Kumbi Motu wa Helu Uliku Nadi? Kumbi Bayibolu Likamba Kuti Motu wa Helu Ntchinthu Wuli?
Vo Bayibolu limuka
Mabayibolu ngachingelezi ngakupambanapambana ngakali nge King James Version, nge ndi mazu ngakuti “helu” mumavesi nganyaki. (Salimo 16:10; Machitidu 2:27a) Vithuzi vo ve munkhani iyi vo vikujambulika ndi visopa, vilongo kuti ŵanthu anandi agomezga kuti helu ndi malu ngo kwe motu wamuyaya ko ŵanthu aheni alangikiya. Kumbi venivi ndivu Bayibolu lisambiza?
Vo ve munkhani iyi
Kumbi helu ndi malu ngo ŵanthu aheni atombozgekiyaku kwamuyaya?
Kumbi ntharika yaku Yesu ya munthu wakukhupuka ndi Lazaro ying’anamuwanji?
Kumbi mazu ngakuti helu ngang’anamuwa kuleka kuja paubwezi ndi Chiuta?
Mavesi nga mu Bayibolu ngo ngakonkhoska za helu pamwenga kuti Dindi
Mo chikwambiya chisambizu chakuti ku helu kwe motu wamuyaya.
Kumbi helu ndi malu ngo ŵanthu aheni atombozgekiyaku kwamuyaya?
Awa. Mazu ngakwambiriya ngo ngakufwatulika kuti helu, mu Mabayibolu nganyaki ngakali (Chiheberi “Shelo,” Chigiriki, “Hadesi,”) ngang’anamuwa “Dindi,” ko munthu weyosi waŵikika asani wafwa. Bayibolu likamba kuti ŵanthu wo ŵe mu “Dindi” mbamoyu cha.
Akufwa aziŵa kanthu cha mwaviyo angavwa kuŵaŵa cha. Yiwu “agwira ntchitu cha, aŵanaŵana cha, aziŵa chechosi cha ku helu ko ŵali.” (Wakutaula 9:10, Douay-Rheims Version) Kulivi munthu yo waliya ku helu pamwenga kuvwa kuŵaŵa. Bayibolu likamba kuti: “Muheni wachiti soni ndipu aje cheti mu dindi.”—Salimo 31:17; King James Version (30:18, Douay-Rheims); Salimo 115:17.
Chiuta wakukambapu cha kuti munthu wazamutombozgeka kumotu wamuyaya chifukwa chakuti wabuda. Iyu wangukambiya munthu wakwamba Adamu kuti chilangu cho wapaskikengi chifukwa chambula kuvwiya dangu laku Chiuta ndi nyifwa. (Genezesi 2:17) Chiuta wakukambapu cha za kutombozgeka kwa muyaya ku helu. Pavuli pakuti Adamu wabuda, Chiuta wangumupaska chilangu ndipu wangumukambiya kuti: “Ndiwi fuvu, wazamuwere ku fuvu.” Genezesi 3:19) Yapa Chiuta wang’anamuwanga kuti Adamu waŵengeku so cha. Iyu watingi wakambengi asani wang’anamuwanga kuti Adamu wamutombozgeka kumotu wa helu. Chiuta wakusintha cha chilangu cha ŵanthu ambula kuvwiya marangu ngaki. Pati pajumpha nyengu kutuliya po Adamu wangubudiya, munthu munyaki yo wangulembaku Bayibolu wangulongozgeka ndi Chiuta kulemba kuti: “Malipiru nga ubudi ndi nyifwa.” (Aroma 6:23) Palivi so chilangu chakusazgiyapu chifukwa “munthu yo wafwa wafwatulika ku ubudi waki.”—Aroma 6:7.
Chiuta watiyitinkha ukongwa fundu yakuti ŵanthu atombozgeka kwamuyaya kumotu. (Yeremiya 32:35) Fundu yeniyi yisuskana ndi vo Bayibolu lisambiza kuti “Chiuta ntchanju.” (1 Yohane 4:8) Iyu wakhumba cha kuti timusopengi chifukwa chakopa kuti tamutombozgeka kwamuyaya ku motu kweni timusopengi chifukwa chakuti titimuyanja.—Mateyu 22:36-38.
Ŵanthu amampha aluta ku helu. Mabayibolu ngo ngagwirisiya ntchitu mazu ngakuti “helu” ngalongo kuti ŵanthu akugomezgeka nge Yakobe ndi Yobu ŵe ku helu. (Genezesi 37:35; Yobu 14:13) Chinanga ndi Yesu Khristu nayu wakambika kuti wenga mu helu kutuliya po wangufwiya kuzifika po wanguyuskikiya. (Machitidu 2:31, 32) Vioneke limu kuti asani mazu ngakuti helu ngagwiriskikiya ntchitu mu Mabayibolu ngenanga, ndikuti ngang’anamuwa Dindi.b
Yesu wangukamba ntharika ya munthu wakukhupuka ndi Lazaro
Yesu wangugwiriskiya ntchitu ntharika yeniyi ndipu yikulembeka pa Luka 16:19-31. Ntharika zimiya waka vakuyeruzgiyapu vo vititisambiza mijalidu yamampha kweniso mo Chiuta waone vinthu. Ntharika ya munthu wakukhupuka ndi Lazaro ntchakuyeruzgiyapu waka. (Mateyu 13:34) Kuti muziŵi vinandi va ntharika iyi, wonani nkhani yakuti “Kumbi Munthu Wakukhupuka ndi Lazaro Ŵenga Ayani?”
Kumbi helu wamiya kutinkhika ndi Chiuta?
Awa. Chisambizu chakuti akufwa aziŵa kuti mbakutinkhika ndi Chiuta chisuskana ndi Bayibolu. Ilu likamba mwakuvwika umampha kuti akufwa aziŵa chechosi cha.—Salimo 146:3,4. Wakutawula 9:5.
Kumbi walipu yo wakuyuskikapu kutuwa ku helu?
Hinya. Bayibolu likonkhoska nkhani za ŵanthu 9 wo anguŵikika mu Dindi (Mabayibolu nganyaki akufwatuliya kuti “helu”) ndipu akuyuskika kuja so amoyuc. Asani aziŵanga vo vachitikanga mu helu mo ŵenga, atingi akambengi vo vinguŵachitikiya. Kweni palivi yumoza wa ŵanthu ŵenaŵa yo wakukambapu kuti watombozekanga kumotu pamwenga kuti wangukumana ndi vinthu vinyaki vevosi. Ntchifukwa wuli akukamba chechosi cha? Nge mo Bayibolu lisambiziya, aziŵanga chechosi cha, venga nge kuti agona “tulu” takufwa natu.—Yohane 11:11-14; 1 Akorinto 15:3-6
a Mabayibolu nganandi ngo ngakufwatulikiya mu Chingelezi chamazuŵa nganu ngalivi mazu ngakuti “helu” pa Machitidu 2:27. Mumalu mwaki, nganyaki nge ndi mazu nge ngakuti “dindi,” (New Century Version); “malu nga ŵanthu akufwa,” (New International Version); “akufwa” (The Passion Translation). Anyaki akufwatuliya waka mazu nga Chigiriki kuti “Hadesi.”—Holman Christian Standard Bible, NET Bible, New American Standard Bible, English Standard Version.
b Onani bokosi lakuti “Mazu nga mu Bayibolu la Chineneru Chakwambiriya.”