NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | MABOZA NGO NGATONDEKESKA ŴANTHU KWANJA CHIUTA

Nchifukwa Wuli Ŵanthu Atondeka Kwanja Chiuta?

“‘Ukamwanjanga Mbuya Chiuta waku ndi mtima waku wosi, ndi mzimu waku wosi, ndi chinjeru chaku chosi.’ Lenili ndi dangu likuru ndi lachimoza.”—Yesu Khristu, 33 C.E.a

Ŵanthu anyaki awona kuti kwanja Chiuta nkhwakusuzga. Yiwu awona kuti Chiuta ngwakusuzga kumuvwisa, walivi nawu nchitu pamwenga ngwankhaza. Wonani vo ŵanthu anyaki akukamba:

“Ndarombanga kwaku Chiuta kuti wandiwovyi, kweni ndawonanga kuti wengavi nani nchitu ndipuso wenga wambula kufikirika. Ndawonanga kuti Chiuta nchinthu chinyaki ŵaka chambula kuziŵika umampha.”—Marco, Italy.

“Ndakhumbisiskanga kuteŵete Chiuta kweni ndawonanga kuti walivi nani nchitu. Ndaŵanaŵananga kuti ngwankhaza ndipu walanga ŵaka ŵanthu. Ndavwananga cha kuti Chiuta ngwalisungu.”—Rosa, Guatemala.

“Ndeche mwana ndagomezganga kuti Chiuta wawona ŵaka vo tinangiska kuti watilangi. Pavuli paki, ndawonanga kuti walivi nawu nchitu ŵanthu kweniso kuti we nge pulezidenti yo walongozga ŵaka ŵanthu kweni watiŵayanja cha.”—Raymonde, Canada.

Kumbi imwi muŵanaŵana wuli? Kumbi kwanja Chiuta nkhwakusuzga? Akhristu aja achifumba fumbu lenili kwa vyaka vinandi. Nyengu ya akutumika yati yajumpha, ŵanthu anandi a m’Matchalitchi Ngachikhristu arombanga cha kwaku Chiuta Wanthazizosi. Nchifukwa wuli? Ŵanthu amuwopanga ukongwa. Wakulemba mbiri munyaki, Will Durant, wangufumba kuti: “Kumbi munthu wakubuda wangayese dala kuromba kwaku Chiuta yo ngwakofya kweniso yo walivi nawu nchitu ŵanthu?”

Nchifukwa wuli ŵanthu atimuwona viyo Chiuta? Kumbi Bayibolo lisambizanji vakukwaskana ndi Chiuta? Kumbi kusambira uneneska wakukwaskana ndi Chiuta kungakuwovyani kuti mumuyanjengi?

[Mazu ngam’mphata]

[Chithuzi papeji 3]

[Kukonkhoska Chithuzi papeji 9]

Trinity: Museo Bardini, Florence; hell: © Photononstop/​Superstock

NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | MABOZA NGO NGATONDEKESKA ŴANTHU KWANJA CHIUTA

Boza Lakuti Chiuta Walivi Zina

VO ŴANTHU ANANDI AGOMEZGA “Techendavwanani kuti tigwiriskiyengi nchitu zina laku Chiuta ndipu chinanga tingakhumba kuligwiriskiya nchitu, tiziŵa cha kuti zina laki ndiyani.”—Pulofesa David Cunningham, Theological Studies.

UNENESKA WA M’BAYIBOLO Chiuta wakukamba kuti: “Ndini Ambuya [Yehova, NW], lo ndilu zina langu.” (Yesaya 42:8) Yehova, ndi zina lachihebere lo ling’anamuwa kuti “‘Wachitiska Kuja’ [ivi ving’anamuwa kuti “iyu waja chechosi cho chikhumbika mwakukoliyana ndi khumbu kweniso chilatu chaki”].”—Chiyambo 2:4, 5.

Yehova wakhumba kuti tigwiriskiyengi nchitu zina laki. Bayibolo likamba kuti: “Danani pa zina lawu, ziŵiskani nchitu zawu mukati mu mitundu, memezani kuti zina lawu lakuzgika.”—Yesaya 12:4.

Yesu wagwiriskiyanga nchitu zina laku Chiuta. Iyu wanguromba kwaku Yehova kuti: “Ndaŵaziŵiska [akusambira ŵangu] zina linu, ndipu ndikaliziŵiskanga.” Nchifukwa wuli Yesu wanguziŵiska akusambira ŵaki zina laku Chiuta? Yesu wangulutirizga kuti: “Alinga kuti cho chanju chenicho mwandanja nachu, chiŵi mwaku yiwu, ndi ini mwaku yiwu.”—Yohane 17:26.

NCHIFUKWA WULI KUZIŴA UNENESKA NKHWAKUKHUMBIKA? Walter Lowrie, msambizi wa masambiru nga visopa, wakulemba kuti: “Asani munthu waleka kuziŵa zina laku Chiuta, ndikuti watimuziŵa cha ndipuso wangamuyanja cha asani wawona kuti Chiuta ndi nthazi ŵaka.”

Munthu munyaki zina laki Victor, walutanga ku tchalitchi sabata yeyosi kweni wawonanga kuti watimuziŵa viŵi cha Chiuta. Iyu wangukamba kuti: “Pavuli paki ndingusambira kuti zina laku Chiuta ndi Yehova ndipu pa nyengu iyi ndingwamba kumuziŵa umampha. Ndinguwona nge kuti ndakumana ndi Munthu yo ndavwanga ŵaka kuti waliku. Ndingwamba kumuwona nge Munthu chayiyu ndipuso ndingwamba kumuyanja.”

Yehova wandere pafupi ndi ŵanthu wo agwiriskiya nchitu zina laki. Iyu walayizga ŵanthu wo ‘aŵanaŵana pa zina laki,’ kuti: “Ndiŵachitiyengi lisungu nge ndimo munthu wachitiya ndi mwana waki yo watimuteŵete.” (Malaki 3:16, 17) Chiuta watumbika ŵanthu wo adaniya pa zina laki ndipu Bayibolo likamba kuti: “Mweniyo yosi wadanengi pa zina la Ambuya [Yehova, NW] wakataskikanga.”—Ŵaroma 10:13.

NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | MABOZA NGO NGATONDEKESKA ŴANTHU KWANJA CHIUTA

Boza Lakuti Kwe Achiuta Ŵatatu

VO ŴANTHU ANANDI AGOMEZGA [Visopa] “vikuluvikulu vitatu vachikhristu vo ndi Katolika, Eastern Orthodoxy ndipuso Chipulotesitanti vikamba kuti mwaku Chiuta yumoza mwe achiuta ŵatatu: Chiuta Ada, Chiuta Mwana ndi Chiuta Mzimu Wakupaturika. Vo visopa venivi visambiza, vilongo kuti achiuta ŵatatu yaŵa, ndi chiuta yumoza.”—The New Encyclopædia Britannica.

UNENESKA WA M’BAYIBOLO Yesu, Mwana waku Chiuta, wakukambapu cha kuti wayanana ndi Awiski pamwenga kuti iyu ndi Awiski, ndi munthu yumoza. Kweni wangukamba kuti: ‘Ndiluta ku Ada; pakuti Ada ndi mura kwaku ini.’ (Yohane 14:28) Iyu wangukambiya so akulondo ŵaki kuti: “Ndikwere ku Ada Awiskemwi, kwaku Chiuta wangu ndi Chiuta winu.”—Yohane 20:17.

Mzimu wakupaturika ndi munthu cha. Akhristu akwamba ‘anguzazika wosi ndi mzimu wakupaturika’ ndipu Yehova wangukamba kuti: ‘Nkhapunguliyanga mzimu wangu pa ŵanthu wosi.’ (Machitidu 2:1-4, 17) Mwaviyo, mzimu wakupaturika ndi Chiuta cha, kweni ndi nthazi yo Chiuta wagwiriskiya nchitu.

NCHIFUKWA WULI KUZIŴA UNENESKA NKHWAKUKHUMBIKA? Karl Rahner ndi Herbert Vorgrimler, akaswiri achikatolika, angukonkhoska kuti chisambizu chakuti kwe achiuta ŵatatu, “chingavwika umampha cha kwambula kuchikonkhoska ndipu chinanga kuti chingakonkhoskeka, ŵanthu angachivwisisa mbwenu cha.” Kumbi mungamuyanja munthu yo mutondeka kumuziŵa pamwenga kumuvwisa? Mwaviyo, chisambizu chakuti kwe achiuta ŵatatu chitondekeska ŵanthu kuziŵa ndi kwanja Chiuta.

Marco, yo wazumbulika m’nkhani yakwamba, wanguwona kuti chisambizu chakuti kwe achiuta ŵatatu chamutondekeskanga kuziŵa umampha Chiuta. Iyu wakukamba kuti: “Ndaŵanaŵananga kuti Chiuta watijibisa kuti ndileki kumuziŵa. Venivi vingundichitiska kuti ndimuwonengi kuti walivi nawu nchitu ŵanthu, tingamuvwisa cha kweniso tingaja nayu pa ubwezi cha.” Kweni “Chiuta kuti ngwa chimtimbaheka cha.” (1 Ŵakorinte 14:33) Iyu watijibisa cha ndipu wakhumba kuti timuziŵi. Yesu wakukamba kuti: “Ifwi tisopa cho tiziŵa.”—Yohane 4:22.

Marco wakukamba kuti: “Ndati ndasambira kuti kwe Chiuta wauneneska yumoza pe, ndingwamba kumuyanja.” Asani Yehova titimuwona kuti ndi Chiuta pakuyija, tingasuzgika cha kumuyanja. Bayibolo likamba kuti: “Yo waleka kwanja walivi kumuziŵa Chiuta; pakuti Chiuta nchanju.”—1 Yohane 4:8.

NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | MABOZA NGO NGATONDEKESKA ŴANTHU KWANJA CHIUTA

Boza Lakuti Chiuta Ngwankhaza

VO ŴANTHU ANANDI AGOMEZGA Buku linyaki likamba kuti: “Asani munthu muheni wafwa, nyengu yeniyo mzimu waki uluta ku motu ko utachifya kwamuyaya.” (Catechism of the Catholic Church) Alongozgi anyaki avisopa akamba kuti ku motu kuluta ŵanthu wo Chiuta watiŵawona kuti mbaheni ukongwa.

UNENESKA WA M’BAYIBOLO Ŵanthu wo akufwa “aziŵa kanthu cha.” (Wakutaula 9:5) Asani akufwa aziŵa kanthu cha, kumbi vingachitika wuli kuti asuzgikengi ndi motu wambula kumala pamwenga kuvwa kuŵaŵa kwamuyaya?

M’Bayibolo, mazu nga Chigiriki ngakuti “gehena,” ngang’anamuwa malu ngakuwotchiyaku ŵanthu kwamuyaya cha, kweni ngang’anamuwa pharanyiku lamuyaya lo limiya nyifwa yambula chilindizga chakuziyuka so. (Mateyu 5:29) Bayibolo likamba so va “nyanja ya motu ndi fukunyira.” (Chivumbuzi 20:10) Kweni likonkhoska vo mazu yanga ngang’anamuwa kuti: “Yeniyi ndi nyifwa yachiŵi, nyanja yo ya motu.” (Chivumbuzi 20:14; 21:8) Ivi vilongo kuti kulivi motu kweniso malu chayingu ngakuwotchiyaku ŵanthu. Mwaviyo, ‘kulangika kwamuyaya’ mu nyanja ya motu kung’anamuwa “nyifwa yachiŵi” pamwenga kuti kuleka kuyuskika.

NCHIFUKWA WULI KUZIŴA UNENESKA NKHWAKUKHUMBIKA? Kukamba kuti Chiuta ngwankhaza kutitichitiska kuti timutinkhengi. Rocío, yo waja ku Mexico, wakukamba kuti: “Kwambiya pa unamana wangu, ndikusambizika kuti ŵanthu atachilangika ku motu. Ndatenthemanga ukongwa ndipu ndaziŵanga cha kuti Chiuta we ndi mijalidu yamampha yeyosi. Ndaŵanaŵananga kuti Chiuta ndi muheni ukongwa ndipuso ngwakusuzga.”

Rocío wangusintha mo wawoniyanga Chiuta wati wasambira vo Bayibolo likamba vakukwaskana ndi Chiuta kweniso mo akufwa aliri. Iyu wakukamba kuti: “Ndingujivwa kuti ndafwatuka ndipuso nge kuti ndathula mphingu yikulu yo yenga m’maŵanaŵanu ngangu. Ndingwamba kugomezga kuti Chiuta watitikhumbiya vamampha, watitanja ndipuso kuti nani ndingamuyanja. Iyu we nge ada wo ako janja la mwana wawu pakwenda nayu kulongo kuti atimuyanja.”—Yesaya 41:13.

Ŵanthu anandi atanja kusopa Chiuta chifukwa chakopa kuti wangachiŵawotcha ku motu, kweni Chiuta wakhumba cha kuti mumuteŵetiyengi chifukwa chakuti mutimopa. M’malu mwaki, Yesu wakukamba kuti: “Wanjengi Mbuya Chiuta waku.” (Marko 12:29, 30) Kweniso asani taziŵa kuti Chiuta wachita vinthu mwaurunji mazuŵa nganu, tingagomezga so kuti wazamuyeruzga ŵanthu mwaurunji. Nge mo wangukambiya Elihu, mubwezi waku Jobu, nasi tingakamba mwakusimikizga kuti: “Chiŵi kutali ndi Chiuta kuti iyu wachiti ubendezi, ndipu chiŵi kutali ndi Wanthazizosi kuti wabudi.”—Jobu 34:10.

NKHANI YA PAPEJI LAKWAMBA | MABOZA NGO NGATONDEKESKA ŴANTHU KWANJA CHIUTA

Uneneska Ungakusanduskani Ŵanangwa

Zuŵa linyaki mu Yerusalemu, Yesu wasambizanga vakukwaskana ndi Awiski, Yehova, kweniso wasuskanga alongozgi a visopa vaboza a mu nyengu yaki. (Yohane 8:12-30) Vo wangukamba pa nyengu iyi, vititisambiza vo titenere kuchita pakusanda visambizu vo vawanda vakukwaskana ndi Chiuta mazuŵa nganu. Yesu wakukamba kuti: “Asani mujaririyengi imwi m’mazu ngangu, nadidi mwe ŵasambizi [akusambira] ŵangu; ndipu muziŵengi uneneska, ndipu uneneska wo usanduskengi imwi ŵanangwa.”—Yohane 8:31, 32.

Yesu wachikamba kuti “mujaririyengi imwi m’mazu ngangu,” wangukonkhoska fundu yo yingatiwovya kuziŵa asani visopa visambiza nadi “uneneska.” Asani mwavwa fundu yinyaki yakukwaskana ndi Chiuta, mujifumbengi kuti: ‘Kumbi fundu yeniyi yikoliyana ndi mazu ngaku Yesu, kweniso Malemba Ngakupaturika ngosi?’ Mungachita umampha ukongwa kwezga ŵanthu wo avwisiyanga Paulo wachisambiza. Yiwu “ŵangupenjapenjamu m’malembu zuŵa ndi zuŵa, asani venivi venga vaviyo.”—Machitidu 17:11.

Marco, Rosa, ndi Raymonde, wo azumbulika m’nkhani yakwamba, angusanda vigomezgu vawu mwakuphwere mwakusambira Bayibolo ndi Akaboni Aku Yehova. Kumbi angusambiranji?

Marco: “Munthu yo watisambizanga Bayibolo wagwiriskiyanga nchitu Malemba pakumuka mafumbu ngosi ngo ini ndi muwolu wangu tenga nangu. Tingwamba kumuyanja ukongwa Yehova ndipu ini ndi muwolu wangu tingwamba kwanjana ukongwa!”

Rosa: “Pakwamba, ndaŵanaŵananga kuti Bayibolo ndi buku lo likonkhoska vakukwaskana ndi Chiuta mwakugwiriskiya nchitu zeru za ŵanthu. Kweni kamanakamana ndingusaniya kwamuka kwa mafumbu ngangu kutuliya m’Bayibolo. Sonu Yehova nditimuwona nge Munthu chayiyu yo ndingamugomezga.”

Raymonde: “Ndarombanga kwaku Chiuta kuti wandiwovyi kumuziŵa. Pavuli paki, ini ndi murumu wangu tingwamba kusambira Bayibolo. Pakumaliya, tinguziŵa uneneska wakukwaskana ndi Yehova ndipu tingukondwa ukongwa.”

Bayibolo likamba uneneska wakukwaskana ndi Chiuta kweniso mijalidu yaki yamampha. Bayibolo ndi Mazu Ngaku Chiuta ndipu lititiwovya kuti “tiziŵi vo vapaskika kwawanangwa ndi Chiuta kwaku ifwi.” (1 Ŵakorinte 2:12) Kumbi mungayanja kuziŵa mo Bayibolo limukiya mafumbu ngakukwaskana ndi Chiuta, khumbu laki kweniso vo vazakutichitikiya kunthazi? Mungaŵerenga kwamuka kwa mafumbu yanga pa mutu wakuti: “Zimene Baibulo Limaphunzitsa >Kuyankha Mafunso a M’Baibulo” (Vo Bayibolo Lisambiza > Kumuka Mafumbu nga M’Bayibolo) pa adiresi ya www.jw.org. Pa adiresi yeniyi, mungapempha kuti Akaboni Aku Yehova asambirengi namwi Bayibolo. Mungapempha so Akaboni Aku Yehova wo mungakumana nawu. Asani mungachita viyo, muwonengi kuti kwanja Chiuta nkhwambula kusuzga kuphara po mwaŵanaŵaniyanga.

[Chithuzi papeji 6]