VO ACHINYAMATA AFUMBA
Kumbi Ndingachita Wuli Asani Ndikhumba Cha Kuluta ku Sukulu?
Musungwana munyaki zina laki Rachela wangukamba kuti: Asani mukamba kuti mutanja cha kuluta ku sukulu mphakuvwika. Veviyo chifukwa chakuti asambizi anyaki aja akusuzga, uchichizgika kuti uchitengi vo anyaku akhumba, mayesu ngatikutimbanyizga kweniso uja ndi homuweki yinandi.b
“Ndingayanja waka kuluta kwekosi mumalu mwakuluta ku sukulu. Ndingayanja kuluta ku nyanja ndi anyangu pamwenga kuwovyaku ŵaka apapi ŵangu kubika pamwenga kutowesa panyumba!”
Asani mutuvwa nge mo Rachel wavwiya, vyaka vosi vo mungajaliya pa sukulu vingaja nge kuti mwe mujeri lo mukhumbika kukunthiyapu mpaka po mwazifwatulikiya, po mwamaliziya sukulu. Kumbi pe nthowa yeyosi yo yingakuwovyani kuti mulekengi kudandawula ndi nyengu yo mumaliya ku sukulu?
Kumbi muziŵa? Asani mutiyiwona mwakwenere sukulu, muchitapu kanthu ndipu muleka kuwona sukulu nge kuti ntchiyesu cho mukhumbika ŵaka kukunthiyapu. Mwaviyo, sukulu ntchidya cho chingakuwovyani kuti muzije akwenere kuja ndi malusu ngakupambanapambana pa umoyu asani mwakuwa.
Kuti muwonengi sukulu mwakwenere, muŵikengi maŵanaŵanu nginu pa vinthu ivi:
Masambiru nginu. Asani mwasambira vinandi, mungazifiska kumalana ndi masuzgu ngo mungazikumana nangu ku ntchitu kweniso vinthu vinyaki pa umoyu winu mumalu mwakuthemba ŵanthu anyaki. Jifumbeni kuti, ‘Chinanga kuti pe vinthu vinyaki vakukwaskana ndi sukulu vo nditiviyanja cha, kumbi ndi phindu wuli lo ndisaniya chifukwa cha masambiru ngo ndichita?’
Fundu ya mu Bayibolu: “Usungi zeru zakovya ndipuso lusu la kuŵanaŵana.”—Nthanthi 3:21.
Kuti muziŵi vinandi wonani nkhani ya mutu wakuti “Kumbi Ndingachita Wuli Asani Nditondeka Mukilasi?”
Nkharu yinu. Vinthu vo muchita ku sukulu kaŵikaŵi vingakuwovyani kuziŵa mo mugwiriskiya ntchitu nyengu yinu, muchitengi vinthu mwaulemu kweniso mulimbikiyengi ntchitu. Mijalidu yeniyi ndiyu mwazamukhumbika kuŵa nayu asani mwakuwa. Jifumbeni kuti: ‘Kumbi kuluta ku sukulu kutindiwovya kuti ndichitengi vinthu mwaulemu kweniso ndilimbikiyengi ntchitu? Kumbi ndi vinthu wuli vo ndikhumbika kusintha pa vigaŵa venivi?’
Fundu ya mu Bayibolu: “Munthu weyosi yo wagwira ntchitu mwaphamphu wasaniya phindu.”—Nthanthi 14:23.
Kuti muziŵi vinandi, wonani nkhani ya mutu wakuti “How Can I Manage My Time?”
Mo muchitiya vinthu ndi ŵanthu anyaki. Kuchitiya vinthu limoza ndi anyinu ku sukulu kungakuwovyani kuti musambiri mo mungalongore lisungu kweniso kutumbika ŵanthu anyaki. Munyamata munyaki zina laki Joshua wangukamba kuti: “Kusambira mo mungakambiskiyana ndi ŵanthu nkhwakukhumbika, kuyanana waka ndi kusambira mbiri pamwenga sayansi. Lenili ndi lusu lo utiligwiriskiya ntchitu kwa umoyu waku wosi.” Jifumbeni kuti, ‘Kumbi ndasambiranji ku sukulu pa mo ndingachitiya vinthu ndi ŵanthu anyaki chinanga kuti tipambana mo tikukuliya kweniso vo tigomezga?’
Fundu ya mu Bayibolu: “Yesesani kuja mwachimangu ndi ŵanthu wosi.”—Aheberi 12:14.
Kuti muziŵi vinandi, wonani nkhani ya mutu wakuti “Kodi Ndingakulitse Bwanji Luso Lolankhulana Ndi Anthu?”
Mo vinthu vazakukuyendiyani kunthazi. Sukulu yingakuwovyani kuziŵa vinthu vo muchita umampha ndikujiŵikiya vilatu. Musungwana munyaki zina laki Brooke wangukamba kuti: “Mungasambira lusu linyaki lakukwaskana ndi ntchitu yinyaki ndipu asani mwamaliza mungasere ntchitu yakukoliyana ndi vo mukusambira.” Jifumbeni kuti: ‘Kumbi ndazamufiska wuli kujisaniriya vinthu vakukhumbika asani ndamaliza sukulu? Kumbi ndingaziŵa wuli kuti ndisambira nadi vinthu vo vingazindiwovya kusaniya ntchitu yo ndikhumba?’
Fundu ya mu Bayibolu: “Uphwere nthowa ya marundi ghako.”—Nthanthi 4:26, Mazgu Ghaku Chiuta.
a Fundu zinandi zo takambiskana mu nkhani iyi, ziwovyengi so achinyamata wo apapi ŵaŵu atiŵasambiza vakukwaskana ndi sukulu kunyumba.
b Mazina nganyaki ngasinthika.