LAYIBULARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitonga (Malawi)
  • BAYIBOLU
  • MABUKU
  • MAUNGANU
  • w25 October pp. 2-5
  • 1925​—⁠Vyaka 100 Vo Vajumpha

Vidiyo yo mwasankha palivi.

Pepani, vidiyo iyi yikana kujula.

  • 1925​—⁠Vyaka 100 Vo Vajumpha
  • Chigongwi cha Mlinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova (Chakusambira)—2025
  • Mitu yimanayimana
  • Nkhani Yakuyanana
  • VO ALINDIZGANGA VINGUFISKIKA CHA
  • ANGUSAZGIYAKU SO MAWAYILESI NGANYAKI
  • KUSINTHA VO TAGOMEZGANGA
  • KUCHITIYA UKABONI ZINA LAKU YEHOVA
  • AKUSAMBIRA BAYIBOLU ANGWAMBA KUCHITA MAULENDU NGAKUWERIYAKU
  • KUNOZGEKE VAKUNTHAZI
  • 1924—Vyaka 100 Vo Vajumpha
    Chigongwi cha Mlinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova (Chakusambira)—2024
  • 1922—Vyaka 100 Vo Vajumpha
    Chigongwi cha Mlinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova (Chakusambira)—2022
  • Nthowa Zakupharazgiya—Kupharazgiya Ŵanthu mu Nthowa Zakupambanapambana
    Ufumu Waku Chiuta Uwusa!
Chigongwi cha Mlinda Chakupharazga Ufumu Waku Yehova (Chakusambira)—2025
w25 October pp. 2-5
Gulu la abali ndi azichi lijambulisa chithuzi pa unganu wachigaŵa wo unguchitikiya ku Indianapolis, ku Indiana mu 1925.

Unganu wachigaŵa wo unguchitikiya ku Indianapolis, ku Indiana mu 1925

1925​​—⁠Vyaka 100 Vo Vajumpha

CHIGONGWI CHA MLINDA cha January 1, 1925 chingukamba kuti: “Mu chaka ichi, tikhaza kuti pachitikengi chinthu chinyaki chapade.” Chigongwi ichi chingulutirizga kukamba kuti: “Kweni isi nge Akhristu titenere cha kuŵika ukongwa maŵanaŵanu ngidu pa vo vichitikengi mu chaka ichi mpaka kuluwiya limu kuchita vo Ambuya akhumba kuti tichitengi.” Kumbi Akusambira Bayibolu akhazanga kuti mu chaka cha 1925 muchitikengenji? Nanga ndi vinthu wuli vo anguchita vo vingulongo kuti atangwanikanga ukongwa mu ntchitu ya Ambuya chinanga kuti vo alindizganga vingufiskika cha?

VO ALINDIZGANGA VINGUFISKIKA CHA

Mu 1925 Akusambira Bayibolu anandi akhazanga kuti charu chapasi chisinthengi ndi kuja Paradayisu. Ntchifukwa wuli yiwu akhazanga venivi? Mubali Albert Schroeder yo wanguziteŵetiyapu mu Wupu Wakulongozga wangukonkhoska kuti: “Tagomezganga kuti Akhristu akusankhika wo azamuja kuti ŵeche pacharu chapasi mu chaka chenichi, azamutoleke kuchanya kuti akalamuliyengi mu Ufumu. Ndipu ŵanthu akugomezgeka a munyengu yakali nge Abrahamu, Davidi kweniso anyaki, ayuskikengi ndi kuja alongozgi panu pacharu chapasi mu Ufumu waku Chiuta.” Kweni anyaki anguguŵa ŵati awona kuti chaka ichi chimala ŵaka ndipu vo alindizganga vifiskika cha.—Nthanthi 13:12.

Chinanga kuti anguguŵa, Akusambira Bayibolu anandi angulutirizga kugwira ntchitu yakupharazga mwaphamphu. Yiwu awuwonanga mwakupepuka cha udindu wawu wakuchitiya ukaboni vakukwaskana ndi Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, tiyeni tiwoni mo angugwiriskiya ntchitu wayilesi kuti apharazgiyi ŵanthu anandi.

ANGUSAZGIYAKU SO MAWAYILESI NGANYAKI

Mu 1924, ŵanthu anguvwisiya ukongwa wayilesi ya WBBR. Mwaviyo, mu 1925 Akusambira Bayibolu angupanga so siteshoni yinyaki ya wayilesi yanthazi ukongwa kufupi ndi ku Chicago, ku Illinois. Wayilesi yeniyi yadanikanga kuti WORD. Ralph Leffler yo wanguwovyaku pakupanga wayilesi yeniyi wangukamba kuti: “Chakumazulu kuchizizira, ŵanthu anandi avwisiyanga wayilesi yeniyi, ndi a kuvigaŵa vakutali viyo.” Mwakuyeruzgiyapu, banja linyaki linguvwisiya wayilesi iyi chinanga kuti lajanga kuchiŵaza cha ndegi ku Alaska cho chenga kutali mtunda wa makilomita ngakujumpha 5,000. Ŵati avwisiya pulogilamu yo yenga pa wayilesi iyi, banja ili lingulembe kalata abali wo agwiranga ntchitu kwenuku kuti liŵawongi chifukwa cha pulogilamu yakuchiska ya fundu za mu Bayibolu.

Kumazge: Thiranzimita ya wayilesi ya WORD ku Batavia, ku Illinois

Kumaryi: Ralph Leffler wagwira ntchitu mu siteshoni ya wayilesi

Chigongwi cha Mlinda cha December 1, 1925, chingukonkhoska chifukwa cho wayilesi iyi yavwikiyanga kutali. Chingukamba kuti: “Wayilesi ya WORD njimoza mwa mawayilesi nganthazi ukongwa ku United States. Wayilesi yeniyi yivwika mucharu chosi cha United States, ku Cuba ndipuso mpaka kumpotu kwa Alaska. Ŵanthu anandi wo ŵechendavwepu uneneska wa mu Bayibolu, sonu akhumba kuziŵa vinandi chifukwa cha wayilesi yeniyi.”

George Naish

Pa nyengu yeniyi pe, Akusambira Bayibolu akhumbanga so kwamba kupharazga uthenga wamampha mwakugwiriskiya ntchitu wayilesi ku Canada. Mu 1924 angupanga wayilesi yo yaziŵikanga kuti CHUC ku Saskatoon, Saskatchewan. Wayilesi iyi, yenga mugulu la mawayilesi ngakwamba ngo ngapharazganga vakukwaskana ndi mazu ngaku Chiuta ku Canada. Mu 1925 abali akhumbikanga kusamisa wayilesi iyi chifukwa yakhumbikanga malu ngakulu. Mwaviyo, abali angusamisiya wayilesi yeniyi munyumba yinyaki yikulu yo angugula ndi kuyinozga ku Saskatoon kwenuku.

Wayilesi iyi yinguwovya ŵanthu anandi wo ajanga muvigaŵa vakumuzi ku Saskatchewan kuti avwisiyi uthenga wamampha kakwamba. Mwakuyeruzgiyapu, ma munyaki yo wajanga mutawuni ya kutali ukongwa, wangulemba kalata yakupempha mabuku wati wavwisiya uthenga wamampha pa wayilesi yeniyi. Mubali George Naish wangukamba kuti “Kalata yaki, yingulongo kuti wakhumbisiskanga kuziŵa vinandi. Mwaviyo tingumutumiziya mabuku ngosi nga Studies in the Scriptures nyengu yimoza.” Ma mwenuyu wangwamba kupharazga uthenga wa Ufumu mpaka ku vigaŵa va kutali ukongwa.

KUSINTHA VO TAGOMEZGANGA

Mu Chigongwi cha Mlinda cha March 1, 1925, mwenga nkhani yakukhumbika ukongwa ya mutu wakuti “Kwamba kwa Mtundu Wasonu.” Ntchifukwa wuli nkhani yeniyi yenga yakukhumbika? Kufika pa nyengu iyi, Akusambira Bayibolu aziŵanga kuti Satana we ndi gulu, ndipu mugulu laki mwe angelu aheni, avisopa, amalonda kweniso andali. Kweni munkhani iyi, “kapolu wakugomezgeka ndi wazeru” wanguwovya abali kuziŵa kuti Yehova nayu we ndi gulu ndipu lipambana ukongwa ndi gulu laku Satana lo lisuskana nalu. (Mate. 24:45) Munkhani iyi, kapolu wangukonkhoska so kuti Ufumu waku Chiuta ungwamba kulamuliya mu 1914 kweniso kuti pavuli pa ‘nkhondu yo yingubuka kuchanya’mu chaka chenichi, Satana ndi viŵanda vaki akudikiskika ndipu akuponyeka panu pasi.—Chivu. 12:​7-9.

Akusambira Bayibolu anyaki akoliyananga cha ndi fundu yasonu yeniyi. Mwakuti munkhani yeniyi mwenga fundu yakuti: “Asani pe ŵanthu anyaki wo aŵerengengi Chigongwi cha Mlinda ichi ndipu akoliyanengi nayu cha fundu yasonu yeniyi, tisachiza kuti alutirizgi kulindizga Ambuya mwakuzikira ndi kuŵateŵete mwakugomezgeka.”

Tom Eyre, wa ku Britain yo wenga yumoza wa akopotala (sonu adanika kuti apayiniya) wangukonkhoska mo Akusambira Bayibolu anandi anguvwiya ŵati aŵerenga nkhani ya mumagazini yeniyi. Iyu wanguti: “Abali angukondwa ukongwa ndi mo nkhani iyi yingukonkhoske lemba la Chivumbuzi 12. Tati taziŵa kuti Ufumu ukwamba kulamuliya kuchanya, tenga akukhumbisiska kukambiyaku ŵanthu anyaki uthenga wamampha wenuwu. Vingutiwovya kuti tipharazgengi mwaphamphu kweniso vingutiwovya kuziŵa kuti kunthazi Yehova wazamuchita vinthu vinandi vamampha.”

KUCHITIYA UKABONI ZINA LAKU YEHOVA

Mazuŵa nganu Akaboni aku Yehova atanja kukonkhoska lemba la Yesaya 43:10 lo likamba kuti: “‘Yimwi ndimwi akaboni ŵangu,’ Yehova ndiyu wakamba, ‘Ndimwi mteŵeti wangu yo ndamusankha.’” Kweni chechendafiki chaka cha 1925, lemba lenili lakonkhoskekanga viŵi cha mumabuku ngidu. Kweni vinthu vingusintha. Mu 1925, magazini 11 nga Chigongwi cha Mlinda ngangukonkhoska lemba la Yesaya 43:10 ndi 12!

Kukumaliya kwa mwezi wa August mu 1925, Akusambira Bayibolu anguchita unganu wachigaŵa ku Indianapolis, ku Indiana. Mu mazu ngakwamba ngo ngangulembeka pa pulogilamu ya unganu wenuwu, Joseph F. Rutherford wangukamba kuti: “Taza pa unganu uwu kuti . . . Ambuya atipaski nthazi kuti tichiwere kwidu tikachitiyengi ukaboni ndi mtima wosi.” Pa mazuŵa ngosi 8 nga unganu wenuwu, abali anguchiskika kuti achitiyengi ukaboni vakukwaskana ndi Yehova nyengu yeyosi asani asaniya mpata.

Pa Chisulu pa 29 August, Mubali Rutherford wangukamba nkhani ya mutu wakuti “Tipharazgi Mwaphamphu.” Munkhani yaki, iyu wangudidimizga kukhumbika kwa ntchitu yakupharazga, ndipu wanguti: “Yehova wakambiya ŵanthu ŵaki kuti . . . : ‘Ndimwi akaboni ŵangu . . . ini ndini Chiuta.’ Ndipu watitikambiya so mazu nganthazi ngakuti: ‘Kweziyani mitundu ya ŵanthu chiziŵisu.’ Pacharu chapasi palivi so wo angakweze mitundu ya ŵanthu chiziŵisu pamwenga kuti kuyitcheŵesa kupatuwaku isi, chifukwa chakuti te ndi mzimu wa Ambuya ndipu te akaboni ŵawu.”—Yesa. 43:12; 62:10.

Kapepala ko kenga ndi “Uthenga wa Chilindizga.”

Kapepala ka Uthenga wa Chilindizga

Mubali Rutherford wati wamaliza kukamba nkhani yaki wanguŵerenga chipepala cho chenga ndi mutu wakuti “Uthenga wa Chilindizga.” Ŵanthu wosi pa unganu uwu angukoliyana ndi uthenga wo wenga pachipepala chenichi wo wakambanga kuti ndi Ufumu waku Chiuta pe wo ungachitiska kuti vinthu visinthi kuti pacharu paje “chimangu, likondwa la muyaya, wanangwa, vinthu viyendengi umampha ndipuso kuti ŵanthu ajengi umoyu wamuyaya kweniso wambula kutama.” Uthenga wo ungulembeka pachipepala chenichi, ungufwatulika muvineneru vinandi ndipu anguwusindikiza patimapepala timanatimana. Ndipu abali ndi azichi angugaŵiya timapepala pafufupi 40 miliyoni.

Pa nyengu iyi, Akusambira Bayibolu ndipu ŵechendayambi kuziŵika kuti Akaboni aku Yehova ndipu pangujumpha vyaka kuti ayambi kuziŵika ndi zina lenili. Chinanga kuti venga viyo, yiwu avwisanga kamanakamana kuti akhumbikanga kuchitiya ukaboni vakukwaskana ndi Yehova.

AKUSAMBIRA BAYIBOLU ANGWAMBA KUCHITA MAULENDU NGAKUWERIYAKU

Chiŵerengeru cha Akusambira Bayibolu chingwamba kukwera pacharu chosi. Mwaviyo, gulu linguŵachiska kuti angagaŵiyanga ŵaka mabuku cha kweni aweriyengeku so ku ŵanthu wo akhumba kuziŵa vinandi. Pavuli pakugwira ntchitu yakugaŵiya kapepala kakuti Uthenga wa Chilindizga, kabuku ka Bulletina kanguchiska apharazgi kuti: “Chondi tiweriyeku ku nyumba zo tingugaŵiya kapepala kakuti Uthenga wa Chilindizga.”

Mukabuku ka Bulletin ka January 1925 mwenga lipoti lakutuliya ku Wakusambira Bayibolu wa ku Plano, ku Texas lakuti: “Te akukondwa kukuziŵisani kuti asani taweriyaku kuvigaŵa vo tingupharazgaku kali, ŵanthu avwisiya ukongwa kuphara kuvigaŵa vasonu. Pa vyaka 10 vo vajumpha, taweriyaku maulendu 5 kutawuni yinyaki ya muchigaŵa chidu. . . . Pambula kuswera yapa, Mzichi Hendrix ndipuso ama ŵangu, anguweriyaku so ndipu agaŵiya mabuku nganandi ukongwa.”

Kopotala munyaki wa ku Panama wangulemba kuti: “Ŵanthu anandi wo pakwamba angutidikisa pa nyumba zawu, atilonderiyanga umampha asani taweriyaku so pa ulendu wachiŵi pamwenga wachitatu. Mu chaka ichi, ndamaliya nyengu yangu yinandi pakuweriyaku ku ŵanthu wo ndinguŵapharazgiyapu. Ndipu anandi mwaku yiwu avwisiya umampha ukongwa uthenga widu.”

KUNOZGEKE VAKUNTHAZI

Mukalata yaki ya pachaka yo wangulembe akopotala wosi, Mubali Rutherford wangukonkhoska vo vinguchitika pa ntchitu yakupharazga mu chaka chenichi kweniso vo akhumbikanga kulindizga mu chaka chakulondopu. Iyu wangukamba kuti: “Mu chaka chinu, mwayesesa kupembuzga ŵanthu mu uteŵeti. Ndipu mwakondwa ukongwa ndi ntchitu yeniyi . . . Mu chaka chamawa, muŵengi so ndi mwaŵi wakuchitiya ukaboni Chiuta kweniso ufumu waki kweniso kulongo ŵanthu kuti yimwi musopa nadi Chiuta. . . . Tiyeni tosi tilutirizgi kugwiriskiya ntchitu mazu ngidu pakuthamika Chiuta widu kweniso Fumu yidu.”

Chaka cha 1925 chichimala, abali angwamba kupanga mapulani ngakuti asazgiyeku ofesi yidu ya ku Brooklyn. Ndipu mu chaka cha 1926 abali angwamba kugwira ntchitu yikulu ukongwa yakuzenga mu mbiri yosi ya gulu lidu.

Abali ayamba ŵaka ntchitu yakuzenga ofesi yidu yasonu.

Ntchitu yakuzenga ofesi yidu ku Adams Street, ku Brooklyn, New York mu 1926

a Sonu kaziŵika kuti Kabuku ka Unganu wa Umoyu Widu Wachikhristu Ndipuso Uteŵeti.

    Mabuku nga Chitonga (1996-2025)
    Tuwanipu
    Sereni
    • Chitonga (Malawi)
    • Tumizani
    • Vo Mukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Fundu zo Mutenere Kulondo
    • Nkhani Yakusunga Chisisi
    • Kusintha Vinthu Vachisisi
    • JW.ORG
    • Sereni
    Tumizani