
13 Mayli wangulutirizga kufufuza kwamuka kwa mafumbu ngo wenga nangu. Pati pajumpha nyengu, wanguzomera kusambira Bayibolu ndipu wanguja Kaboni waku Yehova. Iyu wanguti: “Vo ndingusambira mu Bayibolu, vingundiwovya kuti ndiyambi kuwona vinthu mwakwenere. Uneneska wakuvwika umampha wo usanirika mu Mazu ngaku Chiuta utindiwovya kuti ndiŵi ndi chimangu cha mumtima.” Mwakuyanana ndi Mayli, tosi tithamika Yehova ‘Yo wakutidana kutuwa mu mdima kuluta ku ukweru waki wakuziziswa.’—1 Petu. 2:9.
14. Kumbi tingachita wuli kuti tiwuyanjengi ukongwa uneneska? (Wonani so bokosi lakuti “Vinthu Vinyaki vo Tingaviyeruzgiya so ndi Uneneska.”)
14 Venivi vakuyeruzgiyapu vimanavi ŵaka vo vilongo kuti uneneska ngwakuzirwa. Tikayika cha kuti namwi mungaŵanaŵaniya so vakuyeruzgiyapu vinyaki. Vingaŵa umampha asani mungasaniya nyengu yakufufuziya vifukwa vinyaki vo titenere kwanjiya uneneska. Kuchita venivi kungatiwovya kuti tiwuyanjengi ukongwa uneneska. Asani titiwuyanja ukongwa uneneska ndipu tisaniya so nthowa zinandi zakulongore kuti titiwuyanja.
MO TILONGORE KUTI TITANJA UNENESKA
15. Kumbi tingalongo wuli kuti titanja uneneska?
15 Tingalongo kuti titanja uneneska asani tisambira Bayibolu kaŵikaŵi kweniso mabuku ngakukonkhoska Bayibolu. Ndipu kwali taja mu uneneska kwa nyengu yitali wuli, pe vinthu vinandi vo tikhumbika kusambira. Chigongwi cha Mlinda chakwamba kutuzgika chingukamba kuti: “Uneneska we nge kaluŵa kamana kakutowa ko ke mudondu linandi. Kuti munthu wasaniyi kaluŵa kenaka wakhumbika kulereseska. . . . Ndipu asani wakasaniya wakhumbika kukhorwa ŵaka ndi kaluŵa kamoza pe cha. . . . Wakhumbika kulutirizga kupenja kuti wasaniyi timaluŵa tinyaki.” Kusambira nkhwakusuzga, kweni phamphu linu lingawa paŵaka cha.
16. Kumbi yimwi mugwiriskiya ntchitu nthowa niyi pakusambira Bayibolu pakumwija? (Nthanthi 2:4-6)
16 Tanyaki titanja cha kuŵerenga ndipuso kusambira. Kweni Yehova watitipempha kuti ‘tilutirizgengi kupenja’ ndipuso ‘tilutirizgengi kufufuza’ kuti tiwuvwisi umampha uneneska. (Ŵerengani Nthanthi 2:4-6.) Asani tichita venivi nyengu zosi tiyanduwa. Corey wangukamba kuti asani waŵerenga Bayibolu pakuyija, waŵanaŵaniya vesi limoza pa nyengu yimoza. Iyu wanguti: “Ndiŵerenga mazu ngengosi ngamumphata, ndiwona Malemba ngo ngakoliyana ndi lemba lo ndiŵerenga kweniso ndifufuza vinthu vinyaki. . . . Nthowa yeniyi yitindiwovya kusambira vinthu vinandi!” Kwali tigwiriskiya ntchitu nthowa yeniyi pamwenga yinyaki, tilongo kuti titanja uneneska asani tichita phamphu kweniso tisaniya nyengu yakukwana yakusambiriya uneneska wenuwu.—Salimo 1:1-3.
17. Kusazgiyapu pa kusambira uneneska, kumbi tikhumbika so kuchitanji? (Yakobe 1:25)
17 Kweni tiziŵa kuti kusambira ŵaka uneneska nkhwakukwana cha. Kuti tiyanduwengi ukongwa, titenere kugwiriskiya ntchitu vo tisambira pa umoyu widu. Pija asani tachita viyo, ndipu uneneska ungatiwovya kuti tijengi ndi likondwa chayilu. (Ŵerengani Yakobe 1:25.) Kumbi tingachita wuli kuti tigwiriskiyengi ntchitu uneneska wo tisambira? Mubali munyaki wangukamba kuti kujifufuza kungatiwovya kuziŵa vinthu vo tichita umampha ndi vo tikhumbika kunozga. Wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Kwali taluta panthazi wuli, tiyeni tilutirizgi kwenda mwakwenere mu nthowa yeniyi.”—Afi. 3:16.
18. Ntchifukwa wuli titesesa kulutirizga “kwenda mu uneneska”?
18 Ŵanaŵaniyani vitumbiku vo tisaniya asani titesesa kulutirizga “kwenda mu uneneska”! Tija umoyu wamampha pe cha kweni tikondwesa so Yehova ndipuso Akhristu anyidu. (Nthanthi 27:11; 3 Yoha. 4) Kukamba uneneska, venivi ndi vifukwa vamampha ukongwa vakwanjiya uneneska ndipuso ‘kulutirizga kwenda mu uneneska.’
SUMU 144 Muleresengi pa Mphotu!
a Vo tigomezga kweniso mo tichitiya vinthu pa umoyu widu, kanandi vidanika kuti “uneneska.” Kwali tasambira sonu uneneska pamwenga tikuwiya mwenimo, tingayanduwa ukongwa kukambiskana chifukwa cho titanjiya uneneska. Venivi vitiwovyengi kuti tikhumbisiskengi kukondwesa Yehova.