Ndikhumba Kufwa—Kumbi Bayibolu Lingandiwovya Asani nde ndi Maŵanaŵanu Ngakukhumba Kujibaya?
Vo Bayibolu limuka
Hinya! Bayibolu likutuliya kwaku “Chiuta yo wapembuzga akusuzgika mumtima.” (2 Akorinto 7:6) Chinanga kuti Bayibolu ndi buku la vachipatala cha, kweni lawovya ŵanthu anandi wo ŵenga ndi maŵanaŵanu ngakukhumba kujibaya. Ndipu ulongozgi waki ungakuwovyani so namwi.
Kumbi mu Bayibolu mwe ulongozgi wuli wakovya?
● Mukambiyengeku anyinu mo muvwiya.
Vo Bayibolu likamba: “Bwezi chayilu litanja nyengu zosi, ndipu ilu ndi mubali yo wakubalika kuti wakuwovyi pa nyengu ya suzgu.”—Nthanthi 17:17.
Vo ling’anamuwa: Asani tayamba kusuzgika maŵanaŵanu tikhumbika chovyu kutuliya ku ŵanthu anyaki.
Kuleka kukambiyaku anyinu mo muvwiya kuyanana ŵaka ndi kunyamuwa mwija katundu muzitu ukongwa. Kweni kukambiyaku anyinu kungayanana ŵaka ndi kuthula katundu ndipu pavuli paki mungayamba kuvwa umampha ndi kwamba kuwona masuzgu nginu mwakwenere.
Yesani kuchita ivi: Mungachita umampha kukambiyapu munthu munyaki kwali ngwa m’banja linu pamwenga mubwezi winu yo mutimugomezga.a Mungachita so umampha kulemba mo muvwiya.
● Mulutengi kuchipatala kuti akakuwovyeni.
Vo Bayibolu likamba: “Ŵanthu ambula kutama akhumba dokotala cha, kweni wo atama ndiwu.”—Mateyu 9:12.
Vo ling’anamuwa: Asani tatama tikhumbika kuchiwonana ndi a dokotala.
Kukhumba kujibaya ntchisimikizu chakuti tayamba kutama nthenda ya kusuzgika maŵanaŵanu. Nthenda iyi yiyanana ŵaka ndi matenda ngosi, mwaviyo palivi chifukwa chakuchitiya nayu soni. Ziŵani kuti nthenda ya kusuzgika maŵanaŵanu njakuchizgika.
Yesani kuchita ivi: Mungasweranga cha kuwonana ndi dokotala kuti wakuwovyeni.
● Kumbukani kuti Chiuta watikuŵanaŵaniyani.
Vo Bayibolu likamba: “Asi mpheta zinkhondi zigulisika tindalama tiŵi timana ukongwa? Kweni palivi yo Chiuta watiyiluwa. . . . Mungawopanga cha, chifukwa mwe akuzirwa ukongwa kuluska mpheta zinandi.”—Luka 12:6, 7.
Vo ling’anamuwa: Mwe akuzirwa ukongwa kwaku Chiuta.
Nyengu zinyaki mungawona kuti palivi yo watikuŵanaŵaniyani, kweni ziŵani kuti Chiuta waziŵa masuzgu nginu. Iyu watikuphweriyani chinanga mungawona kuti mwe akwenere cha kuja ndi umoyu. Lemba la Sumu 51:17 likamba kuti, “Pakuti yimwi Chiuta muwukanengi cha mtima wakusweka kweniso wakutekenyuka.” Mwaviyo, Chiuta wakhumba kuti muje ndi umoyu chifukwa watikuyanjani.
Yesani kuchita ivi: Saniyani ukaboni wakuti Chiuta watikuyanjani. Mwakuyeruzgiyapu, wonani mutu 24 mubuku la Chicheŵa la mutu wakuti Yandikirani kwa Yehova.
● Mupempherengi kwaku Chiuta.
Vo Bayibolu likamba: ‘Muponyengi paku [Chiuta] vosi vo vitikufipiskani mtima, chifukwa iyu watikuphweriyani.’—1 Peturo 5:7.
Vo ling’anamuwa: Chiuta wakhumba kuti mumukambiyengi mo muvwiya kweniso vinthu vo vitikufipiskani mtima.
Chiuta wangakupaskani chimangu cha mu mtima kweniso nthazi kuti mukunthiyepu. (Afilipi 4:6, 7, 13) Ivi vilongo kuti watovya ŵanthu wo apemphera kwaku iyu kuti waŵawovyi.—Sumu 55:22.
Yesani kuchita ivi: Mupempherengi kwaku Chiuta. Muzumbuwengi zina laki lakuti Yehova ndi kumukambiya mo muvwiya. (Sumu 83:18) Mupempheni kuti wakuwovyeni kukunthiyapu.
● Muŵanaŵaniyengi vo Chiuta wakutilayizga.
Vo Bayibolu likamba: “Te ndi chilindizga chenichi nge ndondowa ya maumoyu ngidu. Ntchakusimikizika kweniso ntchakukho.”—Aheberi 6:19.
Vo ling’anamuwa: Maŵanaŵanu nginu ngangayamba kusinthasintha nge mo Sitima yichitiya asani kwe mphepu, kweni chilindizga cho Bayibolu lipereka, chingakuwovyani kuti muleki kusuzgika maŵanaŵanu.
Chilindizga chenichi ndi nthanu ŵaka cha kweni chagona pa vo Chiuta wakulayizga kuti wazamutuzgapu vinthu vosi vo vichitiska kuti tisuzgikengi.—Chivumbuzi 21:4.
Yesani kuchita ivi: Kuti muziŵi vinandi va chilindizga cho Bayibolu lipereka, ŵerengani sambiru 5 mu kabuku ka Uthenga Wamampha Wakutuliya Kwaku Chiuta!
● Muchitengi vinthu vo vitikukondwesani.
Vo Bayibolu likamba: “Mtima walikondwa ndi munkhwala wamampha.”—Nthanthi 17:22.
Vo ling’anamuwa: Kuchita vinthu vo vititikondwesa kungatiwovya kuti tiŵanaŵanengi umampha.
Yesani kuchita ivi: Muchitengi vinthu vo vitikukondwesani. Mwakuyeruzgiyapu, muvwisiyengi sumu zakusisipuwa, muŵerengengi nkhani zakuchiska, pamwenga kuchita masaza nganyaki ngo ngatikukondwesani. Mukondwengi so ukongwa asani mutovya anyinu chinanga pangaŵa pa vinthu vimanavimana.—Machitidu 20:35.
● Muphweriyengi liŵavu linu.
Vo Bayibolu likamba: “Masaza ngatovya.”—1 Timote 4:8.
Vo ling’anamuwa: Tiyanduwa asani tichita masaza, tigona mwakukwana kweniso asani titurya chakurya chakupasa nthazi.
Yesani kuchita ivi: Muyendengi mwakuphinda chinanga kungaŵa kwa maminiti 15 pe.
● Mukumbukengi kuti vinthu visintha pa umoyu.
Vo Bayibolu likamba: “Muziŵa cha mo umoyu winu uŵiyengi mawa.”—Yakobe 4:14.
Vo ling’anamuwa: Chinanga kuti nthenda ya kusuzgika maŵanaŵanu yingawoneka kuja yikulu, kweni yingamala.
Chinanga kuti suzgu yinu yingawoneka kuŵa yakusuzga kumala, kweni nyengu yinyaki yingazimala. Mwaviyo, muyesesengi kusaniya nthowa zo zingakuwovyani kukunthiyapu. (2 Akorinto 4:8) Vinthu vingasintha pa umoyu winu nyengu ndi nyengu, kweni ziŵani kuti asani mwajibaya mungajiyuska so cha.
Yesani kuchita ivi: Muŵerengengi nkhani za ŵanthu wo akhumbanga kufwa chifukwa cha masuzgu ngo angukumana nangu, ndipu wonani mo angusinthiya maŵanaŵanu ngawu. Ŵanaŵaniyani vakuyeruzgiyapu ivi.
Kumbi Bayibolu likambapu za ŵanthu anyaki wo akhumbanga kufwa?
Hinya. Bayibolu lititikambiya va ŵanthu anyaki wo angukamba kuti, “Ndikhumba kufwa.” Kweni Chiuta wanguŵawovya kuti aje ndi maŵanaŵanu ngakwenere. Namwi wangakuwovyani.
Eliya
● Kumbi iyu wenga yani? Eliya wenga mchimi wa chiganga ukongwa. Kweni nyengu zinyaki nayu wakumananga ndi vinthu vakuguŵiska. Lemba la Yakobe 5:17 likamba kuti, “Eliya wenga munthu ŵaka nge isi.”
● Ntchifukwa wuli wakhumbanga kufwa? Nyengu yinyaki, Eliya wangujiwona kuti we yija, wawopanga kweniso wawonanga kuti ngwambula kukhumbika. Mwaviyo, wangupempha kuti: “Yehova, tuzganimu umoyu wangu.”—1 Ŵakaronga 19:4.
● Kumbi ntchinthu wuli chingumuwovya? Eliya wangukambiya Chiuta mo wavwiyanga. Kumbi Chiuta wangumuwovya wuli? Iyu wangulongo kuti wamuŵanaŵaniyanga ndipu wangumuwonesa chisimikizu chakulongo nthazi Zaki. Chiuta wangumusimikiziya so Eliya kuti wenga weche wakukhumbika ndipu wangumupasa chovyu mwachanju.
▸ Ŵerengani vakukwaskana ndi Eliya pa: 1 Ŵakaronga 19:2-18.
Jobu
● Kumbi iyu wenga yani? Jobu wenga munthu wakukhupuka ndipu wasopanga Chiuta wauneneska mwakugomezgeka.
● Ntchifukwa wuli wakhumbanga kufwa? Vinthu vingusintha mwamabuchibuchi pa umoyu waku Jobu. Iyu wangutaya chuma chaki chosi. Ŵana ŵaki wosi angufwa nyengu yimoza. Ndipuso wangutama nthenda yakuwawa ukongwa. Pavuli paki, angumupusikiziya kuti wangujichitiska yija kuti wakumani ndi masuzgu. Jobu wangukamba kuti: “Ndawutinkha umoyu wangu, ndikhumba cha kulutirizga kuja ndi umoyu.”—Jobu 7:16.
● Kumbi ntchinthu wuli chingumuwovya? Jobu wangupemphera kwaku Chiuta ndipuso wangukambiyapu ŵanthu anyaki masuzgu ngaki. (Jobu 10:1-3) Iyu wanguchiskika ukongwa ndi Elihu yo wenga bwezi laki lapamtima. Elihu wangumuwovya ukongwa Jobu kuti wawoni masuzgu ngaki munthowa yakwenere. Kuluska vosi, Jobu wenga wakunozgeka kulonde ulongozgi wakutuliya kwaku Chiuta.
▸ Ŵerengani vakukwaskana ndi Jobu pa: Jobu 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.
Mozesi
● Kumbi iyu wenga yani? Mozesi wenga mchimi wakugomezgeka kweniso mulongozgi wa Aisirayeli.
●Ntchifukwa wuli wakhumbanga kufwa? Mozesi wenga ndi maudindu ngakulungakulu, ŵanthu akambanga vinthu viheni vakukwaskana ndi iyu ndipuso wajivwanga kuti wavuka. Mwaviyo wangukambiya Chiuta kuti: “Mbwenu mundibayi ŵaka, sonu viyo.”—Maŵerengedu 11:11, 15.
●Kumbi ntchinthu wuli chingumuwovya? Mozesi wangukambiya Chiuta mo wavwiyanga. Venivi vinguchitiska kuti Chiuta wapepuskeku maudindu ngaku Mozesi kuti waleki kusuzgika maŵanaŵanu.
▸Ŵerengani vakukwaskana ndi Mozesi pa: Maŵerengedu 11:4-6, 10-17.
a Mu vyaru vinyaki, asani munthu wayamba kuja ndi maŵanaŵanu ngakukhumba kujibaya, watumba foni ku ŵanthu wo agwira ntchitu yakupembuzga anyawu kuti amuwovyi.